PETROL OFİSİ A.Ş.
31 MART 2009 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE MALİ TABLOLAR
KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN NOTLAR ... 6-82 NOT 1 ŞİRKETİN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU ... 6-7 NOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR ... 8-27
NOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ ... 28
NOT 4 İŞ ORTAKLIKLARI ... 27
NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA... 28-29 NOT 6 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ ... 30
NOT 7 FİNANSAL YATIRIMLAR ... 30-31 NOT 8 FİNANSAL BORÇLAR ... 32-35 NOT 9 DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER ... 35
NOT 10 TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR... 36-37 NOT 11 DİĞER ALACAK VE BORÇLAR ... 38
NOT 12 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERDEN ALACAK VE BORÇLAR... 39
NOT 13 STOKLAR... ... 39
NOT 14 CANLI VARLIKLAR ... 39
NOT 15 DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR ... 39
NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR ... 39
NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER ... 39
NOT 18 MADDİ DURAN VARLIKLAR ... 40-41 NOT 19 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR ... 42
NOT 20 ŞEREFİYE... 43-44 NOT 21 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI ... 44
NOT 22 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 44-48 NOT 23 TAAHHÜTLER... 48
NOT 24 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR ... 49
NOT 25 EMEKLİLİK PLANLARI ... 49
NOT 26 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER ... 50
NOT 27 ÖZKAYNAKLAR ... 51-54 NOT 28 SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ ... 54
NOT 29 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ, PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ... 55
NOT 30 NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER ... 55-56 NOT 31 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR/GİDERLER ... 57
NOT 32 FİNANSAL GELİRLER... 58
NOT 33 FİNANSAL GİDERLER ... 58
NOT 34 SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER... 58
NOT 35 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ... 59-61 NOT 36 HİSSE BAŞINA KAZANÇ ... 62
NOT 37 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI... 63-65 NOT 38 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ ... 66-80 NOT 39 FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDE AÇIKLAMALAR ... 81
NOT 40 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR ... 82
NOT 41 MALİ TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR ... 82
31 Mart 2009 tarihi ve bu tarihte sona eren dönem itibariyle hazırlanan konsolide mali tablolar, Yönetim Kurulu tarafından 7 Mayıs 2009 tarihinde onaylanmıştır.
Cari Dönem
Not 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 VARLIKLAR
Dönen Varlıklar 3.825.797.176 3.382.641.971 Nakit ve Nakit Benzerleri 6 1.969.798.899 1.535.732.285
Finansal Varlıklar 7 135.908.051 104.937.763
Ticari Alacaklar 10 821.475.087 824.837.441
Diğer Ticari Alacaklar 10 818.624.810 822.043.263 İlişkili taraflardan alacaklar 37 2.850.277 2.794.178
Diğer Alacaklar 11 37.080.355 60.119.021
Stoklar 13 749.999.177 779.647.973
Diğer Dönen Varlıklar 26 111.535.607 77.367.488
Duran Varlıklar 3.663.126.424 3.552.446.928
Ticari Alacaklar 10 11.198.771 6.464.094
Diğer Alacaklar 11 994.529 906.808
Finansal Yatırımlar 7 135.892 135.892
Maddi Duran Varlıklar 18 1.281.485.780 1.218.531.916 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19 40.892.787 8.658.935
Şerefiye 20 2.230.454.638 2.230.454.638
Ertelenmiş Vergi Varlığı 35 1.067.330 744.904
Diğer Duran Varlıklar 26 96.896.697 86.549.741
TOPLAM VARLIKLAR 7.488.923.600 6.935.088.899
Cari Dönem
düzenlenmiş - Not 2.6)
Not 31 Mart 2009 31 Aralık 2008
KAYNAKLAR
Kısa Vadeli Yükümlülükler 3.003.324.521 2.289.102.864
Finansal Borçlar 8 213.803.097 130.391.967
Diğer Finansal Yükümlülükler 9 4.308.915 18.844.919 Ticari Borçlar 10 2.263.998.291 1.696.574.277
Diğer Ticari Borçlar 10 2.262.977.021 1.694.539.381 İlişkili Taraflara Borçlar 37 1.021.270 2.034.896
Diğer Borçlar 11 391.531.474 377.375.900
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 35 850.750 759.625
Borç Karşılıkları 22 37.051.630 28.396.553
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 26 91.780.364 36.759.623 Uzun Vadeli Yükümlülükler 1.762.923.560 1.892.553.891
Finansal Borçlar 8 921.209.557 853.112.442
Ticari Borçlar 10 776.941.916 966.823.460
Diğer Borçlar 11 717.157 804.620
Borç Karşılıkları 22 2.164.415 2.008.360
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar 24 10.038.821 10.125.903 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 35 51.838.338 59.664.698 Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 26 13.356 14.408 ÖZKAYNAKLAR 2.722.675.519 2.753.432.144 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 27 2.715.032.809 2.747.035.667
Ödenmiş Sermaye 27 550.000.000 550.000.000
Sermaye Düzeltmesi Farkları 27 874.738.210 874.738.210 İlave Ödenmis Sermaye 27 247.461.598 247.461.598 Hisse Senetleri İhraç Primleri 1.831.496 1.831.496
Yabancı Para Çevrim Farkları 360.875 164.996
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 27 227.256.811 227.256.811 Geçmiş Yıllar Kar/Zararları 27 845.582.556 744.675.753 Net Dönem Karı/ Zararı (32.198.737) 100.906.803 Azınlık Payları 27 7.642.710 6.396.477 TOPLAM KAYNAKLAR 7.488.923.600 6.935.088.899
İlişikteki dipnotlar mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
Satış Gelirleri (net) 28 2.920.362.689 3.393.350.554
Satışların Maliyeti (-) 28 (2.653.975.358) (3.181.182.776)
BRÜT KAR/ZARAR 266.387.331 212.167.778
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) 29 (73.844.504) (77.372.752)
Genel Yönetim Giderleri (-) 29 (21.982.202) (19.613.218)
Diğer Faaliyet Gelirleri 31 6.286.903 10.909.579
Diğer Faaliyet Giderleri (-) 31 (25.560.772) (9.412.656)
FAALİYET KARI/ZARARI 151.286.756 116.678.731
Finansal Gelirler 32 259.358.197 106.095.016
Finansal Giderler (-) 33 (448.896.342) (272.771.148)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ
KARI/ZARARI (38.251.389) (49.997.401)
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gelir/Gideri 35 7.298.035 9.165.418
- Dönem Vergi Gelir/Gideri (850.750) (570.106)
- Ertelenmiş Vergi Gelir/Gideri 8.148.785 9.735.524
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM
KARI/ZARARI (30.953.354) (40.831.983)
DÖNEM KARI/ZARARI (30.953.354) (40.831.983)
Diğer kapsamlı gelir
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim 195.879 (83.190)
Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi
gelir/giderleri - -
DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI) 195.879 (83.190)
TOPLAM KAPSAMLI GELİR (30.757.475) (40.915.173)
Dönem Karı/Zararının Dağılımı
Azınlık Payları 27 1.245.383 205.640
Ana Ortaklık Payları (32.198.737) (41.037.623)
Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı
Azınlık Payları 27 1.245.383 205.640
Ana Ortaklık Payları (32.002.858) (41.120.813)
Hisse Başına Kazanç 36 (0,059) (0,075)
Not referansları
Sermaye
Sermaye Düzeltmesi
Farkları
İlave Ödenmiş Sermaye
Senedi İhraç Primleri
Ayrılan Kısıtlanmış
Yedekler
Para Çevrim Farkları
Geçmiş Yıllar Kar/Zararları
Net Dönem Karı/
Zararı
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar
Azınlık Payları
Toplam Öz Kaynaklar
1 Ocak 2008 492.000.000 874.738.210 247.461.598 1.831.496 208.523.681 (36.497) 510.700.671 310.708.212 2.645.927.371 4.602.888
2.650.530.259
Geçmiş yıllar karından transfer - - - - - - 310.708.212 (310.708.212) - - -
Toplam kapsamlı gelir - - - - - (83.190) - (41.037.623) (41.120.813) 205.640 (40.915.173)
31 Mart 2008 27 492.000.000 874.738.210 247.461.598 1.831.496 208.523.681 (119.687) 821.408.883 (41.037.623) 2.604.806.558 4.808.528 2.609.615.086
1 Ocak 2009 (daha önce
raporlanan) 550.000.000 874.738.210 247.461.598 1.831.496 227.256.811 164.996 744.675.753 105.466.655 2.751.595.519 6.396.477 2.757.991.996 UFRYK 13 düzeltme etkisi (Not
2.6) (4.559.852) (4.559.852) (4.559.852)
1 Ocak 2009 (yeniden
düzenlenmiş) 550.000.000 874.738.210 247.461.598 1.831.496 227.256.811 164.996 744.675.753 100.906.803 2.747.035.667 6.396.477 2.753.432.144
Geçmiş yıllar karından transfer 100.906.803 (100.906.803)
Azınlıkların sermaye artışlarına
katılımı 850 850
Toplam kapsamlı gelir 195.879 (32.198.737) (32.002.858) 1.245.383 (30.757.475)
31 Mart 2009 27 550.000.000 874.738.210 247.461.598 1.831.496 227.256.811 360.875 845.582.556 (32.198.737) 2.715.032.809 7.642.710 2.722.675.519
İlişikteki dipnotlar mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır
Amortisman ve itfa payları 18,19 33.527.102 29.413.425
Kıdem tazminatı yükündeki artış 24 848.202 698.256
Faiz (geliri)/gideri, net 32,33 36.175.232 35.675.458
Sabit kıymet satışlarından kaynaklanan zarar 31 (365.053) 306.432
Şüpheli alacak karşılığı, net 10 14.462.892 442.500
Ertelenmiş finansman (geliri) / gideri, net 32,33 94.669 603.236
Türev finansal araçlar makul değer değişimi 7 31.808.684 (3.103.754) Dava karşılığı giderleri ve diğer karşılıklar 9.360.524 100.000 Tahakkuk eden kredi ve akreditif kur farkı giderleri / (gelirleri) 65.235.948 78.900.972 Varlık ve yükümlülüklerdeki değişimler öncesi net nakit 152.896.811 93.039.124
Ticari alacaklardaki (artış) / azalış (15.929.884) (98.702.971)
Diğer alacaklardaki (artış) / azalış 11 22.950.945 23.928.799
Stoklardaki (artış) / azalış 13 29.648.796 26.191.953
Diğer dönen varlıklardaki (artış) / azalış (34.168.119) (27.303.169)
Diğer duran varlıklardaki (artış) / azalış 26 (10.346.956) 2.098.826
Ticari borçlardaki artış / (azalış) 373.865.401 158.055.584
Diğer borçlardaki (azalış) / artış 11 14.068.111 (76.964.155)
Diğer kısa vadeli yükümlülüklerdeki artış / (azalış) 54.471.349 43.248.707
Diğer uzun vadeli yükümlülüklerdeki (azalış) / artış 26 (1.050) 1.474.404
Ödenen kıdem tazminatı 24 (935.284) (420.338)
Ödenen vergiler (759.625) (34.103.406)
İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit 585.760.495 110.543.358
Yatırım faaliyetleri
Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 18,19 (131.192.109) (48.335.429)
Sabit kıymet satışından elde edilen nakit 3.152.582 2.410.215
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (128.039.527) (45.925.214)
Finansal faaliyetler
Ödenen krediler (19.701.466) (130.937.721)
Kullanılan krediler 148.304.207 477.368.167
Ticari borçlar içinde ödenen vadeli akreditifler (12.854.550) (118.549.479)
Ticari borçlar içinde alınan vadeli akreditifler - 361.047
Ödenen finansal kiralama borçları (3.715.124) (3.621.254)
Alınan / (ödenen) faiz - net (59.705.177) (56.050.308)
Azınlığa ödenen temettü ve sermaye arttırımlarındaki azınlık payları 850 - Türev işlem depozitolarındaki değişim (net) 7,9 (77.314.977) (1.566.944) Finansal faaliyetlerden sağlanan / (kullanılan) net nakit (24.986.237) 167.003.508
Yabancı para çevrim farkları (114.360) (83.190)
Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki net artış / (azalış) 432.620.371 231.538.462 Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem başı bakiyesi 1.534.943.725 403.666.263
Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem sonu bakiyesi 6 1.967.564.096 635.204.725 Faiz işleyen akreditifler finansman faaliyetleri, faiz işlemeyen akreditifler ise ticari borçlar altında sınıflanmıştır. 2009 yılında finansal kiralama yolu ile edinilmiş maddi ve maddi olmayan duran varlık alımı bulunmamaktadır (2008: 4.701.329TL).
Şirket’in fiili faaliyet konusu yurt içinden ve yurt dışından akaryakıt temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satışını, ithalini ve ihracını yapmaktır. Şirket’in bağlı ortaklıklarının fiili faaliyet konuları aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır. Grup’un 3.279 (Petrol Ofisi: 2.979, Kipet: 86, Erk: 214) istasyon bayii, 1 madeni yağ fabrikası, 10 akaryakıt ve 2 LPG terminali, ve 35 hava ikmal ünitesi bulunmaktadır. Grup’un 31 Mart 2009 tarihi itibariyle personel sayısı 1.124’tür (31 Aralık 2008: 1.168).
Şirket, Türkiye’de kayıtlı olup adresi aşağıdaki gibidir:
Eski Büyükdere Caddesi No: 33-37, 34398 Maslak, İstanbul
Şirket hisse senetleri 1991 yılından itibaren İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmektedir.
Şirket’in ana hissedarları Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. (“Doğan Holding”) ve OMV Aktiengesellschaft (“OMV”)’dir. Şirket’in ilgili bilanço tarihleri itibariyle sermaye yapısı Not 27’de verilmiştir.
Şirket’in bağlı ortaklıkları (“Bağlı Ortaklıklar”) ve temel faaliyet konuları aşağıda belirtilmiştir:
Kıbrıs Türk Petrolleri Ltd. (“KIPET”), 1974 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kurulmuş olup akaryakıt dağıtım faaliyeti gerçekleştirmektedir.
PO Petrofinance N.V. (“Petrofinance”), 2002 yılında Hollanda’da fon yaratma, borç alma ve kredilendirme amacı ile kurulmuştur.
2003 yılında kurulan Erk Petrol Yatırımları A.Ş.’nin (“ERK”) fiili faaliyet konusu yurt içinden ve yurt dışından akaryakıt, petrol ve petrol ürünleri ile LPG ve benzeri diğer her türlü ürünü temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satışını, ithalini ve ihracını yapmaktır.
PO Oil Financing Ltd. (“PO Oil Financing”), 2004 yılında Cayman Adaları’nda uluslararası piyasalarda tahvil ihraç amacı ile kurulmuştur.
Türkiye içinde ve/veya dışında doğalgaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir şekilde geliştirmek, doğalgaz, sıvılaştırılmış doğalgaz ve benzeri ürünleri yurtiçinden temin etmek veya ithal etmek, Türkiye içinde ve/veya dışında satmak ve pazarlamak, dağıtımını tanzim etmek, depolanması ve modülasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuştur.
Petrol Ofisi Gaz İletim A.Ş. (“PO Gaz İletim”), 2005 yılı Ocak ayında, Türkiye içinde ve/veya dışında doğal gaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir şekilde geliştirmek, Türkiye içinde ve/veya dışında doğalgaz piyasasında sıvılaştırılmış doğalgaz, sıkıştırılmış doğalgaz ve doğalgaz iletim, dolum, taşıma ve teslim faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetlere yönelik taşıma vasıtaları ile tesislerin projelendirilmesi, inşası ve işletilmesini yapmak, Türkiye içinde doğalgaz piyasasında faaliyette bulunan şirketler ile teslim ve taşıma sözleşmeleri yapmak ve teslim aldığı doğalgazı nakil vasıtaları ile taşımak ve bu ürünlerin depolanması ve modülasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuştur.
Petrol Ofisi Akdeniz Rafinerisi Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Akdeniz Rafinerisi”), Ceyhan Bölgesi’nde kurulması planlanan petrol rafinerisi için 2007 Haziran ayında kurulmuştur.
PO Georgia LLC (“PO Georgia”), havacılık akaryakıt ikmal hizmetlerinin verilmesi, bayilik sistemi ile işletilecek istasyonlardan oluşan bir perakende akaryakıt dağıtım istasyon ağının kurulması ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili destek hizmetlerinin sağlanması amacıyla Gürcistan’da 2007 Mayıs ayında kurulmuştur.
Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (“PO Arama Üretim”), 6326 sayılı Petrol Kanunu ve bununla ilgili mevzuata ve yapılan herhangi bir ek ve/veya yerine geçebilen hükümlerle düzenlenen konularda arama, üretim, geliştirme, taşıma, pazarlama , satış işleri ve yeraltı endustriyel hammaddeler ile sınırlı kalmamak üzere yurt içinde her çeşit hidrokarbon, yağ ile çözünmüş ve serbest gazlar, karbondioksit ve kömür metan gazları ile ilgili olarak kıyı ötesi ve karalarda faaliyette bulunmak amacı ile 2008 Eylül ayında kurulmuştur.
Şirket ve Türkiye’de yerleşik bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni mali tablolarını Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal mali tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar.
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliğ” ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ" yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmeler finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“ UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır.
Rapor tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden dolayı, ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde UMS/UFRS’ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 14 Nisan 2008 tarihli duyuru ve 05.01.2009-09.01.2009 tarih ve 2009/2 sayılı Haftalık Bülteni’nde ve ve 28.04.2009 tarih ve 5368 sayılı yazısı ile ilan edilen, Seri:XI, No:29 “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği”ne tabi işletmelerin kullanacakları finansal tablo formatlarının “Finansal Araçlardan Kaynaklanan Risklerin Niteliği ve Düzeyi”ne ilişkin dipnot formatı ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur.
Türk Lirası Sunum
Türkiye’de 1 Ocak 2005’ten itibaren paradan altı sıfır atılmasıyla birlikte Yeni Türk Lirası (YTL), Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni para birimi olarak belirlenmişti. Bakanlar Kurulu 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren para birimindeki “Yeni” ibaresinin kaldırılmasına karar vermiştir. Bu nedenle, 31 Mart 2009 itibariyle Şirket’in fonksiyonel ve raporlama para birimi ve geçmiş yıl karşılaştırmalı tutarları 1 YTL = 1 TL oranı kullanılarak TL olarak sunulmuştur.
2.2 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesi
SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları’na uygun mali tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan ettiği için bu tarihten itibaren Uluslararası Muhasebe Standardı 29 “Yüksek Enflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama”ya göre finansal tabloların hazırlanması ve sunumu uygulamasını sona erdirmiştir.
(i) Bağlı ortaklıklar
Bağlı ortaklıklar, doğrudan Şirket tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Kontrol gücü, Şirket’in doğrudan veya dolaylı olarak şirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder. Bağlı ortaklıkların mali tabloları yönetim kontrolünün başladığı tarihten kontrolün sona erdiği tarihe kadar konsolide mali tablolara dahil edilir. Aşağıda 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle bağlı ortaklıklar ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Pay (%) Adı
31 Mart 2009
31 Aralık 2008
KIPET 52,00 52,00
Petrofinance 100,00 100,00
ERK 99,96 99,96
PO Oil Financing 100,00 100,00
PO Alternatif Yakıtlar 99,89 99,89
PO Gaz İletim 99,75 99,75
Akdeniz Rafinerisi 99,99 99,99
PO Georgia 100,00 100,00
PO Arama Üretim 99,96 -
(ii) Konsolidasyonda eliminasyon işlemleri
Konsolide mali tablolar, Şirket ve bağlı ortaklıkları arasındaki işlemlerden dolayı oluşan tüm bakiye ve işlemler ve gerçekleşmemiş her türlü gelirden arındırılmıştır. Grup içi işlemlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş zararlar da, değer düşüklüğüyle ilgili kanıt olmadığı hallerde, gerçekleşmemiş karların silinmesinde kullanılan yöntemle silinmiştir.
(iii) Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklık mali tabloları
Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların mali tabloları, faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan mevzuata göre hazırlanmış olup UFRS’ye uygunluk açısından gerekli tashih ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. Yabancı bağlı ortaklıkların aktif ve pasifleri bilanço tarihindeki döviz kurundan Türk Lirası’na çevrilmiştir. Gelir ve giderler ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları öz sermaye içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir.
2.4 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Mali Tabloların Düzeltilmesi
Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide mali tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Mali tabloların kalemlerinin gösterimi veya sınıflandırılması değiştiğinde karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, önceki dönem mali tabloları da buna uygun olarak yeniden sınıflandırılır.
2.5 Netleştirme/Mahsup
Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirmeye niyet olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olduğu durumlarda net olarak gösterilirler.
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (UFRYK) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır.
UMS 1, “Finansal Tabloların Sunumu” (Değişiklik)
Değişiklik, özsermaye değişim tablosunun sadece hissedarlar ile yapılan gelir gider işlemlerinin içermesini öngörmektedir. Hissedarlar dışındakilerle yapılan gelir gider işlemlerinin ise özsermaye değişim tablosundan ayrı olarak “Kapsamlı Gelir Tablosu”’nda gösterilmesi gerekmektedir. Direkt olarak özsermaye altında takip edilen de dahil olmak üzere, tüm gelir gider kalemleri tek bir tablo (“Kapsamlı Gelir Tablosu”) veya iki ayrı tablo olarak (“Gelir Tablosu” ve “Kapsamlı Gelir Tablosu”) gösterilebilmektedir. Buna bağlı olarak, Şirket, gelir ve giderlerini tek tabloda göstermeyi seçmiş ve finansal tablolar ve dipnotlar değişikliklere göre hazırlanmıştır.
UFRS 8 “Faaliyet Bölümleri”
UFRS 8 “Faaliyet Bölümleri”, UMS 14 ‘Bölümlere Göre Raporlama’nın yerine geçmektedir. Bu standart, bölümlere göre raporlamanın yönetimin bakış açısına göre hazırlanan ve iç raporlamada kullanılan bölümleme kriterleri baz alınarak yapılmasını getirmektedir. Bu nedenle, faaliyet bölümleri, karar almaya yetkili merciye iç raporlamada sunulan bölümlemelerle tutarlı olacak şekilde raporlanmaktadır. Bu durum daha önceden raporlanan bölüm sayısında değişikliğe sebep olmamıştır.
UFRYK 13, “ Müşteri Sadakat Programları”
UFRYK 13’e göre, müşteri sadakat programları satış işlemlerinin farklı bir bileşeni şeklinde muhasebeleşmelidir. Tahsil edilen bedelin rayiç değerinin bir kısmı müşteriye sağlanan menfaatlere dağıtılarak, söz konusu menfaatler müşteri tarafından kullanıldıkça gelir kaydedilmelidir.
Grup, 2008 yılında PO Card adı altında bir müşteri sadakat programı başlatmıştır. Grup, 31 Aralık 2008’e kadar müşteri sadakat programı ile ilgili işlemleri dağıtacağı hediyelerin temin edilmesi için katlanılacak olan maliyetlere karşılık ayrılması metoduyla muhasebeleştirmekteydi. 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren Grup, hediye puanları kazanıldığı ilk satış işleminin (ilk satış) ya da işlemlerinin ayrı olarak tanımlanabilen bir bileşeni olarak muhasebeleştirmektedir. İlk satış işlemi ile ilgili olarak alınan ya da alınacak bedelin gerçeğe uygun değeri, hediye puanlar ile satışın diğer bileşenleri arasında dağıtılmaktadır. Kazanılan hediye puanlar ertelenmiş gelir olarak muhasebeleştirilmektedir ve hediyeler muüşerilere teslim edildikçe gelir olarak kayıtlara alınmaktadır.
değişiklik olarak değerlendirilmiştir. Muhasebe politikasında yapılan bu değişiklik UMS 8’e göre geriye dönük olarak uygulanmış ve önceki dönem finansal tabloları aşağıda şekilde yeniden düzenlenmiştir:
UFRYK 13, “ Müşteri Sadakat Programları” (devamı)
Daha Önce
Raporlanan UFRYK 13 Yeniden Düzenlenmiş 31 Aralık 2008 Düzeltme Etkisi 31 Aralık 2008
Borç Karşılıkları 30.419.414 (2.022.861) 28.396.553
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 29.036.948 7.722.675 36.759.623 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 60.804.660 (1.139.962) 59.664.698 ÖZKAYNAKLAR 2.757.991.996 (4.559.852) 2.753.432.144 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 2.751.595.519 (4.559.852) 100.906.803 Net Dönem Karı/ Zararı 105.466.655 (4.559.852) 100.906.803
1 Ocak – UFRYK 13 1 Ocak – 31 Aralık 2008 Düzeltme Etkisi 31 Aralık 2008
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER
Satış Gelirleri (net) 17.202.167.375 (5.699.814) 17.196.467.561 Ertelenmiş Vergi Gelir/Gideri (9.861.499) 1.139.962 (8.721.537) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER
DÖNEM KARI/ZARARI 107.262.339 (4.559.852) 102.702.487 0 DÖNEM KARI/ZARARI 107.262.339 (4.559.852) 102.702.487 Dönem Karı/Zararının Dağılımı
Azınlık Payları 1.795.684 - 1.795.684
Ana Ortaklık Payları 105.466.655 (4.559.852) 100.906.803
Hisse Başına Kazanç 0,192 0,183
Müşteri sadakat programı uygulaması Nisan 2008’de başladığı için, 31 Mart 2008 tarihinde sona eren döneme ait gelir tablosunda herhangi bir yeniden düzenleme etkisi olmamıştır.
UMS 23, “(Revize) Borçlanma Maliyetleri”
Değişiklik, işletmelerce, bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşaası veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetlerinin, ilgili özellikli varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilmesini gerektirmektedir. Borçlanma maliyetlerinin oluştuğu anda giderleştirilmesi seçeneği bu değişiklik ile sona erecektir. Grup, kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile direkt ilişki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar maliyetine dahil etmeyi seçmiştir. Grup’un 31 Mart 2009 tarihinde sona eren 3 aylık dönemde aktifleştirilmiş finansman gideri
2008 yılı karşılaştırmalı bilgileri yeniden düzenlenmiştir.
Aşağıda yer alan standartlar ile önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar 1 Ocak 2009 tarihinde veya söz konusu tarihten sonra başlayan mali dönemler için zorunlu olduğu halde Grup’un faaliyetleri ile ilgili değildir:
• UFRS 1 (Değişiklik), “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması”,
• UFRS 2 (Değişiklik), “ Hisse Bazlı Ödemeler”,
• UFRS 7 (Değişiklik), “ Finansal Araçlar: Açıklamalar”,
• UMS 32(Değişiklik), “ Finansal Araçlar: Sunum”,
• UMS 39(Değişiklik), “Finansal Araçlar: “Muhasebeleştirme ve Ölçme”,
• UFRYK 15, “ Gayrimenkul İnşaatı İle İlgili Anlaşmalar”,
• UFRYK 16, “ Yurtdışındaki İşletme İle İlgili Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması”, Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar
Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar bu finansal tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak yürürlüğe girmemiştir:
• UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için geçerlidir.
• UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi” 1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için geçerlidir.
• UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”
• UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar” UMS 28, “İştiraklerdeki Yatırımlar”
• UMS 31 “İş Ortaklıklarındaki Paylar”
Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında Kapsamlı Değişiklik
1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için geçerlidir.
• UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”
Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlere İlgili Değişiklikler
1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için geçerlidir.
UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”
Değişiklikler, işletme birleşmelerindeki satın alımlar ile ilgili maliyetlerin oluştuğu anda gider yazılmasını ve satın alım sırasında muhasebeleştirilen koşullu bedelin gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen değişikliklerin şerefiyeden düzeltilmesi yerine gelir tablosunda dikkate alınmasını gerektirmektedir.
UFRYK 17 “Parasal olmayan varlıkların hissedarlara dağıtımı”
UFRYK 17, hissedarların teslim alacağı parasal veya parasal olmayan varlıkları seçme hakkına sahip olmaları durumu da dahil olmak üzere, karşılıklı olan tüm parasal olmayan varlıkların dağıtımı için uygulanacaktır. Bu yorumun Grup’un finansal tablolarına bir etkisi olması beklenmemektedir.
UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi”
Yorum, müşterilerden alınan maddi duran varlıkların, inşaat yapımı için alınan nakdin veya bu türde müşterilerden alınan varlıkların muhasebeleştirilmesi konusuna açıklık getirmektedir. Bu yorumun Grup’un finansal tablolarına bir etkisi olması beklenmemektedir.
UMS 39, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” Riskten Korunmaya Konu Olabilecek Kalemlerle İlgili Değişiklikler
Bu değişiklik, enflasyona karşı riskten korunma muhasebesinin ancak ilgili finansal aracın nakit çıkışlarının sözleşmeden kaynaklanacak şekilde enflasyona bağlı olması halinde yapılabileceğine açıklık getirmektedir.
2.7.1 Hasılat
Gelirler, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik yararların Grup’a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin gerçeğe uygun değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satışlar, mal satışlarından iade ve satış iskontolarının düşülmesi suretiyle bulunmuştur.
Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir:
• Grup’un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi,
• Grup’un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması,
• Gelir tutarının güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi,
• İşlemle ilişkili olan ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması,
• İşlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi.
Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ile beklenen ömrü boyunca ilgili finansal varlıktan elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın kayıtlı değerine indirgeyen efektif faiz oranı nispetinde ilgili dönemde tahakkuk ettirilir.
Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır.
Hizmet gelirleri ve diğer gelirler, hizmetin verilmesi veya gelirle ilgili unsurların gerçekleşmesi, risk ve faydaların transferlerinin yapılmış olması, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup’a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin makul değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır.
2.7.2 Stoklar
Stoklar, net gerçekleşebilir değer ya da maliyet bedelinden düşük olanı ile değerlenir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar malzeme, işçilik ve genel üretim giderleridir. Maliyet, ağırlıklı ortalama metodu ile hesaplanmaktadır. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır.
2.7.3 Maddi Duran Varlıklar
Maddi duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden; 2005 ve sonrasında alınan kalemler için satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek mali tablolara yansıtılır.
Maddi duran varlıklar doğrusal amortisman metoduyla amortismana tabi tutulmuştur. Arsa, faydalı ömrünün sınırsız kabul edilmesinden dolayı amortismana tabi tutulmamaktadır. Maddi duran varlıkların amortisman dönemleri, tahmin edilen faydalı ömürleri esas alınarak, aşağıda belirtilmiştir:
Binalar, yeraltı ve yerüstü düzenleri 2-50 yıl
Makine, tesis ve cihazlar 2-20 yıl
Taşıt araçları 4-5 yıl
Döşeme ve demirbaşlar 2-50 yıl
Özel maliyetler 3-39 yıl
Diğer maddi duran varlıklar 2-25 yıl
Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini ileriye dönük olarak tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir.
Diğer maddi duran varlıklar, ağırlıklı olarak dolum tankları, istasyon ve istasyon ekipmanlarından oluşmaktadır.
Maddi duran varlıkların elden çıkartılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kar veya zarar satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenerek, gelir tablosuna dahil edilir.
2.7.4 Finansal Kiralama İşlemleri
Tüm fayda ve risklerin üstlenildiği maddi duran varlıkların finansal kiralama yolu ile elde edilmesi Grup tarafından finansal kiralama adı altında sınıflandırılır. Finansal kiralamalar gerçekleştirildikleri tarihte, kiralanan varlığın piyasa değeri veya minimum finansal kiralama ödemelerinin bugünkü değerinin düşük olanından aktifleştirilirler. Kira ödemeleri anapara ve faiz içeriyormuş gibi işleme konulur.
Anapara kira ödemeleri yükümlülük olarak gösterilir ve ödendikçe azaltılır. Faiz ödemeleri ise, finansal kiralama dönemi boyunca konsolide gelir tablosunda giderleştirilir. Finansal kiralama sözleşmesi ile elde edilen maddi duran varlıklar, varlığın faydalı ömrü boyunca amortismana tabi tutulur.
2.7.5 Maddi Olmayan Duran Varlıklar (i) Şerefiye ve ilgili itfa payı
Şerefiye, satın alınan varlıkların satınalma maliyetleriyle, sözkonusu varlıkların net olarak ayrıştırılabilen makul değeri arasındaki farkı temsil etmektedir. Şerefiye, 31 Mart 2004 tarihinden önce gerçekleşen satın almalara ilişkin ise aktifleştirilmiş ve doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak 20 yıl olarak belirlenen tahmini faydalı ömrü üzerinden 31 Aralık 2004 tarihine kadar itfa edilmiştir. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren uygulanmakta olan muhasebe standartlarında yapılan değişiklik ile şerefiyeye amortisman ayrılması durdurulmuş olup şerefiyenin net kayıtlı değeri yıllık olarak gözden geçirilir ve gerekli görüldüğü durumlarda daimi değer kaybı göz önüne alınarak düzeltmeye tabi tutulur. (Not 20)
Değer düşüklüğü testinde, şerefiye, Grup’un birleşmenin sinerjilerinden yararlanacak olan ve ayrıştırılabilen her bir nakit üreten birime tahsis edilir. Şerefiyenin tahsis edilmiş olduğu nakit üreten birimlerde değer düşüklüğünün olup, olmadığını kontrol etmek amacıyla her yıl ya da değer düşüklüğünü göstergesi olduğu durumlarda daha sıklıkta değer düşüklüğü testi uygulanır. Nakit üreten birimin geri kazanılabilir tutarının defter değerinden düşük olduğu durumlarda, değer düşüklüğü ilk olarak nakit üreten birime tahsis edilen şerefiyenin defter değerini azaltmak için kullanılır ve sonra bir oran dahilinde diğer varlıkların defter değerini azaltmak için kullanılır. Şerefiye için ayrılmış değer düşüş karşılığı, daha sonraki dönemlerde iptal edilemez.
(ii) Diğer maddi olmayan duran varlıklar
Diğer maddi olmayan duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiş maliyetlerinden ve 1 Ocak 2005’ten sonra satın alınan kalemler için satın alım maliyet değerinden, birikmiş itfa ve tükenme payları ile kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilirler.
Diğer maddi olmayan duran varlıklar edinilmiş bilgi sistemleri, imtiyaz hakları ve bilgisayar yazılımlarından oluşmaktadır. Faydalı ömürleri olan 5-20 yıl boyunca doğrusal olarak itfa edilirler.
2.7.6 Varlıklarda Değer Düşüklüğü
Şerefiye gibi sınırsız ömrü olan varlıklar itfaya tabi tutulmazlar. Bu varlıklar için her yıl değer düşüklüğü testi uygulanır. İtfaya tabi olan varlıklar için ise defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır.
Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Şerefiye haricinde değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düşüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir.
2.7.7 Borçlanma Maliyetleri
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile direkt ilişki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir.
Diğer tüm finansman giderleri, oluştukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Grup’un 31 Mart 2009 ve 2008 döneminde aktifleştirilmiş finansman gideri bulunmamaktadır.
2.7.8 Finansal Araçlar (i) Finansal varlıklar
Finansal yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınan finansal varlıklar haricinde, gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalar düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden muhasebeleştirilir. Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır.
Finansal varlıklar “gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar”, “vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar”, “satılmaya hazır finansal varlıklar” ve “kredi ve alacaklar” olarak sınıflandırılır.
Etkin faiz yöntemi
Etkin faiz yöntemi, finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince tahsil edilecek tahmini nakit toplamının, ilgili finansal varlığın tam olarak net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışında sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanmak suretiyle hesaplanmaktadır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar; alım-satım amacıyla elde tutulan finansal varlıklardır. Bir finansal varlık kısa vadede elden çıkarılması amacıyla edinildiği zaman söz konusu kategoride sınıflandırılır. Finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmemiş olan türev ürünleri teşkil eden bahse konu finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Bu kategoride yer alan varlıklar, dönen varlıklar olarak sınıflandırılırlar.
2.7.8 Finansal Araçlar (devamı) (i) Finansal varlıklar (devamı)
Vadesine kadar elde tutulan finansal varlıklar
Grup’un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu, sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli borçlanma araçları, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Satılmaya hazır finansal varlıklar (a) vadesine kadar elde tutulacak finansal varlık olmayan veya (b) alım satım amaçlı finansal varlık olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Satılmaya hazır finansal varlıklar kayıtlara alındıktan sonra güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen ve aktif bir piyasası olmayan menkul kıymetler maliyet değeriyle gösterilmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kar veya zararlara ilgili dönemin gelir tablosunda yer verilmektedir. Bu tür varlıkların makul değerinde meydana gelen değişiklikler özkaynak hesapları içinde gösterilmektedir. İlgili varlığın elden çıkarılması veya değer düşüklüğü olması durumunda özkaynak hesaplarındaki tutar kar / zarar olarak gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırılan özkaynak araçlarına yönelik yatırımlardan kaynaklanan ve gelir tablosunda muhasebeleştirilen değer düşüş karşılıkları, sonraki dönemlerde gelir tablosundan iptal edilemez. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılan özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı gelir tablosunda iptal edilebilir.
Krediler ve alacaklar
Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride sınıflandırılır. Krediler ve alacaklar etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden değer düşüklüğü düşülerek gösterilir.
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlık veya finansal varlık grupları, her bilanço tarihinde değer düşüklüğüne uğradıklarına ilişkin göstergelerin bulunup bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlık veya varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur. Kredi ve alacaklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır.
2.7.8 Finansal Araçlar (devamı) (i) Finansal varlıklar (devamı)
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü (devamı)
Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür.
Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda söz konusu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir.
Karşılık hesabındaki değişimler gelir tablosunda muhasebeleştirilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde gelir tablosunda iptal edilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde değer düşüklüğü sonrasında meydana gelen artış, doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
Nakit ve nakit benzerleri
Nakit ve nakit benzeri kalemleri, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riski taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır.
(ii) Finansal yükümlülükler
Grup’un finansal yükümlülükleri ve özkaynak araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere, finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup’un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir.
Finansal yükümlülükler gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler veya diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun değerlerindeki değişim, gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Gelir tablosunda muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar.
2.7.8 Finansal Araçlar (devamı) (ii) Finansal yükümlülükler (devamı) Diğer finansal yükümlülükler
Diğer finansal yükümlülükler başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir.
Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir.
Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması halinde daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
(iii) Türev finansal araçlar
Türev finansal araçların ilk olarak kayda alınmalarında gerçeğe uygun değeri kullanılmakta ve izleyen dönemlerde de gerçeğe uygun değeri ile değerlenmektedir. Grup, petrol ürün stoklarının değerinin korunması, ithal kargo alımları, düzenli gelir temini ve olumsuz fiyat hareketlerinden kaçınmak amacıyla çeşitli türev enstrümanlar kullanmaktadır.
2.7.9 Kur Değişiminin Etkileri
Grup’un her işletmesinin solo mali tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları, Grup’un geçerli para birimi olan ve konsolide mali tablolar için sunum birimi olan TL cinsinden ifade edilmiştir.
Şirket ve Türkiye’de faaliyet gösteren bağlı ortaklıkları yasal kayıtlarında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri) muhasebeleştirilen işlemler, işlem tarihindeki kurlar kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı parasal varlık ve borçlar, bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmişlerdir. Gerçeğe uygun değerden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki döviz kurları kullanılarak çevrilir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrilmezler. Parasal kalemlerin çevrimden ve dövizli işlemlerin tahsil ve tediyelerinden kaynaklanan kambiyo karları ve zararları gelir tablosunda yer almaktadır.
2.7.9 Kur Değişiminin Etkileri (devamı)
Kur farkları, aşağıda belirtilen durumlar haricinde, oluştukları dönemdeki kar ya da zararda muhasebeleştirilirler:
• Geleceğe yönelik kullanım amacıyla inşa edilmekte olan varlıklarla ilişkili olan ve yabancı para birimiyle gösterilen borçlar üzerindeki faiz maliyetlerine düzeltme olarak ele alınan ve bu tür varlıkların maliyetine dahil edilen kur farkları,
• Yabancı para biriminden kaynaklanan risklere karşı finansal koruma sağlamak amacıyla gerçekleştirilen işlemlerden kaynaklanan kur farkları,
• Yurtdışı faaliyetindeki net yatırımın bir parçasını oluşturan, çevrim yedeklerinde muhasebeleştirilen ve net yatırımın satışında kar ya da zararla ilişkilendirilen, ödenme niyeti ya da olasılığı olmayan yurtdışı faaliyetlerden kaynaklanan parasal borç ve alacaklardan doğan kur farkları.
Grup’un yabancı faaliyetlerindeki varlık ve yükümlülükler, konsolide mali tablolarda bilanço tarihindeki geçerli olan kurlar kullanılarak TL olarak ifade edilir. Gelir ve giderler, işlemlerin gerçekleştiği tarihteki kurların kullanılması gereken dönem içindeki döviz kurlarında önemli bir dalgalanma olmadığı takdirde, dönem içindeki ortalama kurlar ile çevrilir. Oluşan kur farkı özsermaye olarak sınıflandırılır ve Grup’un çevrim fonuna transfer edilir. Bu çevrim farklılıkları yabancı faaliyetin satıldığı dönemde kar veya zararda kayda alınır. Yurtdışı faaliyetin satın alımından kaynaklanan şerefiye ve gerçeğe uygun değer düzeltmeleri, yurtdışı faaliyetinin varlık ve yükümlüğü olarak ele alınır ve dönem sonu kurundan çevrilir.
2.7.10 Hisse Başına Kazanç
Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, net karın, yıl boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama sayısına bölünmesi ile bulunmuştur.
Türkiye’de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları “bedelsiz hisse”
yolu ile arttırabilmektedirler. Bu tip “bedelsiz hisse” dağıtımları, hisse başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur.
2.7.11 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Bilanço tarihinden sonraki olaylar; kara ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar.
Grup, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, mali tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir.
2.7.12 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar
Grup’un geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğünün bulunması, bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkmasının muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebiliyor olması durumunda ilgili yükümlülük, karşılık olarak mali tablolara alınır. Şarta bağlı yükümlülükler, ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin muhtemel hale gelip gelmediğinin tespiti amacıyla sürekli olarak değerlendirmeye tabi tutulur. Şarta bağlı yükümlülük olarak işleme tabi tutulan kalemler için gelecekte ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin muhtemel hale gelmesi durumunda, bu şarta bağlı yükümlülük, güvenilir tahminin yapılamadığı durumlar hariç, olasılıktaki değişikliğin meydana geldiği dönemin mali tablolarında karşılık olarak kayıtlara alınır.
Grup şarta bağlı yükümlülüklerin muhtemel hale geldiği ancak ekonomik fayda içeren kaynakların tutarı hakkında güvenilir tahminin yapılamaması durumunda ilgili yükümlülüğü dipnotlarında göstermektedir.
Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti işletmenin tam anlamıyla kontrolünde bulunmayan bir veya daha fazla kesin olmayan olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi ile teyit edilecek olan varlık, şarta bağlı varlık olarak değerlendirilir. Ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeye girme ihtimalinin yüksek bulunması durumunda şarta bağlı varlıklar mali tablo dipnotlarında açıklanır.
Karşılık tutarının ödenmesi için kullanılan ekonomik faydaların tamamının ya da bir kısmının üçüncü taraflarca karşılanmasının beklendiği durumlarda tahsil edilecek olan tutar, bu tutarın geri ödemesinin kesin olması ve tutarın güvenilir bir şekilde hesaplanması durumunda, bir varlık olarak muhasebeleştirilir.
2.7.13 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklik ve Hatalar
Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem mali tabloları yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak uygulanır.
2.7.14 İlişkili Taraflar
Konsolide mali tablolarda, Doğan Holding ve OMV grupları, kilit yönetici personel ve Yönetim Kurulu üyeleri, aileleri ve onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketler, iştirak ve bağlı ortaklıklar, ilişkili taraflar (“İlişkili Taraflar”) olarak kabul ve ifade edilmişlerdir.
2.7.15 Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması
Raporlanabilir bölüm, bölüm bilgileri açıklanması zorunlu olan bir endüstriyel bölüm veya coğrafi bölümdür. Endüstriyel bölümler, belirli bir mal veya hizmeti ya da birbirleriyle ilişkili mal veya hizmet grubunu sağlama veya risk ve fayda açısından Grup’un diğer bölümlerinden farklı özelliklere sahip bölümlerdir. Coğrafi bölümler, Grup’un belirli bir ekonomik çevrede mal veya hizmet temin eden ve risk ve fayda açısından başka bir ekonomik çevre içerisinde faaliyet gösteren diğer bölümlerden farklı özelliklere sahip bölümlerdir.
Bir endüstriyel bölümün veya coğrafi bölümün raporlanabilir bölüm olarak belirlenebilmesi için gereklilik, bölüm hasılatının büyük bir çoğunluğunun grup dışı müşterilere yapılan satışlardan kazanılması ve grup dışı müşterilere yapılan satışlardan ve diğer bölümler ile gerçekleştirilen işlemlerden elde edilen bölüm hasılatının, tüm bölümlere ilişkin iç ve dış toplam hasılatın en az
%10’unu oluşturması veya kar veya zararla sonuçlanan bölüm sonucunun kar elde edilen bölümlerin toplam sonuçları ve zarar eden bölümlerin toplam sonuçlarının mutlak anlamda büyük olanının en az
%10’una isabet etmesi veya bölüm varlıklarının, tüm bölümlerin toplam varlıklarının en az %10’unu oluşturmasıdır.
Grup’un faaliyetlerinin risk ve fayda oranlarının özellikle ürettiği mal ve hizmetlerdeki farklılıklardan etkilenmesi ve coğrafi bölümler bazındaki bilgilerin konsolide mali tablolar genelinde ve parasal önemsellik kavramında, Türkiye dışındaki coğrafi bölümler açısından raporlanabilir bölüm özelliği göstermemesi sebebiyle, bölüm bilgilerinin raporlanmasına yönelik birinci format olarak endüstriyel bölümler belirlenmiştir (Dipnot 5).
2.7.16 Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler
Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket ve onun bağlı ortaklığına konsolide vergi beyannamesi hazırlamasına izin vermediğinden dolayı, ekli konsolide mali tablolarda da yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında ayrı olarak hesaplanmıştır.
Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenmiş vergi giderinin toplamından oluşur.
Cari vergi
Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem karının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Vergiye tabi kar, diğer yıllarda vergilendirilebilen veya indirilebilen gelir veya gider kalemleri ile vergilendirilemeyen veya indirilemeyen kalemleri hariç tuttuğundan dolayı, gelir tablosunda belirtilen kardan farklılık gösterir. Grup’un cari vergi yükümlülüğü bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış ya da önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranı kullanılarak hesaplanmıştır.
2.7.16 Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler (devamı) Ertelenmiş vergi
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin mali tablolarda gösterilen tutarları ile yasal vergi matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin yasalaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla belirlenmektedir. Ertelenmiş vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır. Şerefiye veya işletme birleşmeleri dışında varlık veya yükümlülüklerin ilk defa mali tablolara alınmasından dolayı oluşan ve hem ticari hem de mali kar veya zararı etkilemeyen geçici zamanlama farklarına ilişkin ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı hesaplanmaz.
Ertelemiş vergi yükümlülükleri, Grup’un geçici farklılıkların ortadan kalkmasını kontrol edebildiği ve yakın gelecekte bu farkın ortadan kalkma olasılığının düşük olduğu durumlar haricinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki yatırımlar ve iş ortaklıklarındaki paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanır. Bu tür yatırım ve paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlıkları, yakın gelecekte vergiye tabi yeterli kar elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması ve gelecekte bu farkların ortadan kalkmasının muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır.
Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, her bir bilanço tarihi itibariyle gözden geçirilir. Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kar elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde azaltılır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri varlıkların gerçekleşeceği veya yükümlülüklerin yerine getirildiği dönemde geçerli olması beklenen ve bilanço tarihi itibariyle kanunlaşmış veya önemli ölçüde kanunlaşmış vergi oranları (vergi düzenlemeleri) üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanması sırasında, Grup’un bilanço tarihi itibariyle varlıklarının defter değerini geri kazanma ya da yükümlülüklerini yerine getirmesi için tahmin ettiği yöntemlerin vergi sonuçları dikkate alınır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri, cari vergi varlıklarıyla cari vergi yükümlülüklerini mahsup etme ile ilgili yasal bir hakkın olması veya söz konusu varlık ve yükümlülüklerin aynı vergi mercii tarafından toplanan gelir vergisiyle ilişkilendirilmesi ya da Grup’un cari vergi varlık ve yükümlülüklerini netleştirmek suretiyle ödeme niyetinin olması durumunda mahsup edilir.
Dönem cari ve ertelenmiş vergisi
Doğrudan özkaynakta alacak ya da borç olarak muhasebeleştirilen kalemler (ki bu durumda ilgili kalemlere ilişkin ertelenmiş vergi de doğrudan özkaynakta muhasebeleştirilir) ile ilişkilendirilen ya da işletme birleşmelerinin ilk kayda alımından kaynaklananlar haricindeki cari vergi ile döneme ait ertelenmiş vergi, gelir tablosunda gider ya da gelir olarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde, şerefiye hesaplanmasında ya da satın alanın, satın alınan bağlı ortaklığın tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinde elde ettiği payın satın alım maliyetini aşan kısmının belirlenmesinde vergi etkisi göz önünde bulundurulur.
