2. ÜNİTE- PROJE HAZIRLAMA BASAMAKLARI
2.2. Denence ve Sorular
2.2 Denence ve Sorular
2 .
ÜNİTE
Unutmayın
Araştırma sonunda elde ettiğiniz dokümanları, denenceleri ve denencelere uygun tahminlerinizi erişim dosyasında saklamalısınız.
!
Unutmayın
Yaptığınız ön araştırma sonucunda projenizin sınırlarını belirleyeceksiniz.
!
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki ilgili alanlara denence ve tahmin oluşturmadan önce yapmış olduğunuz araştırmada faydalandığınız kaynakları ve bu kaynaklardan edindiğiniz bilgileri yazınız
1. ...
Araştırma esnasında faydalandığım kaynaklar Bu kaynaklardan edindiğim bilgiler
2. ETKİNLİK
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki kutucuklarda bazı cümleler verilmiştir. Bu cümlelerden denence niteliği taşıyan-lara “D” , tahmin niteliği taşıyantaşıyan-lara “T” yazınız.
Konunun başındaki ve araştırmanızın neticesinde elde ettiğiniz bilgiler ışığında gerçekleştirmek istediğiniz projeye uygun bir denence cümlesi oluşturunuz. Oluşturduğunuz denenceyi aşağıya ya-zınız.
Örnek proje için denence cümlesi
Yaşadığımız çevredeki gürültü kirliliğinin ölçülmesi ve çevremizdekilere duyurulması, bu konuda daha bilinçli olunmasını sağlar.
Projenizin denence cümlesi
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Düzenli ders çalışmak öğrenci başarısını artırır.
Ağaçlandırma kam-panyaları ülke ekonomisi-ne katkı sağlar.
Atık pilleri toplamak için okulumuzda bir atık pil kutu-su oluşturursak pil toplama konusunda başarılı olabiliriz.
Eğer günde en az iki saat çalışırsak başarımızı artıra-biliriz.
Katı cisimler ısıtılınca genleşir.
Yağmur suyu damıtıla-rak içme suyuna dönüştü-rülebilir.
4. ETKİNLİK
Bir önceki etkinlikte oluşturduğunuz denenceyi destekler nitelikte tahmin cümleleri oluşturarak aşağıya yazınız.
Örnek proje için tahminler
Eğer yaşadığımız bölgedeki gürültü kirliliğini ölçen bir yazılım geliştirirsek gürültü kirliliğine dair ölçümler yapabiliriz.
Eğer bu yazılımı cepte taşınabilir cihazlara yüklersek insanların da bu ölçümleri yapmalarını sağlayabiliriz.
Eğer ölçümleri insanlara duyurabilirsek yaşadığımız bölgede bir bilinç uyandırabiliriz.
Projenizin tahmin cümleleri
...
...
...
...
...
...
...
Konu Sonu Değerlendirme
İfade Doğru Yanlış
Denenceler tahminlerden daha karmaşık ve ayrıntılı olmalıdır.
Denenceye göre tahmin cümleleri oluşturulur.
Denencelerin doğrulukları önceden kontrol edilmiştir.
Tahminler, denencelerden çıkarılabilecek mantıklı sonuçlardır.
Ön araştırmalarda objektif olmak yeterlidir.
B. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Denence ve tahminler arasındaki farkları aşağıya yazınız.
...
...
...
2. Ön araştırma aşamasında objektif ve güvenilir olma zorunluluğunun sebepleri nelerdir? Açık-layınız.
...
...
...
A. Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Bu ifadelerden doğru olarak kabul ettiklerini-zin karşısındaki “Doğru” kutucuğuna, yanlış olarak kabul ettikleriniettiklerini-zin karşısındaki “Yanlış”
kutucuğuna “X” işareti koyunuz.
OKUMA PARÇASI
BULUŞÇULARA ÖNEMLİ İPUÇLARI
Gözünüzü Dört Açın!
Bazen insanlar gözlerinin önündekini fark edemezler. Bunun en güzel örneği, teleskop ve mikroskopun bulunması. Gözlüğün bulunmasından çok sonra, 1608 yılında bir gözlük yapımcısı olan Hans Lipperhey (Hans Liperey), yeni bir alet yapar. Lipperhey’in bu aleti yaptığı tarih, Galileo’nun (Galileo) Satürn’ün halkalarını ve Jüpiter’in dört uydusunu teleskopundan gözleyişinden önce-ye denk gelir. Bir borunun iki ucuna, birer büyütücü mercek önce- yer-leştirir. Bu şekilde uzaktaki cisimler daha ayrıntılı görülebilir. Bu alet, bir teleskoptur. Teleskop sayesinde gök bilimi kısa sürede gelişir ve gökyüzüyle ilgili birçok bilgi de su yüzüne çıkar.
Farklı Konular Arasındaki ilişkileri Araştırın!
Elektrik ve manyetizma arasındaki ilişki ilk kez 1820 yılında bulunur. Hem de Hans Oersted (Hans Örstıd) adlı bir bilim in-sanının, elektrik ve manyetizmanın birbirinden farklı konular
ol-duğunu gösteren bir deney yaptığı sırada! Ama bu kez deneyde, onun düşündüğünün tam tersi bir so-nuç ortaya çıkar. Elektrik akımı manyetik alan oluşturur. Bu deney, bir fizikçi olan Maxwell’e (Maksvel) esin kaynağı olur. Bunun üzerine çalışmaya başlar. Newton’un daha önceden bulmuş olduğu elektrik-manyetizma ilişkisi üzerine araştırmalarını sürdürür. Oersted’in deneyiyle başlayan çalışmalar elektrik ve elektronik alanlarında yeni buluşlarla sonuçlanır.
Basit Sorular, Yaşamı Kolaylaştıran Buluşlara Dönüşebilir. Bu Soruları Hafife Almayın!
Fotoğrafçılıkla uğraşan Edward Land, (Edvırd Lend) ailesiyle gezintiye çıktığında kızı ona, çekilen toğrafları görmek için neden beklemek gerektiğini sorar. Bu güzel soru babayı düşündürür. Çekilen fo-toğrafların anında görülebileceği bir makine yapmak için kolları sıvar ve laboratuvarında çalışmaya baş-lar. Bir süre sonra fotoğraf makinesini bulur. Öte yandan ünlü bir fotoğraf makinesi firması da bunu ya-pabilecek güçtedir. Ama yetkililer insanlar için fotoğrafları hemen görmenin önemli olmadığını düşünmüş olduklarından, böyle bir makine geliştirme konusunda çalışmamışlardır. Bu yüzden, firma yeni makineyi üretme hakkını almak için milyonlarca dolar ödemek zorunda kalır.
Problemlere Birden Fazla Çözüm Arayın!
Bir fizikçi elektron mikroskobunun nasıl bulunduğunu araştırır. Araştırmanın sonunda bu buluşun üç ayrı teknikle yapılabileceğini fark eder. Bu tekniklerden biriyle buluşun patentinin alındığını görür. Ger-çekte kendi bulduğu teknik daha iyidir. Bu teknikle elektron mikroskobu yaparak yeni bir patent alır.
Basit Bir Düşünce Karmaşık Bir Buluşa Dönüşebilir. Cesaret!
Televizyon düşüncesi ABD’de yaşayan Philo Farnsworth’ün (Filo Fornsvört) aklına, bir tepeden kasa-bayı izlerken geliverir. Sürülmüş tarlalardaki çizgileri fark eder. Çukur yerler karanlık görünmektedir. Te-levizyonda da görüntü, cismin karanlık ve aydınlık noktalarını içeren bilginin fotoelektrik hücrelerinden geçmesiyle oluşur. Bunu keşfettiğinde, Philo 14 yaşındadır. Bir yıl sonra buluşunu okulundaki bilimsel proje yarışmasında sunar. 21 yaşındayken çalışan ilk televizyonu yapar.
Nesneler Üzerinde Düşünün!
Örneğin bir elma! Elma yerken ne gibi zorluklarla karşılaşıyorsunuz? Elmanın kabuğu nasıl daha ko-lay soyulabilir? Ya da elmayı elma suyu olarak seviyorsanız suyunu çıkarmak için ne gibi yeni yöntemler geliştirilebilir? Elmadan başka nasıl yararlanılabilir? Elmanın atıkları nasıl değerlendirilebilir? Elma deyip geçmeyin, elinize tek bir elma ya da herhangi bir nesne alarak bile birçok yeni buluş ortaya çıkarabilirsi-niz. Bu hem bu kadar basit hem de zor ve karışık. Ama zor ve karışık yanından korkmayın. Sizlerin el-maları buluşlara dönüştürecek güçte olduğunuzu biliyoruz. En iyisi tüm bunları yaparken işin zevkine va-rın ve olabildiğince eğlenin.
http://www.biltek.tubitak.gov.tr/cocuk/bulus_senligi/nasilyapilir.html 23.10.2008
PROJE HAZIRLAMA BASAMAKLARI
Konuya Hazırlık
1 . Günlük yaşantınızda planlı mısınızdır? Neden?
2 . Planlı yaşamak size neler katabilir? Açıklayınız.
Planlama Aşaması
Proje hazırlama sürecinin en önemli aşamalarından birisi planlama aşamasıdır. Bu aşamada;
• Projeyi gerçekleştirirken faydalanacağınız yöntem ve teknikleri,
• Projede kullanacağınız materyallerin listesini,
• Projenin yaklaşık maliyetini,
• Proje hazırlama sürecinin planlamasını yapmalısınız.
Projeyi gerçekleştirirken kullanabileceğiniz yöntem ve teknikler aşağıda kısaca açıklanmıştır:
Deney: Bilimsel bir gerçeği ortaya çıkarmak, bir varsayımı denemek ya da kanıtlamak, bir sanın doğruluğunu göstermek gereğiyle yapılan işlemler bütünüdür. Bilim insanlarının sıklıkla ya-rarlandığı bu yöntem, genellikle bu iş için hazırlanmış laboratuvarlarda gerçekleştirilir. Bir deney ortamında bütün değerlerin sabit tutulup sadece bir değerin artırılıp azaltılmasıyla yapılan ölçme işlemine ise kontrollü deney denmektedir.
Anket: Belirlenen bir dizi sorunun önceden belirlemiş bir kitleye sunulması ve alınan cevapların yorumlanması yoluyla bilgi toplama işidir. Anket soruları gelişigüzel sorular olmamalı, her sorunun bir amacı olmalıdır. Anketin yapılacağı kitle konuyla alakalı, veri toplanabilecek bir kitle olmalıdır.
İstatistik: Bir sonuca ulaşmak amacıyla verileri yöntemli bir biçimde toplayarak sayısal olarak ifade etme işidir. Projenin gerçekleştirilmesi aşamasında hesaplanan, ortaya çıkan tüm sayısal ve-riler istatistiki yöntemlerle anlamlı hâle getirilir.
Alan Araştırması: Hazırlamış olduğunuz proje bir kişinin hayatını araştırmanızı gerektiriyorsa bu yöntemden yararlanabilirsiniz. Çünkü alan araştırması incelenen kişilerin gerçek hayatlarına katılarak veri toplama işidir.
Monografi : Ünlü bir kimsenin hayatını, kişiliğini, eserlerini, başarılarını ayrıntılarıyla ele alan veya bilimsel bir alanda özel bir konu ya da sorun üzerine yazılan inceleme yazısına monografi (tek yazı) denir. Monografi de herhangi bir yer, bir eser, bir yazar, tarihî bir olay, bilimsel bir alana ait bir sorun özel bir görüşle veya bakış açısıyla değerlendirilebileceği gibi bir konu üzerinde derinlemesi-ne bir inceleme de yapılabilir.
Görüşme: Proje hazırlama sürecinde konuyla ilgisi olduğunu düşünülen kişilerle yapılan toplan-tı sonuçlarının bir araya getirilmesi ve veri elde edilmesi işidir.
Gözlem: Bir nesnenin, olayın veya gerçeğin niteliklerinin belirlenmesi amacıyla dikkatli ve planlı bir şekilde incelenmesidir. Örneğin bir bitkinin büyümesinin incelenip büyüme aşamalarının tespit edilmesi süreci bir gözlemdir.
Örnekleme: Anket, görüşme gibi gözlem araçlarının toplumun tümüne değil, belirlenmiş bir grup üzerine uygulanması ve sonuçların toplumun geneline uyarlanması yöntemidir. Örnekleme yöntemi uygulanırken seçilen kitlede, toplumun her kesiminden insanlara rastlamak gereklidir.
Derleme: Proje konusu hakkında diğer kişi ve kurumlarca yapılmış çalışmaların, belgelerin, malzemelerin toplanması işidir.
Dipnot
Ülkemizde geniş çaplı istatistiki araştırmalar yapması ve yetkililere ulaştırması için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kurulmuştur.