Çocukluk çağında beslenme Perşembe/ Beslenme bozuklukları Davranış bozuklukları 8 Kredi

(1)

gelisimedu igugelisim 1

HEMŞİRELİK

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği

Dersin Haftası: 2. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi Bahar KANBUR

E-Posta: bnkanbur@gelisim.edu.tr Telefon: 212 422 70 00 - 407 Bölüm

Adı

Dersin Adı

2

DersGünü

ve Saati Perşembe/09.00–12.10

Ders Bilgileri

Perşembe/09.00–12.10

https://gbs.gelisim.edu.tr/ders-detay-5-51-12713-1

B Blok Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Görüşme

Gün ve Saatleri Dersin Öğretim Üyesinin Konumu

Dersin Kredisi GBS Linki

8 Kredi

3

Haftalık Akış

Çocuk Hemşireliği Büyüme ve Gelişme Yenidoğan Çocukluk çağında beslenme Beslenme bozuklukları Davranış bozuklukları Çocuk ve ailesi ile iletişim

Kalp ve Dolaşım Sistemi Hastalıkları-Solunum Sistemi Hastalıkları

Nörolojik sistem hastalıkları-Üriner sistem hastalıkları Sıvı-elektrolit bozuklukları-Hematoloji ve Onkoloji Genetik ve Metabolizma Hastalıkları Çocukluk Çağında Sık Görülen Kazalar Çocuk istismarı ve İhmal

4

Haftalık Öğrenim KazanImları

• Çocuklarda fiziksel büyümeyi bilir

• Çocuklarda iskelet ve kemik gelişimini bilir

• Çocuklarda diş gelişimini bilir

• Çocuklarda nöromotor gelişmeyi bilir

• Mesane ve barsak kontrolünün gelişimini bilir

• Büyüme ve gelişme kuramlarını bilir

5

BÜYÜME VE GELİŞME

6

(2)

Çocukluk Dönemleri

1- Doğum Öncesi Dönem

Ovum :Döllenmeden 2. hafta sonuna kadar Embriyo :2. haftadan 8. hafta sonuna kadar Fetal :8. haftadan doğuma kadar

7

2- Doğum Sonrası Dönem

Yenidoğan Dönemi(0-1 ay)

Bebeklik veya Süt çocukluğu Dönemi(1-12 ay) Oyun Çocukluğu Dönemi(1-3 yaş)

Okul Öncesi Çocukluğu Dönemi(3-6 yaş) Okul Çocukluğu Dönemi(6-12 yaş)

Ergenlik (Puberte, Adölesan) Dönemi(10-20 yaş)

8

BÜYÜME VE GELİŞME

Büyüme: Hacim ve kütle artışıdır.

Gelişme: Yeni becerilerin kazanılmasıdır.

Çocukları erişkinlerden ayırt eden önemli özelliklerdendir.

Olgun olmayan davranışlardan olgun davranışlara Basit becerilerden karmaşık becerilere Bağımlı davranışlardan bağımsız davranışlara giden

ORGANİZMA ÇEVRENİN Karşılıklı etkilendiği bir süreçtir.

9

Büyüme Gelişmeyi Yönlendiren Kurallar

Büyüme gelişme bir süreçtir

Büyüme gelişme sürecinde belli bir yön sıra düzeni vardır

Organların ve sistemlerin büyüme gelişmesinde farklılıklar vardır

Büyüme gelişme sürecinde çocuklar arasında bireysel farklılıklar vardır

Yüzyıl eğilimi

10

Büyüme ve Gelişme

1-) Fiziksel Büyüme 2-) İskelet ve Kemik Gelişimi 3-) Dişlerin Gelişimi 4-) Nöromotor Gelişme

5-) Mesane ve Barsak kontrolünün Gelişimi 6-) Zeka Gelişimi

7-) Cinsel Gelişme

1-Fiziksel Büyüme

Amaç:Çocuğun fiziksel ölçümlerinin alınması ve sonuçların çocuğun yaşına uygun değerlendirilmesine ilişkin beceri ve davranış

kazandırmak

(3)

Fiziksel Ölçümler

•Vücut ağırlığının ölçümü

•Boy uzunluğunun ölçümü

•Baş çevresinin ölçümü

•Göğüs çevresinin ölçümü

•Karın çevresinin ölçümü

13

Vücut ağırlığının ölçümü

(20 kg’a kadar olan çocuklarda 10 gr’a hassas tartılarda)

•Aileye/çocuğa işlem hakkında bilgi verme

•Oda ısısını kontrol etme (22-24 °C)

•Anneyi çocuğunu görebileceği bir konumda tutma 0-2 yaş grubu çocukların tartılması

14

•Tartı aletinin üzerine tercihen kullanılıp atılan bir örtü koyarak 0’a ayarlama

•Çocuğu tamamen çıplak olarak tartma

•Çocuğu tartarken travmalara karşı korumak

•Bebeği giydirme

•İşlem sonrası tartı aletini tekrar 0’a ayarlamak

15

(20 kg dan fazla olan çocuklarda 100 gr’a hassas tartılar kullanılmalıdır)

2 yaş üzeri çocukların tartılması

16

AĞIRLIK

•Yenidoğan(2500-4000 gr) Ortalama 3300 gr

•Yenidoğan bebekte ilk bir hafta, fazla ekstrasellüler sıvının atılması nedeniyle%6-%10kadar fizyolojik tartı kaybı olabilir.

17

•Günde20-30gr

•Haftada 150-250 gr (Ort. 200gr)

•Ayda 800 gr

İlk 3 ayda

18

(4)

3-12 Ay Ay+9

1-6 Yaş[Yaş (Yıl) x 2]+8

7-12 Yaş[Yaş (Yıl) x 7] -5

2 =^kg

=kg

2 =^kg

3 aydan sonra

19

3. Persentil ile 97. persentil arasındaki vucut ağırlığı normaldir.

97’nin üzerindeise şişmanlık, 3. persentil altında ise zayıflıktan söz

edilir.

20

21 22

Boy uzunluğunun ölçümü

3 yaş altı çocuğun boy uzunluğunu ölçme

• Aileye işlem hakkında bilgi vermek

• Çocuğun işlem öncesi fazla giysilerini ve ayakkabılarını çıkarma

• Çocuğun başı boy ölçüm masasının sabit kısmına değecek şekilde sırt üstü yatırma, başın bir kişi tarafından tespit edilmesini sağlama

• Çocuğu travmalardan korumaya yönelik önlemler alma

•Ayaklarını masaya/duvara 90 derecelik dik açı yapacak şekilde dizleri bastırarak (sırt üstü düz yatar) pozisyon verme

•Ayak ucundaki hareketli yüzeyin ayak tabanına temas ettiği noktayı ölçüm masanın kenarındaki sabit mezuradan okuma

•Boy ölçüm masası yoksa çocuk sert zemin üzerinde düz yatırılır ve baş ayaklar kitap, tahta gibi sert bir yüzey ile sınırlanır. İki işaret arasındaki mesafe mezura ile ölçülür.

3 yaş altı çocuğun boy uzunluğunu ölçme

(5)

•İşlem öncesi fazla giysi ve ayakkabılarını çıkarmak

•Anneyi çocuğunu görebileceği bir konumda tutmak

•Çocuğa pozisyon (başı,sırtı ve ayak topukları duvara temas edecek, gözleri karşıya bakacak şekilde duvara paralel olarak ayakta dik) verme

•Cetveli çocuğun başına değecek şekilde duvara dik, zemine paralel yerleştirme ve cetvelin alt kısmında duvara işaret koyma

•Duvara konulan işaret ile zemin arasındaki mesafeyi mezura ile ölçme ya da duvara tespit edilmiş mezuradan işaretlenen noktayı bulma 3 yaş üzeri çocuklarda boy uzunluğunu ölçme

25

BOY UZUNLUĞU

•Doğumda boy uzunluğu 48.5 - 52.5 cm (Ort: 50 cm)

•1. Trimestirde (0-3 ay) 8 cm

26

1-2 yaşlar arasında boy uzaması yavaştır.

Ayda ortalama 1 cm uzar.

2 yaşından sonra yaşa uyan boy formülü Yaş x 6+77 cm

97. persentilin üzerindejigantizm 3. persentilin altında boy kısalığı

27 28

29

Baş gelişimi=beyin gelişimi

Mezurayı arkadaoksipital kemiğin en çıkıntılı yerinden, yanda kulaklar üzerinden ve önde kaşların üzerinden geçirerek ölçüm yapma. Hep aynı kişinin yapması ve aynı mezurenin kullanılması önemlidir

Baş çevresini ölçme

30

(6)

BAŞ ÇEVRESİ

•Normal yenidoğan 33-37 cm (ort. 35cm)

•3 ay 40.5 cm

•6 ay 43 cm

•12 ay 46 cm

•2 yaş 48 cm

•3-5 yaş 1.25 cm/yıl

31

97. persentilin üzerinde iseMakrosefali

3. Persentilin altında iseMikrosefali

32

33 34

Çocuğun belden yukarısındaki giysileri çıkarma Süt çocuğu ise yatar pozisyon, büyük çocuklarda oturur pozisyonun verme

•Mezurayı arkada skapula kemiklerinin alt ucundan, önde meme çizgisinden geçirme

•Önce inspiryum, sonra ekspiryumda ölçüm yaparak iki ölçüm değerinin ortalamasını almak

Göğüs Çevresini Ölçme Göğüs çevresi

•Doğumda 30-33cm

•1 yaş 47 cm

•5 yaş 55cm

(7)

Soru

5 yaşında olan kız çocuğu Fatma Aydın’ın olması gereken kilo, boy ve baş çevresini hesaplayınız

37

Cevap

1-6 Yaş [Yaş (Yıl) x 2]+8 [5 X 2] + 8 =18 kg 2 yaşındansonra yaşa uyan boy formülü

(Yaş x 6)+77 = cm (5 X 6) + 77 = 107 cm 2 yaş 48 cm

3-5 yaş 1.25 cm/yıl 48 + 3,75 = 51,75

38

Adı Soyad:Fatma Aydın

5 10 15 20 25 30 35 40 45

kg 1 2345678910 12 14 Yaşlar 16

Kilosu:18kg Boy: 107cm Baş çevresi: 51,75 cm Boy

Tartı

----------------------

--- 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170

---

---

10 25 90 75 50

0- 17 Yaş Türk Kız Çocuklarının Standart Büyüme Eğrisi 39

2-) İskelet ve Kemik Gelişimi

İntrauterin yaşamın2.ayındaembriyoda iskelet yoktur. Bu süreç 2. ayın sonuna doğru başlar ve ergenlik döneminin sonuna kadar (18-20 yaş) devam eder.

40

Kemiğin orta kısmına diaphysis(diafiz), uç kısmına epiphysis

(epifiz), bu ikisi arasında kalan kısma

ise metaphysis (metafiz) adı verilir.

epiphysis

metaphysis

diaphysis

metaphysis

epiphysis 41

İntrauterin yaşamda primer kemikleşme, diafizin yani kemiğin ortasındaki merkezlerden başlar ve uçlara doğru ilerler.

Doğumdan sonraki gelişme ise epifizlerdeki merkezlerden başlayarak diafize doğru devam eder

(sekonder kemikleşme)

42

(8)

Ergenliğin sonunda metafiz ve epifiz sınırları birleşince büyüme durur. Bu olaya

epifizlerin kapanmasıdenir.

43

Kemik Yaşı

Kemiklerin olgunlaşma derecesi olarak tanımlanır.

Kemik yaşı = Kronolojik yaş

Kronolojik yaşın saptanması gereken durumlarda,

Büyüme gelişme bozukluklarının tanınması ve izlenmesinde önemlidir.

44

Kemik yaşının değerlendirilmesi

Değerlendirilmesi ilk 4 ayda diz ve ayak kemiklerinin, daha büyüklerde el ve el bileği kemiklerinin röntgeninin standart olarak hazırlanmış olan atlaslarla (kemikleşme merkezlerinin, bilek kemiklerinin sayısı, büyüklüğü, epifiz-diyafiz birleşme derecesi) karşılaştırılması ile yapılmaktadır.

45

•Kemik yaşı 5 aydan önce diz ve ayak bileği grafisi

•5-6 aydan sonra el ve el bileği grafisi ile belirlenir.

Kemik yaşının tespiti;

46

Kemik yaşının geri kalmasının nedeni

•Trioid ve Büyüme hormonu eksikliği

•Kronik beslenme bozukluğu

•D vitamini eksikliği

•Kronik infeksiyonlar

•Rikets

•Turner Sendromu

3-) Dişlerin Gelişimi

Dişlerin gelişimi,

5 ve 6. aylarda başlar.

2-3 yılsürer.

Tamamlandığında süt dişi sayısı 20’dir.

6-7 yaşından sonra düşmeye başlar.

(9)

Kesici dişler...6-12 ay

Köpek dişleri...18-24 ay

Birinci Süt Azı Dişleri...12-18 ay

Süt Dişleri

İkinci Süt Azı Dişleri...24-36 ay Çocuk

49

Süt dişlerinin sayısı ilk 2 yaşta;

Çocuğun yaşı (ay)-6 = Diş sayısı Gecikmenin nedeni;

Genetik

Trioid hormonun eksikliği

50

Kesici dişler....7-8 yaş

Köpek dişleri....11-12 yaş Birinci Küçük azı

dişleri...9 yaş

Birinci Büyük Azı Dişleri...6 yaş

Kalıcı Dişler

Tamamlandığında kalıcı diş sayısı

32’dir.

Kalıcı dişler 6-7 yaşlarında çıkmaya başlar.

Kalıcı dişlerin çıkma süresi 12-

13 yılsürer.

Erişkin

İkinci Büyük Azı Dişleri...12-13 yaş

51

4-) Nöromotor Gelişme

•Sinir ve kas kontrolünün kazanılmasıdır.

Büyük Motor (Kaba Motor):Vücut postürü ve hareketini baş kontrolünü, oturma, emekleme, ayakta durma ve yürüme fonksiyonlarını içerir.

Küçük Motor (İnce Motor) Gelişme:Ellerini parmaklarını kullanabilme yeteneğini içerir. El ve göz koordinasyonu önemlidir.

52

Nöromotor gelişmede yön;

•Baştan ayağa (Sefalo-kaudal); önce başını tutar (1-3 ay), sonra oturur (6-8 ay), daha sonra yürür (12-14 ay).

•Merkezden uçlara (Porximal-distal); önce kollarını daha sonra parmaklarını kullanılır (9- 10 ay) doğrudur.

53

Bebeklerde Nöromotor Gelişme

İŞLEV İLK KAZANILMA YAŞI

Baş kontrolü (desteklemeden) 6-12 hafta

Eşya yakalama 5 ay

Desteksiz oturma 6-8 ay

Yürüme 12-13 ay

54

(10)

Görme, el-göz koordinasyonu

•Yenidoğan;görme alanı içindeki parlak cismi fark edebilir.

•2 haftalık;eşyayı 45-90 derecelik açıda kısa süre takip edebilir.

•2 aylık;25-30 cm uzaklıktaki eşyayı 180 derece takip (Başı ve gözleri) edebilir.

•4 aylık;eşyayı görür uzanıp almak ister.

•5-6 yaştam görme vardır.

55

3 aya kadar gözlerde kayma olabilir. 3 aydan uzun sürerse patolojiktir. Strabismus

açısından değerlendirilmelidir.

56

Koku, tat ve dokunma

•Yenidoğanda kokualma duyusu iyi değildir.

•Tatduyusu iyi gelişmiştir.

•Dokunma duyusuilk 5 ayda dudaklar ve dildışında tam gelişmişdeğildir.

57

İşitme ve ses çıkarma

•Yenidoğanda işitme duyusu gelişmiştir. İşitme kontrolü, basit olarak çocuğun bir ses kaynağına tepkisini gözlemlemekle yapılır.

•Her bir kulak için çocuğun görme alanı dışındaki (Masaya kuvvetli vurma, kağıt hışırdatma, konuşma gibi) verdiği tepki / irkilme ile değerlendirilir.

58

0-1 Yaş Bebeklerin Sese Verdiği Tepkiler

SESLER TEPKİLER

0-3 ay 4-6 ay 7-9 ay 10-12 ay

Alışık olmadığı kuvvetli ses

Ani hareket (irkilme)

Hafif hareket Başını çevirir

Alışık olduğu insan sesi

Soluk alma veya emmede kısa süre duraklama, bazen başını ses kaynağına çevirme

Ağlıyorsa susma; ses çıkararak cevap verme, titreme ses kaynağına uzanma

Ses çıkararak cevap verme, başını hemen sese çevirme

Ses çıkarak cevap verme, sesi taklit etme

Çıngıraklı oyuncak veya zil

Cevap vermez veya başını

Başını veya gözünü ses kaynağına

Başını ses kaynağına çevirme

Sesi horizantal veya vartikal düzeyde

Çocuklarda konuşma gelişimi

Yaş Ses Çıkarma / Konuşma

Yenidoğan Ağlama

1 aylık Ağlama dışında sesler çıkarır (agu agu gibi) 6 aylık Değişik sesler çıkarır, konuşmaya bu seslerle cevap verir.

8 aylık Anlaşılmaz hecelerele değişik sesler çıkarır.

12 aylık 2-3 kelimeyi bilinçli olarak söyler.

18-21 aylık2-3 kelimesi seçilebilen, geri kalanı anlaşılmaz cümleler kurar.

24 aylık 2-3 kelimelik kısa cümle yapar. 4 veya daha fazla heceli anlaşılır cümleler kurar.

36 aylık 16-20 cins eşyanın ismini ve 6-10 fiili söyleyebilir.

(11)

5-) Mesane ve Barsak kontrolünün Gelişimi

1 ay Uykuda iken altını ıslattığında ağlar 7 ay Kuru kalma süresi 1-2 saattir

12 ayGündüz uykudan kalktığında altı kuru olabilir. Bezi değişene kadar ağlar.

15 ayİdrarını tutma süresi 2-3 saate kadar uzamıştır.

18 ayİdrarı olup olmadığını söyleyebilir.İstem dışı yaparsa utanır.

2 yaş Mesane kontrolü iyi gelişmiştir.İdrarını söyler.Gece kuru kalabilir.

61

5-) Mesane ve Barsak kontrolünün Gelişimi

2.5 yaş İdrarını tutma süresi 5 saate uzamıştır. Erkek çocuklar ayakta idrar yapabilir

3 yaş İdrarı gelince söyler. Kaza sayısı çok azalmıştır

5 yaş İdrarını kendi yapabilir 6 yaş Kendi sorumluluk alabilir

62

5-) Mesane ve Barsak kontrolünün Gelişimi

18 ay Birkaç kaza dışında defekasyonu tuvalete yapabilecek beceriyi kazanır 2.5 yaş Utanma duygusu gelişmiştir. Tuvaletini

tek başına yapmak ister

63

6-) Zeka Gelişimi

Zeka :Bir durum ya da olay karşısında bireyin tüm zihinsel yeteneklerini kullanarak amaca ulaşmasıdır.

Eğitim psikologları ise zekayı kısaca kişinin öğrenme yeteneği olarak tanımlamışlardır.

64

Zekanın gelişmesi

•10-12 yaşlarındaen hızlı

•20 yaşlarındabiraz yavaşlamakta

•Yetişkin dönemlerdeuzun süre aynı kalmakta

•Orta yaştansonra yavaş yavaş düşmekte

65

Bireyler arasında zihinsel yetenek açısından büyük farklılıklar vardır. Bu yetenekleri ölçmek üzere zeka ölçüm araçları kullanılmaktadır. Değerlendirmede 6 yaş

öncesinde yanılma oranı yüksektir. Test sonuçları çocuğun yaşı büyüdükçe daha güvenilir olur.

66

(12)

7-) Cinsel Gelişme

Ergenlik (puberte), hormonların etkisi ile başlayan çocukluktan ergenliğe geçiş sürecidir. Biyolijik değişikliklerin tamamlanması 3-5 yıl sürer.

Kız çocuklarında10 yaş (en erken 8, en geç 13)

Erkek çocuklarında12 yaş (en erken 9, en geç 14 yaş) ortaya çıkar.

67

Cinsel Gelişme

KIZ ERKEK

Meme gelişimi 10-13

yaş Testis Büyümesi 12 yaş (9-

14 yaş) Aksiller kıllanma 10-18

yaş Aksiller kıllanma 10-18 yaş

Menarş 12-14

yaş Ses kalınlaşması 14 yaş

Sakalların çıkması

68

Büyüme Gelişme Kuramları

69

Büyüme Gelişme Kuramları

Psikoseksüel Gelişme Kuramı (Sigmond Freud1856-1939)

Psikososyal Gelişim Kuramı (Erik Erikson1902-1980)

Zihinsel Gelişme Kuramı (Jean Piaget1896-1980)

Davranışsal ve Toplumsal Öğrenme Kuramı (IvanPavlov1849-1936, Albert Bandura)

Olgunlaşma Kuramı (Arnold Gessel)

70

Psikoseksüel Gelişme Kuramı (Sigmond Freud 1856-1939)

İnsanın bir dizi psikoseksüel evrelerden geçerek

geliştiğini savunur.

SİGMOND FREUD (1856-1939)

YAŞ DÖNEM UYARILMANIN ODAK NOKTASI 0-1 Yaş ORAL Ağız ve Dudaklar

1-3 Yaş ANAL Anüs

3-6 Yaş FALLİK Cinsel Organlar 6-12 Yaş LATENT Bilgi Edinme ve Oyun 12-18 Yaş GENİTAL Cinsel Organlar Psikoseksüel Gelişme Kuramı (Sigmond Freud 1856-1939)

(13)

ORAL DÖNEM (0-1 YAŞ)

Ağız, dudak, dil haz merkezidir. Bu dönem işlevleri; emme, ısırma, yeme ve konuşmadır.

Oral dönemin genel davranış özellikleri:

Bebek dışarıdan verilecek bakım ve korumaya muhtaçtır.

Bebek sürekli kendisine bakan kişilere bağlanır, bağlılık karşılıklıdır.

Bakıcının sürekliliği ve bakımın niteliği çocuğun benliğini ve çevresini algılamasının ilk yapı taşlarıdır ( temel güven & güvensizlik ).

73

ANAL DÖNEM (1-3 YAŞ)

Anüs temel haz kaynağıdır. Bu dönemde tuvalet eğitimi gerçekleştirilir.

Anal dönem genel davranış özellikleri :

Motor, zihinsel ve konuşma yetilerinin gelişmesi ile bağımlı var oluştan özerk var oluşa doğru önemli adımlar atması…

Çevrenin kısıtlayıcı önlemlerine tepki gösterilmesi – ilk özerklik savaşı…

Çevre beklentilerinin iyi – kötü, onaylanan – onaylanmayan tutumların öğrenilmeye başlanması. ilk cezalar ve tepkiler…

74

FALLİK DÖNEM (3-6 YAŞ)

Bu dönemde haz merkezi cinsel organlardır. Bu dönemin temel işlevi sağlıklı cinsel ilgilerin gelişmesidir…

Fallik dönemin genel özellikleri :

• Ben merkezcil var oluştan toplumsal ilişkilere dönük davranışlara yönelmesi…

• Cinsel ayrılıkların farkına varması cinsel ilgi ve düşlemlerin başlaması…

• Oidipus-elektra kompleksi vardır.

• Kastrasyon kompleksi olabilir. Bu yaş grubuna sünnet yasaklanmıştır.

75

LATENT DÖNEM (6-12 YAŞ)

Bu dönemde cinsel istek aktif değildir…

Latent dönemin genel davranış özellikleri :

 Bilişsel ve duygusal yetilerde gerçeklik ilkesi egemenlik kazanır.

 Öğrenme merak toplumsal ilgilere yoğunlaşır.

 Grup ilişkisi önemlidir. Arkadaşlıklar ve dostluklar oluşur.

 Yetişkin yaşama geçiş becerileri kazanılır

76

GENİTAL DÖNEM (12-18 YAŞ)

Bu dönemde gençlerin karşı cinse ilgisi belirginleşir.

Genital dönemin genel özellikleri :

 Bedensel, cinsel ve ruhsal olarak önemli değişiklikler olur.

 Seksüel yönelimlerin ve dürtülerin geliştiği dönemdir.

 Büyüme ve gelişme sürer fakat hızı kesilmiştir.

77

Psikososyal Gelişim Kuramı (Erik Erikson 1902-1980)

ERİK ERİKSON (1902-1980) Kişilik gelişimi ağırlık taşır,

tüm yaşamı 8 evreye ayırmıştır. Her evrede benliğin karşılaştığı bir olumlu benlik, bir de bunun

karşıtını belirtmiştir.Temel güven ve bunun karşıtı olan

temel güvensizlik gibi.

78

(14)

YAŞ DÖNEMLER

0-12 ay Güven / Güvensizlik

1-3 yaş Özerklik / Utanç, Şüphe, Karasızlık

3-6 yaş Girişkenlik / Suçluluk

6-12 yaş Üreticilik / Aşağılık duygusunun gelişimi 12-18 yaş karmaşası (Ergenlik) Kendini tanıma (Benlik Özdeşleşmesi) / rol

19-25 yaş (Geç Erişkin) Yakınlık / Yalnızlık 26-40 yaş (Yetişkin) Üreticilik / Durgunluk, Verimsizlik 40 yaş ve üstü (Geç Yetişkinlik) Mutluluk / Mutsuzluk, Bezginlik

Psikososyal Gelişim Kuramı (Erik Erikson 1902-1980)

79

Bebekte toplumsal güven duygusunun ilk belirtileri beslenme uyku sindirim işlevlerinde düzen ve rahatlığın olmasıdır

Çocuğun rahatlığı çevresinde insanların bulunup bulunmamasına ve ihtiyaçlarının karşılanmasına bağlıdır.

İlk toplumsal işlev almayı bilen bir organizma karşısında vermeyi bilen bir yetişkinin bulunuşudur. Bu karşılıklı işleyen bütünü oluşturur.

İşte anne çocuk ilişkisindeki bu süreklilik ve tutarlılık çocukta güven duygusunun özünü oluşturur.

Temel Güvene Karşı Güvensizlik ( 0 – 1 Yaş)

80

Birinci yaşın sonuna doğru çocuğun kas ve hareket dizgesi gelişir. Özerk ve hareketli varoluşa geçişin ilk adımları bu dönemdir.

Bu evrede dışarıdan yapılacak denetim ve öğretiler çocuğun özerklik duygusunun gelişmesini belirler….

Bağımsızlığa Karşı Utanma ve Şüphe: (1-3 Yaş)

81

Motor ve zihinsel gelişme hızla artarken cinsel organlara ilgide artar

Ana baba taklit edilerek çocuk benliği gelişir – üst benlik oluşmaya başlar

Çocuk içinde bulunduğu toplumun kurallarına göre davranmaya başlar

Girişkenliğe Karşı Suç : (3–6 Yaş)

82

Ruhsal dünyası ile artık gerçek yaşama girmeye hazırdır.

ailesinin dışında insanlarla sosyal ilişkiler kurar

Oyunları daha amaçlıdır

Sorumluluklarını yapmak için bilgiyi araştırırlar

Üreticiliğe Karşı Aşağılık

Duygusunun Gelişimi : ( 6– 12 Yaş)

Çocukluk dönemi sona erip ergenlik çağı başlamıştır,

Bedensel gelişim hızlanmıştır,

Tüm rolleri ayırt etmeye çalıştığı dönemdir. Kimliğini araştırır.

Başkalarınca nasıl değerlendirildiğine tanındığına büyük önem verir.

Kendini Tanıma (Benlik Özdeşleşmesi) / Rol : (12–18 Yaş)

(15)

Genç yetişkinlik çağı başlar,

İnsanlarla yakınlık kurar veya kendine dönüp yalnızlık duygusu gelişebilir

Dostluk Kazanmaya Karşı Yalnızlık : (18–25 Yaş)

85

 Üretkenlik deyince yeni bir kuşağı oluşturup ona rehberlik etmek anlaşılmalıdır

Orta yaşı kapsayan bu evrede benliğin en önemli işlevi üretme, yaratma ve üretilen şeylere sevgi ile bağlanmadır

Temel amaç kendimize ve topluma faydalı olabilmedir

İlgi ve yaşam felsefelerini daha genç bireylere tavsiye için kullanırlar

Üretkenliğe Karşı Duraklama : (26–40 Yaş)

86

Daha önceki evrelerde kazanılmış benlik özelliklerinin iyice olgunlaşması ve birbiri ile bütünleşmesi benliğin en önemli görevidir,

Benlik bütünlüğü olumlu, olumsuz, acı, tatlı yönleriyle bütün yaşamın olduğu gibi kabul edilmesidir

Benlik bütünlüğü geleceğin korku ve endişe ile karşılanmamasıdır.

Mutluluğa Karşı

Mutsuzluk : ( 40 Yaş ve Üstü )

87

Zihinsel Gelişme Kuramı (Jean Piaget 1896-1980)

JEAN PİAGET (1896-1980) Büyümekte olan çocuğun

içinde bulunduğu dünya ile nasıl uyum

sağladığına ilişkin sorunları temel alır.

Çocuğun 4 bilişsel evreden geçtiğini savunmuştur.

88

BİLİŞSEL GELİŞİM

Bilişsel Gelişim;yaşla birlikte bu süreçlerde olan değişimlerdir.

Duygusal Motor Dönemi (0-2 yaş)

İşlem Öncesi Dönemi (2-7 yaş)

Somut İşlemsel Dönem (7-11 yaş)

Soyut (Formal) İşlemsel Dönem (11-15 yaş) BİLİŞSEL GELİŞİM

89

Duygusal Motor Dönemi (0-2 Yaş)

 Kendini duyuları ve refleksleri ile yönetebiliyor

 Kendisini nesnelerden ayırt eder.

 Amaçlı davranışlar yapmaya başlar.

 Taklit ve oyunlar başlar.

90

(16)

İşlem Öncesi Dönemi (2-7 Yaş)

Ben merkezcilik öndedir,

Kendini algılama ve irdeleme yetersizdir,

Çevresindeki olayları ve davranışları öğrenmeye başlar

91

Soyut (Formal) İşlemsel Dönem (11-15)

Erişkin boyutunda düşünür,

Çevresini farklı açıdan görür,

Mantıksal düşünce gelişmiştir,

Aşk, onur, doğruluk, adalet gibi soyut kavramlarda fikir sahibidir.

93

Davranışsal ve Toplumsal Öğrenme Kuramı (Ivan Pavlov 1849-1936)

İvan Pavlov

Koşullanma ile öğrenmeyi kabul eder

94

Davranışsal ve Toplumsal Öğrenme Kuramı (Albert Bandura)

Çocukların önlerindeki modeli gözleyerek ve taklit ederek öğrendiklerini savunur.

4 aşamada gelişen süreçten söz eder

Dikkat etme Akılda tutma Davranış tekrarlama Pekiştirme

95

Olgulaşma Kuramı

Arnold Gessel

Gelişmede öğrenmenin çok az katkısı olduğunu içten gelen davranışların öğrenmede rolü

olduğunu savunur.

Soru veÖneriler

Soruları cevaplayalım

(17)

Önerilen Haftalık Çalışmalar

• Konu tekrarı yapalım

• Örnek boy, kilo ve baş çevresi hesaplamalar ıyapıp, persentil eğrisinde gösterelim

98

Başvurulan Kaynaklar

• Töröner, E., Büyükgönenç, L. (2017). Çocuk Sağlığı, Ankara, Nobel Tıp Kitapevi

• Çil, E. (2017). Çocuklarda Öykü Alma ve Fizik Muayene, İstanbul, Nobel Tıp Kitapevi

• Köse, S. (2020). Anne ve Çocuk Sağlığı, Ankara, Eğiten Kitap

• Gomella, T.L. (2012). Neonatoloji, İstanbul, İstanbul Tıp Kitapevi

99

Bir Sonraki Ders Hakkında

Yenidoğan

100 _gelisimedu _igugelisim 101