• Sonuç bulunamadı

M. Emin BARIŞ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "M. Emin BARIŞ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü"

Copied!
21
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

M. Emin BARIŞ

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Peyzaj Mimarlığı Bölümü

(2)

DOĞAL BİTKİ NEDİR?

Doğal bitkiler bir bölge içerisinde jeolojik zamanlar içerisinde o bölgeye özgü iklim, toprak, yağış, kuraklık ve don gibi fiziksel ve biyotik karakteristiklere bağlı olarak evrimleşirler ve o bölgedeki yerel bitki topluluklarında bulunan diğer türlerle karşılıklı etkileşim içerisinde bulunurlar.

NEDEN DOĞAL BİTKİLERİ KULLANMALIYIZ?

Doğal bitkiler yerel çevre koşullarına en iyi uyum sağlayan bitki türleridir ve her şeyden önce geniş ekolojik ölçeklerde doğal bitkilerin plantasyonu doğal canlı topluluklarının yaşamına önemli katkılar sağlar. Bir çok estetik ve fonksiyonel özelliklerinin yanı sıra doğal bitkiler toprağın verimliliğine katkıda bulunurlar,

erozyonu azaltırlar ve genellikle bir çok yabancı yurtlu bitkiye oranla daha az gübre, ilaç gibi kimyasal madde girdisine ve diğer bakım önlemlerine gereksinim

gösterirler.

(3)

NEDEN DOĞAL BİTKİLERİ YETERİNCE KULLANMIYORUZ?

M.Ö. on bin yıl kadar önce, Trakya’nın tamamına yakın bölümü ile Anadolu’nun

%70’inin orman örtüsü ile kaplı olduğu bilimsel verilere dayanarak tahmin edilmektedir. Geri kalan topraklar bozkırlar, alpin kuşak ve sulak alan bitki topluluklarıyla kaplıydı.

  M.Ö. 10 000 (%) 2002 (%)

Orman 72

(1)

27

(2)

Bozkır 17

(1)

35

(3)

Alpin 5

(1)

4

(1)

Sulak Alanlar 6

(1)

2

 (4)

Çizelge 1. Anadolu’nun yüzyıllar boyunca insan eliyle değişimi.

(4)

Şekil 1. Günümüzden 4000 yıl önce Anadolu’nun bitki örtüsü (Gemici ve Aksoy, 1992).

(5)

Şekil 2. Anadolu’nun potansiyel ve mevcut orman alanları (Çolak and Rotherham, 2006).

(6)
(7)

Böylesine zengin doğal bitki varlığına sahip ülkemizdeki yeşil alan uygulamalarında bu zengin kaynaktan son derece az yararlanıldığı açıkça görülebilmektedir. En

küçük ev bahçesinden kamu kurumlarının bahçelerine, parklardan yol ve refüj düzenlemelerine kadar tüm yeşil alan uygulamalarında kullanılan bitkilerin çok büyük bir kısmını ekzotik (yabancı yurtlu) bitki türleri oluşturmaktadır.

Açık-yeşil alan düzenlemelerde ekzotik bitki kullanımını ve buna bağlı olarak süs bitkileri üretiminde çoğunlukla egzotik bitkilerin üretimine yer verilmesini ülkemiz için bir sorun olarak nitelendirecek olursak bu sorunu ortaya çıkaran bir çok faktörden söz edilebilir. Bu faktörler:

1. Eğitim 2. Üretim 3. Uygulama

(8)
(9)
(10)

Çizelge 2. Ülkemizdeki süs bitkileri ithalatının parasal değerleri ($) (Sakal, 2008).

(11)

YILLAR Çiçek Soğanı ($) İç ve Dış Mekan

Süs Bitkisi ($) Kesme Çiçek ($)

2000

1.324.872,00 13.816.608,00 531.192,00 2001

993.657,00 6.941.118,00 146.218,00 2002

860.949,00 7.809.549,00 125.688,00 2003

1.299.495,00 9.340.831,00 157.767,00 2004

1.513.811,00 15.302.982,00 308.010,00 2005

2.211.009,00 22.691.008,00 426.284,00

(12)

Türkiye’de Doğal Bitki Örtüsünün Dağılımı ve Bunu Etkileyen Faktörler Yurdumuzun diğer birçok kaynaklarında Olduğu gibi, bitkileri açısından da

dünyada zengin ve ilginç ülkelerin başında gelir. Bir ülkenin florasının zenginliği, o ülkede yetişen türlerin sayısı ile ilginçliği de bitkilerin yayılış ve çeşitli

vejetasyon tiplerine sahip olması ile ölçülebilir. Ülkemiz florasının zenginliği ve ilginçliğinin bazı fiziki ve floristik nedenleri vardır.

Ekolojik Özellikleri:

· İklimsel çeşitlilikler

· Topoğrafik çeşitlilikler

· Jeolojik ve jeomorfolojik çeşitlilikler

· Deniz, göl ve akarsu gibi farklı sucul ortam çeşitlilikleri

· 0–5000 metreler arasında değişen yükseklik farklılıkları

· 3 farklı bitki coğrafyası bölgesinin birleştiği yerde olması

·Anadolu diyagonali sınır kabul edilirse doğusu ve batısı arasında ekolojik farklılıklar bulunması ve bu durumun floristik farklılıklara da yansıması

(13)

Şile çevresinde karstik alanlarda gelişen kaya koruğu (Sedum   sp.)

Ermenek çevresinde Miyosen kalkerleri nin içine yerleşip,buralarda tutunan çok sayıda bitki türü için karstik şekill er, yaşam alanı olarak önem taşımaktadır

(14)

Van Bölümünde Güzeldere geçidinde

bir süsen türü. Kurtkulağı adıyla da bili nen Iris paradoxa

Doğu Anadolu bölgesinin zengin ot vejetasyonu içinde Van Bölümünde ortaya çıkan bir ters lale (ağlayan Gelin) Fritillaria crassifolia

(15)

Van bölümünde Muradiye kuzeyi 2010 metrede süsenler:  Iris  iberica sub sp.  eleganstissima

(16)

Şekil 3 Türkiye’nin ekolojik bölgeleri (Atik vd., 2010).

(17)

TÜRKİYE’DE DOĞAL BİTKİ ÖRTÜSÜNÜN DAĞILIMI VE BUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Ülkemizde doğal bitki bölgelerinin oluşmasına neden olan etmenler Anadolu’nun özel doğal yapısına bağlıdır.

Şekil 4. Türkiye'deki bitki formasyonlarının genel görünümü

(18)
(19)
(20)
(21)

Ülkemiz bitki coğrafyası “Phytocoğrafya” açısından incelendiğinde başlıca;

Euro-Siberian, Mediterranean,

Irano-Turanian olmak üzere 3 bitki bölgesini içerdiği görülmektedir.

Şekil 5 Türkiye’nin üç fito-coğrafik bölgesi: Euro-Siberian, Mediterranean, and Irano-Turanian (Atik vd., 2010).

Referanslar

Benzer Belgeler

Sarı renkli çiçekleri oldukça ufak olup Nisan- Haziran aylarında açarlar.. Genellikle çiçeklerin 3 tanesi bir

Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı EUONYMUS – TAFLAN.. Euonymus japonica

Gruplar halinde veya soliter olarak kullanılabildikleri gibi budanarak çit bitkisi olarak da kullanılabilirler.. DEUTZİA – HAVLU PÜSKÜLÜ Deutzia gracilis –

Habitüsü: Çok yıllık, 20-60 cm boyunda, odunsu Yaprakları: 2-3 tüysü parçalı, grimsi yeşil renkli Çiçekleri: Sarı renkli, ilkbahar-yaz aylarında açar.. Üretimi: Tohum

Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı Cherianthus cheiri (Şebboy) Familya: Brassicaceae Habitüsü: Çok yıllık,.

Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı Crocus sativus (Safran, Çiğdem) Familya: Iridaceae.. Habitüsü: Çok yıllık, kormlu, otsu

Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı Hemerocallis fulva (Gün güzeli) Familya: Liliaceae.. Habitüsü: Rizomlu, çok yıllık otsu

Öğr.Gör.Hande ASLAN Kalecik Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Programı Pelargonium zonale (Sardunya) Familya: Geraniaceae.. Habitüsü: Çok yıllık, yarı odunsu