ISMAIL HAKKI TONGUÇ’UN CENAZE TÖRENİ
Tonguç törenle
toprağa verildi
Büyük eğitimci
üç
gün önce Anayasa
Komisyonuna değerli bir rapor vermişti
Özel Muhabirimizden
ANKARA, 24 (Teleksle) — D ü n ölüm ünü üzüntü İle haber ver diğim iz köy en stitü leri kurucusu, büyük eğitim cim iz İsm ail Hakkı Tonguç, bugün yapılan b ir tören İs toprağa verilm iştir. Cenaze me rasim inde C.H.P. genel başkanı İs m e t İnönü, eski M illî E ğitim B a kanlarından Haşan Ali Y ücel, T o n g u ç'u n Anadolu illerin den birinde d oktorluk yapan oğlu Engin, Mil lî Eğitim Bakan lığı m ensupları, eski m illetvekilleri, eğitim ciler, y az a rla r, sa n a tç ıla r ve Tonguç'un öğrencileri bulunm uşlardır. Töre ne ç e şitli eğitim kuram larınd an birçok çelenk gönderilm iş bu lun u yordu.
B üyük vatansever ve terbiyeci O ' Tonguç’un T ü rk bayrağına sarılı tabu tu , eller üstünde 1000 m etre kadar taşın d ık tan sonra otobüsler ve arab alarla Asri M ezarlığa götü rüldü.
M ezarının başında, m eslek ar kadaşlarından öğretm en Hamdi Kesin, Hakkı Tonguç’u n ülkücülü ğünü b e lirtti ve ölüm ünden önce 27 Mayıs devrimi hakkınd a şu (Devamı sa. 5, sU 4. de)
Kültür ve Eğitim
savsşı bavlıyacak
ö zel M uhabirim izden
ANKARA, 24 (Teleksle) — M illi B irlik K om itesi basın sözcüleri bu sab ah sa a t 10 da b ir basın toplan tısı yaparak, yeril ve yabancı ba sın m en sım lsrın ın yazılı su
alleri-e
r
Tonguç törenle
(B aşı ı ¡nfciae) sözleri söylediğini a n la ttı: «Oh, dilber m avi sem a altın d a bu h ü r riyet hav asın ı bol bol ciğerlere çekm ek ne hoşm uş, gözlerim açık gitm ez gayrı b u dünyadan.»
Öğretm en R au f İııan , T on guç’u n bağışlam adığı h e r şeyin faziletsiz lik, yalan cılık ve tem bellik oldu ğunu, faziletsiz ve tem bel in san ların Hakkı T on guç’un karşısın a da çıkm ak istediklerini, fak at o- nu n kurduğu eserlerden h içb irin i yıkam ad ıklarını b e lirtti ve Hakkı T on guç'u n h ü r adını eğitim ala nında ilk d efa olarak • dünya an siklopedilerine g eçirttiğin i, bugün Tayland'da bile kurulm asına çalı şıla n köy en stitü lerin in bizden ör nek alın arak yapıldığını söyledi.
Göz yaşlarını tu tam ıyarak gü ç lükle konuşm asını yapan Haşan Ali Y ü cel, «Benim için konuşm ak çok güç, dedi. B urad a yatan, be nim en yakın arkadaşım dı. Hakikî bir insandı. 14 yıldanberi ona ya pılm adık kötülü k bırakılm ad ı. B u n ların hiçbirind en şikâyet e t medi. M üdafaa ihtiyacın d an dahi faziletli ru hu nu uzak tu ttu . K ısa sürdü, ama, kendisini kirli su çlar la İtham edenlerin , akıbetlerini gördü. O bu n larla öç alacak adam değildi. 27 M ayıstan önce ölseydi, bu katfcr b ile konuşam azdım . Onu, hepim izin bir gün kavuşacağım ız T an rın ın m ağfiretine em anet edi yoruz.»
TONGUÇ’UN E Ğ İTİM KONUSUNDA RAPORU
ANKARA, 24 (Teleksle) — Ord. P rof. Sıd dık Sam i O n ar'm başkan lığında hazırlan m akta olan yeni
I /■
V '
toprağa verildi
Anayasada yer alacak ilk öğretim, ile İlgili prensipler, ü n lü eğitim ci İsm ail H akkı Tonguç tarafın d an düzenlenerek kom isyona su n u l m u ştu r. B ir çok Avrupa m em leket lerin in Anayasalarını ve siyasî par tilerin tüzü klerin i İnceden inceye gözden geçirerek ilk öğretim prob lem in in Anayasada yer alabilecek esasların ı tesb it eden Tonguç ölü m ünden birkaç gün önce bu nları Anayasa K om isyonuna göndermiş ti.
H akkı T on guç’un hazırladığı prensipler şöyle b elirtilm ek ted ir:
A — İlk öğretim m ecbu rî ve parasızdır. Y ed in ci yaşa b a stık ta n sonra her çocuk, lö ’inci yaşını ta m am layıncaya kadar ilkokula, tek n ik oku llara ve k u rslara devam e t meğe m ecburdur.
B — M ecburî öğrenim çağında bu lu n an h e r çocuk öğrenim sü re sin ce;
1 — Hayat oku lu n a m ahsus İl keleri uygulayabilecek öğretm en lere kavuşmak,
2 — Sağlığı koruyucu im anları elde etm e,
3 — Modern b ir okul binasında okum a ve eğitilm e.
4 — K itap lıklard an ve öğretim araçların d an faydalanm a,
5 — Ö ğrenim in devam ettiğ i sü re içinde ta ş ıt araçların dan para sız istifad ö etm e hakların a sahip tir.
O — İlk eğitim ve öğretim ku- ru m ların m am acı, öğrencileri T ürk İktisadî ve içtim a' bünyesine en iyi b ir tarzda in tibak ederek cu m hu riyetçi ve iâik vatand aşlar o la rak y etiştirilm ektir,
D — İlk öğretim k u m u lların da s ın ıf m evcudu 50 öğrenciden fazla olam az. B u oku llara devam eden öğrenciler y ılın en az 200 gü nü öğrenim e tâ b i tu tu lu rla r. G ün lük öğrenim süresi 5 ders saatin den az olam az.
E — M ecburi öğrenim çağında bu lunan çocuklar devlet oku lların dan başka oku llara ve kurslara, de vam edem ezler.
P — B akılm aya m u h taç kim se siz çocuklar, m ecbu ri öğrenim i ta m am layıncaya kadar devlet ta ra fın d an eğitilirler.
G — İlk öğretim m asrafı devlet özel idare, belediye ve köy b ü tçe lerine konulacak ödeneklerle, dev letçe kabul edilen yardım larla karşılanır.
II — Herhangi b ir tabakaya m ensup olursa olsun, her norm ai çocuk in tib ak ve k abiliyetine gö re h e r derecedeki okullard a öğre- j niın görme hakkına sah ip tir.
İ — Her öğretm en, m odern eği tim. ilkelerin e göre «öğretm e hü r r i y e t in e sah ip tir.
J — M ecburî öğretim k u ram la rın da devletin resm î d ilinden baş ka dille öğretim yapılamaz.
K — Y etişk in h alk tan okum a - yazma bilm eyenler, oku r - yazar d uram a gelm elerini 6ağlıyacak, halk eğitim iyle bezenm elerine yara yacak teşk ilâta ve k u ram lara ka vuşma hakkına sah ip tir.
L — Köylerde ve köy karakte rindeki kasabalarda yaşıyan halk, oturduğu yerlerin İh tiyaç ve özel lik lerin e en uygun lâik eğitim ku ram ların a kavuşmak hakkına sa h ip tir.
M — Siyasî partiler, m ecburî lik öğrenim , h alk ve m eslek eğitim i n in san at ve bilim alanlarındaki çalışm aların ın h ızın ı engelleyici teşebbüs ve h areketlerde bu luna m azlar.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi T a h a Toros Arşivi
