R a s i t g o k h a n s u c u . c o m
…Tarih Kainatın Vicdanıdır...
Yeni Çağd a
Avru pa Ta rihi
Yeniçağın Genel Özellikleri
- Derebeylerin yerini mutlak monarşik krallıklar almıştır.
- Skolastik düşünce yerine Hümanizm ve pozitif düşünce almıştır.
- Avrupa’da din alanında, bilim ve teknik alanda gelişmeler yaşanmıştır.
- Coğrafi Keşifler, Rönesans ve Reform dönemin en önemli olaylarıdır.
- Akdeniz ticareti önemini yitirmiş, Okyanus Ticareti önem kazanmıştır.
Yeni Buluşlar(Bilim ve Teknik Alanda Gelişmeler)
a) Barutun ateşli silahlarda kullanılması: Derebeylikler yıkılmış, mutlak krallıklar kurulmuştur. Düzenli orduların önemi artmıştır.
b) Pusulanın Kullanılması: Sapma açısı hesaplanmış, Coğrafi Keşiflerin başlamasında etkili olmuştur.
c) Kağıt ve Matbaanın Geliştirilmesi ve Kullanılması:
Matbaayı Alman J. Gutenberg kurşundan harf dökerek geliştirmiştir. Rönesans ve Reform hareketlerinin
doğmasına neden olmuştur. Skolastik Düşünce yıkılmıştır.
d) Gemicilik Sanatının ilerlemesi: Açık denizlere çıkabilmek için dayanıklı gemiler yapıldı. Coğrafi Keşiflerin
başlamasında etkili olmuştur.
Coğrafi Keşifler
Avrupalı devletlerce XV.yy. sonunda başlatılan ve XVI. yy.
boyunca devam eden keşif hareketlerine denir.
Nedenleri - Pusulanın geliştirilmesi
- Gemicilik Sanatının ilerlemesi ve coğrafya biliminin gelişmesi
- Doğunun zenginliklerinin ele geçirilmek istenmesi - İpek ve Baharat yollarının Osmanlının elinde olması
- İspanyollarla Portekizliler arasındaki rekabetin denizcilikte de sürmesi
- Hıristiyanlığın yayılmak istenmesi
Önemli Keşifler
Coğrafi Keşifleri, Portekiz ve İspanyolların öncülüğünde başlamış; daha sonrada keşif hareketlerine İngiltere,
Fransa, Hollanda gibi devletlerde katılmıştır.
1- 1487’de Bartelmi Diaz Ümit Burnunu buldu.
2- 1492’de Kristof Kolomb Amerika’ya ulaştı.
3- 1498’de Vasco de Gama Ümit Burnundan geçerek Hindistan’a ulaştı.(Baharat Yolunu Hint limanlarına çevirdi.)
4- 1507’de Ameriko Vespuçi, Amerika kıtasını keşfetti.
5- 1519’da Macellan ve Del Kano dünyanın yuvarlaklığını kanıtladı.
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları
Ekonomik Sonuçlar
1-Akdeniz Ticareti önemini kaybetti.Okyanus Ticareti önem kazandı.
2-Akdeniz Limanları(Venedik, Marsilya,Ceneviz)önemini kaybetti.
3-Okyanus Kıyısındaki Limanlar(Lizbon,Bordo,Londra, Rotterdam)önem kazandı.
4-Akdeniz ülkeleri yoksullaşmaya başladılar.
5-Burjuva sınıfı ekonomik yönden güçlendi.
6-Avrupa’da sermaye birikimi sağlandı.
7-Gümrük gelirleri azalan Osmanlı Devleti yeni önlemler almaya başladı.
Siyasi Sonuçlar
1-Sömürge İmparatorlukları kuruldu.(İng.,Hol.,İsp.,Por.) 2-Merkezi krallıklar güç kazandı.
Dinsel Sonuçları
1- Kiliseye duyulan güven azaldı.
2- Hıristiyanlık geniş alanlara yayıldı.
Sosyal Sonuçları
1- Köle ticareti gelişti.
2- Yeni ırklar, yeni uygarlıklar tanındı. (Aztek, İnka…)
Bilimsel Sonuçları
1- Rönesansın oluşumunu etkiledi.
2- Dünyanın yuvarlaklığı kanıtlandı.
3- İnsanlar bilinmeyen birçok şeyin farkına vardı.
Rönesans (Yeniden Doğuş)
XV.yy. ve XVIyy.’larda önce İtalya’da daha sonra diğer Avrupa Devletlerinde meydana gelen Bilim, Edebiyat ve Güzel Sanatlar alanındaki yenilik hareketleridir.
Nedenleri
- Coğrafi Keşiflerin etkisi
- Kağıt ve matbaanın kullanılması - Hümanizm akımının etkisi
- Eski Yunan ve Hellen uygarlıklarının eserlerinin yeniden incelenmesi - Bizans’tan kaçan bilginlerin İtalya’ya gelmesi
Rönesans’ın İtalya’da başlama nedenleri
1- Roma’nın kültür ve uygarlık merkezi olması
2- Coğrafi Konum gereği birçok uygarlıkla etkileşim kurabilmesi 3- Siyasal Birliğin olmaması ve özgür düşüncenin bulunması 4- İtalya’nın dini merkez olması
5- İtalyan Şehirlerinin zengin olması
Rönesans; İtalya savaşları, ticari ilişkiler, Papayı ziyarete gelenler, üniversiteler aracılığı ile Avrupa’ya yayılmıştır.
Sonuçları
- Skolastik düşüncenin yerini, pozitif düşünce aldı.
- Reformun başlamasına neden oldu.
- Bilim ve sanatta doğaya dönüldü.
- Bilimde laikleşme süreci başladı.
Reform (Yeniden Biçim Verme)
XVI.yy’da Avrupa’da Rönesans'a paralel olarak Katolik kilisesinde meydana gelen değişme ve gelişmelerdir.
Nedenleri
- Katolik Kilisesinin baskısı - Rönesansın etkisi.
- Kağıt ve Matbaanın etkisiyle İncil’in milli dillere çevrilmesi - Endülüjans sorunu
- Yoksul köylü ve şövalyelerin kilisenin zenginliklerini ele geçirme isteği Reformun Gelişimi ve Almanya’da başlama nedenleri
Almanya’da Siyasi Birliğin olmaması ve Alman Prenslerinin Reformu desteklemeleri.
Almanya’da Reformu Martin Luther başlattı.İncil’i Almancaya çevirdi, Endülüjansa karşı çıktı. Luther mezhebi hızlıca yayıldı, taraftarlarına Protestan denildi. 1555 Ogsburg Antlaşmasıyla Protestanlık
Almanya’da resmen tanındı.
- Fransa’da Kalvenizm, - İngiltere’de Anglikanizm,
- İskoçya’da Presbiterienlik mezhebi ortaya çıktı.
Sonuçları
- Avrupa’da mezhep birliği parçalandı.
- Eğitim-öğretim dinin etkisinden kurtuldu (laikleşti.)
- Kilisenin malları burjuvalar ve prensler arasında paylaşıldı.
- Katolik kilisesi kendini yeniden düzenlemeye başladı.
(Engizisyon mahkemeleri ve Cizvit tarikatı kuruldu.) - Skolastik düşünce önemini kaybetti.
- Avrupa’da mezhep çatışmaları hızlandı. (30 yıl savaşları)
Otuz Yıl Savaşları (1618 – 1648)
Nedeni: İmparator II. Ferdinand’ın Almanya’daki
prensliklere zorla Katolikliği kabul ettirmek istemesi Alman İmp. ile Protestanlar arasında din ve mezhep
savaşı olarak başlayan savaş, Almanya ile Fransa, İsveç, Hollanda arasındaki savaşa dönüştü. İspanya Alman
İmparator’nu destekledi.
Sonuçları: Alman İmp. ve İspanya savaşı kaybetti. Alman prensleri kazandı. 1648 Westefalya antlaşması imzalandı.
Alman prenslikleri siyasal ve dinsel özgürlüklerine
kavuştu. Prusya kuruldu. Bugünkü Almanya’nın temelleri atıldı.
Yedi Yıl Savaşları (1756 – 1763) Fransa ile İngiltere arasında gerçekleşmiştir.
Nedeni: İngiltere ve Fransa arasındaki sömürge, ticaret ve deniz gücü rekabeti.
Sonuçları: Fransa savaşı kaybetti. Amerika ve Hindistan’daki sömürgeleri kaybetti. İngiltere ekonomik kayba uğradı.
ABD’deki sömürgelerinde vergileri arttırarak Amerikan bağımsızlık savaşının başlamasına zemin hazırladı.
ABD’nin Kurulması
Yedi yıl savaşlarının sonunda mali sıkıntıya düşen
İngiltere’nin sömürgelerine fazla vergi uygulamasıyla koloniler vergilere karşı çıktı. Ayaklanmalar ortaya çıktı. Koloniler I. ve II. Filedelfiya kongrelerini düzenlediler ve bağımsızlık kararı aldılar. 1774’de Bağımsızlık ve İnsan Hakları Bildirgesi
yayınlandı.1783’de Versay Antlaşması ile Amerika’nın bağımsızlığı tanındı. 1787’de ABD kuruldu.
NOT: Dünyada ilk defa bağımsızlık savaşını başlatan ABD’dİr.
