Ö öRENME FAALøYETø–7
Bilgisayar ve elektronik tablolama yazÕlÕmÕ sa÷landÕ÷Õnda veri türüne uygun grafik türünü seçerek grafik iúlemlerini hatasÕz yapabileceksiniz.
Grafiklerin günlük yaúamda kullanÕldÕ÷Õ alanlarÕ araútÕrÕnÕz.
Bir tablo ve bu tabloya uygun grafik hazÕrlayarak hangisinin kullanÕcÕ tarafÕndan daha çabuk anlaúÕldÕ÷ÕnÕ araútÕrÕnÕz.
7. GRAF øK øùLEMLERø
ønsanlar, her zaman gördükleri úekilleri, resimleri yazÕlardan daha hÕzlÕ anlar ve daha uzun süre aklÕnda tutabilir. SayÕlarla dolu tablolarÕ anlamak, hem daha zor hemde daha çok vakit alan bir iúlemdir. KullanÕcÕlara hazÕrladÕ÷ÕnÕz tablolarÕ, hÕzlÕ yoldan anlatmak için grafiklerle destekleyebilir, gereksiz bilgileri vermeden kullanÕcÕlara daha hÕzlÕ ulaúabilirsiniz.
7.1. Grafik Olu úturma
Do÷ru bir grafik, do÷ru bir tabloyla oluúur. Öncelikle hazÕrladÕ÷ÕnÕz tablonun, do÷ru veriler içerdi÷inden emin olmalÕsÕnÕz. Daha sonra tablo içerisinden hangi verileri, tabloya yansÕtaca÷ÕnÕzÕ belirlemelisiniz. Bir tabloda, birden çok türde veri bulunabilir. Grafiklerin anlaúÕlabilir olmasÕ için çok fazla ve birbiriyle ilgisi olmayan verilerin grafi÷e dâhil edilmemesi gerekmektedir.
Grafik eklemek için öncelikle grafi÷i oluúturacak verilerin bulundu÷u hücreler seçilir.
Daha sonra ekle menüsünden grafik kategorisinde yer alan grafik türlerinden size uygun olan seçilir. Bu iúlemden sonra çalÕúma sayfanÕzda, seçti÷iniz verilerden oluúturulan grafik görüntülenecektir (Resim 7.1). Daha sonra grafik seçeneklerini kullanarak grafi÷iniz üzerinde de÷iúiklik yapabilirisiniz.
Ö öRENME FAALøYETø–7
ARA ùTIRMA
AMAÇ
Resim 7.1: Grafik ekleme
7.2. Grafik Türleri
Elektronik tablolama programÕnda, iste÷inize uygun birçok grafik türü bulunmaktadÕr.
Bunlardan en çok kullanÕlan grafik türleri, pasta ve sütun grafikleridir. Resim 7.2’de görebilece÷iniz gibi di÷er grafikler seçene÷iyle daha detaylÕ grafiklere de ulaúabilirsiniz.
Resim 7.2: Grafik türleri
7.3. Grafik Seçenekleri
Elektronik tablolama programÕnda, bir grafi÷i etkinleútirdi÷inizde sekmelerin en sa÷Õna grafik araçlarÕ bölümü eklenir. Bu sekmede tasarÕm, düzen ve biçim olmak üzere 3
¾ ùablon olarak kaydet:
Bu seçenekle grafi÷inizi úablon olarak kaydederek daha sonra da kullanabilirsiniz.
¾ SatÕr/sütun de÷iútir :
Grafikte kullanÕlan verilerin yerlerini de÷iútirilebilirsiniz.
¾ Grafik düzenleri:
Grafi÷inizin türüne ba÷lÕ olarak düzenlerini de÷iútirebilirsiniz.
¾ Grafik stilleri:
Grafiklerinizde bulunan renk ve görünüm düzenlerini, burada bulunan hazÕr stillerle de÷iútirebilece÷iniz gibi kendi renk düzenlerinizi de belirleyebilirsiniz.
7.3.2. Düzen Sekmesi
Grafi÷iniz üzerinde yer alan metinleri ve grafik düzenlerini, düzen sekmesinden ayarlayabilirsiniz.
¾ Ekle :
Grafi÷inize resim, úekil veya metin kutusu ekleyebilirsiniz.
¾ Etiketler:
Grafik baúlÕ÷ÕnÕzÕ veri etiketlerinizi, açÕklama etiketleri gibi grafi÷inizde bulunan metinleri düzenleyebilirsiniz.
¾ Arka plan:
Grafi÷inizin arka planÕnÕ düzenleyebilirsiniz.
7.3.3. Eksenler
Grafiklerde, dikey ve yatay olmak üzere iki eksen bulunur. Standart olarak bu eksen ve etiketleri grafi÷inizde görüntülenecektir. Eksenler kategorisinden bu eksenlerin görünümünü seçebilir, dilerseniz kaldÕrabilirsiniz.
7.3.4. E ÷im Çizgisi
Grafi÷inizin daha anlaúÕlÕr olmasÕ için grafi÷i oluúturan verilerin artÕúÕnÕ, azalÕúÕnÕ veya dönem ortalamalarÕnÕ çözümleme kategorisinde bulunan e÷im çizgilerini kullanarak sa÷layabilirsiniz. Bu çizgiler, grafi÷i oluúturan verilerin birbiriyle olan iliúkilerini görmede kullanÕcÕya kolaylÕk sa÷layacaktÕr.
7.4. Grafikleri Biçimlendirme
Grafi÷inizi daha görsel hâle getirmek için grafi÷inizin úeklini ve metinlerini daha renkli, daha vurgulayÕcÕ hâle getirebilirsiniz. Bu, kullanÕcÕlarÕn dikkatini grafik üzerinde toplamasÕnÕ sa÷layacaktÕr.
7.4.1. Grafik ùekli
Resim 7.3’te gösterilen grafik araçlarÕ sekmesinin biçim menüsünde yer alan úekil stillerini kullanarak grafi÷inizin úeklini de÷iútirebilirsiniz. Grafi÷inizi seçtikten sonra, úekil stilleri üzerinde gezindi÷inizde ön izlemesini grafik üzerinde görebilirsiniz. AyrÕca úekil dolgusu, úekil anahat ve úekil efektleri gibi seçeneklerle grafik úeklini kendinize özgü de÷iútirebilirsiniz.
Resim 7.3: Grafikúekilleri
7.4.2. Grafik Metni
Resim 7.3’te gösterilen biçim sekmesinin wordart stilleri kategorisiyle de grafi÷inizde kullandÕ÷ÕnÕz metinleri biçimlendirebilir, ayrÕca dolgu anahat ve metin efektklerini kendinize özgü tasarlayabilirsiniz. Bu sekmenin aktifleúmesi için grafi÷inizin seçili olmasÕ gerekti÷ini unutmayÕnÕz.
7.4.3. Grafiklerin Yerle úimi ve Boyutu
Biçim sekmesinden grafi÷inizin boyutunu, hizalamasÕnÕ ve yerleúimini ayarlayabilirsiniz. AyrÕca grafi÷inizin kenarlarÕnda bulunan tutamaçlar yardÕmÕyla boyutunu fare yardÕmÕyla ayarlayabilir, sürükleyerek sayfanÕzÕn istedi÷iniz konumuna da taúÕyabilirsiniz.
UYGULAMA FAAL øYETø
øúlem
Basamaklar Õ Öneriler
¾ HaftalÕk ders saatlerinizin yazÕlÕ oldu÷u bir tablo oluúturunuz.
¾ Oluúturdu÷unuz tabloda derslerin toplam ders saati içinde da÷ÕlÕmÕnÕ gösteren bir grafik oluúturunuz.
¾ Grafi÷inizin úeklini ve metin stillerini de÷iútirerek görselleútiriniz.
¾ Uygun grafik türünü seçmeye özen gösteriniz.
KONTROL L øSTESø
Bu faaliyet kapsamÕnda aúa÷Õda listelenen davranÕúlardan kazandÕ÷ÕnÕz beceriler için Evet, kazanamadÕ÷ÕnÕz için HayÕr kutucu÷una (X) iúareti koyarak kendinizi de÷erlendiriniz.
De÷erlendirme Ölçütleri Evet HayÕr
1. Grafik oluúturma iúlemlerini yaptÕnÕz mÕ?
2. Oluúturulacak grafi÷in türünü seçtiniz mi?
3. Grafik biçimlendirme iúlemlerini yaptÕnÕz mÕ?
DE öERLENDøRME
De÷erlendirme sonunda “HayÕr” úeklindeki cevaplarÕnÕzÕ bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanÕz ö÷renme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarÕnÕz
“Evet” ise “Ölçme ve De÷erlendirme”ye geçiniz.
UYGULAMA FAAL øYETø
ÖLÇME VE DE öERLENDøRME
ÖLÇME SORULARI
Aúa÷Õdaki cümlelerin baúÕnda boú bÕrakÕlan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler do÷ru ise D, yanlÕú ise Y yazÕnÕz.
1. ( ) Grafik eklemek için sayfa düzeni sekmesi kullanÕlÕr.
2. ( ) Grafiklerde sadece yatay eksen bulunur.
3. ( ) Grafikúeklini, ekle sekmesinden de÷iútirebilirsiniz.
4. ( ) Grafik araçlarÕ bölümü, sadece grafik seçili iken görüntülenir.
5. ( ) Grafi÷in daha kolay anlaúÕlabilmesi için e÷im çizgileri kullanÕlÕr.
DE öERLENDøRME
CevaplarÕnÕzÕ cevap anahtarÕyla karúÕlaútÕrÕnÕz. YanlÕú cevap verdi÷iniz ya da cevap verirken tereddüt etti÷iniz sorularla ilgili konularÕ faaliyete geri dönerek tekrarlayÕnÕz.
CevaplarÕnÕzÕn tümü do÷ru ise bir sonraki ö÷renme faaliyetine geçiniz.
ÖLÇME VE DE öERLENDøRME
Ö öRENME FAALøYETø–8
Bilgisayar ve elektronik tablolama yazÕlÕmÕ sa÷landÕ÷Õnda elektronik tablolarÕ, di÷er tablolarla iliúkilendirebileceksiniz.
Bir tablo incelenirken karúÕlaúÕlan zorluklarÕ araútÕrÕnÕz.
Verilerin daha kolay anlaúÕlabilmesi için nasÕl düzenlemeler yapÕlabilece÷ini araútÕrÕnÕz.
8. VER ø ANALøZø
Elektronik tablolar, zamanla çok uzayÕp anlaúÕlmasÕ zor listeler hâline dönüúebilir. Bir listedeki en düúük de÷eri veya de÷erlerinin yerini tespit etmek zorlaúabilir. SÕralÕ olmayan listelerden aradÕ÷ÕnÕzÕ bulmak çok zaman alabilir. Bu gibi durumlarda, verilerin analizlerini yaparak bu karmaúÕklÕ÷a bir son verebilirsiniz. Elektronik tablolama programÕnda, sizi bu karmaúadan kurtaracak birçok özellik mevcuttur.
8.1. S Õralama
Bütün tablolar bir sÕraya göre hazÕrlanÕr. Kimi zaman alfabetik kimi zaman sÕra numarasÕ kimi zaman da küçükten büyü÷e sÕrlanÕr. Bu, bizim verilere ulaúmanÕzÕ hÕzlandÕrÕr, aynÕ zamanda tablonun daha anlaúÕlÕr olmasÕnÕ sa÷lar.
Tablonuzda bulunan verileri sÕralamak için sÕralamak istedi÷iniz tabloyu seçtikten sonra veri sekmesinden sÕrala ve filtre uygula kategorisi bölümü seçilir. Resim 8.1’de gösterilen sÕralama simgesi seçilerek sÕralama iúlemi seçilen iúleme göre gerçekleútirilir.
8.1.1. Birden Fazla Alana Göre S Õralama
Birden fazla sÕralama ölçütü belirlemek için sÕrala simgesi tÕklanarak Resim 8.1’de gösterilen sÕrala penceresi açÕlÕr. Bu pencereden düzey ekleyerek sÕralama ölçütünü arttÕrabilirsiniz. Bu sayede birden fazla alanda sÕralama yaptÕrabilirsiniz. Örne÷in önce I.
yazÕlÕya göre sonra II. yazÕlÕya göre sÕralatabilirsiniz.
Ö öRENME FAALøYETø–8
ARA ùTIRMA
AMAÇ
8.2. Filtreleme
Filtreleme iúlemi ile uzun listeleri istedi÷iniz kriterlere göre kÕsaltabilir, gereksiz verileri göz önünden uzaklaútÕrabilirsiniz. Bu sayede sadece istedi÷iniz verilerle daha kÕsa zamanda iúlemlerinizi gerçekleútirebilirsiniz. Filtreleme iúlemi ile veriler silinmez sadece görüntülenmesi engellenir.
Resim 8.1: SÕralama
8.2.1. Otomatik Filtre
Otomatik filtre özelli÷i sayesinde seçti÷iniz tablonun bütün alanlarÕna, filtre iúlemi uygulayabilirsiniz. Filtre uygulandÕktan sonra her sütunun baúÕna Resim 8.2’de gösterildi÷i gibi bir açÕlÕr liste eklenir. Bu listeyi açarak uygulayaca÷ÕnÕz filtreyi seçebilirsiniz (örne÷in ilk yazÕlÕsÕ 60 olanlar gibi). Bu iúlemden sonra tabloda sadece ilk yazÕlÕsÕ 60 olanlar listelenecektir.
8.2.2. Geli úmiú Filtre
Tablolara geliúmiú filtre uygulayarak filtreleme sonuçlarÕnÕn tablo dÕúÕnda görüntülenmesini sa÷layabilir, böylece di÷er tablo verileriyle karúÕlaútÕrmalÕ de÷erlendirebilirsiniz.
8.3. Alt Toplam
TablolarÕnÕzda bulunan sayÕsal de÷erlerin toplamÕnÕ, otomatik olarak toplatabilirsiniz.
Bütün sütunlarÕ toplatabilece÷iniz gibi istedi÷iniz sütunlarÕn alt toplamlarÕnÕ da veri sekmesinde yer alan alt toplam özelli÷iyle gerçekleútirebilirsiniz.
8.3.1. Birden Çok Alana Göre Alt Toplam
Tablolarda yer alan aynÕ verilerin toplamÕnÕ ayrÕ ayrÕ alarak genel toplamlarÕnÕ alabilir, toplamlarÕnÕzÕ sÕnÕflandÕrabilirsiniz. Resim 8.3’te gösterildi÷i gibi toplamlarÕ sÕnÕflandÕrarak iúlemlerinizi kolaylaútÕrabilirsiniz. Bunun için tablonuzu seçtikten sonra alt toplam özelli÷ini uygulamanÕz yeterlidir.
Resim 8.3: Alt toplam
8.4. Verileri Do ÷rulama
Veri do÷rulamayÕ, kullanÕcÕlarÕn hücreye girdi÷i verilerin türünü veya de÷erleri denetlemek için kullanÕrsÕnÕz. Örne÷in veri giriúini belirli bir tarih aralÕ÷Õyla kÕsÕtlayabilir, liste kullanarak seçenekleri sÕnÕrlandÕrabilir veya yalnÕzca pozitif tamsayÕlarÕn girilmesini sa÷layabilirsiniz.
8.4.1. Do ÷rulama KoúullarÕ
Veri do÷rulama koúullarÕndan herhangi birini belirleyerek do÷rulama yaptÕrabilirsiniz.
Veri sekmesinden verileri do÷rula seçene÷ini seçerek Resim 8.4’te gösterilen veri do÷rulama penceresini açÕnÕz. Buradan izin verilen listeden bir koúul belirleyerek hücrelerdeki verileri do÷rulayabilirsiniz (örne÷in alÕnan ücertin 10 lira ile 10,000 lira arasÕnda olup olmadÕ÷ÕnÕ do÷rulamak gibi).
Resim 8.4: Veri do÷rulama
8.4.2. Onaylanan De ÷er Listesi
Veri do÷rulama penceresinde, en az ve en çok de÷erlerini belirleyerek onaylanan de÷erleri belirleyebilirsiniz.
8.4.3. Girdi øletisi
Hücreye geçersiz veri giren kullanÕcÕlarÕn ne görece÷i, veri do÷rulamayÕ nasÕl yapÕlandÕrdÕ÷ÕnÕza ba÷lÕdÕr. KullanÕcÕ hücreyi seçti÷inde bir girdi iletisi görüntülemeyi seçebilirsiniz. Girdi iletileri, genel olarak hücreye girilmesini istedi÷iniz verilerin türü konusunda kullanÕcÕlara yol göstermek için kullanÕlÕr. Bu tür iletiler, hücrenin yakÕnÕnda görüntülenir. østerseniz bu iletiyi taúÕyabilirsiniz. Baúka bir hücreye geçene veya Esc tuúuna basÕlana kadar ileti ekranda kalÕr.
8.4.4. Hata Uyar ÕsÕ
Bir çalÕúma sayfasÕ hücresine veri girmeye veya buradaki verileri de÷iútirmeye çalÕútÕ÷ÕnÕzda veri do÷rulama hatasÕ uyarÕsÕ görürsünüz. Bu uyarÕ; çalÕúma kitabÕnÕn sahibinin, kullanÕcÕlarÕn geçersiz veri girmesini önlemek amacÕyla hücreye uyguladÕ÷ÕnÕ ve girdi÷iniz verilerin geçersiz oldu÷unu size bildirmek için hata uyarÕsÕnÕ uygulamaya koydu÷unu belirtir. Veri do÷rulamasÕ uygulanmÕú hücrelere, yalnÕzca geçerli verileri
8.4.5. Geçersiz Verileri øúaretleme
øçine daha önce veri girilmiú olan hücrelere, veri do÷rulamasÕ uygulayabilirsiniz.
Bununla birlikte elektronik tablolama programÕ var olan hücrelerde geçersiz veri bulundu÷unu, size otomatik olarak bildirmez. Bu durumda, çalÕúma sayfasÕndaki geçersiz verileri daire içine almasÕnÕ isteyerek bu verileri vurgulayabilirsiniz. Geçersiz verileri belirledikten sonra, daireleri yeniden gizleyebilirsiniz. Geçersiz girdiyi düzeltirseniz daire otomatik olarak kaldÕrÕlÕr.
8.5. Özet Tablo
Özet tablo raporu, büyük miktarda veriyi hÕzlÕ úekilde birleútiren ve karúÕlaútÕran etkileúimli bir tablodur. Kaynak verilerin farklÕ özetlerini görmek için satÕrlarÕnÕn ve sütunlarÕnÕn yerlerini de÷iútirebilir ve ilgilendi÷iniz alanlarÕn ayrÕntÕlarÕnÕ görüntüleyebilirsiniz.
Özet tablo oluúturmak için ekle sekmesinden özet tablo (pivot table) sihirbazÕnÕ çalÕútÕrÕnÕz. Sihirbazda, çalÕúma sayfasÕ listenizden veya dÕú veritabanÕndan istedi÷iniz kaynak veriyi seçiniz. Sihirbaz, çalÕúma sayfasÕnda rapor için bir bölüm açar ve kullanÕlabilir alanlarÕ listeler. AlanlarÕ listele penceresinden çerçeveli bölümlere sürükledi÷inizde elektronik tablolama programÕ, Resim 8.5’te gösterildi÷i gibi raporu otomatik olarak özetler ve hesaplar.
Resim 8.5: Özet tablolar
8.5.1. Özet Tabloyu S Õralama ve Filtreleme
Özet tabloda yer alan satÕr etiketleri açÕlÕr kutusunu tÕklayarak etiketlerden istedi÷inizi filtreleyebilir, ayrÕca verilerin sÕralamasÕnÕ da yaptÕrabilirsiniz (Resim 8.6).
Resim 8.6: Özet tablo sÕralama ve filtreleme
8.5.2. Veri Alan Õ Hesaplama AyarlarÕ
Resim 8.5’te gösterilen özet tablo alan listesinden raporunu almak istedi÷iniz alanlarÕ seçerek tabloyu daraltabilir veya geniúletebilirsiniz. AyrÕca özet tablo üzerinde yapÕlan hesaplamalarÕ de÷iútirebilir, hesaplamalar üzerinde de de÷iúiklikler yapabilirsiniz.
8.5.3. Özet Tabloyu Gruplama
Özet tabloda bulunan verileri gruplandÕrabilirsiniz. Örne÷in, tabloda meyve ve sebzeleri ayrÕ gruplandÕrabilirsiniz. GruplandÕrma iúlemi için özet tablo araçlarÕnda yer alan seçenekler sekmesinden gruplandÕr simgesini kullanabilirsiniz. Daha sonra grubu çöz simgesi ile gruplarÕ kaldÕrabilirsiniz.
8.5.4. Özet Tabloyu Biçimlendirme
Özet tablo araçlarÕndan tasarÕm sekmesini kullanarak özet tablonuzu biçimlendirebilirsiniz. Resim 8.7’de görebilece÷iniz gibi tasarÕm sekmesinden tablo stilinizi
8.5.5. 3’ten Fazla Alana Göre Özet Tablo Oluúturma
Elektronik tablolama programÕnda çalÕúma sayfasÕ verilerini, gereksinim duydu÷unuz yanÕtlarÕ bulmak için geliúmiú filtreleri ve sÕralamayÕ kullanarak düzenleyebilirsiniz.
Örne÷in, artÕk verileri renge göre veya 3'ten fazla (en fazla 64) düzeye göre sÕralayabilirsiniz.
Veriler için renge veya tarihe göre filtre uygulayabilir, otomatik filtre açÕlÕr listesinde binden fazla ögeyi görüntüleyebilir, filtre uygulamak için birden çok öge seçebilir ve özet tablolarda verilere filtre uygulayabilirsiniz.
8.5.6. Alt Toplam ve Genel Toplamlar Õ Düzenleme
Özet tablo araçlarÕnda bulunan tasarÕm sekmesinde yer alan genel ve alt toplamlar simgelerini kullanarak tabloda gösterilen genel ve alt toplamlarÕ düzenleyebilirsiniz. Burada bulunan seçeneklerle satÕr ve sütunlar için açabilir veya kapatabilirsiniz.
8.5.7. Özet Grafik Olu úturma
Özet tablo oluúturmak için veri aralÕ÷ÕnÕ seçtikten sonra ekle menüsünden özet grafik seçene÷i seçilir. AyrÕca oluúturdu÷unuz özet tablo seçili iken ekle menüsünden grafik eklerseniz Resim 8.8’de gösterildi÷i gibi tablonuzun özet grafi÷ini oluúturur. Özet grafi÷iniz, seçti÷iniz grafik türüne göre úekillenir. Grafik ekledikten sonra özet tablo araçlarÕna, çözümle sekmesi gelecektir. Buradan grafi÷inizle ilgili ayarlamalarÕ yapabilirsiniz.
Resim 8.8: Özet grafik
8.6. Verileri Grupland Õrma
Özet tablolarda oldu÷u gibi verilerinizi gruplandÕrabilirsiniz. Bunun için gruplandÕrmak istedi÷iniz verileri seçtikten sonra veri sekmesinden gruplanÕr seçene÷ini seçerek iúlemi tamamlayabilirsiniz. Yine aynÕ sekmeden grubu çöz simgesi ile gruplandÕrÕlmÕú verileri çözebilirsiniz.
8.7. Veri Tablosu
Veri tablolarÕ, veri araçlarÕ da denilen komut takÕmÕnÕn bir parçasÕdÕr. Veri tablosu, belirli de÷erleri de÷iútirmenin formül sonuçlarÕnÕ nasÕl etkiledi÷ini gösteren bir hücreler aralÕ÷ÕdÕr. Veri tablolarÕ, bir iúlemde birden fazla sürüm hesaplamak için bir kÕsayol ve çalÕúma sayfanÕzdaki de÷iúik çeúitlemelerin tümünün sonuçlarÕnÕ birlikte görüntülemek ve karúÕlaútÕrmak için bir yöntem sa÷lar. Tek de÷iúkenli ve iki de÷iúkenli veri tablosu oluúturulabilir.
Veri tablosu oluúturmak için veri sekmesinin veri araçlarÕ grubunda olasÕlÕk çözümlemesini ve sonra da veri tablosunu tÕklatÕnÕz. AçÕlan pencereden satÕr veya sütun giriúini belirleyerek veri tablosu oluúturabilirsiniz.
8.8. Yinelenen Verileri Kald Õrma
Yinelenen de÷er, satÕrdaki tüm de÷erlerin ve baúka bir satÕrdaki tüm de÷erlerin bire bir aynÕsÕ oldu÷u durumdur. Yinelenen de÷erler, hücrede görüntülenen de÷ere göre saptanÕr ve bunun hücrede depolanan de÷er olmasÕ gerekmez. Yinelenen de÷erleri kaldÕrdÕ÷ÕnÕzda yalnÕzca hücre aralÕ÷Õnda veya tabloda bulunan de÷erler etkilenir. Hücre aralÕ÷ÕnÕn veya tablonun dÕúÕnda kalan baúka hiçbir de÷er de÷iútirilmez veya taúÕnmaz. Verileri kalÕcÕ olarak silece÷iniz için yinelenen de÷erleri kaldÕrmadan önce, özgün hücre aralÕ÷ÕnÕ veya tabloyu baúka bir çalÕúma sayfasÕna veya çalÕúma kitabÕna kopyalayabilirsiniz. øúlemi uygulayaca÷ÕnÕz tablo aralÕ÷ÕnÕ seçtikten sonra Resim 8.9’da gösterilen veri sekmesinden yinelenenleri kaldÕr simgesini tÕklayarak yinelenen verileri kaldÕrabilirsiniz.
Resim 8.9: Yinelen verileri kaldÕrma
8.9. Verileri Birle útirme
FarklÕ aralÕktaki verileri, tek bir aralÕkta bir iúlem seçerek birleútirebilirsiniz. Bunun için Resim 8.10’da gösterilen birleútir simgesi kullanÕlarak verileri birleútir penceresi açÕlÕr.
Bu pencereden birleútirmek istedi÷iniz aralÕklarÕ seçerek ekle dü÷mesine tÕklayÕnÕz. øúlev
Resim 8.10: Veri birleútirme
8.10. Metni Sütunlara Dönü útürme
HazÕrladÕ÷ÕnÕz tablolarda yer alan metinleri, daha sonra sütunlara dönüútürebilirsiniz.
Örne÷in tam bir ismi, ad ve soyad olarak iki sütun hâline dönüútürebilirsiniz. Nokta, virgül veya sizin belirleyece÷iniz bir karakterle nerelerden sütunlara bölünece÷ini de belirleyebilirsiniz. Dönüútürme iúlemini, Resim 8.9’da gösterilen metinleri sütunlara dönüútür simgesiyle yapabilirsiniz.
8.11. D Õú Veri Alma
Elektronik tablolama programÕnda, daha önce farklÕ ortamlarda oluúturulmuú verileri alarak kullanabilir ve düzenleyebilirsiniz.
8.11.1. Metin Dosyalar Õndan Veri Alma
Bir metin dosyasÕndan çalÕúma sayfasÕna veri almak için veri sekmesinden metinden simgesini tÕklayarak metin alma sihirbazÕ baúlatÕlÕr. Metin alma sihirbazÕ, almakta oldu÷unuz metin dosyasÕnÕ inceler ve verilerin istedi÷iniz úekilde alÕnmasÕnÕ sa÷lamaya yardÕmcÕ olur.
ArdÕndan, metin dosyasÕ al iletiúim kutusunda, almak istedi÷iniz metin dosyasÕnÕ çift tÕklatÕnÕz. Almak istedi÷iniz verinin ilk satÕrÕnÕ belirtmek için satÕr numarasÕnÕ yazÕnÕz veya seçiniz. Bir sütunu, istedi÷iniz biçime dönüútürmezse verileri aldÕktan sonra elektronik tablolama programÕnda düzenleyebilirsiniz.
8.11.2. Veri Taban Õ Verilerini Alma
Access veri tabanÕndan veya di÷er kaynaklarda yer alan di÷er veri tabanÕ seçeneklerinden verileri alabilirsiniz. Veri kayna÷ÕnÕ seç penceresinden veri alaca÷ÕnÕz dosyayÕ seçtikten ve veri tabanÕnda bulunan tablo seçimini yaptÕktan sonra tablodaki verileri, elektronik tablolama programÕna aktarabilirsiniz.
8.11.3. Web Sitesinden Veri Alma
Web sitesinden veri almak için webden simgesi tÕklanÕr. Yeni web sorgusu penceresinden veri almak istedi÷iniz web sayfasÕnÕn adresi girilir. Daha sonra al dü÷mesi tÕklanÕr ve web sayfasÕndaki veriler, belirledi÷iniz hücreye yazdÕrÕlÕr.
8.11.4. Verileri Yineleme
Hücre aralÕ÷Õ, özet tablo raporu, özet grafik raporu, metin dosyasÕ ve web sorgusu ögelerinin tümü dÕú veri kayna÷Õna ba÷lÕ olabilir. Bu dÕú veri kayna÷Õndan verileri güncelleútirmek için verileri yenileyebilirsiniz. Verileri her yenileyiúinizde veri kayna÷Õndaki bilgilerin, verilerde yapÕlan son de÷iúiklikler de içinde olmak üzere en yeni sürümlerini görürsünüz.
Güvenlik, bilgisayarÕnÕzda dÕú veri ba÷lantÕlarÕnÕ devre dÕúÕ bÕrakmÕú olabilir. ÇalÕúma kitabÕnÕ açtÕ÷ÕnÕzda verileri yenilemek için güven merkezi çubu÷unu kullanarak veri ba÷lantÕlarÕnÕ etkinleútirmeniz veya çalÕúma kitabÕnÕ güvenilir bir konuma yerleútirmeniz gerekir.
8.12. Senaryolar
Senaryo, elektronik tablolama programÕnÕn kaydetti÷i ve çalÕúma sayfanÕz üzerinde otomatik olarak de÷iútirebildi÷i bir de÷erler kümesidir. ÇalÕúma sayfasÕnda farklÕ veri gruplarÕ oluúturup bunlarÕ senaryo olarak kaydedebilir ve sonra de÷iúik sonuçlarÕ görmek için bu senaryolar arasÕnda geçiú yapabilirsiniz.
Senaryo eklemek için veri sekmesinin veri araçlarÕ grubunda durum çözümlemesini ve sonra da senaryo yöneticisini tÕklatÕnÕz. Ekleyi tÕklatÕnÕz ve senaryo adÕ kutusuna senaryo için bir ad yazÕnÕz. De÷iúen hücreler kutusuna, senaryonuzda belirtmek istedi÷iniz hücrelerin baúvurularÕnÕ giriniz. Örne÷in B1 ve B2 hücrelerindeki de÷erlerin de÷iúmesinin, bu hücrelere dayalÕ formülün sonucunu nasÕl etkiledi÷ini görmek istiyorsanÕz B1, B2 giriniz. KorumanÕn altÕnda, istedi÷iniz çalÕúma sayfasÕ korundu÷unda senaryonun düzenlenmesini engellemek için de÷iúiklikleri engelleyi seçiniz ve tamamÕ tÕklatÕnÕz. Senaryo de÷erleri iletiúim kutusuna, bu senaryo için de÷iúen hücrelerde kullanmak istedi÷iniz de÷erleri yazÕnÕz ve tamamÕ tÕklatÕnÕz.
8.12.1. Senaryolar Õ Düzenleme
Resim 8.11: Senaryo düzenleme
8.12.2. Senaryo Özeti Olu úturma
Veri sekmesinin veri araçlarÕ grubunda durum çözümlemesini ve sonra da senaryo yöneticisini tÕklatÕnÕz. AçÕlan pencereden özeti tÕklatÕnÕz. Senaryo özeti seçene÷ini veya senaryo özet tablo raporu seçene÷ini tÕklatÕnÕz. Sonuç hücreleri kutusuna, de÷erleri senaryolar tarafÕndan de÷iútirilen hücrelere, baúvuran hücrelerin baúvurularÕnÕ girerek senaryo özetini oluúturabilirsiniz. Sonuç hücreleri, senaryo özet raporu oluúturmak için gerekli de÷ildir, ancak senaryo özet tablosu raporu oluúturmak için gereklidir.
8.13. Hedef Arama
Hedef ara özelli÷ini kullanarak formül olan bir hücreye istedi÷iniz sonucu yazdÕrmak için kaynak hücrenin hangi de÷eri almasÕ gerekti÷ini bulabilirsiniz. Bunun için durum çözümlemesi simgesinden hedef ara seçene÷ini seçersiniz. Hedef ara penceresinde ayarlanacak hücreye formülün yazÕlÕ oldu÷u hücreyi, sonuç kÕsmÕna iúlem sonrasÕ istedi÷iniz sonucu ve de÷iúecek hücreye ise formüle kaynaklÕk eden ve de÷iúmesini istedi÷iniz sonucu yazarsÕnÕz. Daha sonra gerekli sonucun alÕnabilmesi için kaynak hücre, istenilen de÷ere gelecektir.
UYGULAMA FAAL øYETø
øúlem
Basamaklar Õ Öneriler
¾ Bir haftada harcadÕ÷ÕnÕz paranÕn bir listesini oluúturunuz.
¾ Bu listeye özet tablosu oluúturunuz.
¾ Özet tablonun grafi÷ini oluúturarak en çok para harcadÕ÷ÕnÕz kalemi ve toplam tutarÕnÕ tespit ediniz.
KONTROL L øSTESø
Bu faaliyet kapsamÕnda aúa÷Õda listelenen davranÕúlardan kazandÕ÷ÕnÕz beceriler için Evet, kazanamadÕ÷ÕnÕz için HayÕr kutucu÷una (X) iúareti koyarak kendinizi de÷erlendiriniz.
De÷erlendirme Ölçütleri Evet HayÕr
1. Verileri ihtiyaca uygunúekilde analiz ettiniz mi?
2. Elektronik tablolarÕ, baúka yazÕlÕmlarda kullanÕlÕr hâle getirdiniz mi?
3. FarklÕ yazÕlÕmlardan tablolar alarak elektronik tablolama yazÕlÕmlarÕnda kullandÕnÕz mÕ?
DE öERLENDøRME
De÷erlendirme sonunda “HayÕr” úeklindeki cevaplarÕnÕzÕ bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanÕz ö÷renme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarÕnÕz
“Evet” ise “Ölçme ve De÷erlendirme”ye geçiniz.
UYGULAMA FAAL øYETø
ÖLÇME VE DE öERLENDøRME
ÖLÇME SORULARI
Aúa÷Õdaki cümlelerde boú bÕrakÕlan yerlere do÷ru sözcükleri yazÕnÕz.
1. Tablodan belirledi÷iniz verileri listelemek için ……… kullanÕlÕr.
2. Elektronik tablolama programÕnÕn veri analizleri ……… sekmesinden yapÕlÕr.
3. Tablolarda hazÕr veri analizleri yapmak için ……….. kullanÕlÕr.
4. Verileri birleútirmek için ………. sekmesinden ……….. seçilir.
5. DÕúardan metin almak için ………….. sekmesinden ………….. seçene÷i kullanÕlÕr.
DE öERLENDøRME
CevaplarÕnÕzÕ cevap anahtarÕyla karúÕlaútÕrÕnÕz. YanlÕú cevap verdi÷iniz ya da cevap verirken tereddüt etti÷iniz sorularla ilgili konularÕ faaliyete geri dönerek tekrarlayÕnÕz.
CevaplarÕnÕzÕn tümü do÷ru ise bir sonraki ö÷renme faaliyetine geçiniz.
