Raporu. Vakıfbank. yavaşlatmak için. kullanımlarının durulmuştur. Ekonomik. artan. bazda Mart. yatırımlara ilişkin. Tarih. Önceki Veri.

(1)

V

V E Ar

VakıfB

Vakıfba Ekonom

raştırm

Bank

ank mik malar

Merk Finan politi yava finan pozis istira kredi kulla duru

Geçt

Cari üzer

Merk işlem üzeri artan döne döne Mart artış yatır tahm

İşsiz

Türk ayınd 964 2011 önce

‐ Ön

Haf

16 –

kez Bankası’

nsal istikrarı ika faiz oran aşlatmak için

nsal istikrarı syonlarının d arın bir par

ilere artık anımlarının lmuştur.

tiğimiz Haft

işlemler a rinde gerçek

kez Bankası mler hesabı, inde gerçekl n cari işleml emi itibariyl emine göre %

t ayında 9.9 ın temel ne ımlara ilişkin minlerde sapm

lik oranı Şu

iye İstatistik da işsiz sayıs

bin kişiye dü 1 yılı Şubat eki yılın aynı d

ümüzdeki H

Haftalık Yurtiç Tarih 17.05.2011 18.05.2011

ftalık Yu

– 23 Mayı

’nın finansal ın sağlanma nlarını düşür n zorunlu kar hangi kanal da dikkate rçası olarak

daha fazla mevcut d

ta Açıklana

çığı Mart a kleşmiştir...

tarafından a 9.8 milyar eşmiştir. Ma er açığı yıllık e değerlend

%120’lik artı milyar dolar edeni olarak n 1.3 milyar maya neden

ubat ayında

k Kurumu (T

ı geçen yılın üşmüştür. İşs döneminde dönemine gö

Hafta Açıkla

çi Ekonomi Gün Açıklan Özel Se Kısa Vad

urtiçi Ek

ıs 2011

l istikrar vurg sı amacıyla rürken, yurti rşılıklarda ser

lla etkileyece alınması ge k değerlendi a ikame ed durumu ve

an Veriler...

ayında 9.8 .

açıklanan ve dolar ile p art ayında b k bazda 60.5 dirildiğinde,

ş gösteren c ra yükselen d k görülürken dolarlık kar olan başlıca

a %11.5’e ge

TÜİK) tarafın aynı dönem sizlik oranı is

, Türkiye ge öre 1 puanlık

anacak Ver

ndemi acak Veri ktör Dış Borcu deli Dış Borçlar

konomi

gusu ve reel artan kısa v içindeki kred rt arttırımlar eği sorusund erekmektedi irdiğimiz re dilme ihtima

oluşturabi

milyar dol

rilere göre 2 iyasa ve Ba bir önceki yıl 5 milyar dola

2011 yılınd cari açık 22.1 dış ticaret aç n, gelir hesa

r transferi ca neden olara

eriledi...

ndan açıklan ine göre 600 se %11.5 se enelinde işg k artışla %48

riler...

Ö

Raporu

l sektörün ro vadeli fon gi di hacmindek ra gitmiştir.

da reel sektö ir. Bu rapo

el sektöre ali bulunan ileceği risk

lar ile bekle

2011 yılı Ma

nkamız bek ın aynı ayın ara ulaşmışt da bir önce 1 milyar dola çığı cari işlem abına yansıy ari işlemler ak görülmekt

nan verilere 0 bin kişi azal viyesinde ge gücüne katılm 8.5 olarak ger

Önceki Veri

‐

u

1

olü...

irişlerine kar ki genişleme Bu politikan ör firmaların orda finans ilişkin yurti n dış kayna kler üzerind

entilerin ço

art ayında ca lentisinin ço a göre %12 tır. Ocak‐Ma eki yılın ay ara ulaşmıştı mler açığında yan doğruda açığına ilişk tedir.

e göre, Şuba larak 2 milyo erçekleşmişti ma oranı, b rçekleşmiştir

Beklenti

‐

11

rşı eyi ın ın al içi ak de

ok

ari ok 28 rt nı ır.

ki an in

at on ir.

bir r.

(2)

2

Merkez Bankası’nın finansal istikrar vurgusu ve reel sektörün rolü

2010 yılında finansal krizden çıkış süreci belirginleşmiş ve hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülke ekonomileri olumlu performans göstermişlerdir. Bu süreçte gelişmiş ülkelerin uyguladıkları genişleyici para politikaları uluslararası likiditenin artmasını sağlarken, gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarının yüksek seviyelere ulaşmasına neden olmuştur. Bu durum söz konusu ülkelerdeki finansal istikrar konusundaki endişelerin yükselmesine neden olmuştur. Türkiye’de de oluşan tabloda Merkez Bankası’nın fiyat istikrarının yanında finansal istikrara yönelik vurguları ve politika kararları yoğunlaşmıştır. Bu çerçevede Merkez Bankası geleneksel para politikası uygulamalarından farklılaşarak politika faiz oranını belirlemenin yanında ikinci politika bileşeni olan zorunlu karşılıkları kullanmaya başlamıştır. Bu çerçevede, finansal istikrarın sağlanması amacıyla artan kısa vadeli fon girişlerine karşı politika faiz oranlarını düşürürken, yurtiçindeki kredi hacmindeki genişlemeyi yavaşlatmak için zorunlu karşılıklarda sert arttırımlara gitmiştir. Bu politikanın finansal istikrarı hangi kanalla etkileyeceği sorusunda reel sektör firmalarının pozisyonlarının da dikkate alınması gerekmektedir. Bu raporda finansal istirarın bir parçası olarak değerlendirdiğimiz reel sektöre ilişkin yurtiçi kredilere artık daha fazla ikame edilme ihtimali bulunan dış kaynak kullanımlarının mevcut durumu ve oluşturabileceği riskler üzerinde durulmuştur.

Merkez Bankası’nın son dönemde açıkladığı ödemeler bilançosu rakamlarına göre, reel sektörün 2008 krizinden sonra devamlı azalan yurtdışı kredi kullanımı eski seviyesine halen dönmemiş olsa da, 2010 yılı itibariyle global piyasalarda ki düzelme ile istikrar kazanmıştır. Reel sektörün yurtdışı kaynaklı kredi kullanımında yaşanan artış, bu sektörde ki firmaların döviz cinsinden yükümlülüklerini arttırarak kur riskini de beraberinde getirmektedir. Uluslararası piyasalarda ki gelişmelere bağımlılığı arttıran bu kredilerin bu piyasalarda meydana gelen bir likidite daralması durumunda reel sektörün kaynağa ulaşmasını da zorlaştırmakta ve bu da karşımıza ikincil bir risk olarak çıkmaktadır. Reel sektör olarak belirttiğimiz yurtdışından kredi kullanabilen firmaların, genellikle büyük firmalar olduğu ve bu firmaların risk yönetimi konusunda daha yetkin olmaları bir dereceye kadar ekonomi üzerinde olumlu bir etken olsa da, yurtdışı piyasalarda olası bir istikrarsızlık durumunda bu krediler ekonominin kırılganlığını arttırabilmektedir.

Türkiye’de firmalar kesiminin taşıdığı riskin belirlenmesi açısından söz konusu firmaların net döviz pozisyonunun seyri dikkate alınmalıdır. Küresel krizin borçlanma piyasaları üzerinde ciddi olumsuz etkilerinin olmasına karşın firmalar kesiminin net döviz pozisyonundaki bozulmanın devam ettiği görülmektedir. Bununla birlikte, kısa vadeli net döviz pozisyonunda ise dengeli seyrin hakim olduğu dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, reel sektörün net döviz açığına maruz kalmalarına karşın, söz konusu açığın kısa vadeli olmaması bir avantaj olarak değerlendirilebilmektedir.

‐100

‐80

‐60

‐40

‐20 0 20

Kaynak: TCMB

Grafik‐2: Reel Sektör Firmalarının Net Döviz Pozisyonu (Milyar $)

Net Döviz Pozisyonu Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

Ara.02 May.03 Eki.03 Mar.04 Ağu.04 Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10

Kaynak: TCMB

Grafik‐1: Reel Sektör Kredi Kullanımı (yıllık, milyar $)

(3)

Reel sektörün kısa vadeli kredi kullanımlarının firmaların finansal istikrar üzerindeki riskleri yansıtma açısından önemi büyüktür. Firmalar kesiminin kısa vadeli kredi kullanımlarının yüksek seviyelere ulaşması söz konusu şirketlerin kırılganlıklarını arttırırken, özellikle döviz geliri elde etmeyen firmaların daha fazla riskle karşılaşmalarına neden olabilecektir.

Bu çerçevede 2008 yılının ardından küresel krizin etkilerinin borçlanma piyasalarındaki olumsuz etkilerinin derinleşmesi sonucunda firmaların kısa vadeli kredi kullanımları sert bir sekilde gerilemiştir.

Reel sektör kısa vadeli kredilerinini toplam kısa vadeli krediler içindeki payı krizin ardından düşerken, 2010 yılından itibaren toparlanma eğilimlerinin belirginleşmesi kısa vadeli kredi kullanımlarının artış trendine girmesine neden olmuştur.

Firmaların sahip oldukları dış borçların boyutunun yanında söz konusu borçları nasıl bir plan ile geri ödeyecekleri de önümüzdeki dönemde finansal istikrara yönelik oluşabiecek risklerin belirlenmesi ve bu risklere karşı hangi önlemlerin ne boyutta alınması gerektiği konusunda önemli ipuçları verebilecektir. Firmalar kesiminin 2011 – 2013 döneminde 47.5 milyar dolarlık uzun vadeli kredi geri ödemesi bulunmaktadır.

Sonuç olarak, son dönemde ekonomi gündeminin en önemli maddelerinden olan ve Merkez Bankası politikalarında fiyat istikrarının yanında gözetilmeye başlayan finansal istikrar için kredi genişlemesinin yavaşlatılması yönünde atılacak adımların firmalar kesiminin pozisyonları açısından da değerlendirilmesi yararlı görülmektedir. Merkez Bankası’nın son dönemde uyguladığı geleneksel olmayan para politikası ile iç talebin artış hızında yaratabileceği bir azalmanın, reel sektörün borçluluk düzeyini azaltmak suretiyle de finansal istikrar üzerinde rol oynayabileceği düşünülmesine karşın söz konusu politikaların etkinliği açısından sadece bu kanalın göz önüne alınması yeterli görünmemektedir. Politika sonuçlarının henüz istenilen düzeye ulaşmadığı dikkate alındığında, önümüzdeki dönemde, finansal alanda karar verici pozisyondaki diğer kurumları ve maliye politikası uygulayıcılarını da içeren bir politika bütünü ile karşılaşmamız söz konusu olabilecektir.

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80

0 2 4 6 8 10 12 14 16

2005 2006 2007 2008 2009 2010 Oca.11 Şub.11

Kaynak: TCMB

Grafik‐3:Reel Sektör Kısa Vadeli Kredileri

Yurtdışından Sağlanan Kısa Vadeli Krediler İçinde Reel Sektörün Payı (%, sağ eksen)

Reel Sektörün Kısa Vadeli Kredilerinin Yıllık % Değ.

0 5 10 15 20

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018+

Kaynak: TCMB

Grafik‐4: Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcunun Yıllara Göre Dağılımı (milyar $)

(4)

5

TÜRKİYE

Sektörler Sektör 2009 2010 2010 2010 2010

Payları IV. I. II. III. IV.

(%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek

Tarım 4.1 8.6 4.2 7.2 15.6 8.2

Sanayi 25.4 23.8 25.5 25.8 21.8 24.2

İnşaat 5.6 5.3 5.6 5.7 5.4 5.7

Ticaret 13.3 12.5 13.0 13.2 11.8 13.0

Ulaş. ve Haber. 14.9 14.2 15.0 14.9 13.8 14.7

Mali Kur. 12.5 13.0 12.4 11.1 11.0 13.1

Konut Sah. 5.5 5.0 5.4 4.9 4.5 4.6

Eğitim 2.4 2.0 2.4 2.0 1.6 1.8

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.5 1.2 1.5 1.2 1.1 1.1

Vergi‐Süb. 8.6 8.2 8.6 8.6 8.0 8.5

GSYİH 5.9 12.0 10.3 5.2 9.2

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%) 9.1

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q‐q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y‐y)

(5)

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)*

2009 IV.

Çey

2010 I.

Çey 2010

II.

Çey 2010

III.

Çey 2010

IV.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har.

67.6 70.9 75.3 71.2 68.0 70.8

Dev. Nihai Tük. Har.

9.1 17.7 13.6 13.7 12.5 17.0 Gay. Safi Ser. Oluş.

22.0 16.5 18.1 19.1 17.4 20.2

Kamu Sektörü

3.8 4.4 3.0 3.9 3.8 4.6

Özel Sektör

18.3 12.1 15.1 15.3 13.6 15.6

Mal ve Hiz. İhracatı

23.1 23.1 20.5 22.1 20.8 20.9

Mal ve Hiz. İthalatı

26.9 25.2 25.4 27.3 25.4 28.2

GSYİH

5.9 12.0 10.3 5.2 9.2

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

*2010 Q3 itibariyle

Kaynak:TÜİK

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(6)

7

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40 50

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11

Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.)

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Mart Ayı

2010 2011

Petrol Ürünleri 33 25.8

Tekstil 26.1 ‐0.5

Gıda 13.9 6.1

Kimyasal Madde 30.6 8

Ana Metal Sanayi 16.8 2.4

Metalik Olm. Diğ. Mineral 22.2 6.7

Taşıt Araçları 62.3 27.2

Elektrikli Teçhizat ‐2.4 2.2

Giyim

15.5 ‐4.4

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 May.0

1

Eyl.01 Oca.02 May.0

2

Eyl.02 Oca.03 May.0

3

Eyl.03 Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8

Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0

Eyl.10 Oca.11

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(7)

Kapasite Kullanım Oranı

74.9

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 1,950.0 3,950.0 5,950.0 7,950.0 9,950.0 11,950.0 13,950.0 15,950.0 17,950.0 19,950.0

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III 2010‐I 2010‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

Haziran 05 Eylül 05 Aralık 05 Mart 06 Haziran 06 Eylül 06 Aralık 06 Mart 07 Haziran 07 Eylül 07 Aralık 07 Mart 08 Haziran 08 Eylül 08 Aralık 08 Mart 09 Haziran 09 Eylül 09 Aralık 09 Mart 10 Haziran 10 Eylül 10 Aralık 10 Mart 11

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(8)

9

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

4.26 4.42

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10 Şub.11

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

8.21

‐5 0 5 10 15 20 25

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler (yıllık‐% değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 500 1000 1500 2000 2500

50 100 150 200 250

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 40544 40634

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

‐0.2 0.8

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve Kültür

Eğitim Yıllık

Aylık

(9)

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04 2010M07 2010M10 2011M01 2011M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak: İTO

Kaynak:Türk‐İş

(10)

11

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

10.1 11.5

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01 2010M05 2010M09 2011M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

92 94 96 98 100 102 104 106 108 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(11)

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

13

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

Oca.03 May.0

3

Eyl.03 Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8 Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0 Eyl.10 Oca.11

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐9000

‐7000

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000

‐64000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐12000

‐10000

‐8000

‐6000

‐4000

‐2000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(13)

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Mar.0

4

Haz.04 Eyl.04 Ara.04 Mar.0

5

6

7

8

9

0

1

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

Oca.02 Nis.02 Tem.02 Eki.02 Oca.03 Nis.03 Tem.03 Eki.03 Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Oca.04 Nis.04 Ağu.04 Kas.04 Mar.05 Tem.05 Eki.05 Şub.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Mar.08 Tem.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eyl.09 Oca.10 Nis.10 Ağu.10 Ara.10

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

(14)

15

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

Ara.06 Şub.07 Nis.07 Haz.07 Ağu.07

Eki.07 Ara.07 Şub.08 Nis.08 Haz.08 Ağu.08

Eki.10 Ara.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45 55 65

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

Kaynak:TCMB

‐3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0 500.0

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0 130.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0 380.0

Oca.05 Ağu.05 Mar.06 Eki.06 May.07 Ara.07 Tem.08 Şub.09 Eyl.09 Nis.10 Kas.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

170 190 210 230 250 270 290 310

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)

(15)

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11

Reel Faiz Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

TCMB (milyar $‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar $) Özel Sektör (milyar $)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000 12000000 13000000 14000000

10000000 20000000 30000000 40000000 50000000 60000000 70000000

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

M2 (milyar TL)

(16)

17

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2011‐IMF Beklentisi (Nisan‐2011)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.37 2.23 ‐0.28 7.78 102.94

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.54 6.87 2.66 5.67 33.56

Tüm dünya 4.40 4.46 ‐‐ ‐‐ ‐‐

ABD 2.75 2.17 ‐3.24 8.53 99.52

Euro Bölgesi 1.62 2.26 0.03 9.90 87.28

Almanya 2.54 2.18 5.13 6.55 80.11

Fransa 1.64 2.14 ‐2.78 9.50 87.62

İtalya 1.05 1.95 ‐3.36 8.60 120.25

Macaristan 2.79 4.08 1.45 11.46 76.63

Portekiz ‐1.51 2.35 ‐8.72 11.93 90.55

İngiltere 1.65 4.20 ‐2.42 7.83 83.03

Japonya 1.39 0.15 2.30 4.88 229.08

Çin 9.59 4.98 5.71 4.00 17.08

Rusya 4.82 9.31 5.55 7.30 8.54

Hindistan 8.24 7.51 ‐3.66 ‐‐ 68.20

Brezilya 4.46 6.26 ‐2.58 6.70 65.71

G.Afrika 3.51 4.93 ‐4.36 24.4 39.55

TÜRKİYE 4.60 5.69 ‐8.03 11.44 39.41

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (Yıllık)

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.3 2.7 ‐3.20 0.25 65.4

Euro Bölgesi 2 2.7 0.09 1.25 ‐11.60

Almanya 4 2.60 5.31 1.25 108

Fransa 1.50 2.20 ‐2.05 1.25 ‐36.00

İtalya 1.10 3.00 ‐2.08 1.25 103.70

Macaristan 1.90 4.50 ‐0.46 1.25 ‐36.80

Portekiz 1.20 3.90 ‐9.87 1.25 ‐54.00

İngiltere 1.80 4.00 ‐2.49 0.50 ‐31.00

Japonya 2.20 0.00 3.56 0.10 42.70

Çin 9.70 5.40 5.20 6.31 107.60

Rusya 4.50 9.60 4.05 8.00

Hindistan 8.20 8.82 ‐3.18 5.75

Brezilya 5.04 6.51 ‐1.51 12.00 112.00

G.Afrika 3.80 4.10 ‐2.83 5.50 9.00

Türkiye 9.20 4.26 ‐2.32 6.25 93.43

(17)

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2011

Yılsonu Beklentimiz

Açıklanacak İlk Veriye Ait

Beklentimiz Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 952 559 1 105 101 (2010) ‐‐ ‐‐

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.7 ‐4.8 8.9 (2010) 5.1 ‐‐

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 10.4 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 74.9 (Nisan 2011) ‐‐ ‐‐

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 11.5 (Şubat 2011) 10.8 ‐‐

2009 2010 En Son Yayımlanan 2011

Yılsonu Beklentimiz

Açıklanacak İlk Veriye Ait

Beklentimiz Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 6.52 6.40 4.26 (Nisan 2011) 7.15 ‐‐

ÜFE (Yıllık % Değişim) 5.93 8.87 8.21 (Nisan 2011) ‐‐ ‐‐

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 107,051 133,885 134,092 (29.04.2011) ‐‐ ‐‐

M2 494,024 587,815 613,785 (29.04.2011) ‐‐ ‐‐

M3 520,674 615,088 642,222 (29.04.2011) ‐‐ ‐‐

Emisyon 34,289 44,368 48,034 (29.04.2011) ‐‐ ‐‐

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,689 80.696 89,931 (06.05.2011) ‐‐ ‐‐

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 6.50 1.50 1.50 (16.05.2011) ‐‐ ‐‐

TRILIBOR O/N 6.50 6.54 6.873 (16.05.2011) ‐‐ ‐‐

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐13,991 ‐48,528 ‐6,127 (Şubat 2011) ‐64,000 ‐‐

İthalat ‐140,928 ‐185,535 21,6 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

İhracat 102,143 113,976 11,8 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Dış Ticaret Açığı ‐38,786 ‐71,559 ‐9,8 (Mart 2011) ‐83,000 ‐‐

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 215,060 254,028 20,674 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Bütçe Giderleri 267,275 293,628 26,572 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Bütçe Dengesi ‐52,215 ‐39,600 ‐6,100 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Faiz Dışı Denge 986 8,697 ‐15,2 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 330.0 352.8 359.9 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 111.5 120.5 126.0 (Mart 2011) ‐‐ ‐‐

Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL) 309.8 317.4 317.4 (2010 IV. Çeyrek) ‐‐ ‐‐