ANADOLU CAM SANAYİİ A.Ş.
VE BAĞLI ORTAKLIKLARI
30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR
KONSOLİDE BİLANÇOLAR 1-2
KONSOLİDE GELİR TABLOLARI 3
KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI 4
KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOLARI 5
KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI 6
KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR
NOT 1 GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU 7-8
NOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 9-25
NOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ 25
NOT 4 İŞ ORTAKLIKLARI 26
NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA 27-28
NOT 6 NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER 29
NOT 7 FİNANSAL YATIRIMLAR 29
NOT 8 FİNANSAL BORÇLAR 30
NOT 9 DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER 31
NOT 10 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR 31
NOT 11 DİĞER ALACAK VE BORÇLAR 32
NOT 12 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR VE BORÇLAR 32
NOT 13 STOKLAR 32
NOT 14 CANLI VARLIKLAR 33
NOT 15 DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR 33
NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR 33
NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER 33
NOT 18 MADDİ DURAN VARLIKLAR 34-35
NOT 19 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 36
NOT 20 ŞEREFİYE 36
NOT 21 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI 36
NOT 22 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 37
NOT 23 TAAHHÜTLER 37
NOT 24 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR 38-39
NOT 25 EMEKLİLİK PLANLARI 39
NOT 26 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 39-40
NOT 27 ÖZKAYNAKLAR 40-42
NOT 28 SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ 43
NOT 29 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME, PAZARLAMA SATIŞ VE GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 43
NOT 30 NİTELİKLERE GÖRE GİDERLER 44
NOT 31 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR / GİDERLER 44
NOT 32 FİNANSAL GELİRLER 44
NOT 33 FİNANSAL GİDERLER 45
NOT 34 SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIK VE DURDURULAN FAALİYETLER 45
NOT 35 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 45-48
NOT 36 HİSSE BAŞINA KAZANÇ 48
NOT 37 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI 49-52
NOT 38 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ 53-61
NOT 39 FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA
MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) 61-62
NOT 40 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 62
NOT 41 DİĞER HUSUSLAR 62
VARLIKLAR Referansları 30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Dönen Varlıklar 540.147.393 491.270.457
Nakit ve Nakit Benzerleri 6 72.842.410 50.644.461
Finansal Yatırımlar 7 16.775.752 -
Ticari Alacaklar 159.660.840 157.838.338
-İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 37 36.276.207 39.310.341
-Diğer Ticari Alacaklar 10 123.384.633 118.527.997
Diğer Alacaklar 94.168.185 24.031.143
-İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 37 89.466.761 20.516.687
-Diğer Alacaklar 11 4.701.424 3.514.456
Stoklar 13 162.898.127 202.992.672
Diğer Dönen Varlıklar 26 33.802.079 55.763.843
Duran Varlıklar 1.109.776.262 1.141.870.987
Diğer Alacaklar 11 100 57.428
Finansal Yatırımlar 7 75.178.026 50.913.039
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Finansal
Yatırımlar 16 44.622.708 37.718.212
Maddi Duran Varlıklar 18 959.966.874 1.036.355.863
Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19 789.429 1.039.897
Şerefiye 20 2.675.267 2.781.995
Ertelenmiş Vergi Varlığı 35 12.958.059 6.546.315
Diğer Duran Varlıklar 26 13.585.799 6.458.238
TOPLAM VARLIKLAR 1.649.923.655 1.633.141.444
Referansları 30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Kısa Vadeli Yükümlülükler 469.326.115 460.371.239
Finansal Borçlar 8 335.749.733 259.349.700
Ticari Borçlar 71.269.368 107.852.195
-İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 37 24.880.033 35.641.963
-Diğer Ticari Borçlar 10 46.389.335 72.210.232
Diğer Borçlar 32.047.059 67.195.407
-İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 37 25.580.448 59.581.355
-Diğer Borçlar 11 6.466.611 7.614.052
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 35 6.071.772 3.051.586
Borç Karşılıkları 22 0 303.327
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 24 769.904 472.322
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 26 23.418.279 22.146.702
Uzun Vadeli Yükümlülükler 419.507.792 479.788.739
Finansal Borçlar 8 366.791.404 423.809.404
Ticari Borçlar 10 - 5.637.209
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 24 27.461.183 24.990.151
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 35 25.255.205 25.351.975
ÖZKAYNAKLAR 27 761.089.748 692.981.466
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 656.489.839 620.521.891
Ödenmiş Sermaye 346.248.380 346.248.380
Sermaye Düzeltmesi Farkları 1.431 1.431
Hisse Senedi İhraç Primleri 35 35
Değer Artış Fonları 33.202.247 13.071.783
Yabancı Para Çevrim Farkları (41.472.002) (30.871.905)
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 24.593.338 21.254.253
Geçmiş Yıllar Kar / Zararları 267.478.830 259.922.114
Net Dönem Karı / Zararı 26.437.580 10.895.800
Azınlık Payları 27 104.599.909 72.459.575
TOPLAM KAYNAKLAR 1.649.923.655 1.633.141.444
Satış Gelirleri 28 708.286.588 274.133.321 832.809.495 282.131.611
Satışların Maliyeti (-) 28 (550.137.268) (203.285.972) (598.769.836) (215.235.020)
Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar 158.149.320 70.847.349 234.039.659 66.896.591
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) 29 (32.733.627) (6.442.538) (25.910.608) (8.298.148)
Genel Yönetim Giderleri (-) 29 (70.123.627) (22.197.124) (69.843.829) (17.193.755)
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 29 (3.285.600) (1.086.352) (2.707.169) (1.031.095)
Diğer Faaliyet Gelirleri 31 6.363.075 3.697.186 5.367.304 1.266.919
Diğer Faaliyet Giderleri (-) 31 (5.668.405) (4.419.629) (19,395,939) (3.109.606)
Faaliyet Karı 52.701.136 40.398.891 121.549.417 38.530.906
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kar /
Zararlarındaki Paylar 16 7.326.673 1.475.772 4.313.545 1.529.979
Finansal Gelirler 32 81.008.246 31.435.358 58.352.005 26.587.948
Finansal Giderler (-) 33 (116.671.499) (30.002.097) (83.246.734) (33.903.516)
Vergi Öncesi Kar / (Zarar) 24.364.557 43.307.924 100.968.233 32.745.318
Vergi Gelir / (Gideri) (5.910.270) (6.965.394) (25.310.664) (6.868.368)
Dönem Vergi Gelir / (Gideri) 35 (13.477.545) (9.957.123) (27.309.664) (5.751.564)
Ertelenmiş Vergi Gelir / (Gideri) 35 7.567.275 2.991.730 1.999.000 (1.116.804)
Dönem Karı / (Zararı) 18.454.287 36.342.531 75.657.569 25.876.950
Dönem Karı / (Zararı) 18.454.287 36.342.531 75.657.569 25.876.950
Dönem Karı / (Zararı) Dağılımı
Azınlık Payları 27 (7.983.293) 5.244.677 19.174.305 3.752.026
KAPSAMLI GELİR TABLOSU
1 Ocak 2009 – 30 Eylül 2009
1 Temmuz 2009 – 30 Eylül 2009
1 Ocak 2008 – 30 Eylül 2008
1 Temmuz 2008 – 30 Eylül 2008
Dönem karı 18.454.287 36.342.531 75.657.569 25.876.950
Diğer Kapsamlı Gelir
Finansal Varlık Değer Artış Fonundaki Değişim 21.189.962 1.397.955 (24.115.365) (6.433.326)
Yabancı Para Çevrim Farklarındaki Değişim (9.198.013) 2.704.159 10.847.001 (2.033.725)
Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi gelir/giderleri (1.059.498) (69.898) 1.205.768 321.666
DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI) 10.932.451 4.032.217 (12.062.596) (8.145.385)
TOPLAM KAPSAMLI GELİR 29.386.738 40.374.748 63.594.973 17.731.565
Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı
Azınlık Payları (6.581.210) 7.823.719 22.424.283 (3.606.765)
Ana Ortaklık Payları 35.967.948 32.551.029 41.170.690 21.338.330
Sermaye
Düzeltmesi Farkları
İhraç Primleri
Değer Artış Fonları
Para Çevrim Farkları
Kısıtlanmış Yedekler
Yıllar Karları
Net Dönem Karı
Özkaynaklar Toplam
Azınlık
Payları Toplam 1 Ocak 2008 itibariyle bakiye 315.990.691 1.431 35 33.193.513 (10.397.829) 16.688.219 227.408.368 70.711.886 653.596.314 81.557.443 735.153.757
Geçmiş yıl karlarına transfer 4.566.034 34.890.693 (39.456.727)
Sermaye artırımı 30.257.689 (30.257.689)
Dağıtılan temettü (997.470) (997.470) (997.470)
Dönem içerisindeki toplam kapsamlı gelir (22.909.597) 7.597.023 56.483.263 41.170.689 22.424.282 63.594.971
30 Eylül 2008 itibariyle bakiye 346.248.380 1.431 35 10.283.916 (2.800.806) 21.254.253 262.299.061 56.483.263 693.769.533 103.981.725 797.751.258
1 Ocak 2009 itibariyle bakiye 346.248.380 1.431 35 13.071.783 (30.871.906) 21.254.253 259.922.113 10.895.802 620.591.891 72.459.575 692.981.466
Geçmiş Yıl Karlarına Transfer 3.339.085 7.556.717 (10.895.802)
Bağlı Ortaklıklar Sermaye Artışı 38.721.544 38.721.544
Dönem içerisindeki toplam kapsamlı gelir 20.130.464 (10.600.096) 26.437.580 35.967.948 (6.581.210) 29.386.738
30 Eylül 2009 itibariyle bakiye 346.248.380 1.431 35 33.202.247 (41.472.002) 24.593.338 267.478.830 26.437.580 656.489.839 104.599.909 761.089.748
Ekteki dipnotlar bu finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
KAYNAKLANAN NAKİT AKIMI Dipnot Referansları 2009 2008
Net dönem karı 18.454.287 75.657.569
Net dönem karını işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler:
Amortisman ve itfa payları 18-19 108.239.443 94.530.560
Öz sermaye yöntemi ile muhasebeleştirilen
iştiraklerden kaynaklanan zararlar/ (karlar) 16
(7.326.673) (4.313.545)
Finansal borçlar üzerindeki faiz tahakkuku 9.050.401 17.747.746
Kullanılmamış izin karşılığı 297.582 -
Kıdem tazminatı karşılığı 24 5.582.691 4.055.001
Şüpheli alacaklar karşılığı 10 3.705.649 (19.553)
Stok değer düşüklüğü karşılığı / (iptali) 13 246.644 (156.499)
Gider yazılan şerefiye 20 - 10.707.713
Maliyet giderleri karşılığı 11.220.811 9.283.555
Temettü gelirleri 32 (3.075.226) (2.555.156)
Sabit kıymet satış karı 32 (745.229) (4.538.835)
Sabit kıymet satış zararı 32 2.091.564 5.143.278
Vergi tahakkuku 35 5.910.270 25.310.664
İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit akımı
153.652.216 230.852.498
Stoklar 39.862.233 (37.262.858)
Ticari alacaklar (74.478.225) (75.964.665)
Diğer cari / dönen varlıklar (3.071.190) (28.412.153)
Ticari borçlar (77.368.386) 75.187.327
Diğer yükümlülükler 968.250 (776.615)
Faaliyetlerde kullanılan nakit 39.564.896 163.623.535
Ödenen vergiler 35 (13.533.122) (34.975.802)
Ödenen kıdem tazminatları 24 (3.111.659) (3.331.177)
İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit 22.920.118 125.316.556
YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMI
Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 18-19 (67.144.981) (229.145.800)
Satılan maddi ve maddi olmayan duran varlıklardan elde edilen nakit
20
11.745.874 15.380.064
Yabancı ülkelerdeki faaliyetlerden çevrim farkı
değişimi 13.769.344 (1.463.552)
İştiraklarden alınan temettü gelirleri 3.075.226 2.555.156
Diğer yatırım faaliyetlerinde gerçekleşen değişim - (17.026.102)
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit (38.554.537) (229.700.234)
FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN
KAYNAKLANAN NAKİT AKIMI
Yeni alınan finansal borçlar 256.059.702 (162.809.279)
Geri ödenen finansal borçlar (245.728.070) 234.925.378
Ödenen temettüler - 3.249.976
Azınlık payına ödenen temettü - (997.470)
Bağlı ortaklıklar sermaye artışı azınlık payı 38.721.544 -
Finansal faaliyetlerden elde edilen nakit 49.053.176 74.368.605
NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLERDEKİ
NET DEĞİŞİM 33.418.757 (30.015.074)
DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERİ
DEĞERLER 6 23.313.458 44.305.901
DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERİ
DEĞERLER 6 56.732.215 14.290.827
bağlı ortaklık, iki müşterek yönetime tabi işletme ve iki iştirakten oluşmaktadır. Şirket, 1969 yılında kurulmuş ve 1973 yılında üretime başlamıştır. 1976 yılında T.İş Bankası A.Ş. ile bu bankanın sermaye ve yönetim etkinliği altında olan Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu’na katılmıştır.
Şirket’in faaliyet konusu cam ambalaj üretim ve satışıdır. Üretim faaliyetleri Mersin ve Topkapı-İstanbul fabrikalarında gerçekleştirilmektedir. Şirket’in tüm pazarlama ve satış faaliyetleri kendi bünyesindeki “Satış ve Yönetim Merkezi” bölümü tarafından yürütülmektedir. Yurtdışı satışları ise dış ticaret sermaye şirketi olan Şişecam Dış Ticaret A.Ş. tarafından yapılmaktadır. Şirket’in hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) 1986 yılından beri işlem görmektedir.
Şirket’in Merkez Adresi ve Ortaklık Yapısı
Şirket’in ortaklık yapısı Not 27’de verilmiştir. Şirket Türkiye’de kayıtlıdır ve haberleşme bilgileri aşağıda sunulmuştur:
İş Kuleleri Kule - 3, 4. Levent 34330, Beşiktaş / İstanbul / Türkiye
Telefon: + 90 (212) 350 50 50 Faks: + 90 (212) 350 57 57 http://www.anadolucam.com.tr Konsolidasyona dahil edilen şirketler:
Şirket aşağıda belirtilen bağlı ortaklıklarını konsolidasyon ilke ve esaslarına göre, iş ortaklıklarını oransal konsolidasyon yöntemine göre ve iştiraklerini özkaynak metoduna göre ilişikteki finansal tablolara dahil etmiştir.
Bağlı Ortaklıklar:
Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke
Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş. Cam ambalaj üretimi ve satışı Türkiye
OOO Ruscam Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya
OOO Ruscam-UFA Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya
OAO Ruscam Pokrovsky Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya
OAO Ruscam Kirishi Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya
OOO Ruscam Kuban Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya
OOO Ruscam Sibir Cam ambalaj üretimi ve satışı Rusya
CJSC Brewery Pivdenna Cam ambalaj üretimi ve satışı Ukrayna
JSC Mina Cam ambalaj üretimi ve satışı Gürcistan
Anadolu Cam Investment BV Finansman ve yatırım şirketi Hollanda
Balsand BV Finansman ve yatırım şirketi Hollanda
AC Glass Invest BV Finansman ve yatırım şirketi Hollanda
30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Doğrudan ve dolaylı sahiplik oranı
Etkin sahiplik oranı
Doğrudan ve dolaylı sahiplik oranı
Etkin sahiplik oranı
Şirket ünvanı % % % %
Anadolu Cam Yenişehir San. A.Ş. 84,89 84,89 84,89 84,89
OOO Ruscam 99,74 51,72 99,74 51,72
OOO Ruscam-UFA 100,00 51,00 100,00 51,00
OAO Ruscam Pokrovsky 99,99 50,99 99,99 50,99
OAO Ruscam Kirishi 100,00 51,00 100,00 51,00
OOO Ruscam Kuban 100,00 51,00 100,00 51,00
Müşterek yönetime tabi işletmeler:
Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke
Omco İstanbul Kalıp San. ve Tic. A.Ş. Kalıp üretimi ve satışı Türkiye
OOO Balkum Kum işleme ve satışı Rusya
30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Doğrudan ve dolaylı sahiplik oranı
Etkin sahiplik oranı
Doğrudan ve dolaylı sahiplik oranı
Etkin sahiplik oranı
Şirket ünvanı % % % %
Omco İstanbul Kalıp San. ve Tic. A.Ş. 49,96 49,96 49,96 49,96
OOO Balkum 50,00 25,50 50,00 25,50
İştirakler:
Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke
Camiş Elektrik Üretim A.Ş. Elektrik üretimi ve satışı Türkiye
OAO FormMat Kum çıkarma ve satışı Rusya
30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Doğrudan ve dolaylı sahiplik oranı
Etkin sahiplik oranı
Doğrudan ve dolaylı sahiplik oranı
Etkin sahiplik oranı
Şirket ünvanı % % % %
Camiş Elektrik Üretim A.Ş. 26,09 26,09 26,09 26,09
OAO FormMat 48,46 24,71 48,46 24,71
Kategorileri itibariyle cari dönem içerisinde çalışan ortalama personel sayısı:
30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Aylık ücretli personel 1.453 1.467
Saat ücretli personel 3.703 3.898
Toplam 5.156 5.365
Finansal tabloların onaylanması:
Finansal tablolar, yönetim kurulu tarafından onaylanmış ve 13 Kasım 2009 tarihinde yayınlanması için yetki verilmiştir. Genel Kurul’un finansal tabloları değiştirme yetkisi bulunmaktadır.
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
Finansal Tabloların Hazırlanış Temelleri ve Belirli Muhasebe Politikaları
Şirket ve Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır.
Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar.
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliğ” (“Seri: XI, No: 29 sayılı Tebliğ”) ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 sayılı “Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ” (“Seri: XI, No: 25 sayılı Tebliğ”) yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (“UMS/UFRS”) göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır.
Rapor tarihi itibarıyla, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden dolayı, ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı Tebliğ’i çerçevesinde UMS/UFRS’ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 14 Nisan 2008 ve 9 Ocak 2009 tarihli duyurular ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur.
Kullanılan Para Birimi
Grup’un her işletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket’in geçerli para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan Türk Lirası (“TL”) cinsinden ifade edilmiştir.
5083 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Para Birimi Hakkında Kanun” (“5083 sayılı Kanun”) ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin para biriminin ismi Yeni Türk Lirası (“TL”), alt birimi ise Yeni Kuruş (“KR”) olarak tanımlanmıştır. Diğer taraftan 22 Ağustos 2008 tarihli ve 26975 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu’nun “Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruşta Yer Alan Yeni İbarelerinin Kaldırılmasına ve Uygulama Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı”’nın eki karar ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Para birimi olan TL ve KR’de yer alan “Yeni” ibarelerinin 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacağı hükme bağlanmıştır. Bu sebeple ekli konsolide finansal tablolar Türk Lirası (“TL”) cinsinden hazırlanmıştır.
Şirket’in Rusya’da faaliyet gösteren bağlı ortaklıkları, müşterek yönetime tabi işletmesi ve iştirakinin fonksiyonel para birimi Ruble, Hollanda’da faaliyet gösteren bağlı ortaklıklarının fonksiyonel para birimi Euro, Gürcistan’da faailyet gösteren bağlı ortaklığının fonksiyonel para birimi Gürcistan Larisi ve Ukrayna’da faaliyet gösteren bağlı ortaklığının fonksiyonel para birimi Ukrayna Grivnası’dır. Şirket’in Türkiye’de faaliyet gösteren bağlı ortaklıklarının fonksiyonel para birimi ise TL’dir.
UMS 21 “Döviz Kurlarındaki Değişikliklerin Etkileri”’ne göre konsolidasyonda Grup’un yabancı ülkelerdeki iştiraklerinin aktif ve pasifleri bilanço günündeki parite ile Türk Lirası’na çevrilir. Gelir ve gider kalemleri ise dönemde gerçekleşen ortalama kur ile Türk Lirası’na çevrilir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özsermaye içerisinde yabancı para çevrim farkları hesabında takip edilmektedir. Oluşan çevrim farkları faaliyetin sona erdiği döneme gelir ya da gider yazılır.
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı) Kullanılan Para Birimi (devamı)
Konsolidasyon kapsamındaki yurtdışı faaliyetlerinin çevriminde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009 31 Aralık 2008 Döviz Cinsi
Dönem Sonu
Dönem
Ortalaması Dönem Sonu
Dönem Ortalaması
ABD DOLARI 1,4820 1,5675 1,5123 1,2975
EURO 2,1603 2,1376 2,1408 1,8969
RUS RUBLESİ 0,0492 0,0482 0,0515 0,0441
GÜRCİSTAN LARİSİ 0,8836 0,8886 0,0907 07784
UKRAYNA GRİVNASI 0,1850 0,2029 0,1964 0,18844
Yüksek enflasyon dönemlerinde finansal tabloların düzeltilmesi
SPK’nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları'na (UFRS uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasına son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren IASB tarafından yayımlanmış 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” Standardı (“UMS 29”) uygulanmamıştır.
Konsolidasyona ilişkin esaslar
Konsolide finansal tablolar Not 1’de açıklanan bağlı ortaklıklar, müşterek yönetime tabi işletmeler ve iştiraklerin finansal tablolarını kapsamaktadır.
Konsolide finansal tablolar Şirket ve Şirket’in bağlı ortaklıkları tarafından kontrol edilen ya da müşterek kontrol edilen işletmelerin finansal tablolarını kapsar. Kontrol, bir işletmenin faaliyetlerinden fayda elde etmek amacıyla finansal ve operasyonel politikaları üzerinde kontrol gücünün olması ile sağlanır.
Yıl içinde satın alınan veya elden çıkarılan bağlı ortaklıkların sonuçları, satın alım tarihinden sonra veya elden çıkarma tarihine kadar konsolide gelir tablosuna dahil edilir.
Gerekli olması halinde, Grup’un izlediği muhasebe politikalarıyla aynı olması amacıyla bağlı ortaklıkların finansal tablolarında muhasebe politikalarıyla ilgili düzeltmeler yapılmıştır.
Tüm grup içi işlemler, bakiyeler, gelir ve giderler konsolidasyonda elimine edilmiştir.
Konsolide bağlı ortaklıkların net varlıklarındaki ana ortaklık dışı paylar Grup’un özkaynağının içinde ayrı olarak belirtilir. Azınlık payları, ilk işletme birleşmelerinde oluşan bu paylar ile birleşme tarihinden itibaren özkaynakta meydana gelen değişikliklerdeki ana ortaklık dışı payların toplamından oluşur. Ana ortaklık dışı payların oluşan zararları telafi etmek için zorunlu bir yükümlülüğünün ve söz konusu zararları karşılayabilmek için ilave yatırım yapabilme imkanının olduğu durumlar haricinde, ana ortaklık dışı payların bağlı ortaklığın özkaynağındaki payını aşan ana ortaklık dışı paylara ait zararlar, Grup’un paylarına dağıtılır.
İştirakler
Grup’un önemli derecede etkide bulunduğu, bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi teşebbüslerin dışında kalan işletmelerdir. Önemli derecede etkinlik, bir işletmenin finansal ve operasyonel politikalarına ilişkin kararlarına münferiden veya müştereken kontrol yetkisi olmaksızın katılma gücünün olmasıdır. 30 Eylül 2009 tarihi itibarıyla Grup’un iştiraklerinin detayı Not 1’de açıklanmıştır.
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı)
Ekteki konsolide finansal tablolarda iştiraklerin faaliyet sonuçları ile varlık ve yükümlülükleri, özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilmiştir. Özkaynak yöntemine göre konsolide bilançoda iştirakler, maliyet bedelinin iştirakin net varlıklarındaki alım sonrası dönemde oluşan değişimdeki Grup’un payı kadar düzeltilmesi sonucu bulunan tutardan iştirakte oluşan herhangi bir değer düşüklüğünün düşülmesi neticesinde elde edilen tutar üzerinden gösterilir. İştirakin, Grup’un iştirakteki payını (özünde Grup’un iştirakteki net yatırımının bir parçasını oluşturan herhangi bir uzun vadeli yatırımı da içeren) aşan zararları kayıtlara alınmaz.
Satınalım bedelinin, iştirakin satın alınma tarihindeki kayıtlı belirlenebilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinin üzerindeki kısmı şerefiye olarak kaydedilir. Şerefiye, yatırımın defter değerine dahil edilir ve yatırımın bir parçası olarak değer düşüklüğü açısından incelenir. İştirakin satın alınma tarihindeki kayıtlı tanımlanabilir varlıklarının, yükümlülüklerinin ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinin satım alım bedelini aşan kısmı yeniden değerlendirildikten sonra doğrudan gelir tablosuna kaydedilir.
Grup şirketlerinden biri ile Grup’un bir iştiraki arasında gerçekleşen işlemler neticesinde oluşan kar ve zararlar, Grup’un ilgili iştirakteki payı oranında elimine edilir.
Müşterek Yönetime Tabi Teşebbüslerdeki Paylar
Müşterek yönetime tabi teşebbüsler, stratejik finansman ve işletme politikası kararlarının Grup’un ve diğer tarafların oybirliği ile karar gerektiren müşterek kontrole tabi ekonomik faaliyetlerdir. 30 Eylül 2009 tarihi itibarıyla Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüslerinin detayı Not 1’de açıklanmıştır.
Bir grup işletmesi, faaliyetlerini müşterek yönetime tabi işletme düzenlemeleri altında gerçekleştirdiğinde, Grup’un müşterek kontrol edilen işletmedeki varlık ve yükümlülüklerindeki payı, ilgili Grup işletmesinin finansal tablolarında kayda alınır ve içeriğine göre sınıflandırılır. Müşterek kontrol edilen varlıklardan kaynaklanan yükümlülük ve giderler, tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir. Müşterek kontrole tabi teşebbüslerin varlıklarının kullanılmasından ya da söz konusu varlıkların satışından elde edilen gelirden Grup’a düşen pay ilgili ekonomik faydaların Grup’a akışının muhtemel olması ve tutarlarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi halinde kayda alınır.
Ayrı bir işletmenin kuruluşunu içeren müşterek yönetime tabi teşebbüs düzenlemeleri, müşterek olarak kontrol edilen işletmeler olarak ifade edilirler. Grup, ekteki konsolide finansal tablolarda müşterek kontrol edilen işletmelerdeki paylarını, oransal konsolidasyon yöntemi kullanarak muhasebeleştirmiştir. Grup’un müşterek olarak kontrol edilen işletmelerindeki varlık, yükümlülük ve gelir ve giderlerindeki payı konsolide finansal tablolarda eşdeğer kalemler ile bire bir birleştirilir.
Müşterek kontrol edilen bir işletmedeki Grup payının satın alımından kaynaklanan şerefiyenin muhasebeleştirilmesinde, bağlı ortaklık alımından kaynaklanan şerefiye için uygulanan muhasebe politikası uygulanır (Not 2.5).
Grup ile Grup’un müşterek olarak kontrol ettiği işletmeleri arasındaki işlemler neticesinde oluşan gerçekleşmemiş kar ve zararlar, Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüsteki payı oranında elimine edilir.
2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler
Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler geriye dönük olarak uygulanmakta ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenmektedir.
2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar
Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak uygulanır. Grup’un cari yıl içerisinde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır.
Tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir.
2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (“UFRYK”) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır.
Grup’un aşağıdaki alanlarla ilgili olarak muhasebe politikalarında değişikliklere yol açmıştır:
• UMS 1 (Revize), “Finansal Tabloların Sunumu”
Revize standart, ortakların ortak olmaları nedeniyle ortaya çıkan işlemler dışında, özkaynaklarda dönem içerisinde meydana gelen değişikliklerin (diğer kapsamlı gelir ve giderlerin) özkaynak değişim tablosunda gösterilmesini engellemektedir. Bunun yerine bu tür gelir ve giderlerin özkaynak değişim tablosundan ayrı olarak “Kapsamlı Gelir Tablosu”’nda gösterilmesi gerekmektedir. İşletmeler tek bir performans tablosunu (kapsamlı gelir tablosu) seçmekte veya iki tabloyu birlikte (gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu) seçmekte özgür bırakılmıştır. Buna bağlı olarak; Grup 1 Ocak 2009’dan itibaren UMS 1’deki değişiklikleri uygulamış ve tek tablo (kapsamlı gelir tablosu) vermeyi seçmiştir.
UMS 1’in (Revize) uygulamasının Grup’un raporlanan sonuçları veya finansal durumu üzerinde bir etkisi olmamıştır.
• UFRS 7 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Açıklamalar”
Mart 2009’da yayınlanan UFRS 7 değişiklikleri Grup için 1 Ocak 2009’dan itibaren geçerlidir. Değişiklikler gerçeğe uygun değer belirlenmesi ve likidite riski ile ilgili genişletilmiş açıklamalar getirmektedir. Özellikle değişiklik, Grup’un her bir sınıf finansal araçları için gerçeğe uygun değer hesaplamasında kullanılan değerleme tekniklerinde değişiklik olduğunda dipnotlarda açıklanmasını gerektirmektedir. Ayrıca finansal araçların gerçeğe uygun değeri hesaplanırken kullanılan girdilerin kaynağının üç seviyede açıklamasını gerekli kılmaktadır.
Finansal araçların gerçeğe uygun değerlemelerinde kullanılan değerleme tekniklerinde bir değişiklik olursa, seviyeler arasında yapılan transferlerin dipnotlarda açıklanmaları gerekmektedir. Ayrıca Grup’un piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerden değerlemesi yapılan finansal araçların gerçeğe uygun değerlerinin dönem başı ve dönem sonu mutabakatlarının yapılmaları gerekmektedir. Piyasada gözlenebilir bir veriye dayanmayan girdilerdeki değişiklikler gerçeğe uygun değerlerde önemli sapmalara yol açıyorsa, bu girdilerdeki değişikliklerin etkilerini gösterecek duyarlılık analizleri de verilmelidir.
Ayrıca finansal garanti sözleşmeleri gibi türev olmayan finansal araçlarında vade dağılımı tablosuna dahil edilmeleri gerekmektedir. Türev finansal yükümlülükler için de ayrı bir vade dağılımı tablosu verilmelidir.
Grup, UFRS 7 ile ilgili değişiklikleri 2009 yılı içerisinde uygulamıştır. Cari yılda Grup, finansal araçların gerçeğe uygun değeri hesaplanırken kullanılan girdilerin üç seviyesi arasında önemli bir sınıflama yapmamıştır.
• UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”
UFRS 8, UMS 14, “Bölümlere Göre Raporlama”’nın yerine geçmekte olup, bölümsel raporlamaya yönetimin bakış açısı yöntemini getirmektedir. Raporlanan bilgilerin iç raporlamada kullanılan bölümleme kriterleri baz alınarak hazırlanması gerekmektedir.
2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
• UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri” (devamı)
Grup, UFRS 8’i 2009 yılında uygulamıştır. Faaliyet bölümleri Not 5’te verilmektedir. Grup, faaliyet bölümlerini, karar almaya yetkili merciye iç raporlamada sunulan bölümlemelerle tutarlı olacak şekilde belirlemiştir. İç raporlamalara göre Grup’un risk ve fayda oranlarının özellikle ürettiği mal ve hizmetlerdeki farklılıklardan etkilenmesi sebebiyle, bölüm bilgilerinin raporlanmasına yönelik birinci format olarak endüstriyel bölümler belirlenmiştir. Coğrafi bölümler bazındaki bilgiler, Grup’un faaliyetlerinin, konsolide finansal tablolar genelinde ve parasal önemlilik kavramında, Türkiye dışındaki coğrafi bölümler açısından raporlanabilir bölüm özelliği gösterdiğinden, ekli konsolide finansal tablolarda ayrıca yer verilmiştir.
Bu kapsamda yönetim muhasebesi açısından Grup üç coğrafi gruba ayrılmıştır; Türkiye, Rusya-Ukrayna- Gürcistan ve yatırım şirketlerini de kapsayan diğer grubudur. Bu ayırımlar, Grup’un bölümlere göre finansal raporlamasının da temelini oluşturur.
UFRS 8’in uygulamasının Grup’un raporlanan sonuçları veya finansal durumu üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır.
• UMS 23 (Revize), “Borçlanma Maliyetleri”
Grup, 1 Ocak 2009’dan itibaren UMS 23, “Borçlanma Maliyetleri” ile ilgili değişikliği uygulamaktadır. Bu değişiklik ile borçlanma maliyetinin, özellikli varlığın elde edilmesi, inşası veya üretimi ile doğrudan ilişkili ise, ilgili varlığın maliyetine dahil edilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Önceki yıllarda Grup, borçlanma maliyetlerini, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydetmekteydi. UMS 23 standardındaki değişiklik, geçmiş yıllar yeniden düzenlenmeden ileriye yönelik olarak uygulanmıştır.
Aşağıda yer alan standartlar ile önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar 1 Ocak 2009 tarihinde veya söz konusu tarihten sonra başlayan finansal dönemler için zorunlu olduğu halde Grup’un faaliyetleri ile ilgili değildir veya uygulaması tercih edilmemiştir:
• UFRS 1, “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması” ve UMS 27, “Konsolide ve Konsolide Olmayan Finansal Tablolar” (UFRS’lerin İlk Kez Uygulanmasında Yatırım Maliyetlerine İlişkin Değişiklik)
• UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler” (Hakediş Koşulları ve İptallerine İlişkin Değişiklik)
• UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu” ve UMS 32, “Finansal Araçlar: Sunum” (Geri Satın Alma Opsiyonlu Finansal Araçlar ve Nakde Çevrilmelerinde Doğacak Yükümlülüklerin Açıklanması Hakkında Değişiklik)
• UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” (Finansal Araçların Sınıflamasında Saklı Türevlerle İlgili Değişiklikler)
• Mayıs 2008 İyileştirmeleri (UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu”, UMS 16, “Maddi Duran Varlıklar, UMS 19, “Çalışanlara Sağlanan Faydalar”, UMS 20, “Devlet Teşvikleri”, UMS 23, “Borçlanma Maliyetleri”, UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar”, UMS 28, “İştiraklerdeki Yatırımlar”, UMS 31, “İş Ortaklıklarındaki Paylar”, UMS 29, “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”, UMS 36, “Varlıklarda Değer Düşüklüğü”, UMS 39 ,”Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”, UMS 40, “Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller”, UMS 41, “Tarımsal Faaliyetler”
• UFRYK 15, “Gayrimenkul İnşaatı İle İlgili Anlaşmalar”
• UFRYK 16, “Yurtdışındaki İşletme İle İlgili Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması”
2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı)
Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar:
Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar bu konsolide finansal tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak yürürlüğe girmemiştir:
• UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler” (Grup’un Nakit Olarak Ödenen Hisse Bazlı Ödeme İşlemlerine İlişkin Değişiklik)
• UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”, UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar” UMS 28,
“İştiraklerdeki Yatırımlar”, UMS 31, “İş Ortaklıklarındaki Paylar” (Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında Kapsamlı Değişiklik)
• UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” (Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlere İlişkin Değişiklikler)
• UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
• Mayıs 2008 İyileştirmeleri (UFRS 5, “Satılmak Üzere Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler”)
• Nisan 2009 İyileştirmeleri (UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler”, UFRS 5, “Satılmak Üzere Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler”, UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”, UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu”, UMS 7, “Nakit Akım Tablosu”, UMS 17, “Kiralama İşlemleri”, UMS 36, “Varlıklarda Değer Düşüklüğü”, UMS 38, “Maddi Olmayan Duran Varlıklar”, UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”
• UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi” Yorumu ise 1 Temmuz 2009 ve sonrasında gerçekleşen transferler için geçerlidir.
UFRS 2, “Hisse Bazlı Ödemeler”
Değişen standartla, hakediş koşulunun tanımlanması ve performans ve hizmet koşulları haricindeki koşullar için “haketmeme koşulu” kavramına açıklık getirilmektedir. Standart aynı zamanda, gerek işletme gerekse karşı taraf (çalışan veya hizmet sağlayan) tarafından iptal edilen ödüllerin aynı şekilde muhasebeleştirileceğini ifade etmektedir. UFRS 2’nin Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisinin olmayacağı beklenmektedir.
UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”
Değişiklikler, işletme birleşmelerindeki satın alımlar ile ilgili maliyetlerin oluştuğu anda gider yazılmasını ve satın alım sırasında muhasebeleştirilen koşullu bedelin gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen değişikliklerin şerefiyeden düzeltilmesi yerine gelir tablosunda dikkate alınmasını gerektirmektedir.
UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlerle İlgili Değişiklikler
Bu değişiklik, enflasyona karşı riskten korunma muhasebesinin ancak ilgili finansal aracın nakit çıkışlarının sözleşmeden kaynaklanacak şekilde enflasyona bağlı olması halinde yapılabileceğine açıklık getirmektedir.
UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
UFRYK 17, hissedarların teslim alacağı parasal veya parasal olmayan varlıkları seçme hakkına sahip olmaları durumu da dahil olmak üzere, karşılıklı olan tüm parasal olmayan varlıkların dağıtımı için uygulanacaktır. Bu yorumun Grup’un konsolide finansal tablolarına bir etkisi olması beklenmemektedir.
UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi”
Yorum, müşterilerden alınan maddi duran varlıkların, inşaat yapımı için alınan nakdin veya bu türde müşterilerden alınan varlıkların muhasebeleştirilmesi konusuna açıklık getirmektedir. Bu yorumun Grup’un konsolide finansal tablolarına bir etkisi olması beklenmemektedir.
Grup Yönetimi, yukarıdaki Standart ve Yorumların uygulanmasının gelecek dönemlerde Grup’un finansal tabloları üzerinde önemli bir etki yaratmayacağını düşünmektedir.
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti Hasılat
Gelirler, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri ile ölçülür ve tahmini müşteri iadeleri, iskontolar ve benzer diğer karşılıklar kadar indirilir.
Malların satışı
Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir:
• Grup’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi,
• Grup’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması,
• Gelir tutarının güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi,
• İşlemle ilişkili olan ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması, ve
• İşlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi.
Temettü ve faiz geliri
Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varlıktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın net defter değerine getiren efektif faiz oranına göre ilgili dönemde tahakkuk ettirilir.
Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır.
Stoklar
Stoklar ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin (piyasa değerinden satış giderlerinin düşülmesi yoluyla hesaplanan değer) düşük olanı ile değerlenmektedir. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir.
Maddi Duran Varlıklar
1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan maddi duran varlıklar 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle enflasyona göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. İzleyen dönemlerden itibaren alınan kalemler ise satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır.
Kiralama veya idari amaçlı ya da halihazırda belirlenmemiş olan diğer amaçlar doğrultusunda inşa edilme aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir. Bu tür varlıklar, diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi tutulurlar.
Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir.
Finansal kiralama ile alınan varlıklar, beklenen faydalı ömrü ile söz konusu kiralama süresinden kısa olanı ile sahip olunan maddi duran varlıklarla aynı şekilde amortismana tabi tutulur.
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Maddi duran varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir:
Faydalı ömür
Binalar 14-50 yıl
Yeraltı ve yerüstü düzenleri 8-50 yıl
Makine ve cihazlar 5-15 yıl
Taşıtlar 3-15 yıl
Döşeme ve demirbaşlar 2-15 yıl
Özel maliyetler 4-10 yıl
Kalıplar 3 yıl
Maddi varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç veya kayıp satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve gelir tablosuna dahil edilir.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal itfa yöntemi kullanılarak itfaya tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür ve itfa yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Maddi olmayan duran varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir:
Faydalı ömür
Haklar 3-5 yıl
Varlıklarda Değer düşüklüğü
Şerefiye gibi sınırsız ömrü olan varlıklar itfaya tabi tutulmazlar. Bu varlıklar için her yıl değer düşüklüğü testi uygulanır. İtfaya tabi olan varlıklar için ise defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Şerefiye haricinde değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düşüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir.
Borçlanma Maliyetleri
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir.
Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilmektedir.
Finansal Araçlar
Finansal varlık ve borçlar, Grup’un bu finansal araçlara hukuki olarak taraf olması durumunda Grup’un bilançosunda yer alır.
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı)
Finansal varlıklar
Finansal yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınan finansal varlıklar haricinde kayıtlara gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkili harcamalar düşüldükten sonra alınır. Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan ticari işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır.
Finansal varlıklar “gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar”, “vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar”, “satılmaya hazır finansal varlıklar” ve “kredi ve alacaklar” olarak sınıflandırılır.
Sınıflandırma, finansal varlıkların niteliğine ve amacına bağlı olarak yapılır ve ilk muhasebeleştirme sırasında belirlenir.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar
Grup’un finansal varlığı elde etmesinin başlıca amacının yakın bir tarihte varlığı elden çıkarma olması, finansal varlığın Grup’un hep birlikte yönettiği ve kısa vadede oluşan karların hemen realize edildiği tanımlanmış bir finansal araç portföyünün bir parçasını oluşturması ve finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmeyen tüm türev ürünlerinde söz konusu finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıkların, gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmesi sonucu oluşan kazanç ya da kayıp, kar / zararda muhasebeleştirilir. Kar / zarar içinde muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal varlıktan elde edilen faiz ve / veya temettü tutarını da kapsar.
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Etkin faiz yöntemi
Finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte tahsil edilecek tahmini nakdi, tam olarak ilgili finansal varlığın net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
Vadesine kadar elde tutulacak ve satılmaya hazır borçlanma araçları ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemine göre hesaplanmaktadır.
Vadesine kadar elde tutulan yatırımlar
Grup’un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli bono ve tahviller, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Satılmaya hazır finansal varlıklar (a) vadesine kadar elde tutulacak finansal varlık olmayan veya (b) gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar kayıtlara alındıktan sonra güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen ve aktif bir piyasası olmayan menkul kıymetler maliyet değeriyle gösterilmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kar veya zararlara ilgili dönemin gelir tablosunda yer verilmektedir. Bu tür varlıkların makul değerinde meydana gelen değişiklikler özkaynak hesapları içinde gösterilmektedir. İlgili varlığın elden çıkarılması veya değer düşüklüğü olması durumunda özkaynak hesaplarındaki tutar kar / zarar olarak gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırılan özkaynak araçlarına yönelik yatırımlardan kaynaklanan ve gelir tablosunda muhasebeleştirilen değer düşüş karşılıkları, sonraki dönemlerde gelir tablosundan iptal edilemez. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılan özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı gelir tablosunda iptal edilebilir.
Yabancı para cinsinden olan satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri, ilgili yabancı para cinsinden rayiç değerinin raporlama tarihinde geçerli olan çevrim kuru kullanarak raporlanan para cinsine çevrilmesiyle bulunur. Varlığın, çevrim kurundan kaynaklanan gerçeğe uygun değerindeki değişiklikler kar / zarar içinde, diğer değişiklikler ise özkaynak altında muhasebeleştirilir.
Krediler ve alacaklar
Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride sınıflandırılır. Ticari alacaklar, kredi alacakları ve diğer alacaklar, ilk kayıt tarihinde gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler. İlk kayıt tarihinden sonraki raporlama dönemlerinde, etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden gösterilmişlerdir.
Geri satım sözleşmeleri
Geri satmak kaydıyla alınan menkul kıymetler (“ters repo”), satış ve geri alış fiyatı arasındaki farkın etkin faiz yöntemine göre döneme isabet eden kısmının ters repoların maliyetine eklenmesi suretiyle nakit ve nakit benzerleri hesabına ters repo işlemlerinden alacaklar olarak kaydedilir.
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal varlıklarda değer düşüklüğü
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlıklar, her bilanço tarihinde bir finansal varlık veya finansal varlık grubunun değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergelerin bulunup, bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden daha fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlığın veya varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur. Kredi ve alacaklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır.
Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda bu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki değişimler, kar veya zarar içinde muhasebeleştirilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa, ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliniyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde kar / zararda iptal edilir.
Değer düşüklüğü sonrası satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen artış, doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
Nakit ve nakit benzerleri
Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır. Bu varlıkların defter değeri gerçeğe uygun değerlerine yakındır.
Finansal yükümlülükler
Grup’un finansal yükümlülükleri ve özsermaye araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere ve finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup’un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir.
Finansal yükümlülükler ya gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler olarak ya da diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe
2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı)
Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir.
Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye
Bağlı ortaklıkların alımı, satın alım yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesinin maliyeti, birleşme tarihinde verilen varlıkların, oluşan veya üstlenilen yükümlülüklerin ve bağlı ortaklığın kontrolünü elde etmek için çıkarılan özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerlerinin ve işletme birleşmesine doğrudan atfedilebilen diğer maliyetlerin toplamı olarak hesaplanır. UFRS 5 “Satılmak Üzere Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler”’e göre satılmak üzere elde tutulan ve gerçeğe uygun değerden satış masraflarının düşülmesiyle bulunan değer ile kayda alınan duran varlıklar (veya satılacak gruplar) hariç olmak üzere alınan işletmenin UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri”ne göre kayda alınma şartlarını karşılayan belirlenebilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülükleri gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınır.
Satın alınan tanımlanabilir varlıkların, yükümlülüklerin ve şarta bağlı yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerlerinin veya birleşme maliyetinin sadece geçici olarak belirlenebilmesi nedeniyle birleşmenin gerçekleştiği dönemin sonunda birleşmenin ilk kez muhasebeleştirilmesi geçici olarak yapılmak durumundaysa, satın alan, söz konusu işletme birleşmesini geçici tutarlardan muhasebeleştirir. Geçici olarak belirlenmiş başlangıç muhasebesinin birleşme tarihini takip eden oniki ay içerisinde tamamlanması ve düzeltme kayıtlarının birleşme tarihinden itibaren yapılması gerekmektedir.
Bağlı ortaklıkların alımı, satın alım yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesinin maliyeti, birleşme tarihinde verilen varlıkların, oluşan veya üstlenilen yükümlülüklerin ve bağlı ortaklığın kontrolünü elde etmek için çıkarılan özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerlerinin ve işletme birleşmesine doğrudan atfedilebilen diğer maliyetlerin toplamı olarak hesaplanır. UFRS 5 “Satılmak Üzere Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler”’e göre satılmak üzere elde tutulan ve gerçeğe uygun değerden satış masraflarının düşülmesiyle bulunan değer ile kayda alınan duran varlıklar (veya satılacak gruplar) hariç olmak üzere alınan işletmenin UFRS 3 “İşletme Birleşmeleri”ne göre kayda alınma şartlarını karşılayan belirlenebilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülükleri gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınır.
Satın alım sırasında oluşan şerefiye, satın alımın maliyetinin, satın alınan işletmenin tanımlanabilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki Grup’un payını aşan kısmı olarak belirlenir ve ilk olarak maliyet değeri üzerinden kayıtlara alınır. Yeniden gözden geçirildikten sonra Grup’un satın alınan işletmeye ilişkin tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki payının, satın alım maliyetini aşması halinde aşan kısım derhal gelir olarak kaydedilir.
Satın alınan tanımlanabilir varlıkların, yükümlülüklerin ve şarta bağlı yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerlerinin veya birleşme maliyetinin sadece geçici olarak belirlenebilmesi nedeniyle birleşmenin gerçekleştiği dönemin sonunda birleşmenin ilk kez muhasebeleştirilmesi geçici olarak yapılmak durumundaysa, satın alan, söz konusu işletme birleşmesini geçici tutarlardan muhasebeleştirir. Geçici olarak belirlenmiş başlangıç muhasebesinin birleşme tarihini takip eden oniki ay içerisinde tamamlanarak ve düzeltme kayıtları birleşme tarihinden itibaren yapılmaktadır.
Satın alınan işletmedeki ana ortaklık dışı paylar, söz konusu işletmenin satın alınması sırasındaki belirlenebilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerindeki ana ortaklık dışı payların tutarı olarak kayda alınır.
Ortak kontrol altında gerçekleşen işletme birleşmelerinin muhasebeleştirilmesinde ise işletme birleşmesine konu olan varlık ve yükümlülükler kayıtlı değerleri ile konsolide finansal tablolara alınır. Gelir tabloları ise işletme
