ANKARA ÜNİVERSİTESİ BEYPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU

(1)

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

BEYPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU

MÜLKİYET KORUMA VE GÜVENLİK BÖLÜMÜ

AFETLER TARİHİ Öğr. Gör. Habib AKYAZI

(2)

BAD118 AFETLER TARİHİ DERS İÇERİĞİ

 Cumhuriyet Dönemindeki Önemli Kara, Hava, Deniz ve Demiryolu Kazaları

(3)

Trafik Kazaları

 Türk Dil Kurumu'na göre kaza; "istem dışı ya da umulmayan bir olay dolayısıyla bir kimsenin, bir nesnenin veya bir aracın zarara uğraması" şeklinde tanımlanmaktadır (TDK, 2013).

 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nda trafik; "yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve

hareketleridir" şeklinde ifade edilmiş olup, trafik kazası ise;

"karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla

aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olay"

şeklinde tanımlanmaktadır(Karayolları Trafik Kanunu, 1983).

(4)

Bir olayın trafik kazası olarak ifade edilebilmesi için:

 Bir veya daha fazla araç karışmalı,

 Araçlar karayolu üzerinde olmalı,

 Araç ya da araçlardan biri, hareket halinde olmalı,

 Olay sonucunda kişiye veya eşyaya zarar gelmeli,

 Olayın meydana gelmesinde kasıt olmamalı,

 Ölüm, yaralanma veya zarar meydana gelmelidir.

(5)

Türkiye'deki trafik kazalarına neden olan unsurlar:

 Sürücü-yaya-yolcu olarak yolu kullananların davranışları,

 Taşıtlardan kaynaklanan nedenler,

 Taşıma ortamındaki dengesizlik,

 Karayolu altyapısından kaynaklanan nedenler,

 Çevre şartları,

 Trafik yönetimi, denetimi ve uygulamaya ilişkin hususlar,

 Hızlı ve plansız şehirleşme,

 Kişilerin yeterli trafik bilgi ve eğitime sahip olmaması.

(6)

OLUŞ TÜRLERİNE GÖRE ÖLÜMLÜ VE

YARALANMALI TRAFİK KAZA BİLGİLERİ ‐ 2018

(7)

YERLEŞİM YERİ DURUMUNA GÖRE ÖLÜMLÜ VE YARALANMALI TRAFİK KAZALARINDAKİ KUSUR ORANLARI 2018‐

(8)

Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre trafik kazalarına neden olan risk faktörleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır

 Alkollü araç kullanma,

 Hızlı araç kullanma,

 Emniyet kemeri ve çocuk koltuğu gibi güvenlik araçlarını kullanmama,

 Kötü yol yapımı,

 Güvensiz araç dizaynı,

 Yol güvenlik kurallarına uymama,

 Yetersiz acil servisler.

(9)

Türkiye'de Karayollarında Trafik Kazaları

 Bütün dünyada trafik kazaları, yaralanmaya neden olan kazalar arasında birinci sırada yer almaktadır.

 Trafik kaza yaralanmaları, 2002 yılında bütün dünyada görülen ölüm nedenleri arasında 11. sıradadır.

 Trafik kazalarına bağlı ölümler, 2002 yılında bütün ölüm nedenleri içinde 5-29 yaş grubunda ikinci, 30-44 yaş grubunda ise üçüncü sırada yer almaktadır.

 Trafik kazaları, ülkemiz için önemli bir halk sağlığı sorunudur ve her yıl kazalara bağlı binlerce insan yaralanmakta ya da

ölmektedir.

(10)

Yıllara Göre Polis ve jandarma kayıtlarına geçen kazaların, yaralanmaların ve ölümlerin sayısı

(11)

ULAŞIM TÜRLERİNE GÖRE YURTİÇİ YÜK‐

YOLCU TAŞIMA ORANLARI ‐ 2018

(12)

1965 Hendek otobüs kazası

 11 Ağustos 1965 günü İstanbul’dan Ankara’ya gitmekte olan yolcu otobüsü, kasasında nitrik asit (kezzap) tankeri bulunan park etmiş kamyona arkadan çarpmıştır. Çarpmanın etkisiyle hasar gören tankerden sızan asit hem çevreye yayılmış, hem de otobüsün tutuşmasına sebep olmuştur.

 Otobüs yolcularından bazıları kaza ve ardından başlayan yangın sonucunda paniğe kapılarak otobüsü terk etmeye çalışırlarken, kamyondan sızmakta olan asit birikintisinin içerisine düşerek feci şekilde hayatlarını kaybetmişlerdir.

 Yolculardan 18’i asit birikintisinin içerisinde tamamen eriyerek, 7’si de aldıkları yaralar sonucu kaldırıldıkları hastanelerde

hayatlarını kaybetmişlerdir. 17 kişi kazadan yaralı olarak kurtulmuştur.

(13)

1965 Hendek otobüs kazası

(14)

24 Ekim 1997 Karapınar otobüs kazası

 Konya Ereğli Karayolu'nda tanker şoförünün uyuması sonucu

meydana gelen, çoğunluğunu üniversite öğrencilerinin oluşturduğu 48 kişinin hayatını kaybettiği kazadır.

 Kaza ile ilgili açılmış davalarda, yanan Mercedes-Benz O403 model otobüsün yakıt deposunun tasarımının kusurlu olup

olmadığı tartışılmıştır. Kazada hayatını kaybedenleri ailelerince açılmış tazminat davaları, Anayasa Mahkemesi'nin 2016 tarihinde verdiği karara kadar sürmüştür.

 Kazaya karışan tanker kaza mevkiinde korunmuş, Niğde

Üniversitesi "Trafik Kurbanları Anıtı" yaptırmıştır. 24 Ekim

1999'da 49 kişinin her birinin ismini taşıyan çam fidanları dikilmiş ve Karapınar Belediyesi alanı korumaya almıştır.

(15)

24 Ekim 1997 Karapınar otobüs kazası

(16)

Ekim 2008 Malkara Göçmen Kamyonu Faciası

 5 Ekim 2008 günü Türkiye'den Yunanistan'a geçmeye çalışan kaçak göçmenleri taşıyan küçük bir kamyonun Tekirdağ'ın

Malkara ilçesinde dereye yuvarlanması sonucu meydana gelen ve Pakistan ve Myanmar uyruklu 18 göçmenin ölümü ve 23'ünün yaralanması ile sonuçlanan trafik kazasıdır.

 Olaydan sonra Tekirdağ Valisi kamyonetteki kaçakların bir kısmının havasızlıktan öldüğünü duyurmuştur.

 Kamyonetin kasasında 43 kişi balık istifi şeklinde yolculuk

yapıyorlarmış. Kaza anında kamyonetin kasası dereye düşmüş bu nedenle de birçok kişi havasızlıktan boğularak ölmüş.'' şeklinde açıklama yapmıştır.

(17)

Ekim 2008 Malkara Göçmen Kamyonu Faciası

 Can kayıpları açısından Türkiye'de 2008 yılı içinde vuku bulmuş en büyük karayolu kazasıdır.

 Kazadan hemen sonra kamyon şoförünün olay mahallinden kaçması nedeniyle güvenlik güçleri ve sağlık ekipleri noktaya yaklaşık iki saat sonra yetişebilmişler, bu da can kayıplarının yüksek olmasında rol oynamıştır.

(18)

Türkiye'de meydana gelen

havacılık kazaları ve olayları

(19)

Türkiye'deki Sivil Uçak Kazaları

 3 Nisan 1954 - Adana'da THY'ye ait ARK adlı uçak düştü;

Adana'dan Ankara'ya gitmek için saat 13.40'ta havalanan ARK uçağı kalkıştan 10 dakika sonra Toros eteklerinde Kurttepe

mevkinde havada infilak etti. Uçağın parçaları 15 kilometrelik bir alana yayıldı. Kazada 25 kişi öldü.

 23 Nisan 1959 - Air Charter kazası.

 19 Ocak 1960 - İsveç'in başkenti Stockholm'den Ankara'ya gelen İskandinav Havayolları'na (SAS) ait yolcu uçağı

Esenboğa Havaalanı yakınlarında düştü; 42 kişi öldü.

(20)

 23 Eylül 1961 - THY'nin Adana-Ankara seferini yapan Fokker F-27 tipi Tay adlı uçağı, Etimesgut Havaalanı yakınlarında Karanlıktepe'ye çarparak düştü, 28 kişi öldü.

 8 Mart 1962 - THY'ye ait Ankara-Adana seferini yapan Fokker F-27 tipi Kop uçağı, Toroslar'a çakıldı. 8'i yolcu, 3'ü mürettebat olmak üzere toplam 11 kişi öldü.

 3 Şubat 1964 - THY'ye ait Douglas DC-3 tipi Eti adlı uçağı, Ankara yakınlarında düştü. 3 mürettebat yaşamını kaybetti.

 26 Ocak 1974 - THY'nin F-28 tipi uçağı, İzmir’den kalkışı sırasında pistin 100 metre uzağında yere çakıldı. Beş mürettebattan dördü ve 68 yolcudan 62’si öldü.

(21)

 30 Ocak 1975 - THY'nın İzmir-İstanbul seferini yapan F-28 tipi

"Bursa" isimli uçağı Yeşilköy Havalimanı'ndaki elektrik kesintisi yüzünden piste inemedi, tekrar yükselişe geçen uçak

Marmara Denizine düştü. 4 mürettebat ile 37 yolcunun tamamı öldü.

 19 Eylül 1976 - THY'nin İstanbul-Antalya seferi ile

452 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren Antalya adlı uçağı Isparta yakınlarında alçalma hatası nedeniyle Toros Dağlarına çarptı: 8'i personel 154 kişi öldü.

 23 Aralık 1979 - THY'nin Samsun-Ankara seferini

yapan Trabzon adlı fF-28 tipi uçağı, Ankara yakınlarında türbülans nedeniyle düştü. Dört mürettebattan üçü ve 39 yolcudan 36’sı öldü.

(22)

 16 Ocak 1983 - THY'nin Paris-İstanbul-Ankara seferini yapan Boeing 727 tipi "Afyon" adlı uçağı,

Ankara Esenboğa Havalimanına inişi sırasında, sis ve kar yağışı nedeniyle piste çakıldı. 60 yolcudan 47’si öldü, 22 kişi yaralandı.

 29 Aralık 1994 - THY'nin 278 sefer sayılı Boeing 737 tipi

"Mersin" adlı uçak, Van, Edremit ilçesi yakınlarında, dördüncü iniş denemesinde tepeye çarptı. 7 mürettebattan 5 kişi, 69 yolcudan 52 kişi öldü, 2 mürettebat 17 yolcu toplam 19 kişi yaralı olarak

kurtuldu.

(23)

 7 Nisan 1999 - THY'nin "Trakya" adlı Boeing 737 tipi uçağı, Adana’dan Cidde’ye giderken, kötü hava şartları nedeniyle

kalkıştan dokuz dakika sonra Ceyhan’da düştü. 3500 metreden süratle burnu tarlaya çakıldı, tarlada 30 metre çapında 15 metre derinliğinde çukur açarak tümüyle toprağa gömüldü. Hacıları almak için Suudi Arabistan’a giden uçağın altı mürettebatından kurtulan olmadı.

 8 Ocak 2003 - Türk Hava Yolları'nın 634 sefer sayılı uçusu: THY 'nin Avro RJ-100 tipi yolcu uçağı Diyarbakır'a inişi sırasında piste çakıldı.75 yolcudan 71'i, 5 kişilik müretebattan 4'ü yaşamını

yitirdi.

(24)

 30 Kasım 2007 - AtlasJet 4203 sefer sayılı uçuş: İstanbul-Isparta seferini yapmak üzere saat 00:51'de havalanan Atlasjet tarafından işletilen ancak World Focus Havayolları'na ait TC-AKM tescilli MD-83 tipi 4203 sefer numaralı yolcu uçağı inişe hazırlanırken son yaklaşma esnasında Süleyman Demirel Havalimanı'na 18 km kala 1847 m rakımlı Türbetepe Mevkii'nde saat 01:36 civarında düştü.

50'si yolcu, 7'si mürettebat olmak üzere toplam 57 kişi yaşamını yitirdi.

 25 Şubat 2009 - THY'nin İstanbul-Amsterdam seferini yapan Boeing 737-800 tipi Tekirdağ adlı uçağı, Amsterdam Schiphol Havalimanı yakınlarında düştü. Kazada 3'ü pilot 9 kişi öldü, 6'sı ağır 84 kişi yaralandı.

(25)

 7 Ocak 2020 - Pegasus Hava Yolları'nın 747 sefer sayılı uçuşu Sabiha Gökçen Havalimanı'nda pistten çıktı.Kazada ölen ya da yaralanan olmadı.

 5 Şubat 2020 - Pegasus Hava Yolları'na ait Boeing 737-86J tipi yolcu uçağının 5 Şubat 2020'de uçağın pistten çıkması ile

sonuçlanan uçuştur. İzmir-İstanbul seferini yapan ve Adnan Menderes Havalimanı'ndan kalkan uçak,

Sabiha Gökçen Havalimanı'na indikten sonra pistten çıkmış, 177 yolcu ve 6 mürettebattan arasından üç kişi hayatını kaybederken 174 kişi yaralanmıştır. Uçağın kokpit kısmı ve kuyruğu ana

gövdeden ayrılmış ve uçak büyük yapısal hasar almıştır.

(26)

Türkiye'deki Askeri Uçak Kazaları

 25 Ağustos 1954 - Eskişehir'de bir askeri uçak düştü; kazada 10 kişi yaşamını yitirdi.

 25 Temmuz 1957 - Bursa'da bir askeri uçak mahallenin üstüne düştü.

Kazada 15 kişi öldü, 19 kişi yaralandı.

 1 Şubat 1963 - Middle East Airlines'a ait Vickers Viscount tipi yolcu uçağı Ankara üzerinde, Türk Hava Kuvvetlerine ait C-47 Skytrain askeri yolcu uçağıyla çarpıştı. İki uçaktaki toplam 17 personel ile uçakların düştükleri noktalarda 87 kişi hayatını kaybetti.

 28 Haziran 1977 - Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F4-E Fantom savaş uçağı Afyon'a bağlı Emirdağ ilçesinin 10 mil kuzey doğusunda radar önleme görev uçusu sırasında düşmüştür. Türkiye'nin ilk F4

pilotlarından Üsteğmen Göksel Doğan ve Yüzbaşı Ali İlker Özgüler kazada hayatlarını kaybettiler.

(27)

 22 Eylül 1981 - Pancarköy, Babaeski'de planlı olarak yapılan 'Sonbahar Tatbikatı 81' esnasında, Northrop F-5 tipi bir jet uçağı karargâh üzerine düştü. Düştüğü anda 35 asker öldü, 72 asker yaralandı. Yaralı askerlerden 30 asker daha hayatını kaybetti.

Toplam 65 askerin hayatını kaybettiği kaza Türk Silahlı Kuvvetleri tarihinin en fazla asker kaybı verildiği kazadır.

 13 Nisan 1982 - Erzincan, Refahiye'de bir ABD askeri uçağı düştü, 28 kişi öldü.

 4 Nisan 1985 - Balıkesir'de bir jet uçağı şehrin üzerine düştü: 14 ölü, 21 yaralı

(28)

 17 Şubat 1993 - Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis 'i Ankara'dan Diyarbakır'a götüren uçak Güvercinlik

Havaalanından kalkışından kısa süre sonra Ankara'nın

Yenimahalle semtindeki PTT İşleme Merkezi'ne düştü. Kazada Orgeneral Bitlis ile 4 askeri personel ve 1 PTT görevlisi öldü.

 17 Mayıs 2001 - Diyarbakır'dan havalanan CASA CN 235 tipi askeri nakliye uçağı, kalkıştan 25 dakika sonra kumanda arızası sonucu Malatya'da düştü. 1 binbaşı, 3 yüzbaşı, 3 üsteğmen, 16 astsubay, 1 uzman çavuş, 10 er hayatını kaybetti.

(29)

 26 Mayıs 2003 - Ukrayna merkezli özel bir havayoluna ait Yak-42 tipi uçak, Trabzon'un Maçka ilçesi'ndeki Pilav Dağı'na çakıldı.

Afganistan'dan dönen İspanyol Barış Gücü askerlerini taşıyan uçaktaki 62 asker ve 13 Ukraynalı mürettebat yaşamını yitirdi.

 5 Şubat 2015 -Malatya 7’nci Ana Jet Üssü’nden havalanan RF-4E (Fantom) tipi 2 savaş uçağı, İniş için dönüşe geçtiği sırada

Akçadağ ilçesinin İkinciler mahallesi yakınlarında tepeye

çarpmıştır.. Kazada Kurmay Binbaşı Salih Sezer, Üsteğmen Yasin Atalay, Üsteğmen Osman Onur Özkaya, Üsteğmen Zeynel Özgür Özbahçeci hayatını kaybetti.

(30)

 5 Mart 2015 - Konya'da F-4E eğitim uçağı düştü. Kazada Hava Pilot Kurmay Yüzbaşı Mustafa Tanış ile Hava Pilot Kurmay Yüzbaşı Mustafa Delikanlı hayatını kaybetti.

 17 Ocak 2018 - Isparta'da CASA CN 235 tipi askeri eğitim uçağı düştü. Kazada Pilot Binbaşı Ümit Karamustafa, Hava Pilot Yüzbaşı Ali Şahin Odabaşı ve Teknisyen Astsubay Ömer Kadir Arlı

hayatını kaybetti.

(31)

Türkiye'deki Helikopter Kazaları

 4 Kasım 2002 - İzmit'teki Cengiz Topel Havaalanı'ndan havalanan S-70B Seahawk tipi askeri helikopter Sapanca Gölü'ne düştü.

Kazada helikopterdeki 4 askeri personelden 2'si yaralı kurtulurken, 2'si yaşamını yitirdi.

 28 Kasım 2002 - Bandırma 6. Ana Jet Üssü’ne bağlı UH-1 tipi bir helikopter eğitim alanına inişe geçtiği sırada düştü. Kaza

sonucunda 2'si ağır toplam 6 askeri personel yaralandı.

 17 Mart 2006 - Erzincan'a gitmekte olan askeri helikopter

Erzincan'a 55 km uzaklıkta, yüksek gerilim hattına çarparak düştü.

Kazada 4 asker yaşamını yitirirken, bir asker de yaralı kurtuldu.

(32)

 10 Nisan 2006 - Kocaeli'nin Uzunçiftlik beldesi yakınlarında UH-1 tipi askeri personel taşıma helikopteri düştü. Üç askeri personel yaşamını yitirdi.

 19 Temmuz 2006 - MD 600N tipi 8 kişilik polis helikopteri Antalya şehir merkezine düştü. Olay sonucunda 4 polis memuru yaşamını yitirirken, 1 kişi de yaralandı.

 14 Nisan 2007 - Trabzon'un Çaykara ilçesinde 3'ü turist altı yolcu taşıyan AgustaWestland AW119 tipi helikopter iniş sırasında yan yattı.

 16 Ekim 2008 - Hakkâri'de bir askeri helikopter askeri bölgeye inişi sırasında teknik arıza nedeniyle düştü. Kaza sonucunda 1 asker

ölürken, 15 askeri personel de yaralandı.

(33)

 31 Ocak 2009 - İstanbul'dan Ankara'ya gitmekte olan EC-135 tipi

ambulans helikopteri Bolu'nun Kıbrısçık ilçesinde düştü; helikopterin Türk ve Polonyalı pilotları yaşamlarını yitirdi.

 7 Mart 2009 - Malatya Erhaç Hava Üssü'nden Ankara'ya gitmekte olan AH-1 Kobra tipi askeri helikopter Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesi yakınlarında düştü. Kazada helikopterin iki pilotu öldü.

 25 Mart 2009 - Büyük Birlik Partisi genel başkanı ve TBMM Sivas Milletvekili Muhsin Yazıcıoğlu'nu taşıyan

2009 Türkiye yerel seçimleri dolayısıyla gittiği Kahramanmaraş'ın Çağlayancerit ilçesinden helikopterle havalandıktan sonra Göksun ilçesindeki Keş Dağı'na çarpıp düştü. Kazada Muhsin Yazıcıoğlu dahil 5 kişi yaşamını yitirdi.

(34)

 18 Nisan 2017 - Emniyet Genel Müdürlüğüne ait,

anayasa değişikliği referandumu nedeniyle görevlendirilen Sikorsky S-70 Blackhawk tipi helikopter havalandıktan bir süre sonra Pülümür kırsalına düşmüş, helikopterdeki 1 hakim, 7 polis, 1 astsubay ve 3 mürettebat yaşamını yitirmiştir.

(35)

Türkiye'deki Yelken kanat, Paraşüt vb.

Kazaları

 6 Eylül 2008 - Eskişehir'in İnönü ilçesinde Türk Hava Kurumu'na ait yelken kanatın düşmesi sonucu iki kişi yaşamını yitirdi.

 3 Ekim 2008 - Ölüdeniz, Fethiye'de Alman pilot ve Münih'te bir uçuş okulu sahibi Thomas Manfred Christian yamaç paraşütünün kapanması sonucu iki yüz metreden düşerek yaşamını yitirdi.

(36)

Kaynaklar

 Yasin Serhat ŞEN, 2013,. Türkiye ve Dünyada Trafik Kazası Nedenleri, Alınabilecek Önlemler ve İlgili İstatistikler, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

 Trafik Kazaları Özeti – 2018, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı, Temmuz 2019.

 Fehminaz Temel, Hilal Özcebe, 2006., Türkiye'de Karayollarında Trafik Kazaları, STED, Cilt 15, Sayı 11

 https://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:T%C3%BCrkiye%27deki_karayolu_kaz alar%C4%B1

 https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27deki_havac%C4%B1l%C4%

B1k_kazalar%C4%B1_ve_olaylar%C4%B1_listesi

 http://www.sivasirade.com/haber/-4647.html