ARK EKT
r Malzeme buhranı nereye varacak: Y. Mimar Zeki Sayâr — Türkiye İş Bankası Beyoğlu Şubesi: Y. M. Halit Femir, F. Akozan — Bay Mithat Güldü Evi (Erenköy): — Akbank Kurtuluş Ajansı: Y. M. Kadri L. Erogan — Etem Pertev Eczanesi: — 320 yataklı ortopedi hastanesi projesi Dr. Mimar Şevki Vanlı — Bir ilkokul projesi: Dr. Mimar Şevki Vanlı
— U. İ. A. nın 24 Mayıs 1954 Atinadaki Akdeniz bölgesi kongresi — Türk şehirleri ve Türkiy.ede şehircilik — 1953 - 1954 Türkiye Karayolları faaliyeti — İstanbulun seyrüseferi ve Metronun faydaları: Y. Mimar Ertuğrul Menteşe —
Bibliografya — Haberler — Piyasa fiyat cetveli. J
X X I I I » e l Y ı l . 1 9 5 4 İ s t a n b u l . F i a t ı 7 0 0 K u r u ş
IMPERIAL CHEMICAL INDUSTRIES LTD. evha s a ç
M A _ _ _,»J_ _ l _ .
METAL DIVIZYÖNU
M A M U L Â T
şerit, ç u b u k tel,! b o r u
s e k s y o n l a r v e ,sair
her maksada elverişli
ve muhtelif şekillerde demirden fla^ri
işlenmiş metaller
b a k ı r
v e h a l i t a l a r r a l ü m i n y u m
v e h a l i t a l a r ı d i ğ e r m e t a l l e r
v e h a l i t a l a r ı
İ M P E R İ A L K E M İ K A L İ N D U S T R İ S ( T C R K E Y ) L İ M İ T E D İ S T A N B U L
Hususî profil demir pencere faydaları
— Rigidıte
— Hafif
— M i m a r î basit görünüş
— Tam tecrit
— % 9 3 ışıklanma
— Uzun ömür
PKOFİLO DEMİR PENCERE FABRİKASI Telefon : 43602 - 81547
Posta Kutusu 2138
Beyoğlu
K Ö Ç 0 K O İ
H E R N E V İ İ N Ş A A T M A L Z E M E S İ
• S T A N D A R T R E N K L İ B A N Y O
• L A V A B O , F A Y A N S VE
• S E R A M İ K M E R K E Z İ D İ R
A d r e s : G a l a t a , T ü n e l C a d d e s i No. 33 İ s t a n b u l
T e l e f o n : 43476
M i m a r ve M ü h e n d i s l e r i n
kopya işleri için, «OZALİD» i tavsiye ederiz.
Kâğıtlarımız şu renklerdedir:
A — Koyu kırmızı B — Siyah
C — Mavi D — Maron
Ayrıca şeffaf ve muşamba ozalidleri vardır.
# — < O Z A L İ T » kopya M A K İ N E L E R İ M İ Z , cıva k'mbalı Ark lâmbalı ve Kuvartz lâmbalıdır.
® — P l â n l a r ı n kenarına gekrnek i ç i n takviye bandı, 10 m / m ve 13 m / m liktir.
SATIŞ DEPOSU :
ŞEVKİ FİNCANCIOĞLU,
Karamustafapaşa cad. No. 69 Galata - İstanbul
TELEFON : 44430
H A R N O L İ N Marka Boyalar
HARİCE, D E N İ Z ve Ha- va tesirlerine karşı çok dayanıklı ve parlaktır.
İnşaatta en mühim bo- ya işlerinde emniyetle kullanılır.
Üstün kalite HARNOLİN boyalarını daima tercih ediniz.
#
Ateş Olmayan Yerde Ouman liitmez!
Duman tiitmeğe başlarken ateşi söndürmek
elinizdedir!..
Halen Topkapı S a r a y ı n d a faaliyette b u l u n a n m o d e r n bir yangın ihbar sistemi, yangınla mücadele tekniğinde yepyeni bir çığır açmış- tır. Son derece hassas olan Cerberus sistemi, d u m a n t ü t m e ğ e başlar başlamaz h a b e r v e r m e k t e ve yangın felâketini peşinen önlemektedir.
Müzeler, b a n k a l a r , antrepolar, fabrikalar, mensucat, odun, kâğıt ve k i m y a endüstrisi, v a p u r l a r , otomatik telefon santralları ve sair b ü y ü k müesseseler için ideal bir tesis olan Cerberus sistemi sayesinde yan- gın k o r k u s u t a m a m e n bertaraf edilmiştir. Bu modern keşif h a k k ı n d a h e r t ü r l ü izahat için CERBERUS Firmasının T ü r k i y e Mümessili T Ü R K E L İ LİMİTED Ş İ R K E T İ N E bir an evvel m ü r a c a a t ediniz.
Teknik servisimiz, h e r t ü r l ü gösteri, izahat ve p r o j e için meccanen hizmetinize âmadedir.
TürkeH Tic. A. Ş.
G a l a t a , B a n k a l a r Cad., Y a n ı k k a p ı Sok., T e l : 44622 - 23 - 24 İ z m i r ş u b e s i : 850 N. B e y l e r sok. 25 - T e l : 7622
VİBRATÖR
t m
r v
İĞNELE, TAMPONU) VİBRATÖRLER - YOL İNŞAATI İÇİN VİBRATÖRLER - TABLALI
VİBRATÖRLER.
HER TÜRLÜ BETON İNŞAATI İÇİN ELZEMDİR.
®ELEKTİRİK VEYA BENZİN MOTORÜ İLE ÇALIŞTIRILIR.
KISA ZAMANDA TESLİM.
r İ t e f
. - ?
* - ^ - 1 - - - ı \
" " t ^ c M o M p i ^ ^ M
MACAR MAKİNA DIŞ TİCARET MÜESSESESİ Budapest V.
?Dorottya Utça 6
Budapest 62 B. P. 183 Telg : T E C H N Q I M P E X
RECEP ÇETİNKAYA
Hematekt Kimyevi Fabrika Galata, Azapkapı Yenikapı
caddesi No. 19
Telgraf : Hemtaş - Galata Telefon : 41996
Posta kutusu : 1554
H E M A T E K T
Saf bitumden mamul, çatı, taraça, cephe ve temellerde katiyyen ?u ve rutubet geçirmez en emniyetli
tecrit maddesidir.
Almanyadaki fabrikasının formüllerile İmal etmekte olduğumuz H e m a t e k t tecrit maddesi, senedenberi memleketimizde, Nafıa işlerile diğer bir çok resmî ve hususi müessesatm mühim tecrit iş-
lerinde ve vagon damlarında memnuniyetle kullanılmaktadır.
HEMATEKT
Hariçten gelen en birinci tecrit maddeleri ayarında Türkiyede imal edilen yegâne tecrit maddesidir.HEMATEKT
Memleketimiz için bir varlıktır.
MUFASSAL MALÛMAT İÇİN BROŞÜRÜMÜZÜ İSTEYİNİZ.
HRİSTO V. KEÇECİOGLU
İNŞAAT VE FABRİKA LEVAZIMATI TİCARETHANESİ
H e r n e v i N a l b u r i y e — R u b e r o i t M u ş a m b a l a r ı — T e c r i t için h a r ç k a t ı k l a r ı — R u t u b e t B o y a l a r ı — Ses g e ç i r m e z tecrit l e v h a l a r ı .
Binalarınızı k o r u m a k için A l m a n s a n a y i i n i n en m ü k e m m e l , f e v k a l â d e d a y a n ı k l ı m u h a f a z a v e tecrit m a d - d e l e r i d a i m î T i c a r e t h a n e m i z d e b u l u n u r .
İnşaatınıza m a l z e m e t e d a r i k e t m e d e n evvel T i c a r e t h a n e m i z i z i y a r e t etmeniz m e n f a a t i n i z d i r .
ADRES: Galata, Kürekçiler sokağı Telefon : 41423
Demir han alfanda No. 13 Telgraf: KEHRİS - İstanbul.
İ N G İ L İ Z M A M U L Â T I
B S T İ İ M E M Ü L S Y O N L A R I
TECRİT, MUHAFAZA, BAKIM ve TAMİR İŞLERİNDE EMNİYET, KO- LAYLIK ve UCUZLUK TEMİN EDER
jj&j&fe M P İ
i 1
' • smmm^
Şell Kompani of Turkey Limited
Voyvoda Caddesi, Assikürazioni Han, Galata - İstanbul
Telefon : 4 4 7 2 3 P. K . : 1 1 5 2
H E R 1 5 0 L İ R A Y A B İ R K U R A N U M A R A S I
HER İŞE
E L V E R Î Ş Ü
v e
MUHTELİF
TİPTE
VİNÇLER
NIKEX
MACAR AĞıR SANAYII DıŞ TICARET MÜESSESESI
Budapest V., Dorottya - U6. B. P. 2 7 1 Budapest 62 • Telgraf: NIKEXPORT
WiİMk/,'
-.5
AMERIKAN SISTEMI
GENERAL ÇELİK GAZOSİFONU
Banyonuzun ve evinizin sıcak suyunu kolay teiniz ve ucuz hazırlar.
Çift cidarlı olduğundan, günlük sıcak su ihtiyacınızı 20 kuruşluk gaz ile teinin eder.
G A R A N T İ L İ D İ R
Adres: GENERAL ÇELİK
Şişhane yokuşu, Tutsak sokak 20.
r
A N â D O L U
A N O N İ M T Ü R K S İ G O R T A Ş İ R K E T İ
SERMAYESİ : 1.500.000. — T. L.
YANGİN
KARA ve DENİZ Nakliyatı
K A Z A
H A Y A T
Sigortalarını en müsair, şartlarla y a p m a k için S a y m müşterilerinin emrine amadedir.
Y u r d u n h e r t a r a f ı n d a k i İş y e Ziraat B a n k a l a r ı T ü r k i y e n i n b u en eski ve en b ü y ü k sigorta Ş i r k e t i n i n acenteleridir.
Telefonlar: S A N T R A L M ü d ü r
F e n m ü ş a v i r i M ü d ü r Muavini A n k a r a Şubesi Galata B ü r o s u İzmir B ü r o s u Telgraf Adresi: İ m tiyaz — İstanbul
P o s t a K u t u s u : 845 — Galata
44653/2/l-,44659 47550/8/9
44039 43954
46327 10109 43949 5915
SNOWCEI
Y e n i i n ş a a t l a r i ç i n a r t ı k c ü z î b i r f i y a t l a b i n a l a r ı h e m s ü s l e y e n h e m k o r u y a n s u g e ç m e z
ç i m e n t o b a d a n a m a d d e s i k u l l a n ı l m a k t a d ı r .
S u g e ç m e z b a d a n a i n e n b ü y ü k h u s u s i y e t i c a z i p g ö r ü n ü ş ü v e d ı ş d u v a r l a r d a t e ş k i l e t t i ğ i , b i n a l a r ı h a v a t e s i r l e r i n d e n k o r u y a n t a b a k a n ı n ç o k s e r t o l u ş u d u r .
T o z h a l i n d e o l a n b u b a d a n a 12 r e n k t e m e v c u t t u r . F a z l a m a l û m a t i ç i n a ş a ğ ı d a k i a d r e s e m ü r a c a a t :
G. ve A. BAKER Ltd.
Tahtakale - Pıevuayaııs han İ S T A N B U L
r ^
Kâzım [şmen ve oğlu Kâmran İşmen
Kollektif Şirketi
İ T H A L Â T
• DEMİR
• BORU
• SAÇ
• ÇİMENTO
• ÇİNKO VE HER NEVİ
• İNŞAAT MALZEMESİ ve NALBURİYE
Telgraf adresi: KÂZİŞMEN — İstanbul 24187 (İstanbul)
Telefon: Fermeneciler No. 50
42263 (Galata) Galata
V J
Ö Z T A Ş İ N Ş A A T B Ü R O S U
Mimar ve Mühendislere:
PROJELERİNİZİN OZALİT KOPYALARINI EN YENİ MAKİNE ve EN MÜSAİT ŞARTLARLA ÇOK ÇABUK OLARAK YAPTIRABİLİRSİNİZ
A d r e s : Ö Z T A Ş İ n ş a a t B ü r o s u B a b ı â l i c a d d e s i No. 14
k a t 3. T ü r b e — B e l e d i y e T e l e f o n : 23340
M A (954 Y « î p l »
11 . 5 0 0 . 0 0 0 L İ R A
BAHÇELİ EV 30
®İ K R A M İ Y E Ç E K İ L İ Ş T A R İ H L E R İ
1
martBAHÇELİ 3 E V
3 m a y ı s „ 3 ->
1 7emmuz 25 Cfgusto s
1 Tiasım 3 0 Gralık
4 6 6 8
ÇzUtü pcJıa ihiG/uÂuelesU
TÜRKİYE İS BAN KAS I J İ
T. C.
ZİRAAT BANKASI
Y u r t i ç i n d e 465 Ş u b e v e A j a n s ı d ü n y a n ı n h e r t a r a f ı n - d a k i m u h a b i r l e r i y l e s a y ı n m ü ş t e r i l e r i n i n e m r i n d e d i r .
Vadeli, vadesiz tasarruf h e s a p l a n 1954 ikramiye y e k û n u :
1,500-000 Liradır
B u Zengin Plânda
Evler, A p a r t m a n daireleri, Traktörler v e ayrıca dolgun para ikramiyeleri bulunmaktadır.
Y
•*• O t o d ö ş e m e l e r i n d e m u v a f f a k i y e t l e k u l l a n ı l ı r .
* Yüksek m u k a v e m e t l i d i r , ç a t l a m a z , aşınmaz.
* Z e n g i n renk çeşidi v a r d ı r , renkler sabittir, s o l m a z . Su tesir etmez, leke t u t m a z , sabunla y ı k a n ı r .
* A s i t l e r d e n müteessir o l m a z .
* H a ş a r a t b a r ı n d ı r m a z .
* Elâstikdir, t a t b i k i k o l a y d ı r .
* F e v k a l â d e e k o n o m i k t i r .
n YİNYLEX„ SAYESİNDE ARABAMIZ YEPYENİ OLDU
"VİNYLEX„ KONFOR, ZARAFET ve EKONOMİ DEMEKTİR
ADRES : Fabrika. Rıhtım Cad. İzzettin S. No. 6 Kadıköy - İstanbul MÜRACAAT : Vezir İskelesi 162 S i r k e c i - Telefon : 25657
1MAP .
HVİV>|
B l F ^ t V
"litttliff.DÜKKANLI veya BAHÇELİ
ve zengin para ikramiyeleri Ayrıca
Muhtelif şubelerimiz için Dükkânlı Ev
H u s u s i k e ş i d e l e r i
ı ı iK u mm
r ^
FARUK ERENGİÎL ve YARÜP GÜLER
T İ C A R E T H A N E S İ
HER NEVİ SIHHÎ TESİSAT VE İNŞAAT MALZEMESİ
0 BANYO 0 LAVABO
£ FAYANS
1. j
G a l a t a , T ü n e l c a d d e s i S ö ğ ü t s o k a k N o . 2 1 ( E s k i P o s t a h a n a l t ı n d a )
Telgraf: ERENGÜLER Telefon: 4 5 5 6 2
V J
A R A
KALORİFER, ELEKTRİK ve SlHHÎ TESİSAT EVÎ A RSIEIM I P ^ I P A ^ V ^ I N ]
Kuruluşu : 1 8 9 5
T E R M O S İ F O N Y E M E K O C A Ğ I H A V A G A Z I
L A V A B O KALORİFER K A Z A N I E L E K T R İ K
B A N Y O R A D İ Y A T Ö R F İ L T R E
M U S L U K S O B A L A R C İ H A Z L A R I
ÇAMAŞIR, B U L A Ş I K MAKİNELERİ VE MAZOT YAKICILARI
MALZEME SATIŞ ve FENNİ TESİSATI MÜTEAHHİTLİĞİ
İSTANBUL, Yeni Postane Caddes No. 20
Telefon : 21280 (ADLİYE KARŞISI)
L ' A R C H I T E C T E :
R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C T U R E D ' U R B A N I S M E e t d e D E C O R A T I O N P u b l i c par : A b i d i n Mortaş et Z e k i S a y â r , A r c h i t e c t e s
S O M M A I R E
Architecte No. 3 - 6, 1954
— L a c r i s e d e m a t e r i a u x d e c o n s t r u c t i o n
V a - t - e l l e c o n t i n u e r ? 4 9
Ardı. Zeki Sayâr
— L a S u c c u r s a l e d e l a B a n q u e d ' A f f a i r e s ( î ş
B a n k a s ı . ) 5 1
Avch. Halit Femir et F. Akozan
— V i l l a d e M r . M i t h a t G ü l d ü 57
Arch. Kadri Erogaıı
— L ' A g e n c e d e L ' A k b a n k â K u r t u l u c h 60
Arch. Kadri Erogaıı
— L a P h a r m a c i e d ' E t h e m P e r t e v â T a k s i m . . . 62
Arch. Kadri Erogan
— U n p r o j e t d ' u n h o p i t a l d ' o r t h o p e d i e 65
Dr. Arch. Şevki Vanlı
— U n p r o j e t d ' u n e e c o l e p r i m a i r e 69
Dr. Arch. Şevki Vanlı
— L e c o n g r e s d e l ' U . İ. A . â A t h e n e s 24 M a i s
1954 70
— R a p p o r t d e l a s e c t i o n T u r q u e a u c o n g r e s d e
l ' U . İ. A . â A t h e n e s « U r b a n i s m e â i s t a n b u l » 76
— R a p p o r t d e l a s e c t i o n T u r a n e « U r b a n i s m e
e n T u r q u i e » 79
— L ' a c t i v i t e d e c o n s t r u c t i o n d e s r o u t e s n a t i o -
n a l s d e T u r q u i e 8 1
— L e p r o b l e m e d e t r a f i c e t l ' u t i l i t e d ' u n m e t -
r o p o l i t a i n e â i s t a n b u l 84
— L e B i b l i o g r a f i e 100
— L e s m o u v e l l e s 104
— L a l i s t e d e s p r i x d e m a t e r i a u x d e c o n s - t r u c t i o n
T H E A R C H I T E C T :
MONTHLY PUBLICATION ON ARCHITECTURE, C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N P u b l i s h e d by A b i d i n Mortaş and Z e k i Sayâr, A r c h i t e U .
C O N T E N T S Architsct No. 3 - 6, 1954
— W h a t r e s u l t t h e l a c k of B u i l d i n g M a t e r i a l s
w i l l h a v e 4 9
Arch. Zeki Sayâr
— T h e B e y o ğ l u b r a n c h of t h e B a n q u e d ' A f -
f a i r e s i n T u r k e y 5 1
Arch. H. Femir, Arch. F. Akozan
— T h e H o m e of M i t h a t G ü l d ü ( E r e n k ö y ) 57
Arch. Kadri L. Erogan
— T h e K u r t u l u s h b r a n c h of t h e « A k b a n k » . . . 60
Arch. Kadri L. Erogan
— T h e E t e m P e r t e v P h a r m a c y 62
Arch. Kadri L. Erogan
— T h e o r t h o p e d i c h o s p i t a l w i t h 320 b e d s b u i l t a t N a p o l i f o r t h e I t a l i a n L a b o u r I n s u r a n c e
O r g a n i z a t i o n 65
Dr. Arch. Şevki Vanlı
— T h e p r o j e c t of a p r i m a r y s c h o o l 69
Dr. Arch. Şevki Vanl»
— T h e C o n g r e s s of t h e M e d i t e r a n e a n s e c t i o n of t h e I n t e r n a t i o n a l A r c h i t e c t s U n i o n h e l d
a t A t h e n s o n t h e 2 4 t h M a y , 1954 70
— T u r k i s h t o w n s a n d t o w n b u i l d i n g i n T u r k e y 73
— T o w n b u i l d i n g i n T u r k e y 75
— T h e a c t i v i t y of r o a d - b u i l d i n g i n T u r k e y d u -
r i n g 1 9 5 3 - 1 9 5 4 8 1
— T ı a f f i c i n i s t a n b u l a n d t h e a d v a n t a g e s of t h e
u n d e r g r o u n d 83
Arch. E. Menteşe
— B i b l i o g r a p h y 100
— N e w s 104
— M a r k e t p r i c e s of B u i l d i n g m a t e r i a l s
ARKİTEKT
M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ
REVUE MENSUELLE D'ARCHITECTURE- _ M O N T H L Y PUBLICATION ON ARCHITEC- _ M O N A T S H E F T F Ü R B A U K U N S T D'URBANISME ET DES ARTS DECORATIFS TURE CITY PLANNING AND DECORATION " S T A E D T E B A U U N D D E K O R A T I O N İ M T İ Y A Z S A H İ B İ V E B A Ş Y A Z A R I : Z E K İ S A Y Â R , U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B İ D İ N M O R T A Ş A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N N o 3 3 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F . : 2 1 3 0 7
KURULUŞU : 1931
SAYI: 269 . 270 - 271 - 272
A b o n e ş a r t l a r ı :
Yıllığı 15.— T.L.
Altı Aylığı 8.— T.L.
Sayısı 4.— T.L.
Yabancı Memleketler için : 17.50 T.L.
İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir.
ARKİTEKT'in KOLLEKSİYONLAPJ : 1931—1935
1936—1940 1941—1945
25.— T.L.
20.— T.L.
18.— T.L.
1946—1953 16.— T.L.
Bütün yazı; foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- melidir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haber- dar etmeleri lâzımdır. Aksi takdirde kay- bolan dergilerden Müdürlüğümüz mesuli-
yet kabul etmez.
Pour tout payement et demande des r e n - seignements; ainsi que pour tout envoi des documents, tels que photos, articles, annon- ces bibliographie â inserer, s'adresser â la
Direction
A d r e s s e ; A R K İ T E K T No. 33 A n a d o l u H a n , E m i n ö n ü
İ s t a n b u l
Ankara Mümessilimiz : Y. Mimar Neşet AKATAY
M e s l e k p o l i t i k a s ı
M A L Z E M E B U H R A N I N E R E Y E V A R A C A K ?
Zeki SAYAR
F r a n s ı z l a r , «inşaat işleri iyi gidiyor- sa, h e r şey yolundadır!» d e r l e r . B u n u n - la inşaatın m e m l e k e t r e f a h ı n ı n b i r öl- çüsü, m i y a r ı o l d u ğ u n u i f a d e e t m e k is- t e r l e r .
1954 senesi T ü r k i y e s i n d e , istatistik- l e r e göre, inşaat f a a l i y e t i belki en y ü k - sek d e r e c e y e v a r m ı ş t ı r . F a k a t inşaat h a c m i n e k a d a r çoğalmış ise, y a p ı m a l i - yeti de o nisbette, belki d a h a fazla a r t - mıştır.
1954 senesi, T ü r k i y e d e inşaat malze- mesinin k a r a b o r s a y a i n t i k a l ettiği se- nedir. İkinci D ü n y a H a r b i n i n en h a d d e v r e s i n d e bile, T ü r k i y e d e inşaat m a l - zemesi b u d e r e c e d e k a r a b o r s a y a i n t i k a l etmemişti. B u b u h r a n a v e yükselişe r a ğ m e n inşaat faaliyeti v a r d ı r . B a ş l a n - mış y a p ı l a r ı n h a r a r e t l e d e v a m ettiği, h a t t â b u arada, y e n i yeni b i n a l a r a t e - mel atıldığı g ö r ü l m e k t e d i r . B u vaziyet k a r ş ı s ı n d a F r a n s ı z l a r ı n dediğine ins n a - lım mı? B u n u n cevabını iktisatçılar versin!..
B u sene y a p ı malzemesi f i y a t l a r ı n d a pahalılık r e k o r u T ü r k i y e d e d i r . Malze- m e f i y a t l a r ı n ı n artışı y a n ı n d a işçilikler de şimdiye k a d i r g ö r ü l m e m i ş bir şekil- de artmış, v e a r t m a k t a b e r d e v a m d ı r . 1953 d e 5 - 5.5 lira olan a m e l e y e v m i y e - si, 7-8 l i r a y a ; 10-12 lira olan u s t a y e v miyesi 14-17 liraya k a d a r y ü k s e l m i ş b u vaziyet, işçilik rayiçlerini alt üst et- miştir. İşçilik f i y a t l a r ı n ı n , h a y a t p a h a - lılığına m u v a z i bir şekilde a r t m a s ı za- r u r i d i r . A n c a k o r t a d a b:r de evsaflı işçi b u h r a n ı da v a r d ı r ki, meseleyi d a - ha m ü ş k ü l d u r u m a s o k m a k t a d ı r . Son
s e n e l e r e k a d a r m e m l e k e t i m i z i n , işçilik ü c r e t l e r i b a ş k a m e m l e k e t l e r l e mukfi- y e s e edildiği z a m a n çok d u n b i r vazi- y e t t e idi. B a l k a n v e A v r u p a in- şaat işçileri b i z i m k i l e r d e n d a h a y ü k s e k y e v m i y e v e ü c r e t a l m a k t a iken, iş r a n - d ı m a n l a r ı o n i s b e t t e y ü k s e k t i .
B u g ü n işçilikler diğer m e m l e k e t l e - r i n seviyesine ulaştığı halde, h e m iş r a n d ı m a n ı h e m d e iş evsafı d a h a d ü - ş ü k t ü r . Yapı m a l i y e t l e r i n i işçilik v e m a l z e m e ile A v r u p a d a k i emsali ile m u k a y e s e edersek, geçen senelerde, o- r a l a r d a işçilikler bize n i s b e t e n y ü k s e k , f a k a t m a l z e m e bize n a z a r a n d a h a ucuz- idi. B u g ü n T ü r k i y e y a p ı m a l i y e t i en p a h a l ı m e m l e k e t l e r d e n biridir. Son a y - l a r d a k i b u £ n o r m a l vaziyet d e v l e t y a p ı l a r ı n ı n d u r u m u n u da m ü ş k ü l - leşmiştir. Meselâ, İ s t a n b u l N a f ı a M ü - d ü r l ü ğ ü 1954 senesi k e ş i f l e r i 1953 r a - y i ç l e r i l e h a z ı r l a d ı ğ ı için, i h a l e y a p a - m a m a k t a d ı r . M e m l e k e t t e k i b ü t ü n r e s - m î y a p ı l a r f a a l i y e t i n i n b u b u h r a n d a n m ü t e e s s i r o l d u ğ u m u h a k k a k t ı r . N a f i a V e k â l e t i 1954 y a p ı işleri p r o g r a m ı n ı n
t a t b i k e d i l e m i y e c e ğ i a ş i k â r d ı r . Memleketimizin iktisadî d u r u m u ih- tiyacımız olan m a l z e m e k o n t e n j a n l a r ı - nı t e m i n d e n uzaktır. Geçen inşaat m e v - simi için A l m a n y a ' y a k a d a r g i d e n h e - yetin 100.000 ton ince inşaat d e m i r i n i t e m i n edememesi b ü t ü n m e m l e k e t y a - pılarını d u r d u r a c a k k a d a r m ü e s s i r ol- m u ş t u r . B u n u n gibi, çinko, b o r u ,
sıhhî tes;sat; k a l o r i f e r ; h ı r d a v a t malze-
riiesi, cam i t h a l â t ı da aynı zorİuk ve sıkıntı içindedir. Bu m a l z e m e d e n y a p ı l ; n i t h a l â t b u g ü n k ü ihtiyacın a n c a k beşte birine bile t e k a b ü l e t m e m e k t e d i r . Bu da ikinci d ü n y a h a r b i n ' n k ö t ü y a d i g â r ı k a r a b o r s a y ı k ö r ü k l e m e k - tedir. P a r a s ı olanlar k a r a b o r s a d a n istedikleri m a l z e m e y i hesapsız f i y a t l a r l a t e m i n e d e b i l m e k t e d i r . B u n a m u k a b i l k ü ç ü k y a p ı sahipleri, devlet inşaatı t a a h h ü t e d e n m ü t e - a h h i t l e r t a b i a t i l e k a r a b o r s a f i y a t l a r ı n ı ö d e y e m e m e k t e - dirler C*).
İ n ş a a t â î e m i m i z d e k i b u sıkıntıyı acaba n a s ü önliye- bileceğiz. B u başı boşluk, b u b u h r a n d e v a m edip gidecek mi? Alabileceğimiz bazı t e d b i r l e r yok m u d u r ? ehemi m ü h i m m e lercih etmemiz lâzım değil midir?
İkinci d ü n y a h a r b i sonrasında bazı m e m l e k e t l e r yıkı- lan, ş e h i r l e r i n i y e n i d e n y a p a r k e n b i r ç o k s ı k ı n - tılara uğradılar. Bizim b u g ü n k ü sıkıntımızın b u n l a r a b e n - zeyen t a r a f l a r ı elbette v a r d ı r . O n l a r ı n aldığı t e d b i r - l e r d e n d e r s alamaz mıyız? G e r e k İngilterede, gerekse Al- m a n y a d : ; ikinci d ü n y a h a r b i n d e n sonra yapılan inşa: t u m u m î bir p r o g r a m a g ö r e a y a r l a n m ı ş t ı r . Hiç k i m - se, hiç bir müessese; dilediği şekilde inşaat y a p t ı r m a ğ a yetkili değildi. Yapılacak İnşaatın cins v e nevini devlet tayin ediyor, bu s u r e t l e m a l z e m e v e işçilik vesair i m k â n - lar en m ü b r e m inşaatın y a p ı l m a s ı n a tahsis ediliyordu.
İnşaat p i y a s a s ı n d a k i b u h r a n ı a t l a t ı n c a y a k a d a r b i z ' m de, y a p ı l a c a k inşaatı k o n t r o l etmemiz, i t h a l edebildiğimiz m a l z e m e y i l ü z u m l u ve m e m l e k e t k a l k ı n m a s ı n a y a r a r l ı in- şaata tahsis etmemiz akla en y a k ı n ç a r e l e r d e n biridir.
İ n ş a s t malzemesi ithalâtı, genişleyinciye k a d a r ; mese- lâ b ü y ü k a p a r t m a n l a r ; v i l l â l a r ; sinema; gazino v e s a i r e gibi l ü k s inşaatı t a h d i t etmek, b u n a m u k a b i l getirtebile- ceğimiz m a l z e m e y i h a l k m e s k e n l e r i n e , h a s t a n e ; o k u l ; f a b r i k a ; inşaatına tahsis e t m e k b u h r a n ı h a f i f l e t i c i ç a r e - ler m e y a m n d a d ı r . İkinci m ü e s s i r ç a r e de, inşaat sistem- (*) 1954 Senesinin bazı kaaborsa fiyatlarını 1952 senesi fiyat- larlle mukayeseli olarak yapı l i t e r a t ü r ü m ü z d e bir hatıra olarak kal- ması için aşağıya kaydediyoruz.
1952 1954 B. demiri 42 140-150 Kr.
Çinko 160 425 Kr.
Boru 180 500 Kr.
Fayans 28 50 Kr.
Kereste 18000 23000 Kr.
l e r î n ı n idhal ediİen maİzeme b a k ı m ı n d a n gözden geçiril- mesidir. Z a r u r e t olmadıkça i t h a l m a l ı inşaat malzemesini inşaatta k u l l a n m a m a k v e y a asgarî h a d d e i n d i r m e k v e y a - h u t ta, b u n l a r ı n y e r i n e yerli m a l z e m e ile inşa m e t o d l a - rını t a t b i k e t m e k t i r . B u ikinci ç a r e bilhassa devlet y a - p ı l a r ı n d a b ' r p r e n s i p olarak ele alınmalı, h a z ı r l a n a n pro- j e l e r m ü t e h a s s ı s l a r t a r a f ı n d a n i n c e l e n i p l ü z u m l u t a - diller yapılmalıdır. Ü ç ü n c ü tedbir, h e r inşaat m e v - simi için, m e m l e k e t e ithal edilecek m a l z e m e n i n cins ve n e v i n i n tayinini t ü c c a r a t e s a d ü f l e r e veya Ticaret V e - k â l e t i n e b ı r a k m a m a k t ı r . N a f ı a V e k â l e t i m ü t e h a s s ı s l a r ı veya m ü t e h a s s ı s bir h e y e t t a r a f ı n d a n önceden gelecek in- şaat m e v s i m ' n i n m a l z e m e k o n t e n j a n l a r ı n ı t a y i n ile n e r e - l e r d e n ithal edileceklerini t e m:n d i rv
B u n u y a p a r k e n l ü k s m a l z e m e d e n ziyade ana m a d d e - l e r e ve bilhassa yerli m a l z e m e n i n yerini t u t a m ı y a c a ğ ı m a l z e m e y i t e m i n e g a y r e t etmelidir. B u s a h a d a son sene- ler z a r f ı n d a birçok .hesapsız v e p r o g r a m s ı z ithal şekille- r i n e tesadüf ettik. Meselâ, k a p a s i t e l e r i T ü r k i y e ihtiyacın- d a n fazla olan çivi f a b r i k a l a r ı m ı z d u r u r k e n ; m a m u l çi- vi, d ö k m e demirimiz v a r k e n ; d ö k m e inşaat b o r u l a r ı it- h a l edildiğine şahit olduk.
Diğer t a r a f t a n yerli sanayiimizin y a p a m a d ı ğ ı inşaat malzemesini t e m i n d e ac'z gösterdik.
B ü t ü n b u n l a r inşaat piyasamızın m u r a k a b e s i z bir h a l d e t a m a m e n tüccarın eline b ı r a k ı l m ı ş o l d u ğ u n u gös- t e r m e k t e d i r .
D ö r d ü n c ü ve en m ü h i m çare de, y a p ı sanayiimize h u - susî bir e h e m m i y e t ve hız v e r i l m e s i n i n icabettiğidir.
K a r a b ü k f a b r i k a l a r ı n ı n senelerden beri ince h a d d e m a m u l l e r i için tesisatını i k m a l etmemesi, t e n k i t edilecek i h m a l l e r i m i z d e n d i r .
Son s e n e l e r d e t o p r a k s a n a y i i n e v e r i l e n e h e m m i y e t y a n ı n d a , bilhassa m o d e r n y a p ı l a r d a çok k u l l a n ı l a n v e h a m m a d d e s i m e m l e k e t i m i z d e b u l u n a n ; p r e s e p l â n ş l a r ı n f a b r i k a s y o n u ile hiç m e ş g u l o l u n m a m ı ş t ı r .
B u n u n gibi h a m m a d d e s i keza m e m l e k e t t e m e v c u t olan r a d y a t ö r v e k a z a n sanayii için senelerden beri ciddî bir t e ş e b b ü s v a k i olmamıştır.
Ş u r a s ı n ı u n u t m a m a k icap eder ki, y a p ı sanayii ol- m ı y a n m e m l e k e t l e r d e imar h a m l e l e r i y a p m a k zor h a t t â imkânsızdır. B u g ü n k ü d u r u m u m u z b u n u isbat e t m i y o r mu?..
TÜRKİYE İŞ BANKASI BEYOĞLU ŞUBESİNİN YENİ BİNASI
Yüksek Mimar Muallim Halit FEMİR ve
Feridun AKOZAN
İş Bankasının Beyoğlu şubesini büyüt- mek maksadıyla, şubenin, bankanın ken- di malı olan Beyoğlunda i'ş Hanı ismiyle anılan binanın zemin, bodrum ve birinci katlarına nakletmesi icabediyordu, bıı maksat için binanın üç katı, bankanın bir- birlerinden ferkli üç işine tahsis olundu:
Bu suretle zemin katta banka müşteri ho- lü ve müdürler, üst katta pasif servisler, bodrum katta ise kiralık kasalar dairesi, hazine ve müstahdemin servisleri ile tes-
Bekleme odası
hin ve havabndırmanm yerleştirilmesi münasip görüldü.
Bu pıogıarrıin yerine getirilmesi için ise, zemin katta bulunan dokuz adet kalın a- yak ve muhtelif bölmelerin tamamen kal- dırılma:!, üst katta mevcut üç apsrtıman dairesinin de tek bir tesisat ve bölmelerin yerine kaldırılması icabediyordu, bundan başka bodrum irtifaı da maksadı temin et- mediğinden, bu irtifam da 60 cm kadar in- dirilmesi ve muhtelif seviye değişiklikle- rinin de tanzimi icabediyordu.
Kısmen betonarme kısmen de yığma bir usulle imar edilmiş bulunan binada y u - karıda izah olunan tadilatın yapılmasını sncak çelik ayak ve çelik kirişler kulla- nılması mümkün kılmıştır. Bu itibarla in- şaatta kullanılan muhtelif malzeme ve kullanış şekilleri izah edilebilir: taşıyıcı- lar, çelik ayak ve putrel kiriş, bölmeler camlı sert ağaç, ciklı duvar kaplamaları ahşap lambr i,tavanlar açık renk lambri, müşteri holü döşeme kaplamaları mermer, memurin kısmı döşeme kaplamaları ise sun'î levha kaplama olarak yapılmıştır.
Haricî cephe Afyon mermeri ile kaplan- mıştır.
Plân tertibi: Esas giriş bir rüzgârlıkla temin edilmiş olup buradan banka holüne ve ayrıca bir merdivenle kiralık kasalara gidilmektedir. Bundan başka ayrı bir ser-
Servislerden görünüş
Bankanın plân ve kesiti
vis girişi d e b i n a n ı n a r k a s ı n d a n t e m i n o l u n m u ş t u r . Müş- t e r i h o l ü m e r m e r k a p a l ı b e t o n a r m e bir m e r d i v e n l e v e a y r ı c a bir de asansörle üst k a t a bağlanmış, m e m u r l a r için ayrıca servis d a h i l i n d e üç k a t ı b i r b i r i n e b a ğ l ı y s n b i r m e r d i v e n v e bir de m o n t ş a r z d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r . M ü d ü r oda- sı esas giriş c i v a r ı n d a h u s u s î b i r b e k l e m e m a h a l l i y l e b i r l i k t e t e r t i p edilmiş, ikinci m ü d ü r l e r ise servis içine dağıtılmıştır.
Tesisat: B i n a n ı n teshini v e h a v a l a n d ı r ı l m a s ı s ı c s k . v e soğuk h a v a ile bir m e r k e z d e n y a p ı l m a k t a d ı r . I ş ı k l a n d ı r - m a b a ş t a n başa f l ü o r e s a n l â m b a b r i y l e y a p ı l m a k t a d ı r . B a n k a d a h e r t ü r l ü o t o m a t i k i h b a r , t e l e f o n v e d ü o f o n te- sisatı b u l u n m a k t a d ı r . O t o m a t i k y a n g ı n i h b a r tesisatı ile
s ö n d ü r m e su tesisstı da ayrıca m e v c u t t u r .
M i m a r i tesir: T a m a m i y l e y e n i bir düşünceyle, sade;
temiz işçilik ve iyi m a l z e m e ile y a p ı l m ı ş olan b u e s e r d e dekoratif e l e m a n l a r d a n z;y a d e tabiî m a l z e m e r e n k l e r i y l e tesir e t m e k yolu t u t u l m u ş t u r .
T e f r i ş a t : Bilcümle m e m u r i n b ü r o m o b i l y e l e r i y e r l i olmıyan çelik mobilyelerdir. M ü ş t e r i holleri ile m ü d ü r odası v e b e k l e m e s i mobilyeleri m i m a r l a r t a r a f ı n d a n ve- rilen t i p l e r e göre imal o l u n m u ş t u r .
Maliyet v e m ü d d e t : Mobilyeleriyle b e r a b e r m a s r a f - ları 750 bin l i r a y a baliğ olan inşaat 1440 n r lik bir s a h a - ya t e k a b ü l e t m e k t e olup b i l c ü m l e im.-.lât 4,5 aylık bir m ü d d e t s ü r m ü ş t ü r .
B A Y M İ T H A T G Ü L D Ü EVİ ( E r e n k ö y )
Y. Mimar Kadri L. Eroğan
Bu villâ dört kişilik bir aile için bir yaz ve sayfiye evi ola-ı rak düşünülmüştür- Büyük ağaçlı bahçe ile giriş terasasmın kaynaşması, evin tabiatı içine çekmesi bakimmdan enteıe- sandır.
Çatı irtifaısıdan istifade edilerek, yatak odaıarı ve ban- yonun b u r a d a halledilmesi i n ş a a t ı n ucuz olmasını t e m i n etmekle b e r a b e r , b i n a n ı n dış g ö r ü n ü ş ü n e d e ayrı bir ori- jinalite v e r m i ş t i r .
Dış c e p h e d e k i m i m a r î e l e m a n l a r k e n d i n i k u v v e t l e hissettirmekte v e siyah t a ş t a n ö r ü l ü şömine bacasiyle birleşen çıralı çam d u v a r ve yeşillikler dış kompozisyo- nu t a m a m l a m a k t a d ı r .
Bina üç ayda t a m a m l a n m ı ş , elli üç bin liraya m a l olmuştur.
SJYM/T4T & o l o u evi' e e S^N ö y
A K B A N K K U R T U L U Ş A J A N S I
Y. M:m a r K a d r i E R O Ğ A N
Akbank'ın istanbul'da açtığı müteaddit ejanslardan biri de Kurtuluştadır. Y. Mi- mar Kadri Eroğan'm mevcut bir binanın altında ve bir köşebaşmda tanzim ettiği bu küçük banka ajansı gerek haricî şekli gerekse iç mimarisile modern bir tesirde- dir.
' A K B A N K . KUafULUŞt AJANDI
Plân
Holden görünüşler
ETEM PERTEV ECZANESİ
Y. M i m a r K a d r i L. E r o ğ a n
Eczanelerin serbest b ı r a k ı l m a s ı üzerine, A k s a r a y d a - ki t a n ı n m ı ş E t h e m P e r t e v Eczanesi, T a k s i m C u m h u r i y e t caddesindeki a p a r t m a n ı n altına taşınmıştır. E t h e m P e r - t e v müessesesi yeni eczanesinin t a n z i m i n i Y. M i m a r K a d - ri E r o ğ a n ' a tevdi etmiş v e neticede, T a k s i m güzel bir e- ser k a z a n m ı ş t ı r .
H e r n e k a d a r , mağaza E t h e m P e r t e v Eczahanesi için k ü ç ü k v e kifayetsiz gelmiş ise de, m i m a r bir a r a k a t teşkil e d e r e k bazı servisleri b u r a y a y e r l e ş t i r m i ş v e m ü ş - teri h o l ü m ü m k ü n m e r t e b e geniş b ı r a k ı l m ı ş t ı r .
F o t o ğ r a f l a r d a n da hasıl olan intibaa g ö r e e c z a h a n e - n i n d e k a r a s y o n u v e tanzimi m e v z u u n e h e m m i y e t i l e g ü - zel bir a h e n k t e ş k i l e t m e k t e d i r . Bu tadilât yüz on bin T ü r k lirasına m a l o l m u ş t u r .
P L A N İŞLERİ
E v i n ş a a t ı n d a e n güzel z a m a n p l â n i ş l e r i n i n b a ş l a - dığı v a k i t t i r . E v y a p t ı r m a k i s t e y e n h e m e n h e r k e s d a h a s e n e l e r c e e v v e l a k l ı n d a p l â n l a r h a z ı r l a m a ğ a , k â ğ ı t üze- r i n e p r o j e l e r b i l e y a p m a ğ a b a ş l a r . H e r g ö r d ü ğ ü e v i h e r g e z d i ğ i i n ş a a t ı u m u m î s u r e t t e v e y a t e f e r r u a t ı b a k ı - m ı n d a n k e n d i y a p a c a ğ ı e v e o n a y a r a y ı p y a r a m ı y a c a ğ ı d ü ş ü n c e s i l e t e t k i k e d e r , k ı y m e t l e n d i r i r v e k e n d i s i n i n n a s ı l y a p a c a ğ ı n ı d ü ş ü n ü r . E v i n ş a a t ı n a a i t b i r ç o k m e c - m u a l a r v e k i t a p l a r s a t m a d ı r , b e l k i de, b i r m i m a r d a n f a z l a m e c m u a v e k i t a b a s a h i p o l u r . B a z a n m i m a r d a n d a h a fazla i n ş a a t a ak:l erdirdiğini zan eyleyen m ü s t a k - bel e v s a h i p l e r i n e d e t e s a d ü f edilir. B u h a l s e n e l e r c e de- v a m e y l i y e n , b u g ü z e l h a y a l l e r i m i m a r y ı k m a k z a r u - r e t i n d e k a l d ı ğ ı z a m a n d a h a m ü t e b a r i z b i r şekil a l ı r . M ü s t a k b e l e v s a h i b i çok d e f a m i m a r ı n p r o j e h a z ı r l a - m a k t a n n e k a d a r h o ş l a n d ı ğ ı m a n l a y ı ş l ı v e b i l g i l i v e h u s u s î f i k i r l e r i o l a n b i r k i m s e ile iş b e r a b e r l i ğ i y a p - m a k t a n n e k a d a r z e v k a l d ı ğ ı n ı t a s a v v u r e d e m e z .
E v y a p t ı r a c a k , k i m s e m a l s a h i b i n i n f i k i r v e b u - l u ş l a r ı n ı n t a t b i k e d i l e r e k y a p ı l a c a k b i n a n ı n d a h a m ü - k e m m e l o l m a s ı n ı n b i r m i m a r için b ü y ü k b i r m e m n u - n i y e t m e n b a ı o l d u ğ u n a b i r t ü r l ü a k ı l e r d i r e m e z .
P l â n b i r f i k r i n t a s a v v u r u d u r . K â ğ ı t ü z e r i n d e tat- b i k a t , d ü ş ü n c e l e r , t a d i l l e r , y e n i b a ş t a n p r o j e l e r a n l a - yışlı b i r m a l s a h i b i v e m i m a r a r a s ı n d a g ü z e l b i r f i k i r m ü c a d e l e s i d i r . Y e n i y e n i e s k i z l e r b i n a e s a s l a r ı n ı n b ü - t ü n i n c e l i k l e r i l e t a n z i m v e t e s b i t i g e r e k m a l sahibi, ge- r e k s e m i m a r için çok e n t e r e s a n f i k r î f a a l i y e t l e r i h a r e - k e t e g e t i r e n b i r h a d i s e d i r . H e r şey h a z ı r l a n d ı k t a n , b ü - t ü n t e f e r r u a t i l e p l â n l a r b i t t i k t e n , y â n i e v f i k i r o l a r a k m e y d a n a g e l d i k t e n s o n r a en güzel z a m a n da sona e r - m i ş t i r ,
P l â n ı n t a t b i k a t s a h a s ı n a i n t i k a l i ile a y l a r c a s ü r e n y a l n ı z t e k n i k v e u s t a l ı ğ ı n b a h i s m e v z u u o l d u ğ u h a y l i ü z ü c ü z a m a n b a ş l a m ı ş t ı r . İyi h a z ı r l a n m ı ş p l â n l a r d a m a l s a h i p l e r i b u n a i n a n m a m a k l a b e r a b e r - s ü r p r i z l e r l e k a r - ş ı l a ş m a s ı n a d i r d i r . Y a p ı işleri b i t t i k t e n s o n r a da ev a n c a k i n s a n l a r ı n içine y e r l e ş m e l e r i v e g ü n d e l i k h a y a - t ı n y a ş a n m a s ı ile h a k i k î h a y a t v e k ı y m e t i n i k a z a n ı r .
S. T.
Ecnebi Karikatürü:
r
M A N Z A R A !
İstanbulurı neresi güzel. değildir ki, her semtinin, her mahallesinin ayrı ve başka bir güzelliği, özelliği vardır. Bu- nunla beraber, tabiatın, şehir topoğra- fisinin bütün imkânlarına rağmen, bazı Beyoğlu ve İstanbul mahallelerinin da- ha doğrusu sokaklarının teşekkülü, bir sahil ve manzara şehri olan İstanbulla hiç alâkası yoktur.
Meselâ, Aksarayın veya Cihangirin bir çok sokakları tabiatın bahşettiği imkândan bilgisizliğimiz yüzünden fay- dalanmamıştır.
Yandaki karikatür bana, arkada- şım, Cahit Çeçen'den dinlediğim, Pa-
ris'te geçmiş hakiki bir vak'ayı hatır, lattı.
İmtihanlarını bitiren bir Türk tale- besi, oturduğu odanın kasvetinden sıkı- larak ferrah ve manzaralı bir odaya ta- şınmak ister. Gazeteleri gözden geçirir-
ken, bir ilânda şu satırı görür: «Cham.
bre d louer, vue splendite».
Aradığını bulduğuna sevinen talebe, ertesi gün ilândaki adrese koşar. Oda- yı görmek istediğini söyler:
İhtiyar bir kadın, onu üst kata çıka- rır. Talebe, oturduğu odadan farksız bir yer görünce kadına haklı olarak sorar: «Madam bu odanın manzarası yok.» Kadın: «Monsieur, der lütfen cumbanın yan penceresinden bakınız.»
Genç, pencereden bakar, yine bir şey göremeyince:
«Madam bir şey göremiyorum»
der. Kadın ısrarla: «Monsieur, eğiliniz, eğiliniz, parktaki ağacı göreceksiniz!»
diye cevap verir.
Manzara, birçok şehirler için bu hale gelmiştir. Tabiatın türlü imkânlar bahşettiği İstanbulda, eski, hattâ; yeni kurulan bazı mahallelerin vaziyeti acaba bundan farklı mıdır?
Z. S.
Otelde — Masanın üzerinden denizi görebilirsiniz!...
Maket
İ T A L Y A N İŞÇİ S İ G O R T A L A R I İÇİN N A P O L İ D E 320 Y A T A K L I O R T O P E D İ H A S T A H A N E S İ
Dr. M i m a r Şevki V A N L I
İ t a l y a n ı n b ü y ü k ş e h i r l e r i n i n h e m e n h e p s i n d e işçi si- g o r t a l a r ı n ı n asgarî 150 y a t a k l ı T r a u m a t o l o j i h a s t a h a n e - leri v a r d ı r . B u n l a r ı n hepsi m ü s a b a k a neticesi seçilmiş p r o j e l e r olup, organizasyonun t e k n i k b ü r o s u t a r a f ı n d a n ( m ü s a b a k a y ı k a z a n a n m i m a r ı n k o n t r o l ü a l t ı n d a ) t a t b i k edilmiştir. B u p r o j e Napoli için y a p ı l a n m ü s a b a k a n ı n şartları ve arsası ü z e r i n e yapılmıştır.
T a k d i m edilen p r o j e üç k ı s ı m d a n i b a r e t t i r .
Beş katlı kısım: Zemin k a t t a acele t e d a v i v e a m b u - l a t u a r l a r b u l u n m a k t a ve r ö n t g e n cihazını m ü ş t e r e k e n k u l l a n m a k t a d ı r l a r ; birinci k a t t a l a b o r a t u a r l a r , m u a y e n e ve k o n s ü l t a s y o n odaları v e r ö n t g e n b u l u n m a k t a d ı r . İ k i n - ci k a t t a s i m e t r i k bir şekilde iki a m e l i y a t salonu, aynı röntgen, alçı v e anestezi cihazlarını ( o d a l a r ı n ı ) m ü ş t e - r e k e n k u l l a n m a k t a d ı r l a r . Son k a t t a ise bir hususî steri-
Floransa Üniversitesi Mimarî Fakültesin de Şevki Vanlı'nın yapdığı doktora
projesi
lize a m e l i y a t salonu, dişçi ve gözcü v a r d ı r . Yarı g ö m ü l ü k a t t a a n a t o m i v e y a k m a odaları, ceset y o l l a m a kısmı, g e n e r a t ö r l e r v e m e k a n i k l a b o r a t u a r v a r .
D ö r t k a t l ı ikinci kısım: Zemin k a t t a u m u m î giriş v e m ü d ü r i y e t , m u h a s e b e v.s. Birinci k a t t a r ö n t g e n terapisi, r a d a r t e r a p i v e f ı r ı n l a r b u l u n m a k t a d ı r . İkinci k a t t a ise a m e l i y a t t a n evvel ve sonra k o n t r o l a l t ı n d a b u l u n d u r u - lan h a s t a l a r l a izole edilenler v a r d ı r . Y a r ı g ö m ü l ü k a t t a ısıtma ve h a v a l a n d ı r m a cihazları ile bir depo b u l u n u y o r . Sekiz k a t l ı kısmın son altı k a t ı beşer v e altışar y a - taklı hasta odalarını havidir. H e r k a t t a servisi, güneşliği b u l u n m a k t a d ı r . Z e m i n k a t t a p e r s o n e l kısmı, bir A m e r i - k a n b a r ve kahve, k o n f e r a n s v e s i n e m a salonu, k ü t ü p - hane, televizyonla ameliyat t a k i p salonu, z i y a r e t salonu;
(Devamı 78 inci sahifada)
Bir İJkokui projesi
B İ R İ L K O K U L P R O J E S İ
Dr. M i m a r Şevki V A N L I
Genç m i m a r Şevki Vanlı'nın İ t a l y a d a k i çalışmala- r ı n d a n bir diğeri olan b u p r o j e p l â n ı tac d a i r e olan bir ilk o k u l p r o j e s i d i r . M i m a r b u p l â n l a s ı n ı f l a r ı n t e r t i b i n d e
bazı yenilikler a r a m a k t a d ı r . A y n ı p r e n s i b e göre A v r u p a - da bazı e t ü d l e r y a p ı l m ı ş t ı r .
Maketin görünüşü
U.I.A. nın 24 M A Y I S 1954 A T İ N A D A K İ A K D E N İ Z B Ö L G E S İ K O N G R E S İ N D E , «ZAPYON» S E R G İ S A R A Y I P E R İ S T İ L İ N D E T Ü R K D E L E G E S İ F A - R U K A K Ç E R ' İ N İ N G İ L İ Z C E O L A R A K Y A P T I Ğ I
K O N U Ş M A
Yunan Kral ve Kraliçesinin Türk hey'etini kabulü
M a j e s t e ,
M e d e n i y e t i m i z i n b u g ü n k ü d e v r e s i n d e t a r i h i n şimdi- y e k a d a r k a y d e t m e d i ğ i bir g a y r e t l e milletleri y e k p a r e b i r cemiyet h a l i n e k a l b e t m e k için insanlığın s e f e r b e r ol- d u ğ u bir z a m a n d a A k d e n i z H a v z a s ı n ı n m ü m e s s i l l e r i olan bizlerin, b u r a d a «düşünen a d a m ı n b e ş i ğ i n d e . A t i n a d a t o p l a n m ı ş olmamız, son d e r e c e y e r i n d e bir h a r e k e t ol- m u ş t u r .
Meslekleri m i m a r l ı k olan bizlerin, d ü n y a n ı n h e r iki t a r a f ı n d a n insanlığın h e r k a d e m e s i n d e n gelenleri h a k i k î bilgi esası ü z e r i n d e b i r l e ş t i r m e y e m u v a f f a k olmuş olan f i k i r m i m a r l a r ı n ı n y u r d u n d a t o p l a n m ı ş olmamız aynı de- r e c e d e isabetli o l m u ş t u r .
M a j e s t e zatidevletleriniz, b u t o p l a n t ı y ı m ü t e a k i p m i m a r î sergimizi a ç m a k l a bizlere şeref bahşedeceksiniz;
ve eminiz .ki. muhtelif m e m l e k e t l e r i m i z i n m i m a r î s a h a - sındaki gelişmeleri t e t k i k t e n zatidevletiniz de bizim ka-.
d a r zevk duyacaksınız.
T ü r k i y e n i n b u r a d a teşhir ettiği sergi, d a r bir za- m a n d a h a z ı r l a n m ı ş o l d u ğ u n d a n , h a l e n m e m l e k e t i m i z d e k i m u a z z a m inşaat f a a l i y e t i n i v e b u s a h a d a k i y a r a t m a k a - biliyetini, temsil e t m e k iddiasında b u l u n m a m a k t a d ı r . B u resimler, ancak m u a y y e n s a h a l a r d a k i m u a y y e n gelişme- leri g ö s t e r m e k t e d i r . İ s t a n b u l v e İ z m i r d e şehircilik A n - k a r a ile b u ş e h i r l e r d e u m u m î b i n a l a r .
H a l e n İ s t a n b u l u m u z u ziyaret e t m e k t e olan f a h r i baş- kanımız Sir P a t r i c k A b e r c r o m b ' e , mesaisi dolayısiyle b u - g ü n a r a m ı z d a b u l u n m a m a k t a d ı r . F a k a t g a y r e t l e r i m i z i n v e r i m l i neticeler v e r m e s i h u s u s u n d a k i en iyi t e m e n n i l e - rini sizlere u l a ş t ı r m a m ı rica etti,
T a r i h î ş a h e s e r l e r d e n m ü t e ş e k k i l bir saha d a h i l i n d e b u g ü n k ü m o d e r n ihtiyaçlarını k a r ş ı l a y a c a k inşaat y a p - ma vazifesini y ü k l e n m i ş olan T ü r k m i m a r l a r ı n ı n n e ka-
(Devamı 74 üncü sahifada)
- ' J- • •
t ? " U. I. A.
•S.*?*
1954 Doğu A k d e n i z Milletlerarası M i m a r î K o n g r e s i n e v e r i l e n R a p o r d u r
"f
T Ü R K Ş E H İ R L E R İ VE T Ü R K İ Y E D E Ş E H İ R C İ L İ K
Eski T ü r k k a s a b a l a r ı t a b i a t a iyice b a ğ l a n m ı ş o l a r a k v e c i v a r l a r ı n a n a z a r a n f a r k l ı b i r h u s u s i y e t t a ş ı y a n h a k i m n o k t a l a r d a t e r c i h a n k u r u l m u ş l a r d ı r .
B u k a s a b a l a r ı n ilk k u r u c u l a r ı n ı n anlayış v e gözet- tikleri p r e n s i p l e r e göre ayrı ayrı k a r a k t e r l e r e sahip ol- d u k l a r ı g ö r ü l m e k t e d i r . F a k a t h e m e n h e m e n h&psinde m ü ş t e r e k ve cazip olan t a r a f l a r ı ; iklim icaplarına h a k k i l e u y m a l a r ı ve m a h a l l î m a l z e m e ile basit bir şekilde inşa edilmiş o l m a l a r ı d ı r .
Bu s u r e t l e A n a d o l u d a T ü r k l e r t a r a f ı n d a n k u r u l m u ş olan v e y a T ü r k l e r t a r a f ı n d a n ele geçirilerek inkişaf etti- r i l m i ş olan şehir v e k a s a b a l a r k u r u l u ş b a k ı m ı n d a n üç k ı s m a ayrılabilirler.
a) Ticaret için eskiden k u r u l m u ş olan ve u m u m i - y e t l e birçok s e b e p l e r l e t e r k e d i l m i ş olan liman şehirleri,
b) B ü y ü k k e r v a n yolları ü z e r i n d e b u l u n a n s t r a t e - ji v e n a k l i y a t b a k ı m ı n d a n k ı y m e t ve e h e m m i y e t taşıyan k a l e şehirleri,
c) E t r a f ı n d a m ü s a i t toprağı b u l u n a n b ü y ü k l ü v e k ü ç ü k l ü çiftçi k a s a b a l a r ı , b u çeşitli ş e k i l l e r d e k u r u l m u ş olan Anadolur şehirlerinin z a m a n l a gelişmeleri de a y r ı a y r ı t a r z l a r a bağlı k a l a r a k olmuş gitgide b u g ü n k ü k a - r a k t e r l e r i n i elde etmişlerdir.
Y u k a r ı d a birinci g r u b a ayırdığımız v e Ege denizi v e y a Akdeniz s a h i l l e r i n d e b u l u n a n ş e h i r l e r d e n bazıları g a r p t a n gelen denizci milletler t a r a f ı n d a n p l â n l a n m ı ş o l a r a k k u r u l m u ş l a r d ı r .
B u şehirler, b i r b i r i n i dikey olarak kesen yolları, şe- m a t i k p l â n l a m a t a r z l a r ı v e ihtişamlı k a r a k t e r l e r i l e bağlı b u l u n d u k l a r ı b ü y ü k m e d e n i y e t l e r d e v a m ettiği m ü d d e t ç e yaşıyabilmişler b i l â h a r e k a r a d a n bağlı b u l u n d u k l a r ı böl- gelerle aynı derecede bir bağlılık k u r a m a y m c a shemmi- y e t l e r i n i k a y b e d e r e k dağılmağa b a ş l a m ı ş l a r d ı r . Bir kıs- m ı k a r a d a n gelen k u v v e t l e r t a r a f ı n d a n z a p t e d i l e r e k y a - kılmış v e yıkılmışlar bir k ı s m ı n d a da d e p r e m l e r y ü z ü n - den o t u r u i a m ı y a c a k h a l e g e l e r e k t e r k e d i l m i ş l e r d i r .
B u ş e h i r l e r d e n A n a d o l u y a r ı m a d a h i n t e r l a n d ı n ı n ta- bii l i m a n ı vazifesini g ö r m e k m e c b u r i y e t i n d e olanları za m a n l a eski fonksiyon v e k a r a k t e r l e r i n i tamarrıile değiş- t i r m i ş l e r d i r .
T ü r k şehirleri asıl h a k i k î h u s u s i y e t l e r i n i ikinci g r u p - t a k i ş e h i r l e r d e göstermişlerdir. A n k a r a , Sivas, K a y s e r i ; K o n y a ; A m a s y a ; d a h a g a r p t a A f y o n ; Manisa; K ü t a h y a bu cins ş e h i r l e r d e n d i r .
B u şehirler bir k e r v a n u ğ r a ğ ı ve a y n ı z a m a n d a zi- r a a t p a z a r m e r k e z i o l a r a k tabii ş e v k l e r l e k u r u l m u ş l a r - dır.
B u ş e h i r l e r i n asıl gelişmesi T ü r k l e r i n A n a d o l u y a y e r l e ş m e z a m a n l a r ı n a rastladığı için h e r b a k ı m d a n h a k - kile bir T ü r k k a s a b a s ı k a r a k t e r i n i taşırlar.
a) Mahallî ve basit m a l z e m e ile m e y d a n a gelmiş olmaları,
b) C i v a r l a r ı n a n a z a r a n k a t ' î bir h u s u s i y e t taşıyan h â k i m ve u y g u n y e r l e r d e k u r u l m u ş olmaları,
c) T o p o g r a f i k d a y a n a k n o k t a l a r ı n ı n k a s a b a k u r u - l u ş u n d a bilhassa b e l i r t i l m e ğ e çalışılması,
d) C i v a r ı n kaldırabileceği ölçüden u z a k l a ş ı l m a m a - sı,
e) K a s a b a n ı n giriş v e m e r k e z e y a n a ş a n kısımiarını ş e m a t i k olmıyan v e i l h a m verici v e s a n ' a t k â r a n e bir şe- kilde t e r t i p l e n m i ş olması,
T ü r k ş e h i r l e r i n i n belli başlı m ü m e y y i z v a s ı f l a r ı d ı r . Bu ş e h i r l e r i n birçoğu asıl ve esas h ü v i y e t l e r i n i , ih- m a l ve b a k ı m s ı z l ı k l a r y ü z ü n d e n k a y b e t m e istidadını gös- t e r i y o r l a r s a da yeni p l â n l a m a ve plân t a t b i k a t ı işlerimiz- de b u hususiyetleri b o z m a d a n sıhhî ve t e k n i k icaplara da u y m a ğ a çalışarak gelişmelerine i m k â n v e r m e ğ e g a y r e t etmekteyiz.
Eski şehir kısımları, sıhhî ş a r t l a r a u y m ı y a n bir d a r - lığın giderilmesi v e m u h a k k a k bir t r a f i k g ü ç l ü ğ ü n ü n b e r t a r a f edilmesi için bazen esaslı olarak değiştirilmek- tedir. B u gibi h a l l e r d e eski ölçü v e k a r a k t e r i n b o z u l m a , masına bilhassa itina e d i l m e k t e d i r .
Tilrkiyede İmar Faaliyetleri için kabul edilen ilk mevzuat ve neticeleri
O s m a n l ı İ m p a r a t o r l u ğ u n u n bir t ü r l ü ele a l a m a d ı ğ ı işlerden birisi de T ü r k şehir ve k a s a b a l a r ı n ı n i m a r ı dâ- vasıdır.
M e m l e k e t i n göz bebeği olan İ s t a n b u l d a bile a r a d a sırada v u k u b u l a n d e p r e m l e r e karşı bir t e d b i r olmak üze- r e inşaatın u m u m i y e t l e a h ş a p y a p ı l m a s ı n a m ü s a a d e edil- miş ise de h e r sene b i n l e r c e ailenin ocağının sönmesine sebep olan y a n g ı n l a r a k a r ş ı evlerin k â r g i r v e y a s e y r e k y a p ı l m a l a r ı n ı k a b u l e t m e k gibi basit bir t e d b i r e bile m ü - r a c a a t edilmemiştir.
1882 s e n e s i n d e ç ı k a r ı l a n E b n i y e K a n u n u ile ancak bina a r a l a r ı n d a y a n g ı n d u v a r l a r ı y a p ı l m a s ı n a dair bir h ü k ü m k a b u l edilmiştir.
B u k a n u n d a h e r k a s a b a n ı n k u r u l u ş ve ihtiyacına u y g u n bir p l â n ı n nasıl y a p ı l m a s ı lâzım geleceğine veya imar t a t b i k a t ı n ı n ve yeni k u r u l a c a k şehir k ı s ı m l a r ı n ı n ne gibi esaslara d a y a n a c a ğ ı n a dair bir h ü k ü m m e v c u t de- ğildir.
Yalnız k a s a b a l a r ı n m e s k û n k ı s ı m l a r ı n d a «Tevsii t a - rik» yol g e n i ş l e t m e l e r i yapılabileceğine, y a n g ı n y e r l e r i - n i n t a r l a o l a r a k k a b u l edilmesi s u r e t i l e t a k s i m edilebi- leceğine v e l ü z u m u n d a t a r l a v e b o s t a n l a r ı n m a h a l l e h a - l i n e getirilebileceğine dair s a t r a şifa v e r m e y e n bazı k a - y ı t l a r b u l u n u y o r d u .
B u işler u m u m i y e t l e çok basit bilgi sahibi olan Be-
lediye k a l f a l a r ı ile Belediye i d a r e a d a m l a r ı n ı n eline k a l - mış vaziyette idi.
Bu k a n u n h ü k ü m l e r i n e d a y a n a r a k bazı belediyeler topograflara h a r i t a v e tevsii t a r i k yani i s t i k a m e t p l â n - larını beraber olarak h a z ı r l a t m ı ş l a r d ı r . «Numuneler gös- terilecek».
Meydana gelen t a t b i k a t şehircilik esas v e p r e n s i p l e - rile hiçbir s u r e t l e alâkalı b u l u n m a m a k t a idi.
C u m h u r i y e t d e v r i n i n f a a l v e a z i m k â r eli şehir v e k a - sabalarımızın i m a r dâvasına t e m a s ettiği z a m a n evvelâ mevzuat ve t a t b i k a t b a k ı m ı n d a n k a l k ı n m a y a engel olan sebep ve âmiller incelenmiş 1933 senesinde E b n i y e K a - nununun b ' r k a ç m a d d e s i n i m u h a f a z a e d e r e k 2290 sayılı bir Yapı ve Yollar K a n u n u k a b u l etmiştir.
Bu t a r i h t e n i t i b a r e n T ü r k şehir ve k a s a b a l a r ı n ı n imarı için yeni b:r s a f h a açılmıştır. Yeni k a n u n a göre her şehir ve k a s a b a bir h a r i t a v e i m a r p l â n ı y a p t ı r m a k mecburiyetinde b u l u n d u ğ u n d a n m a l î d u r u m l a r ı m ü s a i t bulunan Belediyeler b u eksikleri g i d e r m e k için h e m e n teşebbüse girişmişlerdir. B u s u r e t l e m e y d a n a gelen f a a - liyet daha ziyade i m a r p l â n l a r ı n ı n t a n z i m i n e esas olan halihazır h a r i t a l a r ı n ı n y a p t ı r ı l m a s ı n a bağlı k a l m ı ş p r e n - sipli b;r p l â n l a m a h a m l e s i n i n m e y d a n a gelmediğini gö- ren Dahiliye Vekâleti m e t o d l u ve p r o g r a m l ı iş g ö r m e k arzusu ile 1936 senesinde V e k â l e t e bağlı bir Belediyeler İmar Hey'eti teşkiline ait olan 2763 sayılı k a n u n u ç ı k a r - mıştır.
Devlet bir t a r a f t a n şehir ve k a s a b a l a r ı m ı z ı n bir pro- gram d a h i l i n d e h a r i t a , i m a r plânları, spor alanları v e k a - nalizasyon :şlerinin bir elden y a p ı l m a l a r ı için gerekli tedbirleri a l a r a k t e ş e b b ü s e girişmiş oldu. Diğer t a r a f t a n da b ü y ü k p a r a l a r a m ü t e v a k k ı f olan b u işler için Bele- diyelere az faizli ve uzun vadeli k r e d i l e r temin e t m e k amacı ile Belediyeler B a n k a s ı n ı da k u r m u ş o l a r a k f a a - liyete geçirmiş oldu.
B a n k a n ı n h e r t ü r l ü m a l i i m k â n l a r ı e m r e â m â d e t u t - ması ve i m a r h e y e t i n i n t e k n i k y a r d ı m l a r ı n a r a ğ m e n iş- lerin d a h a koordineli ve bir elden y ü r ü t ü l m e m e s i yüzün- den bazı a k s a k l ı k l a r yeni t e d b i r l e r i n alınmasını icab et- tirmiş^ 1945 senesinde İller B a n k a s ı k u r u l a r a k f a a l i y e t e geçirilmiştir.
İller Bankası, Belediye, Özel İ d a r e ve K ö y l e r e m ü - sait k r e d i sağlayabilecek ve t e k n i k b a k ı m d a n da m a h a l - lî i d a r e l e r i n n a m ve hesabına doğruca h a r e k e t edebile- cek i m k â n l a r l a m ü c e h h e z bir hale girmiş olarak çalış- mağa başladı.
B a n k a n ı n yalnız belediyelerin istikraz k a b i l i y e t l e r i - ne d a y a n m a s ı n d a n arzu edildiği k a d a r b u işleri g r u p l a - yamadığı ve bir p r o g r a m a bağlı k a l a r a k çalışamadığı g ö r ü l e r e k B e l e d i y e l e r f o n u ihdas edilmiş. Belediye gelir- lerinin % 20 si b u f o n u n m e n b a m ı teşkil etmiştir.
Böylelikle Belediyelerin â m m e tesislerinin m e y d a n a getirilmesi m e y a n ı n d a h a r i t a ve imar p l â n l a r ı b u p a r a - dan v e doğruca B a n k a t a r a f ı n d a n p r o g r a m l ı olarak m ü - tehassıslarına y a p t ı r ı l m a ğ a başlanmıştır.
B a ı k a sekiz sene z a r f ı n d a 346 ş e h r i n h a r i t a işini 232 i m a r p l â n ı n ı m e y d a n a getirmiştir.
Bi' s e n e l e r d e b a n k a k a s a b a l a r ı n su v e e l e k t r i k k a - nalizasyon işlerini t a m a m l a m a k ü z e r e b u l u n m a s ı n d a n
m ü t e a k i p s e n e l e r d e de i m a r t a t b i k a t ı n a bilhassa b ü y ü k bir hız v e r m e k i m k â n ı n a sahip olacaktır.
Türkiyede Harita İşleri
T ü r k i y e i m a r p l â n l a r ı için l ü z u m l u halihazır h a r i t a - ları her ş e h ' r ve k a s a b a n ı n e h e m m i y e t v e b ü y ü k l ü ğ ü n e ve m ü t e a k i b e n y a p ı l a c a k olan p l â n cinslerine göre aşa- ğıda yazılı m i k y a s l a r d a y a p ı l m a k t a d ı r . B u m i k y a s l a r d a : 1/10.000, 1/3.000, 1/4.000, 1/2.000; 1/1.000 v e 1/500 d ü r . Bu h a r i t a l a r en son t e k n i k icap v e gelişmelere sadık ka- l a r a k b ü y ü k bir itina ile İller B a n k a s ı t a r a f ı n d a n p r o - g r a m l ı olarak h a z ı r l a t ı l m a k t a d ı r
H a r i t a l a r tesviye m ü n h a n i l i olarak m e y d a n a g e l m e k - t e v e k a d a s t r o s u m e v c u t olan ş e h i r l e r d e k a d a s t r a l v a - ziyet h a r i t a l a r a geçirilmektedir.
K a d a s t r o s u d a h a y a p ı l m a m ı ş şehir v e k a s a b a l a r ı n h a r i t a l a r ı ise k a d a s t r o f a a l i y e t i işine y a r ı y a b i l e c e k vazi- y e t t e m e y d a n a g e t i r i l m e k t e d i r .
H a r i t a alımında arazi m e s a h a u s u l ü t a t b i k e d i l m e k l e b e r a b e r h a v a d a n f o t o g r a m e t r i t e k n i ğ i n d e n de f a y d a l a - n ı l a r a k daha iktisadî v e z a m a n t a s a r r u f u n u i c a b e t t i r e n şehir ve k a s a b a l a r ı n h a r i t a l a r ı b u usule m ü r a c a a t edile- rek h a z ı r l a t ı l m a k t a d ı r .
Türkiyede Şehircilik Anlayışlarına göre ilk faaliyet
Şehirciliğin ayrı b ' r ilim o l d u ğ u n u v e h e r şehir ve k a s a b a p l â n l a n m a s ı n d a ü z e r i n d e d u r u l a c a k bir çok p r o b - lemlerin b u l u n d u ğ u n u k a b u l e d e r e k c u m h u r i y e t ilânını m ü t e a k i p h ü k ü m e t m e r k e z i olan A n k a r a ' n ı n b u yeni ilim esaslarına göre p l â n l a n m a s ı t e ş e b b ü s ü n e girişilmiştir.
E v v e l â K a r i L ö r c h e r ' e bir p l â n h a z ı r l a t t ı r ı l m ı ş b u plânın kısmen t a t b i k ettirilmesini m ü t e a k i p 1948 sene- sinde A n k a r a için d a h a m ü t e k â m i l bir iş y a p m a k a r z u s u ile m a h d u t iştirakli bir m ü s a b a k a açılmış P r o f e s ö r Y a n - sen birinciliği ve m ü t e a k i p dereceleri de B r i k s v e Fran- sız şehircisi Josse Y u n s e n k a z a n m ı ş l a r d ı r , L ö r c h e r ' i n p l â - nının t a t b i k edilen k ı s ı m l a r ı n ı m u h a f a z a ederek A n k a r a için yeni bir p l â n hazırlamıştır. « A n k a r a İ m a r P l â n ı Nu- munesi».
T ü r k i y e d e A n k a r a için gösterilen faaliyet s ı r a l a r ı n - da ilk şehircilik a n l a y ı ş l a r ı n ı n İ z m i r ' d e b e l i r m e ğ e başla- dığını göstermekteyiz. 1926 senesinde R e n e D' A n i e İz- m i r ' e d a v e t edilerek y a n g ı n sahasına ait olmak ü z e r e bir p l â n hazırlamıştır. «İzmir Resimleri»
İ s t a n b u l a a t a m bir anlayış d a h a geç olarak m e y d a n a gelmekle b e r a b e r Belediye İzmir b ü r o s u n d a i s t i k a m e t plânı ş u m u l ü n ü a ş m ı y a n bir anlayışla h a r e k e t edilerek ba.zı mevzi p l â n l a r hazırlanmış, b u p l â n l a r ı n acınacak t a t b i k a t ı daima göze b a t a c a k k a d a r b ü y ü k olan çirkin- likler m e y d a n a getirmiştir.
A n c a k 1934 senesinde A n k a r a f a a l i y e t i n e m u v a z i o l a r a k İ s t a n b u l içinde m a h d u t iştirakli b e y n e l m i l e l b i r m ü s a b a k a açılmıştır. B u m ü s a b a k a d a A l m a n şehircisi Elgözet birinciliği Fransız şehirciliğinden L a m b e r t ikin- ciliği ve Aja.ı ü ç ü n c ü l ü ğ ü almışlardır.
B u m ü s a b a k a neticesi b i l â h a r e t a t m i n k â r g ö r ü l m i y e - r e k d u r u m u t e t k i k e t m e k ü z e r e 1935 senesinde B e r i m - den S t a t d b a u r a t Wağner getirilmiş ve b i l â h a r e 1937 se- nesinde Fransız şehircisi H e n r i P r o s t d a v e t edilerek bir nazım plânı h a z ı r l a t t ı r ı l m ı ş t ı r .
