5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
BENZETME (Söz Sanatları) Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI ……….:
BENZETME (TEŞBİH)
Anlatımı kuvvetlendirmek, sözün etkisini artırmak için aralarında değişik yönlerden ilgi bulunan iki şeyden zayıf olanın kuvvetli olana benzetilmesine benzetme denir.
Tam bir benzetmede dört temel unsur vardır:
► Benzeyen: Zayıf unsur.
► Benzetilen: Kuvvetli unsur.
► Benzetme yönü: İki unsur arasındaki benzetme sebebi.
► Benzetme edatı: Benzetmede kullanılan “gibi, kadar” edatlarıdır.
ÖZELLİKLERİ:
1. İki varlık arasında kurulan ilgi sonucunda benzetmeler oluşturulur.
2. Cümlenin anlamını zenginleştirmek, anlatıma güç katmak için kullanılır.
3. Benzetme cümleleri, iki şeyden nitelik olarak zayıf olanın, güçlü olana benzetilmesiyle oluşturulur.
4. Ortak özelliklerden yola çıkılarak benzetme yapılır.
5. Benzetmenin dört unsuru vardır fakat bir benzetme cümlesinde dördününde bulunması gerekmez.
ÖRNEK:
Serkan keçi gibi inatçı bir çocuktur.
Benzeyen: Serkan
Kendisine Benzetilen: keçi Benzetme Edatı : gibi Benzetme Yönü : inatçılık
Bu cümlede Serkan, inatçılık bakımından keçiye benzetilmiştir. Burada keçinin inatçılık özelliği herkes tarafından bilindiğinden, benzetme çok rahat anlaşılmakta, söz daha etkili olarak anlatılmaktadır.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım İstiklâl Marşı’ndan alınan bu dizelerin ilkinde şair kendisini “sel”e benzetmiştir.
: ……….………. ALIŞTIRMA
♦ Aşağıdaki cümlelerde örnekteki gibi benzetme unsurlarını yazınız.
Hüseyin amcanın altın gibi bir kalbi vardı.
Benzeyen: kalp
Kendisine Benzetilen: altın Benzetme Edatı: gibi
Benzetme Yönü: değerli olması
Sokaktaki kavga, karıncaların şekere üşüşmesini hatırlattı bana.
Benzeyen: ………
Kendisine Benzetilen: ………..
Benzetme Edatı: ………
Benzetme Yönü: ………
Takım elbiseyi giyince iş adamları gibi olmuşsun.
Benzeyen: ………
Kendisine Benzetilen: ………..
Benzetme Edatı: ………
Benzetme Yönü: ………
Bulaşıklar dağ gibi yığıldı.
Benzeyen: ………
Kendisine Benzetilen: ………..
Benzetme Edatı: ………
Benzetme Yönü: ………
Pazardan aldığım biberler zehir gibi acıymış.
Benzeyen: ………
Kendisine Benzetilen: ………..
Benzetme Edatı: ………
Benzetme Yönü: ………
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİK ………..:
♦ Aşağıdaki cümlelerde benzetme bulunanları X ile işaretleyiniz.
[ ] Su akarken şırıl şırıl ses çıkarıyordu.
[ ] Formatı da attıktan sonra bilgisayar saat gibi tıkır tıkır işleyecek.
[ ] Çıkarım kürsüye, aslanlar gibi konuşmamı yaparım.
[ ] Babam keçi gibi inatçı bir adamdır.
[ ] Zamanında gelirse hiçbir sıkıntı oluşmaz.
[ ] Müziğin sesinden kulaklarım patladı.
[ ] Sabah yağan kar, beyaz bir çarşaf gibi tüm ovayı kapladı.
[ ] Leyla ile Mecnun gibi onlar da asla kavuşamayacaklar.
[ ] Çok yorulduğu için ağacın altında dinlendi.
[ ] Bulutlar pamuk balyaları gibi gökyüzüne yayılmışlardı.
♦Aşağıdaki görsellerle ilgili benzetme ilişkisi bulunan cümleler yazınız.
Altın Saç
………
Dağ Adam
………
: .………. TEST
1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde benzetme yoktur?
A) Eylül, gözyaşıdır kirpiklerimde biriken.
B) Sular öyle temiz ki annemin yüzü gibi.
C) Kulaklarım komşuların ayak sesinde.
D) Sürüp giden bir yaz düşüncesidir ellerin.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme vardır?
A) Öyle bir gösteri yaptı ki hayran oldum.
B) Dişleri inci gibi beyazdı.
C) Çocuklar parkta güzel güzel oynuyorlar.
D) İşi zamanında bitirmek için sabahlara kadar çalıştı.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme yapılmıştır?
A) Ağaçlarda kuş sesleri azalmıştı.
B) İçimizde kedi gibi çevik olan sadece Hasan’dı.
C) Mürettebat gemiyi terk etmeye başlamıştı.
D) Havanın ayazını içime çektim.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme yoktur?
A) Düşünce goncadır, dil tomurcuk.
B) Bacak kadar çocukla çekişmiş C) Sonuncu olduğuna çok üzülüyordu.
D) Pelinsu cin gibi bir öğrenciydi.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir benzetme vardır?
A) Onun gibi birini ilk defa görüyorum.
B) Bu sınıf diğer sınıftan daha başarılı.
C) Sen de Mehmet gibi çalışmalısın.
D) Elindeki taş hamur gibi ezilmişti.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme kullanılmıştır?
A) Yemyeşil doğa içimi güldürüyor.
B) Kadın içli içli ağlıyordu.
C) Melek annem her şeyi düşünür.
D) Kara gözlü çocuk çok tatlıydı.
8. Aşağıdakilerden hangisi tam bir benzetme olması için gereken unsurlardan değildir?
A) Benzetme edatı B) Benzeyen C) Benzetme yönü D) Kişileştirme
9. Aşağıdakilerden hangisinde benzetme yoktur?
A) Bembeyaz yorganıdır kar, dağların.
B) Kelebek gibi narin bir duyguya sahip arkadaşımız.
C) Dağlar akşam çökünce esnemeye başladı.
D) Gökyüzünün balıkları sayılır kuşlar.
