GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim kavramının en genel tanımına bakılacak olduğunda;
Gelişim, organizmada gerçekleşen biyolojik
(fizyolojik), sosyal (sosyal hayatımız), duygusal
(duygusal anlayışımız ve deneyimlerimiz) ve bilişsel (düşünme becerilerimiz) alanlarda, genetiğin ve
çevresel faktörlerin etkileşimi ile, bireyin dünyaya
uyum sağlamasına olanak tanıyan sistemli ve sürekli
değişimler bütünü olarak tanımlanabilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim, çocuğun yaşamındaki değişimleri ve sürekliliği ifade eden bir kavramdır.
Bu nedenle çocuğun gelişiminin çok yönlü ele alınması gerekir.
Çocuk gelişimi alanı ise değişik yaşlarda
çocukların sahip oldukları davranış normlarını
geliştirmeyi hedefler.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu geliştirilen normlar sayesinde de
davranışların altında yatan nedenlerin ortaya konulması ve ilerleyen süreçte çocuğun
gelişim sürecine ilişkin ön görüde bulunmayı
sağlar.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel değerlendirme ise, çocukların
öğrenme süreçlerine ve gelişimlerine yönelik devamlı şekilde veri toplanması ve toplanan verilerin ardından öğretim sürecine ilişkin
doğru kararlar verme amacıyla, elde edilen
bilgilerin düzenlenip yorumlanma süreci olarak
tanımlanabilir
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Değerlendirme kısaca;
farklı yöntem, teknik ve araçlardan
faydalanılarak çocuğa yönelik bilgi toplama ve elde edilen bilgilerin düzenlenerek
yorumlanma sürecidir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Çocuğun gelişimsel değerlendirmesi, “çocuklar ne biliyor ve ne yapabilir?” sorularına ilişik
cevap alınabilecek her çeşit ölçme yöntemini
ve aracını işaret etmektedir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bir çocuğun gelişiminin olabilecek olan en
yukarı düzeye ulaşabilmesi için ilk ve en temel
adım, çocuğu ve gelişimini doğru yaklaşımlar
ile tanımak ve değerlendirmektir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim değerlendirilirken nelerin incelendiğine bakılacak olduğunda;
çocuğun bilişsel becerileri
dil becerileri,
motor (hareket) alanındaki becerileri
günlük yaşam becerileri,
sosyal becerileri
yaşa uygun etkinliklerle uğraşabilme beceri
değerlendirilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel gecikme, en kolay şekilde çocuğun yaşı ile uygun gelişim göstermemesi olarak
tanımlanabilir.
Bu gelişimsel gecikme çocuğun durumuna bağlı olarak tek bir gelişim alanında
gözlenebilir ya da genel gelişimsel bir gecikme
olarak karşımıza çıkabilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Çocuğun gelişimsel gecikme yaşamasına neden olan bir çok etmen vardır.
Bu etmenler
çocuk kaynaklı,
aile kaynaklı
çevre kaynaklı olabilir.
Bu etmenlere örnek verilecek olduğunda,
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Çocuk Kaynaklı;
Prematüre/düşük doğum ağırlıklı olmak
Doğum anında yaşanan sıkıntılar
Beslenme, uyku ya da davranış bozuklukları
Akut ve kronik rahatsızlıklar, enfeksiyonlar
Büyüme geriliği
Sosyal duygusal sorunlar
Zihinsel ve bedensel engeller
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Aile kaynaklı,
İşsizlik, yoksulluk
Sosyal probleme sahip ebeveynler
Duyarsız ebeveynler
Kronik rahatsızlıklara (Özellikle psikolojik) sahip ebeveynler
Madde kullanımı
Eşler arası geçimsizlik
Ebeveyn beceriksizliği ve özgüven eksikliği
Yanlış aile tutumu
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Çevre kaynaklı
Ekonomik sorunlar
Yetersiz koşullara sahip evde yaşanması
Tehlikeli ortamlarda yaşama
Sağlık, eğitim vb. hizmetlere ulaşamama
Yetersiz destek ve uyaran
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimin Değerlendirilmesinin Önemi
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimin Değerlendirilmesinin Önemi
Bir bebeğin gelişimini yetişkinlik zamanına kadar açıklayan «çok eksenli kurum» a göre bebeğin gelişimi onu kolaylaştıran ve
zorlaştıran bir çok biyolojik ve çevresel
unsurların etkisi ile belirlenir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimin Değerlendirilmesinin Önemi
Erken dönemde sahip olunan deneyimler insan beyninin şekillenmesi üzerinde yaşam boyu
etkilidir. Gelişim basamaklarının tamamının temeli erken dönemlerde atılmaktadır. Bu
nedenle gelişimin erken dönemlerden itibaren değerlendirilmesi, gelişimsel zorlukların ve
risklerin en erken dönemde belirlenmesi, ve bu
sayede de gelişimin desteklenmesi için önemli
bir fırsat sunmaktadır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimin Değerlendirilmesinin Önemi
Kısaca açıklanacak olduğunda gelişimin değerlendirilmesinin en önemli nedeni
ERKEN MÜDAHALE
şansı elde etmektir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimin Değerlendirilmesinin Önemi
Gelişimin değerlendirilmesi sayesinde,
Çocuğun gelişimsel durumu ve süreci tespit edilir.
Uygulanan programın etkililiği değerlendirilir.
Çocuğun ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu
ihtiyaçlara yönelik eğitim programları hazırlanır
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimin Değerlendirilmesinin Önemi
Gelişimin değerlendirilmesi süreci çok boyutlu bir denklemdir ve bu denklemi doğru kurmak çocuğun gelişimsel tanısının konulmasında
ciddi önem taşımaktadır.
Gelişimsel değerlendirme çocuk için en uygun yöntem/yöntemlerin seçimi ve
değerlendiricinin uygunluğu ile doğru şekilde
sonuçlanabilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl Yapılır?
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Gelişimsel değerlendirme iki amaç için yapılır.
Bu iki amaçtan ilki gelişimsel taramadır. Gelişimsel tarama: gelişimi normal olan ya da gelişimi
sorunlu olma ihtimali olan çocukların belirli
aralıklarla kısa süren değerlendirme yöntemleri
kullanılarak değerlendirilmesini kapsar. Bu sayede
sağlıklı gelişen çocuklarla gelişimsel gecikme riski
taşıyan çocuklar birbirinden ayrılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
İkinci amaç ise gelişimsel izlemdir.
Gelişimsel izlemde, gelişimsel desteğe ihtiyaç duyan çocukların izleme ve destekleme
konusunda bilgili bir ekip tarafından sürekli olarak gözlenmesi ve değerlendirilmesi
sürecidir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Gelişimsel değerlendirme tam anlamıyla bir SÜREÇTİR.
Tek bir uygulama, tek bir test, tek bir gözlem
ya da tek bir görüşme ile noktalanamayacak
bir süreçtir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Gelişimsel değerlendirme bütüncül
yapılmalıdır. Aile, çevre, kültür gibi çok boyutlu etmenlerin de gelişimsel değerlendirme
sürecine eklenmesi gerekmektedir.
Tek başına çocuğun yetilerinin
değerlendirilmesi ile yapılan gelişimsel
değerlendirme bizi doğru bir gelişimsel tanıya
götürmeyecektir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bunun nedenlerinden biri, her ne kadar
standart test maddelerinde gelişimi yaşıtları
ile paralel görülen bir çocuk olsa da ailesinde
yaşanan olumsuz durumlar nedeniyle çocuk o
süreçte gelişimsel risk altında olabilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Örneğin anne-baba boşanma sürecinde ise ce bu süreç çekişmeli/çatışmalı sürüyorsa, ya da çocuğa bakım veren kişi ağır psikiyatrik
sorunlar yaşıyorsa, çocuk gelişim testindeki
maddelerin tamamını gerçekleştirebiliyor olsa
da gelişimsel risk altındadır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bir diğer neden, çocuğu yaşıtlarının yerine getirdiği bazı becerileri yerine getiremiyor olması onun gelişimsel gecikme yaşadığı
anlamına gelmeyebilir. Örneğin henüz hazır bulunuşluğu o maddeyi gerçekleştirmek için yeterli olmayabilir ya da bireysel farklılığı
nedeniyle gerçekleştiremiyor olabilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bir bebeğin 10 aylıkken yürümesi de normaldir 15 aylıkken yürümesi de normaldir. 15
aylıkken yürüyebilecek özelliklerdeki bir bebek 10 aylıkken yürüyemediği için motor
gelişiminde gecikme tanısı alması yanlış
yönlendirilmesine neden olur.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Uygulanan testteki madde çocuğun hayatında hiç karşılaşmadığı bir uyaranla ilişkili olabilir.
Standart testlerde kullanılan materyaller vardır ve bu materyaller testin olmazsa olmaz
özelliklerini yansıtır. Ancak çocuk henüz o
materyalle hiç tanışmamışsa o maddelere ilişkin ölçümde sıkıntı yaşayacaktır. Bu nedenle kültürel farklılıklar ve çocuğun yaşadığı ortam, sahip
olduğu uyaranlar da birlikte değerlendirilmelidir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Değerlendirme esnasında çocuk değerlendirici ile doğru ilişkiyi kuramamış olabilir. Örneğin
değerlendiricinin tavırlarından hoşlanmamış olabilir, yeni bir ortama girmesi onun korkmasına neden
olmuş olabilir. Bu nedenle çocuk normalde
yapabildiği bir beceriyi o değerlendiricinin talimatları ile ya da o ortamda gerçekleştiremeyebilir. Ancak bu durum da çocuğun o olanda gelişimsel gecikme
yaşadığı anlamına gelmemektedir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bazı gelişimsel gecikmeler yanında ek diğer gecikmeler ile anlamlı hale gelebilir. O nedenle yalnızca o gecikmeye bağlı olarak değerlendirme yapmak yanlış olacaktır.
Örneğin Bir çocuğun iki yaşında iki kelimeli cümle kurması beklenir. Ancak çocuğun iki kelimeli cümle kuramıyor
olması durumu, göz teması kuramaması, ismi ile
seslenildiğinde dönmemesi ya da söylenen komutları
anlaması ile birlikte değerlendirildiğinde ve bu becerileri de yerine getiremiyor olması ile birlikte gelişimsel bir
anlam kazanır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Aileden alınan bilgiler doğrultusunda
çocukların yetilerine bakılan değerlendirme
yöntemlerinde ise ailenin genelde çocuğunun
her şeyi yaptığına ilişkin var olan ön yargısı ile
ilgili sorun yaşanmaktadır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Prematüre ya da düşük doğum ağırlığı ile
doğan bebeklerin gelişim süreçleri ise normal doğan bebeklere göre farklı işlemektedir. Her ne kadar çoğu standart gelişim testlerinde yaş hesaplamalarında düzenlemeler yapılsa da
(düzeltilmiş yaş uygulaması) bu çocuklara
uygulanacak olan standart testler bizleri yanlış
gelişimsel tanıya yönlendirebilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bu ve bunlar gibi bir çok neden gelişimin çok boyutlu bir şekilde ve uzun süreli değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Gelişimsel değerlendirmelerde çocuk ailesi ile
bir bütün olarak değerlendirilmeli, süreç odaklı
olmalı ve sonuçta aile işbirliği ile gelişen
durumlar ortaya konulmalıdır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Gelişimin izlenmesi sürecinde aile ile gelişim izlemini yapan sağlık çalışanı arasında bir
güven ilişkisinin kurulması şarttır.
Gelişim değerlendirmesinin yapıldığı ortam
rahatsız edilmeyen, uyaranlar açısından zayıf, çocuğun ailenin ve değerlendiricinin hem
psikolojik hem de fizyolojik olarak rahat
hissedebileceği bir ortam olmalıdır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Genel bir gelişimsel değerlendirmenin nasıl yapılacağına ilişkin basamaklara bakacak olduğumuzda,
Gelişim değerlendirmesi yapılırken öncelikle çocuğun takvim yaşı hesaplanır. Sonrasında prematürelik durumu var ise erken doğum haftası öğrenilerek düzeltilmiş yaş
hesaplaması yapılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Ailenin gelişim değerlendirmesine neden ihtiyaç duyduğu sorulur ve alınan cevaplar not alınır.
Genel bir öykü alınması süreci ile değerlendirme başlar.
Öykü alınması sürecinde çocuğun doğumu, kardeş sayısı,
okul öncesi eğitim alma durumu, ailenin sosyo ekonomik
ve kültürel özellikleri gibi bir çok farklı değişkene ilişkin
standart soruların yanı sıra kültüre göre uyarlamalı farklı
soruların eklenmesi gerekebilir (çok eşli olma durumu, kök
aile ile birlikte yaşama durumu vb.).
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Başvuru için özel bir durum varsa (boşanma aşamasında olmak, okula başlama sürecinde olmak, tuvalet eğitimine başlamak vb.) buna ilişkin bilgiler ve öyküler alınır.
Herhangi bir doktor tarafından yönlendirildi ise
o doktora gelme nedeni sorgulanır. Gerekmesi
durumunda doktor ile ayrı görüşme yapılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Ailenin çocuklarına ilişkin bir kaygısı olup olmadığı sorulur. Ailenin kaygısı olması
durumunda kaygı alanlarına ilişkin notlar alınır.
Yapılacak olan değerlendirmenin amacı aileye
açıklanır. Gelişim kavramının basit bir tanımı
yapılır (boy ve kilo artışından farklı olduğu
bilgisi vurgulanır).
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Değerlendirmede aileye sorulacak olan sorular kavramlardan arındırılarak, ailenin
anlayabileceği düzeyde kelimeler kullanılarak, örneklerle açıklanarak sorulur. Alınan
cevaplarda çelişki varsa farklı açıklama yöntemlerine başvurularak yeniden
değerlendirilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Aile ile görüşme yapılırken bir yandan da çocuk gözlenir. Uygulanacak olan testte kullanılan materyaller çocuğun zaman geçirmesi ve materyalleri tanıma fırsatı sağlaması için önüne konulur ve sohbet
esnasında çocuğun bu materyaller ile nasıl
vakit geçirdiği gözlenir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Örneğin küplerden kule yapıyor ise kaç küp ile kule yaptığına bakılır ve uygulanacak testte bu madde yeniden yapılmadan gözlem esnasında yapılan değerlendirmenin notu alınır. Ya da
ayağı ile topa vuran çocuktan test esnasında
yeniden ayağı ile topa vurması beklenmez, bu
maddeden geçmiş sayılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Sonrasında çocuğa uygulanacak olan standart test, envanter ya da check list vb. uygulaması yapılır. Uygulama yapılırken çocuğun
hareketleri gözlenir, yapamadığı maddelere ilişkin aileye dönülerek gündelik hayattaki bu beceriye ilişkin yapabilip yapamadıkları ile
ilgili onların gözlemlerine başvurulur.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Uygulanan testin tamamlanmasının ardından elde edilen sonuçlar, çocuğun gözlemi ile,
doktorun görüşü ile, aileden alınan öykü ile birlikte değerlendirilir ve gelişim
değerlendirme raporu hazırlanır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bu gelişim değerlendirme raporunda çocuğun her gelişim alanına ilişkin değerlendirme için ayrı alan, genel gelişimine ilişkin ayrı alan,
gözleme ilişkin ayrı bir alan ve yoruma ilişkin
bir alan bulunmalıdır (ihtiyaca göre bu alanlara
ekleme yapılabilir).
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bu alanlarda çocuğun hangi gelişim
alanlarında yaşına uygun gelişim sergilediği, hangi alanlarda ne kadarlık bir gecikme
olduğuna, hangi alanlarda desteklenmeye ihtiyaç duyduğuna ilişkin bilgilere yer verilir.
Son olarak genel gelişimi için de yapılan
değerlendirme yazılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Son olarak ise değerlendiricinin yorumu kısmı, hazırlanır ve gelişim değerlendirme raporuna son hali verilir.
Raporun hazırlanmasının ardından ise aileye
çocuklarının gelişimleri ile ilgili geri bildirim
yapılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Aileye geri bildirim yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunmaktadır. Bu önemli noktalar;
Öncelikle çocuğun güçlü olduğu yönlere
odaklanılarak aileye bilgilendirme yapılır. Bu süreçte aile ve çocuğa odaklanır, çocuğun
yapabildikleri ve ailenin bu konudaki çaba ve
desteği övülür.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Sonrasında çocuğun gelişiminin normal olduğu (yaşıtları ile paralel olduğu) alanlar hakkında bilgilendirme yapılır.
Son olarak ise çocuğu gelişimsel desteğe ihtiyaç
duyduğu alanlar konusunda aileye bilgilendir yapılır.
Eğer böyle bir durum ile karşı karşıya kalınmışsa bu
gelişimsel gecikmelerin nedenlerinin iyi araştırılması
önem taşımaktadır. Öncelikli olarak bu konuya ilişkin
ailenin görüşüne başvurulur.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Bu doğrultuda daha ayrıntılı değerlendirme yöntemlerine başvurmak oldukça önemlidir.
Çocuğun doğal ortamında gözlenmesi, okulda
gözlenmesi, öğretmenden bilgi alınması, gerekmesi durumunda farklı testlerin yapılması gibi farklı
değerlendirmelerin ve gerekmesi durumunda
disiplinler arası yapılacak olan çalışmaların
ardından çocuğun değerlendirilmesinde son
noktaya varılır ve gelişimsel tanısı konulur.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Gelişimsel tanısı konulan bir çocuk için ise erken tanı, destek ve müdahalenin önemine ilişkin aile bilgilendirilir. Gerekmesi durumunda değerlendirici tarafından bir gelişimsel destek programı hazırlanır (değerlendirici bu konuda yetkin ise).
Destek için aile yönlendirilir. Bu yönlendirme
basamaklar halinde ailenin kolay anlayabileceği bir dille yapılır. (raporun nasıl çıkarılacağı,
Rehabilitasyona nasıl başvurulacağı vb.)
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Aileye sürecin takipçisi olunacağı, çocuğun izleneceği ve gelişimsel takibinin gerekli
görülen zaman aralıklarında yapılacağı ve
ihtiyaç duyulduğu sürece destek olacağınıza
ilişkin bilgilendirme yapılır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirme Nasıl yapılır?
Genel bir gelişimsel değerlendirmenin
aşamaları bu şekilde olmakla birlikte çocuğun
gelişim durumuna ve farklı çevresel faktörlere
göre bu basamaklar arttırılabilir, azaltılabilir ya
da değiştirilebilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Değerlendiricinin Özellikleri
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ Değerlendiricinin Özellikleri
Gelişimsel değerlendirme yapan kişinin sahip olması gereken belirli özellikleri vardır;
Değerlendiricilerin ölçme ve değerlendirme konusunda bilgi sahibi olması gerekir.
Elde ettiği verileri yorumlayabilme becerisine ve eğitimine sahip olması gerekir.
Veriyi doğru toplayabilme becerisine sahip olması ve en iyi veriyi toplayabilme becerisine sahip olması
gerekir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ Değerlendiricinin Özellikleri
Uygulayacağı standart testi uygulayabilme becerisine ve gerekli ise sertifikasına sahip olması gerekir.
Çocuk ile doğru iletişim kurabilme becerisine sahip olması gerekir.
Odak kayması yaşayan çocuğu değerlendirme
içine geri çekebilme becerisine sahip olması
gerekir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ Değerlendiricinin Özellikleri
Değerlendirme yaparken ön yargılarından arınabilmelidir.
Çocuğa müdahale etmeden nerede ne kadar destek vermesi gerektiğini bilmelidir.
Değerlendirme sürecini çocuğun yaşına ve
gelişimine uygun şekilde oyunlaştırma yolu ile
yönetebilmesi gerekir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ Değerlendiricinin Özellikleri
Yönergeleri net ve anlaşılır vermesi gerekir.
Çocuğu iyi anlayabilmesi ve doğru gözlemleyebilmesi gerekir.
Çocuğun hareketlerini doğru yorumlayabilmesi ve değerlendirme sürecini ona göre
yönetebilmesi gerekir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Çocuk gelişiminin değerlendirilmesindeki süreç 3 farklı yaklaşımı temel alarak
sınıflandırılmaktadır. Bu yaklaşımlar;
Formal Değerlendirmeler
İnformal Değerlendirmeler
Alternatif Değerlendirmeler
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Formal Değerlendirmeler: Formal değerlendirme yöntemlerinde çocuğun gelişiminin
değerlendirilebilmesi için daha önceden
belirlenmiş, yapılandırılmış ve standartlaşmış
araçlar kullanılmaktadır. Genelde standart testler
kullanılır, daha öncesinde geçerlik ve güvenirlik
çalışmaları yapılmış olan ölçme araçlarıdır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Formal değerlendirmelerde kullanılan testlere örnek verilecek olduğunda alanımızda en sık kullanılanlar;
Denver Gelişimsel Tarama Testi
Ankara Gelişim Envanteri
Frostig Görsel Algı testi
Örnekleri verilebilir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
İnformal Değerlendirmeler: Gözem ya da
görüşmeler gibi standart olmayan yöntemlerin kullanıldığı değerlendirmelerdir. Daha çok
davranış odaklı değerlendirmelerdir. Doğrudan
gelişimsel tanı konulmaz. Uzun ve detaylı bir
değerlendirmeyi içerisinde barındırır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
İnformal değerlendirmelerde en çok kullanılan yöntemler;
Gözlem
Görüşme
Anekdot kayıtları
Süre-sıklık kaydı formları
Kontrol listeleridir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Alternatif Değerlendirmeler: Alternatif
değerlendirmeler çocukların bilgi ve yeteneklerini doğal ortamlarında ve gerçek süreç içerisindeyken değerlendirilmesi temeline oturmaktadır. Bu
değerlendirme yönteminde çocukların oyunları
temel alınır, çalışma örnekleri değerlendirilir ve
çocuklar gözlemlenir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Alternatif değerlendirmeler iki başlık altında toplanır;
Oyun Temelli Değerlendirmeler
Dinamik Değerlendirmeler
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Oyun Temelli Değerlendirmeler: Bu değerlendirme yönteminde değerlendirici çocukları bireysel ya da grup şeklinde oyun içerisinde sistematik bir
biçimde gözlemler ve çocukların hem gelişimsel hem de akademik becerilerine ilişkin
değerlendirmelerde bulunur. Bu değerlendirme yönteminin en önemli avantajı çocuğun en doğal olduğu zaman dilimi içerisinde yani oyun
esnasında değerlendiriliyorum olmasıdır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Çocuğun değerlendirme sürecinde özgür olması
en doğru bilgiyi değerlendiriciye sunan en önemli
kriterdir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişimsel Değerlendirmede Yaklaşımlar
Dinamik Değerlendirme: Dinamik değerlendirme
geleneksel yöntemden uzaklaşarak çocukların
gelişimine ilişkin sonuca değil sürece
odaklanmaktadır. Bu değerlendirme yönteminde
değerlendirici çocuğun yalnız başına
yapabildiklerinden başlayarak destekle
yapabildiklerine kadar her aşamada yanında olur
ve tüm sürece hakimdir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim Değerlendirme Araçları Örnekleri
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim Değerlendirme Araçları Örnekleri
DENVER II GELİŞİMSEL TARAMA TESTİ:
Gelişimsel tarama aracıdır.
Uygulaması kolay ve kısadır.
Değerlendirme alanları Kişisel Sosyal-İnce Motor-Kaba Motor ve Dil Gelişimidir.
0-6 Yaş arası için uygulanır.
Hem çocuk ile uygulamayı hem de bakım verenden bilgi almayı içerir.
Uygulama için uygulayıcı sertifikasına ihtiyaç
duyulmaktadır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim Değerlendirme Araçları Örnekleri
PORTAGE ERKEN EĞİTİM REHBERİ
Ev temelli gelişimsel değerlendirme ve destek programı aracıdır.
Değerlendirme alanları Özbakım gelişimi, fiziksel gelişim, sosyal gelişim, bilişsel gelişim ve dil
gelişimi alanlarıdır.
0-6 yaş için uygulanır
Uygulama için sertifika gerekmektedir.
Değerlendirmeye aile de dahil edilmektedir.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim Değerlendirme Araçları Örnekleri
ANKARA GELİŞİM ENVANTERİ
Bakım veren temelli bir gelişim değerlendirme aracıdır.
Değerlendirme alanları dil ve bilişsel gelişim, ince- kaba motor gelişim, sosyal duygusal gelişim ve özbakım gelişimidir.
0-6 yaş arası için uygulanır.
Uygulama yapmak için eğitime gerek duyulmaktadır.
Değerlendirme gözlem ve bakım verenin cevapları ile
yapılmaktadır.
GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gelişim Değerlendirme Araçları Örnekleri
MARMARA GELİŞİM ÖLÇEĞİ
Bedensel gelişim, zihinsel gelişim, duygusal gelişim, sosyal gelişim, özbakım gelişimi ve dil gelişimini değerlendiren bir araçtır.
3-6 yaş arası çocuklar için geliştirilmiştir.
Uygulama için sertifika gerektirmektedir.
KAYNAKLAR
Tunçeli, H. İ., & Zembat, R. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişimin değerlendirilmesi ve önemi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-12.
Kurnaz, F., & Özyürek, A. (2019). Erken Çocukluk Döneminde Gelişimsel Değerlendirmenin Önemi:
GEÇDA Sonuçları Örneği. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 1321-1344.
Karaaslan, T. (2016) Gelişimin Değerlendirilmesi, İzlenmesi ve Desteklenmesinde Klinik Ve İletişim Beceri Eğitimi Neden Gereklidir?. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu
Dergisi, 4(2), 17-31.
Işıkoğlu, N. E., Canbeldek, M. (2017).Erken çocukluk eğitiminde ölçme ve değerlendirme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17: 1306-1327.
Tunceli, H., Zembat,R. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişimin değerlendirilmesi ve önemi.
Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3: 1-12.
Öztürk-Ertem, İ. (2005). Gelişimsel Pediatri. Ankara Üniversitesi, Çocuk Hastalıkları Araştırma Vakfı Yayınevi, Ankara.
Bayhan, P. (2018). Gelişimsel Değerlendirme, Hedef Yayıncılık, Ankara.
