GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANA BİLİM DALI
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ANKARA İLİNİN KEÇİÖREN İLÇESİNDE ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN BRANŞ ÖĞRETMENLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ DERSİ VE
ÖĞRETMENİNE KARŞI TUTUMLARI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Münire TUNCA
Ankara
GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANA BİLİM DALI
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
ANKARA İLİNİN KEÇİÖREN İLÇESİNDE ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN BRANŞ ÖĞRETMENLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ DERSİ VE
ÖĞRETMENİNE KARŞI TUTUMLARI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Münire TUNCA
i
JÜRİ ONAY SAYFASI
Münire Tunca‘nın ANKARA ĠLĠNĠN KEÇĠÖREN ĠLÇESĠNDE ORTAÖĞRETĠM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN BRANġ ÖĞRETMENLERĠNĠN BEDEN EĞĠTĠM DERSĠ VE ÖĞRETMENĠNE KARġI TUTUMLARI baĢlıklı tezi... tarihinde, jürimiz tarafından Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalında Yüksek Lisans Yeterlik Tezi olarak kabul edilmiĢtir.
Adı Soyadı Ġmza BaĢkan:
Yrd.Doç. Dr. Nevin Gürbüz ……….
Üye (Tez DanıĢmanı): Yrd.Doç. Sibel SUVEREN ………
ii ÖNSÖZ
Toplumların geleceği için en önemli unsurlardan biri olan gençliğin, her açıdan eğitimi Ģarttır. Topluma faydalı gençler yetiĢtirmek için onların zihinsel, ruhsal yanlarının geliĢtirilmesi kadar, fiziksel özelliklerinde geliĢtirilmesi gerekir. Eğitim kurumlarında bir bütün olarak yetiĢtirilen öğrencilerin, fiziksel eğitimleri ise beden eğitimi öğretmenleri tarafından sağlanır.
Beden eğitimi ve spor yüksek okulunda okurken, mesleğimizin çok basit olduğunu ve gereksiz olduğunu düĢünen insanlarla karĢılaĢtım. Bunu araĢtırmak için konumu, branĢ öğretmenlerin beden eğimi dersine ve öğretmenine karĢı tutumlarını seçtim.
Bu araĢtırma, Ankara ilinin Keçiören Ġlçesinde ortaöğretim kurumlarında görev yapan branĢ öğretmenlerine uygulanmıĢtır.
AraĢtırmanın konu ile ilgili kiĢilere gerekli mesajları ileteceğine ve literatüre önemli katkıda bulanacağına inanılmaktadır.
Bu çalıĢmada anketlerin dağıtılmasında, cevaplanmasında ve toplanmasında emeği geçen branĢ öğretmenlerine teĢekkür ederim.
AraĢtırma süreci boyunca görüĢleri ile beni yönlendiren, her konuda desteğini ve yardımını esirgemeden yanımda olan çok değerli danıĢmanım Yrd Doç. Sibel Suveren‘e ve istatistik çalıĢmalarımda değerli bilgilerini esirgemeyen Prof.Dr. Latif Aydos‘a Ģükranlarımı sunarım.
Ayrıca manevi desteklerini benden esirgemeyen, çalıĢmalarım boyunca bana sabır gösteren ve yanımda olan oğullarım Emirhan ve Metehan‘a, eĢim Seydi Ali Tunca‘ya teĢekkür ederim.
iii ÖZET
ANKARA ĠLĠNĠN KEÇĠÖREN ĠLÇESĠNDE ORTAÖĞRETĠM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN BRANġ ÖĞRETMENLERĠNĠN BEDEN EĞĠTĠMĠ DERSĠ VE
ÖĞRETMENĠNE KARġI TUTUMLARI TUNCA, Münire
Yüksek Lisans, Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenliği Bilim Dalı Tez DanıĢmanı: Yrd.Doç. Dr. Sibel SUVEREN Haziran–2014,
100 sayfa
Bu araĢtırma ortaöğretim kurumlarında görev yapan branĢ öğretmenlerinin beden eğitimi dersi ve öğretmenine karĢı tutumlarını incelemek amacıyla yapılmıĢtır.
AraĢtırmanın örneklemini 2012–2013, eğitim-öğretim yılında, Ankara ilinin Keçiören ilçesinde ki 9 lisede görev yapan, 358 branĢ öğretmeni oluĢturmuĢtur.
AraĢtırmanın birinci bölümünde, eğitim, eğitimin amaçları, beden eğitimi, beden eğitimin genel amaçları,beden eğitiminin temel faydaları, beden eğitiminin eğitimin bütünlüğü içindeki yeri ve önemi üzerinde kavramsal çerçeve kapsamında durulmuĢ , ayrıca konu hakkında ülkemizde yapılan çalıĢmalar ele alınmıĢtır.
Ġkinci bölümde, Ankara ilinin Keçiören ilçesinde görev yapan 8 alanda gruplandırılmıĢ branĢ öğretmenlerinin Beden Eğitimi dersine ve öğretmenlerine karĢı tutumları incelenmiĢtir. Bu çalıĢmada yapılan bütün analizler SPSS 15.0 paket programı ile yapılmıĢtır.
AraĢtırma sonucunda, branĢ öğretmenleri beden eğitimi öğretmenlerinin en önemli görevi olarak 23 Nisan ve 19 Mayıs gösteri hazırlık çalıĢmalarını görürken, asli görevi olarak da okul takımlarını çalıĢtırmayı görmektedirler. Beden eğitimi öğretmeninin yaptığı iĢleri, matematik grubu öğretmenlerin %39,1 ve edebiyat grubu öğretmenlerinin % 48 diğer grup öğretmenlere oranla kolay iĢ olarak görmektedir.
Genel olarak derslere giren öğretmenlerin beden eğitimi dersi öğretmenlerine karĢı tutumlarında istatistikî bir farklılık olduğu gözlemlenmemiĢtir.
iv ABSTRACT
ATTITUDES OF SUBJECT MATTER TEACHERS, WORKING IN SECONDARY EDUCATION INSTITUTIONS IN KEÇĠÖREN DISTRICT OF ANKARA PROVINCE, TOWARDS PHYSICAL EDUCATION LESSON AND TEACHERS
TUNCA, Münire
Post Graduate, Physical Education and Sport Teaching Science Field Thesis Adviser: Asst. Prof. Dr. Sibel SUVEREN June-2013
100 pages
This study was conducted to investigate the attitudes of subject matter teachers towards physical education lesson and teachers.
The sample of this study consists of 358 teachers working in the 9 high schools in Keçiören district of Ankara province during 2012-2013 academic years.
At the first chapter of the study, education, purposes of education, physical
education, general purposes of physical education, basic advantages of physical education, significance and place of the physical education inside the integrity of the education are emphasized regarding the scope of notional frame, besides the studies that were conducted about the subject issue were dealed.
At the second chapter, attitudes of subject matter teachers who are working in Keçiören district of Ankara province and grouped in 8 branches towards the physical education lesson and teachers were investigated.
All analysises that were carried out in this study were made with SPSS 15.0 package software.
At the result of study, subject matter teachers consider that 23 April and 19 May demonstration preparative praxises are the prime duty of the physical education teachers and they consider training of the school teams is the fundamental duty. The works of the
physical education teacher‘s is considered easy job relatively the other group teachers besides the 39,1% of the Maths grouped teachers and 48% of the Turkish-Social grouped teachers.
Generally, an existing of statistical discrepancy cannot be unutterable of , the teachers who enters practice lessons towards the physical education lesson teachers.
v
İÇİNDEKİLER
JÜRĠ ÜYELERĠNĠN ĠMZA SAYFASI ... iii
ÖNSÖZ ... iv
ÖZET ... v
ABSTRACT ... vi
TABLOLAR LĠSTESĠ ... vii
GRAFĠKLER LĠSTESĠ ... viii
KISALTMALAR LĠSTESĠ ... ix 1.GĠRĠġ ... 1 1.1.Problem ... 3 1.2. AraĢtırmanın Amacı ... 4 1.3. AraĢtırmanın Önemi ... 4 1.4.AraĢtırmanın Sınırlılıkları ... 5 1.5.Varsayımlar ... 5 1.6.Tanımlar ... 6 2.KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 8 2.1.Eğitim 2.2. Beden Eğitimi….. ... 10
2.2.1.Beden Eğitimin Genel Amaçları ... 12
2.2.2.Beden Eğitiminin Temel Faydaları ... 14
2.3. Beden Eğitiminin Eğitim Bütünlüğündeki Yeri ve Önemi ... 15
2.4.BranĢ Öğretmeni………17
2.5.Beden Eğitimi Öğretmeni………..18
2.5.1.Beden Eğitimi Öğretmenin görevleri………18
vi
2.6. Tutum Kavramı………...20
2.6.1. Tutumu OluĢturan Öğeler………...…20
2.6.1.1. BiliĢsel Öğe ………21
2.6.1.2. Duygusal Öğe ………21
2.6.1.3 DavranıĢsal öğe ………...…21
2.6.2.Tutumların Özellikleri………22
2.6.3. Tutumların OluĢmasını Etkileyen Faktörler……….……….23
4..ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR ... 24 5. YÖNTEM ... 27 5.1.AraĢtırmanın Yöntemi ... 27 5.2.Evren ve Örneklem ... 27 5.3.Verilen Toplanması ... 28 5.4.Tutum Ölçeği ... 28 5.5.Verilen Analizi ... 28 5.BULGULAR ... 29 6.TARTIġMA ... 65 7.SONUÇ VE ÖNERĠLER ... 76 KAYNAKÇA ... 79 EKLER EK-1.Tutum Ölçeği ... 83
vii
TABLOLAR LİSTESİ
1. Tablo 1. Okul türüne iliĢkin tanımlayıcı istatistikler ...29 2. Tablo 2. Alanlarına göre öğretmenlerin dağılımı ...29 3. Tablo 3. Anket maddeleri ortalama standart sapma frekans yüzde analizi ...31 4. Tablo 4. BranĢ öğretmenleri ile beden eğitimi dersleri spor yapma alıĢkanlığını kazandırmak
için çok önemli fırsattır arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var
mıdır?……….33 5. Tablo 5 branĢ öğretmenleri ile madde 9 (okulumuzda beden eğitimi dersine ilgili olan
öğrenciler diğer derslerde de baĢarılıdır) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır?. ...35 6. Tablo 6. BranĢ öğretmenleri ile madde 40 (beden eğitimi dersinin müfredattan tamamen
çıkarılmasında bir sakınca yoktur) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır? 37 7. Tablo 7. BranĢ öğretmenleri ile madde 38 (okullarda beden eğitimi dersinin ideal olarak
uygulanması halinde öğrencilerin suça katılma oranlarını etkilemez) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır? ...39 8. Tablo 8 .BranĢ öğretmenleri ile madde 15(Okulumuzda beden eğitimi dersine ayrılan
imkânlar diğer derslere aktarılmıĢ olsa eğitimin kalitesi daha fazla artar) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır? ...41 9. Tablo 9. BranĢ Öğretmenleri Ġle Madde 7 (Haftalık Beden Eğitimi Dersi Saati Yeterlidir)
Arasında Ġstatistiksel Olarak Anlamlı Bir ĠliĢki Var Mıdır? ...43
10. Tablo 10. BranĢ öğretmenleri ile madde 39 (eğitim programında beden eğitimi dersi mutlaka olmalıdır) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır?...45 11. Tablo 11. BranĢ öğretmenleri ile madde 21 (öğrencinin eğitiminde; beden eğitimi
öğretmeninin yeri mutlaka olmalıdır) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır? ...47 12. Tablo 12. BranĢ öğretmenleri ile madde 49 (beden eğitimi öğretmenleri genellikle idareci
vasıflarına uygundurlar) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır? ...49 13. Tablo 13. BranĢ ile madde 23 (beden eğitimi öğretmeninin yaptığı iĢler yıpratıcı olmayan
viii
14. Tablo 14. BranĢ öğretmenleri ile madde 28 (beden eğitimi öğretmenini görünce sık sık ―neden daha ciddi bir branĢ seçmemiĢ‖ diye düĢünürüm) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır ...53 15. Tablo 15. BranĢ öğretmenleri ile madde 37 (23 nisan ve 19 mayıs gösteri hazırlıkları beden
eğitimi öğretmeninin en önemli görevidir) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır ………55
16. Tablo 16. BranĢ öğretmenleri ile madde 41 (okul spor takımlarını çalıĢtırmak beden eğitimi öğretmeninin asli görevidir) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var
mıdır?...57 17. Tablo 17. BranĢ Öğretmenleri Ġle Madde 13 (Beden Eğitimi Ders Ve Uygulamaları Okulun
Tanıtımı Açısından Önemlidir) Arasında Ġstatistiksel Olarak Anlamlı Bir ĠliĢki Var Mıdır?...59 18. Tablo 18. BranĢ öğretmenleri ile madde 29 (her okulda ideal bir beden eğitimi dersi için
gerekli olan imkânlar mutlaka olmalıdır) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır?...61 19. Tablo 19. BranĢ öğretmenleri ile madde 8 (fırsat buldukça beden eğitimi dersine katılan
öğrencileri keyif alarak izlerim) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki var mıdır?...63
ix GRAFİKLER LİSTESİ
Grafik 1. Okullarda spor salonu bulunmasına iliĢkin grafik………...30
Grafik 2. Beden eğitimi dersleri spor yapma alıĢkanlığını kazandırmak için çok önemli
fırsattır……….34Gra
fik 3. Beden eğitimi dersine ilgili olan öğrenciler diğer derslere de ilgilidirler………36
Grafik 4. Beden eğitimi dersinin müfredattan tamamen çıkarılmasında bir sakınca yoktur
……….38
Grafik 5. Okullarda beden eğitimi dersinin ideal olarak uygulanması halinde öğrencilerin
suça katılma oranları azalır……….40
Grafik 6. Okulumuzda beden eğitimi dersine ayrılan imkânlar diğer derslere aktarılmıĢ olsa
eğitimin kalitesi daha fazla artar………..…42
Grafik 7. Haftalık beden eğitimi dersi saati yeterlidir………....44 Grafik 8. Eğitim programında beden eğitimi dersi mutlaka olmalıdır………...46 Grafik 9. Öğrencinin eğitiminde; beden eğitimi öğretmeninin yeri mutlaka
olmalıdır………..48
Grafik 10. Beden eğitimi öğretmenleri genellikle idareci vasıflarına
uygundurlar………..50
Grafik 11. BranĢlar içinde beden eğitimi öğretmenliği en kolay
olanıdır……….52
Grafik 12. Beden eğitimi öğretmenini görünce sık sık ―neden daha ciddi bir branĢ
seçmemiĢ‖ diye düĢünürüm……….54
Grafik 13. 23 Nisan ve 19 Mayıs gösteri hazırlıkları beden eğitimi öğretmeninin en önemli
görevidir………..……56
Grafik 14. Okul spor takımlarını çalıĢtırmak beden eğitimi öğretmeninin asli
görevidir………..58
Grafik 15. Beden eğitimi ders ve uygulamaları okulun tanıtımı açısından
x
Grafik 16. Her okulda ideal bir beden eğitimi dersi için gerekli olan imkânlar mutlaka
olmalıdır……….62
Grafik 17. Öğrencilerimi spor yaparken görünce seyretmekten kendimi
xi KISALTMALAR LİSTESİ A) f :Frekans B) N :Denek Sayısı C) P :Anlamlılık Düzeyi D) SS :Standart Sapma E) X :Aritmetik Ortalama
1 GİRİŞ
Eğitim, bireyin davranıĢlarında kendi yaĢantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değiĢme meydana getirme sürecidir (Yalçın, 1995).
Eğitimin amacı; kiĢileri zihinsel ve fiziksel yönleriyle bir bütün olarak yetiĢtirmektir. Beden eğitimi ve sportif faaliyetlerde bu amacı tamamlayan bir eğitim sürecidir (Kaya, 1991: 311). Toplumların geleceği için en önemli unsurlardan biri olan gençliğin her açıdan eğitimi Ģarttır. Bu nedenle beden eğitimi faaliyetleri gençliğin eğitiminde etkin bir Ģekilde kullanılmalıdır. O halde genel eğitimin ayrılmaz bir parçası olan beden eğitimi faaliyetlerinin özellikle okullarda etkin bir Ģekilde uygulanması gerekmektedir (Ozaner, 1995).
Beden Eğitimi genelde ferdi olarak insan sağlığı, karakter geliĢimi, morali ve verimliliği, milli yönden sağlam, güçlü, potansiyeli ve varlığı ile doğrudan ilgili en etkili eğitim ve sağlıklı faaliyetlerdir. Bu bakımdan zihni ve fikri geliĢimin, ancak bedensel geliĢim ile uyumlu olması halinde insanın ve toplumun daha sağlıklı ve dengeli, mutlu uzun ömürlü, baĢarılı ve verimli olabileceği konusunda tam bir görüĢ birliği vardır (Özyiğit, 1995,s.78).
Spor, toplum hayatına çok değiĢik yollardan girmiĢtir. Bireylerin her zaman ilgisini çekmeyi baĢarmıĢ,öyle ya da böyle insanları etkisi altına almıĢ toplumsal bir olgudur. Toplumdaki her bireyin değiĢik beklentilerine beklentileri oranında cevap vererek, toplumsal hayatta belli bazı görevler üstlenmiĢtir.Kitleleri kendine bağlayan, onlar için vazgeçilmez zevkler, ihtiyaçlar doğuran bu olgu,artık toplumsal bir kurum olduğunu kabul ettirecek bir noktaya gelmiĢtir( Kılcıgil, 1998.)
Çocuklar çevresindeki Ģeyleri keĢfederken, hareketler onlar için bir araçtır, insan davranıĢlarında zihinsel ve duygusal alanlar birbirinden sanıldığı kadar bağımsız değildir. Tam tersine çocuğun psikomotor geliĢimi ve davranıĢları ile bu alanlar arasında sıkı bir iliĢki vardır. Bu durumda, beden eğitiminde önemli olan, yalnız koĢmak ya da oyun oynamak değil bu tür etkinliklerin belli bir amaca ulaĢmak için bir plan sayesinde uygulanmasıdır (Nebioğlu, 2006, s.442)
Beden eğitimi dersi çocukların fiziksel aktivitesini arttırırken beceri geliĢimlerine de olanak tanır. Kendine güvenme, bağımsız ve grupla hareket edebilme gibi kiĢilik
2
özelliklerinin geliĢimine yardımcıdır. Çocukların baĢarabileceği hedefler koyması ve uygulamasına, sosyalleĢmesine ve pozitif insan iliĢkileri kurmasına imkân sağlar. Sağlık bilinci oluĢturmak ve fiziksel uygunluğu geliĢtirmek gibi hedefleri vardır. (Finlay, Faulkner, Harrison, Roberts , Elton . 2005).
Beden ve hareket eğitiminin çocukların fiziksel ve davranıĢ geliĢimleri üzerindeki etkilerinin önemi göz önüne alınarak, beden eğitimi derslerini, ilköğretim okullarının ilk sınıflarından baĢlayarak, sistematik bir Ģekilde uygulamaya koymak ve programların geliĢimini gerçekleĢtirmek, günümüzde eğitimin sürekliliğini ve bütünlüğünü sağlamak açısından büyük önem taĢımaktadır (Ünlü ve Aydos, 2007). Bunları sadece beden eğitimi öğretmenleri yapamaz, okul müdürleri ve diğer öğretmenlerde katkı sağlamalı öğrencilere örnek teĢkil etmeliler ve çocuklara beden eğitimi ve spor kültürünü aĢılamalıdırlar.
Beden eğitimi dersleri genellikle uygulamalı ve oyuna yönelik hareket eğitimini kapsadığından, öğretmenler öğretimde öğrencilere daha yakın konumdadırlar ve gerektiğinde onlara katılarak onlarla oyun oynayabilmekte onlarla yarıĢabilmektedirler. Bu da öğrencilerle öğretmen arasındaki saygı ve sevgiyi daha ileri düzeye getirmektedir Okullarda beden eğitimi öğretmeni genellikle sevilen ve model alınan bir kiĢilik olarak öne çıkar. Okul takımlarının baĢında liderlik yapması, sınıf ortamından farklı alanlarda, öğrencilerin özgür hareket ettikleri alanlarda öğretim yapması onu bu çizgiye çeken davranıĢları sergilemesine neden olabilir.(Korkmaz ve ark, 2007, s.67-87)
Beden eğitimi dersi, çocuklar üzerinde sağladığı birçok faydaya rağmen, derse ayrılan sure bakımından, ülkemizde hak ettiği değeri bulamamaktadır. Oysaki geliĢme döneminde olan çocuklara beden eğitiminin katkıları gelecek nüfusumuzun temelini oluĢturmaktadır. Artık beden eğitimi ve sporun bireyin kiĢilik geliĢiminde olumlu etkileri bilinmektedir. Bireyin baĢarma güdüsünü doyurmada ve bireyi sosyal, çevresine karĢı daha anlayıĢlı daha olumlu, daha fazla kendine güvenen ve daha baĢarılı olmasında çok önemli rol oynamaktadır. Beden eğitimi dersine bakıĢ açısının değerlendirildiği çalıĢmalarda, genellikle okul yöneticisi ve öğrencilerin fikirlerinin sorgulandığı, okul örgütünün bir diğer önemli parçası olan branĢ öğretmenlerinin ikinci planda kaldığı göze çarpmaktadır. Okulun varlık nedeni öğrenciler ve toplumdur. Öğrencilere model olan da öğretmenlerdir. Bu nedenle, okullarda yapılan çalıĢmalarda okulun değerli bir parçası olan branĢ öğretmenlerinin de görüĢlerinin sorgulanması önemlidir.
3 1. Problem
Ankara ilinin Keçiören ilçesinde ortaöğretim kurumlarında görev yapan branĢ öğretmenlerinin beden eğitimi dersi ve öğretmenine karĢı tutumları ne düzeydedir? Alt Problemler
o Matematik dersine giren öğretmenlerin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
Matematik dersine giren öğretmenlerin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Fen derslerine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
Fen derslerine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Edebiyat dersine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
Edebiyat dersine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Tarih-Coğrafya derslerine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
Tarih-Coğrafya derslerine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Felsefe gurubu ve Din Kültürü derslerine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
Felsefe gurubu ve Din Kültürü derslerine giren branĢ öğretmenlerin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Yabancı dil öğretmenlerinin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
Yabancı dil öğretmenlerinin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Resim, müzik vb gibi uygulamalı ortak dersler grubuna giren öğretmenlerin beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
4
Resim, müzik vb gibi uygulamalı ortak dersler grubuna giren öğretmenlerin, beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları nasıldır?
Beden eğitimi öğretmenlerin, branĢ arkadaĢlarına karĢı tutumları nasıldır?
Beden eğitimi öğretmenlerinin, beden eğitimi dersine karĢı tutumları nasıldır?
1.2. Araştırmanın Amacı
Bu araĢtırmanın amacı, ortaöğretimde görev yapan branĢ öğretmenlerinin beden eğitimi dersi ve öğretmenine karĢı tutumlarına yönelik bir inceleme yaparak var olan durumu ortaya çıkarmaktır.
1.3. Araştırmanın Önemi
Günümüzde artık beden eğitimi ve sporun bireyin kiĢilik geliĢiminde olumlu etkileri bilinmektedir. Bireyin baĢarma güdüsünü doyurmada ve bireyi sosyal, çevresine karĢı daha anla yı Ģlı daha ol uml u, daha fazla kendine güvenen ve daha baĢarılı olmasında çok önemli rol oynamaktadır. Toplumda bireyleri spora sevk edecek sağlıklı ve doğru eğitim verecek spor adamları beden eğitimi ve spor yüksekokullarında yetiĢtirilmektedir ve çeĢitli bölgelerde Beden Eğitimi Öğretmeni olarak görev yapmaktadırlar. Okullarda öğrencilerin tam anlamıyla bir bütün olarak geliĢmesi için çalıĢılmakta ve fiziksel geliĢimini de beden eğitimi öğretmenleri sağlamaktadır.
Yapılan araĢtırmalarda, Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine karĢı tutumları, Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine iliĢkin tutumları, ilköğretim ikinci kademede öğrenim gören kız öğrencilerin beden eğitimi dersine karĢı tutumları, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları yöneticilerinin beden eğitimi dersi ve beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları, Ġlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin, Ailelerinin ve BranĢ Öğretmenlerinin Beden Eğitimi Dersine BakıĢ Açılarının Değerlendirilmesi, Türkiye de Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutumları ve buna benzer birçok araĢtırma yapılmıĢtır. Fakat ortaöğretimde görev yapan branĢ öğretmenleri ile ilgili araĢtırma yapılmaması beni bu araĢtırmaya teĢvik etmiĢtir.
5
tutumu önem kazanmaktadır. Bu araĢtırmada beden eğitimi öğretmenlerinin, branĢ öğretmenlerince nasıl algılandığı, eğitim anlayıĢının neresine yerleĢtirildiği, uygulamalarda karĢılaĢılan zorlukların temelinde hangi anlayıĢın yada tutumların gizlendiği ortaya çıkarılmaya çalıĢılacaktır.
1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları Bu araĢtırma;
Ankara ilindeki devlete bağlı ortaöğretim okulları ile sınırlıdır. Milli eğitim bakanlığı, Ankara Ġl milli eğitim müdürlüğüne bağlı ortaöğretimde görev yapan branĢ öğretmenleri ile sınırlıdır.
Ankara Ġl milli eğitim müdürlüğüne bağlı merkez ilçe Keçiören‘de ortaöğretim okulunda görev yapan branĢ öğretmenlerine uygulanacak anket ile sınırlıdır.
Milli eğitim bakanlığı, Ankara il milli eğitim müdürlüğüne bağlı ortaöğretimde görev yapan her branĢtan ulaĢılabilen öğretmenlere anket yapmakla sınırlıdır.
2012-2013 eğitim- öğretim yılı ile sınırlandırılmıĢtır.
1.5. Varsayımlar
BranĢ öğretmenlerinin; öğrencilerin ruhsal, zihinsel ve fiziksel geliĢimi için beden eğitimi dersinin gerekliliğine inanan, öğrencileri beden eğitimine teĢvik eden ve Beden Eğitimi öğretmenleriyle iĢbirliği içinde çalıĢan, beden eğitimi öğretmenlerinin görev tanımını iyi bilen ve beklentilerini bu yönde belirleyen çağdaĢ öğretmenler olmaları beklenmektedir.
Örneklem evrenin bir parçasıdır.
AraĢtırmada veri toplanmasına yardımcı olacak öğretmenlerin, anketi yanıtlarken görüĢlerini içtenlikle ve tam olarak yansıttıkları düĢünülecektir.
Seçilen araĢtırma yönteminin bu araĢtırmanın amacına, konusuna ve çözümüne uygun olduğu kabul edilmektedir.
6 1.6. Tanımlar
Eğitim, insanın bugünkü ve gelecekteki yaĢamına bir müdahaledir. Ġnsan düĢünce ve
davranıĢlarında amaçlı olarak istenilen yönde bir değiĢiklik gerçekleĢtirme sürecidir. Ġnsanın ve toplumun yararı ve yarını düĢünülerek uyumun ve üretkenliğin arttırılmasına yönelik düĢünce ve davranıĢ değiĢikliğini yaratma çabasıdır (Kodrzycki, 2006 s.2)
Eğitim; önce toplumun bireylerde bulunması istediği özellikler belirlenir, sonra
bunlar bireylere, hazırlanan uyarıcılar yardımıyla kazandırılmaya çalıĢılır. Bu iĢleme daha öncede belirtildiği gibi kasıtlı kültürlenme veya eğitim denir.(Çilenti,2008,s.13).
Eğitim, çoğu zaman kelime anlamı ile hemcinslerine benzer ve topluma faydalı bir
üyenin hazırlanması anlamına gelir (Tamer,1995).
Beden Eğitimi: Ġnsan b ü t ü n ü n ü o l u Ģ t u r a n f i z i k i , ruhi v e z i h n i vasıfların
bulunduğu, yaĢın ve genetik potansiyelin gerektirdiği verim gücüne ulaĢtırılması için bedeni aktiviteler ve oyun yoluyla yapılan faaliyetlerin bütünüdür (ġahin, 2002)
Beden Eğitimi: insan bedenselliğinin geliĢmesi için eğitim değeri taĢıyan ve
özellikle insan beceri ve yeteneklerinin geliĢmesine yönelik, bu yetenekleri bir araç yapmaksızın yapılan planlı çalıĢmaların tümüdür.(Demirci,2007,s.4)
Beden Eğitimi, bedensel etkinlikler aracılığı ile eğitimin sağlanmasıdır. Rekor kırma
veya Ģampiyon olma amacını gütmez.(Harmandar,2004,s.87)
Beden Eğitimi: Bedensel, ruhsal ve toplumsal davranıĢları oluĢturma eğitimidir.
Beden eğitimi genel olarak hareket etmeyi öğretmek biçiminde tanımlanabilir.
BaĢka bir tanımla; fiziksel hareketlerin planlı bir geliĢme doğrultusunda yaĢantıya dönüĢtürülmesi olarak tanımlanır.
Ünlü pedagoglardan olan Dr. Kull Goulhafer ― beden eğitimi; beden yolu ile yapılan genel eğitimdir. Beden bu etkinliğin yapılan yeridir. Amaç ise insanın bütünlüğüdür‖ demektedir (Kaya, 1991).
7
Tamer ve Pulur (2001)‘a göre Beden Eğitimi, kiĢinin fiziksel hareketlere katılmak suretiyle davranıĢlarında kasıtlı olarak beden eğitiminin amaçlarına uygun(bedensel, duygusal, sosyal ve zihinsel) değiĢme meydana getirme sürecidir. Beden eğitiminde eğitimin diğer alanlarından farklı olarak ―hareket öğrenme ve hareket yoluyla öğrenme‖ esas alınmaktadır. Bir baĢka değiĢle ―fiziksel hareket yoluyla insanın eğitilmesidir.‖
Spor: Bireyin beden ve ruh sağlığının geliĢtirilmesi, belli kurallara göre rekabet
ölçüleri içinde mücadele etme, heyecan duyma, yarıĢma ve üstün gelme ve gerçek anlamda baĢarı gücünün arttırılması kiĢisel açıdan en yüksek noktaya çıkarılması yolunda gösterilen yoğun çabalardır (Aracı, 1999).
Beden eğitimi ve spor; cinsiyet, yaĢ, ırk, din, dil farkı gözetmeksizin bireysel
anlaĢma, toplumsal kaynaĢma ve milletler arası iliĢkiler kurma birlik, beraberlik gösterme açısından oldukça büyük öneme sahiptir (Can,2002).
Öğretmen; çağdaĢ eğitim ve öğretim ilkelerine göre görev yapan , sadece ders
veren, sınav yapan ve not veren değil aynı zamanda bir organizatör, bir yönetici, bir rehber, bir izleyici ve bir değerlendiricidir (Çalık, 2003,s. 247)
Öğretmenler, okulda öğrenim ortamını zevkli hale getiren, öğrencileri ile sağlıklı
iliĢkiler kurarak en etkili yöntem ve stratejileri baĢarıyla kullanarak öğrencilerini öğrenmeye teĢvik eden sanatkârlardır (Büyükkaragöz-Çivi, 1996, s.5).
Tutum bir nesneye iliĢkin duygu, düĢünce ve davranıĢlardan oluĢmaktadır(Aydın,
2000).
Allport‘a (1935) göre tutum: ―YaĢantı ve deneyimler sonucu oluĢan, ilgili olduğu bütün obje ve durumlara karĢı bireyin davranıĢları üzerinde yönlendirici ya da dinamik bir etkileme gücüne sahip duygusal ve zihinsel hazırlık durumudur‖ (TavĢancıl,2002,s.65).
8
2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
2.1. EğitimEğitim; kelime anlamı, yerine göre, duruma göre, niyete göre farklı anlamlar kazanabilir. Bu açıdan bakıldığında birden fazla anlamının bulunduğu görülmektedir;
Terbiye; ahlak eğitimi, beden terbiyesi
Yönlendirme; ilmi yönlendirme, dini yönlendirme YetiĢtirme; bilimsel ve ahlaki yetiĢtirme
GeliĢtirme; yatay ve dikey olarak ikiye ayırırız. KiĢinin eğitim seviyesinin yükselmesine yatay geliĢme, büyümede dikeydir. Bedenin geliĢmesi yâda ülkenin büyümesidir.
ġartlandırma; belli bir duyguyu ve düĢünceyi kiĢide oluĢturmaktır. Eğitimin tanımları içindedir.
Uygulama; teoriden pratiğe geçiĢtir.
AlıĢtırma; öğrenileni pekiĢtirmedir (Çelikkaya,2009, s.19-20-21).
―Eğitim, bireyin davranıĢlarında kendi yaĢantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik yönde değiĢme meydana getirme sürecidir‖ (Yolcu, 1995, s.69).
Eğitim; insanları belli amaçlara göre yetiĢtirme iĢidir (Teke, N,1994, s.56).
Eğitim, insanın bugünkü ve gelecekteki yaĢamına bir müdahaledir. Ġnsan düĢünce ve davranıĢlarında amaçlı olarak istenilen yönde bir değiĢiklik gerçekleĢtirme sürecidir. Ġnsanın ve toplumun yararı ve yarını düĢünülerek uyumun ve üretkenliğin arttırılmasına yönelik düĢünce ve davranıĢ değiĢikliğini yaratma çabasıdır (Kodrzycki,2006,s.2).
Eğitim kavramı biri geniĢ öbürü dar olmak üzere iki ayrı boyutta kullanılmaktadır. GeniĢ anlamda, bireylerin içinde doğup yaĢadıkları toplumun değerlerini, bilgilerini, becerilerini öğrenmeleri ve kendilerinden sonra gelenlere öğretmeleri sürecini anlatır.
9
Eğitim kavramı özellikle 19. yy sonra daha çok dar anlamda kullanılmaktadır. Sistemli bir eğitim öğretim iĢi için örgütlenip uzmanlaĢmıĢ ‗‘okul‘‘ denilen resmi öğrenim kurumlarında, yine bu iĢ için özel olarak yetiĢmiĢ ‗‘öğretmen‘‘ denilen görevlilerce bilgi, değer ve becerilerin bireylere kazandırılmasına ‗‘eğitim‘‘ denir. Bu anlamıyla eğitim, ilköğretim, lise, üniversiteler kategorisine ayrılmıĢtır (Aydın,1990, s. 5-6).
Eğitim sürecini oluĢturmak için, insanın eğitim gereksinimlerini karĢılayacak amaçların ve bu amaçlara ulaĢtıracak davranıĢların uzmanlarca saptanması gerekir. Bu yüzden eğitimin bu tanımı, okul dıĢından çok, okulda oluĢturulacak planlı öğretim sürecine uygundur.(BaĢaran, 2007,s. 34)
Eğitim insanlık alanı kadar eski bir incelemedir. Bu inceleme alanında türlerde önemli rol oynamıĢlardır. Türk bilgini Farabi (870-950) eğitimi sözle yapılan eğitimden farklı olarak davranıĢ kazandırma iĢi olarak görmüĢ ve eğitimde ahlaki değeri olan davranıĢlar kazandırmayı vurgulamıĢtır. Öğretimde aklın çalıĢmasını ve geliĢtirilmesini amaç olarak göstermiĢtir.
Ġbn-i Sina (950-1036) batı dünyasında kendisinden sonra ileri sürülen ve modern eğitimin doğmasında rolü olan görüĢleri eserleriyle ortaya koyan bir Türk tıp bilginidir. Ġbn-i SĠbn-ina‘nın eğĠbn-itĠbn-im konusundakĠbn-i temel görüĢlerĠbn-i Ģunlardır:
1-Eğitim sınıf ve statü ayırmaksızın her çocuğa verilmelidir. 2- Çocuklara meslek eğitimi sağlanmalıdır.
3- Çocuklar okullarda kendi akran ve arkadaĢlarıyla eğitilmelidir.
4- Öğretmen öğrencileri tanımalı, onların yeteneklerini fark etmeli ve ona göre davranmalıdır.
5- Çocuğun eğitiminde onun istek ve ilgilerine önem verilmelidir.
6-Öğretimde deneye, gözleme ve olayların nedenlerini araĢtırmaya yer verilmelidir. 7- Eğitim ve öğretimde araç gereç kullanılması kendine özgü konu olarak ele alınmalıdır.
10
8-Çocuk üzerinde baskı yapmadan eğitim sağlanmalıdır (Teke, 1994: 56-57).
Bütün toplumlarda eğitimin amacı, yeni kuĢaklara bir kültür birikimini aktarmak, gençlerin davranıĢını yetiĢkinlerin hayat tarzı yönünde biçimlendirerek, gelecekteki toplumsal rollerine doğru yöneltmektir. En ilkel kültürlerde örgün (formel) eğitim, okul ve öğretmenlik gibi uzmanlaĢmıĢ kurum ve iĢlevler hemen hiç yoktur; genellikle bütün toplumsal çevre ve etkinlikler okul iĢlevi görür, yetiĢkinlerin hemen tümü öğretmen konumundadır. Toplumlar karmaĢıklaĢtıkça, kuĢaktan kuĢağa aktarılacak bilgi birikimi kimsenin tek baĢına taĢıyamayacağı kadar çoğalır, kültür aktarımının daha seçici ve etkin yolları geliĢtirmek gerekir. Okullarda ya da okul niteliği taĢıyan kuruluĢlarda öğretmenliği meslek edinmiĢ kiĢilerce sürdürülen örgün eğitim bu gereksinimi karĢılar. Eğitimin örgünleĢmesiyle birlikte okul, çocukları belirli bir süre için ailelerinden ayırır ve öğrenim, genç kuĢakların toplumca onaylanmıĢ bir etkinliği durumuna gelir.
Yukarıdaki açıklamalardan anlaĢıldığına göre eğitim, birey ile onun yaĢadığı sosyal çevre arasında oluĢan bir süreçtir. Eğitim sırasında birey, içinde yaĢadığı toplumun verdiği kültürü almak, o toplum içinde istenen ve geçerli olan davranıĢları kazanmak zorundadır. Her toplum, kendisini oluĢturan bireylerin, toplumu geliĢtirerek devam ettirecek özellikleri(yani davranıĢ gruplarını) kazanabilecek Ģekilde yetiĢmelerini ister. Bunun için, önce toplumun bireylerde bulunması istediği özellikler belirlenir, sonra bunlar bireylere, hazırlanan uyarıcılar yardımıyla kazandırılmaya çalıĢılır. Bu iĢleme daha öncede belirtildiği gibi kasıtlı kültürlenme veya eğitim denir.(Çilenti,2008,s.13).
2.2. Beden Eğitimi
Beden eğitimi ve spor iki taraflı bir medyan gibidir, bir yüzünde kuvvet dayanıklılık iyi duruĢ, esneklik, denge, sinir- kas uyumu becerileri gibi geliĢen ve devamlılığı sağlayan ‗‘fiziksel‘‘ diğer yüzünde ise bütün bu özellikleri kazanmıĢ olan insanın davranıĢlarında meydana gelen ve kendi niteliklerinde geliĢme ve bütün bunların verdiği mutluluk gibi özellikler bulunmaktadır(Kasap, Karagözoğlu, KemertaĢ,1999,s.15).
Beden eğitimi milli eğitimin temel ilkelerine uygun olarak kiĢinin beden, ruh ve fikir geliĢimini sağlamaktır. Ġnsanın, toplum kurallarına uygun olarak yaĢaması, birbiriyle olan iliĢkilerinin iyi örneğini verebilmesi, yardımsever, insan haklarına saygılı, dürüst
11
davranması, zeki ruhsal ve beden sel yapı itibariyle sağlıklı olmasıyla bağlantılıdır. Beden eğitimi, insanın sosyalleĢebilmesi ve kiĢiliğini bulup doğru bir çizgi üzerinde yol almasında büyük rol oynar. Kısaca beden eğitimi bireyin beden sağlığını, ruh sağlığını, beden becerilerini geliĢtirmeye yönelik, gerektiğinde çevresel koĢullara ve katılımcıların özelliklerine göre değiĢtirilebilen esnek kurallara dayalı, oyuna, cimnastiğe, spora dönük alıĢtırma ve çalıĢmaların tümünü kapsayan geniĢ tabanlı bir etkinliktir.(Aracı,2001,s.5)
Beden eğitimi, motorik ve fiziksel aktiviteler yoluyla genel eğitimin önemli bir safhası olan, kiĢilik geliĢimi ve sosyal geliĢimi içeren bir programı kapsar. Tüm kiĢilerin seçilmiĢ ve kontrol edilmiĢ aktivitelere düzenli katılarak eğitimin özel bir alanı olan maksimal fiziksel-fizyolojik ve sosyal geliĢimi meydana getirir.(Kasap, Karagözoğlu, KemertaĢ,1999,s.15)
Beden Eğitimi‘nin sözcük olarak ortaya çıkması ve kavramsallaĢmasının tarihi çok gerilere kadar gitmektedir. Eski yunan eğitim ideali ‗‘kalokagathia‘‘da yer alan cimnastik kavramına kadar uzanmaktadır. Eski yunanda eğitimin özünü oluĢturan ‗‘kalokagathia‘‘(hem iyi hem güzel insan olma)ideali ahlaksal ve fiziksel bir idealdi. ‗‘kalos‘‘ (güzel) insanın fiziksel güzelliğine ‗‘agothos‘(iyi) ise insanın ahlak yanını vurgulardı. Böylece iyi bir adamdan, baĢarılı bir adam olması da beklenirdi. Eski Yunanlı felsefeciler insanların sahip oldukları fiziksel güzelliğin, gücün ve sağlığın, ahlaksal erdemlerden ayrılamayacağını ve bunların fiziksel aktivitelerle güdülendiğinde ‗‘mükemmel insan‘‘ ın yaratabileceği düĢüncesinde birleĢirlerdi. Rönesans‘la birlikte insanın geliĢmesinde eğitimin rolü öne çıkmaya baĢlamıĢtır. Sağlıklı bir birey ve toplumun yaratılmasında bedensel eğitim ile zihinsel eğitimin birlikte yürütülmesi gerektiği düĢüncesi düĢünür ve eğitimciler tarafından önemle vurgulanmıĢtır. Eğitim ve öğretim kurumlarında matematik fen ve diğer bilimlere yönelik eğitimin yanında beden eğitimi de yerini almıĢtır. Beden eğitimi kavramı beden eğitimi ve spor bilimciler tarafından aĢağıdaki Ģekillerde tanımlanmıĢlardır.
K.Gaulhofer‘e göre: insanın beden yoluyla yapılan genel eğitimidir. Etkinlik noktası insanın bedenidir. Amaç insanın tüm kiĢiliği ve bütünlüğüdür.
12
H.Groll‘a göre: insanın bedensel varlığının geliĢmesine yönelik ereksel bir eylemdir. Bu eylem, insanın mükemmelleĢmesine hizmet eder. Hareket yeti ve yeteneklerinin geliĢtirilmesini amaçlar.
Beden eğitimi; orta Ģiddetteki fiziksel aktiviteler yoluyla insanın geliĢimini yükseltmeyi ve insanın performansını geliĢtirmeyi amaçlayan eğitimsel bir süreçtir.
Beden eğitimi: bireyin performansını arttırmak için yapılan orta Ģiddetteki aktivitelerdir.
Beden eğitimi; vücudu güçlendirmek ve sağlığı korumak amacıyla araçlı yâda araçsız hareketler yapma.
Beden eğitimi; milli eğitimin temel ilkelerine uygun olarak kiĢinin beden, ruh ve fikir geliĢimini sağlamaktır.
Beden eğitimi; kiĢinin, bedensel, ruhsal ve zihinsel geliĢimini sağlamak amacı ile yapılan oyun, cimnastik ve spor etkinliklerinin tümüdür.
Beden eğitimi; sosyal ve ekonomik kalkınmanın temel unsuru olan insanın beden ve ruh sağlığını geliĢtirmek, kiĢiliğin oluĢmasını, karakter özelliklerinin geliĢmesini sağlamak, kililer, toplumlar ve uluslararasında dayanıĢma, kaynaĢma ve barıĢı sağlamak, kiĢinin mücadele gücünü artırmak amacıyla yapılan beden faaliyetlerinin tümüdür.
Beden eğitimi, bedensel etkinlikler aracılığı ile eğitimin sağlanmasıdır. Rekor kırma veya Ģampiyon olma amacını gütmez.(Harmandar,2004,s.87)
2.2.1. Beden Eğitimin Genel Amaçları
Atatürk ilke ve inkılâpları, anayasa, milli eğitim temel kanunu ve Türk milli eğitiminin temel amaçları doğrultusunda; öğrencilerin geliĢim özellikleri de göz önünde tutularak, onların kiĢisel ve toplumsal yönden sağlıklı, mutlu, iyi ahlaklı ve dengeli bir kiĢilik sahibi, yapıcı, yaratıcı ve üretken, milli kültür değerlerini ve demokratik hayatın temel ilkelerini benimsemiĢ fertler olarak yetiĢtirilmeleri genel amaçtır.
13
Atatürk‘ün ve düĢünürlerin beden eğitimi ve spor konusunda söyledikleri sözleri açıklayabilme
Bütün organ ve sistemlerini seviyesine uygun olarak güçlendirebilme ve geliĢtirebilme.
Sinir, kas ve eklem koordinasyonunu geliĢtirebilme.
Ġyi duruĢ alıĢkanlığı edinebilme.
Beden eğitimi ve sporla ilgili temel bilgi beceri, tavır ve alıĢkanlıklar edinebilme.
Ritim ve müzik eĢliğinde hareketler yapabilme.
Halk oyunlarımızla ilgili bilgi ve beceriler edinme ve bunları uygulamaya istekli olabilme.
Milli bayramlar ve kurtuluĢ günlerinin anlamını ve önemini kavrayabilme, törenlere katılmaya istekli olabilme.
Beden eğitimi ve sporun sağlığa yararını kavrayarak serbest zamanlarını spor faaliyetleriyle değerlendirmeye istekli olabilme.
Temel sağlık kuralları ve ilkyardım ile ilgili bilgi, beceri, tavır ve alıĢkanlıklar edinebilme.
Tabiatı sevme, temiz hava ve güneĢten faydalanabilme.
ĠĢbirliği içinde çalıĢma ve birlikte davranma alıĢkanlığı edinebilme.
Görev ve sorumluluk Alma, lidere uyma ve liderlik yapabilme.
Kendine güven duyma, yerinde ve çabuk karar verebilme.
Dostça oynama ve yarıĢma, kazananı takdir etme, kaybetmeyi kabullenme, hile ve haksızlığın karĢısında olabilme.
14
Kamu kaynaklarını iyi kullanma ve koruyabilme
Spor araç ve tesisleri hakkında bilgi sahibi olma ve bunları gereği gibi kullanabilme (Aracı,2001,s. 9-10).
2.2.2. Beden Eğitiminin Temel Faydaları
Eğitim, tüm organizmayı içerir. Zihin-beden bütünlüğü eğitimin temel felsefesini oluĢturur.
Beden eğitimi genel eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. Beden eğitiminin amaçları genel eğitimin amaçlarına uygundur ve bu amaçların gerçekleĢtirilmesine katkıda bulunur.
Beden eğitimi etkinlikleri büyüme ve geliĢme için temeldir. Ġnsan organizmasının optimum geliĢmesi büyük kas gruplarının katıldığı bedensel etkinliklere bağlıdır.
Beden eğitimi serbest zamanların kullanımına katkıda bulunur.
Beden eğitimi, kendini ifade etme ve yaratıcılık olanakları sağlar. Bedenin bireyin duygularını ifadede kullanılması, yeni hareketlerin yaratılmasında zengin olanaklara sahiptir.
Beden eğitimi kültürel geliĢmeye katkıda bulunur. Estetik beğeniye ve artistik üretime olanak sağlar.
Beden eğitimi, duyguların kontrol edilmesine katkıda bulunur. Oyun ve spor ortamındaki etkileĢim duyguların boĢalımı ve kontrolü için uygun olanaklar sağlar.
Beden eğitimi, karakter ve kiĢilik geliĢimine katkıda bulunur. Güçlü bağlar, bağlılık, takım ruhu, grup etkileĢimi, oyun ve spor alanlarında görülen özelliklerdir. Bu özelliklerin kiĢilik geliĢimine katkıları vardır. Takım arkadaĢlarına, rakibe uyum, toplumsal uyumun sağlanmasına etkili olur.
15 Psikomotor becerileri geliĢtirir.
Sağlık ve korunma alıĢkanlıkların geliĢimini sağlar.
Zihinsel geliĢim için olanaklar sağlar.
Demokratik süreçlere katlıda bulunur. Sınıf etkinliklerinin planlanması ve yürütülmesinde tüm bireylerin katılımı gereklidir.
Beden eğitiminin temelinde biyoloji, psikoloji ve sosyoloji belirtileri yer alır. Programların planlanmasında bu alanlardan yararlanılır.
Beden eğitimi, bireyin gereksinimlerine dayanır. Hareket, en temel gereksinme olarak kabul edilir. Fiziksel etkinlik yaĢamak için gereklidir. Durağan modern yaĢam, bu bağlamda beden eğitimini daha da önemli kılar.
Oyun, eğitsel potansiyele sahip içgüdüsel bir dürtüdür. Oyunun dinamik niteliği bireylerin daha uygun davranıĢ biçimleri elde etmelerinde kullanılabilir.(Aracı, 2001,s.10-11)
2.3. Beden Eğitiminin Eğitimin Bütünlüğü İçindeki Yeri ve Önemi
Beden eğitimi, motorik ve fiziksel aktiviteler yoluyla genel eğitimin önemli bir safhası olan, kiĢilik geliĢimi ve sosyal geliĢimi içeren bir programı kapsar. Tüm kiĢilerin seçilmiĢ ve kontrol edilmiĢ aktivitelere düzenli katılarak eğitimin özel bir alanı olan maksimal fiziksel-fizyolojik ve sosyal geliĢimi meydana getirir.(Kasap, Karagözoğlu, KemertaĢ,1999,s.15)
Genel eğitimin tamamlayıcısı ve ayrılmaz bir parçası olan beden eğitimi, organizmanın bütünlüğü ilkesine dayalı olarak kiĢiliğinde eğitimidir. Öğrencinin geliĢim özellikleri göz önünde tutularak; onların fert ve toplum yönünden sağlıklı, mutlu, iyi ahlaklı
16
ve dengeli bir kiĢilik sahibi, yapıcı, yaratıcı ve üretken, milli kültür değerlerini ve demokratik hayatın gerektirdiği davranıĢları kazanmıĢ fertler olarak yetiĢtirilmeleri için en önemli araçtır
Eğitim konusunda ilk filozoflardan sayılan Eflatun eğitimi tanımlarken, ‗‘insanda beden ve ruh güzelliğini geliĢtirmektir‘‘ demektedir. Eflatun, insanda bedensel yapı ile zihinsel, duygusal yapı arasındaki uyuma, bunun insan için taĢıdığı önemi vurgulamıĢtır.
Beden eğitimi, insanın bedensel ve ruhsal eğitimine doğrudan olumlu etkilerde bulunurken, kiĢinin bu eylem içinde kendini tanımasına ve tanıtmasına, toplum yaĢamında yerini almasına yardımcı olur.
Antik çağın ünlü düĢünürü Platon‘un ‗‘zihinsel eğitim ve bedensel yetilerini en güzel Ģekilde bağlayan ve onları en ölçülü Ģekilde ruhun hizmetine sokan tam eğitilmiĢ ve uyum sağlamıĢ insandır‘‘ görüĢü bugünde etkinliğini ve geçerliliğini korumaktadır.
Eğitim bütünlüğü içinde bireyi ve toplumu eğitimde beden eğitimi araç olarak kullanırken amaç olarakta yapılmaktadır. Beden eğitimi, öz varlığımız olan bedensel ve ruhsal sağlığımızı doğrudan etkiler. Zihinsel olarakta daha uyanık, disiplinli, bilinçli olmamızı sağlar. Bedensel olarakta daha güçlü, kuvvetli ve dayanıklı, iĢ verimi daha yüksek, becerikli, yaratıcı ve üretken olmamıza yardım eder. Toplumsal olarak kurallara ve yasalara, yandaĢına ve karĢıtına saygı duyan, güzeli doğruyu alkıĢlayan, baĢarısızlığı araĢtıran, bilinçli bir toplum oluĢturur.
Çocuğun içindeki saldırganlığın ve geçimsizliğin törpülenmesi yâda yetiĢkinin günlük yaĢamındaki tek düzeliğin verdiği gerginliğin giderilmesi beden eğitimi etkinlikleriyle gerçekleĢir. Çocuğun oyun içinde, oyun kurallarına göre hareket etmeyi öğrenmesi, yasaları daha kolay tanımasına ve daha uyumlu bir kiĢi olarak toplumda yerini almasına yardımcı olur. Oyun, içinde takım arkadaĢlarıyla birlikte ortaklaĢa baĢarı için savaĢ verilir. Taklitler geliĢtirilir, önlemler alınır. Kendine, takımına, taraftarına ve temsil ettiği kesime zararlı olabilecek davranıĢları göstermekten kaçınarak özdenetimle disipline olur. Sporda sağladığı üstün baĢarı, kiĢiliği ve oyun zekâsıyla arkadaĢlarına sağladığı üstünlük, onun zamanla liderlik özelliğini de ortaya çıkarır.
17
Beden eğitimi: çocuğun hareket etme, motorsal beceriler yoluyla yaĢantı edinme, mücadele etme ve takdir edilme, baĢka çocuklarla oynama ihtiyaçlarını karĢılar.
Çocuklar, okullara farklı çevrelerden gelirler. Bu nedenle, bu her biri değiĢik yeteneğe, ilgi ve ihtiyaçlara sahiptir. Üst düzeyde geliĢimleri sağlayabilmek için öğretmen, öğrencilerinin geliĢim özelliklerini, ilgi ve ihtiyaçlarını iyi bilmelidir. Öğretmenler, öğrencilerini daha iyi anlamalı ve onlara uygun etkinlikler düzenlemelidir (Harmandar,2004,s. 90-91).
2.4. Branş Öğretmeni
Öğretmenlik geçmiĢten günümüze kadar süregelen bir meslektir. Ġnsanoğlunun var olduğu tarihten günümüze kadar geçen süre içerisinde, her toplumda önem temsil eden öğretmenlik, bu önemini halen korumaktadır. Toplumlarda bu günkü çabalar, değiĢen bilim dünyasına ayak uyduracak, toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilecek, üstün bilgi ve beceri ile donatılmıĢ öğretmenlerin yetiĢtirilmesi üzerinedir(Yıldız,2003)
BranĢ öğretmeni: bir veya bir grup dersin öğretmenlerine denir.(MEB kurumlar yönetmeliği mad.4)
2.5.Beden Eğitimi Öğretmeni
Beden eğitimi öğretmeni, öğrenci geliĢimini sağlamak için ona komuta etmemekte, emir vermemekte, rehberlik etmekte, öğrencinin vücudunu tanıması ve çevreye uyum sağlaması için caba sarf etmektedir. Öğretmen sadece kuru bilgi aktaran ya da beceriyi sunan değil, sorun çözmede öncü, disiplinde tutarlılık sağlayan, uygar dünyadaki geliĢmeleri izleyip öğrencilerle paylaĢabilen, konu alanını bilen, öğreteni değil, öğretmeni ön planda tutan kiĢidir (Demirhan ve ark., 2002,s.35 - 41).
Beden eğitimi öğretmeni; ders dıĢı spor faaliyetleri organize ederek eğitim ve öğretim faaliyetlerinin ―okulda baĢlar, okulda biter‖ anlayıĢının değiĢmesine öncülük ederek, kiĢinin fiziksel, ruhsal ve zihinsel geliĢiminin verimli ve etkili olarak geliĢtirmesini sağlayan, alanında eğitim almıĢ uzman eğiticilerdir. Ders içi ve ders dıĢı spor faaliyetleri
18
yoluyla öğrencileri etkileyerek onlarda istenilen davranıĢ değiĢikliklerini kazandırması açısından önem taĢımaktadırlar(Kul,2008).
Okullarda beden eğitimi öğretmenleri, dersin amaçlarına da yansıtabilecekleri bir anlayıĢ içerisinde olmalıdırlar.
Bu anlayıĢ paralelinde;
1. Beden eğitiminin sadece klasik amaçları yanında öğrencileri bir yaĢam boyu bedensel etkinliklere katılımlarını teĢvik etmek.
2. Sağlıklı olmanın sonuçta iyi bir yaĢamın gerçekleĢmesinin önemli bir koĢulu olduğunu öğretmek.
3. Beden eğitimi ile rekreasyon arasındaki yakın iliĢkiyi boĢ zamanların verimli bir Ģekilde değerlendirilmesi bakımından açıklamak olduğu belirtilebilir(Karaküçük,1999).
2.5.1.Beden Eğitimi Öğretmeninin Görevleri
Beden eğitimi konusu ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranıĢların, hangi yaĢ düzeylerindeki öğrenci gruplarına, hangi yöntemlerle kazandırılacağı, MEB tarafından onaylanan öğretim programları ve ilgili mevzuatta belirtilmiĢtir. Beden eğitimi öğretmeni, bu program çerçevesinde,
Eğitim vereceği grubun düzeyine uygun bir çalıĢma planı hazırlar,
Kendisine ayrılan ders saatlerinde bu planı uygulayarak öğrencilere alanı ile ilgili bilgi ve beceri kazandırır,
Öğrencilerin baĢarılarını değerlendirir, baĢarı düzeylerini artırıcı önlemler alır,
Eğitici kol çalıĢmalarında görev alarak öğrencilerin yeteneklerini geliĢtirici etkinlikler düzenler,
Öğrencilerin geliĢimlerini izler, sorunlarının çözümüne yardımcı olur,
Alanı ile ilgili geliĢmeleri izler, bunların öğretim programlarına yansıtılması için ilgililere önerilerde bulunur,
19
Nöbetçi olduğu günlerde, okulun düzen ve disiplinini sağlamak üzere görev yapar,
Sınıf öğretmeni olarak, öğrencilerin alan ve ders seçmelerine yardımcı olur, yönetimle iliĢkilerini sağlamaya çalıĢır.
2.5.2.Mesleğin Gerektirdiği Özellikler
Beden eğitimi öğretmeninin hem alanı hem de öğretmenlik mesleği ile ilgili niteliklere sahip olması gerekir. Beden eğitimi öğretmeni olmak isteyenlerin;
Spor yeteneği olan,
Göz-el ve ayaklarını eĢgüdümle kullanabilen,
Bedence sağlam ve güçlü,
Spora karĢı ilgili ve bu alanda baĢarılı,
DüĢüncelerini baĢkalarına açık bir biçimde aktarabilen,
Ġyi bir öğrenme ortamı sağlayabilen,
Dikkatli, iĢine özen gösteren,
Mesleğinin sorunları ile ilgilenen ve çözüm yolları bulmaya çalıĢan,
-Ġnsanlarla iyi iletiĢim kurabilen, sevecen, hoĢgörülü, sabırlı,
Öğrencilerin duygu ve düĢüncelerini anlayabilen,
Kendini geliĢtirmeye istekli, coĢkulu, yaratıcı kimseler olmaları gerekir(htpp//mebk.12meb.gov.tr).
20 2.6. Tutum Kavramı
Tutum günlük hayatta birçok alanda kullanılmaktadır. Günlük dilde ‗‘inanç‘‘, ‗‘görüĢ‘‘ ve tutum kelimeleri birbiriyle karıĢtırılarak, bazen de biri diğerinin yerine geçmek üzere kullanılır. Tutumlar üzerindeki araĢtırmalar ilerledikçe, tutum kavramı daha keskin bir anlam kazanmıĢ, tanımında da değiĢiklikler olmuĢtur (Hünük, 2006,s.11) Buna göre tutuma iliĢkin tanımlar aĢağıda verilmiĢtir.
Allport‗a (1935) göre tutum: ‗‘YaĢantı ve deneyimler sonucu oluĢan, ilgili olduğu bütün obje ve durumlara karĢı bireyin davranıĢları üzerinde yönlendirici ya da dinamik bir etkileme gücüne sahip duygusal ve zihinsel hazırlık durumudur‘‘ (TavĢancıl,2002,s.65).
Tutum: Bireyin kendine ya da çevresindeki herhangi bir konu (obje) ya da olaya karĢı deneyim ve bilgilerine dayanarak örgütlediği biliĢsel, duygusal ve davranıĢsal bir tepki ön eğilimidir (Baysal, 1981).
Bireylerin tutumları gözle görülemez fakat onun davranıĢlarına bakılarak bir objeye iliĢkin tutumu hakkında fikir sahibi olunabilir. Buna bir örnek olarak; bir öğrencinin yalnızca coğrafya ödevlerini yapmaması ve coğrafya derslerine devamsızlık yapması onun coğrafya dersine karĢı olumsuz bir tutum içinde olduğunu gösterir. Bir obje ya da bir olaya karĢı geliĢtirdiğimiz tutum eğer olumlu ise, onunla ilgili kararlarımızın olumlu olma olasılığı, eğer tutumumuz olumsuzsa onunla ilgili kararlarımızın olumsuz olma olasılığı vardır. Tutumlarımız geleceğe yönelik bir karar niteliği taĢımaktadır (Ülgen, 1995).
2.6.1. Tutumu Oluşturan Öğeler
Tutumun biliĢsel, duygusal ve davranıĢsal olmak üzere üç ögesi vardır. Bu ögeler arasında genellikle iç tutarlılık olduğu varsayılmaktadır. Yani, bireyin bir konu hakkında bildikleri ondan hoĢlanmasını gerektiriyorsa (biliĢsel öge), birey o objeden hoĢlanır
21
(duygusal öge) ve bunu sözleri ya da davranıĢları (davranıĢsal öge) ile ortaya koyar (Tekarslan ve diğerleri, 1989, 167). Kısaca bu üç öge, bireyin ne düĢündüğü, neye inandığı, ne hissettiği ve nasıl hareket ettiğinin bir birleĢimidir (Sakallı, 2001, 108). Tutumlar sadece bir davranıĢ eğilimi ya da bir duygu değil, biliĢ-duygu-davranıĢ eğilimi bütünleĢmesidir (KağıtçıbaĢı, 2006, 103).
2.6.1.1. Bilişsel Öğe
Bir tutumun biliĢsel öğesi, bireyin tutum konusuna iliĢkin düĢünce, bilgi ve inançlarından oluĢur (Özkalp ve diğerleri, 2002, 282). Tutum konusu ile ilgili bilgi, bireyin o konu ya da konular grubu ile ilgili ya doğrudan bir deneyim (o konu ile karĢılaĢma) geçirmesi ya da dolaylı (kitaptan okuyarak veya bir arkadaĢtan duyarak) olarak öğrenmesi sonucu elde edilir. Yani, bireyin önce o konunun var olduğunu öğrenmesi gerekir. Varlığı bilinmeyen bir konuya karĢı tutum oluĢmaz. Tutum konusu ile ilgili bilgiler ne kadar gerçeklere dayanırsa, onunla ilgili tutumlar o kadar kalıcı olur. Bilgi değiĢtiğinde tutum da değiĢir (Tekarslan ve diğerleri, 1989, 168).
2.6.1.2. Duygusal Öğe
Duygusal öge, bir tutum konusuna bağlı heyecansal duygular ya da bireyin tutum konusuna karĢı olan hisleridir (Güney, 1998, 280). Bir tutumu, bir inanç, bir gerçek veya bir olgudan ayıran en önemli özellik, tutumun bir duygusal ögeye sahip olmasıdır (Özkalp ve diğerleri, 2002, 282). Tutumun bireyden bireye değiĢen ve gerçeklerle açıklanamayan hoĢlanma veya hoĢlanmama yönünü oluĢturmaktadır (Baysal ve Tekarslan, 1996, 254). Tutum konusuna iliĢkin olumlu veya olumsuz değerlendirme söz konusudur (Gill, 1986, 96). Bireyin olumlu ya da olumsuz duygular içinde olması, önceki deneyimlerine bağlıdır. Eğer herhangi bir uyarıcıya karĢı bireyde olumlu veya olumsuz duygular oluĢmuĢsa, bireyin bu uyarıcılarla daha önce iliĢkisi olmuĢ ve bunları kabullenmiĢ ya da reddetmiĢtir (Ġnceoğlu, 2000, 8).
2.6.1.3 Davranışsal Öğe
DavranıĢsal öge, bireyin tutum konusuna karĢı bilinçli davranıĢları veya gözlenebilen sözsel ya da diğer tüm davranıĢlarıdır (Gill, 1986, 97; KağıtçıbaĢı, 2006, 105). Duygu ve kanıya uygun olarak hareket etme eğilimi mevcuttur. Ġnsanlar herhangi bir
22
nedenle, her zaman duygularına uygun bir Ģekilde davranmaz veya davranamazlar. Ancak duygulara uygun hareket etme eğilimi daima mevcuttur. Bu nedenle, çoğu kez tutumlardan davranıĢları yormayabilmek mümkündür (Morgan, 2000, 363, 364). Bir nesneye olumlu bir tutumu olan birey, bu nesneye karĢı olumlu davranmaya, ona yaklaĢmaya, yakınlık göstermeye, onu desteklemeye, yardım etmeye eğilimli olurken; bir nesneye olumsuz tutumu olan birey ise, bu nesneye karĢı ilgisiz kalma veya ondan uzaklaĢma, eleĢtirme, ona zarar verme eğilimi gösterecektir (Özkalp ve diğerleri, 2002, 283).
2.6.2.Tutumların Özellikleri
Tutum kavramının kendine has çeĢitli özellikleri vardır. Tutum kavramını daha
iyi anlamak ve tutumu diğer kavramlarla karıĢtırmadan kullanmak için bu özellikleri iyi bilmek gerekir. Tutumun özellikleri aĢağıdaki gibi sıralanabilinir:
— Tutumlar bireyseldir (Usal ve KuĢluvan, 1999). Tutum kavramının sosyal
psikolojide geliĢiminin baslarında Faris (1928) kamusal tutumları bireysel tutumlardan ayırt etmiĢse de bugün için böyle bir ayırım yapılmamakta ve tutumlar bireysel olarak ele alınıp ölçülmektedir ( KağıtçıbaĢı, 2005). Yani tutumlar bireysel bir özellik
taĢırlar.
— Tutumlar bir nesneye (insan, grup, yer, fikir, eĢya, durum, yiyecek vb. olabilir) karsı belirli bir tepkide, davranıĢta bulunmaya hazır olusu göstermektedirler (Sakallı, 2001). --Yani tutum, gözlenebilen ve ortaya konan bir davranıĢ değil, davranıĢa hazırlayıcı bir eğilimdir (KağıtçıbaĢı, 2005).
— Ġnsan- obje iliĢkisinde, tutumların belirlediği bir yanlılık ortaya çıkar. Birey bir objeye iliĢkin bir tutum oluĢturduktan sonra, ona yansız bakamaz (TavĢancıl, 2002). — Tutumların durağan olma özelliği vardır. Ġnsanlar belli bir yönde sahip oldukları tutumları kolay kolay değiĢtirmek istemezler (Sakallı, 2001).
— Tutumlar, birey ve obje arasındaki iliĢkide bir düzenlilik olmasını sağlarlar.
Öğrenme süreci içinde derece derece biçimlendiğinden, insanın çevresini anlamasına da yardımcı olurlar (TavĢancıl, 2002).
23 2.6.3. Tutumların Oluşmasını Etkileyen Faktörler
Tutumlar, birçok faktörün etkisi altında oluĢur. AraĢtırma sonuçlarına göre bu faktörler gruplandırılmıĢtır.
1. Bireyin Özellikle Ġlk YaĢlardaki YaĢantıları: Çocuğun ilk yaĢlardaki insanlara, nesnelere veya olaylara karĢı geliĢtirdiği yaklaĢma ve uzaklaĢma ile ilgili tutumları, onu ömür boyu etkisi altında bırakabilir. Edinilen tutumların kaynağı kiĢisel deneyimlerden çok, anne-babalardır (TavĢancıl, 2002). Çocuklar büyüdükçe anne babaların onların tutumları üzerindeki etkisi azalmakta ve özellikle ergenlik döneminin baĢlamasıyla diğer sosyal etkenlerin rolü giderek fazlalaĢmaktadır. Bir bireyin tutumlarının büyük kısmı, 12 ile 30 yaĢ arasındaki dönemde son Ģeklini almakta ve daha sonra çok az değiĢmektedir. Tutumların kristalleĢtiği bu süre, kritik dönem olarak adlandırılmaktadır (TavĢancıl, 2002).
2. Bireyin Daha Önce Edindiği Önyargı, Dogma, Ġnanç ve Değerlerin Etkisi: Önyargı, hiçbir temele dayanmayan ya da eksik ve yanlıĢ bilgiye dayanan düĢüncelerdir. Önyargı olumsuz tutumdur.
3. Bireyin Ġçinde Bulunduğu Grup ve Toplum Ġçindeki Konumu: Her birey toplum içinde belli bir konumda bulunur. O konumdan beklenen tutum ve davranıĢlara göre kendi tutum ve davranıĢlarını düzenler. Bulunduğu grubun, baĢlangıçta olmasa bile zamanla, tutumlarını benimseyebilir.
4. Bireyin ―Benlik Duygusu‖nun Etkisi: Benlik, bireyin ne olduğu, ne olmak istediği ve çevresince nasıl tanındığı hakkındaki ―bilinçlilik‖ durumudur. Birey bu durumlara göre tutumlarında değiĢiklikler yapar.
5. Görülen Öğrenimin Etkisi: Öğrenim sırasında kiĢi, birçok bilgi ve becerilerle
alıĢkanlıklar edinir. Bunlar, tutumun, biliĢsel ve düĢünsel öğelerini oluĢturur. Bunlarda değiĢiklik oldukça, tutumlarda da değiĢiklik olur (Sakallı, 2001).
24 3. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
Kayapınar ve arkadaĢlarının yapmıĢ olduğu makalede, Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine karĢı tutumları incelenmiĢ. Yapılan çalıĢmada öğrencilerin beden eğitimi dersine karĢı tutumlarının olumlu olduğu saptanmıĢtır. Lise öğrencileri, beden eğitimi ve spor dersini %60 oranında olumlu olduğu saptanmıĢtır.(Kayapınar,2010)
Güllü (2007), Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine iliĢkin tutumlarının araĢtırılmasındaki çalıĢmada, Malatya il merkezinde bulunan 10 genel lisede öğrenim gören 1200 öğrenci ile 4 meslekî ve teknik lisede öğrenim gören 300 öğrenci olmak üzere toplam 1500 öğrenci ile beden eğitimi dersine iliĢkin tutumları üzerine yapılan çalıĢmada, olumlu olduğu ortaya çıkmıĢ ayrıca okulda beden eğitimi öğretmenlerinin her davranıĢı, öğrencilerin beden eğitimi dersine iliĢkin tutumlarını yansıtmaktadır (Güllü,2007).
Girgin Holoğlu (2006),araĢtırmasında ilköğretim ikinci kademede öğrenim gören kız öğrencilerin beden eğitimi dersine karĢı tutumlarında, Bursa, Kocaeli, Bingol, Sivas illerinde ikinci kademede öğrenim gören 6.sınıf;394 7.sınıf;388 8.sınıf;323 toplam:1105 kız öğrenciye uyguladığı beden eğitimi ve spor tutum ölçeği sonucunda kız öğrencilerin tutum ölçek puanları çeĢitli değiĢkenlere gore anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur.( Girgin Holoğlu, 2006 )
Özkaya (2009), ilköğretim ve ortaöğretim kurumları yöneticilerinin beden eğitimi dersi ve beden eğitimi öğretmenlerine karĢı tutumları araĢtırmasında belirlenen amaçlara ulaĢabilmek için, Ġstanbul ilinde 4 ilçede ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan 250 idareciye uygulanmıĢtır. Ġdarecilerin görev yaptıkları okulların kademesine göre, beden eğitimi derslerine ve öğretmenlerine gereken önemi göstermeleri arasındaki olumsuz fark tespit edilmiĢ ve çözüm önerileri sunulmuĢtur (Özkaya, 2009).
ġahin ve ark (2010), Okul Yöneticilerinin Beden Eğitimi Dersi ve Bu Dersin Öğrenci GeliĢimindeki Rolüne ĠliĢkin GörüĢlerine ulaĢabilmek için yaptıkları araĢtırma; Trabzon ilinde liselerde çalıĢan okul müdürlerinin beden eğitimi dersleri ve bu derslerin öğrencilerin geliĢim alanları üzerindeki etkisine iliĢkin görüĢlerini ortaya çıkarmak amacıyla
25
yapılanmıĢtır. Elde edilen verilere göre; okullarda beden eğitimi dersinin katılımcıların geneli tarafından önemli olduğu, beden eğitimi dersinin öğrencilerin geliĢim alanlarına ve okul baĢarılarına etkisinin pozitif yönde katkı sağladığı dile getirilmiĢtir. Ayrıca katılımcılar, okullardaki spor faaliyetlerinin baĢarılı sporcu ve birey yetiĢtirmede önemli bir rolü olduğu görüĢünü ifade etmiĢlerdir ( ġahin, D., Çelik, A., ġahin, M.2010).
Ünlü,, Karahan (2010), Türkiyede Öğrenim Gören Yabanci Uyruklu Öğrencilerin Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutumlarının Tespit Edilmesi ile ilgili araĢtırmasında; AraĢtırma gurubunu 2009-2010 eğitim öğretim yılında Kayseri ilinde yabancı uyruklu öğrencilere yapılmıĢ araĢtırma sonucunda; öğrencilerin beden eğitimi dersini kısmen beğendiği yurtdıĢında beden eğitimi derslerine daha fazla önem verildiği ve öğrencilerin sportif alanda daha baĢarılı olduğu anlamına gelebilir (Ünlü, Karahan,2010)
Boyraz ve arkadaĢlarının(2010) yaptığı; Ilköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin, Ailelerinin ve BranĢ Öğretmenlerinin Beden Eğitimi Dersine BakıĢ Açılarının Değerlendirilmesi araĢtırmasında AraĢtırmanın evrenini Beykoz ilçesindeki bazı ilköğretim okulları, örneklemini ise bazı ilköğretim okullarının 6. Sınıfında öğrenim gören 281 öğrenci, 102 ebeveyn ve 54 branĢ öğretmeni oluĢturmaktadır. Öğrencilerin, ailelerinin ve branĢ öğretmenlerinin beden eğitimi dersine bakıĢ açısını değerlendirmek amacıyla yapılan bu çalıĢmanın sonuçlarına göre öğrenciler, veliler ve branĢ öğretmenleri beden eğitimi dersinin yaĢamdaki önemli yerinin farkında olduklarını, sağlık bilinci geliĢtirdiğini ve bu derse daha fazla zaman ayrılması gerektiğini belirtmiĢlerdir(Boyraz ve ark.2010).
Tokat (2013) çalıĢmasında ; Beden Eğitimi Öğretmenleri Ve Okul Yöneticilerinin Beden Eğitimi Ve Spor Dersinin Etkinliği Üzerine GörüĢlerinin Ġncelenmesinde; Ankara merkez ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve lise kurumlarında görev yapan beden eğitimi öğretmenleri ve okul idarecileri oluĢtururken, örneklemi ise; her ilçeden rast gele seçilmiĢ 15 okul, toplam 120 okul, 255 beden eğitimi öğretmeni ve 230 okul idarecisi oluĢturmuĢtur. Ankara merkez ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve lise okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenleri ve okul yöneticilerinin görüĢlerine göre, öğretmenler ve yöneticiler genel anlamda öğrenci ve velilerin derse olan önemi yeterince göstermedikleri ortaya
26
Aras‘ın (2013) yaptığı; ilköğretim Kurumları Ġkinci Kademede Öğrenim Gören Öğrenci Ve Görev Yapan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Beden Eğitimi Dersine Yönelik GörüĢ Ve Tutumlarının Ġncelenmesi (Kars Ġli Örneği) konulu araĢtırmasını, Kars ilindeki Milli Eğitim Bakanlığa bağlı ilköğretim okullarında görev yapan 31 beden eğitimi öğretmeni ve bu okullarda öğrenim gören 1007 öğrenciden oluĢturmuĢtur. AraĢtırma sonucunda AraĢtırmada il merkezindeki okullarda spor salonlarının yetersiz olduğu, öğrenciler beden eğitimi dersine karĢı aĢırı ilgili olduğu, öğretmenlerin göreve yeni baĢlamıĢ öğretmenlerden oluĢtuğu, öğretmenlerin genelinin kendini alanında yeterli gördüğü, ders iĢlenen sınıfların fazla kalabalık olmadığı, öğrencilerin ilerleyen eğitim dönemlerinde de beden eğitimi dersini almak istedikleri, öğretmenlerinin çoğunun kısmen de olsa uygulanan eğitim - öğretim programında ki kazanımlara ulaĢtığı ve öğrencilerin derse katılımının üst düzeyde olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır(Aras,2013)
Baydar‘ın (2013) yaptığı; Ġlkokul Ve Orta Okulda Görev Yapan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin YaĢam Doyumları Ve Mesleki TükenmiĢlik Düzeylerinin Ġncelenmesinde Ankara il merkezinde görev yapan 57 kadın 82 erkek toplam 139 beden eğitimi öğretmeni araĢtırmaya katılmıĢtır. devlet okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin daha fazla tükenmiĢlik yaĢadıkları ve yaĢam doyumu düzeylerinin düĢük olduğu; mesleği isteyerek seçen beden eğitimi öğretmenlerinin daha az tükenmiĢlik yaĢadıkları ve yaĢam doyumu düzeylerinin yüksek olduğu; okullardaki araç gereç durumunun yetersizliği ve spor salonun olmaması beden eğitimi öğretmenlerinde duygusal tükenme ve duyarsızlaĢmayı artırdığı ve yaĢam doyumunu azalttığı; duygusal tükenme ve duyarsızlaĢma yaĢayan beden eğitimi öğretmenlerinin yaĢam doyumlarının azaldığı görülmüĢtür(Bayda.,2013)
Uğur(2006), Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi YaklaĢımları Ve KarĢılaĢtıkları Sorunlar Üzerine Bir AraĢtırma (Ankara Ġli Örneği) yapmıĢtır. 2005–2006 öğretim yılı Ankara ili merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı‘na bağlı ortaöğretim okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenleri örneklemini ise bu öğretmenlerden tesadüfî örneklem metodu ile seçilen 190 beden eğitimi öğretmeni oluĢturmuĢtur. Sonuçta; beden eğitim öğretmenlerinin sınıf yönetimi yaklaĢımlarının tepkisel yöntem kullandıkları ve dersin iĢlenmesi için gerekli tesis, araç-gereç, fiziksel mekan, idare ve diğer branĢ öğretmenlerinden destek alamamak, ailelerin ilgisizliği, öğrencilerin kıyafet sorunları ile karĢılaĢtıkları sonucuna varılmıĢtır(Uğur,2006)
