FEN ÖĞRETİMİNDE ÖĞRETMENLERİN DERSLERİNDE MATERYAL VE TEKNOLOJİ KULLANIMINA YÖNELİK
TUTUMLARININ İNCELENMESİ
Orhan KARAMUSTAFAOĞLU1, Recep ÇAKIR2 ve Fatma Gül TOPUZ3
1 Doç. Dr., Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi ABD
2 Yrd. Doç. Dr., Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğret. Tek. Eğ. Bölümü
3Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim ABD
Özet
Öğrenme ile ilgili olarak yapılan araştırmalar, öğrenmelerin gerçekleşmesinde görsel betimlemelerin, eğitim teknolojilerinin ve öğretim materyallerinin önemli bir paya sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmanın amacı, ilköğretim fen teknoloji ile sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde eğitim teknolojisi ve öğretim materyalleri kullanımına karşı tutumlarını cinsiyet ve deneyime göre incelemektir. Survey yöntemi ile yürütülen çalışmada veri toplama araçları olarak;
Karamustafaoğlu (2006) tarafından geliştirilen materyal kullanımına yönelik tutum ölçeği ile Yavuz ve Coşkun (2008) tarafından geliştirilen teknoloji tutum ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler cinsiyet ve deneyim faktörleri açısından SPSS 15 programı yardımıyla t-testi ve ANOVA kullanılarak analiz edilmiştir. Öğretmenlerin materyal ve teknoloji kullanımına yönelik tutumlarında cinsiyet değişkeninde anlamlı farklılık görülmezken, deneyim değişkeni incelendiğinde teknolojiye karşı tutumla arasında 1-10 yıllık deneyimli öğretmenlerin lehine daha deneyimli öğretmen grupları arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Verilerden, fen ve teknoloji derslerini yürüten öğretmenlerin öğretim materyali ve eğitim teknolojilerine yönelik tutumlarının olumlu olduğu sonucuna varılmıştır. İlgililere konuya ilişkin gerekli öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Fen Öğretimi, Öğretim Materyali, Eğitim Teknolojisi, Tutum
1. GİRİŞ
Günümüzün hızla değişen ve gelişen dünyasında, bireylerin bilgiyi tek bir kaynaktan almaları ve ezberlemeleri değil bilgiye ulaşma yollarını bilen, karşılaştığı sorunlar karşısında, bilgiyi kullanarak çözüm yöntemlerini uygulayabilen bireylerin yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Bireylerin bu becerileri kazanmalarında, öğretmenlerin etkin ve etkileşimli öğrenme ortamlarını tasarlamalarına, eğitim teknolojileri ve öğretim teknolojileri ilkelerine uygun olarak hazırlanmış öğretim materyallerini kullanmalarına bağlıdır (Yanpar Yelken, 2011). Çünkü, öğrenme-öğretme sürecinde öğrencinin ne kadar çok duyu organına hitap edilirse öğrenme o oranda etkili olacaktır.
Öğrenme ile ilgili olarak yapılan araştırmalar, öğrenmelerin gerçekleşmesinde görsel betimlemelerin, eğitim teknolojilerinin ve öğretim materyallerinin önemli paya sahip olduğunu göstermektedir (Uyangör, ve Ece, 2010; Baki, Yalçınkaya, Özpınar, ve Uzun, 2009; Eliküçük, 2006;
URL-1, 2006; Şahin, 2003). Görsel öğeler ve materyaller ile eğitim teknolojilerinin kullanımı, öğrenen bireylerin dikkatini çekerek onları güdüler, dikkatlerini canlı tutar, duygusal tepkiler vermelerini sağlar, kavramları somutlaştırır, anlaşılması zor olan kavramları basitleştirir, bilginin düzenlenerek anlaşılmasını kolaylaştırır, kavramlar arasındaki ilişkileri verebilir. Bu bağlamda öğretmenlerin konu ve kavramları aktarırken gerekli öğretim materyali kullanmaları ve eğitim teknolojilerinden faydalanmaları öğrencilerin daha kolay biçimde öğrenmeleri için önemlidir. Ayrıca, bir öğretmen bir konu veya kavramı sunarken öğrencilerin ilgili konuya yönelik gözlem ve araştırma yapabilmesine olanak sağlamalı, dersinde model, resim ve şemalardan yararlanmalı, konuya ilişkin araç gereçleri belirleyerek öğrencilerine tanıtabilmelidir (Hesapçıoğlu, 2010; Büyükkaragöz ve Çivi, 1997). Bununla birlikte, gelişen çağımızda artık derslerde sadece etkinlik model ve materyal geliştirmekte yeterli değildir. Teknolojiyi eğitim öğretim faaliyetlerinde verimli ve etkili bir şekilde kullanmanın en büyük şartı, eğitim teknolojilerini kullanan birey sayısını artırmaktır. Eğitim teknolojisi öğretme/öğrenme biliminin sınıf ortamı aracılığıyla gerçek dünya şartlarına uygulanmasıyla elde edilen bilgiler bütünüdür. Bu süreç içerisinde geliştirilen her türlü yöntem ve araç da bu uygulamaya yardım etmek amacını taşır.
Tutumlar, objelere, fikirlere ve gruplara karşı yönelimleri ve onlara karşı lehte ya da aleyhteki hisleri gösterir (Gay ve Airasian, 2000). Ayrıca tutumlar, fikirler ve önermelerle bilişsel, fikirlere eşlik eden duygularla duyuşsal, davranış için hazır olmayı içermesiyle davranışsal yönlerinin olduğu söylenebilir (Gagne 1985). Bu bağlamda materyal ve teknoloji kullanımının artık bir gereksinim olduğu düşünülen fen ve teknoloji derslerinde, bu dersleri yürüten öğretmenlerin öğretim materyali ve
eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumlarını belirlemek önemlidir. Bu çalışmanın amacı, ilköğretim fen ve teknoloji ile sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde eğitim teknolojisi ve öğretim materyalleri kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyet ve deneyime göre incelemektir. Bu bağlamda araştırmanın alt problemleri aşağıda sırasıyla verilmiştir.
1- Öğretmenlerin derslerinde eğitim teknolojisi ve öğretim materyali kullanımına yönelik tutumları ile cinsiyetleri arasında istatistiksel düzeyde anlamlı bir fark var mıdır?
2- Öğretmenlerin derslerinde eğitim teknolojisi ve öğretim materyali kullanımına yönelik tutumları ile mesleki deneyimleri arasında istatistiksel düzeyde anlamlı bir fark var mıdır ?
Araştırmada elde edilen sonuçlar öğretmenlerin eğitim teknolojisi ve öğretim materyali kullanımına yönelik tutumlarını ortaya çıkaracak, aynı zamanda öğretmen yetiştiren kurum yetkililerine, mesleki uygulamalarına ilişkin bulgular, sonuçlar ve öneriler sunarak katkı sağlayacaktır.
2. YÖNTEM
Bu araştırma survey yöntemi ile yürütülmüştür. Bu yöntem ile daha çok, araştırılmak istenen olayın veya problemin mevcut durumu nedir ve neredeyiz sorularına cevap aranır (Çepni, 2009).
Çalışmanın katılımcıları, Amasya merkez ilköğretim okullarından gönüllülük esasına göre seçilen 16 fen ve teknoloji ve 64 sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 80 öğretmendir. Örneklemdeki öğretmenlerin 37’si bayan, 43’ü erkek olup 21’i 1-10 yıl arası, 21’i 11- 20 yıl arası, 32’si 21- 30 yıl arası, 6’sı 30 yıl üstü deneyime sahiptir. Veri toplama aracı olarak Karamustafaoğlu (2006) tarafından geliştirilen Materyal Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği (MKYTÖ) ile Yavuz & Coşkun (2008) tarafından geliştirilen Teknoloji Tutum Ölçeği (TTÖ) kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan ölçekler tek bir anket formatına dönüştürülmüştür. Uygulanan anket üç bölümden oluşturulmuştur. İlk bölüm öğretmenlere ait cinsiyet, branş, deneyim gibi demografik bilgilerin sorgulandığı bölümdür. İkinci bölüm öğretim materyali kullanımına yönelik tutumları belirlemek için 14 maddelik MKYTÖ ve son bölüm ise eğitim teknolojisine karşı tutumları belirlemek için 19 maddelik TTÖ’dür. Çalışmanın amacına uygun olduğu düşünülen anketteki bu ölçekler, 5’li likert türündedir. Ölçeklerde olumludan olumsuza doğru olan ifadeler 5-1 arası olumsuz ifadeler ise 1-5 arası puanlandırılmıştır. Anketin pilot uygulaması sonucu Cronbach-alpha güvenirlik (iç-tutarlık) katsayısı 0.91 olarak bulunmuştur. Bu değer ilgili literatürde yüksek bir güvenirlik değeri olarak belirtilmektedir (Murphy & Davidshofer, 1998). Anket, dört uzman görüşü de alındıktan sonra son hali verilerek çalışmada kullanılmıştır. Elde edilen verilerin aritmetik ortalamaları, toplam puanları, frekans ve yüzdeleri belirlenerek cinsiyet ve deneyim değişkenleri yönünden SPSS 15 programı yardımıyla t-testi ve ANOVA kullanılarak analiz edilmiştir.
3. BULGULAR
Katılımcıların anket maddelerine vermiş olduğu cevaplar doğrultusunda alt problemlere yanıt aranmıştır. Ve bu problemlere yönelik bulgular da tablolar halinde verilerek tablolarda önemli görülen değerler açıklanmaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır.
Tablo 1. Öğretmenlerin derslerinde öğretim materyali kullanımına yönelik tutumları (n=80) Öğretim Materyali Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği Xort Ss
1. Derslerde materyal kullanmaya önem veriyorum. 4,53 0,59
2. Kullandığım materyalin öğrencilerin daha fazla duyu organına hitap etmesine
özen gösteriyorum 4,37 0,68
3. Çalıştığım okulda ihtiyaç duyduğum materyalleri bulabiliyorum. 3,80 1,01 4. Materyal öğrencilerin dikkatini çekmede oldukça önemlidir. 4,70 0,56 5. Derslerimi gerektiğinde bilgisayar destekli işliyorum. 4,53 0,67 6. Derslerimde çalışma yaprağı, etkinlik ve proje ödevleri gibi değerlendirme
materyalleri kullanıyorum. 4,37 0,71
7. Öğretmen kılavuz kitaplarından faydalanıyorum 4,93 4,49
8. Materyalin öğretimin önemli bir parçası olduğuna inanıyorum. 4,58 0,67
9. Derslerimde tepegöze yer veriyorum. 2,46 1,47
10. DVD, VCD ve CD gibi hem göze hem kulağa hitap eden öğretim materyallerini
sıklıkla kullanırım. 4,18 0,92
11. Çalıştığım okulun imkanları kısıtlı ise çevresel imkanlardan yararlanarak, basit
öğretim materyalleri geliştiririm. 4,32 4,72
12. Öğretim materyalinin öğretilecek konun hedef davranışlarını kazandıracak
nitelikte ve güncel olmasına dikkat ederim. 4,30 0,76
13. Öğretim materyallerini sağlayabileceğim kuruluşları biliyorum. 4,02 0,95 14. Gerektiğinde derslerimi fen laboratuarında yürütüyorum. 3,56 1,29
Tablo 1 incelendiğinde, öğretmenlerin derslerinde öğretim materyali kullanımına yönelik tutumlarında en yüksek ortalama değerler, sırasıyla 7. madde ‘Öğretmen kılavuz kitaplarından faydalanıyorum’ ve 1. madde ‘Derslerde materyal kullanmaya önem veriyorum’, Xort=4,93 , Xort=4,53 iken en düşük ortalama değerlere sahip 9.madde ‘Derslerimde tepegöze yer veriyorum’ ve 14. madde
‘Gerektiğinde derslerimi fen laboratuarında yürütüyorum’, Xort =2,46 ve Xort =3,56 şeklinde olduğu görülmektedir.
Tablo 2. Öğretmenlerin derslerinde eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumları (n=80) Öğretim Teknolojisi Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği Xort Ss 1.E-posta ile sadece iletişim sağlanır, eğitim alanında kullanılamaz. 3,72 1,08 2.Tepegöz, Slayt, Projeksiyon gibi cihazların kullanılırken fazla zaman harcanması
nedeniyle tercih edilmemelidir. 4,11 1,12
3.İnternetin öğretim sürecinde kullanımı zaman kaybından başka bir şey değildir. 4,35 0,94 4.Teknolojik araçların kullanılmasının öğrenci motivasyonuna bir etkisi olmaz. 4,46 0,85 5.Teknolojik araçların dersin anlatımında kullanılması gerekmez. 4,35 0,87 6.Kamera ile dersin belirli bölümlerinin videoya kayıt edilmesi, öğrencilerin
eksiklerini ve hatalarını görmelerini sağlar. 3,33 1,08
7.Video bantlarının tekrar izlenebilmesi özelliği öğrencilere geri dönüt sağlar. 3,63 1,05 8.Teknolojik araçlar alıştırma yapma ve tekrar amaçlı kullanılabilir. 4,24 0,82 9.Öğrencilere bilgisayar okuryazarlığı hakkında temel dersler verilmelidir. 4,20 0,85 10.Mevcut teknolojilerin kullanımı, yeni başka teknolojilerin gelişmesine olanak
sağlar. 4,26 0,88
11.Verimli çalışma ve öğrenme konusunda, teknolojinin getirdiği imkânlar olumlu
bir etkiye sahiptir. 4,24 0,79
12.Teknoloji kullanımı ile anlaşılmasında güçlük çekilen derslerin kavranması daha
kolay hale gelecektir. 4,26 0,84
13.Hayatta başarılı olmak için mutlaka, teknoloji imkânlarından yararlanmak
gerekmiyor. 2,95 1,40
14.Günlük ve yıllık planlar, öğretmenler tarafından bilgisayar kullanılarak
hazırlanmalıdır. 3,98 1,23
15.Ders sırasında sık sık bilgisayar destekli öğretime yer verilmelidir. 4,03 0,96 16.Öğrencilere yeni teknolojilerin kullanımı hakkında ön bilgiler verilmelidir. 4,33 0,71 17.Öğretmen yetiştirmede yeni teknolojilerin kullanımı arttırılmalıdır. 4,30 0,76 18.Teknolojik araçlar ancak tüm duyu organlarına hitap ettiğinde başarılı olur. 4,12 0,91 19.Üniversiteden mezun olabilmek için, “konu alanı ile ilgili teknolojik materyalleri
kullanabilme yeterliği” de oranlanmalıdır. 3,92 1,05
Tablo 2 incelendiğinde, öğretmenlerin derslerinde eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumlarında en yüksek ortalama değerler, sırasıyla 4. madde ‘Teknolojik araçların kullanılmasının öğrenci motivasyonuna bir etkisi olmaz’ ve 3. madde ‘İnternetin öğretim sürecinde kullanımı zaman kaybından başka bir şey değildir’, Xort=4,46 , Xort=4,35 iken en düşük ortalama değerlere sahip 13.madde ‘Hayatta başarılı olmak için mutlaka, teknoloji imkânlarından yararlanmak gerekmiyor’ ve
6. madde ‘Kamera ile dersin belirli bölümlerinin videoya kayıt edilmesi, öğrencilerin eksiklerini ve hatalarını görmelerini sağlar’, Xort =2,95 ve Xort =3,33 şeklinde olduğu görülmektedir.
Farklı cinsiyetteki öğretmenlerin derslerinde öğretim materyali ve eğitim teknolojisine yönelik tutumlarının cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği bağımsız t-testi ile analizleri yapılarak Tablo 3 ve Tablo 4’te sunulmuştur.
Tablo 3. Öğretmenlerin materyal kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyetlerine göre analizi Cinsiyet N Ortalama Ss Sd t df p*
Bayan 37 4.17 0,71 36 0,365 78 0,383 Erkek 43 4.22 0,62 42
* p<0,05
Tablo 3’teki t-testi verilerine göre, öğretmenlerin bayan ya da erkek olması ile onların derslerinde öğretim materyali kullanımına yönelik tutumları arasında istatistiksel düzeyde anlamlı bir fark olmadığı ortaya çıkmıştır t78=0,365 p>0,05. Tablo 3’ten erkek öğretmenlerin materyal kullanımına yönelik ortalamaları çok az farkla bayan öğretmenlere göre yüksek olduğu görülmektedir.
Tablo 4. Öğretmenlerin teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyetlerine göre analizi Cinsiyet N Ortalama Ss Sd t df p*
Bayan 37 3.99 0,48 36 -,633 78 0,898 Erkek 43 4.06 0,54 42
* p<0,05
Tablo 4’teki t-testi verilerine göre, öğretmenlerin eğitim teknolojisi kullanımlarına yönelik tutumları ile cinsiyetleri arasında istatistiksel düzeyde anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür t78=0,633 , p>0,05. Tablo 4’ten erkek öğretmenlerin eğitim teknolojilerini kullanmaya yönelik ortalamaları az farkla bayan öğretmenlere göre yüksek olduğu anlaşılmaktadır.
Çalışmaya katılan öğretmenlerin derslerinde öğretim materyali ve eğitim teknolojilerini kullanmalarına ilişkin tutumları ile mesleki deneyimlerine göre gerçekleştirilen analizler Tablo 5-7’de sırasıyla sunulmuştur.
Tablo 5. Öğretmenlerin materyal kullanımına yönelik tutumlarının deneyime göre ANOVA analizi Karelerin toplamı df Anlamlı farklılık F Sig.
Gruplararası 1,482 3 ,494 1,124 ,345
Gruplariçi 33,397 76 ,439
Toplam 34,878 79
* p<0,05
Yapılan ANOVA analizi öğretmenlerin öğretim teknolojisi kullanımına yönelik tutumları ile deneyimleri arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermektedir. F(3,75)=1.124, p>0,05.
Tablo 6. Öğretmenlerin teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının deneyime göre ANOVA analizi Karelerin toplamı df Anlamlı farklılık F Sig.
Gruplararası 2,149 3 ,716 2,891 0,020
Gruplariçi 18,832 76 ,248
Toplam 20,981 79
* p<0,05
Yapılan istatistiki analizlerde öğretmenlerin eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumları ile deneyimleri arasında istatistiksel düzeyinde anlamlı farklılık vardır F(3,76)=2,891 p<0,05. Bu farklılığın hangi deneyimlere sahip öğretmenler arasında olduğunu anlamak için yapılan tek yönlü Varyans (ANOVA) sonuçları Tablo 7’de verilmiştir.
Tablo 7. Öğretmenlerin teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının deneyime göre TUKEY testi (I) deneyim (J) deneyim Ortalama fark (I-J) Sig.
1-10 yıllık 11-20 ,14 ,805
21-30 -,15 ,706
31 yıl ve üstü ,47 ,183
11-20 yıllık 1-10 ,14 ,805
21-30 -,01 1,000
31 yıl ve üstü ,61* ,049
21-30 yıllık 1-10 ,15 ,706
11-20 -,01 1,000
31 yıl ve üstü ,62* ,032
31 yıl ve üstü 1-10 -,47 ,183
11-20 -,61* ,049
21-30 -,62* ,032
Öğretmenlerin eğitim teknolojileri kullanımına yönelik tutumları deneyimlerine göre incelendiğinde 1-10 yıllık deneyime sahip öğretmenler ile diğer öğretmenler arasında anlamlı farklılık ortaya çıkmazken, 31 yıl ve üstü deneyime sahip öğretmenlerin sırasıyla hem 11-20 yıllık hem de 21- 30 yıllık deneyime sahip öğretmenlerle arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir vardır.
Ayrıca 21-30 yıllar arasında görev yapan öğretmenler ile yine 31 ve üstü deneyime sahip öğretmenler arasında anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır.
4. TARTIŞMA
Öğretim sürecinde materyal ve eğitim teknolojilerinin kullanılmasında, öğretmenlerin bilgi ve becerilerinin yanı sıra materyal ve eğitim teknolojilerini kullanmaya yönelik tutum ve inançları da önemlidir. Veriler incelendiğinde, derslerde materyal kullanmaya önem veriyorum, teknolojik araçların kullanılması öğrenci motivasyonunda etkilidir (Tablo 1-2) ifadeleri başta olmak üzere yüksek ortalamaya sahip olması, öğretmenlerin öğretim materyali ve eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumlarının genelde olumlu olduğu düşünülebilir. Bu düşünceyi benzer araştırmalar gerçekleştiren Namlu (1998) ile Köseoğlu ve Soran (2002)’nın çalışmalarından elde edilen bulgularla bu çalışmanın verilerinin paralellik göstermesi destekler niteliktedir.
Araştırmada tutumlar üzerinde etkili olabilecek cinsiyet, ve mesleki deneyim değişkenleri incelenmiştir. Öğretmenlerin derslerinde çeşitli öğretim materyalleri kullanımlarına yönelik tutumları incelendiğinde, tutum ölçeğinden aldıkları puanlar erkek ve bayan öğretmenler arasında anlamlı bir fark olmadığını ortaya koymuştur. Ancak erkek öğretmenlerin bayan öğretmenlere göre materyal kullanımına yönelik tutumları daha fazladır. Bu durum, biyoloji öğretmenleri üzerinde yapılan bir araştırmadaki öğretmenlerin araç-gereç kullanımına ve eğitim teknolojisini derslerinde kullanmaları ile cinsiyet değişkeni arasında anlamlı bir farklılık olmamakla birlikte, erkek öğretmenler lehinedir şeklinde ulaşılan verilerle benzerlik göstermektedir (Köseoğlu ve Soran, 2002). Bilindiği gibi, Gelişen ve değişen çağımızda öğretmenlerin derslerinde sadece öğretim materyali kullanmaları da artık yetersiz olmaktadır. İnternetin ve teknolojinin yaşamımıza girmesi ile öğretmenlerin eğitim teknolojisi kullanımını da başarı ile gerçekleştirmeleri beklenmektedir. Buna karşın, Erdemir, Bakırcı ve Eyduran (2009)’nın öğretmen adayları üzerindeki çalışmalarında ise bayanlar lehine anlamlı fark bulmuş ve bayan öğretmen adaylarının öğretim materyallerini nasıl etkili kullanılacağına ilişkin erkek öğretmen adaylarından daha iyi oldukları sonucuna ulaşmışlardır. Yine ilgili literatürde, bayan öğretmenlerin bilgisayar ve öğretim amaçlı teknolojiyi eğitimde kullanma konusunda erkek öğretmenlerden daha duyarlı oldukları vurgulanmıştır (Galpin & Sander, 2007). Ayrıca, Yavuz ve Coşkun (2008) öğrencilerin zamanla teknolojiye karşı olan tutumlarının olumlu yönde gelişme gösterdiğini, Gunter, Gunter ve Wiens (1998), hizmet öncesi öğretmenlerin bilgisayarla çalışma ve öğrenmeye karşı tutumları ile teknolojiye karşı tutumlarının endişesiz ve daha pozitif olduğunu tespit etmiştir.
Diğer bir değişken olan deneyim açısından öğretmenlerin öğretim materyali kullanımına yönelik tutumları incelendiğinde deneyim ile öğretim materyali kullanımına yönelik tutumlar arasında anlamlı bir farklılık olmamakla birlikte, tutumların 21-30 yılları arasındaki öğretmenlerin lehine olduğu anlaşılmıştır. Benzer olarak bir çalışmada meslek kıdemlerine göre yapılan karşılaştırmada 0-
10 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin, kendilerinden daha kıdemli öğretmenlerin aldıkları puanlar arasında anlamlı bir fark bulunamadığını ortaya koymuştur (Köseoğlu & Soran, 2002). Bu durumu, hizmet yılı kaç yıl olursa olsun işbaşındaki öğretmenlerimizin gerek hizmet-içi kurslarla gerekse bilgilendirme seminerleri ile yeni mezun diyebileceğimiz deneyimsiz öğretmenler kadar öğretimde materyal kullanımının gerekliliği konusundaki olumlu tutum geliştirdikleri söylenebilir.
Mevcut eğitim sistemimizde bir çok teknolojik araç gereç kullanılarak eğitim seviyemiz ve öğrencilerin öğrenmeleri artırılmaya çalışılmaktadır. Çalışmada öğretmenlerin derslerinde eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumları incelendiğinde, tutumlar arasında 1-10 yıllık deneyime sahip öğretmenlerin lehine anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Bu durum, yeni mezun diyebileceğimiz bu öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinde teknolojiyle daha iç içe bir öğrenim görmelerinden dolayı meslekte daha eski olan öğretmenlere göre teknolojik araç-gereçleri kullanmaya daha becerikli ve hevesli olabileceği yönünde açıklanabilir. Yapıcı ve Leblebicier (2007) çalışmalarında öğretmenlerin derslerinde eğitim teknolojilerini kullanmaya yönelik görüşlerinin, 1-10 yıllık deneyime sahip öğretmenlerin lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği diğer bir deyişle meslekte yeni olan öğretmenlerin diğerlerine oranla teknolojiye eğilimlerinin fazla olduğu sonucuna ulaşmışlardır.
5. SONUÇ ve ÖNERİLER
Araştırma verilere dayalı olarak; ilköğretim düzeyinde fen ve teknoloji derslerini yürüten öğretmenlerin, derslerini somutlaştırmak ve daha anlaşılır düzeyde sunmak amaçlı kullanmakta olduğu öğretim materyali ve eğitim teknolojilerine yönelik tutumlarının olumlu olduğu sonucuna varılmıştır.
Fen ve teknoloji derslerinde erkek öğretmenlerin, bayanlara göre öğretim materyali ve eğitim teknolojisi kullanımına yönelik tutumlarının fazla olmasına rağmen aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı anlaşılmıştır. Öğretmenler deneyim değişkeni yönünden değerlendirildiğinde ise, meslekte daha yeni olan öğretmenlerin eğitim teknolojisi kullanımına ilişkin tutumlarının daha olumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlara göre ilgili konu hakkında aşağıdaki öneriler sunulabilir:
İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin görüşleri de alınarak ihtiyaç duyulan öğretim materyalleri ile eğitim teknolojisi araç-gereçlerinin okullara temini sağlanmalıdır.
İlköğretim okullarındaki öğretmenlere yönelik öğretim materyalleri hazırlama ile bu materyalleri öğretimde ve ölçme-değerlendirmede kullanabilme konusunda hizmet-içi kurslar düzenlenmeli.
Gelişen teknolojiye bağlı olarak hizmet öncesi dönemde öğretmen adaylarına verilen derslerin kapsamında yeni teknolojik araç-gereç kullanımı bilgisi sunulmalı ve öğretim materyali, eğitim teknolojisi kullanmalarına karşı olumlu yönde teşvikler yapılmalıdır.
Öğretmenler, fen ve teknoloji dersleri soyut konular içerdiğinden görsel, işitsel materyalleri sıklıkla kullanmaları ve bunları kullanımında öğrenci gelişim düzeyi ve öğrenci kazanımları ile ilişkili olması hakkında bilgilendirilmelidir.
Bu çalışma sadece Amasya merkezde yürütülmüş olup, benzer çalışmalar farklı illerde ve değişkenlere göre ya da diğer branşlara yönelik gerçekleştirilerek elde edilecek sonuçlar karşılaştırılabilir.
KAYNAKLAR:
Baki, A., Yalçınkaya, H.A., Özpınar, İ. ve Uzun, S.Ç. (2009). İlköğretim Matematik Öğretmenleri ve Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojilerine Bakışlarının Karşılaştırılması, TÜRKBİLMAT, 1(1), 67-85.
Büyükkaragöz, S. ve Çivi, C. (1997). Genel öğretim yöntemleri, Öz-Eğitim Basım Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Konya.
Çepni, S.(2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (4. Baskı), Trabzon.
Eliküçük, H. (2006). Öğretmenlerin öğretme-öğrenme süreçlerinde teknoloji kullanma yeterlilikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Erdemir, N., Bakırcı, H. ve Eyduran, E. (2009). Öğretmen Adaylarının Eğitimde Teknolojiyi Kullanabilme Özgüvenlerinin Tespiti, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(3)
Gagne, R.M. (1985). The Contitions of Learning, (4th Ed.)New York: Holt, Rinehart &
Winston.
Galpin, V.C. & Sander, I.D. (2007). Perceptions of Computer Science at a South African University, Computers & Education, 49, 1330–1356.
Gay, L.R. & Airasian, P. (2000). Educational Research: Competencies for Analysis and Applications. 6th Ed. Prentice-Hall Inc., New Jersey.
Gunter, G., Gunter, R.E. & Wiens, G.A. (1998). Teaching pre-service teachers technology: An innovative approach. Paper presented at the SITE 98: Society for Information Technology and Teacher Education International Conference, 9th, Washington, DC, March 10-14, 6p
Hesapçıoğlu, M. (2010). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Eğitim Programları ve Öğretim. Nobel Yayıncılık, Ankara.
Karamustafaoğlu, O. (2006). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Öğretim Materyali Kullanma Düzeyleri, A.Ü. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 90-101.
Köseoğlu & Soran (2002) Biyoloji Öğretmenlerinin Araç Gereç Kullanımına Yönelik tutumları, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 159-165.
Murphy, K.R. & Davidshofer, C.O. (1998). Psychological Testing (4th Ed). New Jersey:
Prentice-Hall, Inc.
Namlu, A.G., (1998). Öğretmenlerin Eğitimde Teknolojiye Yönelik Tutumları, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,8(1-2),184-200.
URL-1 (2006). Yeni Öğretim Programlarını İnceleme ve Değerlendirme Raporu, İlköğretim Online, 5(1), http://ilkogretim-online.org.tr/vol5say1/yenimufredat_raporu[1].pdf, Erişim Tarihi: 16 Mart 2012.
Uyangör, S.M. ve Ece, D.K. (2010). The Attitudes of the Prospective Mathematics Teachers towards Instructional Technologies and Material Development Course, TOJET, 9(1), 213-220.
Şahin, T.Y. (2003). Student Teacher’s Perceptions of Instructional Technology: Developing Materials Based on a Constructivist Approach. British Journal of Educational Technology, 34(1), 67- 74.
Yanpar Yelken, T. (2011). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. 10. Baskı Ankara: Anı Yayıncılık.
Yapıcı, M. ve Leblebicier, N.H. (2007). Öğretmenlerin Yeni Öğretim Programına İlişkin Görüşleri, İlköğretim Online, 6(3), 480-490.
Yavuz, S. ve Coşkun, A.E. (2008). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Eğitimde Teknoloji Kullanımlarına İlişkin Tutum ve düşünceleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 276-286.
