KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MALİYET
ANALİZİ
Çok Noktalı Grafik Yöntemi
Bu yöntemde işletme tüm verileri dikkate alır. Bu yüzden en yüksek ve en düşük noktalar yöntemine göre daha sağlıklı veriler sağlamaktadır. Fakat bu yöntemin düzgün olarak sonuç
verebilmesi için grafiği düzenleyen kişinin düzgün grafik çizmesi gerekmektedir. Tüm noktaları grafik üzerinde işaretleyip daha sonra bu noktaların tam ortasından geçen bir doğru çizmesi
gerekir. Çizilen bu doğrunun grafik üzerinde maliyet doğrusunu kestiği nokta işletmenin değişken maliyetlerinin başladığı değişmez maliyet doğrusunun çizildiği noktayı gösterir.
Toplam maliyet (TL)
* Örnek: Y Otel işletmesinin aylık işçilik ücretleri ve o aylara ait satılan oda sayısı aşağıdaki gibidir;
Bu yöntemi uygulayan işletmelerde değişken maliyet doğrusunu çizimi çok önem arz etmektedir.
Bu çizime göre işletmenin aylık değişmez maliyetinin 5.000,00 TL gibi görünmektedir.
Daha önce söylediğimiz gibi bu doğruyu düzgün çizmediğimiz zaman maliyet hesaplamalarımızı doğru yapmamış oluruz.
Tüm verileri dikkate aldığından en yüksek ve en düşük noktalar yöntemine göre daha doğru ve daha sağlıklı bir yöntemdir.
En Küçük Kareler Yöntemi
En küçük kareler yöntemi tüm verileri dikkate alır. Bunun için etkinlik hacminin (oda satış fiyatı) toplamı, etkinlik hacmine bağlı olarak gerçekleşen yıllık toplam maliyeti ve etkinlik hacmi ile
maliyetlerin birbirleriyle çarpımının toplamı ve etkinlik hacminin her ay bazında karelerinin toplamını kullanırız.
Bu yöntem tüm verileri dikkate aldığı için diğer yöntemler içinde en sağlıklı bilgiyi işletme sahiplerine sunar.
a ; aylık değişmez maliyeti
x ; aylık etkinlik hacmini (satılan oda sayısını) y ; aylık maliyet tutarını
n ; dönemlik gözlem sayısını
*Örnek: 100 oda kapasiteli otelimizin aylık oda satışı ve buna bağlı olarak temizlik giderleri şöyledir;
TOPLAM 20.550 288,00
İşletmemiz bu yıl için 20.550 adet oda satmış olup bu odalar için toplam 288 TL temizlik gideri yapılmıştır. Bu temizlik giderinin ne kadarının değişken ne kadarının değişmez olduğunu yıllık olarak ayıralım.
a = [(41.297.500 x 288 ) – ( 20.550 x 531.950 )] / [(12 x 41.297.500) – (20.550 x 20.550)]
= (11.893.680.000 – 10.931.572.500) / (495.570.000 – 422.302.500)
= 962.107.500 / 73.267.500 = 13,131436 aylık değişmez maliyet yuvarladığımızda 13,13 TL'dir.
13,13 x 12 = 157,56 TL yıllık değişmez maliyet tutarını bulmuş oluyoruz.
Yıllık toplam temizlik maliyeti 288,00 TL Yıllık toplam değişmez maliyet 157,56 TL Yıllık toplam değişken maliyet 130,44 TL
Yıllık olarak bulunan bu değişken ve değişmez giderler işletmenin bir sonraki yılki kâr ve zararının hesaplamasında kullanılan parametrelerdir.
Teknik Tahminleme Yöntemi
Bu yöntem, maliyet kalemleriyle otelde yakından ilgilenen bir personelin bulunması ve bu maliyet kalemleri hakkında ortalama bilgilere sahip olarak bilgilendirmesi esasına dayanır.
Böylece maliyetlerdeki değişikliklerin yanında değişikliklerin eğilimi ve değişmez ve değişken maliyet unsurları hakkında daha fazla bilgiye ulaşılmış olunur. Burada personelin kendi bölümü ile ilgili değişimleri sürekli izlemesi ve otelin doluşu ile maliyetler arasındaki değişimi
gözleyebilmesi esastır.
Yöntemin kullanılabilir olması için personelin bilgi ve tecrübesi büyük bir önem arz etmektedir.
Eğer yeterlilikleri olmayan bir personeli böyle bir durumda kullanmaya kalkışırsak elde ettiğimiz verilerin güvenilirliği konusunda sıkıntılar yaşarız. Buda karar alma aşamasında sağlıklı kararlar verilmesine en büyük engel teşkil eder.
Uygulamalı Ayrım Yöntemi
Teknik tahminleme yöntemine yakın bir yöntemdir. Farkı ise uygulamadan kaynaklanmaktadır.
Burada sürekli olarak çalıştırılan işçilerin ve olağanüstü durumlarda çalıştırılan işçilerin durumu güzel bir örnektir. Sürekli olarak çalıştırılan işçilerin ve o bölüm yöneticilerinin ücretleri bizim açımızdan değişmez gider olarak değerlendirilirken olağanüstü durumlarda alınan ek işçi veya ek süreli çalıştırılan işçilerin ücretleri değişken giderleri oluşturmaktadır.
Yöntemin tanımından da anlaşılacağı gibi bu yöntem; daha çok işçi ücretlerinin değişken ve
değişmez kısımlarının tespitinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde matematiksel yöntemlere başvurulmasına ihtiyaç yoktur.
