BOŞALTIM SİSTEMİ KONUSUNU ÖĞRENMEDE BİLGİSAYAR
DESTEKLİ ÖĞRETİMİN FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ
BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİSİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan Hasibe GÜNAY
Danışman Prof. Dr. Mustafa YEL
Hasibe GÜNAY’ın “Boşaltım Sistemi Konusunu Öğrenmede Bilgisayar Destekli Öğretimin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Başarıları Üzerine Etkisi” başlıklı tezi……... ... tarihinde, jürimiz tarafından Biyoloji Öğretmenliği Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Üye (Tez Danışmanı): Prof. Dr. Mustafa YEL ... ... Üye : Doç. Dr. Mehmet YILMAZ ... ... Üye : Yrd. Doç. Dr. Asım ÖZDEMİR... ... Üye : ... ... Üye : ... ...
TEŞEKKÜR
Yüksek lisans tezi çalışmam süresince; beni bilgisi ve tecrübesiyle
yönlendiren saygı değer tez danışmanım Prof. Dr. Mustafa YEL’ e teşekkürlerimi sunarım.
Araştırmam boyunca çalışmalarımda bana destek veren, uygulamamı yapmamda bana yardımcı olan saygıdeğer hocalarım Doç. Dr. Mehmet YILMAZ, Doç. Dr. Ali GÜL ve Yrd. Doç. Dr. Tahir ATICI’ ya, tecrübeleriyle çalışmamın aksamadan ilerlemesini sağlayan değerli hocam Dr. Mehmet YAKIŞAN’ a teşekkür ederim.
Yüksek lisans döneminde çalışmalarımı yaparken bana burs sağlayarak maddi açıdan destekleyen TÜBİTAK’ a yardımlarından ötürü teşekkür ederim.
Akademik çalışmalarım boyunca bana sürekli destek veren, sıkıntılarımı paylaşan, mutluluk kaynağım olan aileme sonsuz teşekkür ederim.
ÖZET
BOŞALTIM SİSTEMİ KONUSUNU ÖĞRENMEDE BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMİN FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ
BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİSİ
GÜNAY, Hasibe
Yüksek Lisans, Biyoloji Öğretmenliği Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mustafa YEL
Ekim 2008
Bu araştırma, boşaltım sistemi konusunu öğrenmede bilgisayar destekli öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının başarıları üzerine etkisini araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Bu araştırmada yöntem olarak ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma grupları, boşaltım sistemi konusunu alan 2007–2008 Bahar Dönemi 2. sınıf Fen Bilgisi öğretmen adaylarından oluşturulmuştur.
Kontrol grubuna boşaltım sistemi konusu düz anlatım yöntemi ile öğretilmiştir. Deney grubuna ise bilgisayar destekli öğretim kullanılarak konu işlenmiştir. Uygulamaya başlamadan önce ve uygulamadan sonra başarı testi uygulanmıştır. Çalışma iki hafta sürmüştür. Testlerden elde edilen veriler analiz edilerek şu sonuçlara ulaşılmıştır:
Fen Bilgisi öğretmen adaylarının boşaltım sistemi konusunu öğrenmelerinde bilgisayar destekli öğretimin geleneksel yönteme göre daha başarılı olduğu bulunmuştur. Yine boşaltım sistemi konusundaki bilgi düzeyi davranışlarının kazanılmasında bilgisayar destekli öğretimin geleneksel yönteme göre başarılı olduğu tespit edilmiştir. Bilgisayar destekli öğretim ile geleneksel yöntemin
cinsiyetler üzerindeki etkisine bakıldığında, ortalamalar kız öğrencilerin bilgisayar destekli öğretimde erkeklere oranla daha başarılı olduğunu göstermesine rağmen istatistiki açıdan sonuç anlamlı bulunmamıştır.
ABSTRACT
THE EFFECT OF COMPUTER ASSISTED INSTRUCTION IN THE SUCCES OF URINARY SYSTEM UNITS FOR THE SCIENCE TEACHER
CANDIDATES
GÜNAY, Hasibe
Graduate School, Education Sciences Department of Biology Supervisior: Prof. Dr. Mustafa YEL
October 2008
This investigation has been carried out to purpose of the effect of computer assısted ınstructıon ın the succes of urinary system units for the scıence teacher candıdates .
The study was used method as an experimental desing with control groups pre and post achievement tests. The group of study was science teacher candidates in junior level during 2007-2008 academic year of second season.
In the control group, urinary system units were taught with traditional methods. In the experimental group, use to method of computer assısted instruction. Carry out to validity test before to begin and afterwards apllication. The study has been kept for two weeks. Data of this test result being analysis, in the result;
Science teacher candidates was learn to urinary system units on the computer assisted education group showed more achievement than those in the control group taught with traditional methods. Likewise determined urinary system subject get to behaviour of informed level that computer assisted education more achievement than taught with traditional methods. In spite of compare to effect on sexuality that
computer assisted education and traditional methods, girls more achievement than man, result does invalid as a statistical.
ÖNSÖZ ………. I ÖZET ……… II ABSTRACT………. IV İÇİNDEKİLER ……….. VI KISALTMALAR ……… VIII TABLOLARIN LİSTESİ ……….. IX ŞEKİLLERİN LİSTESİ ……… XI BÖLÜM I 1. GİRİŞ ……… 1 1.1. Problem Durumu ……… 1 1.2.Araştırmanın Amacı ……… 8 1.3. Araştırmanın Önemi ……….. 9 1.4.Varsayımlar ……… 10 1.5. Sınırlılıklar ………. 11 BÖLÜM II 2. KURAMSAL ÇERÇEVE……… 12
2.1. Bilgisayarın Eğitimdeki Yeri ……….. 12
2.1.1 Bilgisayar Destekli Öğretim ……….. 13
2.1.1.a.Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemleri ……….. 17
2.1.1.b. Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları Ve Sınırlılıkları ………… 19
2.2. Biyoloji Öğretimi ……… 23
2.3. Bilgisayar Destekli Biyoloji Öğretiminin Avantajları ……… 24
2.4. Bilgisayar Destekli Öğretimde Öğretmenin Rolü Ve Öğretmene Verilecek Destek ……….. 26 2.5. Yapılan çalışmalar ………. 28 BÖLÜM III 3. YÖNTEM………. 39 3.1 Araştırma Deseni ………..…….. 39 3.2 Çalışma Evreni ……….. 39
3.3 Veri Toplama Araçları ……….. 40
3.5 Verilerin Çözümlenmesi ……… 41 BÖLÜM IV 4. BULGU VE YORUMLAR……… 42 BÖLÜM V 5.SONUÇ VE ÖNERİLER ………. 61 5.1 Sonuç ……….. 61 5.2 Öneriler ……….. 63 KAYNAKÇA ……… 65 EKLER ……….. 76
KISALTMALAR
BDÖ: Bilgisayar Destekli Öğretim
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 4. 1.a. : Deney ve kontrol gruplarının ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……….. 42
Tablo 4. 1.b: Deney ve kontrol gruplarının son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları………. 43
Tablo 4.1.1.a: Deney ve kontrol gruplarının ön test bilgi seviyeleri başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 44
Tablo 4.1.1.b: Deney ve kontrol gruplarının son test bilgi seviyeleri başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 45
Tablo 4.1.2.a: Deney ve kontrol gruplarının ön test kavrama seviyeleri başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları………. 46
Tablo 4.1.2.b: Deney ve kontrol gruplarının son test kavrama seviyeleri başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 47
Tablo 4.2.a: Deney grubu cinsiyet açısından ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 48
Tablo 4.2.b: Deney grubu cinsiyet açısından son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 49
Tablo 4.2.c: Kontrol grubu cinsiyet açısından ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 50
Tablo 4.2.d: Kontrol grubu cinsiyet açısından son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 50
Tablo 4.2.1a: Deney grubu cinsiyet açısından bilgi seviyesi ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 51
Tablo 4.2.1b: Deney grubu cinsiyet açısından bilgi seviyesi son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 52
Tablo 4.2.1.c: Kontrol grubu cinsiyet açısından bilgi seviyesi ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları………. 53
Tablo 4.2.1.d: Kontrol grubu cinsiyet açısından bilgi seviyesi son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları………. 54
Tablo 4.2.2.a: Deney grubu cinsiyet açısından kavrama seviyesi ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……… 56
Tablo 4.2.2.b: Deney grubu cinsiyet açısından kavrama seviyesi son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları………... 57
Tablo 4.2.2.c: Kontrol grubu cinsiyet açısından kavrama seviyesi ön test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları……….. 58
Tablo 4.2.2.d: Kontrol grubu cinsiyet açısından kavrama seviyesi son test başarı puanlarına ilişkin t-testi sonuçları………. 59
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1 Deney ve kontrol grubu ön test ve son test başarı durumları………… 43
Şekil 2 Deney ve kontrol grubu ön test ve son test bilgi seviyesi başarı …... 45 durumları
Şekil 3 Deney ve kontrol grubu ön test ve son test kavrama seviyesi başarı … 47 durumları
Şekil 4 Cinsiyete göre deney grubu ön test ve son test başarı durumları………. 49
Şekil 5 Cinsiyete göre kontrol grubu ön test ve son test başarı durumları…... 51
Şekli 6 Cinsiyete göre deney grubu ön test ve son test bilgi seviyesi başarı …... 53 durumları
Şekil 7 Cinsiyete göre kontrol grubu ön test ve son test bilgi seviyesi ……... 55 başarı durumları
Şekil 8 Cinsiyete göre deney grubu ön test ve son test kavrama seviyesi ……... 57 başarı durumları
Şekil 9 Cinsiyete göre kontrol grubu ön test ve son test kavrama seviyesi …... 59 başarı durumları
BÖLÜM I GİRİŞ
Bu bölümde problem durumu, araştırmanın amacı, önemi, varsayımlar ve sınırlılıklardan söz edilmiştir.
1.1. Problem Durumu
Bilgi toplumunda insanların sahip olması gereken nitelikler de değişmiştir. Bilgi toplumunda sürekli değişen ve gelişen bilgi karşısında, insanların bunları ezberlemesi gereksiz ve olanaksız hale gelmiştir. Bilgi toplumundaki insanların; • Bilgiye nasıl erişebileceğini bilen,
• Gerektiğinde bilgilerini kullanabilen,
• Yeni bilgiler üretebilen bireyler olması istenmektedir.
Günümüzde iletişim, bilgi alışverişi ve teknolojide çok hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Ülkelerin bu değişimi yakalayarak sosyal, ekonomik ve kültürel anlamda kalkınması, ancak çağdaş bir eğitim sürecinde iyi eğitilmiş bireylerle olanaklıdır. Buda ancak bireylerdeki zekayı, özgür ve yaratıcı düşünceyi ortaya çıkarmakla gerçekleşecektir (Alkan, 1995).
Eğitim, “kasıtlı olarak istendik yönde davranış değiştirme süreci” olarak tanımlanmaktadır. Rastlantılara bırakılmayacak kadar önemli olan bu davranış değiştirme işinin hangi etkinlikler yolu ile ve nasıl gerçekleştirileceği konusu bizi doğrudan doğruya öğrenme işine ve onu sağlamak için düzenlenen öğrenme öğretme sürecine götürür (Alkan, 1984).
Eğitim süreci eğitim durumu diyebileceğimiz birçok öğenin anlamlı biçimde eğitim alanında yer alması ve uygulanmasından oluşur. Eğitim sürecinde yer alan bu öğelerin bazıları; hedef, kazanılacak davranış, dikkat, güdülenme, pekiştirme dönüt, ipucu, sevgi, zaman, öğretmen ve öğrenci nitelikleri, öğrenci sayısı, akıl yürütme,
sınıf ortamı ve strateji- yöntem- teknikleridir. Hedef davranışın kazandırılmasında seçilen strateji, yöntem ve teknik önemli öğelerden birisidir. Öğretmen hedefin nitelik ve niceliğine bakarak; kazandırılacak davranış tipini dikkate alarak strateji, yöntem ve tekniğini seçer (Tan vd., 2003).
Öğretme yöntemi, eğitim süreci planlanırken belirtilmesi gereken önemli bir öğedir. Hedefe, konuya ve duruma uygun öğretim yöntemi ve tekniklerin seçilişi, doğal olarak derse ilgi ve katılımı arttırmaktadır. Bunun sonucu olarak da öğrenme kolaylaşmaktadır. Burada sorun sadece hangi yöntem ve araçların kullanılacağına karar vermektir. Uygun yöntem, teknik ve stratejilerin kullanılması ile öğrenme ve öğretmede verimin arttığı gözlenmektedir. Öğrenme ortamlarının uygun şekilde düzenlenmesinin en önemli bileşeni, eğitim ortamının sahip olduğu eğitim teknolojisi donanımıdır (Çevik, 2006).
Binlerce yıllık eğitim tarihi boyunca öğrenme hep öğretmenin sıkı kontrolünde yapılmaya çalışılmıştır. Öğretmen-öğrenci-bilgi üçgeninde, öğretmen daima bilgiyi aktaran rolünde işlev görmüş, öğrenci de daima bilgiyi alan rolünde olmuştur (Çevik, 2006). Bu nedenle geleneksel anlayışta, bilginin oluşmasında öğrenciye aktif rol verilmez (Tekmen, 2006). Öğrencinin bilgiyi inşa etmede birincil durumda olması gerçeği aslında uzun süredir benimsenmiş olsa da, öğretmenin bu inşa sürecine yardım eden rolü hep ikinci plana itilmiştir.Bunun yanı sıra öğretmen ve müfredat planlayıcı için öğrenci merkezli ders hazırlamak ve etkinlik gerçekleştirmek geleneksel yöntemden daha zahmetlidir (Çevik, 2006). Öğrenci merkezli ders hazırlamak ve sunmak daha zahmetli olduğundan bu yöntem genellikle daha az uygulana gelmiştir.
Öğrenmenin aktif bir biçimde gerçekleşebilmesi için artık geleneksel yöntemlerden vazgeçerek farklı öğretim yöntem ve tekniklerine yönelinmesi gerekmektedir. Nitekim yukarıda Çevik’in de ifade ettiği gibi uygun yöntem, teknik ve stratejilerin kullanılması öğrenme ve öğretmede verimi artırıcı önemli etkenlerdir.
Teknolojinin kullanılması bireyleri ve toplumları olaylar ve olgular karşısında daha güçlü yapmakta ve hayatı kolaylaştırmaktadır. Teknolojik değişimler, getirmiş oldukları bu olanaklarla birlikte, bireylere ve toplumlara yeni sorumluluklar da vermektedir. Bu sorumluluklarının bilincinde olup teknolojiyi yaşam çevreleriyle bütünleştirebilenler diğer toplumlardan hep bir adım daha önde olmaktadırlar (Gündüz ve Odabaşı 2004). Bu yüzden eğitimcilerin kendi çalışma alanlarıyla teknolojiyi birleştirmelerine gereksinim vardır (Akkoyunlu, 2002). Her işte olduğu gibi eğitim alanında da teknoloji kullanımı giderek artmaktadır. Bu hem okul ve sınıf ortamında hem de okul dışı alanlarda yaşanmaktadır. Teknoloji okul ve kütüphane gibi bilgi duvarlarının kapısını kırmaktadır (Ergün, vd, 1999). Çeşitli teknolojik donanımların eğitimde kullanılmasıyla birlikte eğitim öğretimde kullanılan yöntem ve teknikler de daha zengin bir hale gelmiştir.
Öğretim etkinliklerinin görsel ve işitsel araçlarla desteklenmesi teknolojik gelişmelere ve tabii ki, teknolojinin elde edilebilirliğine bağlı olarak giderek zenginleşmektedir. Önceleri kara tahtanın yanına tepegöz gelmiş öğretmene sırtını sınıfa dönmeden tahtaya yazı veya resim aktarabilme olanağı sağlamıştı. Bu gün ise datashowlar ile bilgi anında işlenip sonuçlar ekrana yansıtılır hale gelmiştir (Özden, 2000).
Eğitim teknolojisi; öğretme-öğrenme süreçlerini etkili kılarak öğrenmenin kolay, somut, zengin, anlamlı, güdüleyici, teşvik edici, verimli ve kaliteli etkinliklere dönüştürülmesi için insan gücü ve onun dışındaki kaynakların amaca yönelik olarak uygulanmaya konmasını içermektedir (Alkan, 1995; Çilenti, 1995).
Eğitim teknolojisinin anlamı, başlangıçta yalnızca sınıf ortamında kullanılan araç gereçle sınırlı iken bugün ortam, teknolojik sistem, disiplin ve benzeri birçok alanda geniş kapsamlı bir eğitim alanını ifade etmektedir (Aktümen ve Kaçar,2003).
Teknolojiler:
• Öğrenmenin niteliğini artırır.
• Öğretmenin etkinliğini artırır.
• Niteliği düşürmeden eğitimin maliyetini düşürür. • Öğrenciyi ortamda etkin kılar (Akkoyunlu, 1998).
Kerres’e göre ise, öğretici açısından bu teknolojik imkânların fonksiyonlarından bazıları şöyle sıralanabilir:
• Öğreticiye derste bilginin sunumu sırasında destek olmak
• Geleneksel gösteri yöntemiyle yapılan derslerdeki başarıyı artırmak için bu derslere yapılan hazırlıklarda kullanmak
• Problem çözümünde destek olmak ve bilginin kalıcılığını artırmak ( Kerres, 1998; Akt. Şen, 2001).
Alkan v.d. (1995) de çağdaş eğitim teknolojisinin eğitim uygulamaları için sağladığı imkanlardan bazıları şöyle sıralamıştır;
• Seçenekleri çoğaltma,
• Bireyi grup tekelinden kurtarma,
• Öğrenciye bireysel ve bağımsız öğrenme olanağı sağlama, • Birinci kaynaktan bilgi sağlama,
• Fırsat eşitsizliğine çözüm getirme, • Eğitimde kalite sağlama,
• Eğitim programlarında esneklik, çeşitlilik ve standartlaşma sağlama, • Öğrenme hızını arttırma,
•Öğretim hizmetlerine aynı anda hem bireyselleşme hem de kitleselleşme özelliği kazandırma.
Ayrıca kullanılan teknolojiler, yeni bilgilerin öğretilmesi sürecinde destek olmanın yanında, öğrencilerin derslere dikkatini çekme, anlatılan konulara ilgi ve motivasyonlarını artırmak için de, uygun bir yöntemdir. Böylece, dersler farklı ilgi ve yetenekteki öğrencilere de hitap etmiş olur. Yapılan araştırmalar, eğitim ve öğretimde teknolojilerin kullanımının öğrenmeyi temelde daha hızlı ve kolay hale getirdiğini göstermiştir (Şen, 2001).
Çağdaş bir eğitim sisteminde çağın getirdiği en önemli teknolojik gelişmelerden biri olan bilgisayardan başarılı şekilde faydalanılması kaçınılmaz bir ön şart olarak kabul görmektedir.
Bilgisayar, öğretimde öğrencileri güdüleyici ve öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir etkisi olduğundan kullanılmasında fayda vardır. Bilgisayarın öğretime girmesiyle öğretmenin de rolleri değişmiştir. Geleneksel yöntemde baskın olan öğretmen, bilgisayar destekli öğretimle rehber konumuna gelmiştir. Bu sayede öğrenciler derslerde etkin hale geçip dersin verimliliği artmıştır.
Öğretmen ders yazılımını hazırlama, seçme, öğretime uyarlama ve öğrenciyi kontrol görevlerini üstlenmekte, öğrenciye bu şekilde rehberlik etmektedir (Çakır, 1999).
Öğretmenlerin teknolojiyi derslerinde kullanmaları için ön bilgilerinin bulunması gerekmektedir. Bunun için öğretmenlik yapanlar hizmet içi eğitim almalıdırlar. Ya da öğretmen adaylarına üniversitelerde teknolojiyi derslerde kullanmalarını öğretecek uygulamalara gidilmelidir.
Öğretmenlere BDÖ’ i derslerinde kullanabilmeleri için önce sınıfların teknolojik aletlerle donatılması gerekmektedir. Yapılan bir çalışma, ilköğretim okullarının bilgisayar ve donanımları bakımında incelediklerinde çoğunda bilgisayarın olduğunu ama sayısının yetersiz olduğunu, donanım ve internet konusunda önemli eksikliklerin olduğunu tespit etmişlerdir (Akpınar ve Turan, 2003).
Öğretmenlerin teknoloji kullanma konusunda yeterli bilgi ve becerilere sahip olmaları gerekmektedir. Demiraslan ve Koçak (2005) yaptıkları çalışmada, öğretmenlerin bilgi ve iletişimi eğitimde kullanma durumlarını ölçmüşler ve sonuç olarak öğretmenlerin bilgisayar kullanabildikleri ama eğitime aktaramadıklarını, alıştıkları yöntemleri kullanmayı tercih ettiklerini bulmuşlardır. Bu çalışmaya bakarak öğretmenlerin daha fazla hizmet içi eğitime almaları gerektiğini ve
teknolojiyi daha iyi kullanabilmeleri için örnek çalışmaların yapılması gerektiğini anlamaktayız.
Öğretmen adaylarına üniversitelerde teknolojiyi tanımaları, kullanmaları ve takip etmeleri için özel çabalar gösterilmesi gerekmektedir. Öğretmen adaylarına örnek çalışmalar gösterilmeli, onların bu konuda çalışmaları için fırsatlar sağlanmalıdır. Bunun için üniversitelerde dersler, teknoloji ile donatılmış yerlerde verilmelidir. Böylece öğretmen adaylarının teknolojiyi kullanmaları sağlanmış olur.
Öğretmen adayları üzerinde BDÖ ile ilgili çalışmalar yapılmasının faydaları olabilir. Üniversitelerde yapılacak uygulamalar, öğretmen adaylarının teknolojideki son gelişmeleri çaba harcamadan öğrenmelerini sağlayacaktır. Böylece öğretmen adayları zamanla teknolojiye ısınabilecek ve teknolojiyi takip etmede zorluklarla karşılaşmayacaktır.
Orta öğretim kurumlarının en önemli görevlerinden biri bireyleri bilgilerle donatarak günlük hayata hazırlamaktır. Biyoloji programındaki günlük yaşamla ilgili bilgilerin bireyler tarafından günlük yaşamda kullanılması ve uygulanması, yanlış bilgilerden uzaklaşılması anlamına gelir (Tunç, 2002).
Ülkemizde ilköğretimden liseye kadar olan eğitim ve öğretim sürecinde biyoloji konuları farklı isimler altındaki derslerde işlenmektedir. Biyoloji konuları, ilköğretimin 1, 2, 3. sınıflarında Hayat Bilgisi, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarında Fen ve Teknoloji dersi içerisinde, ortaöğretimde ise Sağlık Bilgisi, Biyoloji, İleri Biyoloji ve Biyoloji Uygulamaları adları altında verilmektedir. Yine ülkemizde üniversitelerin çeşitli fakülte ve yüksekokullarında öğrenim gören öğrenciler biyoloji alanında, ön lisans, lisans ve lisansüstü seviyelerde daha ayrıntılı bilgi ve beceriler kazanmak üzere öğrenimlerini devam ettirme imkanına sahiptirler. Toplumun her kesimine gerekli olan bir takım bilgileri ve kültürü verebilecek olan biyolojinin, sadece bilim adamları ve meslek edinmek isteyenlerin ilgilendiği bir bilim olmaktan çıkarılması, ancak eğitimin her basamağında öğrencilere verilecek biyoloji öğretimi ile mümkündür (Yaman ve Soran 2000 ).
Biyoloji, yabancı ve soyut kavramların karmaşık ilişkilerini içerdiği için öğretilmesi ve öğrenilmesi oldukça zordur. Biyoloji öğretiminde gerek eğitim durumları gerekse biyoloji kavramlarının soyut ve karmaşık olması öğrencilerin bazı konuları anlamakta zorlanmalarına ve anlamadan ezberleyerek öğrenmelerine yol açmaktadır. Biyoloji konularını anlamadan ezberledikleri için günlük hayata aktarmaları da zor olmaktadır (Kılıç ve Sağlam, 2004).
Biyoloji konularını öğrencilerin ezberlememeleri için biyolojik olayların düz biçimde anlatılmasından kaçınılmalı, görselliğe önem verilmelidir. Bunu sağlayabilmenin en güzel yollarından birisi derslerde teknolojik araçlardan yararlanılmasıdır.
Biyolojik olayların bir süreç halinde verilmesi konunun kavranmasını kolaylaştırmaktadır. Olayların bir süreç halinde öğrencilere aktarılabilmesi bilgisayar animasyonları ile kolayca sağlanabilir.
Biyolojinin önemli konularından sistemler, canlıların vücutlarının çalışma mekanizmasının öğrenilmesi açısından önemlidir. Bu sistemlerden biri olan “Boşaltım Sistemi” konusu öğrencilere öğretilirken bazı zorluklar çekilmektedir. Özellikle öğrencilerin olayı kavrayabilmeleri için doğru biçimde gözlerinin önünde olayın canlandırılması gerekmektedir. Doğru canlandırma ile olay hem daha iyi anlaşılacaktır hem de bilginin kalıcılığı fazla olacaktır.
Boşaltım sistemi konusunun doğru öğretilmesi için önce öğretmen adaylarının doğru bilgilerle donatılması gerekmektedir. Bu nedenle öğretmen adaylarına boşaltım sistemi hakkında bilgi verilirken BDÖ’ den faydalanılması iyi olacaktır.
1.2.Araştırmanın Amacı
Bu çalışmanın amacı, boşaltım sistemi konusunu öğrenmede bilgisayar destekli öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının başarıları üzerine etkisini araştırmaktır.
Bu genel amacı gerçekleştirmek için aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır.
Problem Cümlesi
Fen Bilgisi öğretmen adaylarının boşaltım sistemi konusunu öğrenmelerinde bilgisayar destekli öğretimin başarıya etkisi var mıdır?
Alt Problemler
1. Geleneksel öğretim yöntemi ile bilgisayar destekli biyoloji öğretiminin boşaltım sistemi konusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının başarıları açısından anlamlı bir farklılık var mıdır?
1.1. Geleneksel öğretim yöntemi ile bilgisayar destekli biyoloji öğretiminin boşaltım sistemi konusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgi seviyeleri açısından anlamlı bir farklılık var mıdır?
1.2. Geleneksel öğretim yöntemi ile bilgisayar destekli biyoloji öğretiminin boşaltım sistemi konusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının kavrama seviyeleri açısından anlamlı bir farklılık var mıdır?
2. Geleneksel öğretim yöntemi ile bilgisayar destekli biyoloji öğretiminin boşaltım sistemi konusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının başarılarının cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
4.2.1. Geleneksel öğretim yöntemi ile bilgisayar destekli biyoloji öğretiminin boşaltım sistemi konusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgi seviyelerinin cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
2.2. Geleneksel öğretim yöntemi ile bilgisayar destekli biyoloji öğretiminin boşaltım sistemi konusunda fen bilgisi öğretmen adaylarının kavrama seviyelerinin cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
1.3. Araştırmanın Önemi
Eğitimde kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerin olumlu ve olumsuz yönleri bulunmaktadır. Bu nedenle her öğretim yöntem ve teknikleri her konuda kullanılamamaktadır. Burada önemli olan hangi konuda hangi yöntemin kullanılabileceğinin bilinmesi veya araştırılmasıdır. Ayrıca, eğitim sorunlarının çözümünde yeni yöntemler, teknikler ve araçlar geliştirmek için araştırma yapmak gereklidir. Bu açıdan eğitim sistemini geliştirmek, sorunlarına çözüm getirebilmek için eğitimciler de yeni yöntemler ve teknolojilerin uygulanabilirliğini sürekli olarak sınamak durumundadırlar. Bu ise, deneysel araştırmalarla olanaklıdır (Akçay, 2002).
Teknolojinin gelişmesi ve teknolojinin eğitimde kullanılmasıyla bilgisayar destekli öğretim ortaya çıkmıştır. Günümüzde öğretim kurumlarında hala geleneksel öğretim yöntemlerinin kullanılmaktadır ve bilgisayar destekli öğretim kullanımı az olmaktadır. Bu durumun oluşmasındaki etkenlerden biri, öğretmenlerin bu konu hakkında yeterince bilgiye sahip olmamalarıdır. Bu araştırma ile Fen Bilgisi öğretmen adaylarına bilgisayar destekli öğretim kullanılarak boşaltım sistemi öğretilmeye çalışılmıştır.
Öğretmen adaylarının yetiştiren üniversitelerde öğretimde teknolojinin doğru kullanımı konusunda verilen eğitim hala yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple adayların
öğretmenliğe başladıklarında bilgisayar destekli öğretim uygulamaları yaparken yol gösterici bazı örnekleri üniversitede iken öğrenmeleri önemlidir.
Bu araştırma, öğrenilmesi ve öğretilmesi geleneksel yöntemle zor olan “Boşaltım Sistemi” konusunun Fen Bilgisi öğretmen adaylarına, BDÖ ile daha kolay ve hızlı öğretilebileceği ve meslek hayatlarında bilgisayar desteğini derslerde en iyi nasıl kullanabileceklerinin bir örneği olması nedeniyle önemlidir.
1.4.Varsayımlar
1. Bu araştırmada geliştirilecek olan veri toplama araçları araştırmanın amacına ve konusuna uygun olacağı varsayılmaktadır.
2. Hazırlanacak ölçme aracının kapsam geçerliliği için uzman görüşleri yeterli olacağı varsayılmıştır.
3. Araştırmada örneklem olarak seçilen öğrencilerin özellikleri evreni temsil edebilecek nitelikte olacağı varsayılmaktadır.
4. Araştırmaya katılacak kişiler ölçme aracındaki soruları içtenlikle cevaplandıracakları varsayılmıştır.
5. Araştırmada kullanılan testlerin hazırlanmasında görüşlerine başvurulan uzmanlar alanlarında yeterli olacağı varsayılmıştır.
1.5. Sınırlılıklar
Bu araştırma kapsadığı alan ve uygulama açısından;
1. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği lisans öğrencileri ile,
2. 2007- 2008 öğretim yılı ile,
3. Boşaltım sistemi konusu ile
4. Araştırmada kullanılacak bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel öğretim yöntemi ile,
5. Kullanılacak ölçme araçlarının ölçme gücü ile sınırlandırılmıştır.
BÖLÜM II
KURAMSAL ÇERÇEVE
Bu bölümde, bilgisayar destekli öğretim ve eğitimdeki yeri ile ilgili açıklamalara ve yapılan çalışmalara yer verilmiştir.
2.1. Bilgisayarın Eğitimdeki Yeri
Eğitim ortamlarının bireyin ilgisini çekecek ve onu öğrenmesini kolaylaştıracak biçimde düzenlenmesi zorunludur. Bu nedenle öğretme işini gerçekleştirecek olan görevlinin öğretim ortamında araç gereç kullanmaması düşünülemez. Özellikle öğretimin gün geçtikçe karmaşıklaşması, gelişmeyle birlikte öğrenilecek bilgilerin artması, nitelikli ve çağdaş eğitim amacıyla, bilgisayarların eğitimde araç olarak kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle eğitimde teknoloji kullanımı, eğitimin çağın gereklerine uygun olarak yapılmasını sağladığı gibi aynı zamanda istenilen amaçlar doğrultusunda yüksek verim elde edilebilecektir (Çevik, 2006).
Klasik ortamda materyallerin hazırlanması, yazılması, çoğaltılması ve öğrencilere dağıtılması, sonrasında toplanması ve kontrol amaçlı okunması ve düzeltilmesi her ne kadar birçoğumuz için otomatikleşen bir süreç olsa da bu işler için çok fazla zaman ayırdığımızı kabul etmek durumundayız. Üstelik her sene yeni bir sınıfla ve eklenmek istenen yeni bilgilerle bu süreç defalarca tekrarlanmakta, bir sene önce kullandığımız hazır materyal her sene değişikliğe uğramakta ve aynı işlemlerin tekrar tekrar yapılmasına neden olmaktadır. Çünkü eklenen her yeni soru için soru sayfaları tekrar yazılmakta ve tekrar çoğaltılmaktadır. Materyallerin bilgisayar ortamında hazırlanması bu sorunu kısmen çözmektedir. Çünkü bilgisayar ortamında üretilen materyaller dijital formatta olduklarından, üretilmeleri, saklanmaları, çoğaltılmaları ve güncellenmeleri klasik materyallere oranla daha kolay ve daha pratiktir ( Alyaz, 2003). Öğretmenler bilgisayarı eğitim materyallerini
hazırlamak için de kullanmış olurlar. Alyaz’ ın da belirttiği gibi öğretmenlerin zaman kazancı bilgisayar desteği ile fazla olmaktadır.
Günümüzde eğitim teknolojisine ilişkin gelişmeler; yeni teknolojik sistemler, öğrenme- öğretme süreçleri, eğitim ortamları, program düzenleme yöntemleri, eğitimde insan gücü ile ilgili gelişmeler olmak üzere beş kategoride incelenmektedir (Alkan ve Teker, 1992). Bilgisayar destekli öğretim ise eğitim teknolojisi genel kavramı içerisinde; öğretim teknolojisi- programlı öğretim sıralamasından sonra gelmektedir ve öğrenme- öğretme sürecini etkili hale getiren yöntemlerden biri olarak kabul edilmektedir ( Yenice v.d. 2003).
2.1.1. Bilgisayar Destekli Öğretim
Bilgisayarlar, diğer teknolojik araçlarla bütünleşik olarak birebir öğretim ortamı sağlayabilme ve bilginin kalıcı şekilde aktarılmasında etkili olma özellikleri nedeniyle öğrenme-öğretme aracı olarak kullanılmaktadır (Arıcı ve Dalkılıç 2006). Bilgisayarın eğitim alanında yerini almasıyla beraber, bilgisayar destekli eğitim, bilgisayar eğitimi ve bilgisayarlı eğitim alanlarıyla ilgili olarak eğitim alanındaki etkinliği sorgulanmaya başlanmıştır. Birçok çalışma bilgisayar destekli eğitimi, eğitimin hemen hemen bütün alanlarında yardımcı ve destekleyici olarak kullanılabileceğini göstermiştir (Pektaş vd., 2006).
Bilgisayar bir öğretme makinesi, öğretmenin yardımcısı ya da görsel-işitsel bir aygıttır. Bilgisayarın öğrenme ve öğretme ile ilgili bütün faaliyetlerde kullanılması “Bilgisayar Destekli Öğretim” olarak tanımlanmıştır (Aykanat vd.,2005). Bilgisayar destekli eğitim, bilgisayarların sistem içine programlanan dersler yoluyla öğrencilere bir konu ya da kavramı öğretmek ya da önceden kazandırılan davranışları pekiştirmek amacıyla kullanılmasıdır. BDE’ de bilgisayar teknolojisinin öğretim sürecindeki uygulamaları bilgi sunmak, özel öğretmenlik yapmak, bir becerinin gelişmesinde katkıda bulunmak olabilir. Başka bir tanıma göre ise BDE bilgisayar sistemine programlanmış olan dersleri etkileşimde bulunarak doğrudan alabilmesidir ( Çevik,2006) . BDÖ, Eğitim öğretim etkinlikleri sırasında
eğitimi zenginleştirmek ve kalitesini yükseltmek için öğretmene yardımcı bir araç olarak da tanımlanabilmektedir (Arslan, 2003).
Literatürde Bilgisayar Destekli Öğretim olarak tanımlanan bu öğretim biçiminin öğrenme-öğretme sürecine sağlayacağı faydalar pek çok araştırma ve geliştirilen eğitim yazılımı uygulamaları ile kanıtlanmaya çalışılmıştır. Çalışmaların sonuçları genellikle BDÖ’ in başarılı olduğunu göstermiştir.
Eğitimde bilgisayarların kullanım biçimleri; İdari amaçlı, Bilgisayarları
Öğretme Öğrenme amaçlı ve Bilgisayar aracılığı ile Öğrenme-Öğretme amaçlı
olmak üzere üç grupta toplanabilir. Hangi amaçla olursa olsun bilgisayar teknolojisinin yeri ve öneminin anlaşıldığı günümüzde artık asıl mesele onun etkin ve verimli kullanımı meselesidir (Arıcı ve Dalkılıç 2006).
Ayrıca BDÖ’ mi kullanım amacına göre farklı isimlendirmeler yapılmaktadır. BDE’nin birinci çeşidi video gösterileridir. Bu görüntüler herhangi bir araç veya monitör tarafından sunulur. Bütün kontroller video gösterici tarafından yapılır ve dışarıdan bir bilgisayar kontrolü bulunmamaktadır. Bu seviyede etkileşim çok sınırlıdır. Etkileşim sadece videonun çalıştırılması veya durdurulması ya da ileri geri sarma işlemleridir. Evlerimizde kullanmakta olduğumuz video veya ses diskleri bu düzey için tipik örneklerdir (Ağım,1999).
İkinci çeşidi video gösterimi dahili veya harici kontrollerle olur. Etkileşim öğrenci tarafından (menülerden seçimler gibi) sınırlanır. Bilgi çok doğrusaldır ve herkes aynı sunum üzerinde (menülerdeki seçeneklerden seçimler gibi) çalışır(Ağım,1999).
Öğretimde verimli olma, eğitim öğretim sürecinin en can alıcı noktalarından biridir. Öğrencilerin onlara aktarılmaya çalışılan bilgi ve davranışların olabildiğince fazlasını kavramaları ve özümsemeleri öğretimin verimini tanımlamaktadır. Aynı zamanda daha çok sayıda bireye daha kısa sürede daha fazla bilginin kalıcı şekilde aktarılması da bu tanıma girmektedir (Arıcı ve Dalkılıç 2006). Bilgisayarlarda
hazırlanan programlar sayesinde öğrenciler konuyu hem iyi öğreneceklerdir hem de öğretimin kalıcılığı artacaktır.
Öğretilecek konuların bilgisayar programlama dillerinden yararlanarak öğretim amacıyla bilgisayara uyarlanması sonucu oluşturulan ders programı olarak tanımlanan ders yazılımı, bilgisayar destekli öğretimin temel öğelerinden biridir (Alacapınar,2006). İyi bir bilgisayar destekli öğretim için hazırlanan ders yazılımlarının niteliğinin iyi olması gerekmektedir. İyi bir yazılım öğrenci başarısını olumlu yönde etkilerken, kötü hazırlanmış bir yazılım zaman kaybına ya da istenmedik davranışların kazanılmasına neden olabilir (Genel, 1998).
Ders yazılımları öğrencinin dikkatini çeken ve ders hakkında bilgi veren giriş bölümü ile başlar. Öğrencinin dikkati ilgi çekici grafik ve animasyon kullanarak çekilir. İlk ekranı ders sonunda öğrencinin kazanacağı davranışları belirten hedefler kapsar. Hedeflerin amacı, öğrencilerin öğretim sonunda kendilerinden ne beklendiği hakkında bilgilendirilmesidir. Her konunun hedef ve davranışlarının o konunun başında verilmesi yararlıdır. Yönergeler, program içerisinde ileriye, geriye nasıl gidileceği, programın nasıl sonlandırılacağı, soruların nasıl cevaplandırılacağı hakkında bilgileri içerir. Önceki bilgilerin hatırlatılması ve öğrenilecek materyalle ilişkilendirilmesinde uzun açıklama yerine kısa yazı ve grafik kullanılmalıdır. Öğrenciler yeni bilgiyi önceden sahip oldukları bilgilerle hatırladıklarında öğrendikleri daha kalıcı olmaktadır (Alacapınar, 2006).
Birçok ders yazılımı yabancı ülkelerden kopyalanıp dilimize uyarlanması ile kullanılmaya çalışılmaktadır. Böyle yazılımların ülkemizdeki ders programları ile uyuşmamasının göz ardı edilmesi yazılımın niteliğini düşürmektedir.
Diğer materyallerle karşılaştırıldığında, görsel – işitsel öğelerin en etkin kullanılabildiği ortam, BDÖ ortamıdır. Öğretim ortamının farklı etkinliklerle zenginleştirilmesi, öğrencinin başarıya ulaşmasında önemli bir etkendir. İşte bu bakımdan BDÖ ortamları, sağladıkları öğretimsel etkinliklerin niteliği ve niceliği
açısından en etkin ortamlardır (Akçay vd., 2005). Bilgisayar desteği ile yapılan öğretimde görselliği en fazla olan işlem animasyonlardır.
Bilgisayar animasyonu, ekranda bir dizi görüntü ve resmin hızlı bir şekilde gösterilmesidir. Öğretici bilgisayar animasyonları, öğrencilerin konuyu daha iyi anlamaları için, konuların ve proseslerin hareketli, görsel resimleri üzerine inşa edilmelidir (Burke vd., 1998) .
Animasyon ile bir olayın çok iyi analize edilerek basit sembollerle açıklık kazanması ve karmaşık bilgileri kolay anlaşılabilir hale getirilmesi daha kolay olmaktadır. Renk ve hareket özellikleriyle birleşerek akılda kalıcılığı artırmakta, göz ve kulağa hitap ederek etkin bir öğrenme sağlanabilmektedir (Özbağı, 1996; Akt. Arıcı ve Dalkılıç, 2006).
Eğitimin bir amacı da, eğitimi bireyselleştirmek ve kolaylaştırmaktır. Animasyon bunu en iyi biçimde sağlayarak görsel, çabuk ve özlü bir öğrenim sağlamada yardımcı olmaktadır. Karikatürize edilerek esprili biçimde sunma, eğitim süreci sıkıcılıktan çıkarak sevimli bir hale dönüştürüp öğrenme isteğini artırabilmektedir (Özbağı, 1996; Akt. Arıcı ve Dalkılıç, 2006).
BDÖ’ nün animasyonla sağladığı bu faydaların yanında tehlikeli deneyleri simülasyon ile göstermek de faydalı olmaktadır. Tehlikeli veya pahalı bazı deney ve çalışmaların laboratuar ortamında deneysel olarak incelenebilmesi mümkün olamamaktadır. Animasyonlarla birlikte tasarlanabilen benzeşim yöntemleri ile bu tür deneyler öğrencilere kolaylıkla gösterilebilmektedir. Yani öğrenciler sahip oldukları bilgileri şekillendirmek için bilgisayara uyarlanmış simülasyon ve modeller üzerinde çalışarak pahalı olmayan, risksiz ve gerçek pratik yapma imkanı elde eder (Genel, 1998).
Bilgisayar desteği olarak Powerpoint sunumları da kullanılmaktadır. Bu program belirli bir konuyu bir gruba bilgisayar üzerinden sunmak amacıyla
kullanılır. Eskiden sunu yapmada film, fotoğraf, asetat, tepegöz, projeksiyon vb. birçok araç-gereç kullanılıyordu. Günümüzde ise, PowerPoint’te hazırlanan ve slayt adı verilen sayfaların içinde yer alan metin, grafik, clipart nesneleri, resim, video klipleri veya ses klipleriyle daha canlı ve dinamik bir sunu yapılabilmektedir (Güneş, 2003).
Powerpoint kullanılarak yapılan BDÖ’ de öğrencilere göre öğretmen daha aktif bir konumda olur. Öğretmen dersini Powerpoint eşliğinde sunarken öğrenciler de dersi pasif bir şekilde kalırlar. Bunun, düz anlatıma göre avantajı öğrencilerin dikkatini çeken ve öğrenmelerini kolaylaştıran animasyonlarla zenginleştirilmiş sunumun öğretime eklenmiş olmasıdır.
2.1.1.a.Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemleri
Keleş (2008)’ e göre;
BDÖ dört şekilde kullanılabilir: 1. Laboratuar Yöntemi 2. Her Sınıfa PC Yöntemi 3. Kişisel PC Yöntemi
4. İnternet Yöntemiyle Öğretim a. Senkron yöntem b. Asenkron yöntem
1.Laboratuar Yöntemi
Eğitimde bilgisayar teknolojisini kullanmanın en basit ve klasik yöntemi bir eğitim kurumuna laboratuar kurmaktır. Bu yöntemin asıl amacı hedef kitleye bilgisayar okur-yazarlığı kazandırmak ve dersleri laboratuar ortamında mümkün olduğunca interaktif olarak sunmaktır.
2.Her Sınıfa PC Yöntemi
Bu yöntemde; her eğitim sınıfına birer adet bilgisayar, sunum cihazı ve gerekli çevre birimleri kurulur. Ayrıca okul bir network ortamı ile bütünleştirilir. Böylece her ders teknolojiyle bütünleştirilmiş olur.
Bu yöntemde, öğretmen hazırladığı sunumu öğrencilerine izleterek öğretimi kalıcı olmasını sağlar. Böylece öğretmen aktif öğrenciler pasif rolü alır.
Bu yöntemde kullanılan sunum programlarından biri Microsoft PowerPoint programıdır. Bu program belir bir konuyu bir gruba bilgisayar üzerinden sunmak amacıyla kullanılır. Eskiden sunu yapmada film, fotoğraf, asetat, tepegöz, projeksiyon vb. birçok araç-gereç kullanılıyordu. Günümüzde ise, PowerPoint’te hazırlanan ve slayt adı verilen sayfaların içinde yer alan metin, grafik, clipart nesneleri, resim, video klipleri veya ses klipleriyle daha canlı ve dinamik bir sunu yapılabilmektedir (Güneş,2003).
3. Kişisel PC Yöntemi
Bu yöntemde; her öğrencinin ve öğretmenin taşınabilir bir bilgisayarı vardır. Ayrıca eğitim ortamı bir ağ ortamına sahiptir. Öğrenci tüm ders materyallerini, ödevlerini ve ders hazırlıklarını kişisel bilgisayarında yapar.
Ayrıca bu yöntemle eğitici ve öğrenciler evlerinden video konferans yoluyla ders yapabilirler. Bu yöntem diğer yöntemlere göre en ideali, ancak en pahalısıdır.
4. İnternet Yöntemiyle Öğretim
• Senkron yöntemde; eğitici ve öğrenciler, gerçek zamanlı olarak video konferans gibi uygulamalarla günün belirli saatlerinde mekandan bağımsız olarak bir sınıf ortamındaymış gibi eğitimi gerçekleştirirler.
• Asenkron yöntemde; dersin içeriği Internet ortamına aktarılır. Öğrenciler zamandan ve mekandan bağımsız olarak Internet sitesine bağlanarak eğitimlerini gerçekleştirirler. Bu yöntem açık öğretim programları için kullanılabilir.
1.1.1.b. Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları ve Sınırlılıkları
BDÖ’ nün yararları:
Öğrenci açısından
1. Yaratıcılığın ortaya çıkmasını sağlar.
2. Sosyal iletişimde bulunma yeteneğini geliştirir.
3. Her öğrenciye kendi hızında ve düzeyinde ilerleme olasılığı verir. 4. Kendine güveni arttırır.
5. Problem çözme ve dikkatini bir problem üzerine yoğunlaştırma yeteneğini geliştirir.
6. Öğrencinin öğrenme zamanından tasarruf sağlar.
7. Öğrencinin kişisel ihtiyaçlarına (sosyo- ekonomik durum, psikolojik durum, maddi durum...) olumlu etki sağlar.
8. Belgeleme, dosyalama ve belgelere başvurma alışkanlığını kazandırır.
9. Önceki çözümleri araştırıp bunları yeni bir çözüm için kullanabilme yeteneğini geliştirmesini, yeni çözüm bulmasını sağlar.
10. Matematik ve dil yeteneğini geliştirir. 11. Paylaşım duygusunu geliştirir.
12. Daha çok bilgiye ulaşma imkânı verir.
13. Anında dönüt sağlandığı için kaçırılan ders veya konu öğrenci tarafından tekrar edilebilir.
15.Anlaşılmayan noktalar öğrenci tarafından istenildiği kadar tekrar edilebilir.(Çevik,2006)
16. Öğrencilere sentez ve değerlendirme yapma yeteneği kazandırır(Baki, 2002). 17. BÖP’ ları öğrenciye farklı alternatifler sunarak, öğrencinin ilgi alanına göre eğitim almasına olanak vermektedir (örnek: oyun ile öğretim) ( Dinçer, 2007).
Okul açısından
1. Eğitimde fırsat eşitliği sağlar. 2. Okulun başarı düzeyini arttırır.
3. Dünyadaki diğer öğretim kurumlarıyla paralel bir şekilde ders işleme olanağı sağlar.
4. Okullar arası iletişimde rol oynar (bilgi alış- verisi).
5. Müfredatın okullara göre esnekçe planlanabilmesine olanak verir. 6. Yıllık planların kolayca yazıya dökülebilmesini sağlar.
7. Sınıf ortamında yapılamayacak deney ve uygulamalar, benzeşimler sayesinde okul ortamına girebilir.
Aydoğdu (2003)’ya göre BDÖ’ nün faydaları;
• Bilgisayarlar (renkli grafikler, sesler, hareketli resimler, canlandırmalar, video gösterileri ve kullanıcıya geri bildirimler vb. sayesinde) öğretime çeşitlilik, canlılık ve kaliteyi getirir. Bilgisayarların gelişmiş grafik ve ses yetenekleri sayesinde görsel ve işitsel öğrenme ortamları hazırlamak kolaylaşır. Metinler, resimler, hareketlilik ve ses vb. hem bir derse çeşitlilik kazandırır hem de derse ilgiyi çeker. Bu yolla aynı zamanda öğrencilere değişik alternatifler sunulmuş olur. Öğrenme çok boyutludur.
• Bilgisayarlar, hızlı ve yavaş öğrencilerin kendi hızları doğrultusunda konuları öğrenmelerine olanak sağlar. Hızlı öğrenen bir öğrenci hızı kesilmeden programı baştan sona gözden geçirebilir. Yavaş öğrenen bir öğrenci ise, anlayamadığı bölümleri yeniden gözden geçirebilir ve konuyu iyice öğrenene kadar bilgisayarın başında kalabilir. Ayrıca, öğretmen ve öğrenci arasında doğrudan bir temas olmadığından öğrencinin bilgiyi arzu ettiği gibi hayal etme şansı doğabilir.
Olası psikolojik uyuşmazlıklar yaşanmaz. Böylece sınıf ortamında oluşan motivasyon farklılıklarından kaynaklanan sorunlar ortadan kalkabilir.
Güllükaya (2003)’ e göre BDÖ’nün öğretmen açısından faydaları şöyle sıralanmıştır;
• Öğretmen öğrencinin performansını izleyip gerektiğinde müdahale edebilir.
• Bilgisayar öğretmenin en çok zamanını alacak işlerini üstlenecek bir araçtır. Öğretmen kalan zamanda eğitimin verimliliği ve mesleki konularda kendini geliştirebilir.
• Derslerde konu anlatımında kullanabileceği bir yardımcı malzemedir. • Öğretmen tarafından planlanmış grup ve bireysel çalışmalara kaynak olur. • Öğretmen daha çok bir yol gösterici rol alır.
• Öğrencinin aktifliğini sağlama. • Öğretmen niteliğini yükseltebilir.
• Konuların sistematik bir şekilde işlenmesini sağlar.
Senemoğlu’na (1997) göre bilgisayar destekli öğretim programları şu ortak özellikleri bulunmaktadır:
• Yapılandırılmış bir eğitim programını kullanırlar (Öğretimin sonunda ulaşılacak hedefler ve hedeflerin davranış tanımlarının yapılması, öğretme-öğrenme ve ölçme-değerlendirme etkinliklerinin planlanması gerekir.).
• Öğrencinin kendi öğrenme hızıyla ilerlemesine imkan verir.
• Öğrenciye anında dönüt verip pekiştirme yaparak örgencinin öğrenmelerini kontrol etmesinin sağlar.
• Öğrencinin öğrenme eksik ve yanlışlarını seçenekli yollarla anında düzeltmesini sağlar.
• Öğrencinin program sonundaki performansını hızlıca ölçüp, örgenciye performansı hakkında kısa sürede bilgi verir(Senemoğlu, 1998).
BDÖ’ nün sınırlılıkları:
Bilgisayar destekli öğretim materyallerinin geliştirilmesinde yazılım mühendisleri, programcılar, matematik uzmanları ve hatta doğal bilimler ve istatistik gibi matematiğe yakın alanlardan uzmanlar ağırlıklı olarak yer aldıklarından, programların öğretici boyutu geri planda kalmıştır. Görsel ve teknik açıdan etkileyici olanaklar sunan bilgisayar programları, alan uzmanlarının yer almaması sonucunda amacından uzaklaşmış ve öğretici değerini önemli ölçüde yitirmiştir (Alyaz,2003).
Bu olumsuzluklara ek olarak BDÖ’ nün öğrenci, öğretmen ve okul açısından da olumsuz yönleri bulunaktadır. Bunlar;
• ••
• Öğrenciler sosyalleşme sürecinden yoksun kalırlar. •
••
• Öğrenciyi doğruya yönlendirecek bir sistem yoktur. Çünkü cevaplar ya doğru ya da yanlıştır.
• ••
• Bilgisayar kullanmayı önceden bilmeyen bir kişi için öğrenme zordur. Çok zaman kaybına sebebiyet verir.
• ••
• Yapılan programlar yabancı dille yazıldığı için kullanım zordur. •
••
• Belli derslerin öğretim yazılımlarının çok, bazı derslerin öğretim programlarının az olması bir eksikliktir.
• ••
• Bilgisayar genellikle Türkiye dışından ihraç edildiği için maliyet yüksektir.
• ••
• Çeşitli donanım aksaklıklarında çıkabilecek sorunlar ders akısını bozabilir.
• ••
• Yeterli altyapı olmadığı için çıkacak sorunlar hemen düzeltilemeyebilir. •
••
• Gerekli kılavuz kişi veya kaynak yeterli olmadığı için sorun yaşanabilir. •
••
Güllükaya (2003)’ e göre BDÖ’ nün sınırlılıkları;
• Bilgisayarla etkileşim halindeki öğrencinin öğretmenle iletişime geçmesi, uygulamada sorunlar yaratabilmektedir.
• Öğrenci uygulama sürecinde, donanımından kaynaklanan sorunlarla da karşılaşabilmektedir.
• BDE ders yazılımlarının, hedef kitleye yönelik taşıması gereken özelliklerden yoksun olması da sorun olabilir.
• Kendisi ve kullanıldığı programlar çok pahalıdır.
• Bilgisayarlar programların esiridir, yaratıcılığa imkan vermez. • Öğrenme işleminin adım adım kontrol edilmesi öğrenciyi sıkabilir. • Yeniliğin verdiği öğrenme güdülenmesi zamanla azalabilir.
• Bilgisayar teknolojisi başarıyı geliştiren büyülü bir araç olamaz.
• Bilgisayar teknolojisi bilinmeden temel gereksinim olarak kullanılması yanlıştır.
• Aileler çocuklarının ortamında bilgisayar bulunmasıyla öğrenme probleminin çözüleceği yanılgısına düşmektedirler.
• Öğrencilerin sosyo-psikolojik gelişimlerini engelleyebilir.
2.2. Biyoloji Öğretimi
Fen eğitimi, öğrencileri araştırmacı bir yapıya yönlendirerek, bilimsel bilgilerin bilinen gerçeklerle doğru olduğu ve zamanla değişebileceği olgusundan hareketle, deneme ve yanılma yöntemi ile sonuca ulaşarak öğrenmeyi temele alır. Böylece öğrencileri araştırıcı ve sorgulayıcı bireyler olarak topluma hazırlar (Tekmen, 2006). Fen eğitiminin bir bölümü olan biyoloji alanında da yaşanan gelişmeler yeni bilgilerin ortaya çıkmasına neden olmakta ve bunlar yeni teknolojiler şeklinde günlük yaşamımıza girmektedir. Özellikle biyoloji alanında elde edilen bilgiler insan yaşamını doğrudan etkilediğinden toplumda bu konulara yönelik eğitim
ihtiyacı artmakta ve bu yüzden biyoloji eğitimi gün geçtikçe önem kazanmaktadır (Altunoğlu ve Atav, 2005).
Biyoloji programındaki günlük yaşamla ilgili bilgilerin bireyler tarafından günlük yaşamda kullanılması ve uygulanması, yanlış bilgilerden uzaklaşıldığı anlamına gelir. Bazı geleneksel ve yanlış bilgilerden uzaklaşılmaması, bilgilerin doğru davranışlara dönüştürülmemesi insanların ölümüne, sakat kalmasına, bazen de yeni hastalıkların oluşmasına neden olmaktadır. Kişisel sağlık harcamalarının sürekli artış gösterdiği ülkemizde biyoloji eğitiminin önemi gün geçtikçe artmaktadır (Yüzbaşıoğlu ve Atav,2004). Eğitim programları ve araştırmaları açısından ele alındığında ülkemizde, biyoloji eğitiminin çağdaş ve batıdaki anlamına uygun olarak başlangıç tarihi 1 Ağustos 1933 alınabilir. Modern anlamda biyoloji eğitimine ise Cumhuriyetin ilanından 25 yıl sonra başlanmıştır. Biyoloji öğretimi sayesinde bireyler kendilerinin ve ailelerinin gelişimini, beslenmesini, sağlığını, çevresini ve dünyada olagelen pek çok önemli ve ilginç gelişmeleri anlayabilmektedirler (Demirsoy, 1993; Akt. Çoban vd., 2006).
Biyoloji, yabancı ve soyut kavramların karmaşık ilişkilerini içerdiği için öğretilmesi ve öğrenilmesi oldukça zordur. Biyoloji öğretiminde gerek eğitim durumları gerekse biyoloji kavramlarının soyut ve karmaşık olması öğrencilerin bazı konuları anlamakta zorlanmalarına ve anlamadan ezberleyerek öğrenmelerine yol açmaktadır. Öğrenciler, ancak anlamlı olarak öğrendikleri bilgilerden günlük hayatta yararlanabilmektedirler (Kılıç ve Sağlam,2004). Buradan yola çıkarak biyoloji öğretiminde kullanılacak yöntem ve tekniklerin iyi belirlenmesi gerektiğinin önemi ortaya çıkmaktadır.
2.3. Bilgisayar Destekli Biyoloji Öğretiminin Avantajları
Ortaöğretimde uygulanan öğretim metotlarına baktığımızda “öğretmen merkezli”, “kara tahta” önünde eğitimin hala ağırlıklı şekilde yapıldığını
görmekteyiz. Bu yol genelde, öğretmenin sevk ve idare ettiği “tek yönlü” öğrenme biçimidir. Ancak eğitim-öğretiminin genel hedeflerinden birisi de, öğrencilere “Neyi nasıl öğreneceğini” öğretmektir. Başka bir deyişle “Öğrenmeyi öğretmektir.” Çünkü çağımız “Hayat boyu öğrenmeyi” zorunlu kılmaktadır (Şen,2001).
Biyoloji derslerinde yeni teknolojilerin kullanılması karmaşık ve dinamik süreçlerin anlaşılmasında pozitif yönde etkili olmaktadır. Bilgisayar destekli animasyon ve simülasyonlar yardımıyla bu süreçlerde gerçeklesen karmaşık ilişkiler öğrenciye görsel, hareketli ve sesli sunulabilmektedir. Böylece bir taraftan konu öğrenci için daha ilginç hale gelmekte diğer taraftan öğrenmeye destek verilmektedir (Yaman,2005).
Orta öğretim biyoloji öğretim programının temel konularından birisi canlı sistemlerinin biyolojik yapısı (anatomisi ve morfolojisi) ve çalışma şekillerini (fizyolojileri) kapsamaktadır. Öğrenci bu sayede hem çevresindeki biyolojik sistemlerin çalışmasını hem de kendi vücudunun çalışma şeklini ve morfolojisini öğrenmiş olmaktadır (Pektaş vd., 2006). Bu konuların öğrencilere somut bir şekilde anlatılabilmesi için animasyonlar kullanılabilir. Bu sayede soyut bir olay somut bir hale dönüşerek öğrenme kalıcı olabilmektedir. Örneğin bir biyoloji dersinde alyuvarların hücreye oksijen taşıması, önceden hazırlanacak çizgi film karakterleriyle anlatılabilmektedir. Alyuvarların görevi anlatılırken, dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı vücudun savunmasını vurgulamak için, animasyonda, vücuttaki organların garip ve çirkin yaratıklar tarafından saldırıya uğraması, hasta ve titreyen bir çocuk görüntüsü ile belirtmek, ardından bu saldırıya karşılık veren vücuttaki askerlerin savunması ve düşman kuvvetlerini yok etmeleri hazırlanacak ilginç animasyon ile gösterilebilmektedir. Ardından yüzü gülen, sağlıklı bir çocuk yüzü ekrana gelmektedir. Bunu gibi, çiçekli bitkilerde olgunlaşan erkek organlardan çevreye yayılan çiçek tozlarının rüzgar ve böceklerle dişi organın tepeciğine taşınması ve dişicik borusundan tohum taslağına gelerek yumurta hücresini döllemesini çıplak gözle ya da mikroskopla incelemek olanaksızdır. Bu nedenle animasyonla öğrencilere göstererek çiçekli bitkilerde üreme olayını etkili bir şekilde öğrenmeleri sağlanabilmektedir(Çakır,1999).
Biyoloji öğretiminde animasyon kullanımının dışında bilgisayar kullanımı da olanaklıdır. Yılmazçoban ve Damkacı (2007)’ya göre Öğrencinin bizzat kullanmadığı, sadece büyük bir perdeye aktarılan internet görüntüsü kullanılabilir. Bu yöntem ile;
1. Tahtaya çizilmesi gereken şeylerin çizilmemesinden dolayı büyük bir zaman kazancı,
2. Bol resimli ve grafikli bir tasarım yapıldığı takdirde görerek öğrenme yeteneğine sahip öğrencilere hitap edilebilir.
2.4. Bilgisayar Destekli Öğretimde Öğretmenin Rolü Ve Öğretmene Verilecek Destek
Günümüzde, öğrencilerin ve toplumun gereksinimleri yeniden gözden geçirilerek öğrenme ortamlarının koşullara ve beklentilere uygun olarak düzenlenmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu tür öğretim ortamlarının hazırlanabilmesi için de öğrencileri bilgiye ulaştıracak, bilginin kullanılması, üretilmesi ve iletilmesini sağlayacak her türlü aracı kullanabilme olanaklarının sağlanması gerekir. Ayrıca; öğretmenlerinde belli becerilere sahip olması ve teknolojiden yararlanması gerekmektedir (Akkoyunlu 2002).
Öğretmen yetiştiren kurumlar olarak Eğitim Fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarının söz konusu teknolojiyi teorik derslerde de kullanma becerisine kavuşturulmuş olmaları ve bu yönde eğitilmeleri gelecekte bilgi toplumu olma yolundaki en önemli gelişmelerden biri olacaktır. Ülkemizde bilgisayar ve internet teknolojilerinin eğitim ve öğretim sisteminde önemli ölçüde kullanılmaya başlanması günümüzün öğretmen adaylarının göreve başladıklarında mesleki becerilerini daha ileri götürerek, bilişim ve iletişim teknolojileriyle bütünleşmelerine önemli derecede katkılar sağlayabilir (Akın,2007).
Halen görev başında olan öğretmenlerin kullandığı klasik öğretim yöntemlerini değiştirmeleri oldukça zordur. Birden bire önceki yaklaşımlarını terk etmeleri, görsel ve işitsel teknolojileri derslerinde istendik düzeyde kullanmaları zaman alabilir (Akın,2007). Öğretmen sınıfta bilgisayarın etkili bir araç olarak kullanılması için temeldir. Öğretmenlere bilgisayar kullanma ile ilgili beceriler ve kendine güven kazandırma ile programlarını bilgisayar ile birleştirme için öğrenme stratejileri konusunda eğitim fırsatları sunulmalıdır (Aktaş-Arnas,2005). Bu nedenle görev yapan öğretmenlere hizmet içi eğitimler verilerek bilgisayarı derslerde kullanmaları sağlanabilir. Bu sayede öğretmenler, teknolojinin yani BDÖ’ in derslerde kullanılmasında öğrencilere doğru rehberlik yapabilirler.
Öğretmene bilgisayar kullanımı konusunda verilmesi gereken destekler şunlardır;
• Bilgisayar parçalarını tanıtma ve görevlerini öğretme. • Bilgisayar ve donanımlarının nasıl çalıştığının öğretilmesi • Bilgisayar ve donanımlarının gerekli bakımlarının öğretilmesi • BDÖ’ de kullanması gereken programların öğretilmesi. • Bilgisayar teknolojisini nasıl takip edildiğinin öğretilmesi
• Amacına uygun bilgisayar yazılımlarını bulması ve kullanabilmesi • Hazır yazılımları öğretim programına nasıl uyarlayacağının
öğretilmesi
• Kendisinin basit bir eğitsel yazılım hazırlamasının sağlanması.
Çevik (2006)’e göre BDÖ’ de geleneksel öğretime nazaran öğretmenlerin rolü azalmamakta, tam tersine artmaktadır. BDÖ’ de öğretmenlerin üstlenebilecekleri roller aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Bilgisayar sisteminin temel parçalarını adı ve ilişki yönünden tanıma
• Bilgisayar okuryazarlığı için temel becerilere sahip olma • BDE’ in amacını ve ilkelerini açıklayabilme
açıklayabilme
• Öğrencilere rehberlik edebilme
• Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeleri sürekli olarak izleyebilme • Amacına uygun donanımı seçebilme ve temin etme
• Bilgisayar sisteminin temel bileşenlerini çalıştırma • Bir bilgisayar sisteminin bakım ihtiyaçlarını bilme • Giriş-çıkış birimlerini ve işlevlerini açıklama. • Bellek-depolama birimlerini bilme
• Basit kullanım arızalarını ve çözüm yollarını bilme • Dersler için soru bankasını oluşturma
• Bilgisayarı ölçme değerlendirmede kullanma • Bilgisayarı araştırma amaçlı kullanmayı bilme
• Yüksek kaliteli yazılımları düşük kaliteli yazılımlardan ayırabilme • Programlama mantığına sahip olma
• Amaca uygun yazılım temin etme ve seçme • Basit düzeyde eğitsel yazılım geliştirme • Bilgisayarı eğitim programına uyarlayabilme • Bilgisayarlı eğitim ortamı için sınıfı organize etme • Mevcut bir eğitsel yazılımı değiştirme-uyarlama • Eğitsel yazılımları derste kullanabilme
Öğretmenler bu rolleri doğru bir şekilde öğrenip uygulayarak öğrencilerine iyi bir rehberlik yapabilirler. Böylece BDÖ’ nün yararlı yönleri eğitime yansıtılmış olur. Bilgisayar destekli öğretimin yaralı yönlerinin eğitime yansıması sadece öğretmenlerin iyi eğitim almalarının yanında okulların yeterli donanımlara sahip olmaları ve iyi hazırlanmış ders yazılımlarının bulunmasıyla da sağlanmış olur.
2.5. Yapılan çalışmalar
Bilgisayar destekli eğitim, özellikle ilkokul öğrencilerinin başarılarını çok etkilemekte, ortaöğretim öğrencilerini orta düzeyde, üniversite öğrencilerinin başarılarını ise çok az etkilemektedir (Senemoğlu,1998).
Arıkan (2003) araştırmasını, fen öğretiminde bilgisayarın, ders sunu
(canlandırma, 3 boyutlu animasyon), etkileşimli alıştırma-tekrar, problem çözme ve değerlendirme aracı olarak kullanımının geleneksel metotlara göre öğrenci başarısına etkisini belirlemek amacı ile gerçekleştirmiştir. Bilgisayarın; ders sunu (canlandırma, 3 boyutlu animasyon), etkileşimli alıştırma-tekrar, problem çözme ve değerlendirme aracı olarak bilgisayar destekli öğretim uygulaması yapılan deney grubundaki öğrencilerin fen başarı düzeyleri, öğrenmede kalıcılık göstermeleri ile geleneksel yöntemlerin kullanıldığı kontrol grubundaki öğrencilerden daha anlamlı olduğu görülmüştür.
Görpeli (2003) araştırmasında lise 1 programında yer alan mitoz ve mayoz
bölünme konusunun Bilgisayar Destekli Öğretim ile geleneksel yöntemin, öğrenci başarısı üzerindeki etkilerini incelemiştir. Bu çalışma sonucunda mitoz ve mayoz bölünme konusunun öğrenilmesinde deney grubuyla yapılan bilgisayar destekli öğretim yönteminin kontrol grubuyla yapılan geleneksel öğretim yöntemine göre daha etkin olduğu görülmüştür.
Kirnik (1998) tarafından yapılan “7. Sınıf Düzeyinde Denklemler
Konusunun Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemi İle Geleneksel Yöntemin Öğrenci Başarısına Etkisi” adlı araştırmada, 7. sınıf düzeyinde denklemler konusunun öğretiminde bilgisayar destekli öğretim yöntemi ile geleneksel yöntemin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma 1996–1997 öğretim yılı, birinci dönemde Ağa Ceylan İlköğretim Okulu, Çankaya Anadolu Lisesi ve Ankara Anadolu Lisesi okullarına devam eden 198 yedinci sınıf öğrencisi üzerinde, kontrol gruplu ön test-son test deneysel modeli uygulanmıştır. Araştırma sonucunda Ankara Anadolu Lisesi’nde bilgisayar destekli öğretim yönteminin geleneksel öğretim
yönteminden daha etkili olduğu görülmüştür. Ama Çankaya Anadolu Lisesi ve Ağa Ceylan İlköğretim okullarında bilgisayar destekli öğretim yönteminin geleneksel yöntemden üstün olamadığı görmüştür.
Köse vd. (2003) yaptıkları çalışmada, Fotosentez konusundaki kavram
yanılgılarının giderilmesinde bilgisayar destekli öğretimin (BDÖ) etkisini araştırmışlardır. Bu çalışmalarında Trabzon ilinin merkezine bağlı bir düz lisede iki gruptan oluşan toplam 53 lise üçüncü sınıf öğrencisi kullanmışlardır. Yaptıkları analizler sonucunda BDÖ’ in geleneksel öğretim metoduna göre daha etkili olduğu bulmuşlardır.
Şen (2001) “Fizik Öğretiminde Bilgisayar Destekli Yeni Yaklaşımlar” adlı çalışmasında hazırladığı simülasyon deneyleri sayesinde fizik öğretiminde yapılamayan deneylerin daha kolay ve ekonomik olmasını sağlamıştır.
Yenice vd. (2003), yaptıkları çalışmalarında Fen Bilgisi dersinde BDÖ’ nün
öğrenci başarısına etkisini araştırmışlardır. Deney ve kontrol grubu sekizinci sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 70 öğrenciye ‘genetik’ ünitesini işlemiştir. Yapılan analizler sonucunda BDÖ’ in verildiği deney grubu kontrol grubuna göre daha başarılı olmuştur.
Tezcan ve Yılmaz (2003), “Kimya Öğretiminde Kavramsal Bilgisayar
Animasyonları İle Geleneksel Anlatım Yöntemin Başarıya Etkileri” adlı çalışmalarında, kimya öğretiminde yaygın olarak kullanılan “Geleneksel Anlatım Yöntemi” ile kavramsal bilgisayar animasyonlarının kullanılmasıyla gerçekleştirilen “Bilgisayar Destekli Öğretim” yöntemlerinin başarıya etkisinin karşılaştırılması yapmışlardır. Sonuçlar değerlendirildiğinde, deney grubunun daha başarılı olduğu saptandı. Ayrıca, başarının cinsiyete bağlı olduğunu, deney grubunda erkek, kontrol grubunda kız öğrencilerin daha başarılı olduğu saptamışlardır.
Aykanat vd. (2005), bilgisayar destekli kavram haritaları yönteminin
ilköğretim okullarındaki öğrencilerin hücre yapısı ve fonksiyonu ile ilgili başarısı üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla yaptıkları çalışmalarında, “Canlının İç Yapısına Yolculuk” ünitesinin “Hücre” konusunun öğretilmesinde bilgisayar destekli kavram haritaları öğretim yönteminin, geleneksel öğretim yöntemine göre daha etkili olduğu ortaya koymuşlardır.
Özmen ve Kolomuç (2004), “Bilgisayarlı Öğretimin Çözeltiler Konusundaki
Öğrenci Başarısına Etkisi” adlı çalışmalarında BDÖ’ nün geleneksel yönteme göre öğretime etkisini20 çoktan seçmeli, 5 açık uçlu sorudan oluşan ölçme aracı ile test etmişlerdir. Sonuçta, ölçme aracının açık uçlu sorular bölümü BDÖ lehine bir farklılık tespit edilmiştir.
Akçay vd. (2005), , Fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretim yönteminin, anlatım yöntemine göre öğrenci başarısına etkisini belirlemek amacıyla yaptıkları araştırmada, 6. sınıf öğrencilerine çiçekli bitkiler konusunun öğretiminde BDÖ’nün daha etkili olduğunu bulmuşlardır.
Aktümen ve Kaçar (2003) “İlköğretim 8.sınıflarda harfli ifadelerle
işlemlerin öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin rolü ve bilgisayar destekli öğretim üzerine öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi” adlı araştırmalarında matematik öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin geleneksel öğretim yöntemine göre daha başarılı ve etkili olduğunu bulmuşlardır.
Ocak ve Ocak (2002), “Bilgisayar destekli sunumun sınıf öğretimine ek
olarak ve sınıf öğretiminden bağımsız olarak canlılar çeşitlidir ünitesinde akademik başarı ve kalıcılığı etkileme düzeyi” adlı çalışmalarında, bilgisayar destekli sunumun sınıf öğretimine ek olarak kullanılmasının hem BDÖ ye hem de geleneksel öğretime göre daha başarılı olduğunu bulmuşlardır.
Katırcıoğlu ve Kazancı (2003), yaptıkları çalışmada, BDÖ ‘nün “Görme
