• Sonuç bulunamadı

S igortal kad n do um yapt nda çal flamad sürelerde gelir kayb na u ramaktad r.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "S igortal kad n do um yapt nda çal flamad sürelerde gelir kayb na u ramaktad r."

Copied!
10
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

DO⁄UM YAPAN KADINLARIN DO⁄UM YAPAN KADINLARIN

GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K YARDIMI GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K YARDIMI

Resul KURT *

I. G‹R‹fi

S

igortal› kad›n do¤um yapt›¤›nda çal›flamad›¤› sürelerde gelir kayb›na u¤- ramaktad›r. ‹flte, sigortal› kad›n›n u¤rayaca¤› bu gelir kayb›n›n telafi edil- mesi için geçici ifl göremezlik ödene¤i verilmektedir. Bir çok kiflinin do-

¤um nedeniyle hangi durumlarda geçici ifl göremezlik ödene¤i verilmesi ge- rekti¤ini bilmedi¤ini, sigortal›lara yol göstermesi gereken ilgili memurlar›n da konuyu yeterince anlayamamalar›ndan dolay› sigortal›lar›n ma¤dur edildi¤ini görmekteyiz.

Özellikle, do¤um öncesinde yetkili bir sa¤l›k kuruluflundan istirahat raporu al- mayan veya do¤um öncesinde (gebelik istirahat süresi içinde) ifl sözleflmesi sona erdirilen iflçilere ilgili memurlar›n bilgisizli¤i ve sigortal›lar›n da mevzua- ta uzak olmas›ndan dolay›, hak edilmesine ra¤men do¤um geçici ifl göremez- lik ödene¤i verilmedi¤i görülmektedir. Yine, erken do¤um yapan iflçilere ise do¤um öncesindeki ifl göremezlik ödenekleri (erken do¤um süresi kadar) ek- sik ödenmektedir.

Bu çal›flmada, 506 say›l› Sosyal Sigortalar Kanunu ve 01.07.2007 tarihinde yürürlü¤e girmezi öngörülen 5510 say›l› Kanun dikkate al›narak do¤um ya- pan kad›n sigortal›lar›n geçici ifl göremezlik ödene¤inden yararlanma koflul- lar› ayr›nt›l› olarak aç›klanm›flt›r.

II. SOSYAL S‹GORTALAR KANUNUNDA DO⁄UM YAPAN KADINLARIN GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZEL‹K YARDIMI

A. DO⁄UM NEDEN‹YLE YAPILACAK YARDIMLAR

Anal›k nedeniyle, “Gebelik muayenesinin yapt›r›lmas› ve gerekli sa¤l›k yar- d›mlar›n›n sa¤lanmas›”, “Do¤umda gerekli sa¤l›k yard›mlar›n›n sa¤lanmas›”,

5

* Sigorta Müfettifli

(2)

“Emzirme yard›m› paras› verilmesi”

ve “Anal›k hali sebebiyle gerekirse yurt içinde baflka bir yere gönderil- mesi” yard›mlar›ndan yararlanacak- lard›r.

Sigortal› kad›n›n veya sigortal› erke-

¤in sigortal› olmayan kar›s› ile SSK’ndan gelir veya ayl›k almakta olan kad›n sigortal› ile gelir veya ayl›k alan erkek sigortal›n›n sigortal› olma- yan kar›s›n›n do¤um yapmas› halin- de, do¤um s›ras›nda veya do¤umdan sonra sa¤l›k durumlar›n›n gerektirdi-

¤i tüm sa¤l›k yard›mlar›, kullan›lacak ilaç ve sa¤l›k malzemeleri Sosyal Gü- venlik kurumu Taraf›ndan karfl›lana- cakt›r. Reçetelerde hamilelik veya ge- belik ibaresinin bulunmas› halinde ec- zaneler reçeteleri SSK sistemine “ha- milelik” ya da “anal›k” koduyla girdi-

¤inde, gebelikte kullan›lan ilgili ilaç- lardan kat›l›m pay› al›nmamas› gerek- mektedir.

Sigortal› kad›na veya sigortal› olma- yan kar›s›n›n do¤um yapmas› dolay›- s›yla sigortal› erke¤e, çocu¤un ölü do¤mamas› flart›yla, Çal›flma ve Sos- yal Güvenlik Bakanl›¤›nca onanacak tarifeye göre her çocuk için bir emzir- me yard›m› (01.06.2003 tarihinden beri 50.-YTL) yap›lacakt›r.

B. DO⁄UM YARDIMLARINDAN YARARLANMA KOfiULLARI Sigortal› kad›n veya sigortal› erke¤in sigortal› olmayan kar›s› ile SSK’ndan gelir veya ayl›k almakta olan kad›n si- gortal› ile gelir veya ayl›k alan erkek sigortal›n›n sigortal› olmayan kar›s›

anal›k yard›mlar›ndan yararlanabile- cektir. Ancak, nakdi yard›m sadece sigortal› kad›n için geçerli olup, sigor- tal› erke¤in sigortal› olmayan kar›s›

nakdi yard›mdan yararlanamayacak- t›r. Ayr›ca, sigortal› erke¤in sigortal›

olmayan kar›s›n›n sa¤l›k yard›mlar› ile emzirme yard›m› ve maktu gebelik- do¤um para yard›mlar›ndan yararlan- d›r›lmas› için do¤um yapan kad›n›n si- gortal› erkek ile do¤umdan önce ev- lenmifl olmas› gerekmektedir. Do-

¤umdan önce boflanan kad›n anal›k sigortas›ndan yararlanamayacakt›r.

Sigortal› kad›n›n, anal›k sa¤l›k yar- d›mlar› veya maktu gebelik ve do-

¤um yard›mlar› ile emzirme yard›m›n- dan yararlanabilmesi için, çocu¤un evlilik birli¤i içinde do¤mas› zorunlu de¤ildir.

Sigortal› kad›n›n anal›¤› halinde, ken- disi için do¤umdan önceki bir y›l için- de en az 120 gün anal›k sigortas› pri- mi ödemifl olmas› kofluluyla sigortal›

kad›n›n anal›¤› halinde do¤umdan önceki ve sonraki sekizer haftal›k sü- rede, ço¤ul gebelik halinde ise do-

¤umdan önceki on haftal›k sürede, çal›flmad›¤› her gün için geçici ifl gö- remezlik ödene¤i verilmesi öngörül- müfltür.

(3)

Sigortal› kad›n›n veya sigortal› erke-

¤in sigortal› olmayan kar›s›n›n anal›k- lar› halinde, gebelik ve do¤um yar- d›mlar› ile maktu gebelik ve maktu do¤um yard›mlar›ndan ve ayr›ca em- zirme yard›m›ndan yararlanmalar›, 506 say›l› Kanunun 73. maddesi ( c ) f›kras›na göre iflverenleri taraf›ndan belirli bir süre anal›k sigortas› primi ödenmifl olmas›na ba¤l›d›r. Prim öde- me süresi, do¤umdan önceki bir y›l içinde, Kad›n sigortal› için 90 gün, er- kek sigortal› için 120 gün olarak be- lirlenmifltir.

C. DO⁄UM HAL‹NDE GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K ÖDENE⁄‹ VER‹LMES‹

Geçici ifl göremezlik ödene¤i, sigorta- l› kad›n›n do¤um nedeniyle u¤rayaca-

¤› gelir kayb›n› telafi etmeye yönelik olup, koflullar› tafl›mas› kayd›yla sade- ce sigortal› kad›na verilebilmektedir.

Sigortal› erke¤in sigortal› olmayan kar›s› ile SSK’ndan gelir veya ayl›k al- makta olan kad›n sigortal› ile gelir ve- ya ayl›k alan erkek sigortal›n›n sigor- tal› olmayan kar›s›n›n geçici ifl göre- mezlik ödene¤i isteme hakk› bulun- mamaktad›r.

Sigortal› kad›n›n anal›¤›ndan dolay›

geçici ifl göremezlik ödene¤inden ya- rarlanabilmesi;

a) Do¤umdan önceki bir y›l içinde, çal›flt›¤› iflyerlerinden, kendisi ad›na en az 120 gün anal›k sigortas› primi ödenmifl,

b) Do¤umdan önceki ve sonraki se- kizer haftal›k sürede, ço¤ul gebelik halinde ise, do¤umdan önceki on haftal›k sürede iflyerinde çal›flmam›fl, olma flartlar›n›n yerine getirilmesine ba¤l›d›r.

Geçici ifl göremezlik ödene¤ini alma- ya hak kazanma, sigortal› kad›n›n 16 haftal›k (ço¤ul gebelikte 18 haftal›k) yasal sürede gerçekten ifl göremez durumda olup olmamas›na da ba¤l›

de¤ildir. Do¤umdan önceki ve son- raki sekizer haftal›k sürede, ço¤ul ge- belik halinde ise do¤umdan önceki on haftal›k sürede geçici ifl göremez- lik ödene¤i verilmesi için dinlenme ra- poru al›nmas› gerekti¤i hususunda bir hüküm bulunmad›¤›ndan, sigorta- l› kad›n›n anal›¤› halinde, belirtilen sürelerde iflyerinde (ad›na prim ödenen veya sair bir iflyerinde) çal›fl- mamas› durumunda, rapor aran- maks›z›n, geçici ifl göremezlik öde- ne¤i verilmesi gerekmektedir.(SSK, 371) Ancak, uygulamada rapor al- mad›¤› için do¤um öncesi geçici ifl göremezlik ödene¤inin baz› sigor- tal›lara ödenmeyerek ma¤dur edil- di¤i görülmektedir. Kad›n sigortal›- n›n iste¤i ve doktorun onay› ile do¤u- ma üç hafta kal›ncaya kadar çal›fl›l- mas› halinde, çal›fl›lan süreler kad›n sigortal›n›n do¤um sonras› sürelerine eklenecektir.

‹flverenlerin, kad›n sigortal›lar›n do¤um öncesi ve sonras›ndaki is-

(4)

tirahat sürelerinde ücret ödeme yükümlülü¤ü bulunmamaktad›r.

Ancak, sigortal› kad›n›n do¤umdan önceki ve sonraki sekizer haftal›k sü- rede, ço¤ul gebelik halinde ise, do-

¤umdan önceki on haftal›k sürede çal›flmam›fl olmakla beraber toplu ifl sözleflmesi, iflyeri yönetmeli¤i, tak›m veya ferdi sözleflmeye istinaden ya da at›fet olarak (iyilik olsun diye) iflve- rence ücretlerinin ödenmifl olmas›

geçici ifl göremezlik ödene¤inin veril- mesi mümkündür. Burada önemli olan, sigortal› kad›n›n do¤umdan önceki ve sonraki sekizer haftal›k sürede, ço¤ul gebelik halinde ise, do¤umdan önceki on haftal›k süre- de iflyerinde çal›flmam›fl olmas›d›r.

Ayr›ca, geçici ifl göremezlik ödene¤i alabilmek için gerekli prim ödeme gün say›s› bulunmayan ve do¤um önü istirahat›na ayr›ld›¤› tarih ile do-

¤um yapt›¤› tarih aras›nda iflyerinde çal›flmad›¤› sürelerde, iflverence, top- lu ifl sözleflmesi, tak›m veya ferdi söz- leflme ya da at›fet fleklinde ödenen ücretler karfl›l›¤› ödenen primlere ilifl- kin gün say›lar›, anal›k olay›nda SSK taraf›ndan geçici ifl göremezlik öde- ne¤i verilecek süre ayn› zamanda prim ödeme süresi de olamayaca¤›n- dan, bu devredeki prim ödenen gün- leri ve bildirilen kazançlar›, yapt›¤› do-

¤um nedeniyle, geçici ifl göremezlik ödene¤i verilebilmesi için gereken 120 günün hesab›nda dikkate al›n- mayacakt›r.

Kad›n sigortal›lar›n do¤um öncesi 8 haftal›k (ço¤ul gebelik halinde 10 Haftal›k sürede) ve do¤um sonras› 8 haftal›k süreleri için düzenlenecek geçici ifl göremezlik belgesi ile duru- munun do¤umdan önceki 3 haftaya kadar çal›flmas›na uygun oldu¤una dair sa¤l›k raporu Sa¤l›k Bakanl›¤› ya- da anlaflmal› hastanelerin sa¤l›k tesis- lerince düzenlenecektir. Sigortal›lara do¤umdan önceki 8 hafta (ço¤ul ge- belik halinde 10 hafta) do¤um sonra- s› 8 hafta ve do¤umuna 8 hafta kal- d›¤› yada 3 hafta kal›ncaya kadar ça- l›flabilece¤ine dair rapor alan sigorta- l›n›n do¤um sonras›na ilave edilen sü- reye ait geçici ifl göremezlik ödenek- leri Sigorta ‹l/Sigorta Müdürlüklerin- ce ödenecektir. (SSK, 2003)

Sigortal› kad›nlara, do¤um öncesi ve sonras› iflyerinde çal›flmad›¤› 8’er haf- tal›k (56+56 gün) süreler için, ço¤ul gebelik (ikiz gibi) halinde ise, do¤um öncesi 10, do¤um sonras› 8 haftal›k (70+ 56 gün) süreler için anal›k geçi- ci ifl göremezlik ödene¤i ödenecektir.

Sigortal› kad›n›n anal›¤› nedeniyle ifl- yerinde çal›flmad›¤› sürelerin tespiti için iflverenlerden mutlaka örne¤i SSK taraf›ndan haz›rlanan belgenin düzenlenmesi istenecektir.

Sigortal› kad›n›n, do¤umuna üç hafta kal›ncaya kadar iflyerinde çal›flabilme ve çal›flt›¤› sürelerin do¤um sonuna ilave edilmesi imkan› getirilmifl olup, ancak bu f›kradan yararlanabilmek

(5)

için sa¤l›k durumunun do¤uma üç hafta kal›ncaya kadar çal›flmas›na uy- gun oldu¤una dair sa¤l›k raporunun olmas› gerekmektedir.

Sigortal› kad›n›n hekim raporuna isti- naden çal›flt›¤›n›n ve do¤um öncesi izninin bafllama tarihinin tespiti için düzenlenecek raporda “Gebelik nor- mal/ço¤ul gebeliktir. Do¤uma ….

hafta kalm›flt›r. Sa¤l›k durumu , do-

¤uma üç hafta kal›ncaya kadar çal›fl- mas›na uygundur.” ifadelerine yer verilecek ve mutlaka rapora düzen- lenme tarihi ile poliklinik protokol nu- maras› yaz›lacakt›r.

Bu duruma göre, raporun düzenlen- me tarihi, do¤um öncesi izninin (8 veya 10 haftan›n) bafllama tarihi ka- bul edilecektir.

Örne¤in; do¤umuna 8 veya ço¤ul ge- belikte 10 hafta kald›¤› ve 3 hafta ka- l›ncaya kadar çal›flabilece¤ine dair ra- por alan kad›n sigortal›ya do¤umuna 3 hafta kala örne¤i SSK taraf›ndan haz›rlanan belge aç›lacak ve iflyerin- de çal›flt›¤› 35 gün, do¤um sonuna ilave edilerek do¤um sonu ifl göre- mezlik ödene¤i 91 gün olarak, ço¤ul gebelik (ikiz vb) ise 49 gün do¤um sonuna ilave edilerek do¤um sonras›

105 gün olarak ödenecektir.

- Sigortal› kad›n›n do¤um tarihinin, herhangi bir sebeple do¤ru olarak saptanamamas› nedeniyle, do¤um öncesi 56 veya 70 günlük istirahat›na geç bafllamas› yada do¤uma üç haf-

ta kal›ncaya kadar çal›flabilece¤ine dair rapor olmaks›z›n iflyerinde çal›fl- maya devam etmesi halinde ise, ge- belik geçici ifl göremezlik ödene¤inin iflyerinde çal›flmad›¤› tarihten itibaren 56 veya 70 günden daha az verilme- si gerekmektedir.

Bu durumda, do¤um öncesi kullana- mad›¤› sürelerin do¤um sonras›na ilave edilmesi söz konusu de¤ildir.

Do¤umuna 8 hafta kald›¤› ve 3 hafta kal›ncaya kadar çal›flabilece¤ine dair rapor alan sigortal› kad›n, üç hafta- dan önce do¤um yaparsa iflyerinde çal›flmad›¤› süre kadar gebelik ifl gö- remezlik ödene¤i ödenip rapor tarihi ile ifl göremezlik ödene¤inin bafllad›¤›

tarih aras›ndaki süre do¤um sonras›- na ilave edilir.

Yine do¤umuna 8 hafta kald›¤› ve 3 hafta kal›ncaya kadar çal›flabilece¤i- ne dair rapor alan sigortal› kad›n üç haftadan daha uzun bir süre sonra do¤um yaparsa iflyerinde çal›flmad›¤›

gün kadar gebelik geçici ifl göremez- lik ödene¤i ödenir. Sigortal› kad›na 56, ço¤ul gebelikte 70 günden fazla gebelik geçici ifl göremezlik ödene¤i ödenemeyece¤inden, 56 veya 70 günden, ödenen gebelik geçici ifl gö- remezlik süresi düflülerek kalan süre do¤um sonras›na ilave edilir.

(6)

D. ‹fiTEN AYRILANLARIN DO⁄UM GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K ÖDENE⁄‹

Gebelik istirahat›n›n (Do¤um öncesi 8 veya ço¤ul gebelik halinde 10 haf- ta) bafllad›¤› tarihte, sigortal›l›k niteli-

¤i devam eden kad›n sigortal›ya, do-

¤umdan önceki bir y›l içinde en az 120 gün anal›k sigortas› primi öde- mifl olmas› kofluluyla, do¤um öncesi 8 veya ço¤ul gebelik halinde 10 haf- tal›k sürede herhangi bir nedenle hiz- met akdi sona erse dahi, do¤um ön- cesi ve do¤um sonras› istirahatlar›na ait anal›k geçici ifl göremezlik öde- neklerinin verilmesi gerekmektedir.

(SSK,371) SSK Baflkanl›¤›’n›n 08.08.2003 tarih ve 3-221 Ek say›l› genelgesinde aynen “Sigortal› kad›nlara geçici ifl göremezlik ödene¤i ödenirken 371 yay›n nolu “506 say›l› Sosyal Sigorta- lar Yasas›’n›n ‹flkazalar› ile Meslek Hastal›klar›, Hastal›k, Anal›k Sigorta- lar› Uygulamalar›” isimli kitab›n 102, 103, 104, 105 bafll›k numaral› bö- lümlerinde belirtilen hususlar›n dik- kate al›nmas› gerekmektedir.” denil- mek suretiyle bahse konu olan yuka- r›daki gebelik istirahat›n›n (Do-

¤um öncesi 8 veya ço¤ul gebelik halinde 10 hafta) bafllad›¤› tarih- te, sigortal›l›k niteli¤i devam eden kad›n sigortal›ya, do¤umdan önce- ki bir y›l içinde en az 120 gün anal›k sigortas› primi ödemifl olmas› flart›n›

yerine getirdi¤inin tespiti durumunda hizmet akdi sona erse dahi rapor aranmaks›z›n, geçici ifl göremezlik

ödene¤i verilmesi laz›m geldi¤i ve hü- kümleri halen yürürlüktedir.

Ancak, uygulamada prim ödeme ve di¤er koflullar› gerçeklefltirdi¤i halde s›rf ifl sözleflmesinin veya sigortal›l›k niteli¤inin sona erdi¤i ileri sürülerek anal›k geçici ifl göremezlik ödene¤i verilmeyerek sigortal›lar ma¤dur edil- mektedir. Hatta bazen hastal›k ve anal›k sigortas› birbirine kar›flt›r›lmak- ta, hastal›k sigortas›nda geçerli olan sigortal›l›k niteli¤inin devam etmesi (iflten ayr›ld›ktan sonra 10 günden fazla bir süre geçmemifl olmas›) koflu- lu anal›k sigortas›nda da arand›¤›

zannedilmektedir. Sigortal›ya iflten ayr›ld›ktan sonra 10 günden fazla bir süre geçti¤i ileri sürülerek anal›k geçi- ci ifl göremezlik ödene¤inin verileme- di¤i görülmektedir. Hastal›k ve anal›k birbirinden farkl› olup, ifl sözleflmesi- nin sona erdi¤i tarih 10 günü aflsa bi- le gebelik istirahat›n›n (Do¤um öncesi 8 veya ço¤ul gebelik halin- de 10 hafta) bafllad›¤› tarihte si- gortal› olunmas› yeterli say›lmal›d›r.

E. DO⁄UM HAL‹NDE GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K ÖDENE⁄‹N‹N HESAPLANMASI

506 say›l› Kanunun 89 ncu maddesi son f›kras›: “Sigortal› Kad›n›n anal›-

¤›nda verilecek günlük ödenek, ka- zanc›n›n üçte ikisidir.” hükmünü içer- mektedir. Kanun hükmü gere¤ince, sigortal› kad›n›n anal›¤› halinde do-

¤umdan önceki ve sonraki sekizer

(7)

haftal›k sürede, ço¤ul gebelik halin- de ise do¤umdan önceki on haftal›k sürede, çal›flmad›¤› her gün için sa¤- l›k tesisinde yatarak tedavi görüp görmedi¤i üzerinde durulmaks›z›n günlük kazac›n›n üçte ikisi üzerinden ge- çici ifl göremezlik ödene¤i verilecektir.

Yine, Kanunun 49. maddesi son f›k- ras›nda da, “Bu ödenek hiçbir flekilde kesilmez” hükmü yer ald›¤›ndan, do-

¤um öncesi ve sonras› 42 fler günlük sürede, çal›flmam›fl olmak kayd›yla günlük kazanc›n›n üçte ikisinin hiçbir kesinti yap›lmadan ödenmesi gerek- mektedir.

Do¤um öncesi 8 veya ço¤ul gebelik halinde 10 haftal›k istirahata ayr›lan, ancak daha önce (erken) do¤um ya- pan sigortal›ya do¤um öncesi istira- hat›n›n bafllang›ç tarihinden do¤um tarihine kadar gebelik geçici ifl göre- mezlik ödene¤i ödenecek, anal›k ge- çici ifl göremezlik ödene¤i ise 56 gü- nü geçmeyecektir. Erken do¤um yap- mam›fl olsa, do¤um öncesi istirahat›- n› 8 veya 10 hafta olarak kullanabile- cek sigortal›, erken do¤um yapmas›

halinde bu hakk›n› kullanamamakta- d›r. Oysa erken do¤umda hem kad›n, hem de bebe¤in sa¤l›k nedeniyle da- ha fazla dinlenmeye ve bak›ma ihti- yac› bulunmaktad›r. Bu nedenle, er- ken do¤um yapan kad›n›n kullana- mad›¤› do¤um öncesi istirahat süresi- nin, do¤um sonras›na aktar›labilmesi imkan› sa¤lanmal›d›r.

Do¤um öncesi istirahata ayr›lan, an- cak do¤umu 56 veya 70 günden son- ra olan sigortal›lara 8 (56 gün) veya 10 (70 gün) haftadan fazla gebelik geçici iflgöremezlik ödene¤i ödene- meyece¤inden, aflan süre hastal›k si- gortas› kapsam›nda de¤erlendirile- cektir.

F. ANALIK GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K ÖDENE⁄‹NDEN ‹ND‹R‹M YAPILMASI 506 say›l› Kanunun 50 nci maddesin- de: “Kurumca sa¤lanacak olan do-

¤um yard›mlar›ndan hakl› ve makul sebep olmaks›z›n yararlanmay› red- deden yahut hekim veya ebenin lü- zum gösterdi¤i tedbirleri almamas›

yüzünden hastaland›¤› veya hastal›-

¤›n›n artt›¤› mütehass›s hekim rapo- ru ile tespit edilen sigortal› kad›nlara geçici ifl göremezlik ödene¤inin % 50 si verilmez.” hükmü getirilmifltir.

Bu düzenleme ile, bir yandan sigorta- l› kad›n›n kendisine SSK taraf›ndan sa¤lanmak istenen do¤um yard›mla- r›n› hakl› ve makul bir nedene dayan- madan reddetmesini önlemek ve bi- ran önce sa¤l›¤›na kavuflmas›n› sa¤la- mak, di¤er taraftan hekim veya ebe- nin gerekli gördü¤ü önlemleri alma- mas› yüzünden hastalanmas› veya hastal›¤›n artmas› sonucu Kurumu yersiz harcamalardan koruma amaç- lanm›flt›r.

SSK taraf›ndan, do¤rudan (aynen) sa¤lanan do¤um sa¤l›k yard›mlar› ka- d›n sigortal›n›n;

(8)

a ) H a k l › v e m a k u l ( k a b u l e d i l e b i l i r ) b i r s e b e p o l m a k s › z › n K u r u m c a s a ¤ l a n a - cak do¤um sa¤l›k yard›mlar›n› kabul

etmemesi,

b) Hekim veya ebenin lüzum göster- di¤i tedbirleri almamas›,

nedeniyle hastalanmas› veya hastal›-

¤›n artt›¤›n›n Kurumun uzman heki- mi raporu ile tespiti durumunda, do-

¤um sonras› 56 günlük anal›k dinlen- mesi sonunda, bahse konu hastal›¤›

sebebiyle sigortal› kad›na verilmesine lüzum görülen ve hastal›k sigortas›

yönünden ifllem gören istirahat süre- sine ait geçici ifl göremezlik ödene-

¤inden % 50 oran›nda indirim yap›l- mas› gerekmektedir.

Do¤um yapan sigortal› kad›na, do-

¤um sonras› 8 haftal›k istirahattan sonraki hastal›¤› ile ilgili istirahat sü- relerine ait geçici ifl göremezlik öde- ne¤i, anal›k sebebiyle verilen geçici ifl göremezlik ödene¤ine esas tutulan günlük kazanc›na göre ve 2/3 ora- n›nda de¤il, hastal›k nedeniyle ifl gö- remezli¤in bafllad›¤› tarih esas al›n- mak suretiyle, 506 say›l› Kanunun 88 nci maddesi hükmüne göre yeniden saptanacak günlük kazanç üzerinden ve ayn› Kanunun 89 ncu madde hü- kümleri dairesinde tespit edilecek miktar üzerinden verilmesi gerek- mektedir.

G. DO⁄UM GEÇ‹C‹ ‹fi GÖREMEZL‹K ÖDENE⁄‹NDEN KES‹NT‹

YAPILAMAMASI

506 say›l› Kanunun 49. maddesinde öngörülen geçici ifl göremezlik öde- ne¤i hiçbir suretle kesilemez. Madde- nin buyurucu nitelik tafl›yan bu hük- müne göre, kad›n›n nafaka borcun- dan dolay› da kesilemez. Kuruma ha- ciz karar› gönderilmifl olsa bile, Ku- rum bu ödene¤i icra takip dosyas›na göndermemeli tamam›n› aynen si- gortal› kad›na ödemelidir.

Yasa, do¤um olay›na verdi¤i önem- den ötürü ve kiflilerin anayasal yaflam haklar›n›n zedelenmemesi amac›yla böyle bir hüküm getirmifltir. (Aslan- köylü, 2003, 544)

III. 5510 SAYILI KANUNDA S‹GORTALI KADINLARA DO⁄UM NEDEN‹YLE GEÇ‹C‹ ‹fiGÖREMEZL‹K ÖDENE⁄‹ VER‹LMES‹

Sosyal güvenlik sistemimizdeki sorun- lar›n çözümü amac›yla k›sa bir süre önce “Sosyal Güvenlik Kurumu Kanu- nu” ve bu kurumun uygulayaca¤›

“Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Si- gortas› Kanunu” ç›kar›ld›. Sosyal gü- venlik reformu olarak adland›r›lan 5510 say›l› Kanunun 1 Ocak 2007’de yürürlü¤e girmesi gerekiyordu. An- cak, Anayasa Mahkemesi, memurla- r›n sa¤l›k ve sosyal güvenliklerinin farkl› düzenlenmesi gerekti¤inden hareketle 5510 say›l› Sosyal Sigorta- lar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu- nun baz› maddelerini iptal etmesi,

(9)

baz› maddelerinin de yürürlü¤ünü durdurmas›n›n ard›ndan 5510 say›l›

“Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Si- gortas› Kanunu”nun yürürlük tarihi 2007 Y›l› Merkezi Yönetim Bütçe Kanu- nu ile 01.07.2007 olarak de¤ifltirilmifltir.

Do¤um nedeniyle çal›flamayan kad›n sigortal›n›n gelir kayb› söz konusu ol- maktad›r. 5510 say›l› Sosyal Sigorta- lar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu- nun “‹fl kazas›, meslek hastal›¤›, hastal›k ve anal›k hallerinde sa¤- lanan haklar” bafll›kl› 16. maddesinde,

“Sigortal› kad›n›n veya sigortal› erke-

¤in sigortal› olmayan eflinin gebeli¤i- nin bafllad›¤› tarihten itibaren do-

¤umdan sonraki ilk sekiz haftal›k, ço-

¤ul gebelik halinde ise ilk on haftal›k süreye kadar olan gebelik ve anal›k haliyle ilgili rahats›zl›k ve özürlülük halleri anal›k hali kabul edilece¤i, Sigortal›ya hastal›k veya anal›k halle- rine ba¤l› olarak ortaya ç›kan ifl göre- mezlik süresince, günlük geçici ifl gö- remezlik ödene¤i verilece¤i,”

Hükme ba¤lanm›flt›r. Böylece, çal›fla- mad›¤› için gelir kayb› olan kad›n si- gortal›n›n geçici ifl göremezlik ödene-

¤i ile geçimini sa¤lamas› amaçlanm›fl- t›r. Geçici ifl göremezlik ödene¤i, ko- flullar› tafl›mas› kayd›yla sadece sigor- tal› kad›na verilebilmektedir. Sigor- tal› erke¤in sigortal› olmayan kar›s›- n›n geçici ifl göremezlik ödene¤i iste- me hakk› bulunmamaktad›r.

5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanununun “Geçici

ifl göremezlik ödene¤i” bafll›kl› 18.

maddesine göre;

“Sigortal› kad›n›n anal›¤› halinde, do-

¤umdan önceki bir y›l içinde en az doksan gün k›sa vadeli sigorta primi bildirilmifl olmas› flart›yla, do¤umdan önceki ve sonraki sekizer haftal›k sü- rede, ço¤ul gebelik halinde ise do-

¤umdan önceki sekiz haftal›k süreye iki haftal›k süre ilave edilerek çal›fl- mad›¤› her gün için,

Sigortal› kad›n›n iste¤i ve hekimin onay› ile do¤uma üç hafta kal›ncaya kadar çal›fl›lmas› halinde, do¤um sonras› istirahat süresine eklenen sü- reler için,”

geçici ifl göremezlik ödene¤i verilecektir.

Sigortal› kad›n›n anal›¤› halinde veri- lecek geçici ifl göremezlik ödene¤i, günlük kazanc›n›n üçte ikisidir. An- cak geçici ifl göremezlik ödene¤inin güncellenmemifl tutar›, sigortal›n›n ödenek hesab›na esas al›nan döne- me iliflkin kazanç üzerinden vergi, sosyal sigorta, genel sa¤l›k sigortas›

ve iflsizlik sigortas› primleri kesintileri sonras› hesaplanan günlük net ka- zanc›n› geçemeyecektir.

Sigorta prim ve ödeneklerinin hesab›- na esas tutulacak günlük kazançlar›n alt s›n›r›nda meydana gelecek de¤i- flikliklerde, yeniden tespit edilen alt s›n›r›n alt›nda bir günlük kazanç üze- rinden ödenek almakta bulunanlar›n veya almaya hak kazanm›fl veya ka- zanacak olanlar›n bu ödenekleri,

(10)

KAYNAKÇA

Aslanköylü, Resul, (2003) Sosyal Sigortalar Kanunu Yorumu, Ankara ,[yayl.y.]

SSK Baflkanl›¤›, 08.08.2003 tarih ve 3-221 Ek say›l› Genelge

SSK Genel Müdürlü¤ü, ‹fl Kazalar› ve Meslek Hastal›klar›, Hastal›k, Anal›k Sigor- talar› Uygulamalar›, Ankara: SSK.

günlük kazançlar›n›n alt s›n›r›ndaki de¤iflikliklerin yürürlü¤e girdi¤i tarih- ten bafllayarak de¤ifltirilmifl günlük ka- zançlar›n alt s›n›r›na göre ödenecektir.

Bir sigortal›da ifl kazas›, meslek hasta- l›¤›, hastal›k ve anal›k hallerinden bir- kaç› birleflirse, geçici ifl göremezlik ödeneklerinden en yükse¤i verilecektir.

5510 say›l› Yasa yürürlü¤e girdikten sonra daha önce, geçici ifl göremezlik ödene¤i alamayan 4/b (Ba¤-Kur) si- gortal›s› kad›nlar da do¤um yapmala- r› halinde geçici ifl göremezlik ödene-

¤i alabilecektir.

IV. SONUÇ

‹flverenlerin, kad›n sigortal›lar›n do-

¤um öncesi ve sonras›ndaki istirahat sürelerinde ücret ödeme yükümlülü-

¤ü bulunmamaktad›r. Sigortal› kad›n do¤um yapt›¤›nda çal›flamad›¤› için gelir kayb›na u¤rayacakt›r. ‹flte, sigor- tal› kad›n›n u¤rayaca¤› bu gelir kayb›- n›n telafi edilmesi için geçici ifl göre- mezlik ödene¤i verilmektedir. Dolay›- s›yla, s›rf prosedür ve kurum memur- lar›n›n bilgi eksikli¤inden dolay› sigorta- l›lar›n ma¤dur edildi¤ini görülmektedir.

Sigortal› kad›n›n, do¤umuna üç hafta kal›ncaya kadar iflyerinde çal›flabilme ve çal›flt›¤› sürelerin do¤um sonuna

ilave edilmesi imkan› getirilmifl olup, ancak bu f›kradan yararlanabilmek için sa¤l›k durumunun do¤uma üç hafta kal›ncaya kadar çal›flmas›na uy- gun oldu¤una dair sa¤l›k raporu al›n- mal›d›r.

Gebelik istirahat›n›n bafllad›¤› tarihte sigortal›l›k niteli¤i devam etmekte olan kad›n›n gerekli prim ödeme flar- t›n› yerine getirmesi kofluluyla sigor- tal› kad›n›n anal›¤› halinde do¤um- dan önceki ve sonraki sekizer haftal›k sürede, ço¤ul gebelik halinde ise do-

¤umdan önceki on haftal›k sürede, rapor aranmaks›z›n, çal›flmad›¤› her gün için geçici ifl göremezlik ödene¤i verilmesi gerekmektedir.

5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu ile sigortal›

kad›n›n anal›¤› halinde geçici ifl göre- mezlik ödene¤i alabilmesi için daha önce 120 gün olarak uygulanan prim gün say›s›, do¤umdan önceki bir y›l içinde en az doksan gün bildirilmesi fleklinde de¤ifltirilmifltir. 5510 say›l›

Yasa yürürlü¤e girdikten sonra daha önce, geçici ifl göremezlik ödene¤i alamayan 4/b (Ba¤-Kur) sigortal›s›

kad›nlar da do¤um yapmalar› halinde geçici ifl göremezlik ödene¤i alabile- cektir.

Referanslar

Benzer Belgeler

Amaç: Artifisyel amniotomi zaman›, amniotomi s›ras›ndaki servikse ait bulgular ve oksitosin infüzyonu eklenmesinin do¤um eylemi, do¤umun tipi, postpartum kanama, atefl,

Araflt›rma kapsam›na al›nan sa¤l›k bilimleri ö¤rencilerinin %83.8'i t›bbi endikasyon olmaks›z›n iste¤e göre sezaryen yap›lmamas›, %96.8'i bebe¤in

Bu derlemede kad›n do¤um klini¤inde simülasyon bafll›¤› alt›nda obstetrik ve jinekolojide simülasyon tekniklerine ayr› ayr› de¤inilerek kullan›lan ekipman,

Amaç: Bu çal›flmada sezaryen do¤um sonras› erken postoperatif a¤r› tedavisinde intravenöz parasetamol ile intramuskuler diklofenak›n analjezik etkinlik ve yan

Çal›flmam›z›n amac› misoprostol ile indüklenen intrauterin geliflme k›s›tl›l›¤› tan›l› fetüsleri intrapartum hipoksi aç›s›ndan fetal pulse oksimetre ile

Nitelikli DÖB alma durumu ile yafl, toplam gebelik say›s›, sosyal güvence durumu ve evlili¤e karar verenin kim oldu¤u de¤iflkenleri anlaml› bulunmufltur.. Anahtar

145 kadında 200 ve 400 μg rektal misoprostol ve 5 ünite oksitosin+0.2 mg ergometrin .M kombinasyonunun etkilerininin karılatırıldıı baka bir çalımada, misoprostol

Sonuç: Do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlar›n önemli bölümünün toksoplazma enfeksiyonuna karfl› ba¤›fl›kl›¤› olmad›¤›, fakat bü- yük ço¤unlu¤unun rubella ve