Dermatolojide 308 nm Monokromatik
Excimer Ifl›k Sistemleri
308 nm Monochromatic Excimer Light (MEL) in Dermatology
Girifl
Fototerapi, pek çok farkl› dermatolojik hastal›¤›n teda-visinde uzun y›llard›r kullan›lmakta olan bir yöntemdir. Fototerapi alan›ndaki en önemli yeniliklerden biri, 311-313 nm aras›nda dar bir emisyon spektrumuna sa-hip darbant ultraviyole B (UVB) lambalar›n›n kullan›ma girmifl olmas›d›r. Darbant UVB tedavisinin daha eski fo-toterapi yöntemlerinden psoralen ve UVA (PUVA) (320-400 nm) tedavisine üstünlü¤ü, a¤›zdan ilaç al›m› ve gözlük kullan›m› gerektirmemesi, geniflbant UVB (290-320 nm) tedavisine üstünlü¤ü ise, pek çok deri
hastal›¤›n› daha etkili biçimde tedavi edebilmesidir1.
Darbant UVB’nin son y›llarda birinci basamak tedavide yayg›n olarak kullan›ld›¤› vitiligoda tedavi 1-1.5 y›l, psoriasisde ise ortalama 1.5-3 ay sürmektedir. Bu hasta-l›klar›n kronik seyri göz önüne al›nd›¤›nda, uzun bir dönem tedaviye devam etmek gereklili¤i ve lezyonsuz alanlar›n da UV radyasyonuna maruz kalmas›, tüm kla-sik fototerapi yöntemleri için geçerli olumsuz yönler-dir. Daha önce yap›lan çal›flmalarda, psoriatik lezyonla-r›n komflu sa¤lam deriye oranla çok daha yüksek UV radyasyonunu tolere edebildikleri ve yüksek doz UV’nin seçici olarak sadece plaklara uygulanmas›
duru-Y
Yaazz››flflmmaa AAddrreessii//AAddddrreessss ffoorr CCoorrrreessppoonnddeennccee:: Dr. Dilek Seçkin, Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, ‹stanbul, Türkiye Tel.: 0216 327 10 10/545 Faks: 0216 428 45 97 Gsm: 0535 567 51 18 E-posta: seckin_dilek@yahoo.com
G
Geelliiflfl ttaarriihhii:: 13.11.2006 KKaabbuull ttaarriihhii:: 08.03.2008
Özet
“Hedefe yönelik fototerapi”, yüksek doz ultraviyole (UV) radyasyonunu k›sa süre içinde sadece lezyonlu deriye ulaflt›ran fototerapi sistemleri için yak›n zamanda tan›mlanm›fl bir kavramd›r. Günümüzde, farkl› emisyon spektrumuna sahip çeflitli hedefe yönelik fototerapi sistemleri bulunmaktad›r. Bunlar içerisinde yer alan 308 nm monokromatik excimer ›fl›k (MEI) sis-temleri, darbant UVB’den sonra, fototerapi alan›ndaki en önemli yeniliklerden biridir. Dalga boyu aç›s›ndan darbant UVB’ye oldukça yak›n olan bu yeni fototerapi yönteminin, baflta psoriasis ve vitiligo olmak üzere çeflitli dermatolojik hastal›klarda kullan›m›yla ilgili çok say›da çal›flma bulunmaktad›r. 308 nm MEI’n›n en önemli avantajlar›, özellikle s›n›rl› deri tutulumu olan hastalarda sa¤lam derinin gereksiz UV’ye maruz kalmas›n› önlemesi ve tedavi yan›t›n›n, klasik fototerapi yöntemlerine göre çok daha h›zl› elde edilmesidir. Bu makalede, 308 nm MEI sistemlerinin özelliklerinden ve literatürdeki bilgiler ›fl›¤›nda, hem günümüzdeki hem de gelecekteki potansiyel kullan›m alanlar›ndan bahsedilmektedir. (Turkderm 2008; 42: 77-81)
Anahtar Kelimeler: Hedefe yönelik fototerapi, excimer, monokromatik, MEI
Summary
“Targeted phototherapy” is a recently described therapeutic option in photodermatology. It is used to describe the phototherapy devices which can deliver high doses of ultraviolet (UV) radiation selectively to the involved skin. Several of these devices with different emission spectrums are currently in use. 308 nm monochromatic excimer light (MEL) is among these “targeted pho-totherapy” systems and represents one of the most important advances in phototherapy after the development of narrowband UVB. The wavelength of this new phototherapeutic option is very close to narrowband UVB. Many studies have been conduct-ed to investigate the effectiveness of 308 nm MEL in several dermatological diseases, mainly psoriasis and vitiligo. Main advan-tages of MEL are protection of the healthy, uninvolved skin from excess UV radiation in patients with limited involvement and the much faster response to therapy compared with conventional phototherapies. We review in this article the properties of 308 nm MEL and discuss its current and future use in dermatology. (Turkderm 2008; 42: 77-81)
Key Words: Targeted phototherapy, excimer, monochromatic, MEL
Dilek Seçkin, Tülin Ergun
munda daha h›zl› iyileflebilecekleri gösterilmifltir2. Hedefe
yö-nelik fototerapi (targeted phototherapy), bu temele dayanan ve yüksek doz UV radyasyonunu k›sa süre içinde sadece lez-yonlu deriye ulaflt›rabilen sistemleri içermektedir. Bunlar içeri-sinde, son dönemde özellikle 308 nm monokromatik excimer ›fl›k (monochromatic excimer light, MEL, MEI) sistemleri ön pla-na ç›kmakta ve yap›lan çok say›da çal›flmada, baflta psoriasis ve vitiligo olmak üzere, çeflitli dermatolojik hastal›klarda oldukça baflar›l› sonuçlar bildirilmektedir3.
Bu yaz›da, hedefe yönelik fototerapi sistemleri hakk›nda k›sa bilgi verildikten sonra, 308 nm MEI sistemlerinin özelliklerin-den ve literatürdeki bilgiler ›fl›¤›nda, hem günümüzdeki hem de gelecekteki potansiyel kullan›m alanlar›ndan bahsedilecek ve bu yeni tedavi fleklinin fototerapi seçenekleri içerisindeki yeri tart›fl›lacakt›r.
Hedefe yönelik fototerapi
Hedefe yönelik fototerapi (baz› yaz›larda “mikrofototerapi” veya “seçici fototerapi” olarak da isimlendirilmektedir), yuka-r›da da belirtildi¤i gibi, klasik fototerapi yöntemleriyle verile-bilenden çok daha yüksek UV dozlar›n› k›sa süre içinde, sade-ce tedavi edilmek istenen lezyona ulaflt›rabilen fototerapi yön-temlerine verilen isimdir. Günümüzde farkl› emisyon spektru-muna sahip çeflitli hedefe yönelik fototerapi sistemleri bulun-maktad›r. Bunlar, 4 bafll›k alt›nda toplanabilir:3-7
1. 308 nm MEI sistemleri: Bunlar, lazer ve lazer d›fl›
teknolo-ji olmak üzere 2 tanedir. Afla¤›da daha ayr›nt›l› olarak bah-sedilecektir.
2. Hedefe yönelik darbant UVB fototerapisi: Bu fototerapi
yönteminde, klasik darbant UVB aletine benzer flekilde pik ir-radyans› 314 nm’de ölçülen ancak yüksek enerjili UV ›fl›n›, k›sa süre içinde, fiberoptik bir kablo arac›l›¤›yla 2.56 cm çap›nda bir uca iletilir ve böylece sadece lezyonlu deri tedavi edilmifl olur. Ülkemizde çeflitli merkezlerde kullan›lmaktad›r. Piyasada farkl› isimlerde bulunmaktad›r. (BClear, TheralightTM)4.
3. Hedefe yönelik geniflbant UVB fototerapisi: Geniflbant
UVB tedavisini sadece hedef lezyona ulaflt›rabilen bir UVB aletidir (DuaLightTM). Yak›n zamanda yap›lan bir çal›flmada,
lokalize psoriasis için güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi ol-du¤u gösterilmifltir5.
4. UVB/UVA1 yüksek enerjili ›fl›k sistemi (MultiClearTM): Bu alet,
UVB (296-315 nm), UVA1 (360-370 nm) ve mavi ›fl›k (405-420 nm) spektrumunda olmak üzere 3 farkl› dalga boyunda ›fl›n ve-rebilir. Buna ek olarak, UVB ve UVA1 ›fl›nlar›n› ayn› anda vere-bildi¤i ve bu nedenle özellikle atopik dermatit tedavisinde avantajl› olabilece¤i belirtilmektedir6,7.
308 nm MEI sistemleri
Bu sistemler, ksenon ve klorid (XeCl) gazlar› kullan›larak 308 nm dalgaboyunda monokromatik ›fl›k a盤a ç›karan sistemler-dir. Lazer ve lazer d›fl› MEI olmak üzere iki farkl› tipi vard›r. La-zer aleti koheran bir ›fl›k kayna¤›d›r. LaLa-zer sistemlerinde, fibe-roptik bir kablo ucundaki at›m alan› çap›, kullan›lan modele göre, 14 ile 30 mm aras›nda de¤iflmektedir (Xtrac, Photome-dex, Wavelight). Avantaj›, yüksek etkinli¤i, dezavantaj› ise at›m alan›n›n merkezindeki enerji yo¤unlu¤unun, periferden yaklafl›k 1.3-1.8 kat fazla olmas›d›r. Bu nedenle, merkezde ve ayr›ca dairesel at›m alan› olan aletlerde çak›flan alanlarda faz-la doz nedeniyle bül oluflumu gibi yan etkiler görülebilir3,8.
‹nkoheran ›fl›k veren lazer d›fl› MEI aleti (Excilite) ise, ›fl›k kay-na¤›ndan 15 cm’lik standart bir mesafede, 50mW/cm2’lik bir
güç yo¤unlu¤una sahip olup, maksimum 512 cm2’lik bir
irrad-yasyon alan›na sahiptir. Bu irradirrad-yasyon alan›, genifl yüzeylerin, lazere göre daha h›zl› tedavi edilmesine olanak sa¤lar. Lazer
d›fl› MEI aletinin, ayr›ca, lazere benzer flekilde, küçük alanlar›n tedavisi için uygun olabilecek, fiberoptik, 8 mm çap›nda bir aparat› da bulunmaktad›r. Avantaj›, lazere eflde¤er klinik et-kinli¤inin olmas›, lazere olan en önemli üstünlü¤ü ise, tedavi maliyetinin daha düflük olmas›d›r9,10.
308 nm MEI sistemlerinin psoriasisde kullan›m›
Excimer lazerin psoriasisde kullan›m›yla ilgili ilk makale 1997 y›l›nda yay›nlanm›flt›r11. Bunu izleyerek yap›lan çok say›da
arafl-t›rmada genellikle bildirilen baflar› oranlar›, ortalama 10 seans sonras›nda %90’dan fazla düzelme oldu¤u fleklindedir3.
Kulla-n›lan doz flemalar›, farkl› çal›flmalarda de¤iflkenlik göstermek-tedir. Örne¤in, Asawanonda ve ark.lar›n›n yapt›¤› bir çal›flma-da, tek seferde, minimal eritem dozunun (MED) 8-16 kat› ka-dar yüksek bir dozun verilmesiyle, yan etki olarak bül oluflu-muna ra¤men, psoriatik plaklar›n tamamen düzelece¤i ve uzun süre remisyonda kalaca¤› sonucuna var›lm›flt›r12. Bir
ka yaklafl›m, psoriatik plaklar›n kal›nl›klar› temel al›narak bafl-lang›ç dozunun belirlenmesidir13,14. Her bir pla¤›n tolere
edebi-lece¤i doz farkl›l›k gösterdi¤inden, bu yaklafl›m›n avantaj›, da-ha yüksek bafllang›ç dozlar›n›n kullan›m›na izin vermesi, böy-lece de tedavi süresinin daha k›sa olmas›n› sa¤lamas›d›r. En s›k görülen yan etkiler, doza ba¤›ml› olarak ortaya ç›kan eritem ve bül oluflumu d›fl›nda, özellikle koyu tenli kiflilerde daha be-lirgin olan ancak genellikle 2-6 ay içerisinde gerileyen postinf-lamatuar hiperpigmentasyondur3,14. Uzun dönemde
karsinoje-nik potansiyelin, 308 nm lazerin hedefe yönelik olmas›, sa¤lam derinin korunmas›, daha k›sa sürede ve daha düflük kümülatif dozla iyileflme sa¤lamas› gibi avantajlar› nedeniyle, standart fototerapi yöntemlerine göre daha düflük olmas› beklenebilir. Ancak bu konunun daha ayr›nt›l› araflt›r›lmas› gereklidir. 308 nm excimer lazerin çocuklarda da etkili olabilece¤ine dair veriler s›n›rl›d›r. 7-15 yafl aras›ndaki 7 çocu¤un al›nd›¤› bir çal›fl-mada, tedaviyi tamamlayan çocuklar›n tümünde baflar›l› sonuç elde edilmifltir15.
Excimer lazer tedavisi sonras› remisyonda kalma süresiyle ilgili veriler çeliflkilidir. Baz› çal›flmalarda hastalar›n büyük k›sm›nda bir y›la kadar varabilen uzun süreli remisyonun mümkün oldu-¤u bildirilmekte16, baz›lar›nda ise 3.5-4 ay gibi daha k›sa
süre-ler belirtilmektedir3,17. Excimer lazer ile idame tedavisinin, elde
edilen düzelmenin devaml›l›¤›n› sa¤layabilece¤ine dair bir ça-l›flma bulunmaktad›r. Befl hastay› içeren bu çaça-l›flmada, ilk ay haftada bir, ikinci ay iki haftada bir, üçüncü ay ayda bir olmak üzere üç ayl›k bir idame tedavisi uygulanm›fl ve bu süre içinde hastalar›n hiçbirinde alevlenme olmam›flt›r18.
308 nm MEI sistemlerinin en önemli avantajlar›ndan biri, fibe-roptik kablo arac›l›¤›yla fleksibl bir uca sahip olmalar› nedeniy-le, saçl› deri ve k›vr›m alanlar› gibi ulafl›lmas› zor alanlarda et-kili bir tedavi sa¤layabilmeleridir19,20.
Lazer d›fl› 308 nm MEI’n›n psoriasisde kullan›m›
Psoriasis tedavisinde lazer d›fl› 308 nm MEI sisteminin kullan›l-d›¤› çal›flmalar ise daha azd›r. Lokalize ve difüz psoriasisi olan 69 hastay› içeren bir çal›flmada, lokalize psoriasisi olan hastala-r›n %68’i ortalama 5.2 seans sonunda, difüz psoriasisi olan has-talar›n ise %32’si ortalama 5.8 seans sonunda %75’den fazla düzelme göstermifltir21. Yine lazer d›fl› MEI sisteminin
kullan›l-d›¤› bir baflka çal›flmada, kronik lokalize dermatozu olan has-talar tedaviye al›nm›flt›r9. Bu hastalar içerisinde palmoplantar
psoriasisi olanlar, %79 düzelme oran›yla, tedaviye en iyi yan›t veren grubu oluflturmufltur. Yak›n zamanda yay›nlanan bir makalede, lazer d›fl› 308 nm MEI tedavisi sonunda, palmoplan-tar psoriasisi olan 54 hastan›n 31’inde tam, 13’ünde k›smi re-misyon, 10’unda ise orta derecede düzelme sa¤land›¤›
bildiril-mifltir22. 308 nm MEI tedavisi, psoriasisdeki etkisini, hem
epider-mis hem de derepider-misteki T hücrelerini önemli derecede azaltarak ve apopitoz ile iliflkili molekülleri etkileyip proliferasyon indek-sini düflürerek gösterir23.
Lazer ve lazer d›fl› 308 nm MEI ile 311 nm darbant UVB fotote-rapisinin karfl›laflt›r›lmas›
Klasik 311nm darbant UVB fototerapisi, psoriasis tedavisinde etkinli¤i kan›tlanm›fl bir yöntemdir. Yeni kullan›ma giren ve henüz çok yayg›nlaflmam›fl bu 308 nm MEI sistemlerinin etkin-li¤ini de¤erlendirirken, darbant UVB ile yap›lan karfl›laflt›rmal› çal›flmalar›n sonucu büyük önem kazanmaktad›r. Ancak bu ça-l›flmalar›n say›s› henüz oldukça az olup sonuçlar› da çeliflkilidir. ‹lk çal›flmada excimer lazerin darbant UVB’den net olarak üs-tün oldu¤u belirtilmifltir11. Baflka bir çal›flmada ise 308 nm
exci-mer lazer, 308 nm lazer d›fl› MEI ve 311 nm darbant UVB birbi-riyle karfl›laflt›r›lm›flt›r. Bu çal›flma, iki bölüm halinde yürütül-müfltür. Onbefl hastay› içeren ilk bölümde, ayn› hastada bulu-nan üç benzer plak seçilmifl, düflük doz art›fl flemas› kullan›la-rak yap›lan 308 nm lazer ve 308 nm ›fl›k, 311 nm darbant UVB ile karfl›laflt›r›lm›flt›r. Etkinlik aç›s›ndan üç tedavi aras›nda fark-l›l›k saptanmazken, yan etkiler en fazla lazer, daha sonra 308 nm ›fl›k ve en az darbant UVB tedavisi alt›nda görülmüfltür. Ça-l›flman›n ikinci k›sm›nda ise, 16 farkl› hastan›n her birinde iki benzer psoriatik plak seçilmifl ve 308 nm excimer lazer ile 308 nm excimer ›fl›k, daha h›zl› bir doz art›fl flemas› kullan›larak kar-fl›laflt›r›lm›flt›r. Bu tedavi flemas›yla, ilk bölümdeki tedavi flema-s›na göre daha az seans say›s› ve daha az kümülatif dozla dü-zelme sa¤lanm›fl, ancak daha yüksek oranda yan etki ortaya ç›km›fl, lazer ve ›fl›k aras›nda ise etkinlik aç›s›ndan farkl›l›k bu-lunmam›flt›r24. Baflka bir karfl›laflt›rmal› çal›flmada, excimer
la-zer, hedefe yönelik darbant UVB ile karfl›laflt›r›lm›fl, etki aç›s›n-dan farkl›l›k saptanmam›flt›r25.
308 nm MEI sistemlerinin vitiligoda kullan›m›
Vitiligo tedavisinde 308 nm excimer lazerin etkinli¤ini gösteren ilk yay›nda, dirseklerde lokalize lezyonlar› olan bir hastada 6 ay-l›k tedavi sonunda tama yak›n repigmentasyonun gerçekleflti¤i bildirilmifltir26. Daha sonra yap›lan çok say›da çal›flmada elde
edi-len repigmentasyon oranlar› de¤iflkenlik göstermektedir. Yirmi-dört hastan›n al›nd›¤› bir çal›flmada, ortalama 32 tedavi sonun-da 7 hastasonun-da %75’den fazla repigmentasyon, 6 hastasonun-da ortala-ma 19.1 tedavi sonunda %25-75 repigmentasyon elde edilmifl-tir27. Otuziki hastay› içeren baflka bir çal›flmada ise, haftada iki
kere verilen excimer lazer ile, ortalama 23 seansta, tedavi edi-len vitiligo lezyonlar›n›n %52.8’inde %75 veya daha fazla repig-mentasyon olmufl, özellikle deri tipi III ve üzerinde olanlar daha iyi yan›t vermifltir28. Excimer lazerin en önemli avantajlar›ndan
biri, tedavinin 8. haftas›ndan itibaren bafllayabilen erken repig-mentasyondur29. Vitiligoda excimer lazerin kullan›m›yla ilgili
ça-l›flmalar›n hemen hemen hepsinde var›lan sonuç, en iyi repig-mentasyon yan›t›n›n yüz ve boyunda elde edildi¤i, buna karfl›l›k el ve ayaklar gibi klasik fototerapi yöntemlerine de dirençli ol-du¤u bilinen bölgelerin lazer tedavisine verdikleri yan›t›n da kö-tü oldu¤u fleklindedir27,28,30. Onsekiz hastay› içeren bir çal›flmada,
yüzünde vitiligosu olan hastalar›n hepsinde %50’den fazla re-pigmentasyon sa¤lan›rken, el ve ayaklardaki vitiligo lezyonlar›-n›n hiçbirinde 30 haftal›k maksimum tedavi sonras›nda %50’den fazla repigmentasyon elde edilmemifltir30. Repigmentasyon
oranlar› bölgesel farkl›l›k gösterdi¤inden, kümülatif excimer la-zer dozlar› da farkl› lokalizasyonlar için de¤iflkendir. Yüz için ula-fl›lan dozlar en az iken, gövde, ekstremite, el ve ayaklar ve par-maklarda bu dozlar giderek artar31.
Tedavi s›kl›¤› haftada bir ile üç aras›nda de¤iflmektedir. Opti-mal tedavi s›kl›¤›n› belirlemek için yap›lan bir çal›flmada, elde edilen repigmentasyonun tedavi s›kl›¤›yla de¤il, toplam seans say›s›yla iliflkili oldu¤u gösterilmifltir32.
Elde edilen repigmentasyonun genellikle tedavi sonras›nda bir y›la kadar stabil kald›¤› bildirilmekle birlikte27,32, tedaviden
bir-üç y›l sonra yaklafl›k %15 oran›nda yeni depigmentasyon da gözlenebilir3.
Vitiligoda excimer lazerin topikal takrolimus ile kombine edil-mesi tedavi etkinli¤ini art›rmaktad›r33,34. Yap›lan bir çal›flmada,
excimer lazer ile topikal takrolimusun kombinasyonu ile teda-vi edilen lezyonlar›n %50’sinde, tek bafl›na lazer uygulanan lezyonlar›n ise %20’sinde, %75 ve daha fazla repigmentasyon gözlenmifltir33. Benzer bir çal›flmada, topikal takrolimusun,
özellikle, diz ve dirsekler gibi UV’ye dirençli alanlarda excimer lazerin etkinli¤ini art›rd›¤› sonucuna var›lm›flt›r34.
Vitiligo tedavisinde 308 nm excimer lazer ile darbant UVB’nin karfl›laflt›r›ld›¤› bir çal›flma bulunmaktad›r. Bu çal›flmada, deri tipi 4-5 olan 8 hastan›n simetrik lezyonlar›ndan sol taraftakile-re lazer, sa¤ taraftakiletaraftakile-re darbant UVB verilmifltir. Yirmi hafta-l›k tedavi sonunda, excimer lazer ile elde edilen ortalama re-pigmentasyon skoru, darbant UVB ile elde edilenden anlaml› olarak daha yüksektir. Kümülatif doz ise, beklendi¤i gibi, exci-mer lazer uygulanan tarafta daha düflüktür. Ancak, klasik UVB tedavisiyle hastalar›n önemli bir k›sm›nda repigmentasyonun geç bafllad›¤› göz önüne al›n›rsa, 20 haftadan daha uzun süre-li tedavi yap›lmas› durumunda iki fototerapi yöntemi aras›nda farkl›l›k olup olmayaca¤› aç›k de¤ildir31.
Lazer d›fl› 308 nm MEI ile yap›lan çal›flmalar ise daha azd›r. Otuz yedi hastay› içeren bir çal›flmada, üçüncü ay sonunda 33 hastada %50’den fazla repigmentasyon ortaya ç›km›flt›r. Özel-likle üzerinde durulan noktalardan biri, hastalar›n %95’inde repigmentasyonun, excimer lazere benzer flekilde, ilk 8 seans içerisinde bafllad›¤› ve 3. aydan 6. aya kadar geçen süre içinde hastalar›n ancak çok az bir k›sm›nda daha ileri düzelme oldu-¤udur. Gene excimer lazere benzer flekilde, yüz ve boyun en iyi yan›t veren bölgeler olmas›na ra¤men, az say›da da olsa eller-de eller-de %50’eller-den fazla repigmentasyon eleller-de edilen hastalar var-d›r. Ayr›ca, %75’den fazla repigmentasyon gösteren hastalar içinde, daha önce darbant UVB tedavisine yan›t vermeyenler de bulunmaktad›r10.
308 nm MEI sistemlerinin di¤er dermatolojik hastal›klarda kullan›m›
Mikozis fungoides ve lenfomatoid papülozis: Mikozis
fungo-ideste 308 nm MEI sistemleri, s›n›rl› deri tutulumu olan, evre 1A hastal›¤› olan kiflilerde kullan›lm›flt›r35-38. Excimer lazer ile
yap›-lan bir çal›flmada, haftada iki gün verilen tedaviyle ortalama 15 seans ve 6.5 J/cm2kümülatif dozla 5 hastan›n 4’ünde tam,
1’in-de %90’dan fazla düzelme el1’in-de edilmifltir35. Lazer d›fl› MEI
siste-minin kullan›ld›¤› çal›flmalardan birinde ortalama 6.5 seans so-nunda 4 hastada tam klinik remisyon sa¤lanm›fl36, bir di¤erinde
ise 5 hastada 4-10 tedavi sonunda tam klinik ve patolojik remis-yon görülmüfl ve bir y›ll›k izlem süresi içinde nüks olmam›flt›r37.
Baflka bir çal›flmada ise 308 nm excimer lazer, evre 1A mikozis fungoidesi olan iki hasta d›fl›nda, lenfomatoid papülozisi olan bir hastada da kullan›lm›fl ve bu hastada, tedavi edilen papülle-rin yaklafl›k %75’i, ortalama bir ayl›k tedavi sonunda rezidüel hiperpigmentasyonla iyileflmifltir38.
O
Orraall lliikkeenn ppllaannuuss:: Oral liken planusta elde edilen veriler farkl›-l›k göstermektedir. Tedaviye dirençli oral liken planusu olan 9 hastada, excimer lazer tedavisi, oral kavite içine girebilecek de-¤ifltirilebilir bir uç ile ve düflük dozda uygulanm›fl, tedaviyi
ta-mamlayan 8 hastan›n 5’inde %75’den fazla, 2’sinde %25-50 aras›nda, 1’inde ise %20’den az düzelme elde edilmifltir. Özel-likle eroziv hastal›¤› olan kiflilerin tedaviye iyi yan›t vermesi, la-zer ›fl›¤›n›n, epitel tabakas›n› kaybetmifl mukozadan lenfositle-re daha iyi ulaflabilmesi ile aç›klanm›flt›r39. Benzer bir sonuç, 8
hastan›n 6’s›nda belirgin ya da tam düzelme sa¤lanan baflka bir çal›flmada da elde edilmifltir40. Buna karfl›l›k, 4 hastada
uy-gulanan excimer lazer baflar›l› sonuç vermemifltir41.
A
Allooppeessii aarreeaattaa:: 308 nm MEI sistemlerinin alopesi areatada kul-lan›m›yla ilgili 2 çal›flma bulunmaktad›r9,42. Bunlardan birinde,
parsiyel alopesi areatas› olan hastalarda, tedavi edilmeyen kontrol alan›nda hiç yeni saç ç›k›fl› gözlenmezken, excimer la-zer ile tedavi edilen alanda %50 ve üla-zerinde saç ç›k›fl› olmufl-tur42. Di¤er çal›flmada ise, lazer d›fl› 308 nm MEI, farkl›
hastal›k-larda kullan›lm›fl, bunlar›n içinde alopesi areatas› olan 8 hasta-da, ortalama 3.1 tedavi sonunda ortalama %47.5 oran›nda dü-zelme olmufltur9.
Hipopigmente skarlar ve stria alba: Hipopigmente skar ve
stri-a stri-albstri-as› olstri-an 31 eriflkin hstri-aststri-ay› içeren bir çstri-al›flmstri-adstri-a, excimer lstri-a- la-zer ile 9 tedavi sonras›nda, skarlarda ortalama %61, stria alba-da ortalama %68 oran›nalba-da pigmentasyon sa¤lanm›flt›r. Ancak, 6 ayl›k izlem süresi içerisinde bu düzelme giderek bafllang›çta-ki de¤erlere dönme e¤ilimi gösterdi¤inden, idame tedavisinin gereklili¤i üzerinde durulmufltur43.
Excimer lazer, 2 hastada, yüzün CO2 lazer ile soyulmas› sonra-s›nda oluflan lökodermada da kullan›lm›fl ve 10 tedavi seans› sonras›nda %50’den fazla repigmentasyon sa¤lanm›flt›r44.
Atopik dermatit: Literatürde, 308 nm excimer lazerin atopik
dermatitte kullan›m›yla ilgili tek bir çal›flma bulunmaktad›r; %20’den az vücut tutulumu olan 15 hastay› içeren bu çal›flma-da, toplam 4 haftal›k tedavi süresi sonunçal›flma-da, hem klinik skorlar-da hem de yaflam kalitesi ve kafl›nt› skorlar›nskorlar-da, bafllang›ca gö-re belirgin azalma olmufl ve excimer lazerin, lokalize atopik dermatit için, iyi tolere edilen bir tedavi yöntemi oldu¤u bildi-rilmifltir45.
E
Ell eekkzzeemmaass››:: El ekzemas›nda 308 nm MEI’n›n kullan›m›yla ilgi-li tek bir çal›flma vard›r. Bu çal›flmada, yukar›da da bahsedildi-¤i gibi, lazer d›fl› 308 nm MEI farkl› lokalize dermatozlarda kul-lan›lm›flt›r. Alopesi areata, palmoplantar psoriasis ve plak pso-riasis gibi tan›lar› olan hastalar› da içeren bu toplam 54 kiflilik hasta grubunun 18’ini atopik dermatite ba¤l›, 10’unu ise ato-pik dermatit d›fl› el ekzemas› olan hastalar oluflturmaktad›r. Atopik dermatitle iliflkili el ekzemas› olan hastalarda, ortalama 7.3 tedavi seans› sonundaki iyileflme oran› %54, atopik derma-tit d›fl› el ekzemas› olan hastalarda ise, ortalama 12.5 tedavi se-ans› sonundaki iyileflme oran› %46’d›r9.
308 nm MEI sistemlerinin fototerapi seçenekleri içerisindeki yeri
308 nm MEI sistemleri, lazer ve lazer d›fl› teknoloji olmak üze-re, darbant UVB tedavisinden sonra, fototerapi alan›ndaki en önemli yeniliklerden biridir. 308 nm MEI’n›n dermatolojide kullan›m›yla ilgili mevcut literatür bilgileri yukar›da özetlen-meye çal›fl›lm›flt›r. Bu bilgiler ›fl›¤›nda, psoriasis ve vitiligo, dar-bant UVB fototerapisinde de oldu¤u gibi, bafll›ca kullan›m alanlar›n› oluflturmaktad›r. Özellikle s›n›rl› deri tutulumu olan hastalar, bu hedefe yönelik fototerapi yöntemi için uygun adaylard›r, böylece sa¤lam derinin gereksiz UV radyasyonuna maruz kalmas› önlenmifl olur. Bu hastalarda tek tedavi olarak tercih edilebilir. Bunun d›fl›nda, 308 nm MEI tedavisi, yayg›n hastal›¤› olan kiflilerde, yüz gibi daha h›zl› yan›t elde edilmek istenen alanlarda veya tedaviye dirençli lezyonlarda, tek bafl›-na veya klasik tedavi yöntemlerine ek olarak da kullan›labilir. Literatürde, 308 nm MEI’n›n tedavide kullan›ld›¤› di¤er hasta-l›klar içinde, mikozis fungoides, liken planus, alopesi areata,
hipopigmente skarlar ve stria alba, atopik dermatit ve el ekza-mas› yer almaktad›r. Ancak, 308 nm MEI, dalga boyunun dar-bant UVB’ye oldukça yak›n olmas› nedeniyle, bu say›lanlar d›-fl›nda, darbant UVB’nin kullan›labildi¤i baflka pek çok derma-tolojik hastal›kta da potansiyel bir tedavi seçene¤i olabilir. Bu yeni fototerapi yöntemiyle yap›lacak çok say›da hastay› içeren, randomize, kontrollü çal›flmalar, 308 nm MEI’n›n etkinli¤inin ve güvenirli¤inin ve olas› kullan›m alanlar›n›n belirlenmesini sa¤layacakt›r.
Kaynaklar
1. Hönigsmann H, Schwarz T: Ultraviolet light therapy. Dermatology. Ed. Bolognia JL, Jorizzo JL, Rapini RP. 1. bask›. ‹spanya, Elsevier Sci-ence, 2003; 2109-25.
2. Speight EL, Farr PM: Erythemal and therapeutic response of psoria-sis to PUVA using high-dose UVA. Br J Dermatol 1994;131:667-72. 3. Passeron T, Ortonne JP: Use of the 308-nm excimer laser for
pso-riasis and vitiligo. Clin Dermatol 2006;24:33-42.
4. Toll A, Velez-Gonzalez M, Gallardo F, Gilaberte M, Pujol RM: Treat-ment of localized persistent plaque psoriasis with incoherent nar-rowband ultraviolet B phototherapy. J Derm Treat 2005;16:165-68. 5. Asawanonda P, Chingchai A, Torranin P: Targeted UV-B
photothe-rapy for plaque-type psoriasis. Arch Dermatol 2005;141:1542-6. 6. Alkalay R, Harth Y, Ingber A: Fast and efficient therapy of plaque
psoriasis with MultiClearTM- a novel tunable wavelength targeted
high-intensity non-coherent light system. Presented at: The 12th Annual Congress of the European Academy of Dermatology and Venereology; Oct 15-18, 2003; Barcelona, Spain.
7. Sadick N, Friedman D, Harth Y: Treatment of localized vitiligo and leukoderma with a UVB/UVA1 high-intensity light system. Cosme-tic Dermatology 2004;17:723-6.
8. Trehan M, Taylor CR: High-dose 308-nm excimer laser for the tre-atment of psoriasis. J Am Acad Dermatol 2002;46:732-7.
9. Aubin F, Vigan M, Puzenat E, Blanc D, Drobacheff C, Deprez P, Hum-bert P, Laurent R: Evaluation of a novel 308-nm monochromatic ex-cimer light delivery system in dermatology: a pilot study in different chronic localized dermatoses. Br J Dermatol 2005;152:99-103. 10. Leone G, Lacovelli P, Vidolin AP, Picardo M: Monochromatic
exci-mer light 308 nm in the treatment of vitiligo: a pilot study. J Eur Acad Dermatol Venereol 2003;17:531-7.
11. Bonis B, Kemeny L, Dobozy A, Bor Z, Szabo G, Ignacz F: 308nm UVB excimer laser for psoriasis. Lancet 1997;350:1522.
12. Asawanonda P, Anderson RR, Chang Y, Taylor CR: 308-nm excimer laser for the treatment of psoriasis: a dose-response study. Arch Dermatol 2000;136:619-24.
13. Gerber W, Arheilger B, T. A. HA, Hermann J, Ockenfels HM: Ultra-violet B 308-nm excimer laser treatment of psoriasis: a new pho-totherapeutic approach. Br J Dermatol 2003;149:1250-8.
14. Taneja A, Trehan M, Taylor CR: 308-nm excimer laser for the treat-ment of psoriasis: induration-based dosimetry. Arch Dermatol 2003;139:759-64.
15. Pahlajani N, Katz BJ, Lozano AM, Murphy F, Gottlieb: Comparison of the efficacy and safety of the 308nm excimer laser for the tre-atment of localized psoriasis in adults and in children: a pilot study. Pediatr Dermatol 2005;22:161-5.
16. Taibjee SM, Cheung ST, Laube S, Lanigan SW: Controlled study of excimer and pulsed dye lasers in the treatment of psoriasis. Br J Dermatol 2005;153:960-6.
17. Trehan M, Taylor CR: Medium-dose 308-nm excimer laser for the treatment of psoriasis. J Am Acad Dermatol 2002;47:701-08. 18. Housman TS, Pearce DJ, Feldman SR: A maintenance protocol for
psoriasis plaques cleared by the 308 nm excimer laser. J Derm Tre-at 2004;15:94-7.
19. Gupta SN, Taylor CR: 308-nm excimer laser for the treatment of scalp psoriasis. Arch Dermatol 2004;140:518-20.
20. Mafong EA, Friedman PM, Kauvar ANB, Bernstein LJ, Alexiades-Armenakas M, Geronemus RG: Treatment of inverse psoriasis with the 308 nm excimer laser. Dermatol Surg 2002;28:530-2. 21. Mavilia L, Campolmi P, Rossi R, Mori M, Pimpinelli N, Cappugi P:
Wide-area 308-nm phototherapy with nonlaser light in the treat-ment of psoriasis: results of a pilot study. Br J Dermatol 2005;152:1376-7.
22. Nistico SP, Saraceno R, Stefanescu S, Chimenti C: A 308-nm monoc-hromatic excimer light in the treatment of palmoplantar psoriasis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2006;20:523-6.
23. Bianchi B, Campolmi P, Mavilia L, Danesi A, Rossi R, Cappugi P: Mo-nochromatic excimer light (308 nm): an immunohistochemical study of cutaneous T cells and apoptosis-related molecules in pso-riasis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2003;17:408-13.
24. Köllner K, Wimmershoff MB, Hintz C, Landthaler M, Hohenleutner U: Comparison of the 308-nm excimer laser and a 308-nm excimer lamp with 311-nm narrowband ultraviolet B in the treatment of psoriasis. Br J Dermatol 2005;152:750-4.
25. Tanghetti EA, Gillis PR: Photometric and clinical assessment of lo-calized UVB phototherapy systems for the high-dosage treatment of stable plaque psoriasis. J Cosmet & Laser Ther 2003;5:101-6. 26. Baltas E, Nagy P, Bonis B, Novak Z, Ignacz F, Szabo G, Bor Z,
Do-bozy A, Kemeny L: Repigmentation of localized vitiligo with the xenon chloride laser. Br J Dermatol 2001;144:1266-7.
27. Esposito M, Soda R, Costanzo A, Chimenti S: Treatment of vitiligo with the 308 nm excimer laser. Clin Exp Dermatol 2004;29:133-7. 28. Hadi SM, Spencer JM, Lebwohl M: The use of the 308-nm excimer
laser for the treatment of vitiligo. Dermatol Surg 2004;30:983-6. 29. Baltas E, Csoma Z, Ignacz F, Dobozy A, Kemeny L: Treatment of
vi-tiligo with the 308-nm xenon chloride excimer laser. Arch Derma-tol 2002;138:1619-20.
30. Taneja A, Trehan M, Taylor CR: 308-nm excimer laser for the treat-ment of localized vitiligo. Int J Dermatol 2003;42:658-62. 31. Hong SB, Park HH, Lee MH: Short-term effects of 308-nm
xenon-chloride excimer laser and narrow-band ultraviolet B in the treat-ment of vitiligo: a comparative study. J Korean Med Sci 2005;20:273-8.
32. Hofer A, Hassan AS, Legat FJ, Kerl H, Wolf P: Optimal weekly fre-quency of 308-nm excimer laser treatment in vitiligo patients. Br J Dermatol 2005;152:981-5.
33. Kawalek AZ, Spencer JM, Phelps RG: Combined excimer laser and topical tacrolimus for the treatment of vitiligo: a pilot study. Der-matol Surg 2004;30:130-5.
34. Passeron T, Ostovari N, Zakaria W, Fontas E, Larrouy JC, Lacour JP, Ortonne JP: Topical tacrolimus and the 308-nm excimer laser. A synergistic combination for the treatment of vitiligo. Arch Derma-tol 2004;140:1065-9.
35. Passeron T, Zakaria W, Ostovari N, Perin C, Larrouy JC, Lacour JP, Ortonne JP: Efficacy of the 308-nm excimer laser in the treatment of mycosis fungoides. Arch Dermatol 2004;140:1291-3.
36. Mori M, Campolmi P, Mavilia L, Rossi R, Cappugi P, Pimpinelli N: Monochromatic excimer light (308 nm) in patch-stage IA mycosis fungoides. J Am Acad Dermatol 2004;50:943-5.
37. Nistico S, Costanzo A, Saraceno R, Chimenti S: Efficacy of monoc-hromatic excimer laser radiation (308 nm) in the treatment of early stage mycosis fungoides. Br J Dermatol 2004;151:877-9. 38. Kontos AP, Kerr HA, Malick F, Fivenson DP, Lim HW, Wong HK:
308-nm excimer laser for the treatment of lymphomatoid papulo-sis and stage IA mycopapulo-sis fungoides. Photodermatol Photoimmunol Photomed 2006;22:168-71.
39. Trehan M, Taylor CR: Low-dose excimer 308-nm laser for the treat-ment of oral lichen planus. Arch Dermatol 2004;140:415-20. 40. Köllner K, Wimmershoff M, Landthaler M, Hohenleutner U:
Treat-ment of oral lichen planus with the 308-nm UVB excimer laser-early preliminary results in eight patients. Lasers Surg Med 2003;33:158-60.
41. Passeron T, Zakaria W, Ostovari N, Mantoux F, Lacour JPH, Orton-ne JP: Treatment of erosive oral lichen planus by the 308 nm exci-mer laser. Lasers Surg Med 2004;34:205.
42. Zakaria W, Passeron T, Ostovari N, Lacour JP, Ortonne JP: 308-nm excimer laser therapy in alopecia areata. J Am Acad Dermatol 2004;51:837-8.
43. Alexiades-Armenakas MR, Bernstein LJ, Friedman PM, Geronemus RG: The safety and efficacy of the 308-nm excimer laser for pig-ment correction of hypopigpig-mented scars and striae alba. Arch Der-matol 2004;140:955-60.
44. Friedman PM, Geronemus RG: Use of the 308-nm excimer laser for postresurfacing leukoderma. Arch Dermatol 2001;137:824-5. 45. Baltas E, Csoma Z, Bodai L, Ignacz F, Dobozy A, Kemeny L:
Treatment of atopic dermatitis with the xenon chloride excimer laser. J Eur Acad Dermatol Venereol 2006;20:657-60.
