F o t o : M u z a f f e r
N e ş r i y a t t a r e s i m v e i l â n s a n a t ı
G ü z e l s a n a t l a r a k a d e m i s i afiş v e ilâncılık m u a l l i m i A h m e t M i t h a t
Paris'te yaptığım üç afişin fotoğraflarına ait.
bir iki satır yazarken (publisite) san'atinin neş- riyat kısmı üzerine umumî bir mütalea yürüt- mek te yersiz olmıyacaktır sanırım.
Bunu anlamak için insan ruhiyatına şöyle- ce bir bakalım. Bugünkü insan nedir? Nasıl bir şerait içinde yaşıyor. Onun ruhunun ne derece sıkışmış ve mihanikiyet peyda etmiş olduğunu hepimiz biliyoruz; işinde kolaylık arıyor, sabrı kısadır. Güçlükten kaçar ve bu yüzden onu alâ-
kalandırmayı bekleyen insanın ne kadar muciz (ve şiddetle dokunaklı) hareket etmesi lâzım - geldiğini artık kolayca tasarlıyabiliriz.
Publisite san'ati, bugünkü şekli insan ruhi- yatının bu son cilvesine uymağa çalışıyor, çalış- mıştır. Ve işte o noktai nazar üzerine yapagel- mekte olduğumuz eserlere ve o eserden bahset- meğe şimdi yaklaştık. Benim burada üş ayrı du- var afişim var. Birincisi İzmir sergisine aittir.
Burada her şeyden evvel İzmiri en bariz hususi- yetleri ile hatırlatmak lâzımdı. Profil bir insan başı görülüyor. Bu insanın yüzü tabiatin yoru- cu kompozisyonundan da aykırı bir ifade ile doğ-
rudan doğruya ve kendi tâbirimizce (şekillendi- rilmiş) sıcak bir leke denebilecek hususiyette bo- yanmıştır. Bir insan bağırıyor. Bu da en kısa yoldan daveti ima eder, uzun çapraşık bediiyet- lerden kaçınır bir edadır.
İkinci afiş, bir sahil vaziyetini gösteriyor.
Renkler ayni şiddetle seçilmiştir. Bundan başka bunun başlı basma bir hususiyeti daha vardır ki iktisadı gözetir. Bu tek afiş ayni zamanda beş a- fiş yerindedir. Plâjı, oteli, mayo mağazası, şem- siye ticareti ilh. olan muayyen bir mevzuun bu dört beş muhtelif müesseseleri hesabına tek ve iktisadî bir timsâldir. Bu beş ayrı müessese çok denemiyecek birer miktar para vermekle ve umumî bir nam altında hepsi dahi faideli olabi- lecek bir şümullü reklâm temin etmişlerdir. Bu- r a da neşriyat işinin ayrı bir şekli ve bugünkü cemiyet zaruretinden doğan tezahürüdür dene- bilir.
Üçüncü afijş Fransa balık ticaretile meşhur Britanya kısmının, afişlerde ekseriyetle tesa- düf edilen bir mevzuunu gösterir bir etüttür.
