§15. YAYIM (NEŞİR) SÖZLEŞMESİ ... 497
I. Genel olarak ...497
II. Yayım sözleşmesinin tanımı, unsurları, hukukî niteliği ve özellikleri ...497
1. Yayım sözleşmesinin tanımı ve unsurları ...497
a. Bir fikir ve sanat eserinin varlığı ...498
b. Fikir ve sanat eseri üzerindeki yazarlık (telif) hakkının devri (fikir ve sanat eserinin çoğaltılarak yayımlanması için yayımcıya bırakılması) ..498
c. Fikir ürünü üzerindeki yazarlık (telif) hakkının devrini konu edinen tarafların anlaşması ...500
2. Yayım sözleşmesinin hukukî niteliği ve özellikleri...503
III. Yayımlatanın hukukî durumu (yayımlatanın borçları, hakları ve korunması) ...505
1. Yayımlatanın borçları ...505
a. Yayımlatanın eseri teslim etme borcu ...505
b. Yayımlatanın eserin kusursuz yok olması halinde ikinci nüshasını verme veya yazarın yeniden yazma borcu ...506
c. Yayımlatanın eseri yayımlatma hakının bulunmamasından sorumluluğu ...506
d. Yayımlatanın yayıncının zararına tasarruflardan kaçınma borcu ...507
2. Yayımlatanın hakları ...507
a. Yayımlatanın eserini düzeltme ve iyileştirme hakkı ...507
b. Yayımlatanın eserlerini birarada basma ve ayrı ayrı yayma hakkı ...508
c. Yayımlatanın çeviri hakkı ...508
d. Yayımlatanın hesap isteme ve nüshaların satış bedelini tespite iştirak hakkı ...508
3. Yayımlatanın hukuken korunması ...508
a. Yazarlık (telif) hakkının korunması yolları (yayımlatanın akit dışı sahip olduğu dâva hakları) ...509
aa) Tecavüzün kaldırılması (ref’i) dâvası ...509
bb) Tecavüzün önlenmesi (men’i) dâvası ...509
cc) Maddî tazminat dâvası ...509
dd) Vekâletsiz işgörme hükümlerine göre elde edilen kazancın talep ve dâva edilmesi ...510
ee) Manevi tazminat dâvası...510
ff) Tespit dâvası ...511
b. Yayımlatanın akit dışı sahip olduğu dâva haklarının özellikleri ...512
IV. Yayımcının hukukî durumu (yayımcının borçları ve hakları) ...512
1. Yayımcının borçları ...512
a. Yayımcının eseri çoğaltma borcu ...512
b. Yayımcının eseri yayma borcu ...513
c. Yayımcının kazayla yok olan çoğaltılmış nüshaları basma borcu ...514
XXXIV
d. Yayımcının eserin yeni basısını yapma borcu ...514
e. Yayımcının eser metnini geri verme borcu ...515
f. Yayımcının yazarlık (telif) ücreti ödeme borcu ...515
g. Yayımcının yayımlatana bedelsiz nüsha verme borcu ...516
2. Yayımcının hakları ...516
V. Yayım sözleşmesinin sona ermesi ...516
1. Eserin yok olması sebebiyle sona erme ...517
2. Yayım sözleşmesini sona erdiren özel durumlar ...517
3. Yayım sözleşmesinin yayımcıya ilişkin sona erme sebepleri ...518
4. Yayım sözleşmesinin yayımlatana ilişkin sona erme sebepleri ...519
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: VEKÂLET İLİŞKİLERİ BİRİNCİ AYIRIM: VEKÂLET SÖZLEŞMESİ §16. VEKÂLET SÖZLEŞMESİ ... 521
I. Genel olarak ...521
II. Vekâlet sözleşmesinin tanımı ve unsurları ...521
1. Vekâlet sözleşmesinin tanımı ...521
2. Vekâlet sözleşmesinin unsurları ...522
a. Vekâlet sözleşmesinin zorunlu unsurları ...523
aa) Vekilin vekâlet verene karşı iş görme borcu altına girmesi ...523
bb) İş görmenin kanunla düzenlenmiş başka bir iş görme sözleşmesi çeşidinin konusunu oluşturmaması ...524
cc) İş görmenin başkasının menfaatine ve iradesine uygun olarak yapılması ve iş görmede zaman kaydına bağlı olunmaması ...525
dd) Vekilin iş görmeden başarılı bir sonuç elde edilememesi tehlikesini taşımaması...526
ee) Tarafların anlaşması ...527
b. Vekâletin zorunlu olup olmadığı durumlara göre değişen unsurları 527 aa) Ücretin vekâletin zorunlu unsuru olmaması kuralı ve istisnaları 527 bb) Vekilin vekâlet verene karşı bağımsız olması ...531
cc) Vekâlet ilişkisini her zaman sona erdirme hakkının varlığı ...531
III. Vekâlet sözleşmesinin hukukî niteliği, özellikleri, kapsamı ve çeşitleri ...532
1. Vekâlet sözleşmesinin hukukî niteliği ve özellikleri ...532
2. Vekâlet sözleşmesinde vekâletin kapsamı ...535
a. Genel vekâlet ve kapsamının belirlenmesi ...536
b. Özel vekâlet verilmesini gerektiren durumlar ve açıklanması ...537
aa) Özel vekâlet aranması gereği ve özellikleri: ...537
bb) Vekile özel vekâlet verilmesi gereken durumlar ve açıklanması ...538
c. Vekilin vekâletinin kapsamını aşmasının sonuçları ...540
aa) Maddî fiillere ilişkin vekâlette vekilin vekâletinin sınırlarını aşmasının sonuçları ...540
XXXV bb) Vekilin doğrudan temsilci sıfatıyle yaptığı muamelelerde
vekâletinin sınırlarını aşmasının sonuçları...540
cc) Vekilin dolaylı temsilci sıfatıyla yaptığı muamelelerde vekâletinin sınırlarını aşmasının sonuçları...541
IV. Vekâlet sözleşmesinde vekilin borçları...542
1. Vekilin vekâletinin sınırları içinde iş görme borcu ...542
a. Anlamı ve hukukî niteliği ...542
b. Vekilin iş görmesinde özen gösterme borcu ...545
c. Vekilin işi bizzat kendisinin yapması (şahsen ifa) borcu ...547
aa) Genel olarak konunun önemi ve açıklanması ...547
bb) Vekilin vekâlet konusu iş görmeyi başkasına gördürme şekilleri ...548
cc) Vekilin iş görme borcunu başkasına yaptırması durumunda sorumluluğu ...549
d. Vekilin iş görmeyi vekâlet verenin (müvekkilin) iradesine ve özellikle talimatına uygun yapma borcu ...550
aa) Vekâlet verenin (müvekkilin) talimat verme hakkı, kullanılması şekilleri ve sınırları ...550
bb) Vekilin vekâlet verenin talimatına uymaması ve sonuçları ...552
2. Vekilin sadakat (bağlılık) ve özellikle sır saklama borcu ...553
a. Vekilin genel olarak sadakat (bağlılık) borcu ...553
b. Vekilin özellikle sır saklama borcu ...554
3. Vekilin hesap verme borcu ...555
4. Vekilin vekâlet ilişkisi çerçevesinde aldıklarını verme borcu ...556
5. Birlikte vekâlet sebebiyle birden fazla kişinin vekil olması ve hükümleri .558 a. Birden fazla vekilin birlikte hareket zorunluluğu ...558
b. Birden fazla vekilin vekâlet verene karşı müteselsil sorumluluğu ...559
V. Vekâlet sözleşmesinde vekâlet verenin (müvekkilin) borçları ...559
1. Vekâlet verenin (müvekkilin) vekilin yaptığı giderleri ve verdiği avansları ödeme borcu ...560
2. Vekâlet verenin (müvekkilin) vekile avans verme ve karşılık sağlama borcu 561 3. Vekâlet verenin (müvekkilin) vekilin vekâleti ifa sebebiyle uğradığı zararı tazmin borcu ...561
4. Birlikte vekâlet verenlerin (birlikte müvekkillerin) vekile karşı müteselsil sorumluluğu ...562
VI. Vekâlet sözleşmesinin sona ermesi ...563
1. Vekâlet sözleşmesinin sona ermesi sebepleri ...563
a. Vekâlet sözleşmesinin iş görme borcunun ifası ile sona ermesi ...563
b. Vekâletin tarafların tek taraflı iradesiyle sona ermesi (istifa ve azil) ...564
c. Vekâlet sözleşmesinin taraflarından birinin ölümü, ehliyetsizliği ya da iflâsı sebebiyle sona ermesi ...564
2. Vekâlet sözleşmesinin taraflarının tek taraflı iradesi (azil ya da istifa), ölümü, ehliyetsizliği ya da iflâsı sonucu sona ermesinin hükmü ...566
XXXVI
§17. DOLAYLI TEMSİL YETKİSİ VEREN VEKÂLETİN ÖZELLİKLERİ VE
KOMİSYON SÖZLEŞMESİ ... 568
I. Dolaylı temsil yetkisi veren vekâletin özellikleri ...568
1. Dolaylı temsil yetkisi veren vekâletin uygulama alanının hukukî muamelenin tarafında muvazaa sebebiyle sınırlandırılması sorunu ...568
a. Hukukî muamelenin tarafında muvazaa sebebiyle dolaylı temsil yetkisi veren vekâletin uygulama alanının sınırlandığı görüşü ...568
b. Hukukî muamelenin tarafında muvazaa kavramını kabul etmeyen görüş ve bu görüş açısından dolaylı temsil ile bu yetkiyi veren vekâletin uygulama alanının sınırları ...570
c. Görüşlerin değerlendirilmesi ve sonuç ...570
2. Dolaylı temsil yetkisi veren vekâlette vekâlet veren ile vekilin muamele yaptığı üçüncü kişi arasında doğrudan hukuki ilişki kurulabilmesi imkânları ...572
a. Genel bakış ...572
b. Borçlandırıcı muameleler alanında dolaylı temsil olunan (vekâlet veren) ve üçüncü kişi arasında doğrudan hukuki ilişki kurulabilmesi imkânları ...573
aa) Dolaylı temsilci-vekilin dolaylı temsil olunan-vekâlet veren hesabına alacak hakları kazanması durumunda ...573
(a) Genel olarak ...573
(b) Dolaylı temsil olunanın BK. m. 509 f. 1 ve f. 2 hükümlerine göre üçüncü kişiye karşı doğrudan alacaklı olması...574
(i) Dolaylı temsil olunanın dolaylı temsile temel olan hukukî ilişkiden doğan borçlarını ifa etmesi ...574
(ii) Dolaylı temsil olunanın sözkonusu borçlarını ifa etmesi anında dış ilişkiyi teşkil eden hukukî ilişkinin sona ermemiş olması ...575
bb) Dolaylı temsilcinin dolaylı temsil olunan hesabına borçlar taahhüt etmesi durumunda (Dolaylı temsil olunanın dolaylı temsilciyi onun hesabına giriştiği borçlardan kurtarma yükümlülüğü) ...576
(a) Dolaylı temsil olunanın bizzat kendisinin dolaylı temsilcinin borcunu alacaklı üçüncü kişiye ifa etmesi ...576
(b) Dolaylı temsil olunanın dolaylı temsilciye onun hesabına giriştiği borçları ifa imkânı sağlaması (Dolaylı temsil olunanın karşılık sağlama borcu) ...577
(c) Borcun dış üstlenilmesi (borcun nakli) sözleşmesi ...577
(d) Borçlunun değişmesiyle yenileme ...577
cc) Sonuç ...578
c. Tasarruf muameleleri alanında dolaylı temsil olunan ve üçüncü kişi arasında doğrudan hukukî ilişki kurulabilmesi imkânları ...578
aa) Dolaylı temsilcinin dolaylı temsilcilik niteliğiyle dolaylı temsil olunana ait haklar üzerinde tasarrufta bulunması ...579
XXXVII bb) Dolaylı temsilcinin dolaylı temsilcilik niteliğiyle dolaylı
temsil olunan hesabına haklar kazanması ...579
(a) Dolaylı temsilcinin dolaylı temsil olunan hesabına taşınır (menkul) mallar kazanması ...579
(b) Dolaylı temsilcinin dolaylı temsil olunan hesabına taşınmaz (gayrimenkul) mallar kazanması ...581
3. Dolaylı temsilci-vekilin kendi kendisiyle hukukî muamele (sözleşme) yapması (contrat avec soi-même) ...582
a. Mevzuatta dolaylı temsilci-vekilin kendi kendisiyle hukukî muamele yapması ...583
b. Dolaylı temsilci-vekilin kendi kendisiyle hukukî muamele yapmasının geçerliliği ...584
II. Komisyon sözleşmesi ...585
1. Alım veya satım komisyonculuğu ...585
a. Alım veya satım komisyonculuğunun tanımı, unsurları, hukukî niteliği ve özellikleri ...586
aa) Alım veya satım komisyoncusunun tanımı ve unsurları ...586
bb) Alım veya satım komisyoncusunun hukukî niteliği ve özellikleri 587 b. Alım veya satım komisyoncunun borçları ve hakları ...588
aa) Alım veya satım komisyoncusunun borçları ...588
(a) Komisyoncunun vekâlet verene bilgi verme borcu ...588
(b) Komisyoncunun sözleşme konusu malı sigorta ettirme borcu ...588
(c) Komisyoncunun muamele konusu eşyaya özen gösterme borcu ...589
(d) Komisyoncunun vekâlet verenin bedele ilişkin talimatına uyma borcu ve sınırları ...589
(e) Komisyoncunun veresiye mal satmama ve malı teslim almadan peşin ödemede bulunmama borcu ...590
(f) Komisyoncunun vekâlet veren hesabına kazandığı alacaklar sebebiyle garanti yükümlülüğü ...591
bb) Alım veya satım komisyoncusunun hakları ...592
(a) Komisyoncunun ödediği paralara ve yaptığı giderlere ilişkin alacak hakkı ...592
(b) Komisyoncunun komisyon ücreti isteme hakkı ...592
(i) Komisyoncunun komisyon ücreti isteyebilmesi ve şartları ...592
(ii) Komisyoncunun ücret isteme hakkının düşmesi ve vekâlet verenin komisyoncuyu bizzat alıcı ya da satıcı sayma hakkı ...592
(c) Komisyoncunun hapis hakkı ...593
(d) Komisyoncunun malı artırma ile sattırma hakkı ...593
(e) Komisyoncunun kendisiyle işlem yapma hakkı ...594
2. Diğer komisyon işleri ...595
3. Komisyonculuk ilişkisinden doğan alacakların tâbi olduğu zamanaşımı ..595
XXXVIII