SAYISAL VERİLERLE GÜNÜMÜZDE SPOR
Ülkemizde sağlıklı yaşam sürdürmek ve boş zamanları değerlendirmek için fiziksel aktivitenin önemli olduğu geç anlaşılmıştır.
Son yıllarda sağlıklı yaşam için sporun gerekli olduğu konusunda, basın yayın organlarında yer alan programlar sayesinde kitle sporu önem
kazanmıştır.
Özel spor salonlarında, halı sahalarda sporla uğraşan ya da sağlıklı yaşam için koşu ve yürüyüş yapan kişi sayısının küçümsenemeyecek ölçüde arttığı gözlenmektedir.
SAYISAL VERİLERLE GÜNÜMÜZDE SPOR
Kitle sporu yapan kişiler hakkında bazı istatistikî veriler bulunmakla birlikte bu veriler yeterli değildir.
Ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, 2006 yılı
boyunca yapılan Zaman Kullanımı Araştırması sonuçlarına göre, 15 yaş ve üzeri kadınların %18,3’ü, erkeklerin ise %27,9’u bir spor faaliyetine katılmıştır. Spor faaliyetine katılanların %16,6’sı yürüyüş ve koşuyu, % 6’sı futbol, basketbol, voleybol vb. branşları, % 2,3’ü ise yüzmeyi tercih etmiştir (TBMM, 2011).
SAYISAL VERİLERLE GÜNÜMÜZDE SPOR
TÜİK’in 2014-2015 yıllarını kapsayan Zaman Kullanım Araştırması’na göre, 10 yaşından büyük kişilerin boş zamanlarını değerlendirmek
amacıyla yaptıkları sportif faaliyetler içinde, ilk sırayı yürüyüş veya koşu (% 9.9), ikinci sırayı futbol (% 5.2), üçüncü sırayı bisiklet sürmek (%
2,2) almıştır. Araştırma sonuçlarına göre, 10 yaş üstü nüfusun % 24’ü, erkeklerin % 32,2’si, kadınların ise % 15,8’i bir spor faaliyetine
katılmıştır (TÜİK, 2015).
2014-2015 yılı verileri ile 2006 yılı verileri karşılaştırıldığında, boş zamanlarını değerlendirmek amacıyla sportif faaliyet yapan kişi oranının erkeklerde artığı, kadınlarda ise bir miktar düştüğü
görülmüştür.
GSGM’den izinli 1745 spor tesisinde bilardodan halı saha futboluna kadar farklı branşta spor yapan kişi sayısının 350.000 olduğu, özel spor tesislerinde ve koşu parkurlarında spor yapan kişi sayısın 100-150 bin dolayında olduğu tahmin edilmektedir (Karahüseyinoğlu ve ark., 2005).
Dünya Sağlık Örgütü’nün 2008 yılı verilerine göre, Türkiye’de 15 yaş üzeri nüfusun tahmini olarak %56.4’sı hiç fiziksel aktivite yapmamaktadır (WHO, 2013). Lisanssız spor yapanların genel nüfusa oranı Almanya’da %33.5, Avustralya’da % 64.7, A.B.D ‘de ise % 69.1’dir (Yüce ve Sunay, 2013).
Ülkemizde tesis, kulüp, sporcu sayısı ve sağlık ya da rekreatif amaçla spor yapanların sayısına ilişkin sürekli ve ayrıntılı bilgi eksikliği söz konusudur. Bu konuda ayrıntılı ve sürekli veri elde etmek için TÜİK tarafından bir istatistik planı uygulanmalıdır.
Danimarka’da nüfusunun %36’sı bir spor kulübüne üyedir. Ülkemize göre daha az nüfusa sahip olan Lüksemburg’da 1100 spor kulübü, Belçika’da ise 17.000 kulübü vardır (Balcı, 2003).
Ülkemizde Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı spor kulübü sayısı 1987
yılında 3485 iken, 2015 yılında dört kat artarak 13.706’ya yükselmiştir.
2016 yılında ise okul spor kulüplerinin kapatılmasıyla bu sayı 13.441’e inmiştir.
Nüfusa oranla bakıldığında ülkemizdeki spor kulübü sayısı AB ülkeleri ortalamasının çok altındadır.
Çizelge 4- Spor Kulüpleri Sayısı
YIL ASKERİ İHTİSAS MÜESSESE OKUL SPOR KULÜBÜ TOPLAM
1987 12 153 720 - 2600 3485
1992 11 225 942 - 3744 4922
1997 11 408 1413 - 3516 5348
2002 13 461 1238 - 4323 6035
2005 12 523 1.201 117 4.498 6351
2006 12 583 1147 557 4994 7203
2007 12 598 1.162 672 5.179 7623
2008 12 622 1.221 1.502 6.053 9.410
2009 12 617 1.207 1.593 6.549 9.978
2010 11 603 1.214 1.456 7.214 10.698
2011 11 589 1.194 1.400 7.877 11.071
2012 11 585 1.174 1.406 7.999 11.175
2013 11 562 1179 1354 9305 12.411
2014 11 541 1.172 1.293 10.194 13.211
2015 6 516 1.157 1.219 10.808 13.706
2016 5 485 1061 97 10.973 13.441
2018 5 476 1.052 - 13.399 15.828
Antrenör sayısı, 2007 yılında 75984 kişi iken, 2014 yılında 192.880 kişiye, 2015 yılında 212.045 kişiye, 2016 yılında 233.070 kişiye
yükselmiştir. Hakem sayıları incelendiğinde, 2007 yılında 49.597 kişi olan sayı 2013 yılında 62.258 kişiye, 2015 yılında 73120 kişiye
yükselmiştir. Bu sayının 36119’u aday hakem, 25850’si il hakemi, 9384’ü ulusal hakem, 1757’si uluslararası hakemdir (SGM, 2016).
Ülkemizdeki 1982-1997 yıllarına ait spor ait tesisler sayıları incelendiğinde, futbol sahalarının sayısının toplam tesis sayısının yarısından fazla olduğu görülmektedir (çizelge 5). Bu durum geniş
kitlelerin spor yapmasını sağlayacak tesisler yerine onları seyirci olarak pasifleştiren futbol sahalarının yapımına ağırlık verildiğini
göstermektedir.
Çizelge 5- Spor Tesislerinin Türlerine Göre Dağılımı*
Yıl Topla m
Stadyu m
Spor Salonu
Yüzme Havuz u
Futbo l
Saha sı
Tenis Saha sı
Kayak Merke zi
Atış Poligon u
Diğe r
1982 696 146 177 29 184 32 13 21 94
1987 1090 208 225 41 416 36 22 28 114
1992 2087 264 277 62 1251 105 24 58 46
1997 2623 335 425 58 1458 247 22 33 45
2009 yılı verilerine göre, GSGM’ye ait 9.296 spor tesisi bulunmaktadır. Söz konusu tesislerin 1.710’i futbol sahası, 6.082’i semt sahası (futbol, basketbol, voleybol oynanabilen), 80’ni yüzme havuzu (35’i açık, 33’ü kapalı, 12’si sosyal amaçlı), 426’sı spor salonu, 191’i antrenman salonu, 4’ü atletizm sahası ve 153’ü atletizm pistidir (TBMM, 2011).
2010 yılı verilerine göre (GSGM, 2010), spor tesislerinin sayısı ise 9287’dir
(çizelge 6). 1982 yılında toplam spor tesisi sayısı 2623 iken, 2010 yılında bu sayı 3,5 kat artarak 9.296’ya yükselmiştir. Ancak bu sayının içinde futbol saha ve tesisleri en fazla yeri tutmuştur. Meclis Araştırma Komisyonu Raporu’na (2011) göre, spor tesisleri illere göre dengesiz dağılmış, tesisler verimli işletilmemiş, tesis planlaması bölge ihtiyaçları ve özellikleri dikkate alınmadan yapılmıştır.
Çizelge 6- 2010 Yılı Spor Tesisleri Sayısı*
Tesis Sayı Tesis Sayı Tesis Sayı
Futbol Stadyumu Çim 73 Veledrom 2 Merkez Gençlik tesisi 5 Futbol Stadı sentetik 1 Okçuluk tesisi 6 Kayıkhane 14 Futbol Stadı çim 234 Semt sahaları(Fut,Vol,
Bas) 6082 Kayakevi 22
Futbol Stadı toprak 48 Tenis sahası 119 Teleski 12
Futbol sahası çim,
top, halı 1355 Atletizm Stadyumu 4 Telesiyej 6
Yüzme Havuzu açık 35 Atletizm Pisti 134 Baby-Lift 13
Yüzme Havuzu kapalı 33 Atletizm Pisti Sentetik 19 Buz Paten Salonu 1 Sosyal Amaçlı Yüzme
Havuzu açık 12 Karakucak Güreş Sahası 28 Dağcılık Spor Alanı 19 Spor Solunu 424 Cirit Oyun Alanı 7 Kürek Spor Alanı 11 Antrenman spor
salonu 187 Sporcu Eğitim Merkezi 50 Yelken Spor Alanı 24 Binicilik tesisi açık 7 Kamp Eğitim Merkezi 40 Binicilik Tesisi Kapalı 5 Kış sporları tesisi 16 Milli Takımlar kamp
Merkezi 3 Bisiklet Spor Alanı 12
Kapalı atış poligonu 17 Sporcu sağlık Merkezi 8 Otomobil Spor Alanı 3 Atıcılık tesisi 39 Gençlik Merkezi 127 Rafting Spor Alanı 5 Sağlık Koşusu Yürüyüş
Alanı 27 TOPLAM 9287
