da, e¤itim konular›nda ve kamu kurum-lar›na yönelik projelerde teknik destek, dan›flmanl›k yapabileceklerini belirtiyor, bilimsel araflt›rma ve gelifltirme çal›flmala-r›na katk› sa¤layacak her türlü donan›m, yaz›l›m ve sistemlerin üretilmesinde etkili olabileceklerini söylüyorlar. Dünyadaki si-vil toplum örgütleri ve uzay ajanslar› ile te-masa geçerek grubun sürekli e¤itim mer-kezi haline gelmesini ve veri al›flveriflini sa¤lamak, böylece toplum yarar›na ortak projeler üretmek istiyorlar.
Ülkemizde de bir uzay ajans›n›n kurul-mas› için toplumun her katman›n› belirli bir bilinç düzeyinde olmas› gerekti¤ini dü-flünüyor; bu konuda da araflt›rmalar yap›-yorlar. Deprem vb. afetler, sa¤l›k, lojistik, bay›nd›rl›k, trafik denetimi, çevre korun-mas› vb. konularda yeryüzünün uzaydan gözlemlenmesi teknolojilerinden yararlana-rak ülkemiz sorunlar›na çözüm önerileri gelifltirmek de onlar›n çal›flma konular› aras›nda yer al›yor.
Grup, bu çal›flma konular›n› gerçek ha-yata geçirebilmek için, öncelikli olarak bi-reylerin kendilerini ve grubu gelifltirme amac›yla yurtd›fl›ndaki çal›flmalar› incele-meleri, konferans ve e¤itimlere kat›lmala-r›, ayr›ca yurtiçinde uzay teknolojilerinin kullan›labilece¤i projelerde yer almalar› gerekti¤ini söylüyor. Bu do¤rultuda, grup üyelerinin kat›ld›¤› konferanslar ve yapt›k-lar› sunufllar da var.
Örne¤in ilk kez 1999 y›l›nda Birleflmifl Milletler taraf›ndan Uzay›n Bar›flç›l Kullan›-m› için düzenlenen 3. Birleflmifl Milletler Küresel Konferans›na ba¤l› olarak organi-ze edilen Uzay Kufla¤› Forumu-na (Space Generation Forum) kat›lm›fllar. Bu forumun ama-c›, uzaya yönelik çal›flmalarda fikir birli¤i oluflturulmas›, bilgi paylafl›m›n›n gerçeklefltirilmesi ve farkl› kültürlerin bu konu alt›nda tek bir çat› alt›nda bu-luflturulmas›. Konferans›n en ilginç yan› sosyolojiden, biyo-lojiye, t›ptan mimarl›¤a, mü-hendislikten teolojiye kadar çeflitli bilim ve meslek grupla-r›ndan gençlerin kat›l›m› olma-s› ve onlar›n iki haftal›k çal›fl-mas› sonunda Birleflmifl Millet-içinde var olabilmenin
tek yolu, verimli üretken beyinlerin toplumun her ala-n›nda çal›flmalar›. Onlar bu düflünceden yo-la ç›karak, Türkiye’nin gelecek kuflakyo-lar›- kuflaklar›-n›n dünyayla rekabet edebilecekleri ortam-lar›n yarat›lmas›na katk›da bulunmay› he-defliyorlar. Böyle bir ortam›n yarat›lmas›n-da en önemli olgunun eflitlik ve yarat›c›l›k oldu¤unu düflünen grubun temel özelli¤i de bu iki ö¤ede biçim buluyor. Grup içeri-sinde bütün üyeler eflit sorumlulu¤a sahip ve herhangi bir yönetsel dikey hiyerarfli yok. Gruptaki tek hiyerarfli, yarat›c› fikirle-rin yaflama geçirilmesi s›ras›nda olufluyor; fikir sahibi, projesini grup üyelerinin yard›-m›yla yönlendiriyor.
Uzayla ilgili çal›flan ve araflt›rma yürü-ten kiflileri, özellikle lisans, yüksek lisans ve doktora tezi yapan ö¤rencileri bir araya toplamak, farkl› disiplinleri bir araya geti-rerek mesleki geliflme ve dayan›flmalar›n› sa¤lamak grup için çok önemli. Türkiye’de ve dünyada yap›lm›fl ya da yap›lmakta olan uzay araflt›rmalar› ve teknolojilerini araflt›r-mak, veri taban› ve dokümantasyon merke-zi kurmak da birincil hedeflerinden. Gerek-ti¤i durumlarda yurtd›fl›nda yürütülecek akademik çal›flmalarla iflbirli¤inde buluna-rak, ülkemizin uzay araflt›rmalar› konusun-daki araflt›rma yetkinli¤inin geliflmesine katk›da bulunmak ve bilim insan› eksikli¤i-ni gidermek istiyorlar. Uzay araflt›rmalar›n-da kullan›lan bilimsel dilin
oluflturulmas›n-26 Ekim 2001 B‹L‹MveTEKN‹K
Teknolojinin hemen her konuda ha-kim oldu¤u günümüzde, uzay da teknolo-ji sayesinde art›k eriflilemez bir uzakl›k ol-maktan ç›kt›. Öyle ki, dünyan›n gereksi-nimleri göz önüne al›nd›¤›nda uzayda var olan potansiyel kaynaklara oldukça gereksinimimiz var. Bu gereksinim bizlere uzay ça¤›n›n bafllamakta oldu¤unun iflaret-lerini veriyor. Ancak, yeni nesillerin uzay ça¤›nda kendilerine özgün yerlerini yarat-malar›, ancak bu alanda yapacaklar› katk›-larla olas›.
Bu ay sizlere, ülkemizde özledi¤imiz uzay araflt›rmalar› yolunda önemli bir olu-flumu, Uzay Araflt›rmalar› Çal›flma Gru-bu’nu, onlar›n amaçlar›n› ve gerçeklefltir-dikleri etkinlikleri anlataca¤›z.
Bu örgütlenme, 1999 y›l›nda, jeoloji, çevre, maden, elektrik-elektronik, havac›-l›k ve uçak mühendislikleri, fizik, ekono-mi, iflletme, flehir ve bölge planlama, biyo-loji, mimarl›k gibi farkl› disiplinlerden araflt›rmac›lar›n ve gökbilime merakl› gençlerin bir araya gelerek oluflturduklar› bir çal›flma grubu. Amaçlar›, ülkemizde uzay araflt›rmalar› konusunda bilinç yarat-mak, uluslararas› alanda genç Türk giri-flimcilerin etkinli¤ini art›r›p, Türkiye’de ve dünyada yap›lm›fl ya da yap›lmakta olan uzay araflt›rmalar› ve teknolojilerini izle-mek, de¤erlendirmek ve kamu yarar›n› gö-zeterek toplumsal geliflmeye katk› sa¤la-yacak biçimde çal›flmalar› gelifltirmek; s›-n›rlar›n› bütünüyle keflfedemedi¤imiz uzay kaynaklar›n›n kullan›lmas›nda Türkiye’nin yetiflmekte olan insan gücü potansiyelini yönlendirebilmek. Zaten bu nedenle grup, farkl› disiplinlere aç›l›m› her
za-man destekleyerek, yeni üyele-rin kat›l›m›n› bu do¤rultuda yönlendirmekte. Uzay Araflt›r-malar› Çal›flma Grubu, etkinlik-lerini kâr amac›yla de¤il, bütü-nüyle gönüllü yaklafl›m›yla sür-dürmekte.
Dünyada yap›lan uzay arafl-t›rmalar›nda ülkemizin yeri ne ve en önemlisi gelecekte katk›s› ne olacak? Uzay Araflt›rmalar› Çal›flma Grubu’na göre, bu so-runun yan›t›n›, Türkiye’nin ye-tiflmifl ve yetiflecek gençleri ve-recek. Çünkü, bu dinami¤in
G ü l g û n A k b a b a
Bilim ve Teknik Kulübü
ler Küresel Konferans›nda tart›fl›lmak üze-re 5 önemli önerilerinin seçilmesi. Uzay Araflt›rmalar› Çal›flma Grubunun da Türki-ye’nin uzaya ve uzay çal›flmalar›na olan ba-k›fl aç›s›n› temsil etti¤i bu forumda Birlefl-mifl Milletlerin 5 öneriden 3 tanesini kabul etmesiyle ilk kez dikkat çekici bir baflar› el-de edilmifl.
Uzay Araflt›rmalar› Çal›flma Grubu, Ey-lül 2000’de, kendisini tan›tmak amac›yla, Graz’da, Birleflmifl Milletler-Avrupa Uzay Ajans› (ESA)-Avusturya Hükümeti sponsor-lu¤unda düzenlenen "Uluslararas› Genç Uzay Kat›l›mc›lar› Konferans›’na kat›lm›fl ve çok olumlu tepkiler alm›fl. Bu konfe-ransta, grup üyelerinden biri Birleflmifl Mil-letler Uzay Çal›flmalar› Gençlik Konseyi’ nin alt çal›flma gruplar›ndan "Sürdürülebi-lir Kalk›nma ve Uzay Teknolojileri" grubu-nun y›l içerisinde yürütülecek çal›flmalar›n-da koordinatör olarak seçilmifl. Konferans-ta ayr›ca "Ekolojik Önemi Haiz Alanlar›n Uzay Teknolojileri ile Çevresel Gözlemi" projesi de sunulmufl, böylece Türkiye’den önerilecek böyle bir modelin di¤er gelifl-mekte olan ülkelere de örnek olabilece¤i belirtilmifl.
Uluslararas› Sivil Uzay Konferanslar›n›n Türkiye temsilciliklerini yapmak da grubun faaliyet alanlar› içinde. Bu konferanslardan "Worlds Peace Day" ve "Yuri’s Night,
27
Ekim 2001 B‹L‹MveTEKN‹K World Space Day"in Türkiye’deki
organi-zasyonlar› grup taraf›ndan yap›lm›fl. Ayr›-ca, Birleflmifl Milletlerin Genç Uzay Giriflim-cileri "Space Youth" çal›flma grubunda yer almakta.
Grup, yurtd›fl›ndaki benzer sivil toplum örgütleri, dernek ve kurulufllarla temasa geçmek konusunda da somut ad›mlar at-m›fl. fiu ana kadar yurtd›fl›nda faaliyet gös-teren 10’a yak›n dernek ve toplulukla ileti-flim kurulmufl. Sonuçta ortak projeler yü-rütme konusunda çal›flmalar yürütülmekte. Bunun ilk somut örne¤i Carl Sagan’›n ku-ruculu¤unu yapt›¤› The Planetary Society (TPS) ile gerçeklefltirilmifl. TPS her y›l bir-çok proje düzenleyerek yetenekli gençlerin keflfedilmesine kendine amaç edinmifl, yurtd›fl›ndaki sayg›n derneklerden biri. TPS’nin bu sene düzenledi¤i, Mars’ta olas› bir yerleflim merkezinin bugünkü ve 100 y›l sonraki halini konu alan resim yar›flma-s›nda, Türkiye’den kat›labilecek yetenekle-re grup arac›l›¤›yla yard›m edilmekte.
Uzay Araflt›rmalar› Çal›flma Grubu, gençleri uluslararas› düzeyde bilgi ve dene-yim kazanabilecekleri programlar ve e¤i-timleri için kullanabilecekleri burs olanak-lar› konusunda ayd›nlat›yor. Gruba göre özellikle gelecek 5 y›l içerisinde Türk Özel Sektörü’nün uzay alan›ndaki uygulamalar› artt›kça, yetiflmifl insan gücüne
gereksin-me duyulacak ve bu kurulufllardan burs ko-nusunda bir tak›m maddi olanaklar elde edilebilecek. Türkiye’nin ESA ile yapt›¤› ifl-birli¤i görüflmeleri, ‹stanbul’da kurulan Uy-du Görüntüleme Yer ‹stasyonu vb. etkinlik-ler bu at›l›m›n bafllad›¤›n›n ilk iflaretetkinlik-leri.
Dünyan›n belli bafll› uzay ajanslar› ve uydu kurulufllar›n›n destekledi¤i bir organi-zasyon olan Uluslararas› Uzay Üniversite-si’nin (ISU) uzay alan›nda kariyer gelifltir-me programlar›na grup üyelerinden iki ki-fli kat›lm›fl. Ayn› kuruluflun bu yaz, Alman-ya'da gerçekleflecek olan program›na da asistan olarak davet edilmifller. Di¤er bir grup eleman› da ayn› programa e¤itim gör-mek üzere kat›lacak. Di¤er taraftan grup üyelerinden birço¤u çeflitli ülkelerde farkl› disiplinlerde yüksek lisans ve doktora sevi-yelerinde e¤itime devam etmekteler.
Bilim ve Teknik Kulübü hakk›nda ter türlü bilgiyi, mektup, telefon, faks ya da e-posta arac›l›¤›yla edinebilirsiniz. ‹letiflim kurabilece¤iniz adreslerse flöyle: Bilim ve Teknik Kulübü, Atatürk Bulvar› No:221 Kavakl›dere- Ankara,
Tel: (312) 467 32 46- 468 53 00/1067, Faks: (312) 427 66 77, e-posta: agulgun@tubitak.gov.tr
Bilim ve Teknik Kulübü
Grup Üyeleri
Bütün bu baflar›l› çal›flmalar› götüren, Uzay Araflt›rmalar› Çal›flma Grubu’nun üyeleri ise flu adlardan olufluyor: AAssll›› PP››nnaarr TTaann,, elektronik mühendisi; Bilkent Üniversitesi’nden yüksek li-sans› var- Uluslararas› Uzay Üniversitesi’nde. B Baa--rr››flfl GGeennccaayy,, uçak mühendisi, ‹TÜ mezunu ve yük-sek lisans› var. ÖÖzzggüürr GGüürrttuunnaa,, Bo¤aziçi Üniver-sitesi ‹flletme Bölümü mezunu, yüksek lisans› var ve Uluslararas› Uzay Üniversitesi’nde, NA-SA’da çal›flmalar› var, doktoras› Kanada’da de-vam ediyor. AAyyflfleeggüüll ÖÖzzbbaakk››rr,, ODTÜ, fiehir Plan-lama Bölümü’nden mezun. Doktoras› Kanada’da devam ediyor. ‹‹nncciiggüüll PPoollaatt,, çevre mühendisi, ODTÜ, Uluslararas› Uzay Üniversitesi’nde. EErrttaann YYeeflfliillnnaaccaarr,, jeoloji mühendisi, yüksek lisans› var, ODTÜ’de doktoras›n› yap›yor. ÖÖzzggeehhaann ÖÖzzeenn,, ODTÜ; fiehir Planlama mezunu, doktoras›n› OD-TÜ’de sürdürüyor. EEmmiinn OOrrççuunn MMeennggeennllii,, maden mühendisi, ODTÜ’de yüksek lisans›n› yap›yor. K
Koorraayy KKaammiill YY››llmmaazz,, ODTÜ Jeoloji Mühendisli-¤i’ni bitirmifl. Doktoras›n› ABD-Arizona’da sür-dürüyor. AAzziizz KKoorruu,, ODTÜ Fizik Bölümü’nü bitir-mifl. Yüksek lisans›na ODTÜ devam ediyor. U Uyy--ggaarr CCaannddeemmiirr,, mimar, Dokuzeylül Üniversite-si’nde yüksek lisans yapm›fl. ‹zmir ‹leri Teknolo-ji Enstitüsü’nde çal›flmalar›n› sürdürüyor. ‹‹llkkeerr M
Meett,, ODTÜ Jeoloji Mühendisli¤i’ni bitirmifl. EElliiff M
Müüffttüüoo¤¤lluu,, ODTÜ Jeoloji Mühendisli¤i’ni bitir-mifl. Yüksek lisans›n›, ABD Cincinati Üniversite-si’nde sürdürüyor. MMuurraatt ÖÖzzhhaammaamm,, ODTÜ Ha-vac›l›k Mühendisli¤i mezunu. Yüksek lisans›na ODTÜ’de devam ediyor. TTaammeerr ÖÖzzaallpp, ODTÜ Je-oloji Mühendisli¤i’ni bitirmifl. Doktoras› da OD-TÜ’den. Avrupa Uzay Ajans› ve TÜB‹TAK’ta ça-l›flmalar›n› sürdürüyor.
