•yayınlanan birinci beş yıllık kalkınma plânında «İNŞAAT» faslı bizleri yakından H A B E R L E R ilgilendirdiği için aynen sayfalarımıza alıyoruz. Yazı incelendiği zaman, plân gereğince
yapılacak yatırımların ehemmiyeti, inşaat gereçleri ve teknik eleman ihtiyacı açık şekilde belirtilmiş olduğu görülecektir.
Birinci 5 yıllık
Kalkınma Plânında
İ N Ş A A T S E K T Ö R Ü
1. A N A İ L K E L E R V E M E T O T :
İnşaat sektörü, bir yatırımın yapı kısmına ait faaliyetlerin tümüdür. Yapının fikir halinde ortaya çıkışı etüd ve proje safhası, yapı malzemesinin ve proje esaslarının kulla-nılması ve fizikî bir varlık olan yapının inşa ve tamamlanmasiyle ilgili bu faaliyetler, özel sektör ve resmî sektör olmak üzere iki ana grupta toplanır. Özel inşaat sektörü çoğun-lukla konut, ticarî ve sınaî yapılarda, resmî sektör ise kamu hizmeti olarak bütün yapı gruplarında faaliyet göstermektedir. Bu faaliyet, yapının fikir halinde ortaya çıkışında, etüd ve proje hizmetlerini içine aldığı gibi yapının finansmanı ve yaptırılmasını da kap-samaktadır. Ancak özel teşebbüs ile doğrudan doğruya temas, yapının yaptırılması saf-hasında olıır. Belli proje ve sözleşme esaslarına göre söz konusu yapıyı, ilgili resmî mü-essese, istekli inşaat firmaları arasında eksiltmeye çıkarır ve inşaatın yapılmasını firmaya verir, yapının proje ve sözleşme esaslarına ııygun yapılmasını kontrol eder. Ancak son yıllarda bazı resmî müesseselerin inşaatı kendileri yapmak şeklinde teşkilâtlandığı da görülmektedir. Kısa zamanda büyük makine ve donatım sağlanmasını gerektiren işlerde, özel inşaat firmalarının hazırlanmasını ve fiyat teklifinde piyasa şartlarının düzenlenme-sini sağlamak bakımından başvurulan bu usule emanet inşaat yapma usulü denmektedir.
İnşaat sektörüne giren yapıları aşağıdaki 7 grup halinde özetlemek mümkündür.
a. Sosyal yapılar : (1) Konutlar (2) Sağlık tesisleri (3) Otel ve iş hanları (4) Öğretim tesisleri
(5) İdare ve hizmet binaları (6) Gümrük binaları (7) Ceza evleri b. Su yapıları c. Tarım yapıları d. Enerji yapıları e. Endüstriyel yapılar f. Ulaştırma yapıları
g. Tarihî eserleri koruma ve sanat yapıları.
Hemen her resmî müessese ve teşekkül, bir inşaat müdürlüğü kurarak bünyesindeki diğer sektörlerin belirttiği yapı ihtiyacını karşılamakla görevlendirildiği için bu sektörde dağınık bir durum vardır. Bunun sonucu olarak aynı yapı grııpıı ile uğraşan, çeşitli teşek-küllerde farklı standart ve maliyet meydana gelmiştir. İnşaat sektöründe standart ve mali-yetler bakımından birliğin sağlanması, plân dönemindeki yatırımların yaratacağı malze me. teknik kadro, iş süresi, işçi istihdamı seviyelerine ait limitlerin tâyini, bu limitlerin tutulabilmesi bakımından alınması gereken ve yatırımların her 1 TL. sına düşen yapı hac-minin âzamî olmasını sağlıyan tedbirlerin gösterilmesi, inşaat sektörü için hedef olarak alınmıştır.
Bu amaçla, sektörde faalivet gösteren 33 resmî müesseseye ait 1950-1960 dönemi içinde yıllara göre kaç bin m2 sosyal yapı, kaç bin hektar sulama alanı, kaç km. yol, v.s. olmak üzere inşaat yapıldığı tesbit olunmuş ve bunların milyon TL. değeri bulunarak mü-esseselerin ayrı ayrı yıllar itibariyle 1950-1960 arasındaki yapı varlığı elde edilmiştir.
Tcpkiîpı Sarayı giriş sahası düzenleniyor
(Cumhuriyet) den Belediye Park ve Bahçeler Müdürlüğü Topkapı Müzesi, Millî Saraylar ve Teknik Ziraat Müdürlüğü ile işbirliği yaparak Top-kapı Sarayı giriş mahalli, Ayasofya camii ve Darphane arasını düzenlemeğe başlamıştır. Turistlerin çoğunlukla geçtikleri bu saha kısa zamanda düzenlenerek, turistler için icabında istirahat edilecek yer haline getiri-lecektir.
| | Hoıııer'in doğduğu ada turistik hale getiriliyor
(Akşam) dan Ünlü Yıınaıı halk şairi Homer'in doğ-duğu Foça yakınındaki adada. Foçalılar bir müze kurmağa karar vermişlerdir. Homer'in bütün şiirlerini bu adada yazdığı tesbit edil-miştir.
Foça halkı ünlü hemşehrilerinin doğ-duğu adayı turistik bir belde haline getir-mek üzere faaliyete geçmişlerdir. Adaya ilk olarak on bin adet çam dikilecek ve bilâ-hare turistik tesisler kurulacaktır.
] Turistler mezar açıyor
(Hürriyet) den Akdeniz sahillerinde yeni bulunan 700 mezar turistlerin hücumuna uğramıştır. Ad'-ascs ve Anamur civarında bulunan me-zarlar, muhafaza altında bulunmadığından çeşitli milletlere mensup turistlerin gelişi-güzel yaptığı kazılarda ele geçirdikleri ta-rihî ve antika eşyayı yurt dışına kaçırdık-ları tahmin edilmektedir.
Ayrıca Bodrum, Kaşıkadası ve Anamur burnu civarındaki bronz devrinden kalma galer ve diğer batık gemiler civarında sa-yıları 100'e yaklaşan motor, yat ve küçük gemiler «Arkeolojik sıı altı» araştırmaları hüviyeti altında gizlenerek devamlı dalış yapan dalgıçların yatağı haline gelmiştir.
İlgililerin bildirdiğine göre sıkı tedbirler alınmadığı takdirde sahillerimizin yağması birkaç yıl içinde sona erecektir.
İMAR VE İSKÂN BAKANLIĞI
YAYINLARI:
Bakanlık tarafından muhtelif tarihler-de yayınlanan etüd rapor ve eserlerin bir listesini aşağıda bildirmekteyiz.
1 — Şehirlerde Mesken Problemleri. Raportör: Y. Müh. Mimar Fikret U N G A N .
2 — Kredi, Vergi, Kira Yatırım. Raportör: İnşaat Yük. Miih. Nermi B E K M A N .
3 — Şehir Plânlamaları.
Raportör: Y. Müh. Mimar Turhan G Ü V E N .
4 — Yapı Malzemesi, Aynî ve Teknik Yardım.
Raportör: Yük. Müh. Turhan İSKİT. 5 — Bölge Plânlama.
Raportör: Y. Müh. Mimar Enver E R G U N .
6 — Gecekondu Problemi.
Raportör: Y. Müh. Mahir G E N Ç A Y . 7 — Arsa Problemi ve Alınması Dü-şünülen Tedbirler.
Raportör: Y. Müh. Celâlettin S O N G U . 8 — Sosyal Mesken Standartları. Raportör: Y. Mimar Mehmet A K T A N . 9 — Amme Tesisleri.
Raportör: İnşaat Yük. Müh. Mehmet USLU.
Yapılan bu tesbitlerde, inşaatların malî karşılığı olarak, bir yapıyı tesis ettirmek için mü-teahhide yapılan ödemeler veya emaneten yapıları giderler göz önüne alınmış, inşaatın bünyesine girmeyen kadro ve personel ücret ve yollukları, kira ve amortismanlar, akar-yakıt ve servis, bakım ve idame masrafları, makine ve donatım satın alma bedelleri, proje ve etüd hizmetleri ile kamulaştırma harcamaları dikkate alınmamıştır. Mutlak inşaat ya-tırımı adını alan bu yatırım serileri resmî inşaatlara ait olup özel sektör çoğunlukla konut tipinde sosyal yapı, ya da ticarî veya endüstriyel yapılar inşa ettiği için envanter özetine alınması sağlanamamış, fakat hesap yoluyla bu yatırımların sınırlarını kestirmek müm-kün görülmüştür.
2. B U G Ü N K Ü D U R U M :
Geçmiş yıllarda resmî yatırımların yapı gruplarına göre yüzde dağılımı Tablo: 273 de gösterilmiştir.
Resmî inşaat yatırımına ait ana inşaat malzemesi sarfiyatını hesaplamak için her mü-essesenin tesis ettiği yapılara ait genel ortalamayı temsil eden modeller üzerinde çalışıl-mış ve modellerin birim boyutlarına düşen malzeme karakteristikleri bulunmuş, fizikî en-vanter ve karakteristiklerle çarpılarak enen-vanter karşılığı malzeme sarfiyatları elde edilmiş-tir. Elde edilen sonuca göre (1960 fiyatları ile) her 100 TL. lık mutlak inşaat yatırımda 45 kg çimento, 48 kg demir, 45 adet tuğla, 11.8 dsm3 mamul kereste, 1 dsm2 pencere
camı bulunmaktadır.
Özel sektöre ait bilgiler elde bulunmamakla beraber, çimento tüketimi istatistiklerini kullanarak, özel sektör ile resmî sektör arasındaki çimento tüketimi oranından yararlanı-lacağı düşünülmüştür. Bir bakıma inşaat teknolojisinde başka malzeme sarfiyatına ait ka-lemleri, çimento tüketimi ile ilgili görmek mümkün olduğundan, böyle bir varsayım özel sektördeki yapı malzemesi talep seviyelerinin hesabına imkân vermiştir. Ancak özel sek-törde, profil demiri ana inşa malzemesi olarak kullanılmadığından, bu varsayımın dışında bırakılmış, ayrıca hesap edilmiştir.
T A B L O : 273 Resmî inşaat yatırımları dağılımı (Yüzde olarak)
Sosyal Su ve tarım Enerji Endüstri Ulaştırma Yıllar yapılar yapıları yapıları yapıları yapıları
1950 13,5 10,3 8,5 25,0 43,0 1951 15,0 17.9 6,9 6,4 53,5 1952 10,1 19,0 12,5 7,8 49,0 1953 11.6 21,3 9,5 9,0 48,0 1954 13,2 19,8 17,8 11,8 43,5 1955 11,5 9,1 18,5 12,8 47,5 1956 6,95 8,5 31,5 12,3 41.5 1957 8,7 11,1 26,8 6,7 47,0 1958 13,7 18,0 18,5 9,8 38.8 1959 12,4 11,9 16,8 4,8 54,0 1960 13,6 15,0 14,0 11,0 47,8
10 — İmar Mevzuatında Değiştirilmesi Düşünülen Hususlar.
Raportör: Y. Müh. İlhan ERSOY. 1 1 — Köy Plânlaması ve Köy İşletme Binaları.
Raportör: Yük. Müh. Yıldız A K A R U N . 12 — İşgücü ve Eğitim.
Raportör: İnşaat Y. Müh. İbrahim A K I N .
13 — Avrupa ve Dünya Göçmen ve Mülteciler Meselelerini İnceleme teşkilâtla-rının (AER - A W R ) Vaduz Lichtenstein'da yapılmış olan Genel Kurul toplantısı hak-kında Rapor.
inşaat yapmak amacı ile kurulmuş resmî teşekkül ve müesseselerde her milyon TL. lık mutlak inşaat yatırımına 3,65 yürütücü iş gücü personeli düşmektedir. Bunun 0,63 ii inşaat mühendisi ve mimar, 0,11 i makine ve elektrik mühendisi, 0,60 ı tekniker ve desinatör, 0,52 si sürveyan ve formen, 1,76 sı idareci ve teknik olmıyan personel. 0,03 ü başka mü-hendislerdir. Bu duruma göre 1 milyon TL. lık inşaat yatırımında :
Mühendisler 0,75 2 nci derecede teknik elemanlar 1,14
Teknik olmıyan idarî personel 1,76
1 TL. lık mutlak inşaat yatırımından genel ortalama olarak 0,26 TL. lık inşaat mal-zemesi. 0,53 TL. lık işçilik, 0,07 TL. lık akaryakıt, 0,14 TL. lık teknik hizmet, diğer gider ve kazanç hissesi vardır. Yatırım seviyesinin de işkenlik göstermesi, inşaat sektöründe standart ve teknolojik kıstasları zorlayan bir duruma sebep olmaktadır. Kapasitenin üs-tünde yatırım yapılması halinde, meslekle ve teknik kıstaslarla ilgili olmıyan zümreler inşaat sektöründe iş sahasına girmektedir. Ayrıca teknik eleman sıkıntısı da meydana
geldiğin-HCOLOGIE HUMAINE
Ccnnaissances theoriques et pratiques sur l'habitat
Robert LEROUX Ingenieıır E. T. P. Neşreden : Editions EYROLLES 61. Bculevard Saint-Germain, Paris, Ve 1. cilt 16x25, 318 sahife, 109 şekil, 49.85 N. F.
Son zamanlara kadar bina inşaatı p^aneve ecre yapılırdı. İkametgâhın haki-kî vazifesi üzerinde durulmazdı. Uzun bir tecrübe ile elde edilmiş formülleri tatbik etmekle iyi neticeler almıyordu. On iki se-neden beri herşey âniden değişti. Mimarlık âlemi eskiyi atarak veni malzeme ve metod-lar kabul ettirdi. Bu değişim arızasız ol-madı ve bazı muvaffakiyetsizlikler cldu. Eski tip inşaat esas teorisi olmıyan reçete-lere istinad ediyordu. Rasyonel bir inşaat için ise esas bir teoriye ihtiyaç vardı.
Müellif, meslekî uzun tecrübelerinden faydalanarak bu yeni teorinin sentezini yapmaktadır. Herkesçe iyi anlaşılması için müellif mevzuu zedelemeden mümkün mer-tebe kısa yazmıştır. Kitap üç kısmı ihtiva ediyor. Birinci kısımda ikametgâhın esas martlarını toplamıştır. Hararet, ses ve görüş bakımından, sükûnet ele alınmıştır. Muhar-rir bu sükûnetin temini için lüzumlu ve herkesçe bilinmeyen bazı malûmatı kısa olarak vermektedir. İkinci kısım ikametgâ-hın tâli şartlarını vermektedir:
— Oturulabilirle (habitabilite) ki temiz-lik faydalılık ve emniyettir.
— Ömürliilük (durabilite) ki sağlamlık, şekil değiştirmemezlik (indeformalite). za-manla vasıf değiştirmemezlik, aşınmamaz-lık ve yanmamazaşınmamaz-lıktır.
— Ekonomi, ekseri bir projenin inti-habında bu husus galebe çalar. Ekonomi in-şa ve işletme masraflarını kapsar.
Muharrir, tâli olarak görünüşten de bahsetmektedir.
Üçüncü kısım : İkametgâhlara konan şartların pratikte nasıl tatbik edileceğini ve müteaddit değişkenleri ihtiva eden bu prob-lemde kabul edilebilecek hal tarzının ne suretle bulunacağı gösterilmektedir.
Binalar millî federasyonu tarafından 1961 senesi bina tekniği armağanı M. Le-rcux'un bu kitabına verilmiştir.
L'Ecologie Hıımaine, mimar, bina mü-hendisleri. şehirci, hijiyenci ve sosyologlara faydalı olacaktır.
C. ÇEÇEN
den bir yandan ücretler artmakta öte yandan teknik sorumlulukta azalmalar olmakta, per-sonel hareketi fazla ücrete doğru yönelerek mevzuat dolayısiyle duruma uyabilen ve uy-mıyan müesseseler arasında maliyet, kalite, termin farkları doğmaktadır. Başlangıçta göz önüne alınan yatırım seviyeleri, bu farklar dolayısiyle sonuç olarak kapasitenin müsaade ettiği seviyeye inmektedir.
Kapasitenin altında yatırım yapılması halinde, işçi ücretleri düşmekte, meydana gelen boş kapasite dolayısiyle faiz ve idame giderleri ile amortisman külfetleri artmakta, reka-bet sisteminin rasyonel olmayışı fazla tenzilât yapılmasına yol açtığından, sektöre yabancı olan teşebbüs sahiplerine iş imkânı tanımakta, sonuç olarak kalite, maliyet ve termin fark-ları doğmaktadır. İnşaat sektöründe kapasite ile yatırım hacmi arasında belirli bir denge-nin sağlanması gerekmektedir.
İnşaat sektöründe halen ikinci derecede teknik eleman ihtiyacı kendini önemle duyur-maktadır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere yüksek mühendis ve mühendislerin, tekniker ve formen gibi çalışmaları zorunluğu vardır. Bu zorunluk ciddî işgücü kaybı doğurduğu ka-dar, teknik gelişmeyi engellemekte, rasyonel ve ekonomik yöntemlerin teknolojiye girme-sini güç hale getirmektedir. Bugün sektörde meslekî olarak teknik gelişme eğilimi yerine, bir iinvan yarışması vardır. Bunun sonucu olarak alt kademe ihtiyacı artarak devam et-mektedir. Resmî sektörde genel olarak teknik hizmetlerin karşılığında tek ölçü birimi üc-ret olarak ifade edilmekte, ücüc-ret birimi ise. süre cinsinden ifade edildiğinden, verimli ça-lışma, liyakat, buluş kabiliyeti gibi özellikler ölçüsüz kalmaktadır. Bugün ayrıca teknik personel için ilerleme imkânı idarî mevkie geçmeden mümkün olmaktadır. Kadroya bağlı terfi sistemi teknik gelişme ile tam bir çelişme halindedir.
İnşaat yapmak ve yaptırmak amacı ile kurulmuş resmî müessese ve teşekküller bütün teknik hizmetlerin hepsini bünyesinde toplamakta, kadro genişletmekte, genel masraflar artmaktadır. 1950- 1960 yılları arasında, personel, kira, faiz, akaryakıt gibi genel masraf-lar oranı aşağıda gösterilmiştir.
Genel masrafların yüzde 15 in üstünde oluşu, inşaatta verimliliği önemli derecede dü-şürücü bir rol oynamaktadır.
1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 0.47 0.40 0.32 0.25 0.18 0.14 0.15 0.22 0.30 0.32 0.35
Aynı yapı tipinde çeşitli teknik şartname ve kıstasların uygulanması halini de bugün standardizasyonu güçleştirici ve verimliliği azaltıcı bir engel saymak gerekmektedir.
İhalelerin 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Kanununa göre yapılmasının da sektörde maliyeti artırıcı, kaliteyi düşürücü ve inşaat süresini uzatıcı etkileri vardır. Bu kanunun ilgili maddesi en çok eksiltme yapan teklif sahibini seçtiği veya maddenin bu an-layışla uygulanması bir alışkanlık haline geldiği için, fazla indirim veya en ucuz teklif işlerin sürüncemede kalmasına, hukukî anlaşmazlıkların doğmasına, ucuz teklif gibi gö-rünüp pahalıya mal edilmesine sebep olmaktadır. Fazla indirim, keşif hatalarından da fay-dalanarak çoğunlukla hukukî anlaşmazlıkla kazanç sağlıyacak gayriciddî firmaların ciddî-lerin yerini almasına sebebiyet vermektedir.
İnşaatlarda çoğunlukla hukukî anlaşmazlıkların doğması, iş bitmiş olduğu halde, işlet-meye açılmasına engel olacak konuların ortaya çıkması, inşaat sektöründe yatırım hacmini önemli derecede daraltmaktadır. Bu durum sözleşme ve şartnamelerde idare ile firmala-rın sorumluluk derecelerinin âdil esaslar içinde açık olarak belirtilmemiş olmasından doğ-maktadır.
Resmî inşaat sektöründe iş yaptırma ve fiyat tesbit etme mekanizması, fiyat analizi cetvellerine dayanmaktadır. Ekcnomi sağlıyan, hız artıran malzeme ve usuller bu cet-vellere geç ve güç işlenebildiğinden hattâ son on yıl içinde teknolojinin gelişmesine göre bu cetveller değişmediğinden, ağır ve pahalı inşaat sistemi halen devam etmektedir. Yeni yapı malzemesi ve usullerin yeterli piyasa denemesinden sonra sözleşme ve analizlere gir-mesi gereklidir.
3. T A L E P P R O J E K S İ Y O N L A R I H A B E R L E R :
Plân döneminde yüzde 7 kalkınma hızının gerçekleşebilmesi için yapılacak yatırımın
TABLO : 274 — Ana inşaat malzemesi talep projeksiyonu
Malzeme Birim 1963 1964 1965 1966 1967
Çimento Bin ton 2425.0 2769,0 3036,0 3334,0 3593,0 Mamul kereste Bin m3 646,0 735,0 810,0 885,0 945,0 Tuğla Milyon tane 250,0 282,0 317,0 338,0 355,0 İnşaat demiri Bin ten 295.0 340,0 375,0 420,0 455,0 Toprak kazısı Milyon m3 61,5 69,5 76.5 84,5 88,5
4. Y A T I R I M L A R :
Yukarıdaki projeksiyona göre beş yıllık plân devresinde inşaat sektöründe yapılacak yatırımlar, toplam yatırımlarla karşılaştırılarak Tablo : 275 de gösterilmiştir.
TABLO : 275 — İnşaat yatırımları (Milyon TL.) Yıllar Toplam yatırım İnşaat yatırımı (*)
1962 8526,0 5403 1963 9504,7 6063 1964 10812,6 6947 1965 11958,6 7669 1966 131 19,2 8313 1967 14240.8 8983 (*) Genel giderler dahil, makine donatım hariçtir.
inşaat sektöründe bugünkü organizasyon değişmediği ve şartlar aynı kaldığı takdirde sektörün kapasitesi bu yatırımları gerçekleştirmeğe elverişli değildir. Oysa inşaat sektörü, plân döneminde Tablo : 547 de belirtilen yatırım seviyelerini gerçekleştirmek zorunda ka-lacağından kapasite artırıcı tedbirlerin ivedilikle alınması gerekli olacaktır. Tablo 274 ve 275 e göre üretim araçları genişleyeceğinden Tablo : 274 deki miktarlar harcanmadığı tak-dirde. stok birikmelerine sebep olacaktır. Yurdumuzda Tablo : 275 de belirtiler toprak ka-zısını yapacak kapasitede kazı makine ve donatımı vardır. Bir yandan plânda belirtilen yatırım hacminin kullanılması öte yandan ana inşaat malzemesinde stok birikmeleri ol-maması için aşağıdaki tedbirlerin alınması gereklidir.
5. T E D B İ R L E R :
a. Resmî inşaat sektöründe genel idare harcamaları azaltılacaktır. b. Maliyet muhasebesi uygulanmasına başlanacaktır.
c. Asgarî idarî personel kullanılacak, her milyon TL. lık yatırımda 1.76 idarî per-sonel: 0,75 teknik personel hissesi tersine çevrilecektir.
d. Teknik hizmetlerin verimliliğini artıran aşağıdaki tedbirler alınacaktır. (1) Yüksek mühendis, mühendis, tekniker, formen dağılımı aşağıya doğru artış kay-detmesi gerektiğinden belli seviyede tekniker yetiştirmek için kurulan okullar kuruluş amaç ve standardını değiştirmeyecek, meslekî gelişim sonraki kademedeki öğrenime imkân vere-cek. buna engel olan mevzuat değiştirilecektir.
(2) Teknik gelişme imkânlarının sınırlı oluşu, teknik personelde fazla ücret eğilimi doğurduğundan ve bugünkü mevzuat idarî mevkie geçmeden teknik alanda ilerlemeye mü-sait olmadığından bu sistem değiştirilecek teknik unvan sistemi ihdas olunacaktır.
(3) Teknik hizmetlerin tümünü resmî müessese ve teşekküllerin kendi bünyesinde toplaması şart olmadığından, gittikçe genişleyen ve üretkenliği düşüren teorik ve şemativ" kadro ihtiyaçları tesbitinden kaçınılacak, serbest teknik büroların ve müşavirlik bürolarının gelişmesi desteklenecektir.
e. Bütün resmî müessese ve teşekküllerin uyacağı modern inşaat tekniği ve anlayışına ııygun, inşaatın en salim ve süratli metotlarla sağlam ve en iyi kalitede yapımını
sağlıya-n Vakıflar Umum Müdürlüğü tarafısağlıya-ndasağlıya-n Edirne'de 1963 yılında tamir ettirilecek eski eserlerin listesi aşağıdadır. Buna göre oniki eski eserin tamir ve restore edileceği anla-şılmaktadır. Sarfedilecek paranın tutarı 2.114.820 liradır. Bu miktar, yapılacak işlere göre aşağıdaki şekilde bölünmüştür :
İsin yeri ve adı Keşif bedeli T.L.
1 — Edirne Selimiye Camii
1963 yılı cnarımı 225 388,25 2 — Edirne 2. Beyazıt Manzumesi
1963 yılı onarımı 205 818.40 3 — Edirne Şahmelek Camii
1963 yılı onarımı 188 476.73 4 — Edirne Kasımpaşa Camii
1963 yılı onarımı 82 932,44 5 — Edirne Rüstempaşa Hanları
1963 yılı cnarımı 382 483,27 6 — Edirne Bedesteni
1963 yılı onarımı 191 075,67 7 — Edirne Beylerbeyi Camii
1963 yılı onarımı 190 782,44 8 — Edirne Darülhadis Manzumesi
1963 yılı onarımı 76 475.73 9 — Edirne Muradiye Camii
1963 yılı onarımı 229 499,84 10 — Edirne Sokullu Hamamı
1963 yılı onarımı 190 795,38 1 I — Uzunköprü Muradiye Camii
1963 yılı onarımı 110 613,43 12 — Tekirdağ Saray Ayazpaşa Camii
1963 yılı onarımı 40 478,52 Ayrıca Vakıflar Umum Müdürlüğü 1963 de İstanbul'da şu işleri yapacaktır:
Valide Camii karşısında 1.200.000 lira-ya bir işhanı, Aşirefendi caddesinde 1.5 milyon liraya bir iş hanı. Beyoğluııda «Ara» ve «Gökçek» iş hanları (3 milyon lira), Beşiktaşta pasaj ve sinema (3,5 milyon lira), İstanbulda tamir edilecek camiler ve eski eserler de şunlardır: Hekimcğlu Ali Paşa Camii 189.000 T.L., Amca Hüseyin Paşa Camii 114.00 T.L., Eyüp âbideleri 756.000 T.L., Üsküdar Mihrimah. Camii 115.G00 T.L., Atik Valide Camii 230.000 T.L., Ayasağa Camii 153.000 T.L., B. Çek-mece Sokollu manzumesi 150.000 T.L., Te-kirdağ Ayaspaşa Camii 40.000 T.L., Uzun-köprü II. Murat Camii 110.000 T.L., Yeni Cami hünkâr mahfili 140.000 T.L... Rüs-tempaşa manzumesi 115.000 T.L., Kuyucu Murat Paşa Camii 120.000 T.L., j Merzi-fonlıı M. P. Manzumesi 76.000 T.L., Fi-ruzağa Camii 114.000 T.L., Süleymaniye Camii 360.000 T.L.. Lâleli Camii 185.000 T.L.
cak, idarelerle iş yapanların karşılıklı haklarını koruyacak, tip sözleşme, genel şartname, genel teknik şartname ve bunlara mümasil şartname ve standartlar tanzim ve tesbit edile-cektir.
Bu cümleden olarak bütün imar müdürlüklerinin uygulayacakları imar yönetmeliğine ait müşterek esaslar hazırlanacak, ayrıca bütün resmî müessese ve teşekküllerin uygulaya-cağı bir koruyucu bakım ve onarım yönetmeliği hazırlanacaktır.
f. 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu bir an önce değiştirilecektir. Bu ka-nunun yapılmasında Hazine menfaati ile hizmetin en iyi bir şekilde ve süratle ifası göz önünde tutulacaktır.
g. Tatbikat projeleri hazır olmadan ve inşaata uygulanacak başlıca malzeme cins-leri tesbit edilmeden inşaat ihalesi emanet usuliyle dahi olsa yapılmayacaktır.
h. Bir işin geç, pahalı, anlaşmazlıkla bitirilmesinde idarenin haklılık ilkelerinden ay-rılıp ayrılmadığı konusu kontrol edilecek ayrıca firmalar için ciddî şekilde takip edilen sicil fişleri tutularak, hukukî anlaşmazlık kanalı ile kazanç yoluna giden firmalara iş veril-miyecektir.
Bu maksatla bir inşaat müteahhitleri odası kurulacaktır.
j. İktisadî Devlet Teşekküllerinin bünyesinde kurulmuş resmî inşaat şirketlerinin, piyasa şartları altında iş görmesi sağlanacak zararların müessese tarafından kapatılması sistemine engel olunacaktır.
k. Devletin sosyal ve hizmet binaları, inşaatın yapılacağı bölgenin özelliği göz önün-de bulundurularak tek bir standartta yapılacak, bunların proje işleri tek elönün-de toplanacaktır.
1. Sigorta mevzuatı inşaat sektörünün bünyesine uygun olarak düzenlenecektir.
EN Y Ü K S E K £ T " " -E V S A F T A , £ T " " -M U H T E L İ F £ T " " -Ş E K İ L V E E P ' A P D A £ T " " -P U V a R P L O K L A R I , D E L İ K L İ
