E÷ùTùMùNDE YENù BùR YAKLAúIM
Yazan: John REEDi
Çev.: Dr. H. Ömer KÖSEii Antalya, Türkiye, 14 Kasım 2003. Eøitim kursu için olaøanüstü bir kapanıûtı. 15 ülkeden 29 kursiyer geniû bir daire ûeklinde, yüzleri birbirlerine dönük olarak oturmuû ve ûaûkınlık içerisinde gözlerini önlerindeki manzaraya dikmiûlerdi. Yaklaûık 300 metrelik bir ip, çaprazlama kesiûen doørular çizerek ve görünüûte geliûigüzel bir tarzda bir katılımcıyı diøerine baølayacak ûekilde yere bantlanmıûtı.
INTOSAI Geliûtirme ùnisiyatifi (IDI) ve INTOSAI Çevre Denetimi Çalıûma Grubu (WGEA) iûbirliøi ile geliûtirilen ve sunulan iki haftalık yoøun çevre denetimi pilot kursunun son oturumu idi. Kapanıû töreni için kurs eøiticileri görünüûte basit ancak oldukça etkili bir alıûtırma tasarlamıûlardı. Katılımcılar, birer birer, kurs hakkındaki düûüncelerini paylaûmaya davet edilmiûti. Konuûmasını bitirdikten sonra her katılımcı, büyük bir ip yumaøını seçtiøi bir katılımcıya fırlatıyor ve aralarında ipten hat oluûturuyor, ardından bu hat yere
h INTOSAI’nin (Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Örgütü) yayın organı olan
“International Journal of Government Auditing” adlı derginin Nisan 2004 sayısında, “Going Back to School: A New Approach to Environmental Audit Training” baûlıøı ile yayınlanan bu makale, 3-13 Kasım 2003 tarihleri arasında, Türk Sayıûtayı’nın ev sahipliøinde Antalya’da ilk olarak gerçekleûtirilen Çevre Denetimi Pilot Kursunu konu almaktadır. INTOSAI Çevre Denetimi Çalıûma Grubu’nun Sekreterya görevini yürüten ve kurs süresince konu uzmanı olarak Antalya’da bulunan Kanada Sayıûtayı’ndan John Reed’in izlenimlerini yansıtan bu makalenin yanı sıra, kursun kimi katılımcılarının kendi ülke uygulamalarına yönelik olarak kaleme aldıkları makalelerinde de, bu çalıûmaya iliûkin deøerlendirmelere yer verilmiûtir.
i INTOSAI Çevre Denetimi Çalıûma Grubu (WGEA) Sekreterliøi, Kanada Sayıûtayı
ii Sayıûtay Baûdenetçisi
“Kiûisel olarak bu kurstan çok yararlandım.
úimdi çevre denetimlerini yürütmek ve yönetmek konusunda yeterli durumdayım.” – Mrityunjoy Saha, katılımcı, Bangladeû Sayıûtayı.
“Denetçiler olarak ûimdi çevre sorunlarının önemini daha derinden kavrıyoruz ve ayrıca biliyoruz ki Sayıûtaylar sürdürülebilir kalkınma için çevrenin korunmasında daha önemli rol oynayacaklardır.” – Tran Thien Ngon, katılımcı, Vietnam Sayıûtayı.
bantlanıyordu. Bu süreç, ipten bir aø, yeri kaplayana kadar tekrarlanıyordu.
Katılımcıların sözcükleri duygusal ve akıcıydı:
öørenme fırsatı verildiøi için duydukları minnettarlık;
çevre denetimini baûlatmak için kazandıkları güven duygusu; ülkelerine döndüklerinde bu denetimi gerçekleûtirmek için verdikleri kiûisel taahhüt; yeni edindikleri arkadaûlarına karûı düûkünlükleri; evlerine güvenli bir ûekilde dönüû temennileri; ve tabii ki IDI’ya, kurs eøiticilerine ve WGEA’nın konu uzmanlarına karûı ûükran duyguları dile getiriliyordu.
Fakat ipin etkisi dramatikti ve bu sembolizm herkesi çok etkilemiûti. “Biz bir aø gibiyiz!” “Bizler, birbirimize destek olabiliriz!” “Yardım için nereye baûvuracaøımızı biliyoruz!” Ki bu doøruydu – böylelikle, IDI/WGEA çevre denetimi eøitim kursunun ilk mezunlar grubu oluûtu ve hâlâ da oluûmaya devam ediyor.
Bunların da ötesinde, katılımcılar çevre bilgisi, denetim yöntem ve teknikleri bilgisi ve sonuçta çevre denetimine baûlamak için ihtiyaç duydukları güveni kazandılar.
Antalya pilot kursu, yaklaûık iki yıl önce baûlayan uzun bir yolculuøun sonunda ve Türk Sayıûtayı’nın cömert ev sahipliøinde hayata geçirildi. Birçok Yüksek Denetim Kurumu çevre sorunlarının denetiminin önemi konusunda ikna olmuû durumda iken, iç kapasite eksikliøi bu denetimlere baûlamak için çoøunlukla en büyük engel olarak deøerlendirilmektedir. Bu nedenle hem WGEA ve hem de INTOSAI’nin bazı bölgesel komiteleri, çevre denetimi eøitimini önceliklerinden birisi olarak belirlemiûlerdir. Bu çerçevede, Nisan 2002’de IDI ve WGEA çevre denetimi üzerine bir eøitim kursu hazırlamak ve sunmak için yeni ve yegane ortaklıklarını ûekillendirmiûlerdir. IDI eøitim metotları ve uzmanları (Norveç’teki IDI uzmanları Else-Karin Kristensen ve Kiyoshi Okamoto yönetiminde) ve
“Sayıûtayların verimlilik, etkinlik ve tutumluluk konularının yanısıra çevresel konulara da kendilerini adamalarının zamanı gelmiûtir.
Sayıûtaylar program önceliklerinin
belirlenmesinde ve bütçeye iliûkin kararların alınmasında ulusal parlamentolara deøerli katkılar saølayabilirler.”
– Batbayar
Badamdorj, katılımcı, Moøolistan Sayıûtayı
“Kursun en yararlı bölümü, örnek olay çalıûmaları ve alıûtırmalardı. Kendi Sayıûtayım için önemli olan bazı konular üzerinde çalıûma fırsatı buldum.” – Hamed Momeni, katılımcı, ùran Sayıûtayı.
WGEA üyesi konu uzmanlarının (Kanada Sayıûtayı’ndan John Reed liderliøinde) birleûmesi ile iki büyük güç tek bir güç haline geldi. Toplam 10 IDI sertifikalı eøitim uzmanı/kurs tasarımcısı ve 15 konu uzmanı birlikte çalıûarak kursu hazırladılar.
Bu ortaklık, sadece bu kursun tasarlanmasında izlenen süreçte deøil, birçok alanda da yeni zeminler oluûturulmasına vesile oldu – 10 ayı aûkın süreyle bir dizi atölye çalıûması yapıldı, konu üzerinde düûünüldü, okundu, yazıldı ve elektronik posta teatisinde bulunuldu.
Bu atölye çalıûmalarının ilki, kurs müfredatının belirlenmesi konusuna odaklanmıûtı. Kanada Sayıûtayı’ndan John Reed rehberliøinde 12 konu uzmanı, anahtar sorunun; “çevre denetimini gerçekleûtirmek için denetçiler hangi beceri ve bilgiye ihtiyaç duymaktadırlar”
sorusunun cevaplarını bulmak için Kasım 2002’de bir araya geldiler. Bu cevaplar kursun temelini oluûturmaya baûladı: Uygunluk ve performans denetçileri halihazırda ihtiyaç duyulan temel becerilere sahip olsalar da, çevresel konulara iliûkin olarak denetim sürecinde müracaat edecekleri bilgiye – temel çevre sorunları, bunların kökeninde yer alan nedenler, yol açtıkları sorunların çözümleri ve ülke yönetimlerinin rolü gibi – gereksinim duymaktadırlar.
Kursun içeriøinde yer alması gereken konuları belirledikten sonra, tasarım süreci, hazırlanan materyalin en iyi nasıl sunulacaøı üzerinde yoøunlaûmaya baûladı.
Fakat ilkin, IDI eøitim uzmanlarının kendilerinin okula gitmesi gerekiyordu. Haziran 2003’te Kanada Sayıûtayı, WGEA’nın birkaç konu uzmanı ile birlikte, uzmanlara çevreye iliûkin konuları öøretmek üzere 10 gün süren bir
“eøiticilerin eøitimi” semineri düzenledi. Bunu, Aøustos 2003’te düzenlenen ve kurs düzenleme ekibi tarafından tüm kurs materyallerinin araûtırılarak kaleme alınmasına iliûkin 3 haftalık atölye çalıûması maratonu izledi.
Kurs, kısmen WGEA tarafından hazırlanan rehber niteliøindeki dokümanlara dayanılarak, çevresel konulara
“Katılımcıların bir bölümü bana; içeriøin, ülkelerinde karûı karûıya oldukları çevresel sorunlarla iliûkisini kurabilmelerine imkan veren nitelikte ve çok yararlı olduøunu belirttiler. Bir çok katılımcı çevre ve performans denetimi hakkında yeni ûeyler öørendiler. Bir eøitici olarak, bu beni fazlasıyla hoûnut etti .”
– Allen Parker, eøitici, Cook Adaları Sayıûtayı.
“Bu, benim katıldıøım IDI sponsorluøundaki ilk kurstu ve kesinlikle devamının gelmesini bekliyorum. Kursun en iyi yönü, uygulanıû tarzıydı. Öørenmek eølenceli idi ve dersleri iple çekiyorduk.” – Aman Deep Chatha, katılımcı, Hindistan Sayıûtayı.
iliûkin bir içerikle tasarlanmıû olup, global çevre sorunları ve çevresel sorunlara iliûkin eøilimler, sürdürülebilir kalkınma, eko-sistemlerin temel ilkeleri ve hükümetlerin çevresel konularla mücadele etmede kullandıkları politika araçları konusunda genel bir bakıû sunmaktadır.
Ayrıca temel öncelikteki dört ayrı alan (atık yönetimi, su kalitesi, hava kirliliøi ve biyolojik çeûitlilik) derinlemesine ele alınmaktadır. Bununla beraber kurs sadece teoriyi öøretmiyordu; baûından sonuna kadar, bu bilginin, gerçek hayatta denetim alanında nasıl uygulanacaøı üzerinde yoøunlaûıyordu (hatta performans denetiminin temelleri hakkında bilgi tazelemeye yönelik bir bölüm de vardı).
Tümüyle konu anlatımına dayanmayan kurs, IDI’nın sertifikalı eøiticileri tarafından IDI’nın Uzun Dönem Bölgesel Eøitim Programı (Long Term Regional Training Program - LTRTP) ve bu programın öørenen merkezli yaklaûımı üzerine bina edildi. Sunum (ders anlatımı), bireysel ve grup alıûtırmaları, ev ödevleri ve okuma parçaları bileûiminden oluûan kurs, oldukça interaktif bir nitelik taûıyordu.
Her ne kadar öørenen merkezli bu yaklaûım, öørenciler için kursu eølenceli ve etkileyici kılabildi ise de, kurs kolay deøildi. Dahası, öørenciler kursa katılmadan önce, onların mensubu bulundukları Yüksek Denetim Kurumlarının Baûkanları, yakın gelecekte bir çevre denetimi projesi yürütme taahhüdünde bulunduøu gibi, kurs öncesi ödevi de verilmiûti. Ve bu kursun sonunda her bir katılımcıdan iki ayrı çalıûma hazırlayıp teslim etmesi bekleniyordu. Bunlar; kendi seçtiøi (ülkesinin karûı karûıya bulunduøu çevre sorunlarının analizi temelinde) bir konuya iliûkin bir çevre denetimi plan teklifi ve katılımcıların kurumlarına döndüklerinde uygulamaya konulacak olan bir eylem planı idi. Yüksek Denetim Kurumları, tüm kurs materyallerini – katılımcı notları, eøitici rehberi, alıûtırmalar, daøıtılan notlar ve
“Kursun yararları sayılamayacak kadar çoktu.
Öørenme kadar, sosyal iliûkiler için de ortam saølıyordu.
úimdi çok sayıda ülkeden yeni meslektaûlarım var.” –Abdul Hameed Pasha, katılımcı, Pakistan Sayıûtayı.
“Diøer Sayıûtayların da bu kursa katılmalarını teûvik etmeliyiz. Kursun en iyi bölümü, çevre denetimi için eylem planı
hazırlanmasıydı.” – Wang Benqiang, Chen Jixiang, and Gao Yongning, katılımcılar, Çin Sayıûtayı.
slaytlar – IDI ile www.idi.no adresi üzerinden irtibat kurmak suretiyle elde edebilirler.
Antalya’da katılımcılar tarafından öneri olarak geliûtirilen denetim planları etkileyiciydi; ve önerilen konular, hastane atıklarının denetimi, nehirlerin korunması ve denizlerin gemi kaynaklı petrol atıklarından korunmasından, ormanların sürdürülebilir yönetimi, madenlerin ıslahı ve milli parkların korunmasına kadar geniû bir yelpazeyi kapsıyordu.
Katılımcıların eve dönüûlerini müteakip uygulanmak amacıyla geliûtirdikleri eylem planı önerisi de aynı derecede etkileyiciydi – bu önerilerinde, kendi Yüksek Denetim Kurumlarındaki diøer denetçilerin eøitimi, çevre denetimi bilincinin geliûtirilmesi, kendi kurumlarında çevre denetimi ile görevli birimlerin oluûturulması ve INTOSAI’nin Çevre Denetimi Çalıûma Grubuna (WGEA) katılmaya iliûkin taahhüt yer alıyordu.
IDI, kursun uzun vadedeki etkilerini tespit etmek için tüm katılımcı Yüksek Denetim Kurumlarının bu konudaki çalıûmalarını izlemeyi tasarlamaktadır.
ùkinci pilot kurs, úubat 2004’te Kenya - Nairobi’de gerçekleûtirildi. Ve umarız bu iki kurs, sadece baûlangıç olur.
“IDI perspektifinden bu kursun geliûtirilmesi, INTOSAI’nin bir çalıûma grubu ile iûbirliøi yapmak açısından mükemmel bir fırsat olmuûtur. IDI,
geliûmekte olan ülkelerde, bu ülkelerin çevre denetimi ve diøer konulardaki ilave eøitim ihtiyaçlarını tespit etmek için incelemeler yapmak amacıyla WGEA (ve diøer çalıûma grupları ve sürekli komiteler) ile çalıûmalar yapacaktır.”
–Else Karin Kristensen, Genel Müdür Vekili, IDI.
