DEVLET
GÜZEL
SANATLAR
AKADEMİSİ
YIL SONU
SERGİSİ
Resim bölümü - Utku VARLIK
d . e
1965 - 66 öğrenim yılı öğrenci çalınma-larından seçme eserleri bir araya getiren «Güzel Sanatlar Akademisi yıl sonu sergisi» Temmuz ve Ağustos aylarında Akademi ser-gi holünde seyircilere açık tutuldu. Bu ya-zımızda sergideki eserlerden ve Akademinin çalışma düzeninden kısaca söz edeceğiz. Fa-kat öncelikle bu konudaki Akademi Mü-dürü sayın Hüseyin Gezer'in dediklerini yan-sıtalım:
«Akademimiz 83. öğretim yılım tamam-lamış bulunuyor. Resim, Heykel, Mimarlık ve Dekoratif sanatların ihtiva ettiği çeşitli ihtisas kollarında devam eden bir yıllık çalış-maların meyvelerini sanat sever halkımıza sunuyoruz. Bu serginin aynı zamanda mes-lek seçme durumunda bulunan gençlerimiz için çok faydalı olacağına inanıyoruz. Ser-gilenen öğrenci çalışmaları, gençlerimizin mesleklere nasıl hazırlandığını göstermesi bakımından dikkate değer bir kompozisyon-dadır.
Burada Akademiye yeni giren öğrenci-lerin ilk yıllarda yaptıkları çalışmalarda kai-delere bağlı disiplinli ve titiz bir uğraşımı-nm, onu takip eden yıllarda meydana getir-dikleri eserlerde ise meslekî formasyonları için gerekli bilgi ve yeteneklerin edinilmesi çabalarını, bunlarla ilgili araştırmaların izle-rini tam bir açıklıkla müşahede etmek müm-kündür.
Diğer bir kısım eserlerde ise, öğrencile-rimizin sanatçı kişiliğinin, yaratıcı güçleri-nin gelişmesi ve bugünün sanat hareketle-riyle ilgilerini sağlamak maksadını güden serbest araştırma ve çalışmalara yer veril-diğini gösteren belgelerdir. Biz, sanatçı yetiş-tirmekle görevli bir kurum olarak öğretimin bu anlayış içinde yapılması gereğine inanıyo-ruz. Öğrencilerimiz bir yandan sanatın de-ğişmezlik niteliği kazanmış ana prensiplerini öğrenecekler, mesleklerinin icrası için lüzum-lu neticeyi, sürekli egzersizlerle elde edecek-ler, fakat ondan sonra tam bir özgürlük için-de çalışmalarını yapacaklardır.
Konunun bu yönünde, buna aykırı bir tutum, bir yandan sanatçı için hayat damarı demek olan yaratıcılığı kısırlaştırır, diğer
taraftan sanatkârlarımızı — çağının gidi-şiyle bağlarını kopararak— ileri ülkeleri uzaktan takip etmeğe mahkûm etmek olur. Şu ciheti büyük bir rahatlıkla belirte-biliriz ki Akademimizdeki öğretim bu yön-den dünyanın birçok ülkelerindeki benzeri kurumlardan daha ilerde bir anlayış ve tat-bikat içindedir.
Bu inançla mimar, ressam, heykeltraş ve — çeşitli ihtisas edinmiş — dekoratif sanat-lar bölümü sanatçısanat-larımızı toplumumuzun hizmetine veriyor, kendilerine verilecek gö-revi ehliyetle yapacaklarına güveniyoruz.»
Sergi gerçekten öğretim amaçlarını en iyi yansıtacak bir biçimde düzenlenmişti. Bü-tün bölümlerin hiç olmazsa en iyi işlerinden birkaç tanesini gösterebilmek düşüncesinin çözüm yolu sergiyi, sergi holü dışına da ta-şırmıştı. Orta kat koridorlarında mimarlık bö'ümünün projeleri, maketleri, 19 mimarî atölyesinin çalışmaları, akşam atölyesinde ise tiyatro dekoru bölümünün işleri yer almıştı. Sergi düzeninde büyük emekleri geçen Sabri Berkel ve Adnan Çoker'i burada anmadan geçemeyeceğiz.
Şimdi sırayla Akademinin bütün bölüm-lerini tanıyalım :
Y Ü K S E K M İ M A R L I K
B Ö L Ü M Ü :
Yüksek Mimarlık Bölümüne lise me-zunları imtihanla alınır. Beş yıllık bir öğre-timden sonra Yüksek Mimar ünvanı ile
dip-loma verilir. İlk iki yılda öğretim mesleğe hazırlayıcı niteliktedir. Atölye (proje) ça-lışması üçüncü yıl başlar. Her yılın birinci ve ikinci sömestrinde ayrı konularda altı pro-ie yapılır; altıncı proje diploma projesidir. Her sömestirde ikişerden üç yılda on iki eskiz yapılır. Eskizler birer günlüktür. Yal-nız beşinci yılın ikinci sömestrindeki iki eskiz üçer günlük çalışma ile hazırlanır. Konulan atölyede öğretmenleri verir. Öğrenciler ko-nuları istediği atölye öğretmeninden almakta serbesttir. Diploma projesinin çalışma sü-resi üç avdır. Bu yıl bölümün kabul sınavına
1020 kişi girmiş, 59 öğrenci kabul edilmiş ve aynı yıl 47 mezun vermiştir.
Y Ü K S E K R E S İ M
B Ö L Ü M Ü :
Akademi Resim Bölümünde uygulanan sanat eğitiminin amacı, güzel olan sanat eserlerini anlatmak ve sevdirmek hu sanat eserlerinin ışığı altında öğrencinin sanatçı kişiliğini bulmasına yardım etmek ve yaşa-dığı devrin anlayışına uygun eserler verme-sini sağlamaktır. Bunun için resim sanatının temel bilgileri öğretilir.
Resim bölümüne giren öğrenci ilk iki sömestr galeride antik heykellerden desen çi-zec, çeşitli devirlerin eserlerini inceler. İkin-ci yıldan itibaren seçecekleri atölyede sekiz sömestr çalışırlar ve sonunda eskiz, nü ve kompozisyon sınavında gösterecekleri başarı ile öğrenim biter. Her atölye öğretmeninin ayrı sanat anlayışı olmakla beraber, öğrenim
atölyelerine geçen heykel öğrencisi, ilk sö-mestirlerde çeşitli form karakterlerini tanıya-cak araştırmalar üzerinde durduktan sonra takip eden sömestirlerde plastik biçim anla-yışına yönelen çeşitli etüdler yapar. Öğren-cilerin bir heykelci olarak yetişmeleri için gerekli teknik ve artistik bilgi ile yeterlik bu çalınmalarla verilir. Bu çalışmalara ye-dinci sömestire kadar çamur ve alçı kullana-rak devam eden heykel öğrencisi, sekiz ve dekıızuncu sömestirlerde taş, tahta ve ma-den atölyelerinde değişik malzeme kullana-rak cnunla ilgili teknikleri öğrenir ve ayrıca atölye öğ-etmenlerinin yönetiminde yaratma r.üelerini geliştirici kompozisyonlar yaparlar. Onuncu sömestir diploma konkuruna ayrılır. Sergide bu eğitim, yönteminin her devresin-den başarılı işleri görmek mümkün olu-yordu.
Y Ü K S E K D E K O R A T İ F S A N A T L A R B Ö L Ü M Ü :
Yüksek Dekoratif Sanatlar Bölümüne liseyi bitirmiş olanlar imtihanla alınır; bö-lüm iç mimarî, tiyatro dekorları, seramik, grafik sanatlar, kumaş desenleri ve Türk süsleme sanatları olmak üzere altı ihtisas atölyesini ihtiva eder. Öğrenim süresi beş yıldır. İlk iki yıl desen çalışmaları ve mes-leğe hazırlık devresidir. Ondan sonraki dev-rede öğrenciler seçtikleri ihtisas atölyelerine dağılarak meslek öğrenimlerini yaparlar. Diploma konkuru - Mehmet G Ü L E R Y Ü Z
yöntemlerinin öğrencinin inceleme gücünü, yaratıcılığını ve kişiliğini geliştiren kendi çev-resine daha büyük bir ilgi ile ve ressamca bakmasını öngören, ortak yönleri vardır.
bi öğrencilerin tabiat ve geleneğe bağlı ola-rak eğitildikleri, bununla beraber kapalı ve geriye dönük kalmayıp yeniliklere, bilinçli bir şekilde açık oldukları da bir gerçektir.
Y Ü K S E K H E Y K E L
B Ö L Ü M Ü :
Yüksek Dekoratif Sanatlar Bölümünün amacı kültür ve ihtisas bilgisi ile memleke-tin sosyal ve endüstri âleminde yer alacak yaratıcı sanatçı yetiştirmektir.
Grafik sanatlar bölümü öğrencilerinin, yurdumuzda gün geçtikçe değeri daha çok
Heykel Bu sergideki eserlerde de görüldüğü gi- Resim öğreniminde öğrencilere
uygula-nan, belli formüllere bağlı kalmaları değil-dir. Öğrencinin tabiatı doğru olarak görmesi ve kendi kişiliği içinde bir yoruma varabil-mesi, önemlidir. Gelip geçmiş bütün usta-ları tanıması ve sevmesi gerekir. Sergideki örnekler bu yargıları doğrular niteliktedir. Ş:ınu açıkta görmek kolaydır; öğrencilerin başlıca amaçlarından biri de öğrencinin için-deki cevherin ortaya çıkması olmuştur.
Ağaç heykel - Mehmet AKSOY
Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Hey-'•.:1 Bölümü, galeri, heykel atölyeleri, taş, tahta, maden, uygulama atölyelerini kapsa-yan bir ihtisas bölümüdür. 5 yıllık bir öğre-nim süresi vardır. Öğrenci ilk yıl galeride antik eserlerden ve canlı modelden desen çiz-rek krnstrüksiyon, proporsiyon, plan gibi mesleğin temel bilgilerini kazanmağa çalışır. Galeriyi başarı ile bitirip ikinci devre
İç mimarlık - Orhan OĞUŞ
anlaşılan, çalışma alanı genişleyen reklâm konusunda yaptıkları afiş ve benzeri işler gerçekten başarılıydı. Tiyatroda kostüm ve dekor konusunda geleneksel ve en yeni akım-lara uyuakım-larak öğretim yapılan tiyatro dekoru atölyesi öğrencilerinin çalışmaları sergilen-mesindeki özelliklerle de ayrıca ilgiyi çeki-yordu. Tekstil sanayiinde yaratıcı yetiştir-mek amacı güden tekstil atölyesinde de her türlü kuramsal bilgiler öğretilir ve uygula-malar yapılır.
Tezhip ve minyatür atölyesinde Türk
sa-natının yüksek gelişme, devirlerindeki motif ve kompozisyon kuralları ile teknik bilgi öğ-retilir. Türk üslûbunu bozmadan yeni anla-yışta yapıt verebilecek sanatçılar yetiştirilir.
İç mimari atölyesinde bina içi fonksiyo-nu ile her türlü dekoratif eleman ve eşya-nın formu ve düzenlenmesi öğretilir. Bun-ları binanın armonisine uygun olarak hazır-lamak amacı ile etüdler yapılır. Bu yıl dip-loma projesi olarak verilen Sahilbent araba vapurunun turistik geziler için düzenlenmesi konusunun ilginç oluşu öğrencileri değişik ve başarılı çözüm yollan bulmağa yönelt-mişti.
Seramik atölyesinde, en eski kökleri ile yurdumuzun zengin bir sanat ve endüstri dalı olan seramik konusunda çalışma ve araştır-malar yapılır. Seramik atölyesinde bu yön-den memleket endüstrisinde ve mimaride, eski geleneklerde olduğu gibi yer alması ama-cı ile sanatçı yetiştirilir.
1881 de kurulan Akademi Cumhuriyetin ilk yıllarında büyük bir gelişme göstermiş, öğ-renci mevcudu bugünkünün üçte biri kadar olmasına karşın bugünkü binaya yerleşmişti. O devrin hızı ve Atatürk'ün irşadı ile bü-yük bir gelişme gösteren bu kurum kısa za-manda ileri ülkelerdeki benzeri kurumların düzeyine ulaşmıştır. Ne var ki bu ilgi Ata-türk'ten sonra sürüp gelmediği, devlet yöneti-cilerinin toplumsal kalkınma kavramı için-deki sanatın tartışma kabul edilmez yarını görmemezlikten gelerek ve hatta ona
gerek-Heykel
siz bir kurum gözüyle baktıkları için sanat konularını yüzüstü bırakmışlardır.
Bugün otuz milyon nüfuslu Türkiye'de hâlâ kırk yıl öncenin olanakları ile günü-müz gereksinmelerini karşılamağa çalışan, teşkilât kanunundan yoksun, öğretim üyele-rini gerektiği gibi yetiştirme olanakları bu-lunmayan ve öğrencilerinin bir kısmı iş han-larında çalışmalarına devam eden akademi-nin bu sergisi bütün güçlüklere rağmen ne denli büyük bir sanat tutkusuyla ortaklaşa bir heyecan içinde çalışıldığının somut ör-nekleridir.
