ÖABT
SORU BANKASI
60
75
TAMAMI ÇÖZÜMLÜ
COĞRAFYA
KPSS 2021
Komisyon
ÖABT COĞRAFYA
TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI
ISBN 978-0-2020-0045-9
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. A.Ş.’ye aittir. Anılan kuru- luşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Bu kitap, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz.
Pegem Akademi Yayıncılık, 1998 yılından bugüne uluslararası düzeyde düzenli faaliyet yürüten uluslararası akademik bir yayınevidir. Yayımladığı kitaplar; Yükseköğretim Kurulunca tanınan yükseköğretim kurumlarının
kataloglarında yer almaktadır. Dünyadaki en büyük çevrimiçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat ve ayrıca Türkiye’de kurulan Turcademy.com tarafından yayınları taranmaktadır, indekslenmektedir. Aynı alanda farklı yazarlara ait 1000’in üzerinde yayını bulunmaktadır. Pegem Akademi Yayınları ile ilgili detaylı bilgilere http://
pegem.net adresinden ulaşılabilmektedir.
10. Baskı: Kasım 2020, Ankara Proje-Yayın Yönetmeni: Ümit Dilaver Dizgi-Grafik Tasarım: Berna Ardıç Arslan
Kapak Tasarımı: Pegem Akademi
Baskı: Sonçağ Yayıncılık Matbaacılık Reklam San Tic. Ltd. Şti.
İstanbul Cad. İstanbul Çarşısı 48/48 İskitler - Ankara Tel: (0312) 341 36 67
Yayıncı Sertifika No: 36306 Matbaa Sertifika No: 47865
İletişim
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: pegem@pegem.net
WhatsApp Hattı: 0538 594 92 40
ÖN SÖZ
Değerli Okuyucularımız
Elinizdeki bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) ÖABT Coğrafya Öğretmenliği Testi (ÖABT-Coğrafya) kapsamındaki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve geliştirme sürecinde siz değerli okuyucularımıza kılavuz olarak hazırlanmıştır.
ÖABT Coğrafya Tamamı Çözümlü Soru Bankası yayınımızda 56 testten oluşan 1151 soru yer almaktadır. Kitap, çıkması olası soruların titizlikle incelenmesiyle ÖSYM formatına uygun sorular ve çözümleriyle bilgilerin açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilerek hazırlanmıştır.
* Özgün,
* Güncel,
* Öğrenme ve öğretme tekniklerine uygun,
* Zaman kazandırıcı çözüm teknikleri içeren yapısıyla
sınava hazırlanmada öncü bir kitap olma amacıyla da hizmetinize sunulmuştur.
Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve önerilerinizi pegem@pegem.net adresine e-posta yoluyla ya da 0538 594 92 40 numarasına WhatsApp üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır.
Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle...
Başarılar...
İÇİNDEKİLER
COĞRAFYA TARİHİ VE FELSEFESİ
Coğrafyanın Tarihi ��������������������������������������������������������������������������������� 1 Coğrafyanın Konusu ve Felsefesi ���������������������������������������������������5 Karma Test ������������������������������������������������������������������������������������������ 10
FİZİKİ COĞRAFYA
Evren Dünya’nın Şekli ve Hareketleri �����������������������������������������15 Kartografya - Projeksiyonlar - Harita Türleri �������������������������21 Yerin Yapısı - Jeolojik Zamanlar - Taşlar �������������������������������� 26 Yer Kabuğu Hareketleri ve İç Kuvvetler ������������������������������������� 31 Dış Etken ve Süreçler - Çözülme - Kütle Hareketleri ��������� 36 Flüviyal Topoğrafya ���������������������������������������������������������������������������� 41 Kıyı Topoğrafyası ������������������������������������������������������������������������������� 47 Karst Topoğrafyası ��������������������������������������������������������������������������� 52 Kurak ve Yarı Kurak Bölge Topoğrafyası ����������������������������������57 Glasiyal ve Periglasiyal Topoğrafya ������������������������������������������� 62 Volkan Topoğrafyası ��������������������������������������������������������������������������67 İklime Giriş - Atmosfer ��������������������������������������������������������������������72 Sıcaklık - Hava Basıncı - Rüzgâr - Nem - Yağış�������������������� 77 Büyük İklim Tipleri �����������������������������������������������������������������������������87 Hava Kütleri - Hava Tipleri ������������������������������������������������������������92 Küresel İklim Değişikliği ������������������������������������������������������������������� 97 Hidrografya ����������������������������������������������������������������������������������������103 Toprak Oluşumu - Dağılışı - Toprak Sınıflandırmaları����������108 Bitki Coğrafyası ��������������������������������������������������������������������������������� 113
BEŞERÎ VE EKONOMİK COĞRAFYA
Nüfus Coğrafyası
Nüfusun Tarihçesi ve Dağılışı �������������������������������������������������������� 118 Nüfus Yapısı ve Kavramlar ����������������������������������������������������������123 Yerleşme Coğrafyası
Yerleşmenin Tarihçesi �������������������������������������������������������������������� 128 Yerleşmenin Dağılışı �����������������������������������������������������������������������133 Kırsal ve Kentsel Yerleşmeler �����������������������������������������������������138 Ekonomik Coğrafya
Tarım ��������������������������������������������������������������������������������������������������� 143 Madenler ve Enerji Kaynakları �������������������������������������������������148 Sanayi, Ulaşım, Turizm, Ticaret ������������������������������������������������153
SİYASİ COĞRAFYA
Siyasi Coğrafyaya Giriş ��������������������������������������������������������������� 158 Dünyada Başlıca Örgütler �����������������������������������������������������������163 Önemli Kanallar - Boğazlar ve Ülkeler ����������������������������������� 168
İNSAN - ÇEVRE ARASINDAKİ KARŞILIKLI ETKİLEŞİM
İnsanın Doğaya Müdahaleleri �����������������������������������������������������174 Türkiye ve Dünya Koruma Alanları ve Özellikleri ����������������179
TÜRKİYE COĞRAFYASI
Türkiye’nin Konumu ve Sonuçları ���������������������������������������������184 Türkiye’nin Yer Şekilleri ����������������������������������������������������������������189 Türkiye’nin İklimi ����������������������������������������������������������������������������194 Türkiye’de Su, Toprak ve Bitki ������������������������������������������������200 Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme ��������������������������������������������������205 Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası ������������������������������������������ 209 Türkiye’de Tarım �����������������������������������������������������������������������������214 Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları, Sanayi ����������������219 Türkiye’de Ulaşım - Turizm - Ticaret ������������������������������������224 Karma Test ��������������������������������������������������������������������������������������� 229 Cevap Anahtarı ������������������������������������������������������ 238
ALAN EĞİTİMİ
Coğrafya Dersi Öğretim Programı I - IV ������������������������������ 243 Coğrafya Öğretiminde Yaklaşımlar ve Teknikler I-IV ������� 275 Coğrafya Materyalleri ve Ölçme Değerlendirme I - II ������309 Karma Test ���������������������������������������������������������������������������������������328 Cevap Anahtarı ������������������������������������������������������332
COǦRAFYA TARİHİ VE FELSEFESİ COǦRAFYANIN TARİHİ
TEST
1. Eski Çağ’da yaşamış olan ve “doğal zenginlikleri kısıtlı olan bölgelerde devlet kurmanın zor olduğunu belirten”, diğer bir ifade ile çevreci determinist görüşe sahip olan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
A) Herodotos B) Strabon C) Batlamyus D) Aristo E) Biruni
2. Astronomi, matematik ve coğrafya alanlarına katkı yapmıştır. Daha çok astronomi çalışmalarıyla tanınmış büyük gök sistematiği adlı eseriyle bilinen ve zamanına kadar ulaşan astronomi bilgisinin sentezini yapmış ve bunları Mathematike Syntaxis (Matematik Sentezi) adlı eserinde toplamıştır. 13 kitaptan oluşan bu eser günümüz Batı dünyasında
“Almagest” adıyla tanınmaktadır.
Hakkında bilgiler verilen bu filozof aşağıdakilerden hangisidir?
A) Herodot B) Batlamyus C) Strabon D) Posedion E) Eratosthenes
3. XV. yüzyılda yaşamış önemli bir astronomi ve matematik bilgini olan; astronomi ve matematik alanında yazmış olduğu ve Otlukbeli Savaşı zaferinden sonra Fatih Sultan Mehmet’e sunulduğu için “Fethiye” adı verilen astronomi kitabının yazarı kimdir?
A) Uluğ Bey B) Katip Çelebi C) Evliya Çelebi D) İbn-i Haldun E) Ali Kuşçu
4. Orta Çağ İslam Dünyası’nın ünlü gezginlerinden biridir ve en önemli eseri Kitap El-İbar (İbret Verici Kitap)’dır. Bu kitapta Berberi topluluklarının İslam öncesindeki sosyo-ekonomik özellikleri hakkında bilgi vermektedir.
Yukarıda sözü edilen Orta Çağ gezgini aşağıdakilerden hangisidir?
A) İbn-i Batuta B) Biruni C) Katip Çelebi D) Evliya Çelebi E) İbn-i Haldun
5. Coğrafi Keşifler; XV. yüzyıl ve XVI. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla başlattıkları ve yeni
okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşiflerdir.
Coğrafi keşiflere öncülük eden millet aşağıdakilerden hangisidir?
A) İngilizler B) Portekizliler C) İtalyanlar D) Fransızlar E) Almanlar
6. Coğrafi keşiflerin en önemli nedeni ekonomiktir ve Batılılar, doğuya giderek buralardaki zenginliklerden yararlanmak istemektedir. Doğuya doğru giden yolun en önemli noktalarından biri ise Ümit Burnu’dur.
Aşağıdaki gemicilerden hangisi Ümit Burnu’nu ilk olarak keşfeden gemicidir?
A) Bartelmi Diaz B) Macellan C) Vasco da Gama D) Kristof Colomb E) Americo Vespuci
COǦRAFYA TARİHİ VE FELSEFESİ COǦRAFYANIN TARİHİ 7. Çevre ve insan arasındaki ilişkileri inceleyen
bilim olarak “beşeri coğrafya”yı tanımlayan;
beşeri incelemelerde insan ve çevrenin aynı oranda etkili olduğunu bu nedenle sadece birisine ağırlık vermenin doğru olmadığını savunan ve beşeri coğrafyanın kurucusu olarak sayılan bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Friedrich Ratzel B) Carl Ritter
C) Alexander Von Humboldt D) James Cook
E) Paul Vidal De La Blache
8. Aşağıda verilen coğrafyacı - eser
eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?
Coğrafyacı Eser A) Eratosthenes Geographika
B) Batlamyus Geographika Hypgesis C) Piri Reis Kitab-ı Bahriye D) Katip Çelebi Seyahatname E) Herodot Historie
9. Önceleri tek bir ada olduğu düşünülen; ancak seyahati sonucunda Yeni Zelanda’nın iki adadan oluştuğunu keşfeden ve Kuzey Adası ile Güney Adası arasındaki boğaza adı verilen denizci kimdir?
A) Bartelmi Diaz B) Vasco da Gama C) Marco Polo D) Ferdinand Macellan E) James Cook
10. Tüm kıtaların geçmişinde “Pangea” isimli tek bir kıta vardır ve Pangea’nın parçalanarak ayrılması sonucunda günümüzdeki kıtaların oluştuğunu tezini ileri süren yerbilimci aşağıdakilerden hangisidir?
A) Alexander Von Humboldt B) Alfred Wegener
C) Bernhard Varenius D) Copernicus E) Johannes Kepler
11.
I. Herodot II. Thales III. Aristo IV. İbn-i Haldun V. Mackenzie
Yukarıda verilen bilim adamlarından hangisi Eski Çağ coğrafyacılarından değildir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) I ve V
12. “Mısır, Nil’in hediyesidir.” sözüyle coğrafya biliminin neden-sonuç ilkesine vurgu yapmıştır.
Yukarıda anlatılan ilk çağ coğrafyacısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Thales B) Herodot C) Aristo D) Strabon E) Batlamyus
COǦRAFYA TARİHİ VE FELSEFESİ COǦRAFYANIN TARİHİ 13. Orta Çağın, islam dünyasına ait coğrafyacıları
arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Mesudi B) İbn-i Batuta C) İbn-i Haldun D) Biruni E) Evliya Çelebi
14.
I. J. Ross → Antartika’ya ulaşmış.
II. R. Scatt → Güney Kutbu’na gitmiş.
III. E. Hillary → Everest’e tırmanmış.
IV. J. Cook → Ümit Burnu’na ulaşmış.
V. V. Gama → Hindistan’a ulaşmış.
Yukarıda yeni ve yakın çağda yapılan keşifler ve kaşifler eşleştirilmiştir.
Yapılan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
15. Bu döneme ait önemli bilim adamları, A. Von Humboldt, Karl Ritter, Friedrich Ratzel’dir.
Yukarıda anlatılan dönem, Coğrafya’nın gelişim devrelerinden hangisi içinde yer alır?
A) Ansiklopedik devre B) Klasik devre C) Bölgesel devre D) Çağdaş devre E) Gezi-gözlem devresi
16. “Doğa, insan davranışlarında sorumlu olan faktördür.”
İnsanın, doğanın kendine sunduğu kadar doğadan yararlanabildiğini savunan coğrafi akım aşağıdakilerden hangisidir?
A) Determinizm B) Possiblizm C) Pozivitizm D) Modernizm E) Probabilizm
17. Orta Çağ’da İspanya ve Portekizli gemicilerin öncülüğünde başlayan Coğrafi Keşifler döneminde coğrafya bilimi ve gezegenimize ait birçok bilgiye ulaşılmıştır. Dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlamak için 1519-1522 arasında süren bir seyahat
gerçekleştirilmiştir.
Yukarıda bahsedilen seyahate kaptanlık eden ünlü gemici aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vasco da Gama B) Ferdinand Magellan C) Bartelmi Diaz D) Kristof Kolomb E) Americo Vespucci
18. Orta Çağ’ın siyasi coğrafyacısıdır. Tunus’ta doğmuş Kahire’de vefat etmişdir. Devletlerin kuruldukları yerlerle ilişkileri üzerine çalışarak Aristo’ya benzer görüşler ortaya koymuştur. Mukaddime ve Kitap El-İbar eserlerinde dönemine ait tarihi ve sosyolojik bilgiler ağırlıktadır.
Yukarıda verilen bilgiler aşağıdaki coğrafyacılardan hangisine aittir?
A) Mesudi B) Hudrazbih C) Makdusi D) İbn-i Batuta E) İbn-i Haldun
COǦRAFYA TARİHİ VE FELSEFESİ COǦRAFYANIN TARİHİ
ÇÖZÜMLER
1. Aristo Eski Çağ’ın önemli filozoflarından birisidir.
Aristo’ya göre doğal zenginlikleri kısıtlı olan bölgelerde devlet kurmak zordur.
Cevap D
2. Batlamyus, Eski Çağ’ın önemli coğrafyacılarından birisi- dir. Batlamyus, coğrafya araştırmalarına öncülük etmiş ve özellikle matematik coğrafya konularında çalışmıştır. 13 kitaptan oluşan ve günümüz Batı dünyasında “Almagest”
ismiyle tanınan eserinde çoğunlukla güneşin, ayın ve ge- zegenlerin hareketlerini açıklamıştır.
Cevap B
3. Ali Kuşçu, Semerkant’ta doğmuştur. Ali Kuşçu’nun ast- ronomi ve matematik alanında yazmış olduğu iki önemli eseri vardır. Bunlardan birisi, Otlukbeli Savaşı sırasında bitirilip zaferden sonra Fatih’e sunulduğu için Fethiye adı verilen astronomi kitabıdır. Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet’in emriyle, Ayasofya medresesine müderrislik de yapmıştır.
Cevap E
4. Tunus doğumlu olan İbn-i Haldun, Orta Çağ İslam Dünyası’nın en ünlü gezginlerindendir. En önemli eseri Kitap El-İbar (İbret Verici Kitap)’da; Berberi toplulukları- nın ve İslam İmparatorluklarının İslam öncesindeki sos- yal-ekonomik özellikleri hakkında bilgi vermektedir. Eser, jeopolitik ve siyasi coğrafya görüşlerini de içermektedir.
Cevap E
5. Coğrafi Keşifler, ilk olarak Portekizlilerin girişimleri ile başlamış olan bir keşifler devridir.
Cevap B
6. Portekizli gemici Bartelmi Diaz, Ümit Burnu’nu ilk bulan coğrafi keşif denizcilerinden biridir.
Cevap A
7. Carl Ritter, Alman tarihçi, filozof ve coğrafyacıdır. Ritter;
beşeri coğrafya, insan ve çevre arasındaki ilişkileri ince- ler, tezini ileri sürerek beşeri coğrafyanın konusunu be- lirlemiştir. Beşeri coğrafyanın kurucusu olarak tanınmak- tadır.
Cevap B
8. Seyahatname eseri Evliya Çelebi’ye aittir. Katip Çelebi’nin en ünlü eseri Cihannüma’dır.
Cevap D
9. Dünyanın en fırtınalı deniz bölgelerinden biri olan Cook Boğazı, 1769’da James Cook tarafından keşfedilmiştir.
Bu boğaz günümüzde Cook Boğazı olarak geçmektedir.
Cevap E
10. Bu teori Kıta Kayması Teorisi’dir ve 1912 yılında Alfred Wegener tarafından ortaya atılmıştır. Wegener’e göre, kıtaların geçmişinde “Pangea” isimli tek bir kıta vardır ve Pangea parçalanarak dağılmıştır.
Cevap B
11. Herodot, Thales ve Aristo ilk çağ coğrafyacılarındandır.
İbn-i Haldun, Ortaçağ, Mackenzie Yakınçağ coğrafyacı- larındandır.
Cevap D
12. Kuzey Afrika, İran, Yunanistan, İtalya ve Hindistana ka- dar uzanan sahayı gezmiş, burada gördükleri ile “He- rodot tarihini” yazmış. “Mısır Nil’in hediyesidir” sözü ile neden-sonuç ilişkisi kurma özelliğine vurgu yapmış ilk çağ coğrafyacısı Herodot’tur.
Cevap B
13. Mesudi, İbn-i Batuta, İbn-i Haldun, Biruni Orta Çağa ait İslam dünyasının bilim adamlarıdır. Evliya Çelebi ise Yeni Çağ coğrafyacılarındandır. Seyahatname adlı ese- re sahiptir.
Cevap E
14. J. Cook, Yeni Zelanda’yı keşfeden kaşiftir. Ümit Burnu’na coğrafi keşifler sırasında ulaşan kaşif ise Portekizli Bar- telmi Diaz’dır.
Cevap D
15. Klasik devre Varenius tarafından temelleri atılan A. Von Humboldt, Karl Ritter, Friedrich Ratzel tarafından pek çok çalışma ve eserle gelişen devredir.
Cevap B
16. Determinizm akımına göre, insan doğanın kendine sun- duğu kadar doğadan yararlanabilir. Beşeri faktörler, fiziki faktörlerin kontrolü altındadır. Yeni doğa insan davranış- larında sorumlu olan faktördür.
Cevap A
17. Portekizli gemicilerden Ferdinand Magellan 1519’da İspanya krallığının desteğiyle dünyayı dolaşma seya- hatine çıkmıştır. Filipin Adaları çevresinde çıkan çatış- mada Magellan’ın öldürülmesiyle kaptanlığı Sebastian del Cano devralmış ve Filipinlerden ele geçirilen gemi dolusu baharat ve değerli süs eşyaları ile 1522’de İspanya’ya dönmüştür.
Cevap B
18. Öncülde verilen bilgiler ünlü Orta Çağ coğrafyacısı İbn-i Haldun’a aittir.
Cevap E
COǦRAFYANIN KONUSU VE FELSEFESİ
TEST
1. Jeoloji, jeofizik, pedoloji, petroloji bilimlerinden faydalanılan fiziki coğrafya dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Jeomorfoloji B) Klimatoloji C) Hidroloji D) Zooloji
E) Matematik Coğrafya
2. Amasya’da yaşamış ... iyi öğrenim görmüş, gezdiği yerlerin tarihi, coğrafi ve sosyolojik özelliklerini 17 ciltlik Geographika adlı eserinde anlatmıştır.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A) Eratosthenes B) Strabon C) Batlamyus D) İdrisi E) Uluğbey
3. Coğrafya biliminin Türkiye’deki gelişimi
incelendiğinde İstanbul Üniversitesindeki Coğrafya bölümünün açılması en önemli gelişmelerden biridir.
Alman ekolünün benimsendiği İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü hangi yılda açılmıştır?
A) 1912 B) 1915 C) 1920 D) 1925 E) 1935
4. Geçmiş dönemlerdeki doğal ortamı araştıran ve bu ortam şartlarının günümüze yansımasını konu alan bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Jeomorfoloji B) Mineraloji C) Paleocoğrafya D) Petrografi E) Paleontoloji
5. Göllerin oluşum şekillerini, morfolojik
karakterlerini, biyolojik ve hidrolojik özelliklerini inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Oseanografya B) Potamoloji C) Hidrojeoloji D) Limnoloji E) Speleoloji
6.
I. Speleoloji : Mağara bilimi II. Potamoloji : Akarsu bilimi III. Paleontoloji : Fosil bilimi
Yukarıda verilen bilim dalı ve açıklaması eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
7.
I. Karadeniz Bölgesi’nde mısır ekilen alanlar II. Türkiye’de buğday ekilen alanların toprak
şartları
III. Fındığın Karadeniz Bölgesi’nde 700 metreye kadar yetişebilmesi
Yukarıdaki ifadelerden hangileri coğrafyanın dağılış ilkesi ile ilgilidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
COǦRAFYANIN KONUSU VE FELSEFESİ 8. Dünya üzerinde yoğun nüfuslanmış alanlarla,
yağış miktarı yüksek olan bölgeler arasındaki ilişkiyi araştıran bir coğrafyacı, coğrafya biliminin hangi ilkesinde çalışmış olur?
A) Nedensellik B) Dağılış C) Sonuç D) İlgi E) Gözlem
9. I. Coğrafya Kongresi ile yabancıların elinde olan coğrafi araştırmalar Türk bilim adamlarının eline geçmiştir. Bu kongre ile ilk ve ortaöğretimdeki coğrafya ders programları yeniden düzenlenmiş, Türkiye’nin coğrafi bölgeleri belirlenmiştir.
Yukarıda anlatılan I. Coğrafya Kongresi aşağıda verilen tarihlerden hangisinde toplanmıştır?
A) 4 Temmuz 1935 B) 6 Haziran 1941 C) 30 Ağustos 1946 D) 3 Eylül 1950 E) 3 Kasım 1952
10. Aşağıdaki bilim dallarından hangisi fiziki coğrafya anabilim dalına yardımcı olan bilimlerden biri değildir?
A) Etnoloji B) Paleontoloji C) Sismoloji D) Pedoloji E) Petroloji
11. Aşağıdaki bilim dallarından hangisi beşeri coğrafya anabilim dalına yardımcı olan bilimlerden biri değildir?
A) Arkeoloji B) Sosyoloji C) Glasiyoloji D) Kronoloji E) Antropoloji
12. Ağaçların yaş halkalarını inceleyen; ağaç gövde kesitlerindeki halkalardan yola çıkarak lokal bir iklim haritası çıkartabilen, yıllara göre kuraklığı, kış şartlarının sertliğini, atmosfer koşullarını, olmuş volkanik patlamaları irdeleyebilen bilimdalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fitoloji B) Ekoloji C) Jeobiyoloji D) Dendrokronoloji E) Botanik
13. Klasik devre olarak adlandırılan coğrafyanın bilim olarak kurulduğu devre, “Genel Coğrafya” adlı esere sahip olan bu bilim adamı ile başlamıştır.
Yukarıda anlatılan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Humboldt B) Varenius C) Ritter D) Ratzel E) Blache
14.
I. Dil coğrafyası Linguistik
II. Davranışsal coğrafya Psikoloji III. Nüfus coğrafyası Siyasal bilimler IV. Kültürel coğrafya Antropoloji Yukarıda verilen beşerî coğrafya çalışma alanları ile bu alanların bağlantılı olduğu diğer bilimler arasındaki ilişkilerden hangileri doğru olarak verilmiştir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II ve IV
COǦRAFYANIN KONUSU VE FELSEFESİ
15.
I. İdrisi II. Strabon III. Piri-Reis IV. Ratzel
Coğrafya biliminin önemli bilim adamlarını yaşadıkları tarihe göre sıralarsak en eskiden yeniye doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?
A) I, II, III, IV B) II, I, III, IV C) III, I, II, IV D) III, II, I, IV E) IV, III, II, I
16. Yerlerin tekliğine; yerlerin ve olayların farklılığına önem veren yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
A) İdiografik yaklaşım B) Kültürel yaklaşım C) Nomotetik yaklaşım D) Çevresel yaklaşım E) Algısal yaklaşım
17. Fethiye, Büyük Gök Sistematiği, Seyahatname Yukarıda verilen eserlerin yazarları
aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır?
A) Ali Kuşçu – Aristo – İdrisi
B) Strabon – Batlamyus – Katip Çelebi C) Ali Kuşçu – Batlamyus – Evliya Çelebi D) Katip Çelebi – Strabon – İdrisi E) Strabon – Batlamyus – Ali Kuşçu
18. Coğrafya bilimine bölgesel coğrafya metodunu kazandıran bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Alexander Von Humboldt B) Friedrich Ratzel
C) Paul Vidal de la Blache D) Carl Ritter
E) Bernhard Varenius
19. Marmara Bölgesi, Türkiye’nin kuzeybatısında yer almaktadır. Hem Asya hem de Avrupa kıtasında toprakları bulunur. Marmara Bölgesi’nde yer şekillerinin sade olması nedeniyle ulaşım kolaydır.
Ekonomik yönden Türkiye’nin en gelişmiş bölgesidir. Bölge, ayçiçeğinin Türkiye’de en yoğun olarak yetiştirildiği bölgedir. Özellikle Trakya’nın iç kesimlerinde yoğun olarak yetiştirilmektedir.
Yukarıda paragrafta coğrafyanın I. Neden-sonuç
II. Karşılaştırma III. Dağılış
ilkelerinden hangileri kullanılmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
20. Halka özgü adet ve gelenekler, müzikler, oyunlar ve yemekler gibi sosyal olguların ortaya çıktığı alanları ve yayıldığı alanları araştıran bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ekonomik coğrafya B) Folklorik coğrafya C) Sosyal coğrafya D) Toplumsal coğrafya E) Kültür coğrafyası
COǦRAFYANIN KONUSU VE FELSEFESİ
ÇÖZÜMLER
1. Yeryüzü şekilleri bilimi olan Jeomorfoloji yerşekillerinin oluşumunu bu oluşumu sağlayan iç ve dış kuvvetleri in- celer. Bütün bunları yaparken jeoloji, jeofizik, pedoloji, petroloji gibi pek çok bilim ve bilim dalından yararlanır.
Cevap A
2. Strabon, Amasya’da doğmuş, gezdiği yerlerin tari- hi, coğrafi özellikleri ve sosyolojik özelliklerini 17 ciltlik Geographika adlı eserinde toplamıştır.
Cevap B
3. 1915’te İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümünün açıl- mış, Alman coğrafyacılar dersler vermiş ve Alman ekolü benimsenmiştir.
Cevap B
4. Paleocoğrafya, jeolojik devirler boyunca meydana gelen tüm değişimleri (iklim, flora, fauna vb.) inceleyen bilim dalıdır. Paleontoloji ise fosil bilimidir.
Cevap C
5. Limnoloji, göllerin oluşum şekillerini, morfolojik karakter- lerini, biyolojik ve hidrolojik özelliklerini inceleyen bilim dalıdır.
Cevap D
6. Potamoloji akarsu bilimi, Paleontoloji fosil bilimi speleoji mağara bilimidir.
Cevap E
7. I mısır ekilen alanların yatayda dağılışını ifade ederken, III fındığın dikeyde dağılışını ifade etmektedir. II ise buğ- day ekilen alanların toprak özelliklerine ilişkindir. Burada karşılaştırma ilkesi vardır.
Cevap D
8. Coğrafya’nın üç temel prensibinden biri olan ilgi (bağlı- lık) ilkesine göre, araştırılan olay ve olguların diğer olay ve olgularla bağlantısı bulunur.
Cevap D
9. 6 Haziran 1941 yılında toplanan I. Coğrafya Kongresi ile coğrafya ders programları düzenlenmiş, yazılması gereken kitaplar belirlenmiş, coğrafya terimleri anlaşılır hale getirilmiş. Türkiye’nin coğrafi bölgeleri belirlenerek sınırları çizilmiş ve raporlar hazırlanmıştır.
Cevap B
10. Etnoloji ırk bilimdir. Fiziki coğrafyadan ziyade beşeri coğrafyaya yardımcı olan bilimlerden birisidir.
Paleontoloji fosil bilimi, Sismoloji deprem bilimi, Pedoloji toprak bilimi,
Petroloji taşları inceleyen bilimdir.
Cevap A
COǦRAFYANIN KONUSU VE FELSEFESİ 11. Glasiyoloji, buzulları inceleyen bilim dalıdır ve fiziki coğ-
rafyaya yardımcı olur.
Antropoloji, insanları inceleyen bilim dalıdır.
Arkeoloji, geçmiş kültürlerin kullandığı materyalleri ince- leyen bilim dalıdır.
Kronoloji, çeşitli şeylerin zamanla olan ilişkisini araştıran bilim dalıdır.
Sosyoloji, toplumu inceleyen bilim dalıdır.
Cevap C
12. Ağaçların yaş halkalarını inceleyen ağaç gövde kesitle- rindeki halkalardan; yola çıkarak lokal bir iklim haritası çıkartabilen, yıllara göre kuraklığı, kış şartlarının çetin- liğini, atmosfer koşullarını, olmuş volkanik patlamaları irdeleyebilen bilim dalı “dendrokronoloji”dir.
Jeobiyoloji, biyosfer ve biyosferin litosfer ve atmosferle olan ilişkisini inceleyen bilim dalıdır.
Ekoloji, yaşayan canlıların çevreleriyle ve birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.
Fitoloji, bitkileri inceleyen bilim dalıdır.
Botanik; bitkilerin biyolojik yapısını ve genel anatomik yapılarını inceler.
Cevap D
13. Coğrafyada klasik devre Varenius’la başlar “Genel Coğ- rafya” adlı eseri ile coğrafyada bilim anlamındaki temel- ler atılmıştır. Temel birlik fikriyle ve coğrafya çifttir ifade- leriyle bilimsel temeller oluşturmuştur.
Cevap B
14. Nüfus coğrafyasının bağlantılı olduğu diğer bilim dalı
“Demografi”dir. Siyasal bilimler politik coğrafya ile ilişki- lidir.
Cevap E
15. Strabon, ilk çağ coğrafyacılarındandır.
İdrisi; Orta Çağ’ın siyasi coğrafyacısıdır.
Piri Reis; Yeni Çağ coğrafyasıdır.
Ratzel; Yakın Çağın beşeri coğrafyacısıdır.
Cevap B
16. Yerlerin bireyselliği üzerinde yoğunlaşan ve yerlerin tek- liğine önem veren yaklaşım idiografik yaklaşımdır.
Cevap A
17. Fethiye; Ali Kuşçu’nun eseridir.
Büyük Gök Sistematiği; Batlamyus’un eseridir.
Seyehatname; Evliya Çelebi’nin eseridir.
Cevap C
18. Paul Vidal de la Blache, bölgesel coğrafyanın kurucu- sudur. Alexander Von Humboldt fiziki coğrafyanın, Carl Ritter ise beşerî coğrafyanın kurucusudur.
Cevap C
19. Neden-sonuç: Marmara Bölgesi’nde yer şekillerinin sade olması nedeniyle ulaşım kolaydır: Yer şekillerinin sadeliği neden, bunun sonucu ise ulaşımın kolay olma- sıdır.
Karşılaştırma: Ekonomik yönden Türkiye’nin en geliş- miş bölgesidir: Diğer bölgeler ile karşılaştırıldığında en gelişmiş bölgedir.
Dağılış: Özellikle Trakya’nın iç kesimlerinde yoğun ola- rak yetiştirilmektedir: Ayçiçeğinin ekim alanının dağılışı belirtilmiştir.
Cevap E
20. Soruda halka özgü olarak verilmiş olan özellikler sosyal coğrafya içerisinde yer alan folklorik coğrafyanın araştır- ma alanlarıdır.
Cevap B
KARMA TEST
TEST
1. “Mukaddime” isimli meşhur eseri, devrine kadar gelişmiş ilimlerin bir ansiklopedisi gibidir. Bu eserinde İslami ilimler yanında sosyal ilimlerin hatta mitolojik bilgilerin doğuşu, gelişmesi, kendi zamanındaki durumu ve tenkidi yer almaktadır.
Yukarıda açıklanan eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) İbn-i Batuta B) İdrisi C) Katip Çelebi D) İbn-i Haldun E) Evliya Çelebi
2. Hatice → Trabzon’da Sümela Manastırını Sevgi → Trabzon’da konutların yapı tiplerini Ahmet → Trabzon’da Uzungöl’ün oluşum özellikleri inceleme görevlerini almışlar ve çalışmalarına başlamışlardır.
Buna göre Hatice, Sevgi ve Ahmet coğrafyanın hangi dallarında çalışmış olur?
A) Turizm coğrafyası – Yerleşme Coğrafyası – Hidrografya
B) Ekonomik coğrafya – Nüfus coğrafyası – Matematik coğrafya
C) Turizm coğrafyası – Jeomorfoloji – Hidrografya D) Beşeri coğrafya – Ekonomik coğrafya –
Matematik coğrafya
E) Klimatoloji – Jeomorfoloji – Hidroloji
3. Siyasi coğrafyanın kurucusu olarak sayılan, “Siyasi Coğrafya” ve “Hayat Alanı” isimli çalışmaları bulunan ve bu çalışmalarında “Lebensraum”
kavramını ilk kez kullanan kişidir. “Lebensraum”un Türkçe karşılığı yaşam alanıdır. Kavram, Doğu Avrupa’da Almanya sınırları dışında yaşayan Alman azınlıkların Almanya’nın hakimiyetinde birleştirilmesi ve yeni toprakların kolonizasyonu ile beraber Alman popülasyonunun bu topraklara yerleştirilmesi politikasını ifade eder. Bu kavram, II. Dünya Savaşı sırasında, Hitler’in Almanya’nın yayılma savaşını meşrulaştırmak için sığındığı kavramlardan biridir.
Bu açıklamalarda verilen bilgiler aşağıdaki coğrafyacılardan hangisine aittir?
A) Carl Ritter B) Alfred Wegener C) Carl Sauer
D) Alexander Von Humboldt E) Friedrich Ratzel
4. 1950-1960’lı yıllarda önem kazanan, insanların yeryüzünü nasıl organize ettiklerini ve
kullandıklarını tanımlamak için kurallar bulmaya çalışan, yasalar koyan ve teoriler geliştiren bilimsel yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Posibilizm B) Pozitivizm C) Determinizm D) Çevresel algı E) Post modernizm
5.
I. Gezi-gözlem II. Mülakat III. Anket
Coğrafi çalışmalarda kullanılan başlıca araştırma yöntemleri yukarıdakilerden hangileridir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
6. İnsan-çevre etkileşimi sürecinde en etkin değiştirici etmenin insan olduğunu, toplumun doğayı değiştirme gücünün, doğal çevre etmenlerinin engelleyici rolüne göre çok daha önemli ve etkili olduğu görüşünü savunan teori aşağıdakilerden hangisidir?
A) Determinizm B) Posibilizm C) Pozitivizm D) Post modernizm E) Çevresel algı
KARMA TEST
7.
I. Aristo II. Herodotos III. Batlamyus IV. Platon
Eserlerinde çevre ve devletin siyasal gücü konularına değinmiş olan ve doğal kaynakları zengin bölgelerde kurulan devletlerin daha güçlü ve uzun ömürlü, buna karşılık kaynakları kısıtlı bölgelerde kurulan devletin egemenlik süresinin daha kısa olacağını savunan İlk Çağ düşünürleri yukarıdakilerden hangileridir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve IV
8. Coğrafi olaylar çevreyi değiştirmesi açısından kısa süreli veya uzun süreli gözlenebilen olaylar olarak ikiye ayrılır.
Aşağıdakilerden hangisi kısa süreli çevreyi değiştiren coğrafi bir olaydır?
A) Volkan püskürmesi B) Tektonik hareket C) Erozyon
D) Akarsu aşındırması E) Orojenik hareket
9. Coğrafyanın temel araştırma ilkelerinden birisi olan ve “Nerede?” sorusuna yanıt arayan ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gözlem B) İlişki kurma C) Sebep-sonuç D) Dağılış E) Karşılaştırma
10. Coğrafya terimini ilk kez kullanan, İlk Çağ düşünürü, matematikçi ve coğrafyacı filozof aşağıdakilerden hangisidir?
A) Strabon B) Tales C) Eratosthenes D) Aristo
E) Anaksimandros
11. Mağaraların; jeolojik, hidrojeolojik, minerolojik, biyolojik, arkeolojik, paleontolojik ve
antropolojik yöntemler kullanılarak incelenmesi çalışmalarının tamamını kapsayan bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Potamoloji B) Speleoloji C) Litoloji D) Fitoloji E) Sismoloji
12. İlk eseri Asar-ül Bakiye ve en ünlü eseri olan El-Kanun El-Maksudi olan; sonrasında 70 adet astronomi ve 20 adet matematik olmak üzere 100’ün üzerinde eseri bulunan; gökbilim, doğa bilimleri, coğrafya, matematik ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınan kişi kimdir?
A) İbn-i Haldun B) Piri Reis C) Biruni D) İbn-i Havkal E) Katip Çelebi
13. Türkiye’de coğrafya bilimi tarihinin en önemli olaylarından biri de Ankara’da DTCF’nin kurulmasıdır. Almanya Berlin Üniversitesi’nden davet edilen Prof. Dr. Herbert Louis DTCF’nin başına getirilmiştir.
Yukarıda anlatılan Ankara Üniversitesine bağlı Dil ve Tarih, Coğrafya fakültesinin kuruluş yılı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1930 B) 1935 C) 1940
D) 1945 E) 1950
14. Dünya ile diğer gezegenlerin güneş etrafında döndükleri esasını kabul eden, güneş merkezli gök sisteminin kurucusu sayılan, güneşin evrenin merkezinde bulunduğunu savunan ve bunları 1543 yılında basılan “Gök Kürelerinin Hareketi” adlı ünlü kitabında bütün yönleriyle açıklayan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bernhard Varenius B) Johannes Kepler C) Alexander Von Humboldt D) Nicolaus Copernicus E) Harlan Barrows
KARMA TEST
15.
I. Litoloji II. Petroloji III. Mineraloji IV. Sismoloji
Yukarıdakilerden hangileri kayaçlarla doğrudan ilişkili bilim dallarıdır?
A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
16. Coğrafya biliminde Yakın Çağ’a kadar olan devre ansiklopedik devre olarak, Yakın Çağ’dan sonrası ise klasik devre olarak ayırt edilir. Klasik devre, günümüz modern coğrafyasının başlangıcıdır ve 19.
yüzyılın başlarında temelleri atılmıştır.
Klasik devrenin temellerini atan coğrafyacılar hangi ülkedendir?
A) Almanya B) İngiltere C) Fransa D) Rusya E) İspanya
17. Araştırmacı bir grup; ilk olarak Viktorya Gölü’nü, daha sonra bu gölün sularını boşaltan Nil Nehri’ni ve son olarak da Nil Nehri’nin geçtiği bölgelerdeki yerkabuğu katmanlarını incelemiştir.
Bu araştırmacı grup, araştırma faaliyetleri sırasında hangi bilim dallarını kullanmıştır?
A) Limnoloji, hidrojeoloji ve sedimantoloji B) Limnoloji, potamoloji ve stratigrafi C) Limnoloji, hidrojeoloji ve stratigrafi D) Hidrojeoloji, potamoloji ve stratigrafi E) Jeomorfoloji, mineraloji ve sedimantoloji
18. Atmosfer olaylarını fizik bilimi yönünden ele alan ve o olayda etkin olan termo ve hidrodinamik yasaları bulmak, bunları birtakım formüllere bağlamak amacıyla inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Klimatoloji B) Hidroloji C) Glasiyoloji D) Meteoroloji E) Mineraloji
19. 25 Ekim - 10 Kasım 2011 tarihlerinde Paris’te gerçekleştirilen UNESCO 36. Genel Konferansı’nda 2013 yılının Piri Reis yılı olmasına karar verilmiştir.
Bu kararın gerekçesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Piri Reis’in ünlü bir denizci olması B) Piri Reis’in ölüm yıldönümü olması C) Piri Reis’in denizcilik tecrübesi D) Piri Reis’in çizdiği dünya haritasının
bulunuşunun yıldönümü
E) Piri Reis’in dünya haritasının 500. yılı olması
20. “II. Dünya Savaşı Strabon’un doğumundan beri coğrafyanın başına gelen en iyi şeydi.”
sözünün sahibi olan Kirk Stone, bu sözü ile aşağıdakilerden hangisini vurgulamak istemiştir?
A) Savaşlar, coğrafi bilgi gerektirir.
B) Savaşlar, coğrafi bilginin gelişmesinde önemlidir.
C) Savaşlar, coğrafyanın uygulamalı bilim olarak önemini gösterir.
D) Coğrafya, savaş sayesinde bilim olarak ortaya çıkmıştır.
E) Coğrafya, savaşlar sonrasında ülke sınırlarını belirlemek için gereklidir.
KARMA TEST
ÇÖZÜMLER
1. Mukaddime, İbn-i Haldun’un en ünlü eseridir. Bu eserin- de tarih, iktisat, sosyoloji, siyaset gibi birçok sosyal bilim için temel teşkil eden görüşleri bulunur.
Cevap D
2. Hatice; Sümela Manastırını inceleyeceği için turizm coğ- rafyasında çalışmış olur.
Sevgi; Konut tiplerini, yapı malzemelerini inceleyeceği için yerleşme coğrafyasında çalışmış olur.
Ahmet; Uzun gölün özellikleri konusunu incelediği için hidrografyada çalışmış olur.
Cevap A
3. 19. yüzyılın önemli coğrafyacılarından biri olan Friedrich Ratzel’in bilimsel araştırmaları, coğrafya ilminin yeni dallarının temellerini oluşturmuştur. İnsanın hayat ilişki- lerine çevrenin yaptığı etkiyi araştırmalarının merkezine koymakla, doğa ve toplum bilimleri ile coğrafya arasında bir bağ oluşmasını sağlayan ilk coğrafyacıdır. Biyolojik, tarihî ve antropolojik olaylara özel ilgi gösteren Ratzel, antropocoğrafya ve siyasi coğrafyanın kurucusudur.
Cevap E
4. 1950-1960’lı yıllar, coğrafyacıların çalışmalarında ista- tistiksel testler ve matematiksel modeller kullandığı, ku- rallar bulmaya, yasalar koymaya ve teoriler geliştirmeye çalıştığı pozitivizm akımının yaygın olduğu yıllardır.
Cevap B
5. Coğrafi araştırmalarda kullanılan temel yöntemler: Gezi- gözlem, mülakat ve ankettir.
Cevap E
6. Posibilizm; insan-çevre etkileşimi sürecinde en etkin değiştirici etmenin insan olduğunu, toplumun doğayı de- ğiştirme gücünün, doğal çevre etmenlerinin engelleyici rolüne göre çok daha önemli ve etkili olduğu görüşünü savunmuştur.
Cevap B
7. Aristo, Politika adlı eserinde ve Platon ise Devlet adlı eserinde çevre ve devletin siyasal gücü konularına de- ğinmişlerdir.
Cevap E
8. Volkan püskürmesi kısa sürede gelişir ve çevreyi de- ğiştirmesi açısından önemli coğrafi olaylardan birisidir.
Diğer seçeneklerde verilen ifadelerin hepsi çevreyi de- ğiştirmesi açısından uzun süreli gözlenebilen coğrafi olaylardır.
Cevap A
9. Dağılış ilkesinin temel özelliği “Nerede?” sorusuna ce- vap aramasıdır. Dağılış ilkesi; yatayda, dikeyde ve za- manda dağılış olmak üzere 3’e ayrılır.
Cevap D
10. Coğrafya ilminin adı, İlk Çağ düşünürü, matematikçi ve coğrafyacı Eratosthenes (İ.Ö. 275 - 195) tarafından ve- rilmiştir.
Cevap C
KARMA TEST 11. Mağaraların; jeolojik, hidrojeolojik, minerolojik, biyolojik,
arkeolojik, paleontolojik ve antropolojik yöntemler kulla- nılarak incelenmesi çalışmalarının tamamını kapsayan bilim dalı speleolojidir.
Potamoloji akarsu bilimi, litoloji taşları inceleyen bilim dalı, fitoloji bitkileri inceleyen bilim dalı, sismoloji deprem bilimidir.
Cevap B
12. Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınan kişi Biruni’dir.
Cevap C
13. 1935’te Ankara’da DTCF kurulmuş, başına Almanya Berlin Üniversitesinden davet edilen Prof. Dr. Herbert Louis getirilmiştir.
Cevap B
14. Copernicus, güneş merkezli gök sisteminin kurucusudur ve güneşin evrenin merkezinde bulunduğunu ve dünya- nın da bir gezegen gibi güneşin çevresinde dolandığını savunan bu sistemi, 1543 yılında basılan Gök Küreleri- nin Hareketi adlı ünlü kitabında bütün yönleriyle açıkla- mıştır.
Cevap D
15. Litoloji: Taşların fiziksel, kimyasal ve dokusal özellikleri- ni inceleyen bilim dalıdır.
Petroloji: Köken, bugünkü koşullar, ayrışma ve çürüme içinde olmak üzere kayaçların doğal tarihiyle uğraşan bilimdir.
Mineraloji: Mineraller yeryüzündeki kayaçları oluşturan bileşenlerdir. Mineraloji ise mineralleri inceleyen bir bilim dalıdır.
Sismoloji: Yer hareketlerini ve depremleri inceleyen bi- lim dalıdır.
Cevap C
16. Alman coğrafyacılar günümüz modern coğrafi devrenin temellerini 19. yüzyılın başlarında atmışlardır.
Cevap A
17. Limnoloji Viktorya Gölü’nü; potamoloji Nil Nehri’ni ve stratigrafi ise katmanları incelerken kullanılan bilim dal- larıdır.
Cevap B
18. Sorudaki tanım meteoroloji biliminin tanımıdır. Meteoro- loji ile klimatolojinin temel farkı; klimatolojinin atmosfer olaylarının yaşamla ve diğer doğa olayları ile ilgisini ele almasıdır. Bunun için meteorolojinin sayısal verilerinden ve gözlemlerinden yararlanır.
Cevap D
19. Piri Reis’in, 1513 yılında Gelibolu’da çizdiği ilk Dünya haritası, insanlığın elinde mevcut en doğru, en eski Dün- ya haritası olarak tarihe geçmiş ve dünya kültür mira- sında önemli bir yer kazanmıştır. 2013 yılının bu büyük olayın 500. yılı olması dolayısıyla UNESCO tarafından kutlanması kararlaştırılmıştır.
Cevap E
20. II. Dünya Savaşı sırasında birçok ülke ordusunun önemli birimlerinde coğrafyacılar görev almıştır. Ayrıca, savaş- larda görev alan coğrafyacıların önemli raporları, askerî coğrafya üzerine çalışmaları ve harita bilgileri savaşın gidişatını belirleyen unsurlardan olmuştur. Bu açıdan ba- kıldığında coğrafyanın sadece tasvire dayalı bilim olma- dığı; uygulamalı olarak da savaşlar dahi birçok alanda kullanılabilecek bir bilim olduğu görülmektedir.
Cevap C
FİZİKİ COǦRAFYA
EVREN - DÜNYA’NIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ
TEST 1
1. Aşağıda verilenlerden hangisi Dünya’nın şeklinin sonuçlarından biri değildir?
A) Ekvator’dan kutuplara gidildikçe sıcaklığın azalması
B) Paralel boylarının Ekvator’dan kutuplara gidildikçe kısalması
C) Dünya’nın dönüş hızının ekvatora doğru artması D) Mevsim sürelerinin eşit olmaması
E) Meridyenler arası mesafenin kutuplara gidildikçe daralması
2. Dünya Ekvator’dan şişik, kutuplardan basık geoid olarak adlandırılan bir şekle sahiptir. Yerküre yüzeyi bu şekilde elipsoid olmayıp tam küre şekline sahip olsaydı Dünya’nın şeklinden dolayı meydana gelen bazı sonuçlar değişikliğe uğrardı.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Yerküre tam küre şekline sahip olsaydı bugün mevcut şeklinden farklı bir durumda gerçekleşirdi?
A) Kuzey Yarım Küre’de rüzgârların sapma yönü B) Ekvator’un çevre uzunluğu ile kutupların çevre
uzunluğu
C) Dünya’nın 20° enlemlerindeki çizgisel hızı D) Güney Yarım Küre’de yer alan çöllerin yeri E) Okyanus akıntılarının her iki yarım küredeki
sapma yönü
3. New York - İstanbul arası seyahat eden bir kişi uçuş rotasını incelediğinde, rotanın düz bir çizgi şeklinde değil de yay şeklinde olduğunu fark etmiştir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Jet akımlarının uçuş sürelerini etkilemesi B) Dünya’nın güneş etrafındaki hareketi C) Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi D) Kuzey Yarım Küre’de uçak rotalarının sağa
sapması
E) Dünya’nın küre şeklinde olması
4. Yerden aynı yükseklikte olan üç uçaktan 1 numaralı uçak 30° kuzey enlemi üzerinde, 2 numaralı uçak 60° kuzey enlemi üzerinde, 3 numaralı uçak 5°
güney enlemi üzerinde, 4 numaralı uçak 45° güney enlemi üzerinde uçarak Dünya’nın çevresinde attıkları turu aynı sürede tamamlamışlardır.
Buna göre aşağıda verilen sıralamalardan hangisinde uçakların hızı doğru olarak verilmiştir?
A) 2 > 4 > 3 > 1 B) 3 > 1 > 2 > 4 C) 4 > 2 > 3 > 1 D) 3 < 1 < 4 < 2 E) 2 < 4 < 1 < 3
5. Meridyenler arasındaki mesafe her enlemde farklı olsa da, aralarındaki zaman farkı aynıdır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Dünya’nın yörüngesinin elips olmasıyla B) Dünya’nın kutuplardan basık, ekvatordan şişik
olmasıyla
C) Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketiyle D) Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe çizgisel
hızın azalmasıyla
E) Dünya ekseninin 23°27’ eğik olmasıyla
6. Aşağıdaki ülkelerin hangisine giden bir kişi Güneş’in doğuşunu ve batışını daha uzun seyredebilir?
A) Danimarka B) Finlandiya C) Polonya D) İrlanda E) Estonya
