I
Prof. Dr. Cevdet YAVUZ
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Emekli Öğretim Üyesi
6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE
İSTANBUL 2012
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 11. Baskı
Hazırlayanlar:
Prof. Dr. Cevdet YAVUZ - Doç. Dr. Faruk ACAR - Doç. Dr. Burak ÖZEN
BORÇLAR HUKUKU DERSLERİ
(Özel Hükümler)
Beta
İÇİNDEKİLER II
Yay›n No : 2777 Hukuk Dizisi : 1366
11. Baskı - Ekim 2012 - İSTANBUL
ISBN 978 - 605 - 377 - 799 - 1
*İşbu basım, “Türk Borçlar Hukuku – Özel Hükümler, Tıpkı 8. Baskı, İstanbul 2009 (XLII+1205)” isimli eserimizin, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre güncellenmiş ve yenilenmiş özetidir. Bu basıda, Giriş, §1, §2 ve §3 ile
§13 - §28, Doç.Dr.Burak ÖZEN tarafından; §7, §7A ve §8, Doç.Dr.Faruk ACAR tarafından, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre güncellenmiş ve yenilenmiştir. Bu basıya yapılacak atıflarda, YAVUZ/ACAR/ÖZEN, BH Dersleri, 11.baskı, s.(...)” şeklinde bir yöntem kullanılmasını öneririz.
Cop yright© Bu ki ta b›n bu ba s› s› n›n Tür ki ye’de ki ya y›n hak la r› BE TA Ba s›m Ya y›m Da €› t›m A.fi.’ye ait tir. Her hak k› sak l› d›r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f› k›s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka her han gi bir fle kil de ço €al t› la maz, da €› t› la maz. Nor mal öl çü yü aflan ik ti bas lar ya p› la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur.
Dizgi : Beta Bas›m A.fi.
Bask›-Cilt : Pasifik Ofset
Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar /‹STANBUL Tel: 0212 412 17 77 (Sertifika No. 12027) Kapak Tasar›m : Gökhan Ayrancı
Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi.
Narl›bahçe Sokak Damga Binas› No: 11 Ca€alo€lu - ‹STANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50
www.betayayincilik.com
19.08.2001 günü aramızdan ayrılan babam merhum Süleyman YAVUZ’un
aziz hatırasına.
Prof. Dr. Cevdet Yavuz
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER ... V KISALTMALAR ... XLV
GİRİŞ
TÜRK HUKUKUNDA ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİNİN DÜZENLENMESİ
I. Genel olarak ...1
II. Çeşitli sözleşme tiplerinin kanun tarafından düzenlenmesi ve bu düzenlemenin niteliği ...1
1. Çeşitli sözleşme tiplerinin kanun tarafından düzenlenmesinin sebepleri ...1
a. Tarihî sebepler ...1
b. Hukuk uygulamasında kolaylık ve açıklık sağlama ...1
c. Devletin özel hukuk ilişkilerine kamu düzenini sağlama amacıyla müdahale edebilmesi...2
2. Özel borç ilişkilerini düzenleyen kanun hükümlerinin (özel hükümlerin) niteliği ...2
a. Borçlar Kanununun ikinci kısmının “özel borç ilişkileri” başlığını taşımasının eski Borçlar Kanununun ikinci kısmının başlığı olan “akdin muhtelif nevileri” ne göre isabetli olması ...2
b. Özel borç ilişkilerini düzenleyen kanun hükümlerinin uygulanma sırası ...3
III. Borçlar Kanununda düzenlenen sözleşmeler ...4
1. Borçlar Kanununun sözleşme tiplerini düzenleyen hükümlerine hakim olan temel prensipler ...4
a. Sözleşme özgürlüğü prensibi ...4
b. Tip serbestisi prensibi ...6
c. Hakimin takdir yetkisi prensibi ...6
2. Borçlar Kanununun düzenlediği sözleşmelerin gruplandırılması ...7
a. Konu ve amaç itibariyle sözleşmelerin gruplandırılması ...7
aa) Temlik (devir ve ferağ) borcu doğuran sözleşmeler ...7
bb) Kullanma ve yararlanma hakkı veren sözleşmeler ...7
VI
cc) İş görme sözleşmeleri ...7
dd) Saklama (muhafaza) sözleşmeleri ...7
ee) Teminat sözleşmeleri ...8
ff) Sonuçları talih ve tesadüfe bağlı sözleşmeler ...8
gg) Ortaklık sözleşmeleri ...8
b. Diğer gruplandırmalar ...8
IV. Borçlar Kanunundan başka kanunlarda düzenlenen sözleşmeler ...9
1. Borçlar Kanunundan başka kanunlarla Borçlar Kanununda düzenlenen sözleşmeler hakkında hükümler getirilmesi ...9
2. Borçlar Kanunundan başka kanunlarda düzenlenen sözleşmeler ...10
V. Kanun tarafından düzenlenmeyen sözleşmeler ...11
1. Birleşik sözleşmeler ...11
2. Karma sözleşmeler ...11
a. Karma sözleşmelerin çeşitleri ...11
aa) Çifte tipli karma sözleşmeler ...11
bb) Kombine sözleşmeler ...12
cc) Çeşitli tiplere ait unsurların birbirlerine karıştığı sözleşmeler ...12
dd) Tipik sözleşmeye ikinci derecede başka edim eklenmesi şeklindeki karma sözleşmeler ...12
b. Karma sözleşmelere uygulanacak hükümler ...12
aa) Çeşitli tiplerin birbirini götürmesi görüşü ...12
bb) Soğurma (imtisas) görüşü ...12
cc) Birleştirme görüşü ...12
dd) Yaratma veya kıyas görüşü ...13
3. Kendisine özgü yapısı olan sözleşmeler ...13
a. Genel olarak kendisine özgü yapısı olan sözleşmeler ...13
b. Sulh sözleşmesi ...14
aa) Genel olarak sulh sözleşmesi ...14
bb) Sulh sözleşmesine uygulanacak hükümler ...14
c. Satış için bırakma sözleşmesi ...15
aa) Genel olarak satış için bırakma sözleşmesi ...15
bb) Satış için bırakma sözleşmesinin hükümleri ...15
(a) Satış için bırakanın borçları ...15
(b) Satış için alanın borçları ...15
d. Tek satıcılık sözleşmesi ...16
aa) Genel olarak tek satıcılık sözleşmesi ve unsurları ...16
(a) Yapımcının tek satıcıya belirli bir bölgede satış tekeli tanıması (tek satış hakkı) ...16
(b) Süreklilik taşıyan bir çerçeve sözleşmenin varlığı ...16
(c) Tek satıcının üçüncü kişilerle yaptığı muamelelerde kendi adına ve hesabı ...16
VII (d) Tek satıcının pazarlama, satış ve sürümü artırma faaliyetinde
bulunması ...17
bb) Tek satıcılık sözleşmesinin hükümleri ...17
(a) Tek satıcının borçları ...17
(i) Alım ve bedeli ödeme borcu ...17
(ii) Sürümü artırmak için faaliyette bulunma borcu ...18
(iii) Müşteri hizmetlerini yerine getirme borcu ...18
(iv) Diğer borçları ...18
(b) Yapımcının borçları ...18
(i) Düzenli biçimde mal teslimi yükümlülüğü ...18
(ii) Tek satıcıyı destekleme yükümlülüğü ...19
(iii) Sözleşme bölgesinde doğrudan doğruya veya başkaları aracılığı ile sözleşme yapmama yükümlülüğü ...19
cc) Tek satıcılık sözleşmesinin sona ermesi ...19
BİRİNCİ KISIM: GEÇİRİM (TEMLİK) BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER BİRİNCİ BÖLÜM: SATIŞ SÖZLEŞMESİ BİRİNCİ AYIRIM: GENEL OLARAK SATIŞ SÖZLEŞMESİ § 1. GENEL OLARAK SATIŞ SÖZLEŞMESİ ...23
I. Genel bakış ...23
II. Satış sözleşmesinin tanımı ...24
III. Satış sözleşmesinin hukukî niteliği ...24
1. Satış sözleşmesinin rızaî sözleşme olması ...24
2. Satış sözleşmesinin borç doğurucu sözleşme olması ...25
3. Satış sözleşmesinin karşılıklı sözleşme olması ...25
4. Satış sözleşmesinin geçirim (temlik) borcu doğuran sözleşme olması ....25
IV. Satış sözleşmesinin unsurları ...26
1. Satılan (mebi, satış konusu) ...26
2. Satış bedeli (semen, fiyat) ...27
3. Satılan ile satış bedelinin birbiriyle değiştirilmesi konusunda tarafların anlaşması ...27
V. Satış sözleşmesinin çeşitleri ...29
1) Taşınır satışı ...29
2) Taşınmaz satışı ve satış ilişkisi doğuran sözleşmeler ...29
3) Örnek üzerine satış ...29
4) Beğenme koşuluyla satış ...29
5) Kısmî ödemeli satışlar ...29
6) Açık arttırma ile satış ...29
VI. Satış sözleşmesinin hükümleri ...30
1. Satıcının borçları ...30
2. Alıcının borçları...31
VIII
VII.Satış sözleşmesinde yarar ve hasarın geçmesi ...31
1. Genel olarak ...31
2. Yarar ve hasar kavramları, sorunun ortaya konması ve çeşitli çözüm şekilleri ...31
a. Yarar ve hasar kavramları ...31
b. Sorunun ortaya konması ...32
3. BK m. 208’e göre satış sözleşmesinde yarar ve hasarın geçmesine ilişkin esaslar ...33
4. 818 sayılı (eski) Borçlar Kanunu m. 183’ün satış sözleşmesinde yarar ve hasarın intikaline ilişkin kabul ettiği prensip ve BK m. 208 hükmünün getirdiği esaslarla karşılaştırılması ...35
a. Satış sözleşmesinin kurulmuş ve hükümlerini doğurmaya başlamış olması ...36
b. Satılanın belirlenmiş olması ...37
c. Satılana gelen hasarda satıcının kusurunun bulunmaması ...39
d. Kuralın uygulanmasına engel olacak istisnaların bulunmaması...39
aa) Halin icabından doğan istisnalar ...40
bb) Sözleşmeden doğan istisnalar ...40
cc) Kanundan doğan istisnalar ...40
5. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) çerçevesinde hasarın intikalı sorunu ...41
İKİNCİ AYIRIM: TAŞINIR SATIŞI § 2. TAŞINIR SATIŞI SÖZLEŞMESİ ...43
I. Genel olarak taşınır satışı sözleşmesi ...43
1. Taşınır satışının tanımı ve konusu ...43
2. Taşınır satışı sözleşmesinin şekli ...44
3. Taşınır satışı hakkındaki hükümlerin uygulama alanı ...45
II. Satıcının borçları ...45
1. Satıcının satılanın zilyetliğini ve mülkiyetini devretme borçları ile bu borçları ifa etmede temerrüdü ...45
a. Genel olarak...45
b. Satıcının satılanı saklama ve koruma borcu ...46
c. Satıcının satılanın zilyetliğini devretme borcu ...47
d. Satıcının satılanı gönderme borcu ...49
e. Satıcının teslim giderlerini ve gerektiğinde taşıma giderlerini ödeme borcu ...50
f. Satıcının satılanın mülkiyetini geçirme borcu ...50
g. Satıcının temerrüdü ...51
aa) Âdi satış sözleşmelerinde satıcı temerrüdü ...51
bb) Ticarî satış sözleşmelerinde satıcı temerrüdü ...53
(a) Kesin vadeli işlem karinesi ...54
IX (b) Alıcının teslim talebinden vazgeçerek ifanın yerine
getirilmemesi sebebiyle tazminat talep edebileceği karinesi ...54
(c) Alıcının kendi edimini yerine getirmeksizin mütemerrit satıcıdan tazminat talep edebilme imkânları ...55
(i) Tazminatın genel hükümlere göre hesaplanması ...55
(ii) Tazminatın somut yöntemle hesaplanması ...56
(iii) Tazminatın soyut yöntemle hesaplanması ...57
(d) Ticarî satışlarla ilgili diğer hükümler ...58
2. Satıcının zapttan sorumluluğu ...58
a. Satıcının zapttan sorumluluğunun tanımı ve hukukî niteliği ...58
b. Satıcının zapttan sorumluluğunun şartları ...60
aa) Satılanın alıcıya zapt tehlikesi teşkil eden olayın gerçekleşmesinden önce teslim edilmiş olması ...60
bb) Üçüncü kişinin satılanda zaptı sağlayacak bir hakkının bulunması ...60
cc) Üçüncü kişinin zapta girişmiş bulunması ...61
dd) Alıcının üçüncü kişinin davasını satıcıya ihbar etmesi ...62
ee) Satıcının zapttan sorumluluğunu engelleyen bir durumun bulunmaması ...63
(a) Alıcının satış sözleşmesinin kurulması zamanında zapt tehlikesini bilmesi ...64
(b) Satış sözleşmesinin tarafları arasında zapttan sorumluluğu kaldıran veya sınırlayan bir anlaşmanın bulunması ...64
c. Satıcının zapttan sorumluluğunun kapsamı ...64
aa) Tamamen zapt halinde satıcının sorumluluğunun kapsamı ...65
(a) Tamamen zapt olayının satış sözleşmesine etkisi ...65
(b) Tamamen zapt halinde alıcının hakları ...65
bb) Kısmî zapt halinde satıcının sorumluluğunun kapsamı ...66
(a) Kısmî zapt olayının satış sözleşmesine etkisi ...66
(b) Kısmî zapt halinde alıcının hakları ...66
3. Satıcının ayıptan sorumluluğu ...67
a. Satıcının ayıptan sorumluluğunun tanımı ve hukukî niteliği ...67
b. Satıcının ayıptan sorumluluğunun şartları ...68
aa) Satıcının satılanın ayıplarından yasal sorumluluğunun şartları ...69
(a) Ayıbın sözleşmede yarar ve hasarın alıcıya geçmesi anında satılanda var olması ...69
(b) Satılandaki ayıbın önemli olması ...71
(c) Satılandaki ayıbın gizli olması ...71
(d) Ayıptan sorumluluğun sözleşme ile kaldırılmamış olması ...72
(e) Alıcının ayıptan doğan sorumluluk hükümlerinden yararlanabilmek için kanunun kendisine yüklediği külfetleri yerine getirmiş olması ...72
X
(i) Gözden geçirme külfeti ...73 (ii) Bildirim külfeti ...74 (iii) Satılanın başka yerden gönderildiği satışlarda alıcının külfetleri ...75 (1) Koruma külfeti ...75 (2) Satılanın durumunu usulüne uygun olarak tesbit ettirme külfeti ...75 (3) Şeyi sattırma külfeti ...75 bb) Satıcının bildirdiği niteliklerden dolayı ayıptan
sorumluluğunun şartları ...76 (a) Satıcının satılanla ilgili bazı nitelikleri bildirmesi ...76 (b) Nitelik bildiriminin ciddi (sözleşmenin yapılmasını
etkileyici) olması ...76 (c) Alıcının sorumluluğa ilişkin hükümlerden yararlanabilmek
için kanunun kendisine yüklediği külfetleri yerine
getirmiş olması ...77 c. Satıcının ayıptan sorumluluğunun kapsamı ...77 aa) Genel olarak ...77 bb) Alıcının satılanın ayıplarından sorumluluk şartları
gerçekleşen satıcıya karşı sahip olduğu seçim hakkı ve
bu hakkın kullanılması ile ilgili çeşitli sorunlar ...80 (a) Alıcının satılanın ayıplarından sorumluluk şartları gerçekleşen
satıcıya karşı sahip olduğu seçim hakkının hukukî niteliği ...80 (b) Alıcının seçim hakkını kullanması ve seçim hakkının sona ermesi ... 81
(c) Alıcının seçim hakkını kullanmasının tabi olduğu
sınırlamalar ve hukukî sonuçları ...82 (d) Alıcının seçim hakkını kullanmasının tâbi olduğu süre ve hükümleri ...83
(i) Alıcının seçim hakkını kullanmasının tâbi olduğu kanunî süreler ve hükümleri ...83
(1) Zamanaşımı süresinin başlangıcı ve hesaplanması ..84
(2) Zamanaşımı süresinin kesilmesine ve durmasına
ilişkin hükümlerin uygulanması ...85
(3) Tarafların sözleşme ile zamanaşımı süresini
değiştirmeleri ve hükmü ...85 (ii) Satıcının garanti taahhütlerinin zamanaşımı süresine etkisi ...86
(iii) Satıcının ağır kusurunun özel kanunî zamanaşımı süresine etkisi ...87
(iv) Alıcının seçimlik haklarını süresinde kullanmamasının hükmü ...87
cc) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönmesi ve hükümleri ...88
(a) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönme hakkı ve kapsamı ...88
XI (b) Satılanın alıcıya yüklenebilen bir sebeple yok olması
durumunda sözleşmeden dönme hakkının kullanılması...89 (c) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının hükümleri ...90 (i) Alıcının satış bedelini ödeme borcunu yerine getirmediği
bir dönemde sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının
hükümleri ...91 (ii) Alıcının satış bedelini ödeme borcunu yerine getirmesinden
sonra dönme hakkını kullanmasının hükümleri ...92 (1) Alıcının satış sözleşmesinden dönmesinin satıcıya getirdiği yükümlülükler ve açıklanması ...92 (1.1) Satıcının almış olduğu satış bedelini faiziyle birlikte geri verme borcu ...93 (1.2) Satıcının alıcının satılana ilişkin olarak yaptığı giderleri ve yargılama giderlerini ödeme borcu ..93 (1.3) Satıcının alıcının uğradığı doğrudan zararı tazmin etme borcu ...94 (1.3.1) Satıcının doğrudan zarardan sorumlu o lmasının kusura dayanmaması ...94 (1.3.2) Satıcının doğrudan zarardan
sorumluluğunun kapsamı ...95 (1.4) Satıcının alıcının uğradığı dolaylı zararı tazmin etme borcu ...95 (2) Alıcının satış sözleşmesinden dönmesi durumuna ilişkin yükümlülükleri ...95
(2.1) Alıcının teslim aldığı satılanı geri verme borcu ...96 (2.2) Alıcının satılandan elde ettiği yararları verme borcu ...96 (3) Satımdan dönülmesi durumunda alıcının ve satıcının karşılıklı geri verme borçlarını yerine getirme tarzı ve sırası ...96
dd) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkını kullanması ve hükümleri ...97 (a) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle satış bedelinin
indirilmesi seçimlik hakkının hukukî niteliği ...97 (b) Satış bedelinden indirilecek tutarın tesbitine ilişkin
görüşler ve değerlendirilmesi ...97 (i) Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında mutlak
metodun uygulanması gerektiğini savunan görüş ...98 (ii) Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında
tazminat metodunun uygulanması gerektiğini savunan
görüş ...98 (iii) Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında
nisbî metodun uygulanması gerektiğini savunan görüş ...99 (iv) Görüşlerin değerlendirilmesi ve sonuç ...99
XII
(c) Satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkının kullanılması durumunda alıcının ayrıca tazminat isteyip isteyemeyeceği
sorunu ve çözüm şekli ...100
ee) Alıcının ayıplı satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme seçimlik hakkını kullanması ve hükümleri ...101
ff) Alıcının masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını istemesi ve hükümleri ...103
gg) Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle tazminat isteme seçimlik hakkının varlığı sorunu ve çözümü ...104
III. Alıcının borçları ve bu borçlarında temerrüdü ...104
1. Genel olarak ...104
2. Alıcının satış bedelini ödeme borcu ...105
3. Alıcının satılanı devralma borcu ...107
4. Alıcının satılanı devralma borcundan başka yan borçları ...108
a. Faiz ödeme borcu ...108
b. Mesafe satışında satılanı saklama borcu ...108
c. Mesafe satışında satılanı sattırma borcu ...108
d. Satıcının teslimden önce satılan için yaptığı zorunlu ve yararlı giderleri ödeme borcu ...109
e. Teslim alma (satılanı devralma) ve senet masraflarını ödeme borcu ..109
f. Taşıma giderlerini ödeme borcu ...109
g. Satılanla ilgili yükümlülüklere katlanma borcu ...109
h. Satılanın ambalajını geri verme borcu ...109
5. Alıcının temerrüdü ...110
a. Alıcının satılanı devralmada temerrüdü ...110
b. Alıcının satış bedelini ödemede temerrüdü ...111
aa) Satıcının sözleşmeden dönme imkânını kullanabilmesinin şartları 111 (a) Peşin olarak yapılan satış sözleşmelerinde ...111
(b) Veresiye olarak yapılan satış sözleşmelerinde ...111
bb) Satıcının alıcıdan uğradığı zararın tazminini istemesi ...112
(a) Giderimin somut yöntemle hesaplanması ...112
(b) Giderimin soyut yöntemle hesaplanması ...112
ÜÇÜNCÜ AYIRIM: TAŞINMAZ SATIŞI ve SATIŞ İLİŞKİSİ DOĞURAN SÖZLEŞMELER §3. TAŞINMAZ SATIŞI ve TAŞINMAZ SATIŞI İLİŞKİSİ DOĞURAN SÖZLEŞMELER ..113
I. TAŞINMAZ SATIŞI SÖZLEŞMESİ ...113
1. Genel olarak ...113
2. Taşınmaz satışı sözleşmesinin tanımı, konusu ve tabi olduğu hükümler ...113
a. Taşınmaz satışını sözleşmesinin tanımı ve konusu ...113
b. Taşınmaz satışı sözleşmesinin tabi olduğu hükümler ...114
3. Taşınmaz satışı sözleşmesinin şekli ...114
a. Resmî şeklin kapsamı...115
b. Taşınmaz satışı sözleşmesinin temsilci aracılığı ile yapılması durumunda temsil yetkisi verme muamelesinin şekli ...117
XIII c. Resmi şekil zorunluluğu karşısında muvazaalı taşınmaz satışı
sözleşmelerinin durumu ...117
d. Resmî şekle uyulmamasının müeyyidesi ve sonuçları ...119
e. Tapusuz taşınmazların satışında şekil sorunu ...120
4. Taşınmaz satışında yarar ve hasarın geçişi ...121
5. Taşınmaz satışında satıcının mülkiyeti geçirme borcunu yerine getirmesi 122 6. Taşınmaz satışında satıcının ayıptan sorumluluğuna ilişkin özel hükümler ...123
a. Satıcının ölçü eksikliğinden kaynaklanan sorumluluğu ...123
b. Taşınmaz satışında yapının ayıbına ilişkin zamanaşımı süresi...124
II. Taşınmaz satışı ilişkisi doğuran sözleşmeler ...124
1. Genel olarak ...124
2. Taşınmaz satışı vaadi ...124
a. Tanımı ve şekli ...124
b. Hukukî niteliği ...125
c. Hükümleri ...125
aa) Taraflar arasında ...125
bb) Üçüncü kişilere karşı ...126
3. Alım (iştira) sözleşmesi ...126
a. Tanımı ve şekli ...126
b. Hukukî niteliği ...127
c. Hükümleri ...127
aa) Taraflar arasında ...127
bb) Üçüncü kişilere karşı ...128
4. Geri alım (vefa) sözleşmesi ...128
a. Tanım ve şekli ...128
b. Hukukî niteliği ...129
c. Hükümleri ...129
aa) Taraflar arasında ...129
bb) Üçüncü kişilere karşı ...129
5. Önalım (şuf’a) sözleşmesi ...129
a. Tanımı ve şekli ...129
b. Hukukî niteliği ...130
c. Hükümleri ...130
aa) Taraflar arasında ...130
bb) Üçüncü kişilere karşı ...131
DÖRDÜNCÜ AYIRIM: BAZI SATIŞ TÜRLERİ §4. BAZI SATIŞ TÜRLERİ ... 132
I. Örnek (nümune) üze ri ne sa tış söz leş me si ...132
1. Ge nel ola rak ...132
2. Örnek üze ri ne satışın ta nı mı, ma hi ye ti ve şart la rı ...132
3. Örnek üze ri ne satışın hü küm le ri ...133
4. Örnek üze rin de satışta is pat yü kü ...134
XIV
II. Beğenme koşuluyla (tec rü be ve ya mu aye ne şar tiy le) satış söz leş me si ...134
1. Ge nel ola rak ...134
2. Beğenme koşuluyla satışın ta nı mı, ma hi ye ti ve şart la rı ...135
3. Alı cı nın be ğen me si (tas vip et me si) şar tı nın ger çek leş me si ...136
a. Deneme ve ya gözden geçirme nin sa tı cının yanında ya pıl ma sı ...136
b. Deneme ve ya gözden geçirme nin alı cının yanında ya pıl ma sı ...137
4. Beğenme koşuluyla satışın hü küm le ri ...137
III. Kısmi ödemeli satışlar ...138
A. Tak sit le satış söz leş me si ...138
1. Ge nel ola rak ...138
2. Tak sit le satışın ta nı mı, ma hi ye ti ve şart la rı ...139
a. Satış pa ra sı nın bir den faz la va de ler de bö lüm bö lüm öden me si nin ka rar laş tı rıl mış ol ma sı ...139
b. Satış ko nu su nun ta şı nır şey ve ya hak lar ol ma sı ...139
c. Sa tı la nın alı cı ya hiç ol maz sa tak sit le rin bir kıs mı nın öden me sin den ön ce tes lim edil miş ol ma sı...139
d. Tak sit le satış şart la rı nın tak sit le satış hak kın da ki em re di ci hü küm le re ay kı rı bu lun ma ma sı ...140
3. Tak sit le satış la ra özel ka yıt lar kon ma sı ...143
4. Tak sit le satışın hü küm le ri ...144
a. Tak sit le satışın tak sit le rin öden me si saf ha sın da ki hü küm le ri .... 144
b. Tak sit le satışta tak sit le rin öden me me si nin hü küm le ri ...144
aa) Sa tı cı nın ge cik miş tak si din öden me si ni ve ge cik me taz mi na tı ta lep et me si ...144
bb) Sa tı cı nın söz leş me den dön me hakkını kullanması ...145
cc) Sa tı cı nın sa tı la nın mül ki ye ti ni ta lep et me si ...146
B. Ön ödemeli tak sit le satış söz leş me si ...147
1. Ge nel ola rak ...147
2. Ön öde me li tak sit le sa tı şın ta nı mı, şek li ve içe ri ği ...147
a. Alıcının satılana ilişkin satış bedelini önceden kısım kısım ödemeyi üstlenmesi ...147
b. Satış ko nu su nun ta şı nır şey ve ya hak lar ol ma sı ...148
c. Satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı alıcıya devretmeyi üstlenmesi ...148
3. Ön öde me li tak sit le sa tı şın sona ermesi ...149
IV. Ar tır ma (mü za ye de) ile satış söz leş me si ...150
1. Ge nel ola rak ...150
2. Ar tır ma ile satışın ta nı mı, hu ku kî ma hi ye ti ve çe şit le ri ...151
a. Ceb rî ar tır ma...152
b. İh ti ya rî açık ar tır ma ...152
c. İh ti ya rî özel ar tır ma ...152
3. Ar tır ma ile satış söz leş me si nin ku rul ma sı...153
a. Pey sü re nin tek li fi ile bağ lı ol ma sı ...153
XV
b. İha le yet ki si ...153
c. Satış söz leş me si nin ku rul ma sı ...154
d. İha le ile ya pı lan söz leş me de şe kil ...154
aa) İh ti ya rî özel ar tır ma lar da ...154
bb) İh ti ya rî açık ar tır ma lar da ...154
cc) Ceb rî ar tır ma lar da ...154
4. Ar tır ma ile satış söz leş me si nin hü küm le ri ...154
a. Satış ko nu su nun mül ki ye ti nin alı cı ya geç me si...154
b. Satış pa ra sı nın öden me me si nin so nuç la rı ...155
c. Zap ttan ve ayıptan sorumluluk ...155
aa) Ceb rî ar tır ma lar da ...155
bb) İh ti ya rî açık ar tır ma lar da ...156
cc) İh ti ya rî özel ar tır ma lar da ...156
d. İha le nin ip tal edil me si ...156
aa) Hukuka veya ahlaka aykırı yollara başvurularak ihalenin gerçekleştirilmesi ...156
bb) İha le nin ip ta lin de ip ta li ta lep ede nin bir men fa ati nin bu lun ma sı 157 cc) İp tal hak kı nın sü re si için de kul la nıl ma sı ...157
İKİN Cİ BÖ LÜM: MAL DEĞİŞİM (TRAM PA) §5. MAL DEĞİŞİM (TRAM PA) SÖZ LEŞ ME Sİ ... 159
I. Ge nel ola rak ...159
II. Mal değişim (tram pa) söz leş me si nin ta nı mı, ma hi ye ti ve ta bi ol du ğu hü küm ler ...159
III. Mal değişim (tram pa) söz leş me si ne uy gu la na cak “zapt tan ve ayı ptan sorumluluk” hü küm le ri ...160
1. Zapttan sorumlulukta uy gu la na cak hü küm ler ...161
2. Ayıptan sorumlulukta uy gu la na cak hü küm ler ...161
aa) Söz leş me den dön me ...161
bb)Ken di si nin tes lim et ti ği şe yin ge ri ve ril me si ni ta lep et mek si zin ken di si ne tes lim edi len şe yi ge ri ver me ...161
cc) Ken di si ne tes lim edi len şe yi mu ha fa za ede rek ayıp do la yı sıy la ile ri ge len de ğer ek sik li ği nin gi de ril me si ni ta lep et me ...161
dd) Ayıp lı tram pa ko nu su nun mis lî şey ler den ol ma sı du ru mun da (çe şit bor cun da) ayıp lı şe yin ia de edi le rek ayıp tan âri bir mis li nin ve ril me si ni ta lep et me ...161
ÜÇÜN CÜ BÖ LÜM: BA ĞIŞ LA MA SÖZLEŞMESİ §6. BA ĞIŞ LA MA SÖZ LEŞ ME Sİ ... 163
I. Ge nel ol arak ...163
II. Ba ğış la ma söz leş me si nin ta nı mı, ni te li ği ve un sur la rı ...163
1. Ba ğış la ma nın ba ğış la ya nın ken di mal var lı ğın dan yap tı ğı ka zan dı rı cı bir mu ame le ol ma sı ...164
XVI
2. Ka zan dır ma nın ba ğış la ma se be biy le (ca usa do nan di) ya pıl mış ol ma sı ...165
3. Ba ğış la ma nın söz leş me ol ma sı ...165
4. Ba ğış la ma nın sağ la ra ra sı mu ame le ol ma sı ...166
III. Ba ğış la ma eh li yeti ve ta sar ruf yet ki si ...166
1. Ba ğış la ma eh li ye ti ...166
2. Ba ğış la ma yı ka bul eh li ye ti ...167
3. Ba ğış la ma da ta sar ruf yet ki si ...167
IV. Ba ğış la ma nın çe şit le ri ve bağ lı ol duk la rı şe kil ...167
1. Ba ğış la ma sözü verme (bağışlama va adi) ...167
a. Ta nı mı ...167
b. Şek li ...168
c. Ba ğış la ma va adi nin ifa sı ...168
aa) Ge çer li bir ba ğış la ma sözü vermenin (bağışlama va adinin) ifa sı ..168
bb) Ge çer li ol ma yan bir ba ğış la ma sözü vermenin (bağışlama va adinin) ye ri ne ge ti ril me si ...168
2. El den ba ğış la ma ...169
a. Hu ku kî ni te li ği ...169
b. Şek li ...169
c. Ko nu su ...169
3. Koşullu ba ğış la ma ...170
a. Ba ğış la ya nın ölü mü ne bağ lı ola rak ya pı lan ba ğış la ma lar ...170
b. Ba ğış la ya na dön me şar tı ile ya pı lan ba ğış la ma lar (Va hi be rü cu şar tı ile ba ğış la ma) ...170
c. Ba ğış la ya na dönme koşullu ba ğış la ma lar ...171
4. Yüklemeli (mü kel le fi yet li) ba ğış la ma ...171
a. Yükleme li ba ğış la ma nın özel lik le ri ...171
(a) Ba ğış la yan ...172
(b) Ölü mü ha lin de ba ğış la ya nın mi ras çı la rı ...172
(c) Yet ki li mer ci ...172
(d) Yüklemeden ya rar la nan lar ...172
b. Ba ğış la na nın yüklemeyi (mü kel le fi ye ti) ifa et mek ten ka çın ma sı nın so nuç la rı ...172
c. Ba ğış la na nın yüklemeyi (mü kel le fi ye ti) ifa et mek ten ka çın ma yet ki si . 172 V. Ba ğış la ma nın hü küm le ri ...172
VI. Ba ğış la ma nın ortadan kalkması (so na er me si) ...173
1. Ba ğış la ya nın ölü mü ...173
2. Ba ğış la manın geri alınması ...173
a. Ba ğış la ya nın ba ğış la mayı -ba ğış la ma nın ye ri ne ge ti ril me sin den son ra- geri alması ...174
b. Ba ğış la ya nın ba ğış la ma sözü vermeyi geri alması (ve ifadan kaçınması) ...174
3. Ba ğış la ya nın mi ras çı la rı nın ba ğış la ma yı geri alması ...174
4. Ba ğış la mayı ifa yükümlülüğünün ortadan kalkması ...175
XVII İKİN Cİ KI SIM: KUL LAN MA VE YA RAR LAN MA HAK KI VE REN SÖZ LEŞ ME LER
BİRİNCİ BÖLÜM: KİRA SÖZLEŞMESİ BİRİNCİ AYIRIM: GENEL HÜKÜMLER
§7. GENEL OLARAK Kİ RA SÖZ LEŞ ME Sİ ... 179
I. Kira sözleşmesinin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenleniş biçimi ...179
II. Genel olarak kira sözleşmesi ...180
A. Kira sözleşmesinin tanımı, hukuki niteliği, unsurları ve süresi ...180
1. Genel olarak ...180
2. Kira sözleşmesinin tanımı ...181
3. Kira sözleşmesinin hukuki niteliği ...182
4. Kira sözleşmesinin unsurları ...183
a. Ki ra ya verenin kul la nıl ma sı nı ki ra cı ya bı rak tı ğı ki ra la nan ...183
b. Ki ra cı nın ki ra la na nı kul lan ma kar şı lı ğı ola rak öde di ği ki ra bedeli ...184
c. Ki ra la na nın kul la nıl ma sı ile ki ra bedelinin mü ba de le si ni ko nu edi nen ta rafl a rın kar şı lık lı an laş ma sı...186
5. Ki ra söz leş me si nin sü re si ...187
B. Kiraya Verenin Borçları ...191
1. Kiraya verenin teslim borcu ...191
a. Kiraya verenin kiralananı sözleşmede öngörülen kullanmaya elverişli durumda teslim borcu...191
b. Kiraya verenin kiralananı sözleşme süresince sözleşmede öngörülen kullanıma elverişli halde bulundurma borcu ...193
2. Kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğu ...193
a. Kiraya verenin ayıptan sorumluluğunun gerçekleşmesi şartları ..193
aa) Kiralananda ayıp olarak nitelendirilecek eksiklik ya da bozuklukların bulunması ...194
bb) Kiralananın ayıp nedeniyle sözleşmede öngörülen kullanmaya elverişli olmaması ...197
cc) Kiralanandaki ayıbın gizli olması ...197
dd) Kiraya verenin sorumluluğunun sözleşme ile sınırlandırılmamış veya kaldırılmamış olması ...198
ee) Kiracının kiralananı muayene etmesi (gözden geçirmesi) ve ayıpları kiraya verene bildirmesi (ihbar) ...199
ff) Kiracının ayıptan sorumlu olmaması ...200
gg) Kiraya verenin kusuru ...200
b. Kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğunun hükümleri ...200
aa) Kiraya verenin kiralananın kiracıya teslimi anındaki ayıplarından sorumluluğu ...201
bb) Kiraya verenin kiralananın sonradan ayıplı hale gelmesinden sorumluluğu ...202
XVIII
(a) Kiraya verenden ayıbın giderilmesini (onarımı)
talep hakkı ...202
(b) Kiracının kiralanandaki ayıbı bizzat kendisinin giderme imkânına sahip olması ...203
(c) Kira bedelinin indirilmesini talep hakkı ...206
(d) Kiracının ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini talep hakkı ...207
(e) Sözleşmeden dönme ya da sözleşmeyi feshetme hakkı .208 (f) Kiracının ayıp dolayısıyla uğradığı olumlu zararın tazminini talep etmesi ...209
3. Kiraya verenin üçüncü kişinin ileri sürdüğü haklar sebebiyle sorumluluğu ...210
a. Kiraya verenin zapttan sorumluluğu (kiralananda sözleşmenin kurulması anında mevcut üçüncü kişilerin hakları dolayısıyla zapta karşı tekeffül borcu) ...210
b. Kiraya verenin üçüncü kişinin sözleşmenin kurulmasından sonra üstün hak sahibi olmasından sorumluluğu ...213
aa) Kiralananın el değiştirmesi (kira sözleşmesinin kurulmasından sonra temliki) ...213
bb) Üçüncü kişinin -kiralananda kira sözleşmesinin kurulmasından sonra- sınırlı ayni hak sahibi olması ...215
4. Kiraya verenin kiralananın vergi ve benzeri yükümlülüklerine katlanma borcu ...215
5. Kiraya verenin yan giderlere katlanma borcu ...215
C. Kiracının Borçları ...216
1. Genel Olarak ...216
2. Kiracının kiralanana ilişkin zilyetlik ve kullanma haklarına bağlı borçları ...216
a. Kiracının kiralananı sözleşmeye uygun olarak özenle kullanma borcu ...217
b. Kiracının kiralananın bulunduğu taşınmazda oturan kişiler ile komşulara saygı gösterme borcu ...218
c. Kiralananı iyi bir durumda muhafazası için özen göstermek ve gereken bildirimleri yapmak yükümlülükleri ...218
d. Kiralananda ayıbın giderilmesine ve kiralananın gösterilmesine katlanma borcu ...219
e. Kiracının temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu ...222
f. Kiracının kiralanana ilişkin zilyetlik ve kullanma haklarına bağlı olan borçlarına aykırı davranması ...223
3. Kiracının kiralananı başkasına kiraya vermesi ve kiralananı kullanma alacağını başkasına devretmesi hakları ile ilgili borçları ...223
a. Kiracının kiralananı başkasına kiraya vermesi (kiralaması) ...223
b. Kiracının kiralanandaki kullanma alacağını başkasına devretmesi .226 c. Kira sözleşmesinin devri ...226
XIX
4. Kiracının kira bedelini ifa borcu ...229
a. Kira bedelini ifa zamanı ve yeri ...229
b. Kiralananın kullanılmasının mümkün olmaması halinde kira bedelinin ifası ...231
c. Kira bedelinin ifa edilmemesinin teminatı: Kiraya verenin hapis hakkı ...233
aa) Kapsamı ...233
bb) Üçüncü kişilere ait eşyanın hapis hakkı konusu olması ...234
cc) Hapis hakkının kullanılması ...234
d. Kiracının kira bedelini ifa etmemesi ve sonuçları ...235
aa) Kiracının kira bedelini ifa etmemede temerrüdü ...235
bb) Kira bedelinin ifa edilmemesi ...235
cc) Kiraya verenin süre tayin etmesi ...236
dd) Kira sözleşmesinin feshedilmesi ve hükümleri ...236
e. Kiracının kira bedelini ifada gecikmesi sebebiyle temerrüt faizinden sorumluluğu ...237
f. Konut ve çatılı işyeri kiralarında kira bedelinin ifa edilmemesinin hükmü ...238
g. Kiracının iflas etmesinin kira sözleşmesine etkisi ...238
aa) Kiracının iflas etmesi ...238
bb) Kiracının ya da iflas masasının işleyecek kira bedelleri için uygun bir süre zarfında güvence göstermemesi ...238
cc) Güvence gösterilmemesi durumunda kiraya verenin sözleşmeyi feshetme hakkı ...239
5. Kiracının kiralananı geri verme borcu ...239
D. Kirada Özel Durumlar ...242
1. Kiralananda yenilik ve değişiklik yapılması ...242
a. Kiraya verenin yenilik ve değişiklik yapması ...242
b. Kiracının yenilik ve değişiklik yapması ...244
2. Takastan feragat yasağı ...246
3. Kira bedelinin uyarlanması ...246
E. Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi ...252
1. Genel olarak ...252
2. Sözleşme taraflarının sözleşme hükümlerine aykırı hareket etmesi sebebiyle sona ermesi ...254
3. Belirli süreli kira sözleşmesinin sürenin geçmesiyle sona ermesi ...254
4. Belirsiz süreli kira sözleşmesinin feshi bildirme ile sona ermesi ...255
5. Kira sözleşmesinin önemli sebeplerden dolayı feshini bildirme ile sona ermesi ...257
6. Kiracının ölümü sebebiyle feshini bildirme ile sona ermesi ...259
a. Kiracının ölümü ...259
b. Kiracının mirasçılarının fesih bildirme sürelerine uyarak en yakın fesih dönemi sonu için feshi bildirmesi ...259
c. TBK. m. 333’e dayanan feshi bildirmede herhangi bir tazminat ödenmesinin gerekmemesi ...260
d. Konut ve çatılı işyeri kiralarında durum ...260
XX
İKİNCİ AYIRIM: KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRALARI
§ 7A. KONUT VE ÇATILI İŞYERİ Kİ RASI SÖZ LEŞ ME Sİ ... 261
I. Genel olarak ...261
1. Konut ve çatılı işyeri kirası kavramı ...261
2. Konut ve çatılı işyeri kirasına ilişkin hükümlerin uygulama alanı ...262
3. Kiracı aleyhine düzenleme ve sözleşmede değişiklik yapma yasağı ...263
4. Kira sözleşmesiyle bağlantılı hukuksal işlem (sözleşme) ...265
II. Kiracının güvence vermesi ...268
1. Genel olarak ...268
2. Güvence sınırı ...269
3. Güvencenin kapsamı ...270
4. Bankaya yatırma veya depo zorunluluğu ...271
5. Güvence üzerinde tasarruf ve güvencenin verilmesi ...272
III. Kira Bedeli ve Tespiti ...274
1. 818 sayılı BK ve 6570 Sayılı GKHK Dönemi ...274
a) 18.11.1964 gün ve E. 1964/2 K. 1964/4 sayılı Yarg. İçt. Bir. Kararı ...275
b) 7.7.1965 gün ve E. 1965/5 K. 196565 sayılı Yarg. İçt. Bir. Kararı ...276
c) 21.11.1966 gün ve E. 1966/19 K. 1966/10 sayılı Yarg. İçt. Bir. Kararı .277 d) 6570 sayılı GKHK.’nun kira parasının tesbit edilmesi ile ilgili diğer hükümleri ...278
(a) Mobilyalı kiraya vermenin kira parasına etkisi ...278
(b) Yakıt parasındaki değişikliğin kira parasına etkisi ...278
(c) 6570 sayılı K.’nun kira parası ile ilgili düzenlenmesine aykırı hareket etmenin müeyyidesi ...278
2. 6098 sayılı TBK.nun “kira bedeli” düzenlemesi ...278
a. Genel olarak ...278
b. Kira bedelinin tespiti (belirlenmesi) ...279
c. Tespit davası ...284
IV. Aile Konutu ...285
1. Genel olarak ...285
2. Kira sözleşmesinin feshi için diğer eşin rızasının aranması ...285
3. Eşin bildirim yoluyla kira sözleşmesine taraf haline gelebilmesi ...288
V. Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi ...291
1. Genel hükümler uyarınca sona erme ...291
2. Kira sözleşmesinin bildirim yoluyla sona ermesi ...293
a. Belirli süreli kira sözleşmesi bakımından ...293
b. Belirsiz süreli kira sözleşmesinde fesih bildirimi ile sona erme ...295
c. Bildirimin şekli ...296
3. Kira sözleşmesinin tahliye davası yoluyla sona ermesi ...296
a. Genel olarak ...296
b. Tahliye davası sebeplerinin sınırlılığı ...297
c. Tahliye davası süresinin uzaması ...299
d. Yeniden kiralama yasağı ...300
XXI
VI. Tahliye Sebepleri ...301
A. Kiraya verenden kaynaklanan tahliye sebepleri ...301
1. Kiraya verenin konut gereksinimi sebebiyle tahliye ...301
2. Kiraya verenin işyeri gereksinimi sebebiyle tahliye ...304
3. Yeni malikin konut veya işyeri gereksinimi sebebiyle tahliye ...305
4. Kiralananın yeniden inşa veya imarı sebebiyle tahliye ...307
B. Kiracıdan kaynaklanan tahliye sebepleri ...308
1. Yazılı tahliye taahhüdü sebebiyle tahliye ...308
2. İki haklı ihtar sebebiyle tahliye ...309
3. Kiracının veya birlikte yaşadığı eşinin oturmaya elverişli konutunun varlığı sebebiyle tahliye ...311
ÜÇÜNCÜ AYIRIM: ÜRÜN (HASILAT) KİRASI §8. ÜRÜN (HASILAT) KİRASI SÖZLEŞMESİ ... 313
I. Ge nel ba kış ...313
II. Ge nel ola rak ürün ki ra sı söz leş me si ...313
1. Ürün ki ra sı söz leş me si nin ta nı mı ...313
2. Ürün ki ra sı söz leş me si nin hu ku ki ni te li ği ...314
3. Ürün ki ra sı söz leş me si nin un sur la rı ...314
a. Kiraya verenin (kiralayanın) kul la nıl ma sı nı ve ürünlerini devşirilmesini ki ra cı ya bı rak tı ğı ki ra la nan ...314
b. Ki ra cı nın kul lan ma ve iş let me kar şı lı ğı ola rak öde di ği ki ra pa ra sı ....315
c. Ki ra la na nı kul lan ma ve iş let me ile ki ra bedelini öde me nin mü ba de le si ni ko nu edi nen ta rafl a rın kar şı lık lı an laş ma sı ...315
4. Ürün ki ra sı söz leş me si nin sü re si ...316
III. Ürün ki ra sı söz leş me sin de ki raya verenin borç la rı ...316
1. Ki ra la ya nın ki ra la na nı söz leş me nin amacına uygun kul lanıl ma ya ve iş let me ye el ve riş li du rum da tes lim bor cu ...317
2. Kiraya verenin ki ra la na nı söz leş me sü re sin ce söz leş me nin amacına uygun kul lanıl ma ya ve iş let me ye el ve riş li hal de bu lun dur ma bor cu ...317
3. Ki ra ya verenin ayı ptan sorumluluğu ...317
4. Kiraya verenin zapt tan sorumluluğu ...318
a. Ki ra la nan da söz leş me nin ku rul ma sı anın da mev cut üçün cü ki şi le rin hak la rı do la yı sıy la zap ttan sorumluluğu (gerçek zapt) ...318
b. Ki ra la na nın ki ra söz leş me si nin ku rul ma sın dan son ra tem li ki (gerçek olmayan zapt) ...318
5. Ki ra ya verenin ki ra la na nın ver gi ve benzeri yükümlülükleri öde me bor cu .319 IV. Ürün ki ra sı söz leş me sin de ki ra cı nın borç la rı ...319
1. Ki ra cı nın ki ra la na nı kul lan ma ve iş let me siy le il gi li borç la rı ...319
a. Ki ra la na nı iyi iş let me bor cu ...319
b. Ki ra la na nın iyi bir hal de mu ha fa za sı için özen gös ter me bor cu ...320
c. Ki ra cı nın ki ra la na nın iş le til me si nin ge rek tir di ği ola ğan gi der le ri yap ma bor cu ...320
XXII
d. Ki ra cı nın kiraya verenin zaptta ya da ayıptan sorumluluğunu ge rek ti ren bir du ru mun var lı ğı ha lin de ge rek li ih bar la rı
yap ma bor cu ...320 e. Ki ra cı nın ki ra la na nı kul lan ma ve iş let me siy le il gi li borç la rı na
ay kı rı ha re ket et me si ...320 2. Ki ra cı nın ki ra la na nı baş ka sı na ki ra ya ver me si ve ki ra ala ca ğı nı
baş ka sı na tem lik et me si ya sa ğı ve is tis na sı ...320 3. Ki ra cı nın ki ra bedelini ve yan giderleri öde me bor cu ...321 a. Ki ra bedelini ve yan giderleri öde me za ma nı ...321
b. Ki ra la na nın kul la nıl ma sı nın müm kün ol ma ma sı na rağ men ki ra bedelinin öden me si ...321 c. Ki ra cı nın ki ra pa ra sın dan in di rim is te ye bil me im kâ nı ...322 d. Ki ra pa ra sı nın öden me me si nin te mi na tı: Kiraya verenin ha pis hak kı ..322 e. Ki ra cı nın ki ra bedelini öde me me si ve so nuç la rı ...323 4. Ki ra cı nın ki ra la na nı ge ri ver me bor cu ...323 a. Ki ra cı nın ki ra la na nı ge ri ver me bor cu nun kap sa mı ...323 b. Def ter tu tul ma sı ha lin de ki ra cı nın ki ra la na nı ge ri ver me ...323 c. Zi raî ta şın maz la rın ürün ki ra sın da söz leş me nin so na er me sin de
se me re le rin ki me ait ola ca ğı so ru nu bor cu nun kap sa mı ...324 d. Dü zen li bir iş let me nin ge rek tir di ği stok la rın bı ra kıl ma sı ...324 V. Ürün ki ra sı söz leş me si nin so na er me si...324
1. Ürün ki ra sı söz leş me si nin söz leş me ta rafl a rı nın söz leş me hü küm le ri ne ay kı rı ha re ket et me si se be biy le so na er me si ...324 2. Be lir li sü re li ki ra söz leş me le rin de sü re nin geç me siy le so na er me ...325 3. Be lir siz sü re li ki ra söz leş me le ri nin fes hi bil dir me ile so na er me si ...325 4. Ürün ki ra sı söz leş me si nin önem li se bep ler den do la yı fes hi ni bil dir me
ile so na er me si ...325 5. Ürün ki ra sı söz leş me si nin ki ra cı nın ölü mü se be biy le fes hi ni bil dir me
ile so na er me si ...325 VI. Hay van ki ra sı söz leş me si ...326 1. Hay van ki ra sı söz leş me si nin ko nu su ...326 2. Hay van ki ra sı söz leş me sin de ki ra cı nın so rum lu lu ğu ...326 3. Hay van ki ra sı söz leş me si nin fes hi bil dir me ile so na er me si ...326
İKİNCİ BÖLÜM: ÖDÜNÇ SÖZLEŞMELERİ BİRİNCİ AYIRIM: KULLANIM ÖDÜNCÜ (ÂRİYET)
§9. KULLANIM ÖDÜNCÜ (ÂRİ YET) SÖZ LEŞ ME Sİ ... 327 I. Ge nel ola rak ...327 II. Ge nel ola rak kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si ...327 1. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin ta nı mı ...327 2. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin hu ku kî ni te li ği ...328 3. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin un sur la rı...328
XXIII a. Kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su bir şey ve ya hak kın bu lun ma sı ...329
b. Kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su şey ve ya hak kın kul la nıl ma sı nın baş ka sı na bı ra kıl ma sı ...329 c. Kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su nun kul la nıl ma sı nın bı ra kıl ma sı nın
kar şı lık sız ol ma sı ...329 d. Kullanım ödüncü (âri yet) ala nın ge ri ver me bor cu nun bu lun ma sı ..330 e. Ta rafl a rın an laş ma sı ...330 4. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin sü re si ...330 III. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me sin de kullanım ödüncü (âri yet)
ve re nin borç la rı ...330 1. Kullanım ödüncü (âri yet) ve re nin kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su nu
söz leş me ye uy gun ola rak kul lan ma sı için kullanım ödüncü (âri yet) ala na tes lim et me si bor cu ...330 2. Kullanım ödüncü (âri yet) ve re nin kullanım ödüncü (âriyet) ala nın kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su na yap tı ğı ola ğa nüs tü mas rafl a rı öde me bor cu ..331
IV. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me sin de kullanım ödüncü (âri yet)
ala nın borç la rı ...331 1. Kullanım ödüncü (âri yet) ala nın kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su nu
söz leş me ye ya da ni te li ği ne uy gun kul lan ma bor cu ...332 2. Kullanım ödüncü (âri yet) ala nın kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su nu
baş ka sı na kul lan dır ma ma bor cu ...332 3. Kullanım ödüncü (âri yet) ala nın Kullanım ödüncü (âri yet) ko nu su nun
ola ğan gi der le ri ne kat lan ma bor cu...332 4. Kullanım ödüncü (âri yet) ala nın kullanım ödüncü (âri yet)
ko nu su nu ge ri ver me bor cu ...333 5. Bir den çok bir lik te kullanım ödüncü (âri yet) alan la rın so rum lu lu ğu ...333 V. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin so na er me si ...333 1. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin kullanım ödüncü (âri yet) alanın
söz leş me hü küm le ri ne ay kı rı ha re ket et me si se be biy le so na er me si ...333 2. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin söz leş me de ka rar laş tı rı lan
sü re nin geç me siy le so na er me si...334 3. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin ödünç ko nu su nu söz leş me de
ka rar laş tı rı lan şe kil de ödünç ala nın kul lan ma sıy la ya da bu kul lan ma için ge rek li sü re nin geç me siy le so na er me si ...334 4. Söz leş me de bir sü re nin ya da kul lan ma tar zı nın ka rar laş tı rıl ma dı ğı
du rum lar da kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin so na er me si ...334 5. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin kullanım ödüncü (âri yet)
ve re nin ön ce den bi li ne me yen ace le ih ti ya cı se be biy le so na er me si...334 6. Kullanım ödüncü (âri yet) söz leş me si nin kullanım ödüncü (âri yet)
ala nın ölü müy le so na er me si ...334
XXIV
İKİNCİ AYIRIM: TÜKETİM ÖDÜNCÜ (KARZ)
§10. TÜKETİM ÖDÜNCÜ (KARZ) SÖZ LEŞ ME Sİ ... 336 I. Ge nel ola rak ...336 II. Ge nel ola rak tüketim ödüncü (karz) söz leş me si ...336 1. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me si nin ta nı mı ...336 2. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me si nin hu ku kî ni te li ği ...336 3. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me si nin un sur la rı ...338 a. Tüketim ödüncü (karz) ko nu su bir mik tar pa ra ve ya mis lî
eşyanın bu lun ma sı ...338 b. Ödünç ve re nin tüketim ödüncü (karz) ko nu su nun mül ki ye ti ni
ödünç ala na ge çir me yi borç lan ma sı ...338 c. Ödünç ala nın mik tar ve va sıf ta eşit ay nı ne vi den di ğer şey le ri ge ri
ver me yi ta ah hüt et me si ...339 d. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me sin de ödünç ala nın fa iz öde me
bor cu nun ka rar laş tı rı la bil me si ...339 aa) Âdi (ticari olmayan) tüketim ödüncü (karz)
söz leş me le rin de faiz ka rar laş tı rıl ma sı ...339 bb) Ti ca ri tüketim ödüncü (karz) söz leş me le rin de fa iz ...341 cc) Ödünç Pa ra Ver me İş le ri Hak kın da Ka nun Hük mün de Ka rar na me
hü küm le ri ne ta bi tüketim ödüncü (karz) söz leş me le rin de fa iz ... 342 dd) Kre di kar tı iş lem le rin de fa iz ...344 e. Ta rafl a rın an laş ma sı ...345 III. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me sin de ödünç ve re nin borç la rı ...348 1. Ödünç ve re nin ödünç ko nu su nun mül ki ye ti ni ge çir me ve tes lim bor cu .348 2. Ödünç ve re nin ayıp tan ve zap ttan sorumluluğu ...349 IV. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me sin de ödünç ala nın borç la rı ...349
1. Fa iz li tüketim ödüncü (karz) söz leş me le rin de ödünç ala nın ödünç ko nu su nu tes lim al ma bor cu ...349 2. Fa iz li tüketim ödüncü (karz) söz leş me le rin de ödünç ala nın fa iz öde me
bor cu ...350 3. Ödünç ala nın söz leş me gi der le ri ni öde me bor cu ...350 4. Ödünç ala nın ödünç ko nu su nu mis len ge ri ver me bor cu ...350 V. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me sin in sona ermesi ...351
1. Tüketim ödüncü (karz) sözleşmesinde ödünç konusunun geri
verilmesi zamanını tarafların belirlemesi durumunda sona erme ...351 a. Ta rafl a rın ödünç ko nu su nun ge ri ve ril me si za ma nı ile il gi li
olarak mu ay yen bir va de ka rar laş tır ma la rı ...351 b. Ta rafl a rın tüketim ödüncü (karz) söz leş me si nin fes hi bil dir me
ile sona ere ce ği ni ka rar laş tır ma la rı ...351 2. Tüketim ödüncü (karz) söz leş me sin de ödünç ko nu su nun ge ri
verilmesi za ma nı nı ta rafl a rın be lir le me me si du ru mun da so na er me ...351 3. Ödünç ala nın va de den ön ce ge ri ver me bor cu nu ifa et me si ...352 VI. EK: Ko nut fi nans ma nı sis te mi (Mort ga ge) ...352
XXV
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: FİNANSAL KİRALAMA
§11. Fİ NAN SAL Kİ RA LA MA (LE ASİNG) SÖZ LEŞ ME Sİ ... 361 I. Ge nel ba kış ...361 II. Ge nel ola rak fi nan sal ki ra la ma (le asing) söz leş me si ...361 1. Fi nan sal ki ra la ma (le asing) söz leş me si nin ta nı mı ve un sur la rı ...361 a. Ki ra la yan ola rak bir fi nan sal ki ra la ma şir ke ti nin var lı ğı ...362 b. Ki ra la ya nın fi nan sal ki ra la ma ko nu su ma lın zil yed li ği ni her tür lü
fay da yı sağ la mak üze re ki ra cı ya bı rak ma sı ...363 c. Ki ra cı nın ki ra la ya na ka rar laş tı rı lan ki ra pa ra sı nı
(fi nan sal ki ra la ma be de li) öde me bor cu al tı na gir me si ...364 d. Ki ra la yan fi nan sal ki ra la ma şir ke ti ile ki ra cı nın kar şı lık lı an laş ma sı ..364 e. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin bel li bir sü re fes he dil me mek
şartı ile ya pıl ma sı ...364 2. Fi nan sal ki ra la ma (le asing) söz leş me si nin çe şit le ri ve kar şı la dı ğı ih ti yaç lar 365 3. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin şek li, tes ci li ve şer hi ...366 4. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si ne uy gu la na cak hü küm le rin tes bi ti ...367 5. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin hu ku ki ni te li ği ...368 III. Fi nan sal ki ra la ma (le asing) söz leş me sin de ki ra cı nın hu ku kî du ru mu ...369
1. Fi nan sal ki ra la ma ko nu su ma lın ki ra cı ya tes lim edil me di ği dö nem de ki ra cı nın hu ku kî du ru mu ...369 2. Fi nan sal ki ra la ma ko nu su ma lın ki ra cı ya tes lim edil di ği dö nem de
ki ra cı nın hu ku kî du ru mu ...370 a. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me sin de ki ra cı nın borç la rı ...370 aa) Ki ra cı nın ki ra la na nı kul lan ma ve on dan ya rar lan ma bor cu ...370 bb) Ki ra cı nın ki ra la na nı özen le ve tah sis ga ye si ne uy gun ola rak
kul lan ma bor cu ...370 cc) Ki ra cı nın ki ra la na nın her tür lü ba kı mı nı yap ma ve
onu koruma bor cu ...371 dd) Ki ra cı nın ki ra la na nın ba kım ve ona rım mas rafl a rı na
katlanma bor cu ...371 ee) Ki ra cı nın ki ra la na na iliş kin si gor ta prim le ri ni öde me bor cu ....371 ff) Ki ra cı nın ki ra la na nın zil yed li ği ni baş ka sı na dev ret me me
bor cu ...371 gg) Ki ra cı nın fi nan sal ki ra la ma be de li ni öde me bor cu ...371 hh) Ki ra cı nın fi nan sal ki ra la ma ko nu su ma lı ge ri ver me bor cu ...373 b. Ki ra cı nın söz leş me sü re sin de ki ra la na nın ha sar ve zi ya ın dan
sorumlu ol ma sı ...374 c. Söz leş mey le ki ra cı ya ki ra sü re si nin so nun da kul la nıl mak üze re sa tın
al ma (alım) hak kı nın ya da ki ra la na nın mül ki ye ti ni edin me hak kı nın ta nın ma sı ...375 d. Ki ra cı nın ifl a sı nın ya da ic ra ta ki bi ne uğ ra ma sı nın fi nan sal ki ra la ma
söz leş me si ne et ki si ...375
XXVI
IV. Fi nan sal ki ra la ma (le asing) söz leş me sin de ki ra la ya nın
(fi nan sal ki ra la ma şir ke ti nin) hu ku kî du ru mu ...376 1. Ki ra la ya nın (fi nan sal ki ra la ma şir ke ti nin) fi nan sal ki ra la ma ko nu su mal da fi nan sal ki ra la ma şek lin de ta sar ruf ta bu lun ma ya yet ki li ol ma sı ...376
2. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me sin de ki ra la ya nın borç la rı ...377 a. Ki ra la ya nın ki ra la ma ko nu su ma lın zil yed li ği ni
ki ra cı ya ge çir me bor cu ...377 b. Ki ra la ya nın ki ra cı ya ki ra la nan mal üze rin de her tür lü fay da yı
el de et me im kâ nı nı sağ la ma bor cu ...377 c. Ki ra la ya nın ki ra la ma ko nu su ma lı söz leş me sü re sin ce
si gor ta et tir me bor cu ...378 d. Ki ra la ya nın ki ra la ma ko nu su ma lı baş ka sı na dev ret me me bor cu ...378 3. Ki ra la ya nın ifl a sı nın ve ya ic ra ta ki bi ne uğ ra ma sı nın fi nan sal
ki ra la ma söz leş me si ne et ki si ...379 V. Fi nan sal ki ra la ma (le asing) söz leş me si nin so na er me si ...379 1. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin ken di li ğin den so na er me si ...379
a. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin söz leş me sü re si nin
bit me si se be biy le so na er me si ...379 b. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin ki ra cı ya iliş kin
se bep ler le ken di li ğin den so na er me si ...379 c. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin ki ra la ya na iliş kin
se bep ler le ken di li ğin den so na er me si ...379 d. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin ken di li ğin den
so na er me si nin so nuç la rı ...379 2. Fi nan sal ki ra la ma söz leş me si nin ta rafl ar dan bi ri nin
fes het me siy le so na er me si ...380 ÜÇÜN CÜ KI SIM: İŞGÖR ME SÖZ LEŞ ME LERİ
Bİ RİN Cİ BÖ LÜM: HİZ MET SÖZ LEŞ ME LERİ BİRİNCİ AYIRIM: GENEL HİZMET SÖZLEŞMESİ
§12. GENEL HİZ MET SÖZ LEŞ ME Sİ ... 383 I. Genel Bakış ...383 II. Ge nel hiz met söz leş me sinin tanımı, unsurları ve özellikleri ...384 1. Genel hiz met söz leş me si nin ta nı mı ve un sur la rı ...384
a. İş çi nin bir sü re iş ve re ne ba ğım lı lık iliş ki si için de bir hiz met
görmesi ve ya gör me yi va ad et me si ...385 b. Hiz met gö rül me si nin ve ya hiz met edi mi va adin de bu lu nul ma sı nın
bir ivaz (üc ret) kar şı lı ğın da ol ma sı ...385 c. Ta rafl a rın an laş ma sı ve ya bir kar şı lık öden me si ne yo la ça cak bir
hiz met iliş ki si nin var lı ğı ...386 aa) Ge çer li bir an laş ma nın var lı ğı ...386 bb) Ge çer li bir an laş ma nın mev cut ol ma ma sı na rağ men fi ilî hiz met
iliş ki si ne ge çer li bir an laş ma var mış gi bi so nuç lar bağ lan ma sı ...388 2. Hiz met söz leş me si nin hu ku kî ni te li ği, özel lik le ri, çe şit le ri ve tâ bi
ol du ğu hü küm ler...389
XXVII a. Hiz met söz leş me si nin hu ku kî ni te li ği ve özel lik le ri ...389
b. Hiz met söz leş me si nin çe şit le ri ...391 aa) Borç lar Ka nu nu na ve özel ka nun la ra tâ bi hiz met
sözleşmeleri ayı rı mı ...391 bb) Fer dî (bi rey sel) iş söz leş me si, top lu iş söz leş me si ve
takım söz leş me si ayı rı mı ...391 cc) Sü rek li iş le ri ko nu edi nen hiz met söz leş me si ve sü rek siz
işleri ko nu edi nen hiz met söz leş me si ayı rı mı ...392 dd) Be lir li sü re li hiz met söz leş me si ve be lir siz sü re li hiz met
söz leş me si ayı rı mı...393 ee) De ne me sü re li hiz met söz leş me le ri ...393 ff) Çı rak lık söz leş me si ...394 gg) Di ğer hiz met söz leş me si çe şit le ri ...394 c. Hiz met söz leş me si nin tâ bi ol du ğu hü küm ler ...394 III. Hiz met söz leş me sin de iş çi nin borç la rı ...395 1. İş çi nin bizzat çalışma bor cu ...395 2. İş çi nin genel düzenlemelere ve işverenin (işsahibinin)
ta li ma tı na uy ma (ita at) bor cu ... 395 3. İş çi nin işverenin (işsahibinin) de ne ti mi ne kat lan ma bor cu ...396 4. İş çi nin söz leş me ko nu su işi özen le yap ma (ih ti mam, özen) bor cu ...396 5. İş çi nin sa da kat (bağ lı lık) bor cu ...397 6. İş çi nin teslim ve hesap verme bor cu ...398 7. İş çi nin faz la ça lış ma bor cu ...399 8. İş çi nin işverene (işsahibine) ait eş ya yı usulüne uygun kullanma ve
ko ru ma bor cu ...400 9. İş çi nin ak dî ni te lik te ki re ka bet yap ma ma bor cu
(re ka bet yap ma ma söz leş me si) ...400 a. Re ka bet ya sa ğı söz leş me si nin ge çer li lik şart la rı ...401 b. Re ka bet ya sa ğı söz leş me si nin hü küm le ri ...402 c. Re ka bet ya sa ğı söz leş me si nin so na er me si ...403 IV. Hiz met söz leş me sin de iş ve re nin borç la rı ...404 1. İşve re nin üc ret öde me bor cu ...404 a. Üc re tin yük sek li ği (mik ta rı) ...405 b. Üc re tin he sap lan ma sı ve öden me si şe kil le ri ...405 c. Üc re tin öden me si zamanı ve işverenin (işsahibinin) avans ver me bor cu ..408 d. Üc re tin öden me ye ri, öde me nin ki me ya pı la ca ğı ve is pa tı ...408 e. İşverenin (işsa hi bi nin) faz la ça lış ma için üc ret öde me zo run da ol ma sı ..409 f. İş ya pıl ma dı ğı hal de (işgörme ediminin ifasının engellenmesi
halinde) işvere nin üc ret öde me zo run da ol ma sı ...409 aa) İşvere nin te mer rü de düş me si ...410 bb) Par ça ba şı na ve ya gö tü rü iş ler de işverenin iş ver me
borcuna ay kı rı ha re ket et me si ve iş çi nin üc re ti ...411 cc) İş çi nin ça lı şa ma ma sı na rağ men üc re te hak ka zan ma sı ...411 g. İş çi nin üc ret ala ca ğı nın te mi nat al tı na alın ma sı ...412 aa) İş çi nin üc ret ala ca ğı nın haciz, devir ve rehin edil mez li ği ...412 bb) İş çi nin üc ret ala ca ğı nın ta kas edil mez li ği ...412
XXVIII
cc) İş çi nin üc ret ala ca ğı nın teh li ke de bu lun ma sın dan do la yı
hiz met söz leş me si ni fes he de bil me si...413 dd) İş çi nin üc ret ala ca ğı nı ko ru yan di ğer mev zu at hü küm le ri ...413 h. Üc ret ala ca ğı nın tâ bi ol du ğu za ma na şı mı ...414 2. İşvere nin iş çi ye iş araç ve mal ze meleri ver me bor cu ...415 3. İşvere nin iş çi nin giderlerini karşılama bor cu ...415 4. İşverenin iş çi nin kişiliğinin korunması ile ilgili borçları...416 a) İşverenin iş çi nin kişiliğinin korunması ile ilgili genel nitelikli borçları 416 b) İşverenin, ev düzeni içinde çalışmada, iş çi nin kişiliğinin
korunması ile ilgili borçları ...418 c) İşverenin, işçiye ait kişisel verileri kullanması ile ilgili borçları ...418 5. İşverenin iş çi nin tatil ve izin hakkını kullanması ile ilgili bor çları ...418 6. İşverenin iş çi ye hiz met bel ge si (ça lış ma bel ge si, şe ha det na me
bon ser vis) ver me bor cu ...419 7. İşverenin iş çi nin hizmet buluşlarına ilişkin bor cu ...419 V. Özel durumlar ...420
1. Ceza koşulu ve ibra ...420 2. Hizmet ilişkisinin devri ...420 a. İşyerinin tamamının veya bir bölümünün devri ...420 b. Sözleşmenin devri ...420 VI. Hiz met söz leş me si nin so na er me si ...420 1. Hiz met söz leş me si nin so na er me si sebepleri ...421
a. Be lir li sü re li hiz met söz leş me le rin de söz leş me
sü re si nin so na er me si ...421 aa. Ku ral: Be lir li sü re li hiz met söz leş me le ri nin sü re nin bi ti miy le
ken di li ğin den so na er me si ...421 bb. İs tis na: Ba zı be lir li sü re li hiz met söz leş me le ri nin fe sih
bil di ri miy le so na er me si ...421 b. Be lir siz sü re li hiz met söz leş me le ri nin so na er me si ...422 c. Hiz met söz leş me si nin hak lı se bep ler le (derhâl) fe sih yo luy la
so na er di ril me si ...423 d. Hiz met söz leş me si nin ta rafl a rın dan bi ri nin ölü mü se be biy le
sona er me si ...424 2. Hiz met söz leş me si nin so na er me sinin sonuçları ...425 a. Borçların muaccel olması ...425 b. Geri verme yükümlülüğü ...425
İKİNCİ AYIRIM: PAZARLAMACILIK SÖZ LEŞ ME Sİ
§12A. PAZARLAMACILIK SÖZ LEŞ ME Sİ ... 426 I. Tanımı ve kurulması ...426 1. Ta nı mı ve un sur la rı ...426 (i) Genel hizmet sözleşmesi niteliğini taşıması. ...426 (ii) Ticari işletme sahibi işveren hesabına her türlü işlemin yapılmasına aracılık etme veya anlaşmada belirli işlemleri yapma ...426 (iii) Pazarlamacılık faaliyetinin işletme dışında yürütülmesi ...427 2. Kurulması ...427
XXIX
II. Pazarlamacının yükümlülükleri ...427
1. İşletmenin müşterilerini ziyaret etme borcu ...427
2. İşverenin talimatlarına uyma borcu ...427
3. Rekabet etmeme borcu ...428
4. Bilgi verme borcu ...428
5. Garanti borcu ...428
III. İşverenin (özel) yükümlülükleri ...428
1. İşverenin pazarlamacının faaliyet alanı ile ilgili borçları ...428
2. Ücret ödeme borcu ...429
a. Genel olarak ücret ve/veya komisyon ödeme borcu ...429
b. Pazarlama faaliyetinin engellenmesi halinde ücret ...429
3. Pazarlamacının harcamalarını karşılama borcu ...430
4. Pazarlamacının hapis hakkı ...430
IV. Pazarlamacılık sözleşmesinin sona ermesi ...430
1. Özel fesih süreleri ...430
2. Özel feshin sonuçları ...431
ÜÇÜNCÜ AYIRIM: EVDE HİZMET SÖZ LEŞ ME Sİ §12B. EVDE HİZMET SÖZ LEŞ ME Sİ ... 432
I. Tanımı ve çalışma koşulları ...432
1. Tanımı ...432
(i) Genel hizmet sözleşmesi niteliğini taşıması...432
(ii) İşçinin işgörme borcunu evinde ifa etmesi. ...432
2. Çalışma koşulları ...432
II. İşçinin (özel) borçları ...433
1. İşçinin işin yapılmasına ilişkin borçları ...433
2. İşçinin malzeme ve iş araçlarına ilişkin borçları ...433
III. İşverenin (özel) borçları ...433
1. İşverenin ürünün kabulü ile ilgili borçları ...433
2. Ücret ödeme borcu ...433
a. Genel olarak ücret ödeme borcu ...433
b. Çalışmanın engellenmesi halinde ücret ...434
IV. Evde hizmet sözleşmesinin sona ermesi ...434
İKİNCİ BÖLÜM: ESER SÖZLEŞMESİ VE ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ §13. ESER SÖZLEŞMESİ ... 435
I. Genel bakış ...435
II. Genel olarak eser sözleşmesi ...435
1. Eser sözleşmesinin tanımı ve unsurları ...435
a. Bir eser meydana getirme ...436
aa) Eser kavramı ve açıklanması ...436
bb) “Meydana getirme” kavramı ve açıklanması ...437
XXX
b. Eser meydana getirmeye karşılık ücret ödenmesi veya ücret
ödemenin vaad edilmesi ...437
c. Eser sözleşmesinin tarafları arasında anlaşma ...438
2. Eser sözleşmesinin hukukî niteliği ve özellikleri ...438
3. Eser sözleşmesinde hasarın geçmesi sorunu ve çözüm şekli ...439
a. Esere gelen hasarın kime ait olacağı sorunu ve çözümü ...439
aa) Kural ve açıklaması: ...439
bb) İstisnalar ...440
b. Yüklenicinin iş sahibinin şahsını ve riziko alanını ilgilendiren bir sebeple borcunu ifa edememesi ...441
c. Yüklenicinin kendi şahsını ilgilendiren bir sebeple borcunu ifa edememesi ...442
III. Eser sözleşmesinde yüklenicinin borçları ...442
1. Yüklenicinin işi sadakat ve özenle yapma borcu ...443
a. Yüklenicinin sadakat borcu ...443
aa) Sadakat borcunun kanunî dayanağı ve görünüm şekilleri: ...443
bb) Yüklenicinin sadakat borcuna aykırı hareket etmesinin sonuçları ...444
b. Yüklenicinin özen borcu ...444
aa) Özen borcunun kanunî dayanağı ve görünüm şekilleri ...444
bb) Yüklenicinin özen borcuna aykırı hareket etmesinin sonuçları ...445
2. Yüklenicinin işi doğrudan doğruya kendisinin yapması (şahsen ifa) borcu ...446
a. Kural ve açıklaması ...446
b. Yüklenicinin şahsen ifa borcunun kapsamına giren durumlar ...447
aa) Yüklenicinin sözleşme konusu işi kendi yönetimi altındaki yardımcı kişilere yaptırması ...447
bb) Birden çok yüklenicinin yapı işlerini birlikte üstlenmesi (konsorsiyum ya da joint-venture sözleşmeleri) ...448
c. Yüklenicinin şahsen ifa borcunun istisnaları ...448
aa) Yüklenicinin iş görme borcunu tamamen veya kısmen alt yüklenicilere devretmesi şartları ve hükümleri ...448
bb) Yüklenicinin işsahibi adına işi başkasına bırakması (sözleşmenin devri) şartları ve hükümleri ...451
3. Yüklenicinin araç, gereç ve malzeme sağlama borcu ...451
4. Yüklenicinin genel ihbar yükümlülüğü ...452
5. Yüklenicinin işe zamanında başlama ve devam etme borcu ...452
6. Yüklenicinin meydana getirdiği eseri teslim etme borcu ...454
7. Yüklenicinin ayıp sebebiyle sorumluluğu ...456
a. Yüklenicinin ayıptan sorumluluğunun gerçekleşmesi şartları ...456
b. İşsahibinin yükleniciyi ayıptan sorumlu tutmak için yerine getirmesi gereken külfetleri (gözden geçirme ve bildirim külfetleri) ve yerine getirilme tarzı ...458
