Yurdumuzdaki güncel konu durmaksı- zın (Örneğin : her hafta bir baraj ya da her kente bir fabrika ya da fabrika yapan fabrikalar sloganları ile) temelleri atılan çeşitli milyarlık yatırımlar olduğuna göre:

T R İ L Y O N L U K Y A T I R I M L A R I G E R Ç E K L E Ş T İ R E C E K İ Ş L E T M E VE B A K I M I N I S A Ğ L A Y A C A K T E K N İ K E L E M A N S O R U N U

( M i K ö p r ü l ü n a r İ. T. Ü. )

Yurdumuzdaki güncel konu durmaksı- zın (Örneğin : her hafta bir baraj ya da her kente bir fabrika ya da fabrika yapan fabrikalar sloganları ile) temelleri atılan çeşitli milyarlık yatırımlar olduğuna göre:

Bunların gerçekleştirilmesini sağlaya- cak teknik elemanlardan oluşan kadroların da yurdumuzda var olduğu varsayılıyor olması gerekir.

Durum bu olduğuna göre, milyarlık yatırımlar yanında pek mütevazi kalmasına karşın, gene de (deyim uygunsa) orta halli bir yatırım kimliğindeki : (toplam maliyeti 400 milyon olan) İSTANBUL IN- TER-CONTINENTAL OTELİ İNŞAATININ gerçekleştiren teknik eleman kadrosunun bilinmesinin ; En azından, milyarlık bir yatırım için zorunlu teknik eleman sayısı konusunda bilgi edinebilmek yönünden ya- rarlı olacağını sanıyorum.

Bu nedenle de Malsahibi'nin teknik bölümünün denetimi ve Koordinasyonu altında : Ana Müteahhit firma ve çeşitli"

taşaronlar ve proje ve danışman bürola- rının şantiyede görevlendirdikleri- teknik . personelin (isim ve unvanları dahil) sayı-

larının belirtilmesi ile :

Toplam inşaat alanı 44.478.—M

olan 418 odalı lüks sınıf bir otel ya da ben- zeri inşaat şantiyelerinde görevlendirilme- si gereken teknik personel sayısı konu- suna ışık tutulmuş olacağı kanısındayım.

Aşağıda açıkladığımız kadrolar inşaa- tın uygulama süresinde çalışanları kapsa- maktadır.

— inşaat müteahhidi (KUTLUTAŞ) firma, sının şantiye örgütü teknik personel

— Y. Mühendis - Y. Mimar 17 kişi

— Teknisyen kalfalar 19 »

— Operatör ve makinistler 5 »

— Mekanik tesisat taşeronları (SELNİKEL) firmasının şantiye örgütü personel

•— Mühendis 5 kişi

— Teknisyen ve montör 3 »

— Elektrik tesisat taşeronları şantiye ör- gütü teknik personel sayısı :

— Mühendis 5 kişi

— Teknisyen montör 12 »

— İnşaatın tüm kontrol ve koordinasyo-

nunu yürüten, malsahibinin şantiye ör- gütü :

— Mühendis ya da mimar 7 kişi

— Teknisyen 3

— Gerçekleştirilen yapının proje müel- lifleri :

— Mimarî proje 2 kişi

— Statik hesap, betonarme proje 1 »

— Mekanik tesisat 4

— Elektrik tesisat 4

— Dekorasyon 2 »

— Bahçe projesi 1

— Danışmanlar :

— Zemin işelri 1 kişi

— Statik hesapları 3 »

— Mekanik ve elektrik 2 » ı— Programlama 3 »

— Elektrik armatür 1 » Yukarda sayımını yaptığımız kuruluş- lardan KUTLUTAŞ ve MALSAHİBİ adına çalışan TAŞARONLARIN Şantiyede görev- lendirdikleri teknik eleman sayısı ise :

KUTLUTAŞ'ta : Aluminyum işlerinde (TÜRKELİ) 2 mimar + 3 teknisyen, Mer- mer İşlerinde (ALİMOĞLU) 1 Mim., Ahşap şlerinde (TEPE-AĞAÇ) 2 teknisyen, Boya işleri (H. TİRYAKİ) 1 Mim.,

MALSAHİBİNDE : Asansör ve Yürür Merdivenler 1 Müh. + 2 yabancı -j- 2 yerli montör, Mutfaklar ve Çamaşırhane (EKA ve ERSÜ) 1 Müh. + 3 teknisyen, Soğuk Odalar (MESAN) 1 Müh. + 2 tek- nisyen, Sabit dekorasyon işleri (RİMSAN ve O. DEMİRPENÇE) 2 Mim. + 2 teknis- yen'den oluşmaktadır.

Böylece yatirımda görev almış teknik eleman toplamı :

Mühendis ve Mimar 75 Teknisyen, montör v.b. olarak 58 dır.

inşaatın Süresi : Yurdumuz ve bir- çok yabancı ülke içinde çok süratli bir se- yir kabul edilebilecek süre olan 36 aydır.

Ne var ki MALSAHİBİ, KUTLUTAŞ, SELNİKEL, SIMKO firmaları ve bir bölüm projeci büroların şantiye örgütleri dışın- dakilerin 36 ay süreli aralıksız çalışmaya katılmadıkları ya da çalışmalarının bu in- şaata düşen paylarının bir yıl üzerinden hesaplanması gerektiği gerçeğidir.

Bu durumda sözünü ettiğimiz yatırı- mımızda çalışması gerekli teknik eleman- ların eleman/yıl olarak hesaplanmasında geçerli sayılar :

— Mimar, mühendisler için (yaklaşık) 50 eleman/yıl

— Teknisyen, montör ... v.b. için de (yak- laşık) 50 eleman/yıl olarak kabul edi- lebilir.

Baştan beri sayımını yaptığımız işlerin maliyeti :

(İnşaat + tesisat + mutfaklar, ça- maşırhane, soğuk odalar + (Hareketli ve sabit mobilya, halı, aydınlatma armatür-

leri dahil) dekorasyon işleri + projeci v danışman giderleri + Malsahibi şantiye örgütü giderleri dahil) yaklaşık 300 milyon TL.sıdır.

Başka bir deyişle, belirlediğimiz tek- nik eleman sayısı 300 milyonluk bir bina yatırımı için zorunludur.

Temeli atılan yatırımlar ise çoğun- ? lukla baraj ve sanayi tesisleri olduğuna göre ; Çalışılacak saha yönünden çok ge- niş olmasına karşın imalât çeşidinin daha az olacağını varsayarak ;

300 milyonluk lüks sınıf bir otel ya- tırımının, 1 milyarlık bir sinaî tesis yatı- rımına eş değerdeki eleman sayısı ile ger- çekleştirilebileceğini kabullenmek ;

İyimser bir görüş olmakla beraber, sanırım çok hatalı bir kıyaslama sayılma-.:

yacaktır.

Şu halde : 1 milyarlık bir yatırım için

« teknik eleman/yıl » ihtiyacı saptanmış- tır.

Yurdumuzda sayılarının ne olduğu ke- sinlikle bilinmeyen (daha doğrusu benim bilmediğim) : Görgüsü ve bilgisi yeterli ve uygulama tecrübesi bulunan, eğitilmiş kalifiye kalfa sınıfı olan teknisyen ve montör » leri bırakarak ; Müh. ve Mim.-

durumlarına bir göz atarsak : İnşaat mühendisi Mimar Makine Mühendisi Elektrik Mühendisi

15.690 ; 8.331 12.000 .

Toplam 41.821 olduğu görülecektir.

NOT: Yukardaki sayılara, çalışma çağını da yitirmiş bulunanlar da dahildir.

Zira sayılar odaların kurulmasından bu yana kaydı yapılmışları içermek- tedir.

5 yıllık bir dönem için sözü edilen yatırımlar toplamı olan 1 trilyon TL.sının gerektirdiği, teknik eleman sayısı da :

(1 yıl için 200 milyar hesabı ile) 10.000 müh., mimar/yıl anlamını taşıya-

Bu sayılara göre trilyonluk yatırımla- rın gerçekleştirileceğinden söz etmenin nedenli inandırıcı ve sağlıklı olduğunun anlaşılabilmesi için, bilmem ki, bilge ol- maya gerek var mıdır?

Değinmeden geçilemeyecek önemli bir konu da : know-how'dur.

Yapım bilimi, anlamına da kullanılabi- leceğimiz bu deyimi ; Yurdumuzda uygu- laması yapılmamış bir tekniğin dış ülke- lerden, transferi olarak da adlandırabiliriz.

Bu transferlerde, en azından yabancı danışmanlarla ilişki kurabilmek amacı ile, dil bilir teknik elemanların görevlendiril- meleri zorunludur.

Bir eğitim sorunu olan bu durumun

da tek çözümü ; yatırım öncesi program-

lamalarında konunun önemle ele alınması- dır.

Zira aynı kişilerin çoğunluğu yatırımın gerçekleşmesinde, işletme ve bakımı yü- rütecek elemanlar olarak iş yerinde gö- revlendirilebileceklerdir.

Temeli atılan yatırımların % 20'sinin gerçekleşebileseğini varsaysak dahi. Bun- ların işletme ve bakımı ile görevlendiri- lecek eğitilmiş yeterli teknik eleman ol- madığı sürece ;

Yatırımın randımanlı çalışması ve üretimini istenen düzeyde sürdürmesi, kâ- ğıt üzerinde kalmaya mahkûmdur.

SONUÇ: Gelişmekte olan ülkemizde, hiç- bir aydın kişinin kalkınmaya dö- nük yatırımlara karşı olabileceği düşünülemez.

Ne var ki, özellikle uygulayıcı, işletici ve bakımcı teknik eleman kadroları oluşturulmadan, yetişti- rilmesi bir plânlamaya göre dü- zenlenmeden ya da en azından eldeki teknik eleman sayısının yetersiz kalacağı yatırımlara yö- nelecek — yatırım adı altında- ki — harcamalar ; En hafif deyimi ile göstermelik ya da hayalî olmaktan öte bir an- lam taşımayacaktır.

(Baş tarafı 177. sahifada)

— Seyirci kısımlarında Seyirci Salonu ve bunu çevreliyen hacımlardan belirli düzen ve ölçülerde çıkış olanakları- nın sağlanması.

—. Yangın için en tehlikeli sayılan sah- nenin, seyirci salonu, ve yardımcı sahnelerden, özel açılır kapanır me- kanizmalı çelik perdelerle ayrılması, . sahneye açılan normal kapı, geçit v.s.

nin çelik veya yanmaz malzeme ka- pıyla kapatılabilmesi.

— Sahne ve Seyirci Salonu boşlukları üstünde belirli ölçüde ve otomatik olarak açıian duman kapakları bırakıl-

— Esas ve yardımcı sahnelerde yağmur- lama tesisatı yapılması.

— Depo olarak kullanılan ve sık sık gi- rilmeyen hacımlarda otomatik yangın tesisatı yapılması.

— Binanın gerekli yerlerinde duvar yan- gın dolapları (Hydrantlar) yapılması.

— Binanın gerekli yerlerine yangının ilk

anında kullanılabilecek el söndürme cihazları konması.

— Binanın gerekli yerlerine yangın ih- bar düğmeleri yapılması ve bunların tesisin bütün hacımlarında tehlikeyi işaret eden yangın ihbar santralına bağlanması.

—• Binada gerekli yerlerde emniyet ve panik ışıkları tesisatı yapılması.

— Şehir cereyanı ve suyun kesilmesine karşı emniyet tesisatının bağımsız çalışabilmesi için gerekli kapasitede jeneratör, akü ve yedek su deposu yapılması.

— Biitün bu tesisatı işler halde tutacak ehil ve disiplinli işletme personelinin temini ve her an görev başında bu- lunmalarının sağlanması.

Tiyatro yapılarının, tasarımı için yuka- rıda genel olarak özetlenen konular so- nucu belirleyen ana hususlardır.

Bütün bunların gereği şekilde sağlan- masında çeşitli uzmanlarla yakın işbirliği gereklidir.

Güvenebileceğiniz yegane kaptema malzemesidir

Mstürt Buioan. 6wfâS< Sanması R*sajı «0.-26 ktsma% O - Ş t t H

İ s t a n b u l