EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

(1)

© KARACADAĞ KALKINMA AJANSI DEVELOPMENT AGENCY

EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

Hazırlayan: Erhan DEMİRCAN Uzman

(2)

KARACADAĞ KALKINMA AJANSI

Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Her hakkı saklıdır.©

(3)

TÜRKİYE’DEKİ

EKONOMİK GELİŞMELER

(4)

 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık %0,31 arttı.

 2013 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,31, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,32, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,88 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,47 artış gerçekleşti.

 Aylık en yüksek artış %2,28 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti.

 Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan haberleşmede %0,94, eğitimde %0,81, lokanta ve otellerde %0,58, sağlıkta %0,45 artış gerçekleşti.

 Aylık en fazla düşüş gösteren grup %4,68 ile giyim ve ayakkabı oldu.

 Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde %0,33, alkollü içecekler ve tütünde

%0,08 düşüş gerçekleşti.

 Yıllık en yüksek artış %15,99 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti.

 TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%12,72), ulaştırma (%9,77), lokanta ve oteller (%8,97), konut (%7,87) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013a.

(5)

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

7,61

7,03 7,29

6,13 6,51

8,30

8,88

0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

%

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ

2010 2011 2012 2013

(6)

© KARACADAĞ KALKINMA AJANSI

 Üretici Fiyatları Endeksi aylık %0,99 arttı.

 2013 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,48, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,61 ve on iki aylık ortalamalara göre

%3,23 artış gösterdi.

 Aylık değişim; tarımda %0,25, sanayide %1,14 olarak gerçekleşti.

 Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,15, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,26 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %0,18 düşüş

gerçekleşti.

 Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,76, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,08 ve on iki aylık ortalamalara göre %3,93 artış gerçekleşti.

 Sanayide en yüksek aylık artış kok ve rafine edilmiş petrol ürünlerindedir .

 Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,73, imalat sanayi sektöründe %1,16, elektrik, gaz ve su sektöründe

%1,14 artış olarak gerçekleşti.

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013b.

(7)

 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (%5,76), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%3,58), kağıt ve kağıt ürünleri imalatı (%2,46) alt sektörleridir.

 Buna karşılık;

 Buna karşılık büro makineleri imalatı (%-2,55), metal cevheri (%-0,55), mobilya ve b.y.s. diğer ürünlerin imalatı (%-0,33) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu.

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

(8)

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

1,88 1,84 2,3

1,7 2,17

5,23

6,61

0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

%

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ

2010 2011 2012 2013

(9)

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre % 1,4 arttı

^.

 2013 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %1,7, imalat sanayi sektörü endeksi %1,4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %0,6 arttı.

 Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %4,2 arttı.

 2013 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %2,1 azaldı,

 imalat sanayi sektörü endeksi %5,4 arttı,

 elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise

%0,5 azaldı.

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti.

 2013 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %11,9 ile sermaye malı imalatında gerçekleşti.

Kaynak: TÜİK, 2013c.

(10)

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en fazla artış bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti.

 2013 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en fazla artış %40,7 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu artışı,

%19,8 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, %16,1 ile diğer ulaşım araçlarının imalatı takip etti.

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek azalış fabrikasyon metal ürünleri (makine ve teçhizat hariç) imalatında gerçekleşti.

 2013 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek azalış %8,8 fabrikasyon metal ürünleri (makine ve teçhizat hariç) imalatında gerçekleşti.

Bu azalışı, %7,1 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, %6,4 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı takip etti.

(11)

Kaynak: TÜİK, 20123.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

Arındırılmamış

Takvim Etkisinden Arındırılmış

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış

Takvim Etkisinden Arındırılmış

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış

SEKTÖR Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim

(%)

Aylık Değişim (%)

Toplam Sanayi 118,6 117,6 116,0 2,9 1,2

Madencilik ve

Taşocakçılığı 106,5 106,1 106,1 -1,8 -1,1

İmalat Sanayi 120,9 119,8 117,0 3,4 1,2

Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Ürt.

ve Dağıtımı

109,4 108,7 114,1 1,2 2,9

(12)

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

(13)

 Sanayide toplam ciro % 6,4 arttı.

 Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2013 yılı Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre;madencilik ve taşocakçılığı endeksi %3,0 azaldı, imalat sanayi endeksi ise %6,7 arttı.

 Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2013 yılı Haziran ayında en fazla artışı sermaye malı imalatı, en fazla düşüşü ise dayanıklı tüketim malı imalatı gösterdi.

 En fazla artış bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti

 İmalat sanayi alt sektörlerinin 2013 yılı Haziran ayında 2012 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek artış oranının %22,1 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleştiği görüldü.

Bunu %20,4 ile motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı takip etti.

 En fazla düşüş makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleşti

 İmalat sanayi alt sektörlerinin 2013 yılı Haziran ayında 2012 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en fazla düşüş oranının %41,1 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleştiği görüldü. Bunu %23,0 ile

diğer imalatlar takip etti.

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013d

(14)

Kaynak: TÜİK, 2013d.

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2013

(15)

 Aylık en yüksek reel getiri Amerikan Doları’nda gerçekleşti.

 En yüksek reel getiri, 2013 Temmuz ayında, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ile indirgendiğinde %0,80, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise

%1,49 oranlarıyla Amerikan Doları’nda gerçekleşti.

 ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından BIST 100 Endeksi %3,83, külçe altın %3,54, mevduat faizi %0,57 ve Euro %0,03 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde ise Euro %0,65 ve mevduat faizi %0,10 oranında yatırımcısına reel getiri sağlarken, BIST 100 Endeksi %3,18 ve külçe altın %2,89 oranında yatırımcısına kaybettirdi.

 Euro, üç aylık değerlendirmede; ÜFE ile indirgendiğinde %4,44, TÜFE ile indirgendiğinde ise %6,79 oranlarıyla yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı olurken, BIST 100 Endeksi ÜFE ile indirgendiğinde

%14,73, TÜFE ile indirgendiğinde ise %12,81 oranında en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.

 Altı aylık değerlendirmeye göre Amerikan Doları; ÜFE ile indirgendiğinde

%5,64, TÜFE ile indirgendiğinde ise %6,71 oranında yatırımcısına en yüksek kazancı sağladı. Aynı dönemde külçe altın, ÜFE ile indirgendiğinde %18,93, TÜFE ile indirgendiğinde ise %18,10 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren

yatırım aracı oldu.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI – TEMMUZ, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013e.

(16)

 Yıllık değerlendirmede en yüksek reel getiri BIST 100 Endeksi’nde gerçekleşti.

 Finansal yatırım araçları, yıllık olarak değerlendirildiğinde; BIST 100 Endeksi, ÜFE ile indirgendiğinde %11,39, TÜFE ile indirgendiğinde ise %9,07 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. Diğer taraftan, külçe altın ÜFE ile indirgendiğinde %19,17, TÜFE ile indirgendiğinde ise %20,86 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI – TEMMUZ, 2013

(17)

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI – TEMMUZ, 2013

(18)

 Hizmet ve perakende ticaret sektörlerinde artan güven, inşaat sektöründe azaldı

 Bir önceki ayda; 105,4 olan hizmet sektörü güven endeksi 107,2 değerine; 108,4 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi 109,5 değerine yükselirken; 85,3 olan inşaat sektörü güven endeksi 83,4 değerine düştü.

 Hizmet sektörü güven endeksi %1,7 arttı.

 Hizmet sektörü güven endeksindeki artış, son üç aylık dönemdeki iş durumu

değerlendirmesindeki %0,9’luk ve gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi değerlendirmelerindeki %6,2’lik iyileşmeden kaynaklandı. Son üç aylık

dönemde hizmetlere olan talep alt endeksi ise bir önceki aya göre %2,7 oranında azaldı.

 Perakende ticaret sektörü güven endeksi %1,1 arttı.

 Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki artış, gelecek üç aylık dönemde iş hacmi- satışlar beklentisi alt endeksindeki %6,2’lik artıştan kaynaklandı. Son üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar ve mevcut mal stok seviyesi alt endeksleri ise bir önceki aya göre sırası ile

%2,5 ve %1,5 azaldı.

 İnşaat sektörü güven endeksi %2,2 azaldı.

 İnşaat sektörü güven endeksindeki azalış, alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi değerlendirmelerindeki

kötüleşmeden kaynaklandı. Söz konusu alt endeksler sırası ile bir önceki aya göre %4,6 ve

%0,6 azaldı.

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - HAZİRAN, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013f.

(19)

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013f.

(20)

 Tüketici güven endeksi %1,6 azaldı.

 Tüketici Güven Endeksi 2013 Ağustos ayında bir önceki aya göre %1,6 oranında azaldı;

Temmuz ayında 78,5 olan endeks Ağustos ayında 77,2 değerine düştü.

 Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali %10,4 azaldı

 Temmuz ayında 28,7 olan endeks, Ağustos ayında 25,8 değerine düştü. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre azaldığını göstermektedir.

 Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi %2 azaldı.

 Temmuz ayında 105,1 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre

%2 oranında azalarak, Ağustos ayında 103 değerine düştü. Bu azalış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre azaldığını göstermektedir.

 Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi %1,3 azaldı.

 Temmuz ayında 94,3 olan endeks değeri Ağustos ayında 93,1 oldu. Bu azalma, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının

düşmesinden kaynaklandı.

 Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %1,2 arttı.

 Temmuz ayında 85,7 olan gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %1,2 oranında artarak, Ağustos ayında 86,8 değerine yükseldi. Bu artış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki düşüşten kaynaklandı.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – AĞUSTOS, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013g.

(21)

Kaynak: TÜİK, 2013g.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – AĞUSTOS, 2013

(22)

 İhracat birim değer endeksi %2 arttı.

 İhracat birim değer endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %0,2 azalırken, ham maddelerde (yakıt hariç) %2,5, yakıtlarda %0,7, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayinde %3,5 arttı.

 İthalat birim değer endeksi %1,4 azaldı.

 İthalat birim değer endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %6,8, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayinde %1,4 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %9,8, yakıtlarda %3,1 azaldı.

 İhracat miktar endeksi %7,8 azaldı.

 İhracat miktar endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %6,4, ham maddelerde (yakıt hariç) %8,5 artarken, yakıtlarda

%16,5, imalat (gıda, içecek ve tütün hariç) sanayinde %1,2 azaldı.

 İthalat miktar endeksi %4,2 arttı.

 İthalat miktar endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %32,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %5,5, yakıtlarda %13,2 azalırken, imalat (gıda, içecek ve tütün hariç) sanayinde %8,1 arttı.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – HAZİRAN, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013h.

(23)

 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %1,2 azaldı.

 2013 Mayıs ayında 122,2 olan ihracat miktar endeksi %1,2 azalarak 2013 Haziran ayında 120,7 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 Haziran ayında 127,4 olan endeks %4,2 azalarak 2013 Haziran ayında 122,1 oldu.

 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %3,3 azaldı

 2013 Mayıs ayında 128,1 olan ithalat miktar endeksi %3,3 azalarak 2013 Haziran ayında 123,8 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 Haziran ayında 120 olan ithalat miktar endeksi %6,4 artarak 2013 Haziran ayında 127,7’ye ulaştı.

 Dış ticaret haddi 2013 yılı Haziran ayında 99,8 olarak gerçekleşti

 İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret hadleri, 2012 yılı Haziran ayında 96,5 iken, 2013 yılı Haziran ayında 99,8’e yükseldi.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – HAZİRAN, 2013

(24)

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – HAZİRAN, 2013

(25)

 İşsizlik oranı %8,8 seviyesinde gerçekleşti.

 Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 254 bin kişi artarak 2 milyon 526 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise 0,6 puanlık artış ile %8,8 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,6 puanlık artış ile %11, 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 0,7 puanlık artış ile %16,6 oldu.

 İstihdam edilenler 848 bin kişi arttı.

 İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılı Mayıs döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 848 bin kişi artarak 26 milyon 130 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 80 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 928 bin kişi arttı.

 İstihdam edilenlerin %24’ü tarım, %19,3’ü sanayi, %7,1’i inşaat, %49,6'sı ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,8 puan, sanayi sektörünün payı 0,5 puan artarken, tarım sektörünün payı 1,2 puan, inşaat sektörünün payı

0,1 puan azaldı.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ MAYIS, 2013

Kaynak: TÜİK, 2013ı.

(26)

 İstihdam oranı %47,1 olarak gerçekleşti.

 İstihdam edilenlerin oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,8 puanlık artış göstererek %46,3’den %47,1’e yükseldi.

 İşgücüne katılma oranı %51,6 olarak gerçekleşti.

 Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2013 yılı Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,1 puan artarak %51,6 oldu. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,6 puanlık artışla %72, kadınlarda ise 1,6 puanlık artışla %31,8 olarak gerçekleşti.

 Kamu istihdamı

 Maliye Bakanlığı tarafından derlenen verilere göre, 2013 yılı II. döneminde

toplam kamu istihdamı 2012 yılının aynı dönemine göre %2,5 oranında artarak 3 milyon 239 bin kişi olarak gerçekleşti.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ MAYIS, 2013

(27)

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ MAYIS, 2013

13896 13982 13919 14913 15516 15588 16178 16023 16911 18724 18.621 19.84821354 21147 19632 20067 20423 21189 21194 21277 22594 24821 25.282 26.130

10,3 10,5 10,8 10,6 10,2 10,3 11 14 11,9 9,2 8,2 8,8

0 2 4 6 8 10 12 14 16

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Mayıs

2013 Mayıs

İstihdam ve İşsizlik Oranı %

Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşsizlik Oranı

(28)

İHRACAT – TEMMUZ, 2013

Kaynak: TİM,2013a.

AYLAR BAZINDA TOPLAM İHRACAT, 2011-2012-2013, Bin $

0 2.000.000 4.000.000 6.000.000 8.000.000 10.000.000 12.000.000 14.000.000

2011 2012 2013

(29)

Kaynak: TİM,2013a.

ÜLKE İHRACAT PAY, %

1 ALMANYA 1.177.528 9,32

2 IRAK 1.065.808 8,44

3 BİRLEŞİK KRALLIK 768.761 6,09

4 RUSYA FEDERASYONU 616.507 4,88

5 İTALYA 583.505 4,62

6 FRANSA 534.060 4,23

7 BİRLEŞİK DEVLETLER 484.189 3,83

8 İSPANYA 327.363 2,59

9 ÇİN HALK CUMHURİYETİ 325.657 2,58

10 MISIR 280.999 2,22

11 AZERBAYCAN-NAHÇİVAN 280.589 2,22

12 SUUDİ ARABİSTAN 254.948 2,02

13 HOLLANDA 246.934 1,96

14 İRAN (İSLAM CUM.) 243.407 1,93

15 İSRAİL 240.788 1,91

16 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 236.208 1,87

17 ROMANYA 221.149 1,75

18 BELÇİKA 218.306 1,73

19 LİBYA 211.378 1,67

20 CEZAYİR 179.491 1,42

İlk 20 Toplam 8.497.574 67,28

Genel Toplam 12.629.418 100,00

İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE, (Bin $)

İHRACAT – TEMMUZ,2013

(30)

SEKTÖREL İHRACAT TEMMUZ, 2013 ^{(Bin $)}

Kaynak: TİM,2013a.

SEKTÖRLER 2012 2013

I. TARIM 1.412.069 1.690.583

A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 963.575 1.134.405

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mam. 449.245 552.029

Yaş Meyve ve Sebze 120.932 116.163

Meyve Sebze Mamulleri 106.779 109.655

Kuru Meyve ve Mamulleri 76.121 96.562

Fındık ve Mamulleri 151.957 133.184

Zeytin ve Zeytinyağı 14.311 32.923

Tütün ve Mamulleri 41.073 90.332

Süs Bitkileri 3.158 3.557

B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 127.347 165.174

C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 321.148 391.004

(31)

SEKTÖREL İHRACAT TEMMUZ, 2013 ^{(Bin $)}

SEKTÖRLER 2012 2013

II. SANAYİ 8.977.552 10.492.405

A. TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 906.610 1.041.521

Tekstil ve Hammaddeleri 580.093 677.474

Deri ve Deri Mamulleri 161.803 183.536

Halı 164.713 180.511

B. KİMYEVİ MADDELER VE MAM. 1.293.008 1.554.884

C. SANAYİ MAMULLERİ 6.777.934 7.895.999

Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1.400.149 1.627.085

Otomotiv Endüstrisi 1.450.895 1.964.670

Gemi ve Yat 85.737 132.100

Elektrik - Elektronik Mak. Bilişim 865.371 1.044.397

Makine ve Aksamları 434.079 511.832

Demir ve Demir Dışı Metaller 513.600 579.476

Çelik 1.247.695 1.107.044

Çimento Cam Seramik ve Toprak 256.486 281.243

Mücevher 135.268 173.693

Savunma Sanayii 79.016 99.209

İklimlendirme Sanayii 303.364 366.613

Diğer Sanayi Ürünleri 6.275 8.637

III. MADENCİLİK 378.979 446.430

Toplam 10.768.600 12.629.418

Kaynak: TİM,2013a.

(32)

TRC2 BÖLGESİ`NDE

(DİYARBAKIR-ŞANLIURFA)

EKONOMİK GÖRÜNÜM

(33)

 Aylık en yüksek artış %1,32 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop)’de oldu

 İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2’de bulunan 26 bölge içinde,

 bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) (%5,38) bölgesinde,

 bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%10,71) bölgesinde ,

 on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış TR21 (Tekirdağ, Edirne,

Kırklareli) (%8,23) bölgesinde gerçekleşti.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

(34)

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

İstatistiki bölge

Bir önceki aya

göre değişim oranı

Bir önceki yılın Aralık ayına göre

değişim oranı

Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim

oranı

On iki aylık ortalamalara göre

değişim oranı

TÜRKİYE ^0,31 ^4,32 ^8,88 ^7,47

TRC2 Bölgesi ^0,40 ^4,64 ^9,92 ^7,96

İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100)

(35)

Kaynak: TİM,2013b.

Sektörler 2012 2013

Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 188 344

ÇELİK 281 314

ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 224 319

Demir ve Demir Dışı Metaller 14 2.018

Deri ve Deri Mamulleri 0 0

Diğer Sanayi Ürünleri 0 0

Elektrik - Elektronik 2.050 1.732

Fındık ve Mamulleri 0 0

Halı 0 0

Hazırgiyim ve Konfeksiyon 15 16

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 5.034 5.143

İKLİMLENDİRME SANAYİİ 208 218

Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 842 1.317

Kuru Meyve ve Mamulleri 0 2

Maden ve Metaller 7.442 12.323

Makine ve Aksamları 25 39

SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ 0 0

SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANCILIK MAMULLERİ 359 369

Süs Bitkileri ve Mamulleri 67 0

Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 41 12

Tekstil ve Hammaddeleri 722 136

Yaş Meyve ve Sebze 0 0

Zeytin ve Zeytinyağı 0 155

Toplam 17.513 24.456

DİYARBAKIR SEKTÖREL İHRACAT – TEMMUZ, 2013

^{(Bin $)}

(36)

Kaynak: TİM,2013b.

Sektörler 2012 2013

Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 1.448 3.426

ÇELİK 1.055 1.870

ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 589 2.576

Değerli Maden ve Mücevherat 0 0

Demir ve Demir Dışı Metaller 171 166

Deri ve Deri Mamulleri 0 0

Diğer Sanayi Ürünleri 0 7

Elektrik - Elektronik 2.167 2.692

GEMİ VE YAT 0 0

Halı 0 171

Hazırgiyim ve Konfeksiyon 62 223

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 325 318

İKLİMLENDİRME SANAYİİ 1.093 2.064

Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 766 1.329

Kuru Meyve ve Mamulleri 454 0

Maden ve Metaller 92 146

Makine ve Aksamları 158 115

Meyve Sebze Mamulleri 1.007 36

SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ 150 15

Süs Bitkileri ve Mamulleri 0 0

Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 225 497

Tekstil ve Hammaddeleri 87 736

Yaş Meyve ve Sebze 54 79

Toplam _9.903 _16.465

ŞANLIURFA SEKTÖREL İHRACAT – TEMMUZ, 2013

^{(Bin $)}

(37)

Bölge İllerine Göre Dağılım

İL

2013 TEMMUZ (BİR AYLIK) 2012 TEMMUZ (BİR AYLIK)

KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN

ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL.

DİYARBAKIR 49 1 25 7 3 13 1 14 32 2 17 17 3 5 0 7

ŞANLIURFA 48 0 40 6 1 3 1 16 49 2 35 7 1 5 1 6

TÜRKİYE 3.982 82 4.433 935 347 1.336 212 2.667 2.491 90 5.067 1.949 566 1.302 203 2.248

2013 TEMMUZ AYINA AİT KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ

Kaynak: TOBB,2013.

(38)

• TÜİK (2013a). “Tüketici Fiyatları Endeksi Haziran /2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13558, 05.08.2013

• TÜİK (2013b). “Üretici Fiyatları Endeksi Haziran/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13559, 05.08.2013

• TÜİK (2013c). “Sanayi Üretim Endeksi Haziran/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13560, 12.08.2013

• TÜİK (2013d). “Sanayi Ciro Endeksi Haziran/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13565, 14.08.2013

• TÜİK (2013e). “Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları Temmuz/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13567, 16.08.2013

• TÜİK (2013f). “Sektörel Güven Endeksleri Ağustos/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13572, 27.08.2013

• TÜİK (2013g). “Tüketici Güven Endeksi Ağustos/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13573, 28.08.2013

• TÜİK (2013h). “Dış Ticaret Endeksleri Haziran/2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13564, 14.08.2013

• TÜİK (2013ı). “Hane Halkı İşgücü İstatistikleri Mayıs /2013”, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13566, 15.08.2013

• TİM (2013a). “Yıllık İhracat Rakamları”,

http://www.tim.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=625&Itemid=135, 07.10.2013

• TİM (2013b). “İller Bazında Rakamlar”,

http://www.tim.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=625&Itemid=135, 07.10.2013

• TOBB (2013). “Kurulan – Kapanan Şirket İstatistikleri”, http://www.tobb.org.tr/ist/, 07.10.2013

KAYNAKÇA

(39)

KARACADAĞ KALKINMA AJANSI DEVELOPMENT AGENCY

EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Her hakkı saklıdır.©

TÜRKİYE’DEKİ

EKONOMİK GELİŞMELER

 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık %0,31 arttı.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

 Üretici Fiyatları Endeksi aylık %0,99 arttı.

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre % 1,4 arttı

 Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %4,2 arttı.

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en fazla artış bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti.

 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek azalış fabrikasyon metal ürünleri (makine ve teçhizat hariç) imalatında gerçekleşti.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – HAZİRAN, 2013

 Sanayide toplam ciro % 6,4 arttı.

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2013

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - HAZİRAN, 2013

 Aylık en yüksek reel getiri Amerikan Doları’nda gerçekleşti.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI – TEMMUZ, 2013

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI – TEMMUZ, 2013

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI – TEMMUZ, 2013

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - HAZİRAN, 2013

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - AĞUSTOS, 2013

 Tüketici güven endeksi %1,6 azaldı.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – AĞUSTOS, 2013

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – AĞUSTOS, 2013

 İhracat birim değer endeksi %2 arttı.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – HAZİRAN, 2013

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – HAZİRAN, 2013

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – HAZİRAN, 2013

 İşsizlik oranı %8,8 seviyesinde gerçekleşti.

 İstihdam edilenler 848 bin kişi arttı.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ MAYIS, 2013

 İstihdam oranı %47,1 olarak gerçekleşti.

 İşgücüne katılma oranı %51,6 olarak gerçekleşti.

 Kamu istihdamı

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ MAYIS, 2013

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ MAYIS, 2013

İHRACAT – TEMMUZ, 2013

AYLAR BAZINDA TOPLAM İHRACAT, 2011-2012-2013, Bin $

İHRACAT – TEMMUZ,2013

SEKTÖREL İHRACAT TEMMUZ, 2013 (Bin $)

SEKTÖREL İHRACAT TEMMUZ, 2013 (Bin $)

TRC2 BÖLGESİ`NDE

(DİYARBAKIR-ŞANLIURFA)

EKONOMİK GÖRÜNÜM

 Aylık en yüksek artış %1,32 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop)’de oldu

 İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2’de bulunan 26 bölge içinde,

 bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) (%5,38) bölgesinde,

 bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%10,71) bölgesinde ,

 on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış TR21 (Tekirdağ, Edirne,

Kırklareli) (%8,23) bölgesinde gerçekleşti.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ – TEMMUZ, 2013

İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100)

DİYARBAKIR SEKTÖREL İHRACAT – TEMMUZ, 2013

ŞANLIURFA SEKTÖREL İHRACAT – TEMMUZ, 2013

2013 TEMMUZ AYINA AİT KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ

KAYNAKÇA

“Yerel Kalkınmanın Zirvesi”

SEKTÖREL İHRACAT TEMMUZ, 2013 ^{(Bin $)}

SEKTÖREL İHRACAT TEMMUZ, 2013 ^{(Bin $)}