Denizbank Anonim Şirketi ve Konsolidasyona Tabi Bağlı Ortaklıkları’nın 1 Ocak – 30 Haziran 2004 Hesap Dönemine Ait Bağımsız Denetim Raporu
Denizbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu’na:
Denizbank Anonim Şirketi’nin (Banka) ve Konsolidasyona Tabi Bağlı Ortaklıkları’nın 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle hazırlanan konsolide bilançosu ile aynı tarihte sona eren altı aylık döneme ait konsolide gelir tablosunu denetlemiş bulunuyoruz. Rapor konusu konsolide mali tablolar Banka yönetiminin sorumluluğundadır. Bağımsız denetimi yapan kuruluş olarak üzerimize düşen sorumluluk, denetlenen konsolide mali tablolar üzerinde görüş bildirmektir. Banka’nın bir önceki hesap dönemleri olan 31 Aralık 2003 ve 30 Haziran 2003 tarihleri itibariyle hazırlanan konsolide mali tabloları bir başka bağımsız denetim firması tarafından sırasıyla denetim ve sınırlı denetime tabi tutulmuştur. Denetim firmasının 31 Aralık 2003 ve 30 Haziran 2003 tarihleri itibariyle hazırlanan konsolide mali tablolar ile ilgili olarak sırasıyla 26 Mart 2004 ve 28 Ağustos 2003 tarihli raporlarında olumlu görüş beyan edilmiştir.
Denetim, 4389 sayılı Bankalar Kanunu uyarınca yürürlüğe konulan hesap ve kayıt düzeni ile muhasebe standartlarına ve bağımsız denetim ilkelerine ilişkin düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu düzenlemeler, bağımsız denetimin, mali tablolarda önemli bir hatanın olup olmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanmasını ve yürütülmesini gerektirmektedir. Denetim, mali tablolarda yer alan tutar ve açıklamalara ilişkin bilgi ve verilerin test edilerek incelenmesinin ve doğrulanmasının yanısıra, uygulanan muhasebe standartlarının ve yönetim tarafından yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve mali tabloların bir bütün olarak sunumunun değerlendirilmesini içermektedir. Gerçekleştirilen denetimin, görüşümüzün oluşturulmasına makul ve yeterli bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
Görüşümüze göre, ilişikteki konsolide mali tablolar, bütün önemli taraflarıyla, Denizbank Anonim Şirketi ve Konsolidasyona Tabi Bağlı Ortaklıkları’nın 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle mali durumunu ve aynı tarihte sona eren altı aylık döneme ait faaliyet sonuçlarını Bankalar Kanunu’nun 13 üncü maddesi gereğince yürürlükte bulunan düzenlemelerde belirlenen muhasebe ilke ve standartlarına uygun olarak doğru bir biçimde yansıtmaktadır.
İstanbul,
13 Ağustos 2004
Cevdet Suner Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik
Anonim Şirketi
Yüksel Özay
Sorumlu Ortak, Başdenetçi
Denizbank Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları
30 Haziran 2004 Tarihi İtibariyle Konsolide Mali Tablolara İlişkin Dipnotlar
(Para birimi: Milyar Türk Lirası olarak enflasyonun etkilerini yansıtacak şekilde 30 Haziran 2004 tarihindeki satınalma gücü cinsinden ifade edilmiştir.)
BİRİNCİ BÖLÜM Genel bilgiler
I. Ana ortaklık Banka’nın hizmet türü ve faaliyet alanları:
30 Haziran 2004 tarihi itibariyle yurtiçindeki 185 ve yurtdışındaki 1 şubesi ile hizmet vermekte olan Denizbank A.Ş. (Banka), bir özel sektör mevduat bankasıdır.
Ana sözleşme’nin 4. maddesinde belirtildiği üzere Banka’nın faaliyet alanları aşağıda sıralanmıştır:
- Her türlü mevduat kabul edebilir ve bankacılık işlemleri yapabilir.
- İlgili mevzuat ve Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri dahilinde her türlü sermaye piyasası araçları üzerinde işlemler yapabilir.
- Ulusal ve uluslararası finansman kuruluşları ile kredi ve istihbarat anlaşmaları yapabilir.
Konsorsiyum ve sendikasyonlara katılabilir.
- Türk Lirası ve döviz cinsinden her türlü kısa, orta ve uzun vadeli krediler açabilir, garantiler verebilir.
- Sigorta şirketi kurabilir, sigorta acenteliği yapabilir, mevcut veya kurulacak sigorta şirketlerine katılabilir.
- Banka’nın faaliyet konularında kanun, kararname veya sözleşmelerle tahsis ve temin edilecek fonları amaçları doğrultusunda kullanabilir.
- Konusu ile ilgili her çeşit sözleşmeleri ve hukuki işlemleri yapabilir. Taahhütname, senet ve sair belgeleri imzalayabilir, muhabirlikler tesis edebilir.
- İhtiyacı olan her türlü menkul ve gayrimenkul mallarla her çeşit hakları satın alabilir, imal veya inşaa edebilir, sair şekillerde iktisab edebilir, kiralayabilir gerektiğinde bunları kısmen veya tamamen başkalarına satabilir, devredebilir veya kiraya verebilir. Bunlar üzerinde her çeşit ayni hak tesis ve fekkedebilir.
- Faaliyetlerinin gerektirdiği her türlü ikraz ve istikrazda bulunabilir.
- Faaliyetlerine ilişkin olarak kefalet, rehin, ipotek, işletme rehni vesair her çeşit nakdi ve ayni teminat alabilir, bunları devir ve fekkedebilir.
- Yerli ve/veya yabancı ortaklıklar kurabilir ve mevcut ortaklıklara katılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Muhasebe politikaları
I. Sunum esaslarına ilişkin açıklama ve dipnotlar
Mali tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotlara ilişkin uygunluk beyanı
Ana ortaklık Banka, ilişikte yer alan 30 Haziran 2004 tarihli enflasyona göre düzeltilmiş konsolide mali tabloları ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotlarını, 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun “Hesap ve Kayıt Düzeni” başlıklı 13. maddesi hükümleri gereğince Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 22 Haziran 2002 tarih, 24793 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanıp 1 Ekim 2002 tarihinde yürürlüğe konulan “Muhasebe Uygulama Yönetmeliği” ve bu yönetmeliğe ilişkin olarak yayımlanmış muhasebe standartları tebliğlerinde belirlenen esaslara uygun olarak hazırlamıştır.
II. Banka ile konsolidasyon kapsamında bulunan ortaklıklara ilişkin bilgiler
İlişikteki konsolide mali tablolar, Muhasebe Uygulama Yönetmeliği’nin 15 sayılı Tebliği (MUY 15)
“Konsolide Mali Tabloların Düzenlenmesi, Bağlı Ortaklık, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklık ve İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi Standardı” hükümleri uyarınca düzenlenmiştir.
Ana ortaklık Banka’nın hisselerine doğrudan ya da dolaylı paylarla sahip olduğu Deniz Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ekspres Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Tariş Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Eurodeniz Off-shore Bank Limited, Deniz Portföy Yönetimi A.Ş., Denizbank AG ve Denizbank Moscow konsolidasyon kapsamına alınmış olup, detaylı açıklama 5.I.10 numaralı bölümün 2.4 numaralı paragrafında verilmiştir.
Bununla birlikte, yine Banka’nın bağlı ortaklıkları olan Deniz Destek Oto Kiralama Temizlik Hizmetleri ve İnşaat A.Ş. ve Intertech Bilgi İşlem ve Pazarlama Ticaret A.Ş. gerek mali büyüklüğünün Banka’nın mali tabloları için hesaplanan önemlilik sınırının çok altında olması gerekse mali olmayan bağlı ortaklık olması sebebiyle konsolidasyona dahil edilmemiştir. Ayrıca, diğer bir bağlı ortaklık olan Anadolu Kredi Kartı Turizm ve Ticaret A.Ş. gerek mali büyüklüğünün Banka’nın mali tabloları için hesaplanan önemlilik sınırının çok altında olması ve gerekse kredi kartlarına ilişkin yasa taslağının henüz yürürlüğe girmemiş olması sebebiyle konsolidasyona dahil edilmemiştir. Bu sebeple söz konusu bağlı ortaklıklar ilişikteki mali tablolarda maliyet değeri ile gösterilmektedir.
Muhasebe Uygulama Yönetmeliği’nin 15 sayılı “Konsolide Mali Tabloların Düzenlenmesi, Bağlı Ortaklık, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklık ve İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi Standartı Hakkında Tebliğ”ine göre Grup; ayrı tüzel kişilik altında faaliyet gösterseler dahi, aynı sermayedar grubun sermayesini veya yönetimini doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettiği, Türkiye’de kurulu banka ana ortaklığı altında; ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları ile sigortacılık olan ve bu konulardaki özel kanunlara göre izin ve ruhsat ile faaliyet gösteren yurtiçinde ve yurtdışında kurulu ortaklıklardan oluşan topluluğu tanımlamaktadır. Bu sebeple konsolide mali tablolara ilişkin dipnotlarda, ana ortaklık Banka ile konsolidasyon kapsamında bulunan bağlı ortaklıkları; Deniz Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Ekspres Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Tariş Yatırım Menkul Değerler A.Ş., Eurodeniz Off-shore Bank Limited, Deniz Portföy Yönetimi A.Ş., Denizbank AG ve Denizbank Moscow birlikte “DFS Grup” olarak ifade edilmişlerdir.
1. Bağlı ortaklıklarla ilgili olarak;
Konsolidasyon kapsamına alınan Bağlı ortaklıkların mali tablolarını Banka’nın mali tablolarına konsolidasyonu “Tam Konsolidasyon” yöntemi ile yapılmıştır. Bu yöntem, konsolide mali tablolara dahil edilen bağlı ortaklıkların aktif, pasif, gelir, gider ve bilanço dışı kalemlerinin yüzde yüzünün Ana ortaklık Banka’nın aktif, pasif, gelir, gider ve bilanço dışı kalemleri ile birleştirilmesini ve azınlık haklarının bilanço ve gelir tablosunda ayrı kalem olarak gösterilmesini öngörmektedir.
Bağlı ortaklıkların konsolidasyonu sırasında uygulanan konsolidasyon ilkeleri;
1.1 Ana ortaklık Banka’nın bağlı ortaklıklardaki yatırımının defter değeri ile bağlı ortaklıkların sermayeleri netleştirilmiştir.
1.2 Konsolidasyon kapsamına alınan bağlı ortaklıklar ile Ana ortaklık Banka’nın birbirleriyle yaptıkları her türlü işlem ve bu işlemlere ilişkin hesaplar karşılıklı olarak silinmiştir.
Konsolidasyonda kullanılan mali tabloların tamamı 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle düzenlenmiş mali tablolar olup, benzer işlemler ve benzeri koşullardaki olaylar için aynı muhasebe politikalarının uygulanmasının sağlanması amacıyla bağlı ortaklıkların mali tabloları üzerinde gerekli uyumlaştırma düzeltmeleri yapılmıştır.
DFS Grup’un konsolide mali tablolarının hazırlanması amacıyla yapılan konsolidasyon düzeltmeleri sırasında herhangi bir fark doğmamıştır.
2. İştirak yatırımlarıyla ilgili olarak;
Konsolidasyon kapsamında mali iştirak bulunmamaktadır.
3. Birlikte kontrol edilen ortaklıklarla ilgili olarak;
Birlikte kontrol edilen ortaklık bulunmamaktadır.
4. Devir, birleşme ve hisse edinimi işlemlerinde uygulanan ilkeler;
Hisse edinim ve birleşme işlemlerinin (iktisap) muhasebeleştirilmesi satın alma yöntemi ile yapılmıştır. Satın alma yönteminin amacı, iktisap edilen ortaklığın, varlık alımlarına uygulanan ilkeler uygulanarak muhasebeleştirilmesidir. Bu yönteme göre iktisap edilen, satın alma maliyeti üzerinden kaydedilir.
Maliyet ise iktisabın temelinde yatan karşılıklı değişim işlemine göre belirlenir.
İktisap tarihinde iktisap edilenin bilançosunda kayıtlı olan varlık ve yükümlülüklerin belirlenmesinden sonra ulaşılan tutar ile iktisap maliyeti arasındaki fark, iktisap sebebiyle ortaya çıkan şerefiye olarak bilançonun aktifinde gösterilir.
III. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile türev ürünlere ilişkin açıklamalar
MUY 1 “Finansal Araçların Muhasebeleştirilmesi Standardı” hükümleri uyarınca riskten korunma aracı olarak değerlendirilmeyen vadeli döviz alım-satım sözleşmeleri, swap, opsiyon ve futures işlemleri alım satım amaçlı işlemler olarak sınıflandırılmaktadır. Vadeli işlem sözleşmelerinin rayiç bedelle değerlenmesi gerekirken, güvenilir forward piyasa verileri bulunmaması nedeniyle, önceki yıllarda olduğu gibi düz reeskont yöntemi ile değerleme yapılmaktadır.
DFS Grup’un ana sözleşmeden ayrıştırılmak suretiyle oluşturulan veya riskten korunma amaçlı türev ürünleri yoktur.
DFS Grup’un türev işlemleri ağırlıklı olarak, yabancı para pozisyon riskini azaltmak ve yabancı para pozisyonunun kompozisyonunu korumak amacıyla yapılan, vadeli döviz alım-satım sözleşmelerinden oluşmaktadır.
Türev işlemlerin ilk olarak kayda alınmasında elde etme maliyeti kullanılmakta ve bunlara ilişkin işlem maliyetleri elde etme maliyetine dahil edilmektedir. Ayrıca, türev işlemlerden doğan yükümlülükler ve alacaklar sözleşme tutarları üzerinden nazım hesaplara kaydedilmektedirler.
Türev işlemler kayda alınmalarını izleyen dönemlerde düz reeskont yöntemi ile değerlenmekte ve bulunan değerin pozitif veya negatif olmasına göre bilançoda sırasıyla, “Faiz ve gelir tahakkuk ve reeskontları” ve “Faiz ve gider tahakkuk ve reeskontları” içerisinde gösterilmektedir. Yapılan değerleme sonucu meydana gelen farklar alım satım amaçlı türev işlemlerde konsolide gelir tablosunda
“Diğer faaliyet gelirleri” hesabına yansıtılmaktadır.
IV. Finansal araçların netleştirilmesi
İlişikteki mali tablolarda finansal varlık ve yükümlülüklerin netleştirilmesine ilişkin bir işlem yapılmamıştır. Ayrıca nazım hesaplarda yer alan kalemlere ilişkin de bu tür bir netleştirme işlemi yapılmamıştır.
Finansal varlıklar ve borçların, yasal olarak netleştirilmesinin mümkün olması ve varlık ve yükümlülüğün net tutarlar üzerinden tahsil etme veya ödeme niyetinin olması halinde söz konusu finansal varlık ve yükümlülükler bilançoda net tutarlarıyla gösterilebilecektir.
V. Faiz gelir ve gideri
Etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak hesaplanan faiz gelirleri ve giderleri tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmektedir. 30 Haziran 2004 ve 31 Aralık 2003 tarihleri itibariyle 30 Haziran 2001 tarih ve 24448 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4672 ve 4491 Sayılı Kanunlar ile değişik 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 3. maddesinin 11. fıkrası ve 11. maddesinin 12. fıkrası hükmüne istinaden yayımlanan “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik” ile 31 Ocak 2002 tarih ve 24657 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” uyarınca donuk alacak haline gelen kredilerin faiz reeskontları iptal edilmekte ve söz konusu krediler yine aynı mevzuat uyarınca canlı krediler içinde sınıflandırılıncaya veya tahsil edilinceye kadar faiz reeskontu yapılmamaktadır.
Dövize endeksli kredilerin ve menkul kıymetlerin kur farkları faiz gelir ve giderleri içinde muhasebeleştirilmektedir.
VI. Ücret ve komisyon gelir ve giderleri
Komisyon ve bankacılık hizmet gelirleri tahsil edildikleri dönemde gelir kaydedilmekte, bu gelir kalemleri dışında diğer tüm gelir ve giderler tahakkuk esasına göre kayıtlara intikal ettirilmektedir.
VII. Alım-satım amaçlı menkul değerler
Alım-satım amaçlı menkul değerler bilançoya ilk olarak işlem maliyetleri de dahil olmak üzere maliyet değerleri ile yansıtılmaktadır. Alım-satım amaçlı menkul değerler, kayda alınmalarını müteakiben rayiç değerleri ile değerlemeye tabi tutulmakta ve oluşan kazanç ve kayıplar, kar/zarar hesaplarına intikal ettirilmektedir. Alım-satım amaçlı menkul değerlerin elde etme maliyeti ile rayiç değerlerine göre değerlenmiş değerleri arasındaki pozitif farklar, bilançodaki faiz gelir ve reeskontları negatif farklar ise menkul değerler değer düşüş karşılığı hesabına yansıtılmaktadır.
DFS Grup, alım-satım amaçlı menkul değerler arasında bulunan hisse senetlerinin değerlemelerinden kaynaklanan kar ve zararları, MUY 1 “Finansal Araçların Muhasebeleştirilmesi Standardı”na uygun olarak, gelir tablosuna yansıtmaktadır.
Alım-satım amaçlı menkul değerlerin elde tutulması esnasında kazanılan faizler, faiz gelirleri içerisinde gösterilmektedir.
Bilanço tarihleri itibariyle Türk lirası devlet iç borçlanma senetlerinin rayiç değerleri, değerleme günü İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) işlem gören menkul kıymetler için İMKB’de oluşan son gün ağırlıklı ortalama fiyatları, işlem görmeyen menkul kıymetler için ise T.C. Merkez Bankası fiyatları kullanılarak tespit edilmiştir. Eurobond ve yabancı para devlet tahvilleri, bilançoya, ilk olarak işlem maliyetleri de dahil olmak üzere maliyet değerleri ile yansıtılmakta ve kayda alınmalarını müteakiben rayiç değerleri ile değerlemeye tabi tutulmaktadır. Rayiç değere esas teşkil eden fiyat oluşumlarının aktif piyasa koşulları içerisinde gerçekleşmediği durumlarda rayiç değerin güvenilir bir şekilde belirlenmediği kabul edilmekte ve iç verim yöntemine göre hesaplanan iskonto edilmiş değer rayiç değer olarak dikkate alınmaktadır. Hisse senetleri için ise bilanço günü dahil geriye doğru 5 işgünü boyunca oluşan günlük ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalamaları kullanılmıştır.
VIII. Satış ve geri alış anlaşmaları ve menkul değerlerin ödünç verilmesi işlemleri
Repo anlaşması çerçevesinde müşterilere satılan devlet tahvili ve hazine bonoları ilişikteki konsolide bilançonun aktifinde “Alım Satım Amaçlı Menkul Değerler” içerisinde, repo işlemlerinden elde edilen fonlar ise konsolide bilançonun pasifinde “Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar” içerisinde gösterilmektedir. İlgili repo anlaşmaları ile belirlenen satım ve geri alım fiyatları arasındaki farkın döneme isabet eden kısmı için gider reeskontu hesaplanmaktadır. Repo işlemlerinden elde edilen fonlar için, hesaplanan faiz gider reeskontları konsolide bilançonun pasifleri arasındaki “Repo İşlemlerinin Faiz ve Gider Reeskontları” hesabında izlenmektedir.
Bilanço tarihi itibariyle konsolide mali tablolarda 103,944 TL (31 Aralık 2003: 67,917 TL) ters repo işlemlerinden alacak bulunmaktadır. 30 Haziran 2004 ve 31 Aralık 2003 tarihleri itibariyle ödünce konu edilmiş menkul değer bulunmamaktadır.
IX. Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler, satılmaya hazır menkul değerler ve banka kaynaklı krediler ve alacaklar
Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler, vadesine kadar saklamak amacıyla elde tutulan, fonlama kabiliyeti dahil olmak üzere vade sonuna kadar elde tutulabilmesi için gerekli koşulların
Satılmaya hazır menkul değerlerin iskonto ve primleri iç verim oranının hesaplanmasında dikkate alınarak faiz gelirinin bir parçası olarak gelir tablosuna yansıtılır. Satılmaya hazır menkul değerlerin faiz reeskontları kâr /zarar ile ilişkilendirilmekte, rayiç değer farkları ise özkaynak kalemleri arasında bulunan “Menkul değerler değer artış fonu” hesabına kaydedilmektedir. Satılmaya hazır menkul değerler elden çıkarıldığında, birikmiş rayiç değer uyarlamaları kar ve zarar tablosuna yansıtılmaktadır.
Banka kaynaklı krediler ve alacaklar borçluya para, mal veya hizmet sağlama yoluyla yaratılan finansal varlıkları ifade etmektedir.
Finansal varlıkların sınıflandırma işlemi, ilgili finansal varlığın edinilmesi sırasında yapılmaktadır.
Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler ve banka kaynaklı krediler ve alacakların ilk kaydı maliyet değerleri ile kayıtlara yansıtılmaktadır. İlişikteki konsolide mali tablolarda, satılmaya hazır menkul değerler arasında gösterilen finansal varlık, borsada işlem görmeyen Çukurova Holding A.Ş.
hisse senetleri olup, enflasyona göre düzeltilmiş maliyet değeriyle mali tablolara yansıtılmışlardır.
Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler, değer azalışı için ayrılan karşılık düşüldükten sonra, iç verim oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti ile muhasebeleştirilmiştir. Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerin değer azalışı için ayrılan herhangi bir karşılık
bulunmamaktadır.
Önceden vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler arasında sınıflandırılan ancak, sınıflandırma esaslarına uyulmadığından iki yıl boyunca bu sınıflandırmaya tabi tutulmayacak finansal varlıklar bulunmamaktadır.
Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerden kazanılmış olan faizler, faiz geliri olarak kaydedilmekte olup, konsolide gelir tablosunda “Menkul Değerlerden Alınan Faizler - Vadeye Kadar Elde Tutulacak Menkul Değerlerden Alınan” hesabında izlenmektedir.
Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerle ilgili alınan kar payları bulunmamaktadır.
Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerin alım-satım işlemleri menkul değerlerin teslim tarihine göre muhasebeleştirilmektedir.
Bilanço tarihleri itibariyle DFS Grup, 18 Haziran 2001 tarihinde gerçekleşen borç takası ihalesi neticesinde edinmiş olduğu Türk lirası menkul kıymetleri, T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan fiyatlar ile değerlemiştir.
X. Banka kaynaklı krediler ve alacaklar ve ayrılan özel karşılıklar
Banka kaynaklı kredilerin ilk kaydı “elde etme maliyeti üzerinden” yapılmaktadır. Kayda alınmalarını izleyen dönemde banka kaynaklı krediler ve alacaklar iç verim oranı yöntemi kullanılarak değerlenmiştir.
Kullandırılan nakdi krediler, MUY 1 “Finansal Araçların Muhasebeleştirilmesi Standardı”nın banka kaynaklı krediler ve alacakların muhasebeleştirilmesi ile ilgili olarak getirmiş olduğu düzenlemeler uyarınca muhasebeleştirilmektedir.
Bu doğrultuda; döviz kredileri evalüasyon işlemine tabi tutulmakta ve kur değerlemesi sonucu oluşan değerleme farkları konsolide gelir tablosunda “Kambiyo Karları/Zararları” içerisinde muhasebeleştirilmektedir. Dövize endeksli krediler hesaplara intikal ettikleri tarihteki Türk lirası değerlerle muhasebeleştirilmekte ve bu krediler için hesaplanan kur değerleme farkları faiz gelirleri hesabında izlenmektedir.
Kredilerin faiz reeskontları iç verim oranı yöntemi ile hesaplanmaktadır.
Ana ortaklık Banka yönetimi tarafından düzenli aralıklarla yapılan kredi portföyü incelemeleri neticesinde kullandırılan kredilerin tahsil edilemeyeceğine ilişkin bulguların tespiti halinde söz konusu krediler, 30 Haziran 2001 tarih ve 24448 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik” ile 31 Ocak 2002 tarih ve 24657 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış olan ‘Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik’’in öngördüğü üzere takip hesaplarına intikal ettirilmekte ve bu kredilere özel karşılık ayrılmaktadır. Ayrılan özel karşılıklar konsolide gelir tablosuna yansıtılmaktadır.
Söz konusu kredilerle ilgili cari dönem içinde ayrılan karşılıklara ait tahsilatlar konsolide gelir tablosunda “Krediler ve Diğer Alacaklar Karşılığı” hesabına, önceki dönemlerde karşılık ayrılmış olan kredilere ait anapara tahsilatları “Diğer Faaliyet Gelirleri” hesabına, faiz gelirleri ise “Takipteki Alacaklardan Alınan Faizler” hesabına kaydedilmektedir.
Aynı yıl içinde serbest kalan karşılıklar “Krediler ve Diğer Alacaklar Karşılığı” hesabına alacak verilerek, geçmiş yıllarda ayrılan karşılıkların serbest kalan bölümü ise “Diğer Faaliyet Gelirleri”
hesabına aktarılarak muhasebeleştirilmektedir.
XI. Şerefiye ve diğer maddi olmayan duran varlıklar
Bilanço tarihleri itibariyle ilişikteki konsolide mali tablolarda şerefiye hesabı bulunmamaktadır.
Tüm maddi olmayan duran varlıklar MUY 3 “Maddi Olmayan Duran Varlıklar’ın
Muhasebeleştirilmesi Standardı” uyarınca kayıtlara maliyet bedelinden alınmakta ve enflasyona göre düzeltilmiş maliyet tutarları ile izlenmektedir. İlk defa düzeltme işlemine tabi tutulacak amortismana tabi varlıkların maliyetine ilave edilmiş varsa kur farkı, finansman giderleri ve yeniden değerleme artışı ilgili varlığın maliyetinden düşülerek bulunan yeni değer üzerinden enflasyona göre düzeltme işlemi yapılmıştır. Ana ortaklık Banka kayıtlarında bulunan maddi olmayan duran varlıklardan, 1 Ocak 2003 tarihinden önce alınanları için, doğrusal amortisman yöntemine göre %20 oranında, bu tarihten sonra alınanlar için ise %40 oranında azalan bakiyeler metoduna göre amortisman
ayrılmaktadır.
Maddi olmayan duran varlıklar tahmini faydalı ömürleri olan beş yıl boyunca doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak itfa edilmektedir. Varlığın faydalı ömrünün tespiti, varlığın beklenen kullanım süresi, teknik, teknolojik veya diğer türdeki eskime ve varlıktan beklenen ekonomik faydayı elde etmek için gerekli olan bakım masrafları gibi hususlar değerlendirilerek yapılmaktadır. Kullanılan amortisman oranı ilgili aktiflerin faydalı ömürlerine yaklaşık olarak tekabül etmektedir. Faydalı ömrün tespiti MUY 3 “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi Standardı”nın 18.
maddesinde yer alan esaslar doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.
Devam eden bilgisayar yazılımları ile ilgili maliyetler maddi olmayan duran varlıklar içerisinde sınıflandırılmaktadır. Bilgisayar yazılımlarını geliştirirken yapılan harcamalar yazılımın ilk maliyetine eklenmekte olup, bu kıymetler için ayrılan amortisman oranı %20 olarak belirlenmiştir. Yurt dışı bağlı ortaklıklardan Denizbank AG bilgisayar yazılımlarının amortisman oranını %33 olarak belirlemiştir.
XII. Maddi duran varlıklar
Tüm maddi duran varlıklar MUY 2 “Maddi Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi Standardı”
uyarınca kayıtlara maliyet bedelinden alınmaktadır.
Maddi duran varlıklar, paranın bilanço tarihinde geçerli satın alma gücü cinsinden yeniden düzenlenmesi sonucu bulunan değerleri üzerinden gösterilmiştir. İlk defa düzeltme işlemine tabi tutulacak amortismana tabi varlıkların maliyetine ilave edilmiş, varsa kur farkı, finansman giderleri ve yeniden değerleme artışı ilgili varlığın maliyetinden düşülerek bulunan yeni değer üzerinden enflasyona göre düzeltme işlemi yapılmıştır.
Ana ortaklık Banka’nın kayıtlarında bulunan maddi duran varlıklar üzerinden 2003 yılı öncesinde alınan varlıklar için normal amortisman yöntemine göre, 2003 yılından itibaren alınan varlıklar için ise azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayrılmaktadır. Kullanılan amortisman oranları aşağıda belirtilmiştir:
2003 yılı öncesi
2003 ve sonraki yıllar Menkuller
- Büro makineleri %20 %40 - %50
- Mobilya / mefruşat %20 %20 - %50
- Nakil vasıtaları %20 %40 - %50
- Diğer teçhizat %20 %4.44 - %50
Gayrimenkuller %2 %2
Cari dönem bilanço tarihi itibariyle yasal kayıtlarda yer alan binalar ve elden çıkarılacak gayrimenkuller için ekspertiz çalışmaları yapılmamıştır.
Maddi duran varlıkların elden çıkarılmasından kaynaklanan kar ve zarar, net elden çıkarma hasılatı ile ilgili maddi duran varlığın enflasyon düzeltmesinden sonraki net defter değerinin farkı olarak konsolide gelir tablosunda “Diğer Faaliyet Gelirleri/Giderleri” içerisinde yansıtılmaktadır.
Maddi bir duran varlığa yapılan normal bakım ve onarım harcamaları gider olarak muhasebeleştirilmektedir. Maddi duran varlığın kapasitesini genişleterek kendisinden gelecekte elde edilecek faydayı artıran nitelikteki yatırım harcamaları, maddi duran varlığın maliyetine eklenmektedir.
Yatırım harcamaları, varlığın faydalı ömrünü uzatan, varlığın hizmet kapasitesini artıran, üretilen mal veya hizmetin kalitesini artıran veya maliyetini azaltan giderler gibi maliyet unsurlarından oluşmaktadır.
Maddi duran varlıkların üzerinde rehin, ipotek ve diğer tedbirler veya bunların alımı için verilen taahhütler bulunmamaktadır.
Ana ortaklık Banka’nın kayıtlarında bulunan maddi duran varlıklar, 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren altı aylık dönemden önceki dönemlerde Vergi Usul Kanunu’na göre tam yıl esası gereği amortismana tabi tutulmuştur. MUY 14 uyarınca bilanço tarihi itibariyle aktifte bir hesap döneminden daha az bir süre bulunan maddi duran varlıklara ilişkin olarak, bir tam yıl için öngörülen amortisman tutarının, varlığın aktifte kalış süresiyle orantılanması suretiyle bulunan tutar kadar amortisman ayrılması gerekmektedir. Maddi duran varlıkların amortisman hesaplamaları 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren altı aylık döneme ait mali tablolarda MUY 14 Tebliği uyarınca yapılmış ve uygun şekilde gelir tablosuna yansıtılmıştır. Cari dönemde düzeltilen bu hatanın konsolide mali tablolara etkisi Beşinci Bölüm’de bulunan “III – Konsolide gelir tablosuna ilişkin olarak açıklanması gereken hususlar”
dipnotunda açıklanmıştır.
XIII. Kiralama işlemleri
Finansal kiralama sözleşmelerinin süresi azami 4 yıldır. Finansal kiralama yoluyla edinilen sabit kıymetler maddi duran varlıklar içinde sınıflandırılmakta ve bu sabit kıymetler faydalı ömürleri esas alınmak suretiyle %20 oranında amortismana tabi tutulmaktadır. Finansal kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan borçlar pasifte “Finansal kiralama borçları” hesabında gösterilmektedir. Finansal kiralama ile ilgili faiz giderleri ve kur farkları gelir tablosuna yansıtılmaktadır.
Faaliyet kiralaması konusu sözleşmelerin, süreleri bitmeden sona erdirilmesi durumunda, kiralayana ceza olarak ödenmesi gereken tutarlar kiralamanın sona erdiği dönemde, nakit ödemeye istinaden, gider olarak muhasebeleştirilmektedir. Süresi bitmeden sona erdirilen faaliyet kiralaması sözleşmesi bulunmamaktadır.
DFS Grup, “Kiralayan” olma sıfatıyla finansal kiralama işlemleri gerçekleştirmemektedir.
XIV. Karşılıklar ve şarta bağlı yükümlülükler
Krediler ve diğer alacaklar için ayrılan özel ve genel karşılıklar dışında kalan karşılıklar ve şarta bağlı yükümlülükler, MUY 8 “Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Varlıkların Muhasebeleştirilmesi Standardı” uyarınca; karşılıklar geçmiş olayların bir sonucu olarak ortaya çıktığı anda muhasebeleştirilmekte olup, bununla ilgili olarak DFS Grup tarafından yükümlülük tutarının tahmini yapılarak konsolide mali tablolara yansıtılmaktadır. Söz konusu yükümlülük tutarının tahmin edilemediği durumlarda “Şarta bağlı” olarak kabul edilmektedir. Şarta bağlı yükümlülükler için şartın gerçekleşme olasılığı yüksek ise ve güvenilir olarak ölçülebiliyorsa karşılık ayrılmakta, güvenilir olarak ölçülemiyorsa ya da şartın gerçekleşme olasılığı yoksa veya az ise bu yükümlülük dipnotlarda açıklanmaktadır.
DFS Grup avukatlarından edinilen hukuk beyanına göre 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle DFS Grup aleyhine açılmış olan ve devam eden 16,592 TL, 1,280,250 ABD Doları ve 58,578 Euro tutarında toplam 92 adet dava mevcuttur. Bu davaların önemli bir kısmı ayrılan personel tarafından açılan tazminat davaları ile bazı kira borçlarının tazmini için açılan davalardır. Ayrıca, DFS Grup tarafından açılmış olup devam eden 562,117 Euro, 18,324 TL tutarında, toplam 600 adet takip davası mevcuttur.
DFS Grup yönetimine göre, devam eden davalar ile ilgili ayrılması gereken herhangi bir karşılık bulunmamaktadır.
XV. Çalışanların haklarına ilişkin yükümlülükler
Türkiye’de mevcut kanunlar çerçevesinde, Bankalar istifa ya da kötü hal dışında görevine son verdiği veya yasal emeklilik süresini dolduran personeline beher çalışma yılı için 30 günlük ücret üzerinden ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu kapsamda, cari dönem bilançosunda, personelin ortalama kıdem süresi, işten ayrılma oranı ve kıdem tazminatı tavanı dikkate alınarak maksimum tahmini yükümlülük üzerinden kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır. MUY 10 “Banka Çalışanlarının Haklarının Muhasebeleştirilmesi Standardı” hükümleri, kıdem ve ihbar tazminatı yükümlülükleri için, bilançonun hazırlandığı dönemden önceki son beş yıl için yapılan ödemelerin toplam yükümlülük tutarlarına oranları alınarak hesaplanan fiili ödeme oranlarının ortalamasının cari yıl sonu itibariyle toplam
XVI. Vergi uygulamaları Kurumlar vergisi
24 Nisan 2003 tarihinde yayımlanan 4842 sayılı kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde, 2003 yılı gelirlerinden başlamak üzere kurumlar vergisi oranı %30 olarak uygulanmaktadır. Ancak, 2 Ocak 2004 tarihinde yayımlanan 5035 sayılı kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde sadece 2004 yılı kazançlarının vergilendirilmesinde uygulanacak kurumlar vergisi oranının %33 olması hükme bağlanmıştır.
24 Nisan 2003 tarihinden itibaren, 2002 ve önceki yıl karları da dahil olmak üzere, dönem karı, dağıtılmaması, sermayeye ilave edilmesi veya tam mükellef kurumlara dağıtılması durumlarında stopaja tabi olmazken, tam mükellef gerçek kişilere, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefiyeti olmayanlara, kurumlar vergisi ve gelir vergisinden muaf olanlara, dar mükellef kurumlara (Türkiye’de işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) ve dar mükellef gerçek kişilere yapılacak kar dağıtımı %10 oranında stopaja tabidir (fon payı uygulamasının 31 Aralık 2003 tarihine kadar yürürlükte olması nedeniyle bu tarihe kadar yapılacak olan kar dağıtımlarında efektif vergi oranı
%11 olmaktadır). Ancak, dağıtıma konu dönem karının; 31 Aralık 1998 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançlara, 31 Aralık 2002 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlara ve 24 Nisan 2003 tarihinden önceki müracaatlara istinaden düzenlenmiş olan teşvik belgeleri kapsamındaki harcamalara istinaden hesaplanan ve üzerinden %19.8 stopaj ödenmiş yatırım indirimi tutarından kaynaklanan kazançlara isabet eden kısmı stopaja tabi değildir.
Vergi mevzuatı uyarınca üçer aylık dönemler itibariyle oluşan kazançlar üzerinden %30 (24 Nisan 2003 tarihinden önce %25) oranında geçici vergi hesaplanarak ödenmekte, ödenen tutarlar yıllık kazanç üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilmektedir. 2 Ocak 2004 tarihinde yayımlanan 5035 sayılı kanun çerçevesinde 2004 yılı üçer aylık geçici vergilendirme dönemleri ile ilgili geçici verginin hesabında da %33 oranı dikkate alınmaktadır. Bu tür peşin ödenen vergiler, ilgili yılın kurumlar vergisi yükümlülüğünden mahsup edilmek üzere aktifte “peşin ödenmiş vergiler” hesabında takip edilmektedir.
Kurumlar vergisi, ilgili olduğu hesap döneminin sonunu takip eden dördüncü ayın on beşinci günü akşamına kadar beyan edilerek bu ayın sonuna kadar tek taksitte ödenir. 2003 ve önceki yıllarda Kurumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu’na uygun olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulmamış vergiye tabi kar üzerinden hesaplanmıştır. 30 Aralık 2003 tarihinde yayımlanan 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun çerçevesinde 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren vergiye tabi kazancın enflasyona göre düzenlenmiş mali tablolar üzerinden hesaplanması hükme bağlanmıştır. Bu çerçevede 31 Aralık 2003 tarihli bilançonun söz konusu kanunla getirilen düzenlemeler çerçevesinde düzeltilmiş aktif toplamından düzeltilmiş sermaye, düzeltilmiş hisse senetleri ihraç primleri ve düzeltilmiş hisse senedi iptal karları ile borç toplamının çıkarılması sonucu bulunan fark, geçmiş yıllar kar/zararı hesabında gösterilecek, bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl karı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmeyecektir. Yine 2003 ve önceki hesap dönemlerine ait beyannamelerde yer alan indirilemeyen geçmiş yıl mali zararları 2004 ve daha sonraki hesap dönemlerinde mukayyet (kayıtlı) değerleri ile dikkate alınacaktır.
DFS Grup’un yurtdışındaki bağlı ortaklıkları Avusturya, Moskova ve Kıbrıs’ta faaliyet göstermektedir.
İlgili ülkelerdeki kurumlar vergisi oranı sırasıyla %34, %24 ve %2’dir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönemin kurumlar vergisi matrahından indirilebilir. Beyanlar ve ilgili muhasebe kayıtları vergi dairesince beş yıl içerisinde incelenebilmekte ve vergi hesapları kontrol edilebilmektedir.
Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar ve gelir vergisi karşılıkları pasifte “Vergi Karşılıkları”
hesabına ve gider olarak da “Vergi Karşılığı” hesabına kaydedilmektedir.
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü / aktifi
DFS Grup, uygulanan muhasebe politikaları ve değerleme esasları ile vergi mevzuatı arasındaki geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi hesaplamakta ve muhasebeleştirmektedir. Enflasyon muhasebesi uygulaması ile ilgili farklar üzerinden ertelenmiş vergi hesaplanmamıştır.
30 Haziran 2004 tarihi itibariyle konsolide mali tablolara yansıtılan ertelenmiş vergi pasifi bulunmamaktadır (31 Aralık 2003 tarihi itibariyle ertelenmiş vergi pasifi 8,508 TL).
Ertelenmiş vergi pasifi konsolide bilançoda “Diğer Yabancı Kaynaklar”, ertelenmiş vergi provizyonu ise konsolide gelir tablosunda “Vergi Karşılığı” içerisinde gösterilmiştir. Geçmiş yıla ait ertelenmiş vergi pasifinin geri çevrilmesinden doğan karlar ise “Diğer Faaliyet Gelirleri” kaleminde gösterilmiştir.
XVII. Borçlanmalara ilişkin ilave açıklamalar
Borçlanmayı temsil eden araçlar; işlem tarihinde elde etme maliyeti ile kayda alınmakta, iskonto edilmiş değerleri üzerinden izlenmektedir. İlişikteki mali tablolarda, yabancı para borçlanma araçları dönem sonu gişe alış kuru ile değerlemeye tabi tutulmuş, borçlanma tutarlarına ilişkin döneme isabet eden faiz gideri tutarları mali tablolara yansıtılmıştır.
Borçlanmayı temsil eden yükümlülükler için likidite, faiz oranı ve yabancı para kur riskine karşı genel anlamlı korunma teknikleri uygulanmaktadır. Ancak bunlar muhasebeleştirme açısından MUY 1 kapsamında riskten korunma işlemleri olarak tanımlanamamaktadır.
Bilanço tarihleri itibariyle hisse senedine dönüştürülebilir tahvil ihraç edilmemiştir.
Bilanço tarihleri itibariyle DFS Grup’un ihraç etmiş olduğu borçlanmayı temsil eden finansal araçlar bulunmamaktadır.
XVIII. Ödenmiş sermaye ve hisse senetleri stoğu
Bilanço tarihleri itibariyle hisse senedi ihracı ile ilgili işlem bulunmamaktadır.
Bilanço tarihinden sonra, hisse senetleriyle ilgili kar payları ilan edilmemiştir.
XIX. Aval ve kabuller
Aval ve kabuller, olası borç ve taahhüt olarak bilanço dışı yükümlülükler arasında izlenmektedir. Aval ve kabullere ilişkin nakit işlem, müşterilerin ödemeleri ile eşzamanlı olarak gerçekleştirilmektedir.
Bilanço tarihleri itibariyle aktif karşılığı bir yükümlülük olarak gösterilen aval ve kabuller bulunmamaktadır.
XX. Devlet teşvikleri
Bilanço tarihleri itibariyle DFS Grup’un kullandığı devlet teşviği bulunmamaktadır.
XXI. Raporlamanın bölümlemeye göre yapılması
BDDK tarafından yapılan düzenlemelerle bu bölümde istenen bilgilerin 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren
XXII. Yabancı para varlık ve borçlar
DFS Grup’un yabancı para ile yapmış olduğu işlemler, MUY 11 “Kur Değişimi Etkilerinin Muhasebeleştirilmesi Standardı” esas alınarak muhasebeleştirilmiş olup, 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle tamamlanan yabancı para işlemlerden doğan kur farkı gelirleri ve giderleri işlemin yapıldığı tarihteki geçerli kurlar üzerinden Türk Lirası’na çevrilmekte ve kayıtlara intikal ettirilmektedir. İlgili dönem sonlarında, yabancı para aktif ve pasif hesapların bakiyeleri dönem sonu Ana ortaklık Banka kurlarından Türk Lirası’na çevrilmiş ve oluşan kur farkları kambiyo karı ve zararı olarak kayıtlara yansıtılmıştır. İlgili dönem sonları itibariyle değerlemeye esas alınan Ana ortaklık Banka döviz alış kurları aşağıdaki gibidir:
30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 30 Haziran 2003 ABD Doları 1,480,911 1,393,278 1,407,647 Euro 1,796,938 1,757,480 1,609,503 XXIII. Bağlı ortaklık ve iştirakler
Konsolidasyona tabi olmayan Türk Lirası bağlı ortaklıklar enflasyona göre düzeltme işlemine tabi tutulmuş değerlerinden varsa değer düşüklüğü indirilmiş tutarlarıyla yansıtılmıştır. Enflasyona göre düzeltilmiş değerler, maliyet bedellerinden bu kuruluşların oluşturmalarına izin verilen yeniden değerleme değer artış gibi fonların sermayelerine eklenmesi nedeniyle elde edilen tutarlar indirildikten sonra kalan tutarları üzerinden, satın alma veya sermaye artırımının tahsil tarihleri dikkate alınarak hesaplanan düzeltme katsayıları kullanılarak bulunmuştur. Yabancı para cinsinden bağlı ortaklıkların düzeltilmiş tutarları bu yatırımların döviz cinsinden elde etme maliyetlerinin bilanço tarihindeki döviz kurları kullanılarak Türk Lirasına çevrilmesi suretiyle hesaplanmıştır.
Bilanço tarihleri itibariyle borsaya kote olan Türk Lirası iştirak İMKB’de açıklanan bilanço tarihinden önceki son beş iş gününün kapanış fiyatlarının ortalaması üzerinden değerlenmek suretiyle konsolide mali tablolara yansıtılmıştır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Konsolide bazda mali bünyeye ilişkin bilgiler
I. Finansal araçların kullanım stratejisi ve yabancı para cinsinden işlemlere ilişkin açıklamalar:
DFS Grup kaynakları çeşitli vade dilimlerinde mevduat ve kısa vadeli dış kaynaklı borçlardan oluşmaktadır. Sağlanan kaynaklar genelde sabit oranlı olup, yüksek getirisi olan finansal aktiflerde değerlendirilmektedir. Kaynakların önemli bir bölümü, getiriyi artırmak ve likiditeyi desteklemek amacı ile yüksek getirili ve değişken faizli Türk Lirası ve yabancı para devlet iç borçlanma senetleri ile eurobond gibi enstrümanlar ile dikkatli ve seçici bir yaklaşımla kredilere tahsis edilmektedir.
Vadesi gelmiş bütün yükümlülüklerin karşılanabilirliğini sağlayıcı likidite yapısı, fonlama kaynaklarını çeşitlendirerek, yeterli düzeyde nakit ve nakde dönüşebilir varlık bulundurarak oluşturulmaktadır. Kaynakların vade yapısı ile plasmanların vade yapısı ve getirisi piyasa şartları elverdiğince dikkate alınmakta, uzun vadeli plasmanlarda daha yüksek getiri ilkesi
benimsenmektedir.
Faaliyet alanları için hesaplanan ortalama getirinin üzerinde getiri elde edilen faaliyet alanı bulunmamaktadır. Önemli tutarda bilanço dışı risk alanı bulunmamaktadır.
DFS Grup para ve sermaye piyasalarındaki kısa vadeli kur, faiz ve fiyat hareketleri karşısında ve piyasa koşullarına göre risk limitleri dahilinde çeşitli riskler alabilmektedir.
Ana ortaklık Banka’nın Risk Yönetimi Sisteminde bu pozisyonlar sürekli olarak izlenmekte; aşım ya da piyasa verilerindeki değişimler sonucunda gerekli tedbirler alınmaktadır.
Faiz riskinden korunmak için, sabit ve değişken faizli aktifler ile pasifler, vade yapıları da gözetilerek, dengede tutulmaktadır.
Gerek döviz cinsi gerekse vade yapıları gözetilerek bilançonun aktif-pasif dengesi günlük olarak izlenmektedir. Kısa süreli alınan pozisyon riskleri ise, forward, swap ve option gibi türev ürünleri ile karşılanmaktadır.
ABD Doları ve Euro döviz cinslerinin dışındaki döviz cinslerinde risk alınmamakta, müşteri
işlemleri dolayısıyla alınan pozisyon bilanço büyüklüğünün yaklaşık %0.01 kadarını aştığında, türev ürünleri ile pozisyon kapatılmaktadır.
DFS Grup’un yabancı işletmelerdeki net yabancı para pozisyonu, Ana ortaklık Banka’nın net yabancı para pozisyonu ile birlikte değerlendirilmekte ve oluşan her türlü pozisyon risk limitleri çerçevesinde değerlendirilmektedir.
II. Konsolide sermaye yeterliliği standart oranı
30 Haziran 2004 tarihi itibariyle konsolide sermaye yeterliliği standart oranı %14,42 (31 Aralık 2003: %17,50)’tir. Bu oran ilgili mevzuatta belirlenen asgari oran %8’in üzerindedir.
1. Konsolide sermaye yeterliliği standart oranının tespitinde kullanılan risk ölçüm yöntemleri:
Gayrinakdi krediler ile ilgili işlemlerde, kredi riskine esas tutarların hesaplanmasında, karşı taraftan olan alacaklar, varsa bu işlemler için “Bankalarca Karşılık Ayrılacak Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Kredilere İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik”in 21.
maddesinin (1) numaralı fıkrasında belirtilen oranlar ile çarpıldıktan sonra ilgili risk grubuna dahil edilerek, risk grubunun ağırlığı ile ağırlıklandırılır.
Döviz ve faiz haddi ile ilgili işlemlerde, kredi riskine esas tutarların hesaplanmasında, karşı taraftan olan alacaklar, “Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik”in 21. maddesinin (2) numaralı fıkrasında belirtilen krediye dönüştürme oranlarında ilgili risk grubuna dahil edilerek, ilgili risk grubunun ağırlığı ile ikinci defa ağırlıklandırılır.
2. Konsolide ve konsolide olmayan sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin bilgiler:
Risk Ağırlıkları
Banka Konsolide
0% 20% 50% 100% 0% 20% 50% 100%
Risk Ağır. Varlık, Yüküm., Gnakdi Kredi
Bilanço Kalemleri (Net) 644,523 1,392,608 178,149 2,126,213 792,825 1,518,854 178,149 2,615,085
Nakit Değerler 124,244 630 -- -- 128,091 630 -- --
Bankalar 74,676 1,391,425 -- -- 76,680 1,517,671 -- --
Bankalararası Para Piyasası 70,000 -- -- -- 108,407 -- -- --
Ters Repo İşlemlerinden Alacaklar -- -- -- -- 103,944 -- -- --
Zorunlu Karşılıklar 191,859 -- -- -- 191,959 -- -- --
Özel Finans Kurumları -- -- -- -- -- -- -- --
Krediler 150,334 553 153,475 1,834,894 150,334 553 153,475 2,321,744
Takipteki Alacaklar (Net) -- -- -- 18,282 -- -- -- 18,286
İştirak, Bağlı Ortak. ve VKET Men. -- -- -- 162,041 -- -- -- 162,058
Muhtelif Alacaklar -- -- -- 12,371 -- -- -- 14,714
Vadeye Kadar Elde Tutul Men.Değ 19,346 -- -- 12,244 19,346 -- -- --
Finansal Kira. Amaç. Varlık.Veril -- -- -- -- -- -- -- --
Finansal Kira. İşlemlerinden -- -- -- -- -- -- -- --
Finansal Kira. Konusu Varlıklar -- -- 24,674 -- -- -- 24,674 --
Sabit Kıymetler (Net) -- -- -- 65,807 -- -- -- 73,931
Diğer Aktifler 14,064 -- -- 20,574 14,064 -- -- 24,352
Bilanço Dışı Kalemler 149,420 671,617 471,991 283,588 149,214 676,313 569,673 292,650 Garanti ve Kefaletler 141,486 666,125 193,822 245,398 141,486 666,125 239,367 245,398
Taahhütler 682 -- 275,479 -- 682 -- 327,616 --
Diğer Nazım Hesaplar -- -- -- -- -- -- -- --
Türev Finansal Araçlar ile İlgili -- 4,804 -- 6,055 -- 4,804 -- 7,476
Faiz ve Gelir Tahakkuk ve 7,252 688 2,690 32,135 7,046 5,384 2,690 39,776
Risk Ağırlığı Verilmemiş Hesaplar -- -- -- -- -- -- -- --
Toplam Risk Ağırlıklı Varlıklar 793,943 2,064,225 650,140 2,409,801 942,039 2,195,167 747,822 2,907,735
3. Konsolide ve konsolide olmayan sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin özet bilgi:
Risk Ağırlıkları
Banka Konsolide
Cari Dönem Önceki Dönem Cari Dönem Önceki Dönem
Toplam Risk Ağırlıklı Varlıklar* 3,147,716 2,246,023 3,720,679 2,706,899
Piyasa riskine esas tutar 416,738 483,502 511,013 540,694
Özkaynak 528,609 497,736 610,109 568,333
Özkaynak/RAV (SRY (%)) %14,83 %18,24 %14,42 %17,50
RAV: Toplam Risk Ağırlıklı Varlıklar PRET: Piyasa Riskine esas Tutar
.
4. Özkaynak kalemlerine ilişkin bilgiler
Cari Dönem
Önceki Dönem ANA SERMAYE
Ödenmiş Sermaye 202,000 202,000
Nominal Sermaye 202,000 202,000
Sermaye Taahhütleri (-) -- --
Ödenmiş Sermayenin Enflasyona Göre Düzeltilmesinden Kaynaklanan Sermaye Yedekleri 214,906 256,660
Hisse Senedi İhraç Primleri ve İptal Kârları -- --
Yasal Yedekler -- 5,536
I. Tertip Kanuni Yedek Akçe (TTK 466/1) -- 1,555
II. Tertip Kanuni Yedek Akçe (TTK 466/2) -- 3,801
Özel Kanunlar Gereği Ayrılan Yedek Akçe -- --
Statü Yedekleri -- --
Olağanüstü Yedekler -- 15,186
Genel Kurul Kararı Uyarınca Ayrılan Yedek Akçe -- 15,186
Dağıtılmamış Kârlar -- --
Birikmiş Zararlar -- --
Yabancı Para Sermaye Kur Farkı -- --
Kâr 56,580 116,899
Dönem Kârı 47,289 116,899
Geçmiş Yıllan Kârı 9,291 --
Zarar (-) -- (169,906)
Dönem Zararı -- --
Geçmiş Yıllar Zararı -- (169,906)
Ana Sermaye Toplamı 473,486 426,375
KATKI SERMAYE
Yeniden Değerleme Fonu -- --
Menkuller -- --
Gayrimenkuller -- --
Sermayeye Eklenecek İştirak ve Bağlı Ortaklık Hisseleri ile Gayrim. Satış Kazanç. -- --
Özel Maliyet Bedelleri Yeniden Değerleme Fonu -- --
Yeniden Değerleme Değer Artışı 27,812 28,494
Kur Farkları 2,209 (1,329)
Genel Karşılıklar 18,954 12,383
Muhtemel Riskler İçin Ayrılan Serbest Karşılıklar 1,771 4,124
Alınan Sermaye Benzeri Krediler -- --
Menkul Değerler Değer Artış Fonu 105,062 113,285
İştirakler ve Bağlı Ortaklıklardan 105,025 113,285
Satılmaya Hazır Menkul Değerlerden 37 --
Yapısal Pozisyona Konu Edilen Menkul Değerler Değer Artışı -- --
Ana Faaliyet Konuları Para ve Sermaye Piyasaları ile Sigortacılık Olan ve Bu Konudaki Özel Kanunlara Göre Izin ve Ruhsat ile Faaliyet Gösteren Mali Kurumlara Yapılan Tüm Sermaye Katılımlarına İlişkin Tutarlar ile Özsermaye Yöntemi Uygulanmış Ancak Aktif ve Pasifleri Konsolide Edilmemiş Bu Tür Mali Ortaklıklara İlişkin Sermaye Payları
-- --
Özel Maliyet Bedelleri 13,682 9,390
İlk Tesis Bedelleri 1,538 1,633
Peşin Ödenmiş Giderler 3,965 3,795
İştirakler, Bağlı Ortaklıkların, Sermayesine Katılınan Diğer Ortaklıkların, Özsermaye Yöntemi Uygulanmış Ancak Aktif ve Pasifleri Konsolide Edilmemiş Bu Tür Mali Ortaklıkların ve Konsolide Sabit Kıymetlerin Rayiç Değerleri Bilançoda Kayıtlı Değerlerinin Altında ise Aradaki Fark
-- --
Türkiye’de Faaliyet Gösteren Diğer Bankalara Verilen Sermaye Benzeri Krediler -- --
Şerefiye (Net) -- --
Aktifleştirilmiş Giderler -- --
III. Konsolide kredi riski
Ara dönem mali tablo açıklamalarına tabi değildir.
IV. Konsolide piyasa riski
Grubun finansal risk yönetimi amaçları çerçevesinde piyasa riskinden korunmak amacıyla önlem alıp almadığı, piyasa riskine maruz kalınması nedeniyle banka yönetim kurulunun risk yönetimine ilişkin olarak almış olduğu önlemler, piyasa riskinin ölçümünde kullanılan yöntemler ile piyasa riski ölçümlerinin aralıkları
Finansal risk yönetimi amaçları çerçevesinde piyasa riskinden korunmak amacıyla “Bankaların İç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkında Yönetmelik” ve “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” kapsamında piyasa riski yönetimi faaliyetlerini belirleyerek gerekli önlemler alınmıştır. Piyasa riskine maruz kalınması nedeniyle banka yönetim kurulunun risk yönetimine ilişkin almış olduğu önlemlerin başında ekonomik sermaye kapsamında belirlenen risk limitleri gelmektedir.
Piyasa riskinin ölçümünde standart metod ve iç model uygulanmaktadır. Standart metod, BDDK tarafından kriterleri belirlenmiş uygulama olup aylık olarak yapılmaktadır. İç model ile risk ölçümü ise günlük olarak takip edilmektedir.
Tutar
İ 23,751
Genel Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü 23,312
Spesifik Risk İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü 439
Faiz Oranı Riskine Tabi Opsiyonlar İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü --
Hisse Senedi Pozisyon Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü – Standart Metot 13,482
Genel Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü 7,075
Spesifik Risk İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü 6,407
Hisse Senedi Pozisyon Riskine Tabi Opsiyonlar İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü -- Kur Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü – Standart Metot 3,648
Sermaye Yükümlülüğü 3,595
Kur Riskine Tabi Opsiyonlar İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü 53
Toplam RMD-İç Model --
Piyasa Riski İçin Hesaplanan Toplam Sermaye Yükümlülüğü 40,881
Piyasa Riskine Maruz Tutar 511,013
V. Konsolide kur riski
1. Grubun maruz kaldığı kur riski, bu durumun etkilerinin tahmin edilmesi, ana ortaklık Banka Yönetim Kurulu’nun günlük olarak izlenen pozisyonlar için belirlediği limitler,
DFS Grup olarak parite ve kur riski alınmamakta TCMB döviz sepetine uygun olarak, işlemler anında hedge edilmektedir. Ölçülebilir ve yönetilebilir riskler, uyulması gereken yasal limitler dahilinde alınmaktadır.
“Bankaların İç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkındaki Yönetmelik” esaslarına göre kur riski izlenmekte ve yabancı para işlemlerde oluşması muhtemel değer değişiklikleri gözlenmektedir.
Kur riskinin ölçülmesinde, Standart Metod Yöntemi kullanılmaktadır. Standart Metod kapsamında yapılan ölçümler haftalık bazda gerçekleştirilmektedir.
Ana ortaklık Banka Yönetim Kurulu günlük olarak; genel ekonomik durum ve piyasalardaki gelişmelere göre risk limitlerini gözden geçirerek gerekli hallerde yeni limitler belirlemektedir.
2. Önemli olması durumunda yabancı para cinsinden borçlanma araçlarının ve net yabancı para yatırımlarının riskten korunma amaçlı türev araçları ile korunmasının boyutu
Yabancı para cinsinden borçlanma araçlarının ve net yabancı para yatırımlarının riskten korunma amaçlı türev araçları ile korunması durumu söz konusu değildir.
3. Yabancı para risk yönetim politikası:
DFS Grup olarak parite ve kur riski alınmamakta TCMB döviz sepetine uygun olarak, işlemler anında hedge edilmektedir. Ölçülebilir ve yönetilebilir riskler, uyulması gereken yasal limitler dahilinde alınmaktadır.
4. Ana ortaklık Banka’nın mali tablo tarihi ile bu tarihten geriye doğru son beş iş günü kamuya duyurulan cari döviz alış kurları:
Bilanço tarihindeki ABD Doları Gişe Döviz Alış Kuru 1,480,911 Bilanço tarihindeki Euro Gişe Döviz Alış Kuru 1,796,938
Tarih ABD Doları Euro
24.06.2004 1,482,897 1,796,084 25.06.2004 1,484,168 1,800,741 28.06.2004 1,486,485 1,809,202 29.06.2004 1,485,911 1,806,868 30.06.2004 1,480,911 1,796,938
5. Banka’nın cari döviz alış kurunun mali tablo tarihinden geriye doğru son otuz günlük basit aritmetik ortalama değeri:
2004 yılı Haziran ayı basit aritmetik ortalama ile ABD doları döviz alış kuru 1,488,195 TL, Euro döviz alış kuru 1,806,189 TL’dir.
Kur riskine ilişkin bilgiler: (milyar TL)
Euro ABD Doları Japon Yeni Diğer Toplam
Cari Dönem Varlıklar
Nakit Değerler (Kasa, Efektif Deposu, Yoldaki Paralar, Satın Alınan Çekler) ve T.C. Merkez Bnk.
49,454 113,401 58 6,215 169,128
Bankalar ve Diğer Mali Kuruluşlardan
Alacaklar 202,076 1,013,663 111 21,061 1,236,911
Alım Satım Amaçlı Menkul Değer. 4,726 39,815 -- 5,484 50,025
Para Piyasalarından Alacaklar 35,053 -- -- 612 35,665
Satılmaya Hazır Menkul Değerler 175,286 363,912 -- -- 539,198
Verilen Krediler * 360,629 1,113,476 -- 7,285 1,481,390
İştirak ve Bağlı Ortaklıklardaki Yat. -- -- -- -- --
Vadeye Kadar Elde Tutulacak M. D. (*) 119,793 24,115 -- -- 143,908
Maddi Duran Varlıklar 2,454 82 -- 430 2,966
Şerefiye -- -- -- -- --
Diğer Varlıklar(*) 50,605 166,257 907 1,365 219,134
Toplam Varlıklar 1,000,076 2,834,721 1,076 42,452 3,878,325
Yükümlülükler
Bankalararası Mevduat -- 16,455 4 12,432 28,891
Döviz Tevdiat Hesabı 985,595 2,034,361 1,926 39,383 3,061,265
Para Piyasalarına Borçlar 103,691 118,723 -- -- 222,414
Diğer Mali Kuruluşlar. Sağl. Fonlar 16,730 560,996 -- 734 578,460
İhraç Edilen Menkul Değerler -- -- -- -- --
Muhtelif Borçlar 2,816 21,170 -- 68 24,054
Diğer Yükümlülükler 22,887 93,638 1,277 433 118,235
Toplam Yükümlülükler 1,131,719 2,845,343 3,207 53,050 4,033,319
Net Bilanço Pozisyonu (131,643) (10,622) (2,131) (10,598) (154,994)
Net Bilanço Dışı Pozisyon 187,198 (128,188) 1,452 36,490 96,952
Türev Finansal Araçlardan Alacak. 450,603 404,831 112,347 113,804 1,081,585
Türev Finansal Araçlardan Borçlar (263,405) (533,019) (110,895) (77,314) (984,633)
Gayrinakdi Krediler 516,316 1,115,875 5,300 63,324 1,700,815
Önceki Dönem
Toplam Varlıklar 1,009,374 2,536,617 12,096 36,642 3,594,729
Toplam Yükümlülükler (957,291) (2,608,704) (15,160) (68,400) (3,649,555)
Net Bilanço Pozisyonu 52,083 (72,087) (3,064) (31,758) (54,826)
Bilanço Dışı Pozisyon (62,052) 77,347 877 24,082 40,254
Gayrinakdi Krediler 521,076 969,575 11,938 71,920 1,574,509
(*): Dövize Endeksli Varlıklar dahil edilmiştir.
