HRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

H HA H A AZ Z ZI I IR R RG G G İ İ İ Y Y Y İ İ İ M M M V V V E E E K KO K O O N NF N F FE E EK K KS S S İ İ İ Y YO Y O ON N N S S S E E E K K K T T T Ö Ö Ö R R R Ü Ü Ü

2 2 2 0 0 0 1 11 1 1 1 O O OC C C A A A K K K - - - E E E Y YL Y L LÜ Ü ÜL L L

İ İ İ H HR H R RA A AC C CA A AT T T P P PE E ER R RF F FO O OR R RM M MA A AN N NS S S D DE D E E Ğ Ğ Ğ E ER E R RL L LE E EN N ND D D İ İ İ R RM R M ME E ES S S İ İ İ

İ İ İ T TK T K K İ İ İ B B B G GE G E EN N N E E E L L L S S SE E EK K K R R R E E E T TE T E ER R R L L L İ İĞ İ Ğ Ğİ İ İ

EEEkkkiiimmm222000111111

İÇİÇİİNNDDEEKKİİLLEERR

YÖNETİCİ ÖZETİ...4

Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %16,7 Arttı...4

Temel Ülke Gruplarına İhracatta Artış Devam Ediyor...4

Ürün Grupları Bazında İhracat Performansı ...4

Kapasite Kullanım Oranı İvme Kaybederek Arttı ...5

Performansa Etki Eden Faktörler ...5

I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER ...6

I.1. Dünya Ekonomisi Risk Altında ...6

I.2. ABD Ekonomisi Durgun...7

I.3. Avrupa Birliği Krizde ...8

I.4. Almanya Ekonomisi ...9

I.5. İngiltere Ekonomisi ...10

I.6. Fransa Ekonomisi...11

I.7. İtalya Ekonomisi ...11

I.8. AB'de Perakende Satışlar ...12

I.9. Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler...13

I.9.1. BDT Ülkeleri...13

I.9.2. Ortadoğu Pazarında Güncel Gelişmeler ...14

I.10. Türkiye Ekonomisi Büyüyor ...16

II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...18

II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %16,7 Arttı...18

II.2 Aylar İtibarıyla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri...19

II.3 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı ...20

III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARIYLA İHRACAT...22

III.1 Ülke Grupları İtibarıyla İhracat Performansı ...22

III.2 İhracatta Belli Başlı Ülkeler...23

III.3 İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler ...24

III.4 AB Ülkeleri’ne İhracat Artışı İvme Kaybetti ...24

III.5. Ortadoğu Ülkeleri’ne İhracatta %24 Artış Var...26

III.6. Eski Doğu Bloku Ülkeleri’ne İhracat Artışı %15,5 ...27

III.7. Amerika Ülkelerine İhracat Artışı İvme Kaybediyor...29

III.8. Diğer Avrupa Ülkeleri’ne İhracat %9,6 Arttı ...30

III.9. Afrika Ülkeleri’ne İhracat Artışı İvme Kazandı ...31

III.10. Serbest Bölgelere İhracat %6 Arttı ...32

III.11. Türk Cumhuriyetleri Yine İhracatın Azaldığı Tek Ülke Grubu ...33

III.12. Asya ve Okyanusya Ülkelerine Yüksek Oranlı İhracat Artışı Devam Ediyor: %47,1 ...34

IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI ...36

IV.1 Örme Konfeksiyon İhracat Artışı %14,6 ...37

IV.2 En Fazla İhraç Edilen Örme Giysilerde Durum ...39

IV.3 Çorap İhracatı %21,1 Arttı...41

IV.4 Dokuma Konfeksiyon İhracatında Artış Genel Artış Paralelinde ...42

IV.5. En Fazla İhraç Edilen Dokuma Konfeksiyon Mamullerinde Durum ...45

IV.6 Denim Giysi İhracatında Artış Sektörel İhracatın Gerisinde: %10,9 ...47

IV.7. Diğer Hazır Eşya İhracatında Artış : %25,7...48

V. KAPASİTE KULLANIM ORANI ...51

VI. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER ...53

VI.1. Euro/Dolar Paritesi’nin Etkileri...53

VI.2. Dış Pazarlardaki Koşullar...54

Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2011 Ocak-Eylül... 58

Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı: 2011 Ocak - Eylül ... 59

YÖNETİCİ ÖZETİ

Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %16,7 Arttı

Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan verilere göre, 2011 Ocak- Eylül döneminde Türkiye’den 12,4 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. 2010 yılının Ocak-Eylül dönemine kıyasla ihracatta, dolar bazında %16,7 oranında artış meydana gelmiştir.

Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, 2011 Ocak-Eylül döneminde ihracatı

%20,4 oranında artan otomotiv endüstrisinin ardından, en fazla ihracat yapan ikinci sektör konumundadır.

Temel Ülke Gruplarına İhracatta Artış Devam Ediyor

2011 Ocak-Eylül döneminde, Türkiye’den AB ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Eski Doğu Bloku ülkeleri, Amerika ülkeleri, Diğer Avrupa ülkeleri, Afrika ülkeleri ve Asya ve Okyanusya ülke grupları ile Serbest Bölgelere yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, %6 ile %47,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Sadece Türk Cumhuriyetleri’ne ihracatta %2,2’lik düşüş olmuştur.

12,4 milyar dolarlık Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının

%80,4’ü, diğer bir ifade ile beşte dördü 27 AB ülkesine yapılmıştır. 2011 Ocak-Eylül döneminde 27 AB ülkesine %17,4 oranında artışla 10 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa, Hollanda, İtalya, ve Danimarka olarak sıralanırken; bu ülkelerin yanısıra Irak, Suudi Arabistan, Çek Cumhuriyeti, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri, Estonya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Finlandiya, 2011 Ocak-Eylül döneminde yüksek oranlı ihracat artışları ile öne çıkan ülkeler olmuşlardır.

Ürün Grupları Bazında İhracat Performansı

Türkiye’nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ağırlıklı ürün grubu, örme konfeksiyon mamulleridir. 2011 Ocak-Eylül döneminde örme konfeksiyon mamullerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %53,7, dokuma konfeksiyon mamullerinin payı %32,6 ve hazır eşyaların payı %13,8 olarak hesaplanmaktadır.

2011 Ocak-Eylül döneminde hazırgiyim ve konfeksiyonun üç temel ürün grubunda da ihracat artışları olmuştur. Bu dönemde, %14,6 oranında artışla 6,6 milyar dolarlık örme konfeksiyon mamulü ihraç edilirken, dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı %16,9 oranında artarak 3,4 milyar dolardan 4

milyar dolara çıkmış, hazır eşya ihracatı ise %25,7 artış ile 1,7 milyon dolar olmuştur. Yılın ilk dokuz ayında, en düşük oranlı ihracat artışı örme konfeksiyon mamullerinde görülürken, dokuma konfeksiyon mamullerinde ve ev tekstillerinin de dahil olduğu hazır eşya ürün grubunda, sektörel ihracat artışından (%16,7) daha yüksek oranlı ihracat artışları olmuştur.

Kapasite Kullanım Oranı İvme Kaybederek Arttı

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son

“İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı” tablosundaki bilgilere göre hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinde 2010 Eylül ayında %76,1 olan kapasite kullanım oranı, 2011 yılının aynı ayında hafif bir artışla %76,8’e yükselmiştir. 2011 yılının Eylül ayında, hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründe kapasite kullanım oranı 2010 yılının Eylül ayına kıyasla %0,9 oranında artmıştır.

Performansa Etki Eden Faktörler

Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansına etki eden en temel husus euro/dolar paritesidir. 2011 yılı Ocak-Eylül döneminde gerçekleştirilen 12,4 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 9,96 milyar dolarla %80,4’ü ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır.

2010 yılı Ocak-Eylül döneminde 1 Euro 1,32 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Ocak-Eylül döneminde Euro’nun değeri ABD Dolarına karşı %6,72’lik artışla 1,41 dolar düzeyine yükselmiştir.

Bu çerçevede 9,96 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %6,72’lik pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB’ne ihracatın gerçek değeri 9,3 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2011 yılı Ocak-Eylül döneminde reel toplam ihracat tutarı 11,7 milyar dolar olmakta ve böylelikle hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansında %16,7’lik değil, reel bazda %10,4’lük artış meydana gelmiş olmaktadır.

I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER

I.1. Dünya Ekonomisi Risk Altında

2011 yılının 3. çeyrek döneminin sonuna gelindiğinde, dünya ekonomisi başta gelişmiş ülkeler olmak üzere bir yandan yavaşlama eğilimine girerken, bir yandan da başta AB borç krizi olmak üzere mali ve ekonomik istikrar üzerindeki tehditler gittikçe artmaktadır.

IMF'nin Eylül ayında açıkladığı yeni "Dünya Ekonomik Görünüm Raporu"nda, dünya ekonomisinin tehlikeli bir döneme girdiği, zira küresel ekonomik aktivitenin bir yandan azalırken, bir yandan da ülkelerin ekonomik performansları arasındaki ayrışmanın arttığı, küresel çapta ekonomilere güvenin azaldığı ve aşağı yönlü risklerin artışta olduğu belirtilmektedir.

Bu çerçevede, 2010 yılında % 5,1 büyüyerek küresel krizin yaralarını sarmaya çalışan dünya ekonomisinin 2011 yılında % 4 büyümesi beklenmektedir. Bu noktada, gelişmiş ekonomiler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki ayrışma göze çarpmaktadır, zira gelişmekte olan ülkelerin 2011 yılında % 6,4 büyümesi beklenirken, gelişmiş ekonomiler için öngörülen büyüme oranı ise ancak % 1,6 düzeyindedir. Önümüzdeki dönemde dünya ülkelerini bekleyen önemli sorunların başında, ekonomik sorunlar ve bu kapsamda alınan tedbirler sonucunda tüketim harcamalarının gevşemesi ve bunun da dış ticarete yansıması riski yeralmaktadır.

Bu kapsamda, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Eylül ayının son haftasında 2011 yılı dünya ticaret hacmine ilişkin tahminini daha önce öngördüğü

%6,5 artıştan % 5,8'e indirmiş bulunmaktadır. 2011 yılında gelişmiş ülkelerin ticaret hacminin % 3,7 artması beklenirken gelişmekte olan ülkelerin ticaret hacminin ise % 8,5 artış göstermesi öngörülmektedir.

Dünya ekonomisinin gidişatına ilişkin artan endişelerin de etkisiyle gelişmekte olan ülke ekonomilerinden sermaye çıkışları ve yatırımcıların güvenli liman olarak dolara yönelmesi sonucunda, başta Brezilya ve G.Kore olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin para birimleri Eylül ayında dolara karşı önemli ölçüde değer kaybetmiş bulunmaktadır.

Gelişmiş Batı ekonomileri borç krizi, ekonomik durgunluk ve işsizlik sorunlarıyla boğuşurken, dünyanın 2. büyük ekonomisi Çin ise son dönemde artan üretim ve işçilik maliyetlerine rağmen 2011 yılının 3. çeyrek döneminde de % 9,1 büyüme göstermiştir. Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde

% 9,7, 2. çeyrek dönemde ise % 9,5 büyüme göstermişti.

Eylül ayında Çin’in toplam ihracatı % 17,1, ithalatı ise % 20,9 artarken, Ağustos ayında 17,8 milyar dolar olan dış ticaret fazlası, Eylül ayında 14,5 milyar dolara gerilemiştir. Bu çerçevede, 2011 yılı tamamında ihracat artışının %18, ithalat artışının ise %21 düzeyinde gerçekleşmesi

öngörülürken, 2010 yılında 183 milyar dolar seviyesine çıkan yıllık dış ticaret fazlasının, bu yıl sonunda 170 milyar dolara gerilemesi beklenmektedir..

Çin ekonomisinin 2011 yılının tamamında % 9,5 büyümeyle öngörülürken, Çin’in uyguladığı katı kur rejimini göreceli olarak terkedip Yuan’ın değer kazanmasına izin vereceğini duyurmasına rağmen, bunun çok sınırlı bir düzeyde kalması uluslararası ticaret dengelerini bozduğu gerekçesiyle başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin tepkisini çekmeye devam etmektedir.

Öte yandan, Asya'nın diğer dev ekonomisi Japonya ise Mart ayında yaşanan büyük deprem ve tsunaminin de etkisiyle 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 2,1 daralmıştır.

Diğer yandan, tekstil ve hazırgiyim ihracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren bir gelişme Avustralya'da yaşanmıştır. Dünyanın en büyük yün tedarikçisi Avustralya'da yaşanan sel felaketleri nedeniyle yün arzında sıkıntı başgösterirken, fiyatlar 30 yılın en yüksek seviyesine çıkmıştır. Yün ithal fiyatlarındaki artışın kışlık yünlü ürünlerin maliyetini ciddi oranda artırması beklenmektedir.

I.2. ABD Ekonomisi Durgun

ABD’de yılın ikinci çeyreğinde açıklanan veriler ekonomideki toparlanmanın ivme kaybettiğine işaret etmektedir. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poors'un ABD'nin kredi notunu bir kademe azaltarak AA+ seviyesine indirmesinin yankıları hala sürerken, ABD ekonomisinin beklentilerin altında bir performans sergilemesi küresel ekonomiye ilişkin endişeleri de beraberinde getirmektedir. Bu kaygılara ilaveten, IMF'nin Eylül ayında açıkladığı yeni "Dünya Ekonomik Görünüm Raporu"nda, ABD'ye ilişkin büyüme tahmini 2011 yılı için % 2,5'ten % 1,5'e, 2012 yılı içinse % 2,7'den % 1,8'e çekilmiş bulunmaktadır.

Öte yandan, ABD ekonomisi, 2011 yılı ilk çeyrek döneminde sadece %0,4 büyürken, 2. çeyrek dönemde ise % 1,3 büyüme kaydedilmiştir. Ekonominin tahminlerin altında büyümesinin, özellikle Japonya’da meydana gelen deprem ve tsunaminin arz zincirini bozmasından kaynaklandığı belirtilmektedir. Deprem ve tsunaminin, ABD’de özellikle otomobil üretimini ciddi şekilde aksattığı bildirilmektedir.

Ülke genelinde perakende satışlar 2011 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 7,9 yükselirken, aynı dönemde hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışları ise geçen yıla göre %5,6 artmış bulunmaktadır.

2011 yılının ikinci çeyrek döneminde ülke genelinde özel tüketim harcamaları ise bir önceki çeyrek döneme göre % 0,7 artış göstermiştir.

2011 yılı Ocak-Temmuz verilerine göre, ABD toplam mal ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre 132,7 milyar dolar (%18,2) artarak 861,5 milyar dolar olarak gerçekleşirken, toplam mal ithalatı ise 193,5 milyar dolar (%17,6) artışla 1 trilyon 295 milyar dolara yükselmiştir. Bu verilere göre mal bazında ABD dış ticaret açığı bu dönemde 60,8 milyar dolar (%16,3) artarak 433,3 milyar dolara yükselmiştir.

Öte yandan, ülke ekonomisinin en önemli sorunlarından işsizlik 2011 yılı Eylül ayında % 9,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. İşsizlik oranı Ağustos ayında da % 9,1 seviyesindeydi. Uzmanlar mevcut büyüme rakamlarıyla işsizlik oranlarında bir düşüş olmasının çok zor olduğunu belirtmektedirler.

IMF tahminlerine göre, ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,5 oranında büyümesi öngörülmektedir.

Öte yandan, ABD Senatosu, para birimi Yuan’ın değerini dolar karşısında suni olarak düşük tuttuğunu savunduğu Çin'i ticari olarak cezalandırmayı hedefleyen tartışmalı yasa tasarısını kabul etmiştir. Sözkonusu yasa tasarısı, bu aşamada Temsilciler Meclisi'nde de oylanacak ve yasalaşırsa, ABD hükümeti, para birimlerinin değerini düşük tutarak ihracatını desteklediğini tespit ettiği ülkelerden ithal edilen malların gümrük vergilerini artırabilecektir. Bilindiği gibi, Amerikan kamuoyunun büyük bölümü Çin'in döviz politikasının Çin mallarının ithalatında önemli bir unsur olduğunu ve ucuz Çin mallarının ABD'de fabrikaların kapanmasına ve işçilerin işini kaybetmesine yol açtığını düşünmektedir.

I.3. Avrupa Birliği Krizde

AB ekonomisinde gündemden hiç düşmeyen Yunanistan borç krizi ve İtalya’nın da yüksek oranlı dış borçları nedeniyle krize girebileceği yönünde beklentiler, Euro Bölgesi finansal ve ekonomik istikrarının geleceği konusunda endişeleri günden güne artırmaktadır.

Temmuz ayındaki kredi dilimi krizini atlatan Yunanistan'ın rezervlerinin iyice azaldığı, AB'den ek mali yardımlara ihtiyaç duyulduğu ancak AB Troyka'sının Yunan Hükümetinden yeni mali tasarruf ve reformlar istediği ve Yunanistan'ın iflasının gündemde olduğu bildirilmektedir. Bu çerçevede AB, ilk mali yardım paketi kapsamında Yunanistan'a verilen kredinin bir sonraki diliminin serbest bırakılması için Kasım ortasına kadar beklenebileceğini açıklayarak, mali yardım koşullarını karşılaması için Yunanistan Hükümeti üzerindeki baskıyı günden güne artırmaktadır. Bu noktada, Yunanistan'ın temerrüde düşme riski özellikle Almanya ve Fransa'yı sadece AB ekonomisinin genel mali istikrarı konusunda değil, aynı zamanda başta Alman ve Fransız olmak üzere Avrupa bankalarının elinde ciddi miktarda Yunanistan tahvilleri olduğu için de ilgilendirmektedir.

Diğer yandan, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P), İtalya'nın ''A+'' olan uzun vadeli kredi notunu bir basamak

düşürerek ''A''ya çekmiş ve, not görünümünü ise ''negatif'' olarak belirlemiştir. Öte yandan, diğer bir uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's de, Ekim ayının ilk haftasında İtalya'nın Aa2 olan kredi notunu üç basamak birden düşürerek A2'ye indirmiştir. 1,5 trilyon dolarlık milli gelirine karşın 1.8 trilyon doları aşan rakamla Yunanistan’ın 6 katı borcu olan İtalya’nın borç krizine girmesi durumunda Euro Bölgesi’ni derinden sarsabileceğine dikkat çeken uzmanlar, krizin İtalya ya da İspanya gibi büyük ekonomilere sıçramasının domino etkisi yaparak Avrupa finans sistemini çökertebileceğini vurgulamaktadır.

Konuyla ilgili olarak, Almanya ve Fransa öncülüğünde geliştirilen ve son olarak Slovak Parlementosu'nun da onayıyla Euro Bölgesi üyesi bütün ülkeler tarafından kabul edilen Avrupa Mali İstikrar Fonu'nun (EFSF) genişletilmesi planının AB'deki borç krizini çözmesi umut edilmektedir.

Sözkonusu planla halen 250 milyar euroluk kapasitesi olan fonun 440 milyar euro seviyesine çıkartılması öngörülmektedir.

Öte yandan, ard arda Standard and Poor's (S&P) ve Moody's İspanya'nın da uzun vadeli kredi notunu bir kademe düşürürken, İspanya ekonomisinin performansında bu yıl toparlanma işaretleri olmasına rağmen, yüksek işsizlik nedeniyle ülkenin büyüme görünümündeki risklerin artması, mali koşulların zorlaşması, özel sektör ve bankaların borçlarının seviyesinin halen yüksek olması ve İspanya'nın büyük ticari ortaklarının ekonomilerindeki muhtemel yavaşlama gerekçe olarak gösterilmiştir.

Güncel gelişmeler ışığında, Eurostat verilerine göre, 2011 yılının 2.

çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,6 büyüyen Euro Bölgesi, bir önceki çeyrek döneme göre ise sadece % 0,2 büyümüş bulunmaktadır.

27 üyeli AB ekonomisi ise 2011 yılının 2. çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,7 büyürken, bir önceki çeyrek döneme göre ise ancak

% 0,2 büyümüştür.

Öte yandan, IMF tarafından açıklanan güncel tahminlere göre Euro Bölgesi ekonomisinin 2011 yılında % 1,6 büyümesi beklenmektedir.

I.4. Almanya Ekonomisi

İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği’nin en büyük ekonomisi Almanya’nın GSYH’sinin 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %2,8 büyüdüğü açıklanmıştır. Bilindiği gibi Almanya yılın ilk çeyrek döneminde % 4,6 büyüme göstermişti.

Almanya’da sanayi üretiminde 2011 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 7,8 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 1 düşüş olmuştur. Sanayi üretimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 7,3 artarken, Temmuz ayında ise % 10,6 artış göstermiştir.

Bu arada, yeni sanayi ürünleri siparişleri Temmuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 11 artarken, bir önceki aya göre ise % 3 düşüş göstermiştir.

Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Ağustos ayında bir önceki aya göre % 2,9 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 0,9 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 1,1 artarken, Temmuz ayında ise % 1,4 artmıştır.

Almanya’da işsizlik oranı Ağustos ayında Temmuz ayına göre % 0,1 azalarak % 6,1 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Öte yandan, IMF'nin Eylül ayında açıkladığı yeni "Dünya Ekonomik Görünüm Raporu"nda, Alman ekonomisinin büyüme tahmini 2011 yılı için % 3,2'den % 2,7'ye, 2012 yılı içinse % 2'den % 1,3'e çekilerek önümüzdeki dönem için kötümser bir tablo çizilmiştir.

Yine güncel IMF verilerine göre 2011 yılında Almanya genelinde özel tüketim harcamalarının ise % 0,5 artması, işsizlik oranının ise % 6 oranında gerçekleşmesi öngörülmektedir.

I.5. İngiltere Ekonomisi

Avrupa Birliği’nin önemli ekonomilerinden İngiltere’nin GSYH’si 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,7 büyümüş bulunmaktadır.

Yeni sanayi ürünleri siparişleri Haziran ayında bir önceki aya göre % 0,3 azalırken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 2,9 düşmüş bulunmaktadır.

İngiltere Perakende Konsorsiyumu (BRC) verilerine göre, İngiltere genelinde gıda dışı perakende satışlar Haziran-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre değişmezken, yalnız Ağustos ayında ise % 1,5 artmıştır.

İngiltere sanayi üretiminde, 2011 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre %0,9 düşüş gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise %0,2 artış yaşanmıştır. Sanayi üretimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre %0,5 artarken, Temmuz ayında ise %0,4 düşüş gerçekleşmiştir.

İngiltere’de işsizlik oranı bu yılın Mayıs ayında Nisan ayına göre 0,1 puan artarak % 7,8 seviyesinde gerçekleşmiştir.

IMF verilerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,1 büyümesi beklenmektedir.

I.6. Fransa Ekonomisi

Avrupa Birliği’nin önemli ekonomilerinden Fransa, 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,6 büyümüş bulunmaktadır.

Ekonominin önemli göstergelerinden olan yeni sanayi ürünleri siparişleri Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 20,2 artarken, bir önceki aya göre ise % 13,8 artış göstermiştir.

Sanayi üretiminde ise geçen yılın aynı dönemine göre 2011 yılı Ağustos ayında % 5,1 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 0,6 artmıştır.

Sanayi üretimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,8 artarken, Temmuz ayında ise % 3,3 artış gerçekleşmiştir.

Ülke genelinde perakende satışlar, Ağustos ayında bir önceki aya göre

% 0,7 artarken, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise % 0,4 artış göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 4,3 artarken, Temmuz ayında ise % 0,2 artmıştır.

Fransa’da işsizlik oranı Temmuz ayında Haziran ayına göre 0,2 puan artarak % 9,9 seviyesinde gerçekleşmiştir.

IMF verilerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,7 büyümesi beklenmektedir.

I.7. İtalya Ekonomisi

Avrupa Birliği’nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya’nın GSYH’si 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyümüş bulunmaktadır.

İtalya’da sanayi üretiminde geçen yılın aynı dönemine göre 2011 yılı Ağustos ayında % 4,7 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 4,3 artmıştır. Sanayi üretimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,1 artarken, Temmuz ayında ise % 1,1 düşüş gerçekleşmiştir.

Ülke genelinde perakende satışlar, Temmuz ayında bir önceki aya göre değişmezken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 0,9 azalmıştır.

Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Mayıs ayında % 1,6 azalırken, Haziran ayında ise % 1,4 azalmıştır.

İtalya’da işsizlik oranı Haziran ayında Mayıs ayına göre değişmeyerek % 8 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Öte yandan, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P), İtalya'nın ''A+'' olan uzun vadeli kredi notunu bir basamak düşürerek ''A''ya çekti, not görünümünü ise ''negatif'' olarak belirledi. S&P,

karara gerekçe olarak, zayıflayan ekonomik büyüme görünümün yanısıra gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) % 120'sine ulaşan kamu borcunu gösterirken, durgunlaşan ekonomik ortamda mali reform ve bütçe tasarrufu programının uygulanmasının daha da zor olacağı uyarısında bulundu.

Öte yandan, diğer bir uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's de, Ekim ayının ilk haftasında İtalya'nın Aa2 olan kredi notunu üç basamak birden düşürerek A2'ye indirdi. Bu gelişmeler önemli pazarlarımızdan İtalya ve yanısıra AB pazarındaki daha ciddi olumsuz gelişmelerin işareti sayılmalıdır.

I.8. AB'de Perakende Satışlar

Eurostat verilerine göre 2011 Ağustos ayında perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 1, AB-27’de ise % 0,8 oranında azalırken; bir önceki aya göre ise Euro Bölgesinde % 0,3, AB-27’de ise

% 0,2 oranında gerilemiştir.

Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde Haziran ayında % 0,8, Temmuz ayında ise % 0,4 düşerken, AB-27'de ise Haziran ayında % 0,5, Temmuz ayında ise % 0,3 gerilemiş bulunmaktadır.

Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise 2011 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 2,3 artarken, AB-27 genelinde ise aynı dönemde % 1,3 yükselmiş bulunmaktadır.

Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında Euro Bölgesinde % 1,3, AB-27 genelinde ise % 1 artmış bulunmaktadır.

En önemli pazarımızdan Almanya’da, perakende satışlar Ağustos ayında bir önceki aya göre % 2,9 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 0,9 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 1,1 artarken, Temmuz ayında ise % 1,4 artmıştır.

Diğer önemli pazarlarımızdan Fransa’da perakende satışlar Ağustos ayında bir önceki aya göre % 0,7 artarken, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise

% 0,4 artış göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 4,3 artarken, Temmuz ayında ise % 0,2 artmıştır.

Geleneksel pazarlarımızdan İngiltere'de gıda dışı perakende satışlar Haziran-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre değişmezken, yalnız Ağustos ayında ise % 1,5 artmıştır.

AB’nin önemli ekonomilerinden İtalya’da perakende satışlar Temmuz ayında bir önceki aya göre değişmezken, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise % 0,9 azalmış bulunmaktadır. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Mayıs ayında % 1,6 azalırken, Haziran ayında ise % 1,4 azalmıştır.

I.9. Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler I.9.1. BDT Ülkeleri

Rusya Pazarındaki Gelişmeler

İhracat sektörlerimizin en önemli ihracat pazarlarından Rusya ekonomisinin, 2011 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 büyürken, ikinci çeyrek dönemde ise büyüme oranı % 3,7 olarak açıklanmıştır. Böylelikle, yılın ilk yarısında Rusya ekonomisi % 3,9 büyümüş bulunmaktadır. Rus ekonomisinin 2011 yılının tamamında % 4-4,5 aralığında büyümesi öngörülmektedir.

Ülke genelinde işsizlik oranı Ağustos ayında son yılların en düşük seviyesi olan % 6,1'e gerilerken, ortalama reel ücretler aynı dönemde geçen yılın aynı dönemine göre % 3,9 artış göstermiştir. Perakende satışlar ise yine Ağustos ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 7,8 artmıştır.

Yunanistan’ın iflas beklentisi, S&P’nin İtalya’nın notunu düşürmesi ve küresel ekonominin daha da yavaşlayacağı beklentisi Rusya ekonomisini de etkilemektedir. ABD doları 19 Eylül tarihi itibariyle, 1 yıl aradan sonra ilk kez 31 rubleyi geçerek 31,28 rubleye kadar yükselirken, Euro ise 42,6 rubleye kadar çıkmıştır. Böylelikle, ruble euro/dolar döviz sepetine karşı Temmuz ayı sonundan beri % 10 değer kaybetmiştir.

Öte yandan, ihracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren diğer bir gelişme ise, Rusya, Kazakistan ve Beyaz Rusya arasında 2010 yılının Temmuz ayında yürürlüğe giren Gümrük Birliği Anlaşması gereğince taraflar arasındaki gümrük, nakliye, sağlık, veteriner ve gıda sağlığı ile ilgili uygulamaların 1 Temmuz 2011 itibariyle tümüyle yürürlükten kaldırılmasıdır.

Özellikle deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli olan Rusya ekonomisinde 2011 yılında canlılığın devam etmesi beklenirken, Uluslararası Para Fonu (IMF), Rusya'yı gerekli mali ve yapısal reformları yapmadığı için uyararak, petrol ihracatına bağımlı olan Rusya ekonomisinde gerekli reformların gerçekleşmemesi durumunda, petrol fiyatlarında yaşanacak olası bir düşüşten kaynaklanan krizlere karşı savunmasız kalacağını belirtmiştir. IMF, Rus yetkililere özellikle petrol hariç bütçe açıklarını azaltmaları konusunda uyarıda bulunmaktadır.

Özellikle AB kaynaklı borç sorununun dünya ekonomisinde yeni bir krize doğru giderek diğer emtia fiyatlarıyla birlikte petrol fiyatlarında da düşüşe yol açma ihtimali, 2011 yılının son çeyrek dönemi ile 2012 yılının tamamında gelirlerinin büyük bölümü petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olan Rusya ekonomisi için ciddi risk teşkil ederken, bu durum Rusya'yı en önemli hedef pazarlardan biri olarak belirleyen Türk ihracat sektörlerini de yakından ilgilendirmektedir.

Öte yandan, gelişmiş ekonomilerdeki yavaşlamanın yanısıra Çin ve Hindistan gibi ülkelerin petrol tüketimini azaltıcı önlemler almasının da etkisiyle petrol fiyatları düşüş eğilimine girerken, Ekim ayının 3. haftası itibariyle ham petrol fiyatlarının 86 doların altına indiği belirtilmektedir.

Diğer BDT Ülkeleri

Deri ve deri ürünleri başta olmak üzere bir çok sektör açısından potansiyel vaadeden pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir.

Öte yandan, Kazakistan ekonomisinin 2011 yılının ilk yarısında % 7,1 büyüdüğü açıklanırken, sanayi üretiminin ise % 5,8 arttığı belirtilmektedir.

Güncel verilere göre ise Kazak ekonomisi 2011 yılı Ocak-Eylül döneminde ise % 7 büyümüş bulunmaktadır.

Ülkede enflasyon oranı ise 2010 yılında % 7,8 olarak açıklanmıştır.

IMF, Kazakistan ekonomisinin 2011 yılında artan petrol fiyatlarına paralel olarak % 6,5 oranında büyüyeceğini tahmin ederken, Dünya Bankası ise ülke ekonomisinin 2011 yılında % 7 büyüyeceğini öngörmektedir.

BDT ülkeleri içinde büyük petrol rezervleri ve büyüyen ekonomisiyle önemli ülkelerden biri olan Azerbaycan ekonomisinin 2011 yılında % 3,8 büyümesi beklenmektedir.

Resmi rakamlara göre ülkede işsizlik oranı ise halen % 5,7 düzeyindedir.

Azerbaycan ekonomisi ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde GSYH'de artışın devam etmesi, özel sektörün ekonomideki payının yükselmesi, petrol dışı sektörün büyüme oranının ve yatırımların artması beklenmektedir.

BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünüyor.

Ukrayna Hükümeti'ne göre ekonomi bu yılın ilk 7 ayında % 5 büyüme gösterirken, yılın tamamında ise % 4,7 büyüme öngörülmektedir.

I.9.2. Ortadoğu Pazarında Güncel Gelişmeler

Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan ve bölge ülkelerine yapılan ihracatlarda da önemli transit geçiş noktası olan İran ise, son dönemde sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. BM yaptırımlarının yanı sıra ABD tarafından ek yaptırımlara maruz kalan ülke ekonomisi, büyük oranda petrol ihracatına bağımlıdır. 2010 yılında kamu gelirlerinin % 60'ı petrol ve doğalgaz üretimi ve ihracatından gelmektedir.

Son dönemde sıkılaştırılan uluslararası yaptırımların İran ekonomisinin büyümesini olumsuz etkilemesi beklenmektedir. İran ekonomisi 2010 yılında

% 1,5 büyüme gösterirken, uluslararası finans kuruluşları, ağırlaşan yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinin 2011 yılı büyümesinin olumsuz etkileneceğini belirtmektedirler. IMF verilerine göre İran ekonomisinin 2011 yılında % 2,5 düzeyinde büyümesi öngörülürken, işsizlik oranı ise % 15,3 olarak tahmin edilmektedir.

Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden Irak ekonomisinin 2010 yılında

% 0,8 büyüdüğü kaydedilirken, IMF, Irak ekonomisinin 2011 yılında ise artan petrol fiyatları ve petrol ihracatıyla birlikte çok daha iyi bir performans göstererek % 9,6 büyüyeceğini öngörmektedir. IMF'nin 2012 yılı için öngördüğü büyüme oranı ise % 12,6'dır. Ülkenin en büyük gelir kalemi olan petrol ihracatının 2011 yılının ilk döneminde geçen yılın aynı dönemine göre

% 30'un üzerinde bir oranda arttığı belirtilmektedir.

30 milyona yakın nüfusu ve gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde alım gücünün de artması beklenen Irak’ta, başta güvenlik ve işsizlik olmak üzere halen ciddi sorunlar mevcuttur ve ülke nüfusunun % 25'i yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır.

Bunlara rağmen özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak’ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmaktadır. Halen, bir çok Türk hazırgiyim firması başta Erbil ve Kuzey Irak olmak üzere Irak genelinde mağazalar açmış bulunmaktadır.

Öte yandan, yabancı petrol şirketlerinin Irak'ta petrol üretmeye başlamasıyla birlikte petrol ihracatının artması, buna paralel ülkenin mali durumunun düzelmesi ve büyümenin artarak devam etmesi beklenmektedir.

Dünyanın başlıca petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'si yaklaşık 600 milyar dolar olarak hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 24 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır.

Ülke ekonomisi 2010 yılında % 3,7 büyümüş bulunmaktadır.

Bütçe gelirlerinin % 45'ini, GSYH'nin de % 55'ini, toplam ihracatın ise

% 90'ını petrol gelirlerinin oluşturduğu ülkede, son dönemde petrol fiyatlarındaki toparlanma ile birlikte ekonomide olumlu gelişmeler beklenmektedir.

IMF tarafından yapılan projeksiyonlar doğrultusunda Suudi Arabistan’ın 2011 yılında % 6,5 büyümesi öngörülürken, 2012 yılında ise % 3,6 büyüme beklenmektedir.

Öte yandan, ülke yönetimine kamuoyu tarafından istihdam yaratması ve konut inşası gibi sosyal konularda baskılar yapılmaktadır.

Ortadoğu'nun diğer önemli bir ülkesi ve güney komşumuz olan Suriye’de iç çatışmalar halen devam etmekte olup uzun sürmesi durumunda ekonomik ilişkiler olumsuz etkilenebilecektir. Türkiye’nin Orta Doğu’ya açılan kapısı olan Suriye’deki ticari alanın kapanması hem Suriye'ye, hem de Bölgeye ticaret yapan bir çok kesimi olumsuz etkileyecektir.

Öte yandan, Suriye tarafından, gümrük vergisi oranlan % 5'in üzerinde olan ürünlerin ithalatının 22 Eylül 2011 tarihinde uygulamaya konulan bir düzenleme ile yasaklandığı bildirilirken, Ekim ayının ilk haftasında sözkonusu uygulamadan vazgeçildiği duyurulmuştur.

2010-Ocak 2011

I.10. Türkiye Ekonomisi Büyüyor

Türkiye ekonomisi 2011 yılının 2. çeyreğinde % 8,8 ile beklentilerin üzerinde büyümüştür. 2011 yılının ilk çeyrek döneminde kaydedilen güçlü büyüme performansının kısmen yavaşlamayla birlikte 2. çeyrek dönemde de devam ettiği görülmektedir. Yılın ilk yarısındaki büyüme oranı ise % 10,2 olarak hesaplanmaktadır. Öte yandan, büyüme oranının beklenenin üzerinde gerçekleşmesinde, alınan önlemlere rağmen hızla artmaya devam eden tüketim harcamalarının da önemli payı olduğu gözönünde bulundurulmalıdır.

Merkez Bankası ve BDDK gibi diğer kamu kurumlarının aldığı önlemler paralelinde, büyümenin yılın son çeyrek döneminde bir miktar ivme kaybetmesi beklenmektedir.

Öte yandan, küresel ekonomide belirsizlik ortamı giderek krize doğru dönüşürken, Türkiye de değişen konjonktüre uyum çerçevesinde orta vadeli ekonomik hedeflerini revize etmiştir. Yeni Orta Vadeli Program'a (OVP) göre Türkiye ekonomisinin 2011 yılı büyüme oranı % 7,5'e yükseltilirken, 2012 yılı büyüme rakamları ise AB ve dünya ekonomisiyle ilgili olumsuz beklentilere paralel olarak % 4'e çekilmiştir. Yeni OVP'de Türkiye ekonomisinin 2013 ve 2014 yıllarında ise yıllık % 5 büyümesi öngörülmektedir. Program'da işsizlik oranı 2011 yılı için % 10,5 olarak hedeflenirken, 2012 yılı için % 10,4, 2013 ve 2014 yıllarında ise sırasıyla % 10,2 ve % 9,9'a çekilmesi öngörülmektedir.

Orta Vadeli Program'da (OVP) son dönemde alınan önlemlere rağmen ithalat artışının bu yıl sonuna kadar devam ederek 2011 yılını % 27,7 artışla 236,9 milyar dolarla kapatması, 2012 yılında ise ılımlı bir artışla (%5) 248,7 milyar dolara yükselmesi öngörülmektedir. Bu çerçevede, 2011 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranının % 56,9'a inerken, 2012 yılında ise ithalattaki yavaşlamaya paralel olarak % 59,7'ye yükselmesi hedeflenmektedir. OVP'de ihracatın ithalatı karşılama oranının 2013 ve 2014 yıllarında ise sırasıyla % 60,8 ve % 62,6 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

2011 yılının ilk 8 aylık döneminde Türkiye ihracatı % 21,9 artışla 88,7 milyar dolara çıkarken, ithalat ise aynı dönemde % 39,3 artışla 160,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Yılın ilk yarısında ithal mallara yönelik talebin hızlı

artışıyla yükselen dış ticaret açığı, 2011 yılı Ocak-Ağustos dönemi itibarıyla

%69,5 artışla 71,4 milyar dolara ulaşmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 63,4 iken, bu yılın Ocak-Ağustos döneminde

% 55,4'e gerilemiştir. Döviz kurlarındaki yükselme ve alınan tedbirler sonucu ithalatın son çeyrek dönemde kısmen yavaşlamasının hedeflenmesine rağmen, dış ticaret açığında çok ciddi bir düşüş beklenmemektedir.

Sanayi üretim endeksine göre imalat sanayi endeksi Ağustos ayında Temmuz ayına göre % 8 düşerken, geçen yılın aynı dönemine göre ise

% 4,9 artış kaydedilmiştir. İmalat sanayi üretimi geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında %7,6 artarken, Temmuz ayında %7,2 artış göstermiştir.

Kapasite kullanım verilerine göre ise 2011 yılı Ekim ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranı %77'ye yükselmiştir. Bu oran, geçen yılın Ekim ayında ise % 75,3 düzeyindeydi. Kapasite kullanım oranı bu yılın Temmuz ayında % 75,4, Ağustos ayında % 76,1, Eylül ayında ise % 76,2 seviyesinde kaydedildi.

TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, işsizlik oranı 2011 yılı Temmuz ayında mevsimsel etkilerin de yardımıyla geçen yılın aynı dönemine göre % 1,5 azalarak % 9,1 seviyesinde gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 0,1 gerilemiş bulunmaktadır.

İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak, dolar Eylül ayını 1.79 - 1.80 TL aralığında kapatırken, Ekim ayının ilk haftasında gerek Yunanistan'dan gelen temerrüt sinyalleri, gerekse Euro Bölgesi borç krizine yönelik endişelerin artmasıyla birlikte dış piyasalardaki yükselişine paralel 1.90 TL seviyesine kadar yükselmesine rağmen, Merkez Bankasının sert müdahelesiyle Ekim ayının 2. haftası itibariyle 1,84 seviyelerine kadar gerilemiş bulunmaktadır. Euro ise Eylül ayında çıktığı 2,58 TL seviyesinden tekrar 2.53 TL düzeyine gerilemiş ve euro/dolar paritesi de 1.38 seviyelerine gerilemiş bulunmaktadır. Döviz kurlarındaki yükseliş, ihracatçılar için olumlu gibi görünse de, döviz kurlarındaki kısa vadeli iniş-çıkışlar ve euro/dolar paritesinin gerilemesi, ihracatının önemli bir bölümün euro, ithalatının ise büyük kısmını dolar ile yapan ihracat sektörlerimiz açısından olumsuz bir gelişmedir.

Bu noktada, Türk ihracat sektörlerini yakından ilgilendiren diğer önemli bir sorun da ülkemizin ticari ilişkilerinin ağırlıklı olduğu başta AB olmak üzere gelişmiş ülkelerde istihdam alanındaki toparlanmanın çok zayıf olması ve bununla bağlantılı olarak önümüzdeki dönemlerde bu ülkelerde özel tüketim harcamalarının zayıf kalmasının sonucunda bu ülkelere ihracatlarda yavaşlama riski artmaktadır.

II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %16,7 Arttı

Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan verilere göre, 2011 Ocak- Eylül döneminde Türkiye’den 12,4 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. 2010 yılının Ocak-Eylül dönemine kıyasla ihracatta, dolar bazında %16,7 oranında artış meydana gelmiştir.

Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, 2011 Ocak-Eylül döneminde ihracatı

%20,4 oranında artan otomotiv endüstrisinin ardından, en fazla ihracat yapan ikinci sektör konumundadır.

Uluslararası piyasa koşullarındaki gelişmeler ile yurtiçinde üretim maliyetleri ve döviz kurunun seyri, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün son yıllardaki ihracat performansına etki eden en önemli faktörlerdendir.

2011 yılının ilk dokuz ayı geride kalırken, Türkiye’de üretim maliyetleri ile ilgili koşullar temelde aynı kalmakla birlikte ABD Doları değerinde meydana gelen artış maliyetlere de yansımış, döviz kurları ise dalgalı bir seyir izleyerek ihracatın lehine bir seyiretmiş, ancak bu istikrarsız seyir de ihracatçılar açısından sorunlara da yolaçmıştır . Diğer yandan, başta AB ülkeleri olmak üzere gelişmiş ülkelerin ekonomilerinde ortaya çıkan çeşitli sorunlara rağmen, Eylül ayı haricinde sektörel ihracatta olumlu performansın devam ettiği söylenebilir.

2011 Ocak-Eylül döneminde genel ihracat performansı içerisinde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının payını 2010 Ocak-Eylül dönemi ile karşılaştırmalı olarak gösteren tablo aşağıda verilmektedir.

Birim: 1000 $

2010 2011 ^{2010 / 11}

Ocak - Eylül Ocak - Eylül Değişim % Türkiye Genel İhracatı 81.714.711 99.453.038 ^21,7 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 10.620.896 12.398.229 ^16,7 Haz. ve Konf. İhracatının Payı % 13,0 12,5

Sanayi İhracatı 67.301.662 83.447.916 ^24,0 Haz. ve Konf. İhracatının Sanayi

Ürünleri İhracatındaki Payı % 15,8 14,9 Genel İhracat Performansı İçinde

Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Payı

Kaynak: İhrac atçı Birlikleri Kayı tları

2011 Ocak-Eylül döneminde Türkiye genel ihracatı %21,7 oranında artarak 99,5 milyar dolara yükselmiştir. Sanayi ihracatı ise %24 oranında artışla 67,3 milyar dolardan 83,4 milyar dolara yükselmiştir. Hazırgiyim ve

konfeksiyon ihracatındaki artış (%16,7) hem genel ihracattaki %21,7’lik hem de sanayi ihracatındaki %24’lük artışların oransal olarak gerisindedir.

Dolayısıyla, 2011 Ocak-Eylül döneminde hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansının, gerek genel ihracat performansının gerekse sanayi ihracat performansının bir miktar gerisinde kaldığı söylenebilir.

2011 Ocak-Eylül döneminde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının Türkiye genel ihracatındaki payı %13’ten %12,5’e, sanayi ihracatındaki payı ise

%15,8’den %14,9’a gerilemiştir.

Diğer yandan, 2011 Ocak-Eylül dönemine ilişkin istatistikler çerçevesinde, genel ihracat içerisinde tekstil sanayii ile birlikte hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü toplam 18,4 milyar dolar (12,4 milyar dolar + 6 milyar dolar = 18,4 milyar dolar) ile en fazla ihracat gerçekleştiren sektör olurken, otomotiv sektörü 15,2 milyar dolar ile en fazla ihracat gerçekleştiren ikinci sektör olmuştur. Kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü ise 12,4 milyar dolar ihracat ile üçüncü sırada yeralmaktadır.

II.2 Aylar İtibarıyla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri

Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2011 Ocak-Eylül döneminde %16,7 oranında artmakla birlikte Eylül’de aylık bazda ihracat 2010 yılının Eylül ayına göre %1,8 oranında azalmıştır. 2011 yılının Eylül ayında Türkiye’den 1,1 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. Aylık ihracatın 2011 yılı başından itibaren 1,3 milyar dolar ile 1,6 milyar dolar arasında değiştiği dikkate alındığında, Eylül ayında 1,1 milyar dolarlık ihracat değeri, sektörün ihracat performansında düşüşe işaret etmektedir.

2011 Eylül ayında ihracat bir önceki aya (2011 Ağustos) göre ise daha keskin bir düşüş göstermiş ve %26 oranında azalmıştır.

Birim: 1000 $

2011/10

Aylar 2010 2011 ^{% Değişim}

Ocak 1.159.649 1.311.105 13,1 Şubat 1.139.707 1.303.744 14,4 Mart 1.234.477 1.429.689 15,8 Nisan 1.195.373 1.405.545 17,6 Mayıs 1.053.888 1.297.528 23,1 Haziran 1.165.113 1.483.460 27,3 Temmuz 1.370.855 1.625.258 ^18,6 Ağustos 1.169.172 1.508.031 29,0 Eylül 1.132.852 1.112.185 - 1,8

Kaynak:İhracatçı Birlikleri Kayıt ları

Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2010 - 2011 Ocak - Eylül

- 200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000 1.200.000 1.400.000 1.600.000 1.800.000

1000 $

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül

Aylar Aylar İtibariyle

Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı

2010 - 2011 Ocak- Eylül _{2010 2011}

II.3 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı

Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde faaliyet göstermekte olan İhracatçı Birlikleri tarafından kayda alınmaktadır. İhracatçı Birlikleri bazında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dağılımı, bölgeler bazında dağılım konusunda da bilgi vermektedir.

2011 Ocak-Eylül döneminde Türkiye’den yapılan toplam 12,4 milyar dolar değerinde ihracatın %76,3’lük kısmı, İstanbul’dan gerçekleştirilmiştir.

Bursa’dan yapılan ihracatın %4’lük payı da dikkate alındığında, %80,4’lük pay ile Marmara Bölgesi’nden yapılan ihracat, Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının beşte dördüne karşılık gelmektedir.

Diğer yandan, İzmir’den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %7,3 pay ve Denizli’den yapılan ihracatın %6,7 pay aldığından hareketle, Ege Bölgesi’nin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay

%14 düzeyindedir.

Antalya ile birlikte Akdeniz Bölgesi’nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı toplam %1,6, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin payı %1,6 ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin payı %1,6’dır.

2011 Ocak-Eylül döneminde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının İhracatçı Birlikleri bazında dağılımı, izleyen tablo ve grafikte verilmektedir.

2010 2011 ^DEĞİŞİM

(%) 2010 2011 ^DEĞİŞİM

(%)

PAY

%

İstanbul Hazırgiyim ve Konf eksiyon İhr. Birl. 837.696 830.902 -0,8 8.056.584 9.465.922 17,5 76,3

Denizli Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr.Birl. 102.463 88.728 -13,4 721.926 826.926 14,5 6,7

Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl. 78.311 73.828 -5,7 747.225 906.958 21,4 7,3

Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl. 47.047 49.300 4,8 415.426 491.408 18,3 4,0 Doğu Anadolu İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) 25.895 15.831 -38,9 268.160 198.270 -26,1 1,6

Akdeniz Hazırgiyim ve Konf. İhr. Birl. 13.688 16.869 23,2 141.790 168.434 18,8 1,4

Güneydoğu Anadolu İhr. Birl. (Hazirgiyim Kaydı) 13.109 20.894 59,4 161.551 193.302 19,7 1,6

Diğer Birlikler (Kombine İhracat) 11.566 14.565 25,9 94.509 126.079 33,4 1,0

Antalya İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) 3.059 1.093 -64,3 13.551 20.195 49,0 0,2

Karadeniz İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) 17 175 921,7 174 736 322,5 0,0

Toplam 1.132.852 1.112.185 -1,8 10.620. 896 12.398.229 16,7 100,0

Kaynak: İhrac atçı Birlikleri Kayı tları

İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat ı

Eylül 1 Ocak - 30 Eylül

İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2011 Ocak - Eylül

D. Anadolu İhr. Birl.

(Hazırgiyim Kaydı) 1,6%

Güneydoğu Anadolu İhr. Birl. (Hazirgiyim

Kaydı) 1,6%

Akdeniz Hazırgiyim ve Konf. İhr. Birl.

1,4%

Diğer Birlikler (Hazırgiyim Kaydı)

1,2%

Ege Hazırgiyim ve Konf.İhr.Birl.

7,3%

Uludağ Hazırgiyim ve Konf.İhr.Birl.

4%

Denizli Hazırgiyim ve Konf.İhr.Birl.

6,7%

İstanbul Hazırgiyim ve Konf.İhr. Birl.

76,3%

III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARIYLA İHRACAT

III.1 Ülke Grupları İtibarıyla İhracat Performansı

2011 Ocak-Eylül döneminde başlıca ülke grupları itibarıyla Türkiye’nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dağılımı ve payları, değişim oranları ile birlikte aşağıdaki tabloda verilmektedir.

2010 Toplam 2011 Toplam

Ocak - Eylül Konf'da Ocak - Eylül Konf'da Değişim

1000 $ Pay % 1000 $ Pay % %

AB Ülkeleri (27) Toplamı 8.483.903 79,9 9.962.209 80,4 17,4

Ortadoğu Ülkeleri Toplamı

(S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) 521.649 4,9 647.101 5,2 24,0

Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı

(Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) 417.833 3,9 482.510 3,9 15,5

Amerika Ülk eleri Toplamı

(ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) 374.853 3,5 404.023 3,3 7,8

Afrik a Ülkeleri Toplamı

(Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) 259.589 2,4 276.804 2,2 6,6

Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı

(Norveç, İsviçre, KKTC) 181.587 1,7 199.041 1,6 9,6

Serbest Bölgeler Toplamı 151.700 1,4 160.775 1,3 6,0

Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan,

Özbekistan, Kazakistan vb) 144.637 1,4 141.461 1,1 -2,2

Asya ve Okyanus ya Ülkeleri Toplamı

(Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) 84.300 0,8 123.964 1,0 47,1

Toplam Hazırgiyim ve Konfeksiyon

İhracat Kaydı 10.620.896 100 12.398.229 100 16,7

Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı

Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları

0 1.000.000 2.000.000 3.000.000 4.000.000 5.000.000 6.000.000 7.000.000 8.000.000 9.000.000 10.000.000

AB Ülkeleri (27)

Ortadoğu Ülk.

Eski Doğu Bloku Ülk.

Amerika Ülk.

Afrika Ülk. Diğer Avrupa Ülk.

Serbest Bölgeler

Türk Cumh. Asya ve Okyanusya

Ülk.

Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı

2010 - 2011 Ocak - Eylül

2010 Ocak-Eylül 2011 Ocak-Eylül

III.2 İhracatta Belli Başlı Ülkeler

Türkiye’den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ülke Almanya’dır. Bu konum yıllardır korunmaktadır ve 2011 Ocak-Eylül döneminde de Almanya en fazla ihracat yapılan ülke olmuştur. 2010 Ocak- Eylül dönemine kıyasla %19,8’lik artışla 3,2 milyar dolarlık ihracat yapılan Almanya’yı, %4’lük artışla 1,5 milyar dolarlık ihracat yapılan İngiltere, %30,9 oranında artışla 1,1 milyar dolarlık ihracat yapılan İspanya, %19 artışla 1 milyar dolarlık ihracat yapılan Fransa ve %29,2’lik artışla 679,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Hollanda takibetmektedir. Sırasıyla İtalya, Danimarka, ABD, Belçika ve Rusya Federasyonu, Türkiye’nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında diğer önde gelen ülkelerdir.

En fazla ihracat yapılan ilk on ülkenin tamamında ihracat, 2010 yılının eş dönemine kıyasla artmıştır. Artış oranları %4 ile %30,9 arasında değişmektedir. En yüksek oranlı ihracat artışı %30,9 ile İspanya’da, en düşük oranlı artış ise %4 ile İngiltere’de olmuştur. Bu artışlarla 2011 Ocak- Eylül döneminde İspanya’ya 1,1 milyar dolarlık ihracat yapılırken, İngiltere’ye 1,5 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır.

Birim: 1000 $

Toplam Toplam

2010 ^Konf.'da 2011 ^Konf.'da 2010 / 11

Ülkeler Ocak - Eylül ^{Pay %} Ocak - Eylül ^{Pay %} Değişim %

Almanya 2.644.858 ^24,9 3.168.539 ^25,6 19,8 İngiltere 1.483.789 14,0 1.543.430 12,4 4,0 İspanya 826.010 ^7,8 1.081.140 ^8,7 30,9 Fransa 852.836 ^8,0 1.014.527 ^8,2 19,0 Hollanda 525.517 4,9 679.050 5,5 29,2 İtalya 537.444 ^5,1 663.071 ^5,3 23,4 Danimarka 305.241 ^2,9 359.560 ^2,9 17,8 ABD 318.031 ^3,0 337.751 ^2,7 6,2 Belçika 296.838 ^2,8 325.874 ^2,6 9,8 Rusya Federasyonu 214.292 2,0 244.861 2,0 14,3

İlk 10 Ülke Toplamı 8.004.857 ^75,4 9.417.803 ^76,0 17,7 Toplam Hazırgiyim ve

Konfeksiyon İhracatı 10.620.896 ^100,0 12.398.229 ^100,0 16,7 İlk 10 Ülkenin Payı % 75 76

Kaynak: İhrac atçı Birlikleri Kayı tları

En Fazla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Yapılan Ülkeler 2010 - 2011 Ocak - Eylül