5
‹stanbul T›p Dergisi-2010-1, 5-8
Do¤urganl›k Ça¤›ndaki Kad›nlarda Toxoplasma Gondii, Rubella ve
Cytomegalovirus Seroprevalans›
Rüçhan ULUTÜRK, Muzaffer F‹NCANCI
SUMMARY
Seroprevalance of Toxoplasma gondii, Cytomegalovirus, and Rubella among women of childbearing age
Aim: Toxoplasma gondii, Rubella, and Cytomegalovirus (CMV) infections still pose high risks in pregnancy due to their ability to induce severe intrauterine infections, congenital mal- formations, abortion and stillbirth. The present study was car- ried out to define the population susceptible to T. gondii, Rubel- la, CMV infections among women of childbearing age . Methods: Sera from women older than 18 and younger than 45 years sent to Microbiology laboratory from various polyclinics between January and July 2008 were screened for Toxoplasma, CMV, and Rubella IgG antibodies using multi-parameter immu- noenzymetic system test kits (Diasse Diagnostica, Chorus, Italy) according to the manufacturer’s instructions.
Results: Of the 411 sera tested for Toxoplasma IgG, 137 (33.3%) were positive, 367 (63.8%) were negative and 12 (2.9%) were in the gray zone. Rubella IgG antibodies were in- vestigated in 367 sera and of these 350 (95.4%) were positive, 9 (2.4%) were negative, and 8 (2.2%) were in the gray zone.
CMV IgG antibodies were present in 271 (98.2%) of 276 sera.
These results indicate that 63.8% of the women included to the study were susceptible to toxoplasma, 2.4% were susceptible to rubella and 1.8% were susceptible to CMV infections.
Conclusion: In our community, a significant number of women of childbearing age are not immune to toxoplasma and therefo- re susceptible to acute infection in pregnancy, but most of them have immunity against rubella and CMV.
Key words: Toxoplasma IgG, Rubella IgG, Cytomegalovirus IgG, Seroprevalance
ÖZET
Amaç: Toxoplasma gondii, Rubella ve Cytomegalovirus (CMV) ile oluflacak infeksiyonlar gebelik döneminde fetüse geçerek intrauterin infeksiyonlara, konjenital anormalilere ve mortali- teye sebep olduklar›ndan dolay› anne-çocuk sa¤l›¤› yönünden günümüzde hala önemini korumaktad›rlar. Bu nedenle risk al- t›ndaki anne adaylar›n›n oranlar›n› belirlemek amac›yla do¤ur- ganl›k ça¤›nda bulunan kad›nlarda toksoplazma, rubella ve si- tomegalovirus seroprevalanslar› araflt›r›ld›.
Gereç ve Yöntem: Ocak 2008 – Temmuz 2008 tarihleri aras›n- da çeflitli polikliniklerden Mikrobiyoloji laboratuar›na gönderi- len 18-45 yafl aras›ndaki kad›nlar›n serum örneklerinde Toxop- lasma IgG, Rubella IgG ve CMV IgG antikorlar› çokparametre- li immunoenzimatik sistem (Chorus, Italya) Diesse Diagnostica test kitleri ile üretici firman›n önerileri do¤rultusunda çal›fl›ld›.
Bulgular: Çal›flmaya al›nan toplam 411 serum örne¤i Toxop- lasma IgG yönünden incelenmifl olup, kit eflik de¤erleri baz al›- narak de¤erlendirildi¤inde örneklerin 137’si (%33.3) Toxop- lasma IgG olumlu, 262’si (%63.8) olumsuz ve 12’si s›n›r de¤er (%2.9) olarak saptand›. Rubella IgG yönünden incelenen 367 serum örne¤inin 350’si (%95.4) Rubella IgG pozitif, 9’u (%2.4) negatif ve 8’i s›n›r de¤er (%2.2) olarak saptand›. CMV IgG olumlulu¤u aç›s›ndan incelenen 276 örne¤in 271’inde (%98.2) seropozitiflik bulundu. Bu sonuçlar çal›flmaya al›nan kad›nlar›n
%63.8’i toksoplazma infeksiyonuna, %2.4’ü rubella infeksiyo- nuna, %1.8’i sitomegalovirus infeksiyonuna duyarl› olduklar›n›
ve risk alt›nda bulunduklar›n› göstermifltir.
Sonuç: Do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlar›n önemli bölümünün toksoplazma enfeksiyonuna karfl› ba¤›fl›kl›¤› olmad›¤›, fakat bü- yük ço¤unlu¤unun rubella ve CMV infeksiyonlar›na karfl› ba¤›- fl›k olduklar› gözlenmifltir.
Anahtar kelimeler: Toxoplasma IgG, Rubella IgG, Cytomega- lovirus IgG, Seroprevalans
SB ‹stanbul E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Kli- nik Mikrobiyoloji Klini¤i
G‹R‹fi VE AMAÇ
Toxoplasma gondii, Rubella ve Cytomegalovi- rus(CMV) ile oluflacak infeksiyonlar gebelik döneminde fetüse geçerek intrauterin infeksiyonlara, konjenital anormalilere ve mortaliteye sebep olduklar›ndan dolay›
anne-çocuk sa¤l›¤› yönünden günümüzde hala önemini korumaktad›rlar. Kad›nlarda infeksiyon, gebelik döne- minde fetal infeksiyona neden olabilmesi aç›s›ndan önemlidir. Anne aday› veya do¤acak bebeklerde olufla- cak infeksiyonlar hem maddi hem de manevi aç›dan bü- yük hasarlar oluflturmaktad›r. Toplumda konjenital infek- siyon aç›s›ndan risk oluflturan bireyler do¤urganl›k ça-
¤›ndaki seronegatif kad›nlard›r (1). Toksoplazma, rubel- la ve sitomegalovirüs transplasental olarak geçen enfek- siyonlar›n en s›k rastlanan nedenlerindendir. Bu infeksi- yonlar konjenital malformasyonlara yolaçabilece¤i gibi sessiz infeksiyon fleklinde de seyredip daha geç dönem- de nörolojik komplikasyonlara yol açabilirler.
Sitomegalovirüs konjenital infeksiyonlar ve kal›tsal olmayan sa¤›rl›¤›n en s›k nedenidir (2). Genç primer ve sosyoekonomik düzeyi düflük kad›nlarda CMV özgül an- tikor pozitifli¤i art›fl gösterir. Konjenital CMV infeksiyo- nu bulunan bebeklerde sar›l›k, hepatosplenomegali, pete- fli, mikrosefali, korioretinit, sa¤›rl›k, serebral kalsifikas- yon ve birden fazla organ tutulumu olabilir (3-5).
Rubella afl› ile önlenebilen bir infeksiyon olmas›na ra¤men konjenital rubellaya halen rastlanmaktad›r. Ba¤›- fl›kl›¤› yetersiz gebe kad›nlar için rubella potansiyel in- feksiyon kayna¤› olmaktad›r. Gebeli¤in ilk trimestrinde meydana gelen rubella infeksiyonu fetal infeksiyon riski- ni ve hasar› artt›rmakta ve konjenital rubella sendromu- na neden olmaktad›r. Konjenital malformasyonlar, intra- uterin büyüme gerili¤i (IUGR), intrakraniyal kalsifikas- yonlar, mikrosefali, katarakt, kalp defektleri, uterusda embriyo veya fetusda düflük meydana gelir ve abortus veya ölü do¤umla sonlan›r (1).
Toksplazmozmoz; tüm dünyada yayg›n, zorunlu hüc- reiçi bir protozoon olan Toxoplasma gondii’nin olufltur- du¤u bir multisistem infeksiyonudur. Anneleri gebelik s›ras›nda toksoplazmoza yakalanan bebeklerin yaklafl›k 1/3’ü infekte do¤ar. ‹nfekte do¤an bebeklerin bir k›sm›n- da koroyidoretinit, flafl›l›k, körlük, epilepsi, hidrosefali,
mikrosefali, serebral kalsifikasyonlar, hepatosplenome- gali, sar›l›k, lenfadenopati ve rafl gibi belirti ve bulgular görülebilir (6).
Bu nedenle risk alt›ndaki anne adaylar›n›n oranlar›n›
belirlemek amac›yla do¤urganl›k ça¤›nda bulunan kad›n- larda Toxsoplasma gondii, Rubella ve Cytomegalovirus seroprevalanslar› araflt›r›ld›.
GEREÇ VE YÖNTEM
Ocak 2008 – Temmuz 2008 tarihleri aras›nda hastane- miz çeflitli polikliniklerinden Mikrobiyoloji laboratuar›- na gönderilen 18-45 yafl aras›nda 411 kad›n›n serum ör- ne¤inde Toxoplasma IgG antikorlar›, 367’sinde Rubella IgG antikorlar› ve 276 serum örne¤inde CMV IgG anti- korlar› araflt›r›ld›. Bu antikorlar otomatik çoklu paramet- reli immunoenzimatik sistem (Chorus, Italya) Diesse Di- agnostica enzim immunassey test kitleri ile üretici firma- n›n önerileri do¤rultusunda çal›fl›ld›. Sistemde toksop- lazma ve rubella IgG antikorlar› için 8 IU/ml alt› de¤er- ler negatif, 8 -12 IU/ml s›n›r de¤er, 12 IU/ml üzeri de¤er- ler pozitif olarak, CMV IgG antikorlar› için 0.8 IU/ml negatif, 1.2 IU/ml üzeri de¤erler pozitif olarak kabul edildi.
BULGULAR
Çal›flmaya al›nan toplam 411 serum örne¤inde Toxop- lasma IgG olumlulu¤u örneklerin 137’sinde (%33.3) saptand›. 12 örnekte serum toxo IgG düzeyi s›n›r de¤er (%2.9) olarak saptan›rken, 262’si (%63.8) seronegatif olarak de¤erlendirildi. Rubella IgG yönünden incelenen 367 serum örne¤inin 350’si (%95.4) Rubella IgG pozitif, 8’i s›n›r de¤er (%2.2) ve 9’u (%2.4) negatif olarak tespit edildi. Cytomegalovirus IgG olumlulu¤u aç›s›ndan ince- lenen 276 örne¤in 271’inde (%98.2) seropozitiflik bu- lundu. Sonuç olarak kit eflik de¤erleri baz al›nd›¤›nda ça- l›flmaya dahil edilen kad›nlar›n %63.8’i, s›n›r de¤erler de risk grubuna al›n›rsa %66.7’si toksoplazma infeksiyonu- na, %2.4’ü, s›n›r de¤erler de risk grubuna al›n›rsa
%4.6’s› rubella infeksiyonuna, %1.8’i sitomegalovirus infeksiyonuna duyarl› ve risk alt›nda olduklar› belirlendi (Tablo 1).
6
Rüçhan ULUTÜRK ve ark. Do¤urganl›k Ça¤›ndaki Kad›nlarda Toxoplasma Gondii, Rubella ve Cytomegalovirus Seroprevalans›
Tablo 1. Toksoplazma, rubella ve sitomegalovirüs se- ropozitif ve seronegatif olgular›n da¤›l›m›
TARTIfiMA
Do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda olas› bir gebelikte fetal hasara yol açan infeksiyon etkenlerinin belirlenme- si önemlidir. Erken tan› ve yeterli tedavi uygulamalar› ile toksoplazma, rubella ve sitomegalovirüs etkenlerinin ne- den oldu¤u annedeki ve yeni do¤andaki infeksiyonlar›n önlenmesi t›bbi aç›dan ana hedeftir.Gebeli¤in ilk ayla- r›nda fötüsün enfekte olmas› genellikle abortusa neden olur ve erken do¤umlar›n nedenlerinden biridir. Buna ra¤men anneler ço¤unlukla semptomsuz kal›rlar (7).
Ciddi fetal infeksiyonlar genellikle ilk trimesterde oldu-
¤undan erken gebelikte ve duyarl› olanlarda al›nan kan örneklerinde Toksoplasma gondii, Rubella ve Cytomega- lovirus antikorlar›n›n taranmas›n›n yararl› olaca¤› düflü- nülmektedir. Özellikle hamile kad›nlarda ve yenido¤an- larda risk oluflturan bu infeksiyonlar do¤um öncesi dö- nemde ve do¤um s›ras›nda hem anneyi hem de bebe¤i et- kilemektedir. Spontan abortus, ölüdo¤um, veya yenido-
¤anda konjenital rubella sendromu görülebilmesi, do¤ufl- tan flekil bozukluklar›, tekrarlanan düflükler, kromozom hastal›klar›, zihinsel geliflim yavafll›¤›, Down sendromu, sar›l›k, katarakt, gibi klinik bulgular büyük ölçüde tehli- ke oluflturmaktad›r. Bu etkenlerin görülme s›kl›¤›n› be- lirlemek amac› ile çeflitli çal›flmalar yap›lm›flt›r. Bizim çal›flmam›zda do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda Toxop- lasma IgG antikorlar›n›n prevalans› %33.3 olarak sap- tanm›flt›r. Do¤urganl›k ça¤›ndaki ve gebe kad›nlarda ya- p›lan çeflitli çal›flmalarda bu oran %42, %30.46, %34.4,
%46.6, %33, %36, %33.14 olarak bildirilmifltir (1,8-13).
Bulgular›m›z yap›lan di¤er çal›flmalarda verilen sonuç- larla uyumlu gözükmektedir. Bu veriler do¤urganl›k dö- nemindeki ve gebe kad›nlar›n yar›s›ndan fazlas›n›n tok-
soplazma aç›s›ndan seronegatif oldu¤unu düflündürmek- tedir. Rubella ile ilgili en riskli grubu do¤urganl›k ça¤›n- daki kad›nlar oluflturmaktad›r. Türkiye’de yap›lan rubel- la seroprevalans› çal›flmalar›n›n ço¤u yüksek risk gru- bunda bulunan gebeler ve do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›n- larla ilgilidir. fiener ve ark 16-49 yafl aras› do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda rubella seropozitifli¤ini %89.5 ola- rak bildirmifllerdir (14). Ülkemizde gebe kad›nlarda ya- p›lan baz› çal›flmalarda rubellaya karfl› koruyucu antikor olgular›n %88, %88.3, %94.2, %95.92’unda tespit edil- mifltir (10,11,15,16). Çal›flma grubumuzda bu oran % 95.4 olarak bulunmufltur. Bu rakamlarla de¤erlendirildi-
¤inde do¤urganl›k öncesi infeksiyon geçirme riski tafl›- yan seronegatif kad›n say›s›n›n oldukça az oldu¤u görül- mektedir.
CMV IgG yönünden seropozitiflik prevalans› bu ça- l›flmada %98.2 olarak saptanm›flt›r. Türkiye’de yap›lan farkl› çal›flmalarda gebe ve do¤urganl›k dönemi kad›n- larda bu oran %94, %96.1, %95.4, %98.2, %99.5 ola- rak bildirilmifltir (10,11,15-17). Ülkemizin çeflitli bölge- lerinde do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda tespit edilen anti CMV IgG seropozitifli¤i ile çal›flmam›zda tespit edi- len IgG pozitifli¤i aras›nda benzerlik görülmektedir. Ça- l›flmalar›n sonuçlar› do¤al ba¤›fl›kl›¤›n yüksek oldu¤unu ortaya koymaktad›r.
Sonuç olarak do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlar›n önemli bölümünün (%63.8) toksoplama enfeksiyonuna karfl›
ba¤›fl›kl›¤› olmad›¤› saptanm›flt›r. Bu da gebelikte primer toksoplazma infeksiyonu riskleri göze al›nd›¤›nda olduk- ça yüksektir ve gebelerde toksoplazma serolojisi takibi- nin önemine iflaret etmektedir. Kad›nlar›n büyük ço¤un- lu¤unun (%95.4) rubella infeksiyonlar›na karfl› ba¤›fl›k olduklar› gözlenmifltir. Gebelikte primer infeksiyon geçi- rilmesi ile ortaya ç›kabilecek sorunlar düflünüldü¤ünde rubella infeksiyonu aç›s›ndan afl›laman›n önemi ortaya ç›kmaktad›r. Geniflletilmifl Ba¤›fl›klama Program› kapsa- m›nda rubella infeksiyonlar›n›n önlenebilmesi için uygu- lanan afl›lama rubella seropozitiflik oranlar›n›n daha da yükseltece¤ini düflündürmektedir. Sunulan çal›flmada CMV infeksiyonlar›na karfl› kad›nlarda oldukça yüksek oranda (%98.2) koruyucu antikor gözlenmektedir. CMV infeksiyonu için etkin tedavi bulunmad›¤›ndan, fetal morbidite riski düflük oldu¤undan ve çok az bir k›s›m bu virüsa duyarl› oldu¤undan dolay› CMV testinin gebelik- te bak›lmas›n›n yarar› tart›fl›labilir. Ancak anne adaylar›-
7
‹stanbul T›p Dergisi-2010-1, 5-8
Test Pozitif S›n›r de¤er Negatif
n % n % n %
Toxoplasma IgG 137 33.3 12 2.9 262 63.8 (n=411)
Rubella IgG 350 95.4 8 2.2 9 2.4
(n=367)
CMV IgG 271 98.2 - - 5 1.8
(n=276)
n›n toksoplazma, rubella ve sitomegalovirüs infeksiyon- lar›ndan korunma ve kontrol konusunda e¤itilmeleri ve takip edilmeleri gerekti¤i kan›s›na var›ld›.
KAYNAKLAR
1. Baysal B, Yüksel A, Eserol F. Antenatal bak›m siste- mimizde toksoplazmozis ve rubella taramas› gerekli mi? Jinek ve Obstetrik Dergisi 1996; 10: 121-4 2. Özerol ‹H. Gebe kad›nlarda viral infeksiyonlar. ‹nönü
Üniversitesi T›p Fakültesi Dergisi 2008; 15(4) 291-8.
3. Topçu AW, Söyletir G, Do¤anay M. ed. ‹nfeksiyon hastal›klar› ve mikrobiyolojisi. ‹stanbul.Nobel T›p Ki- tabevleri, 2002; Bölüm 118.4, 123-80.
4. Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infecsious Diseases.Philadelphia:
Churchill Livingstone, 2005: Chapter 134, 148-276.
5. Sat›lm›fl A, Güra A, Ongun H, Mendilcio¤lu I.
CMV seroconversion in pregnants and the incidence of congenital CMV infection. Türk J Pediatr 2007; 49;
30-6.
6. Töre O. Toksoplazmoz. Hemopoetik ve Lenforetikü- ler Sistem Hastal›klar›.Bölüm XI. ‹n: ‹nfeksiyon Has- tal›klar›.Ed Topçu AW, Söyletir G, Do¤anay M. Nobel T›p Kitabevleri. 1996; 525-31.
7. K›l›çturgay K. Toksoplazmozis. Ed.Aydo¤an Öbek.
‹n: ‹ç Hastal›klar›. 4.Bask›. Bursa Günefl Kitabevi..
1990; 179-81.
8. ‹nci M, Ya¤mur G, Aksebzeci T ve ark. Kayseri’de kad›nlarda Toxoplasma gondii seropozitifli¤inin arafl- t›r›lmas›. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2009; cilt 33,say› 3, 191-4.
9. Tansel Ö, Ekuklu G, Kundurac›lar H ve ark. Tok- soplazmoz seroepidemiyolojisi ve teorik konjenital toksoplazmoz insidans›n›n irdelenmesi: Toplum ta- banl› bir çal›flma. Türkiye Klinikleri J Med SCi 2009;
29 (1): 84-90.
10. Duran B, Toktam›fl A, Erden Ö ve ark. Do¤um ön- cesi bak›mda tart›flmal› bir konu: TORCH taramas›.
C.Ü.T›p Fakültesi Dergisi 2002; 24(4): 185-90.
11. Çak›c› C, Aka N, Yorulmaz S ve ark. Gebelerde rutin olarak toksoplazma, rubella ve sitomegalovirus taramas›
yap›lmal› m›d›r ? T Kim Jinekol Obst 1995; 8: 20-2.
12. Friese K, Beichert M, Hof H, et al. ‹ncidence of congenital infections. Geburtshilfe Frauenhe- ilkd.1991; Nov;512(11): 890-6.
13. Kuk S, Özden M. Hastanemizde dört y›ll›k Toxop- lasma gondii seropozitifli¤inin araflt›r›lmas›. Türkiye Parazitoloji Derg,2007; 31 (1): 1-3.
14. fiener K, K›l›ç A, Güney Ç ve ark. Geniflletilmifl ba-
¤›fl›klama program› öncesi Rubella (k›zam›kç›k) se- roprevalans›. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;
6 (5): 1-6.
15. Tekereko¤lu MS, Çizmeci Z, Özerol ‹H, Durmaz R. Do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda rubella ve sito- megalovirus antikorlar›n›n araflt›r›lmas›. ‹nönü Üni- versitesi T›p Fakültesi dergisi 2003; 10(3): 129-31.
16. Ak›nc› P, Altu¤lu ‹, Sertöz R, Zeytino¤lu A. ‹z- mir’deki gebelerde rubella ve sitomegalovirüs infek- siyonu seroprevalans›. ‹nfeksiyon Dergisi 2007;
21(4): 183-6.
17. Efe fi, Kurdo¤lu Z, Korkmaz G. Van yöresindeki gebelerde sitomegalovirüs, rubella, ve toksoplazma antikorlar›n›n seroprevalans›. Van T›p Dergisi.2009;
Ocak, cilt: 16 (1): 6-9.
8
Rüçhan ULUTÜRK ve ark. Do¤urganl›k Ça¤›ndaki Kad›nlarda Toxoplasma Gondii, Rubella ve Cytomegalovirus Seroprevalans›
