«INNOFOOD» Gıda Sektörünün Bölgesel Rekabet Gücünün Arttırılması için Araştırma ve İnovasyon Tesislerinin Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi

(1)

«INNOFOOD»

Gıda Sektörünün Bölgesel Rekabet Gücünün

Arttırılması için Araştırma ve İnovasyon Tesislerinin Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi

TÜGİP Gıda Sektörü Bölgesel Paydaş Çalıştayı Sunumu ve Çıktıları Balıkesir Çanakkale Tekirdağ Edirne Kırklareli

21 Aralık 2020

(2)

TÜGİP GIDA SEKTÖRÜ

BÖLGESEL PAYDAŞ ÇALIŞTAYI

GÜNDEM

SAYFA NO KONU

3 - 4 INNOFOOD PROJESİ GENEL BAKIŞ VE TAKIM 5 BÖLGESEL ÇALIŞTAYIN AMACI

6 - 12 TÜRKİYE’DE GIDA SEKTÖRÜ HAKKINDA BAZI VERİLER

13 BALIKESİR- TEKİRDAĞ BÖLGELERİ GIDA SEKTÖRÜ AR-GE MERKEZLERİ

14 - 21 INNOFOOD PROJESİ ve TÜRKİYE GIDA İNOVASYON PLATFORMU (TÜGİP) HAKKINDA BİLGİLENDİRME 22 - 30 TÜBİTAK MAM GIDA ENSTİTÜSÜ HAKKINDA BİLGİLENDİRME

31 - 32 BÖLGESEL ÇALIŞTAY AKIŞI VE ÇIKTILARI

33 - 34 TÜGİP HİZMETLERİ VE HİZMETLERDEN YARARLANMA HAKKINDA ANKET SONUCU

35 - 36 BÖLGENİN GIDA SEKTÖRÜ AR-GE VE İNOVASYON FAALİYETLERİ, PROBLEMLERİ VE İHTİYAÇLARI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİN TOPLANMASI 37 - 38 BÖLGENİN ORTAK PROBLEM VE İHTİYAÇLARIN TABLOLAŞTIRILIP OYLANMASI

39 - 42 BÖLGENİN GIDA SEKTÖRÜ ÇERÇEVESİNDE GZFT ANALİZİNİN (SWOT) ÇIKARILMASI 43 BÖLGE KATILIMI

(3)

INNOFOOD - Gıda Sektörünün Bölgesel Rekabet Gücünün Arttırılması için Araştırma ve İnovasyon Tesislerinin Geliştirilmesi

Başlangıç Tarihi: 15 Haziran 2020 Projenin Süresi: 36 ay

Sözleşme Makamı: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Faydalanıcı: TÜBİTAK MAM (Gıda Enstitüsü)

Proje Yerel Ortakları: Giresun Ticaret Borsası, Gaziantep Ticaret Borsası, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası

Konsorsiyum: Eurecna (IT - Lider), EDUSER (TR), GIZ GmbH (DE), Crescendo (UK)

INNOFOOD Teknik Yardım Projesi

Genel Bakış

(4)

Takım Lideri: Deniz Bayhan, d.bayhan@eurecna.it Kilit Uzman: Carlo Pignatari, pignatari@eurecna.it

Bölge Koordinatörü: Abdullah Zenciroğlu, zenciroglu@eurecna.it Ofis Yöneticisi: Yalçın Doruk, doruk@eurecna.it

Uzmanlarımız Sibel Soyak Eşder Mahmut Kiper

Sanem Yalçıntaş Gülbaş Güneş Sırt

INNOFOOD Projesi

Teknik Yardım Takımı - TAT

(5)

• Gıda sektöründe bölgede yapılan Ar-Ge ve İnovasyon Çalışmaları hakkında bilgi alışverişi sağlamak.

• Ar-Ge ve İnovasyon alanında yaşanan problemler, sektörün

bölgesel ihtiyaçları ve karşılaşılan engeller hakkında bilgi sahibi olmak.

• Bölgenin Gıda sektörü ekseninde GZFT Analizini yapmak.

• TÜGİP, Türkiye Gıda İnovasyon Platformu hizmetleri ile bölgenin ihtiyaçlarının uyumunu konuşmak.

Çalıştayda Neyi Amaçlıyoruz?

(6)

• Türkiye’nin ihracatı 2020 Ocak-Eylül döneminde %10,9 düşerken, tarım ürünleri ihracatının aynı dönemde %4,8 artışta

• Bitkisel ve Hayvansal Ürünler 2020 ihracatı yaklaşık 17 Milyar $

• Türkiye tarım-gıda sektöründe son 20 yıldır net ihracatçı konumunda

• Gıda sektörü ihracatının yıllık büyüme oranı ortalama %7,5

• TÜİK’in 2019 yılı verilerine göre gıda ve içecek ihracatı 11.426 milyon dolar

• Tarımsal üretimin bir kısmı doğrudan taze olarak tüketilirken, bir kısmı sanayide hammadde olarak işlenip ambalajlı gıdalara

dönüştürülüyor

Türkiye Gıda Sektörü, bazı veriler

(7)

Küresel Gıda ve İçecek Sektöründeki

İhracat Büyüklükleri (%) 2018

(8)

• Gıda ve içecek işletmelerinin sayısı 43 binin üzerinde

• Sektörde 500’den fazla yabancı sermayeli şirket yatırımı (11,7 milyar dolar)

• Gıda ve içecek sanayiinde oluşturulan kapasite kullanımı yıllardır

% 60-70 düzeyinde

• Sektörün Ar-Ge’ye ayırdığı kaynakların imalat sanayii içerisindeki payı %2,2’lerde

• En rekabetçi alt-sektör: Meyve ve sebzeler

• Perakende pazarında gıda ürünleri payı %62

• Tarım-gıda tedarik zincirinde yaklaşık %40 kayıp

Türkiye Gıda Sektörü, bazı veriler

(9)

Türkiye Gıda Sektörü

2

9

1

TARIM EKONOMİSİ AÇISINDAN AVRUPA'NIN EN BÜYÜK ÜLKESİ (Dünya Bankası, 2018)

OECD ÜLKELERİ ARASINDA EN BÜYÜK TARIM EKONOMİSİ (Dünya Bankası, 2018)

TARIM EKONOMİSİ AÇISINDAN DÜNYANIN EN BÜYÜK ÜLKESİ (Dünya Bankası, 2018)

DÜNYA UN ve UN ÜRÜNLERİ İHRACATÇISI 2

(10)

Bölgelere Göre Gıda ve İçecek İşletme

Sayıları ve En Fazla İşletmeye Sahip İller

(11)

Gıda Patent Verisi - Türkiye

Kaynak: Gıda ve Tarım Teknoloji Vizyon Raporu, Van Teknokent & PatentGrowth

Türkiye’den yapılan tüm patent-faydalı model başvuruları

içerisinde yaklaşık 4.300 adet GIDA ile ilgili patent-faydalı model başvurusu bulunmaktadır.

(12)

• Çikolata ürünleri

• Süt ürünleri

• Gıda koruma yöntemleri

• Kahve ve çay ürünleri

• Unlu mamülleri

• Dondurma ürünleri

Patent başvurularında artış eğilimi - TR

Kaynak: Gıda ve Tarım Teknoloji Vizyon Raporu, Van Teknokent & PatentGrowth

(13)

Balıkesir ve Tekirdağ Bölgeleri Gıda Sektörü Ar-Ge Merkezleri

Bahçıvan Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Kırklareli

Continental Confectionery Company Gıda San. Ve Tic. A.Ş Tekirdağ

Dardanel Önentaş Gıda San Aş Çanakkale

TÜBİTAK TEYDEB Ar-Ge Fonlarının %2’si bölgeden gelen projelere aktarılmış.

(2011-2020 arasında 4 Milyon TL)

(14)

Gıda ve içecek sektörlerinde yer alan KOBİ’lerin ve girişimlerin «Ar-Ge kapasitesinin ve yeni ürün geliştirme kabiliyetlerinin» arttırılması

Hedefler:

• Gıda ve içecek sektörünün önümüzdeki 15 yıla dair bilimsel ve teknolojik yol

haritasını belirleyecek, kamu ve özel sektör için farkındalık faaliyetleri yürütecek bir

«Gıda Teknoloji/İnovasyon Platformu» kurulması,

• Öncelikle 12 Düzey II bölgesi olmak üzere gıda imalat sektöründe yer alan KOBİ ve start-up’lara teknoloji ve bilgi transferi, networking ve inovasyon uygulamaları sunacak olan “Gıda İnovasyon Merkezi” ile “Gıda Güvenliği Laboratuvarları”

kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesi,

• Gıda ve içecek sektörlerinde faaliyet gösteren KOBİ ve start-up’ların rekabet gücünü ve inovasyon kapasitelerini arttırmaya yönelik «networking ve farkındalık

faaliyetleri» gerçekleştirilmesi.

Hedeflenen Yaygın Etki:

Ar-Ge bilincini arttırmak, yenilikçilik ortamı oluşturmak, üniversiteler, Ar- Ge kurumları, büyük işletmeler ve KOBİ’ler arasındaki ilişkiyi

güçlendirmek.

INNOFOOD Projesi

Amaç ve Hedefler

(15)

• Gıda İnovasyon/Yenilik Merkezi

• Pilot Proses Hatları, Gebze

• İleri Gıda Güvenliği Laboratuvarı, Gebze

• Bölgesel gıda test/analiz laboratuvarları, Giresun ve Şanlıurfa

• Pilot ölçekli fındık kurutma sistemi, Giresun

• Pilot ölçekli entegre Antep fıstığı işleme hattı, Gaziantep

INNOFOOD Projesi

Altyapı Yatırım Çıktıları

(16)

INNOFOOD Projesi

Gıda İnovasyon Merkezi, Gebze

1 Meyve/nar suyu işleme hattı 2 Hazır yemek işleme hattı 3 Minimal işlenmiş gıda hattı

4 Starter kültür ve süt ürünleri işleme hattı 5 Fındık işleme hattı

6 Deniz ürünleri işleme hattı 7 Hazır çay işleme hattı

8 Üzüm işleme hattı Pilot Hatlar

İleri Gıda Güvenliği Laboratuvarı

84 adet laboratuvar cihazı

5800 m2 kapalı alan

Yüksek teknolojiye sahip, gelişmiş

ekipmanlarla donatılmış multidisipliner bir laboratuvar, starter laboratuarı ve duyusal analiz tesisi

(17)

• Nar sirkesi, nar çekirdeği yağı, nar şarabı, nar çekirdeği tozu gibi nardan yeni ürünler üretme

• Hazır yemekler için verimli üretim ve paketleme, aseptik paketleme denemeleri, örn. köfte ve ayran ambalajları, raf ömrü denemeleri

• Üretime en yakın ve en uzak nokta için proses ve nakliye optimizasyonu, renk, bulanıklık, mikrobiyolojik gelişim, vitamin kaybı vb. kriterler

• Yerel peynirler için endüstriyel kültürü denemeleri

• Fındık üretim hattı optimizasyonu, püre, fındık yağı, kreması vb.katma değerli fonksiyonel ürünlerin üretimi

• Dondurulmuş balık yemekleri, vakumlu ambalaj, bazı yerel çeşitler için kurutulmuş balık, atıklardan elde edilen balık unu, balık tozu vb. ürünler

• Çay üretim teknikleri (püskürtmeli veya dondurarak kurutma), kurutma ajanları ve verim denemeleri

• Bölgesel üzüm çeşitlerinden yöresel ürünler, üzüm çekirdeği yağı ve tohum tozu üretim denemeleri

INNOFOOD Projesi

Pilot Hatlar Uygulama Örnekleri

(18)

➢Platformun Kurulması - TÜGİP

➢KOBİ’lerin Ar-Ge kapasitesinin arttırılması

➢KOBİ’lerin & girişimlerin pazarlama kabiliyetlerinin arttırılması

➢Çeşitli işbirliği ve farkındalık faaliyetleri

▪ 16 adet Seminer

▪ 18 adet Çalıştay

▪ 18 adet uygulamalı laboratuvar eğitimi

▪ 4 farklı alanda danışmanlık hizmeti

▪ 4 adet bilgi günü

▪ Rol model programı (Ar-Ge ve İnovasyon Projeleri)

INNOFOOD Projesi

Planlanan Faaliyetler

(19)

INNOFOOD Projesi

Türkiye Gıda İnovasyon Platformu

Altyapıların kullanım ayrıcalıkları

Teknik Komitelerde yer almanın getireceği itibar Yeni ürün pazar bilgisine

erişim kolaylığı

Ar-Ge ve İnovasyon Yetkinlik Artışı

Topluluk Oluşumu ve Ekosistem Erişimi

Platformun kurucusu TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü

(20)

• Gıdada güvenli gelecek için birlikte geliştirme ve işbirliği platformu

• Gıda sektörünün yeniliğe açılan kapısı

• Tüketici ihtiyacını inovasyona çevirmede katalizör

• Gıda sektöründe inovasyon ortağınız

• İnovasyon yeteneğinizi güçlendirir

Gelenekten geleceğe bir platform INNOFOOD Projesi

TÜGİP Özetle,

(21)

TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü

• Doç. Dr. Cesarettin Alaşalvar – OCU Direktörü, TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü Müdürü

• Dr. Aytunga Arık Kibar – OCU Üyesi

• Kevser Betül Kalyon - OCU Üyesi

• Emel Önder Fırat - OCU Üyesi

• Levent Yasin Kurt - OCU Üyesi

• Dr. Hayrettin Özer - OCU Üyesi

INNOFOOD Projesi

Operasyon Koordinasyon Birim - OCU

(22)

TÜBİTAK MAM

GIDA ENSTİTÜSÜ

(23)

GIDA ENSTİTÜSÜ

53 PERSONEL

22 LABORATUVAR

13.118 m² KAPALI ALAN

15.650.000 TL ALTYAPI

Araştırmacıların %55’i doktoralı

23

(24)

Gıda Enstitüsü

Stratejik İş Birimleri

GIDA BİLİMİ VE TEKNOLOJİLERİ

• Gıda Bilimi

• Gıda İşleme Teknolojileri

• Gıda Muhafaza ve Ambalaj

BESLENME VE FONKSİYONEL GIDALAR

• Fonksiyonel Gıdaların ve Nutrasötiklerin Geliştirilmesi

• Gıdalarda Biyokatif Bileşiklerin ve Fitokimyasalların Karakterizasyonu ve Tanımlanması

• Gıda Kompozisyon Veri Üretimi, Yönetimi ve Kullanımı

GIDA MİKROBİYOLOJİSİ VE BİYOTEKNOLOJİSİ

• Gıda Mikrobiyolojisi

• Biyoteknoloji

• Gıda Güvenliği Sağlama Sistemleri ve Hijyenik Durum Tespiti

(25)

• Peyniraltı suyundan laktoz türevi prebiyotikler

• Jöle şeker üretiminde kullanılmak üzere jelatin ikamesi modifiye nişasta

• Domuz kaynaklı gıdaların sahada hızlı ve ekonomik tespiti

• Adaçayı ve ekinezya bitkilerinde etken madde analizi ve toz, kapsül, tablet ve instant formlarda ürün elde edilmesi

• Müşteri - HMC Natural Tarım ve Hayvancılık Ltd Şti

• Şeker pancarı ve ayçiçeği tablalarından pektin elde edilmesi ve gıdalarda katkı maddesi olarak kullanılması

• Biberiyeden antioksidan özelliğe sahip diterpenlerin (karnosik asit ve karnosol) ve aroma verici uçucu yağın izolasyonu, saflaştırılması ve karakterizasyonu

• Paydaşlar - Bezmialem Vakıf Üniv., BATEM, Biota Laboratuvarlar

Gıda Enstitüsü

Tamamlanan Projeler

(26)

• Integrated and innovative key actions for mycotoxin management in the food and feed chain (hasat öncesi, hasat ve hasat sonrası aşamalarda

mikotoksin riskini azaltacak araçlar ve sistemler)

• Müşteri – AB Horizon 2020

• Metrofood-RI Preparatory Phase Project (Gıda Alanında Laboratuvar ve İşleme Altyapıları Ağı’’nda TR temsiliyeti)

• Müşteri – AB Horizon 2020

• Paydaşlar – ENEA, 19 ülkeden 20 ortak kuruluş

Gıda Enstitüsü

Tamamlanan Projeler – AB deneyimi

(27)

• Yüksek kalitede meyve-sebze kurutma ve rekabet gücü yüksek yenilikçi ürünlerin üretimine yönelik teknolojilerin geliştirilmesi

• Paydaşlar - Kayısı Araştırma Enst. Md., GÖKSER Makine, Seferihisar Belediyesi, İzmir Jeotermal A.Ş.

• Ülkemize özgü yoğurt ve peynir kültürü geliştirilmesi ve pilot ölçekli üretimi

• Paydaşlar – GMBE, Pakmaya, YTÜ

• Elektroaktif sıradışı konjuge yapıda organik gözenekli materyallerin geliştirilmesi: Gıda Güvenliği Uygulama

• METRO Gross Market Mağaza ve Sevkiyat Alanlarında Gıda Güvenliği Sistemi Sağlama Denetimleri ve Ürün Analizleri Projesi

• BİM Birleşik Mağazalar A.Ş. için ürün analizleri ve üretici firma denetimleri

Gıda Enstitüsü

Devam Eden Projeler

(28)

• Gıdalardaki polifenoller ve bunların biyoyararlılığı/biyoetkinliği konularında araştırma ve inovasyon kapasitesinin geliştirilmesi

• Paydaşlar - CSIC-İspanya, QIB- İngiltere, INRAE-Fransa

• Mikotoksijenik küfler ve mikotoksinler ile mücadele konusunda araştırma ve inovasyon kapasitesinin arttırılması

• Paydaşlar - İtalya Ulusal Araştırma Merkezi, Valensiya Üniversitesi, İspanya)

Gıda Enstitüsü

Başlayacak Projeler

(29)

• Düşük kalorili, düşük glisemik endeksli «dirençli nişasta»

• Tahıl bazlı bebek ve küçük çocuk ek gıdası

• Kıvam verme, jelleştirme, emülsifiye etme ve stabilize etme özelliklerine sahip «elma pektini»

• Katkı maddesi içermeyen, Anadolu’dan toplanan bakteriler ile yerli ve milli «yoğurt starter kültürü»

• Probiyotik starter kültür

• Bağışıklık sistemini destekleyici propolis içeren «antiviral-antibakteriyel ürünler»

Gıda Enstitüsü

Lisanslanmış Ürünler

(30)

• Kolesterol düşürücü buzlu çay

• Instant çay

• Yeşilçay ekstresi

• Anti-diyabetik çay tableti

• Epigallakateşin Gallat (EGCG)

• Probiyotik yoğurt

• Buzdolabı için akıllı sebzelik kutusu

• Kromotografi dolgu maddesi ve ürünleri-ZEOBOR

• Soğuk sıkım şifalı bitki tohum yağları ve ürünleri

• β-glukan ve β -glukan katkılı fonksiyonel ürünler

Gıda Enstitüsü

Lisanslama Aşamasında Olan Ürünler

(31)

BALIKESİR -TEKİRDAĞ VE BÖLGESİ

Balıkesir Çanakkale Tekirdağ Edirne Kırklareli

ÇALIŞTAY DETAYLARI VE ÇIKTILARI

(32)

Çalıştay Akışı ve Çıktıları

SAYFA 33-34 TÜGİP Hizmetleri Liste olarak sunuldu. Katılımcılardan firma veya bölge için ihtiyaç olan, yararlanabileceklerini düşündükleri hizmet kalemlerini seçmelerini istendi. Yapılan anket sonucu katılımcılarla paylaşıldı.

SAYFA 35-36 Bölgede gıda sektörü ekseninde yapılan, devam eden ve

planlanan Ar-Ge ve İnovasyonla ilgili faaliyetler hakkında bilgi alındı.Sonrasında bölgede Ar-Ge ve İnovasyon ile ilgili

problem, ihtiyaç ve engeller tanımlandı.

SAYFA 37-38 Tanımlanan Problem ve İhtiyaçlar gruplanarak tablo haline getirildi ve başlıklardan 3 tanesi seçilerek önceliklendirilmesi istendi. Anket sonuçları katılımcılarla paylaşıldı.

SAYFA 39-42 Bölgenin Güçlü ve Zayıf yönleri ile Fırsat ve Tehditleri konuşularak görüş alışverişinde bulunuldu ve bölgeye ait GZFT Analizi (SWOT ) çerçevesi çıkarıldı.

(33)

TÜGİP Hizmetleri Listesi

1. Ar-Ge ve inovasyon yetkinlik ve ihtiyaç tespiti 2. Birlikte yeni ürün geliştirme

3. Platforma üye firmalar için Ortak Yarar Ar-Ge ve İnovasyon Projeleri

4. Ar-Ge ve İnovasyon Fonları hakkında bilgilendirme ve yönlendirme

5. İyi uygulama örnekleri paylaşımı 6. Akredite Test ve Analiz Hizmetleri 7. Pilot Gıda İşleme Tesisleri Kullanımı 8. Uygunluk Değerlendirme Hizmetleri

9. Sektör Eğilimleri Raporları Hazırlanması ve Paylaşımı

10. Eğitim Faaliyetleri

11. Kalifiye Araştırmacı ve Teknik Danışmanlık Hizmetleri

12. Mentörlük Hizmetleri (özellikle Büyük İşletmelerden)

13. Tematik Komisyonlar ve Çalışma Gruplarında Yer Alma

14. Sektörel Lobi ve Bilgilendirme faaliyetleri 15. Kongre/Seminer/Konferans

16. Fuarlar

17. Proje Pazarları

18. Firma ve ürün tanıtımları

19. Ulusal ve uluslararası Kümeler, Platformlar ile İlişki ve İşbirlikleri

20. Startup’larla işbirliği

(34)

ANKET SONUCU – TUGİP HİZMETLERİ

TÜGİP

Hizmetlerinden hangilerinin sizin için yararlı olacağını düşünüyorsunuz?

Balıkesir Çanakkale Tekirdağ Edirne Kırklareli

(35)

(36)

BÖLGENİN AR-GE VE İNOVASYON GEMİSİ

(37)

BÖLGENİN ORTAK PROBLEM VE iHTİYAÇLARI

(38)

ÖNCELİKLENDİRME ANKET SONUCU ORTAK PROBLEM VE iHTİYAÇLAR

(39)

GZFT Analizi ( SWOT Analizi)

(40)

BALIKESİR – TEKİRDAĞ VE BÖLGENİN GZFT ANALİZİ

( SWOT)

(41)

BALIKESİR – TEKİRDAĞ VE BÖLGENİN GZFT ANALİZİ

( SWOT)

(42)

( SWOT)

(43)

BALIKESİR – TEKİRDAĞ VE BÖLGENİN KATILIMI

BALIKESİR – TEKİRDAĞ ve

Bölgesinden Toplam katılımcı

sayısı 30

(44)

Güneş Sırt , gunessirt@molevent.com.tr