DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMISI

ARKI

323 No.

3 _ 1 9 6 6 XXXVI, Y I L İ S T A N B U L Fİ ATI : 15,00 T.l

DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMISI

Y I L SONU

SERGISI

MMM»

L ' A R C H I T E C T E • T H E A R C H I T E C T

P E R I O D I C j U E D ' A R C H I T E C T U R E D ' U R B A N I S M E e t d e D E C O R A T I O N

PERİODİCAL PUBLICATION ON ARCHITECTURE, T O W N P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O . V

No. 323 — 1966 İ Ç İ N D E K İ L E R :

• Doğudaki Deprem, Y. Mimar Z. SAYÂR, 107 • Erzurum Atatürk Üniversitesi, Mimarları, E. TOKAY, H. TABANLIOĞLU, A. TAYMAN, B. ÇİNİCİ, 109 • Ordu Yardımlaşma K u r u m u için apartman ve ticarî tesisler projesi (Mecidiyeköy), Mimarları: G. ÖZDUMAN, T. ALPAY, 116 • Devlet G. S. Akademisi yıl sonu sergisi, D. ERBÎL, 117 • Devlet G. S. Akademisi yaz sömestr diploma projeleri, 120 • Modern Hastane inşaatı (devam), A. TERZİOĞLU, Mimar AIV, 131 • Van - Üzalp, Örnek köy projesi ve tatbikatı, 133 • Çalman ve soyulan Türkiye, Dr. Phil. İ. AKÇAY, 137 • T. M. M. O. B. Mimarlar Odasının, Planlı kalkınmada ulusal amaca ulaşılmasını önleyen nedenler, kamu zararları çözüm yolları adlı broşürdeki yanlış tefsirler hakkında, yazan: T. CARIM, Y. Mimar, 142 • Sinan'ın Sanatı, Y. Mimar H. HOTAN, 147

• Bibliografya, 149 • Haberler ve Piyasa fiyat cetveli, 151.

C O N T E N T S :

• Earthquake in the Eastern Anatolia, Arch. Z. SAYÂR, 107 • Atatürk University of Erzu- rum, Arch. E. TOKAY, H. TABANLIOĞLU, A. TAYMAN, B. ÇİNİCİ, 109 • Residential and Commercial Buildings for the Military insurance Association, Arch. G. ÖZDUMAN, T. ALPAY 116 • Yearly exhibition of the Academy of Fine Arts, D. ERBİL, 117 • Spring term Diploma projects of the Academy of Fine Arts, 120 • Research in modern hospital buildings (con- tinuation), İng. A. TERZİOĞLU, 131 • Design for a sample village and its execution V a n - Özalp, 133 • Valuable archeological remains taken by the strangers. Dr. Phil. İ. AKÇAY, 137

• Errors of interpretation in the pamphlet entitled: «Obstacles to the accomplishment of permanent national objectives of the planned development, public losses, solutions!, Arch.

T. CARIM, 142 • The Art of Sinan (Turkish Architect) By H. HOTAN, Arch. 147 • Biblio- graphy, 149 • News and price table of construction material, 151.

S O M M A İ R E :

• A propos du seisme dans l'Est Anatolie, Arch. Z. SAYÂR, 107 • L'Universite ATATÜRK â Erzurum, Arch. E. TOKAY, H. TABANLIOĞLU, A. TAYMAN, B. ÇİNİCİ, 109 • Projet de bloc d'appartement et magasins pour l'organisation de la caisse d'entraide du personnel militaire â istanbul (Mecidiyeköy), Arch. G. ÖZDUMAN, T. ALPAY, 116 • A pro- pos de l'Exposition annuelle de l'Academie Nationale des Beaux - Arts (istanbul) D. ERBİL, 117 • Projets diplömes, de la Section d'Architecture de l'Academie Nationale des Beaux-Arts (istanbul), 120 • Recherche sur la planification des höpitaux modernes (süite), A. TERZİ- OĞLU, Arch. AIV, 131 • Application du projet de villages modeles dans l'Est, 133 • A propos des pieces de fouille archeologique emportees â l'Etranger, Dr. Phil. İ. AKÇAY, 137

• Erreurs d'interpretation relevees dans une brochure de la Chambre des Architectes Turcs intitulee: «Obstacles sur la voie des objectifs nationaux permanents du developpement pla- nifie, gaspillage public, solutions.», Arch. T. CARIM, 142 • L'Art de Sinan (Architecte Turc), H. HOTAN, 147 • Bibliographie, 149 • Nouvelles et liste des prix de materiaux de cons- truction, 151.

No. 323 — 1966

No. 323 — 1966

ARKİTEKT

M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E T U R İ Z M D E R G İ S İ

R e v u e t r i r a e s t r i e l l e D ' a r c h i t e c t u r e - Q Q ı ı a r t e r l y p u h l i c . a t i o c o n A r c l i i t e e Q D r e i m o n a t s / . e i t s c l ı r i f t f ü r D ' u r b a u i s m e e t ctes a r t s d ö c o r a ı i f s t u r e c i t y p l a n ı n n j r a n d d e o o - a t i o n b a u k u ı ı s t . s t a e d t e b a u ı ı n d d e k o r a t i o r ı

İ M T İ Y A Z S A H İ B İ V E B A Ş Y A Z A R I : Z E K İ S A Y A R . U . N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü M- İ L H A N r . Ö N K p j A D R E S . A R K İ T E K T A N A D O L U H A N N o . E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F O N : 2 2 1 3 0 ' ]

K U R U L U Ş U : 1931

Cilt : 35 No. : 323

A b o n e ş a r t l a r ı :

Resmî ve özel bürolar için yıllığı 50.— T.L.

Özel kişiler için yıllığı 40.— T.L.

» Altı aylığı ... 22.50 T.L.

Bu sayı 15.— T.L.

Yabancı memleketler için 60.— T.L.

ARKITEKT'in KOLLEKSİYONLAR1 : 1931 — 1935 beher cildi 45.— T.L.

1936— 1940 » » 45.— T.L.

1941 — 1945 » » 40.— T.L.

1946— 1965 » » 45.— T.L.

İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir.

Yazı; foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- melidir. Basılmıyan yazılar iade edilir.

Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haberdar etme- leri Iâz:mdır. Aksi takdirde kaybolan der- g i l e r d e n M ü d ü r l ü ğ ü m ü z m e s ' u l i y e t k a -

b u l e t m e z . Muhabirlerimiz :

B. Almanya: Y. Müh. Mimar Arslan TER- ZİOĞLU — Fransa: Y. Mimar Halûk TOGAY — İsviçre : Y. Mimar Seyfi SONAD — B. Amerika: Y. Mimar Nezahat AR1KOĞLU — İngiltere : Y. Mimar Özcan ALTABAN — İzmir: Y. Mimar Harbi HOTAN — Ankara : Y. Mimar Tuncel KAZMA.

Pour tout payement et demande des ren- seigneınents; ainsi que pour tout envoi des documents, tels que photos, articles, annon- ces bibliographie â inserer, s'adresser â la Direction.

Abonnements pour l'etrangeı I an 5 Dollars Prix de ce numero 1.25 J>

AH subscriptions, letters, photos, articles, advertisements ete. Should be addressed T o : A R K İ T E K T

No. 33, Anadolu han Eminönü, İSTANBUL Subscription rates : T U R K E Y Annual subscription Dollars 5.00

Single copy » 1.25

B A Ş Y A Z I

" " A

CEMAL GURSEL'in Ölümü

27 Mayıs inkılâbının lideri eski dör- düncü Cumhur Başkanı Sayın Orgeneral Cemal GÜRSEL'in ölümü münasebetiyle, milletçe duyulan büyük acıya iştirak eder, yakınlarına ve milletimize, baş sağlığı dileriz.

.J

D O Ğ U D A K İ D E P R E M !

Zeki SAYÂR Mimar D. G. S. A.

Doğuda toprak yine sallandı ve canlar pılarının bu derecede zarar görmemesini, yaktı. Varto depreminde ölenlerin sayısı, ya-

ralananlardan çok; ölü bilânçosu 2300. Viet- nam harbinde Amerikalıların kayıplarının yarısı kadar!

Depremde, toprak damlar, kerpiç du- varlar, en ilkel usullerle yapılan bağlantısız kirişlemeler zayiatın yüksek olmasının ne- denleri.

Bu durumdaki halk konutları orta şid- dette depremlere dayanıksız kalıyor. Diğer yandan zarar gören resmî yapılar, dikkati çekecek kadar çok... Çatlayan ya da tümü yıkılan devlet yapıları üç kazada, iki yüz el- linin üstünde. Bunların birçoklarının Erzin- can depreminden sonra yapılmış olmaları, insanı kötü kötü düşündürüyor. 25.000 cana mal olan Erzincan felâketinden sonra, bu musibetten ders aldığımızı sanıyorduk. Ba- yındırlık Bakanlığında deprem bürosu ku- rulduğunu, Üniversitelerimizde depremlere dayanıklı yapılar için seminerler, etüdler ya- pıldığını, kürsüler kurulduğunu, yapı kon- grelerinde tebliğler yayınlandığını düşünür- sek, gönül, halk yapıları bir yana, hiç ol- mazsa deprem bölgelerindeki yeni devlet ya-

isterdi.

Halbuki, bu kazalarda, yeni inşa edilmiş bölge okullarının briket duvarlarını! iskam-

BİR NEDİM SÜ'GÜDER VARDI!

Baharın tüm güzelliği üstündeydi galiba.

Ama baharın bile gözüme görünmediği bir gündü. İnsanlar kıskanç, insanlar çıkarcı, in- sanlar kötü niyetli ve yalancı idi benim için.

Daha doğrusu büromdan iki blok ötede Ne- dim'e rastlayana kadar böyle idi. Topu topu üç kelimeyi geçmedi ayaküstü konuşmamız.

Ama artık biraz önceki kanıda değildim.

Yeryüzünde az da olsa Nedim'ler vardı ya.

Arı duru bir iç dünyanın, tertemiz duygula- rın aydınlattığı güleç yüzü içimdeki efkârı dağıtmıştı. Şimdi bahar güzeldi, insanlar tüm

iyi idi ve dünya yaşanası bir dünya idi be- nim için. Nereden bilirdim onu bir daha gö- remeyeceğimi...

Nedim'in sınıfını nedense pek severdim.

1950 de diplomalarını aldıkları gün daha dün gibi geliyor bana. Yangından sonra sı- ğındığımız Yıldız'daki taş binanın bahçesin- de çekilen toplu resim., vedalaşmalar.. Taze ümitler ve hayata atılmanın o tadına doyul- maz sevinci... Sonra her biri bir tarafa da- ğıldı. Kimi yurdun bir köşesinde, kimi gittiği yabancı ellerde yerleşti kaldı. Hemen heps^;

de başarılı bir meslek hayatında adlarını du- yurdular. Sonra ayrılıkların acısı başladı.

Önce Şükran Şiper, sonra Nedim... Tanrı ge- ride kalanlara uzun ve başarılı yıllar versin.

Şu güzelim dünyada yaşadıkça, Nedi- min insanlara güvenme ve inanma duygusu veren hatırasını saygı ile anacağım. Bıı be- yit bana daima Nedim'i hatırlatacak:

«Evvel giden ihvana, selâm olsun eren- ler!..»

Affan KIRIMLI

J

bil kâğıdı gibi devrilmiş ve kaymış çatılarını görünce, maalesef bu sahada gerekli hiç bir ciddî çalışmanın yapılmamış olduğu, bilâ- kis, işlerin büyük bir umursamazlık ile gö- rüldüğü anlaşılmaktadır.

Demek ki, gerek Bayındırlık, gerekse İmar ve İskân Bakanlıklarında var zannet- tiğimiz deprem bürolarının çalışmaları ve tatbikatı olumlu ve yeterli olamamıştır.

Halbuki, bu sahada depreme dayanıklı yapı teknik ve metodlarım geliştirmiş olan İtalya ve Japonya gibi memleketler vardır.

Şimdiye kadar onların tatbik ettikleri metod- lardan faydalanmamız icap etmez mi idi?

* * *

Olan olmuş, bir bölge daha yıkılmış, 20 - 25 bin yurttaş açıkta kalmıştır. Şimdi, bu yara nasıl sarılacak, yıkılan, yok olan ka- sabalar, köyler, nasıl yeniden kurulacaktır?

Bu bölgenin birinci derecede deprem

sahası olması, ayrıca iklimin sertliği bu ko- nuda çok iyi düşünülerek karara varılmasını gerekli kılıyor.

Birkaç yıl önceki Bingöl depreminden sonra mütehassısların verdikleri raporlara göre bazı köy ve kasabaların başka yerlere taşınması icap ediyor. Bölgeyi gidip gören bilim adamlarının çoğunun kanısı aynı merkezde. Esasen yıkılan köylerin, bugünkü anlamla köy denecek bir tarafları yok: Ker- piç duvarlar ve toprak damlardan bir araya gelmiş yolsuz, susuz, gayri sıhhî bu toplu- luklarda oturan insanlardan geride kalanları, önce muvakkaten barındırmak, sonra bir pla- na göre, mütehassısların tayin edecekleri bir bölgede yeni yurtlarına iskân gerekmektedir.

Erzincan'dan takriben yirmi beş yıl sonra

«VARTO» depremi bizi uyarmalıdır. Çün- kü yurdumuz birinci derecede bir deprem kuşağı üzerinde bulunmaktadır. Anadolu ya- rımadası teşekkülünden beri sallanmaktadır ve sallanmakta devam edecektir. Anadolıı-

daki gelmiş geçmiş uygarlıkların sönmele- rindeki nedenlerden biri de, «deprem» lerdir.

Devamlı bir şekilde sallanacak olan bu top- raklar üzerinde, bize zarar vermeyecek şe- kilde yaşamasını öğrenmek mecburiyetin- deyiz.

Onun için, ihmalleri bir tarafa bıraka- rak bütün imkânlarınızla, depreme dayanıklı yapılar meydana getirecek müesseseleri ha- rekete getirmeliyiz.

*'"J»K UNİVCKSITCSI VAÎİYST PUNI

Vaziyet planı Foto AKADEMİ

ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

Mimarlar : Enver TOKAY, Hayati TABANLIOĞLU Ayhan TAYMAN, Behruz ÇİNİCİ

GENEL D U R U M :

Doğu Anadolu'nun kültürel kalkınması- nı sağlayacak müesseselerden biri olarak Atatürk Üniversitesi yeni tip bir tedris sis- temi ve ilmî araştırma metodlarını hedef alan prensiplerle programlanarak kurulmak istenmiştir.

Doğuda böyle bir Üniversitenin Erzu- rum'da kurulması, bu şehrin tarih boyunca bu alandaki tradisyonu yönünden uygun mütalâa edilebilir. Şehrin batısına uzanan ortalama % 4 meyilli arazide 35 km² lik tamamen serbest bir saha böyle bir tesise tatbikat çiftlikleri ile birlikte müsait bir alan teşkil etmektedir.

1956 yılında konuya ve çevreye uygun mimarî bir bütünlülük içinde projeleri elde etmek amacıyla beynelmilel bir konkur dü- zenlenmiştir.

Yarışmada birinci olarak seçilen proje bugüne kadar kısmen realize edilmiş du- rumdadır.

Genel durum planı:

Üniversitenin kampüsü, takriben 1 krn- üzerine yapılmakta, batıdan gelerek Erzurum şehri merkezine giren demir ve kara yolu tarafından kuzeyden sınırlanmaktadır.

Şehrin Cumhuriyet Meydanına bağla- nan bir ana yol Üniversitenin ana yaya ve vasıta trafiğine imkân sağlamakta ve site- nin merkezinde bir terminüs teşkil ederek düğümlenmektedir. Erzurum şehirlisine de bir promenad sağlayan ve Cumhuriyet

Meydanı ile Üniversite arasında uzanan bu ana yola göre genel vaziyet planının konu- mu şöyledir:

I — (Anayol) un güneyinde şehir sını- rında yeşilliklerle ayrılmış sahada öğretim üyeleri ve personel (LOJMANLAR) ı yer almaktadır.

II — Terminüs kilidinden batıya doğru esas (KAMPÜS) uzanmaktadır. Kampüste (İDARE) ve (ÖĞRETİM) binalarına bir çevre yolundan vasıtalarla ulaşılmaktadır.

Ayrıca her birine hizmet eden otoparklar tertiplenmiştir. Yayalar ise vasıta trafiğin- din rahatsız olmadan kampüsün monüman- tal alle'sinde seyredilecek, muhtelif idarî ve öğretim binalarının çevrelendiği bu me- kân «ÜNİVERSİTE ATMOSFERİ» ni sağ- layacaktır. Kampüsün batısında çevre yolu- nan dışında çevre yolunu kuzey ve güneyden gelerek kesiştiği kavşakla irtibatlanan ve bü- yük tatbikat sahalarına ihtiyacı olan Ziraat Fakülteleri yer almaktadır.

III — Terminüsün doğusundan güney batıya uzanan arazide TALEBE YURTLARI ve Menza bulunmaktadır.

IV — Terminüs doğusunda talebe yurt- ları ile öğretim üyeleri lojmanları arasındaki sah?.da (SPOR TESİSLERİ) tertiplenmiştir.

Bu genel gruplarda yer alacak binalar şunlardır:

Es ıs (KAMPÜS) grubu:

A — İDARE binaları 1 — İdare binası (Rektörlük) 2 — Kütüphane

3 — Oditoryum Maksimum (Toplantı ve Temaşa)

B — ÖĞRETİM binaları

1 — Ziraat ve- Ev idaresi Fakültesi (Tatbikat sahaları ile)

a) Bitki Bilimi (Seralarla) b) Hayvan Bilimi (Zootekni) c) Ziraat Fakültesi İdare binası

d) Ziraî Gıda Maddeleri Teknolojisi binası

e) Ziraat Mühendisliği binası f) Ev İdaresi binası

g) Ev İdaresi Tatbikat Evleri

2 — Mühendislik ve Mimarlık Fakül- tesi (Sonradan bu binalar yerine Tıp sitesi programa alınmıştır.)

3 — Edebiyat ve Fen Fakülteleri a) Sosyal İlimler binası

b) Beşerî Münasebetler binası c) Kimya binası

d) Fizik binası e) Biyoloji binası f) Biyoloji şubesi (Ser) leri 4 — Veteriner Fakültesi C — TALEBE YURTLARI

a) Erkek talebe yurtları (1600 kişilik) b) Kız talebe yurtları (400 kişilik) c) Talebe lokali

d) Revir

D — Öğretim üyesi ve Personel LOJ- MANLARI

(90 bekâr ve 160 evli aileye apartman şeklinde ve 200 evli aileye tek veya çift ev- ler yapılması programlıdır.)

Kimya Fakültesi. Doğu cephesinden laboratuvarlar ve oditoryumun görünüşü

Oditoryum cephesi

Lojman sahasındaki diğer tesisler a) Çarşı

b) İlkokul

c) Oyun yerleri, park ve bahçeler E — SPOR TESİSLERİ

(5000 kişilik stadyum, açık ve kapalı muhtelif spor tesisleri programlıdır.)

F — Muhtelif Tesisler a) Rektör evi

b) Teknik Santral c) Bakım teşkilâtı binası d) İtfaiye teşkilâtı e) Otopark sahaları İNŞAAT DURUMU:

1958 den beri inşasına başlanan siteoe genel yol şebekesi, ışıklandırma, kanalizas- yon yapılmakta, santral ısıtma sistemine henüz başlanılmamış bulunulmaktadır.

— Sosyal ilimler binası

— Kimya binası

— 1. yurt binası (400 erkek talebe)

— 4C adet 150 m² lik lojman

— 48 adet 100 m² lik lojman

— 32 adet 60 m² lik bekâr lojmanı bitirilmiş ve hizmete açılmıştır.

— Toprak ve Bitki Bilimleri binası

— Kütüphane binası

— 2. yurt binası (750 erkek talebe'

— 48 adet 100 m² lik lojman binaları inşa halindedir.

Kimya Fakültesinin batı yönünden görünüşü

KİMYA BİNASI:

Esas kampüste aile güneyinde yer alan Kimya binası 700 talebe için tedris yapabi- lecek kapasitededir.

Bina, iç fonksiyonuna uygun olarak, dershane teneffüshaneler ve büyük giriş ho- lünün bulunduğu 4 katlı tedris bloku, buna bir koridorla bağlanan, büyük laboratuvar-

lar, öğretim üyeleri hacimleri, araştırma laboratuvarları ve gerekli servisleri bulun- duğu 3 katlı üç blok ve tedris blokuna aile tarafındaki girişte bağlanan ve özel formuyla beliren 300 kişilik Oditoryum blokundan te- şekkül etmektedir.

Aile tarafındaki talebe esas girişi aynı zamanda oditoryumun da girişidir.

Kuzey güney yönünde uzunluğuna yer-

leşen bu blokta teneffüshane seviyesinde güneyden kampüs çevre yolundan otomobille gelinebilen öğretim üyeleri girişi yer almak- tadır. Bu nivodan üst katlara çıkan merdi- venlerle dershane katlarına ulaşılmakta, iki katta 60 kişilik 8 dershane ve 100¹ kişi- lik 2 anfi bulunmaktadır.

Öğretim üyelerinin girişinden batı yö- nünde bir bağlantı koridoru üzerinde iki

S j g g g g i*- jpUfjjl» - 'Mt* _{^ f C S} ^ — •— - * 1

~lsS2&jjPPİ

Lojmanlar grubu

KİMYA BİNASI

LABORATUVAR BLOKLARI SINIFLAR BLOKU

1 — Giriş 2 — Hol 3 — Başkan odası 4 — Sekreter odası 5 — Konferans salonu 6 — İhzarat odası 7 — Projeksiyon odası

8 — Anfi terası 9 — Hol 10 — Gardrop 1 1 — Lavabo W.C. 12 — İlk tatbikat kı- valitativ analiz 13 — Doçent odası 14 —- Araştırma laboratuvarı 15 — Preparativ la- boratuvarı 16 — Asistan odası 17 — Asit odası 18 — Laborant odası 19 — Profesör odası 20 — Fizik - Kimya laboratuvarı 21 — Tartı edası 22 — Yedek oda.

katta 6 adet büyük laboratuvarlar yer al- maktadır.

Büyük laboratuvarlar asistan, laborant, tartı, asit odaları ve bodrumlarda depolar gibi gerekli yan hacimlere sahiptir.

Aileden gelinen esas giriş holüne bağ- lanan fuayyelerden 300 kişilik büyük odi-

toryuma gidilmektedir. Her oturulan yer- den iyi görme ve işitme faktörlerinin ge- rektirdiği özel bir formu olan oditoryum üstü bir aksa göre simetrik betonarme eğri yüzlü bir örtüye sahiptir. Sahne kısmı fon duvarı hareketli olup gereğinde tamamen açılarak dershaneler kısmındaki galerili te- neffüshanenin de oditoryumla hacmen bir-

H İ

r ^ ı

II

J s

leşmesine imkân vermekte, böylece büyük merasimlerin icra edilebileceği mekânlar sağlanmaktadır.

Esas taşıyıcı sistemi betonarme olup döşemeler nervürlü ve büyük açıklıklarda kasetlidir. Oditoryum üzerindeki eğri be- tonarme yüzey inşa imkânları bakımından

bir kabuk olarak teşkil edilememiştir. Dört ayağa oturan bir çevre kirişle esas taşıyıcıyı teşkil etmektedir. Büyük holler mermer kaplı diğer elemanlar normal bir inşaatta kullanılan hususiyet arzetmeyen malzemeler- dir. Dışta blok başları sağır duvarları Bay- burt taşı kaplama diğer satıhlar beyaz sun'î mermer sıvadır. Pencereler hususî çekme çe- lik profil ve çift camlıdır. Çatılar tek tarafa meyilli ve bakır kaplamadır.

Bütün dershaneler, oditoryum ve labo- ratuvarlarda havalandırma vardır.

KİMYA BİNASI

LABORATUVAR BLOKLARI SINIFLAR BLOKU

1 — Konferans salonu 2 — hazırlık odası 3 — Seminer odası 4 — Sınıf 5 — Lavabo W.C. 6 — Telefon holü 7 — Kı- vantitativ analiz 8 — Asistan odası 9 —

Asit odası 10 — Hol 11 — Lavabo W.C.

12 — Gardrop 13 — Laborant odası 14 — Monşarj 15 — Profesör odası 16 — Araştırma laboratuvarı 17 — Doç. araştır- ma laboratuvarı 18 — Yedek oda 19 — Tartı odası 20 — Teknik analiz ve prepa- rativ 21 — Organik kimya laboratuvarı.

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL İLİMLER

BİNASI

Esas Kampüste aile güneyinde yer alan Sosyal İlimler binası 1200 talebe için tedris yapabilecek kapasitededir.

Bina, doğu - batı yönünde uzanan bod- rum hariç 4 katlı tedris bloku ile buna doğu başında irtibatlanan öğretim üyeleri hacim- lerinin bulunduğu iki katlı bloktan müteşek- kildir.

Aile tarafındaki esas talebe girişi ka- tındaki holde dolaplar, kantin ve teknik ha- cimler bulunmaktadır. Bu nivcda blokun batı ucunda yerleştirilmiş 150 kişilik büyük anfi yer almıştır.

Büyük teneffüshane olarak kullanılacak bu holle hacmen birleşen galeri katında 2 adet labccatuvar ve üstteki 3 katta 15 adet 60 kişilik dershane ve 3 adet 100 kişilik anfi mevcuttur.

Öğretim üyeleri kürsüleri galerili bir hole açılmaktadır. Bu bloka kampüs çevre yolundan vasıtayla gelinebilen ayrı bir giriş vardır.

Esas taşıyıcı sistem betonarme olup dö- şemeler nervürlü ve büyük açıklıklarda ka- seti idir.

Büyük hollerde döşeme kaplaması mer- mer, diğer yapı elemanları normal bir in- şaatta kullanılan ve büyük hususiyet arzet- meyen malzemelerdendir. Dış satıhlarda blok başları sağır duvarları Bayburt taşı kaplama, diğer satıhlar beyaz sun'î mermer sıvadır.

Pencereler, hususî çekme profil ve çift

•camlıdır. Çatılar tek tarafa meyilli ve bakır kaplamadır.

Bütün dershane ve anfilerde havalan- -dırma mevcuttur.

Maket

SOSYAL İLİMLER BİNASI PROFESÖRLER BLOKU

1 — Bölüm kitaplığı 2 — Başkan oda- sı 3 — Profesör odası 4 — Asistan odası 5 _ Lavabo W.C. 6 — Hol 7 — Giriş SINIFLAR BLOKU

'8 — Konferans salonu 9 — Galeri holü 10 — İhzarat odası 11 — Laboratuvar 1 2 — A s a n s ö r 13 — Projeksiyon 1 4 — H o l .

SOSYAL İLİMLER BİNASI SINIFLAR BLOKU

1 — Konferans salonu 2 — Sınıf 3 — Yedek sınıf 4 — Araştırma odası 5 — Se- miner odası 6 — Hademe odası 7 — Te rıeffüs holü 8 — Asansör 9 — Lavabo WC

Kat planları

ERZURUM

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ YURT BİNASI

ERKEK TALEBE Y U R T L A R I : Her biri 400 kişi için düşünülen erkek talebe yurtları sitenin güney batısındaki ya- maçta dört blok olarak yerleştirilmiştir.

Bina, bodrum hariç, zemin kat, galeri katı ve dört yatakhane katından teşekkül eden esas blok ile buna doğu tarafında bağ- lanan ve yemekhane, mutfak ve diğer ser- vis hacimlerini içine alan iki katlı bir blok- tan ibarettir.

Yatakhane blokundaki esas girişten ze- min katta istirahat hollerine gelinmektedir.

Bu katta ayrıca idareci ve talebe teşekkülleri odaları, yer almakta holden reprezantatif bir merdivenle ulaşılan galeri katında, çay sa- lonları, toplantı, oyun pinpon vs. gibi öğ- renciler aarsı sosyal ilgilere imkân sağlaya- cak hacimler bulunmaktadır.

Yatakhane katlarındaki yatak üniteleri dörder kişilik iki kısım halinde olup hacmin panolarla ayrılması orta kısmında, çalışma yerleri, dinlenme köşesi ve soyunma kısmı yer almaktadır.

Her katta gerekli lavabo, WC. duş grupları, temiz, kirli çamaşır odaları ve otur- ma holü mevcuttur. Bu blokun bodrumun- da, çamaşırhane ve diğer servisler, depolar yer almaktadır.

Yemekhane iki kat halinde ve 250 kişi- lik olup selfservise göre tertiplenmiştir. Bir servis avlusuyla irtibatı olan mutfak ve personel hacimleri yemekhane blokunun de- vamındadır.

Bina esas taşıyıcı sistemi betonarmedir.

Döşemeler nervürlüdür. Çatı tek tarafa me- yilli ve bakır kaplanmıştır.

Yurt binası

YURT BİNASI

1 — Müstahdem yatak odası 2 — Müs- tahdem yemek salonu 3 — Ofis 4 —- Mon- şarjlar 5 — Servis bankosu 6 — Yemek salonu (250 kişi) 7 — Çay salonu 8 — Ga- leri 9 —- Oturma holü 10 —- Ping pong sa- lonu 11 — Açık teras 12 — Çamaşır şütii

13 — Çamaşır asansörü 14 — Asansör.

Y U R T BİNASI

1 — Dört kişilik oda 2 oda 3 — Altı kişilik oda 4 lik oda 5 — Asansörler 6 maşır 7 — Temiz çamaşır 8 Duş 10 — Oturma holü.

— B e ş , k i ş i l i k

— Sekiz kişi-

— Kirli ça-

— W . C . 9 —

ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ LOJMANLARI

LOJMAN BİNALARI:

Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyeleri için Cumhuriyet Meydanı ile Üniversite kampus düğüm noktasını bağlayan ana yo- lun güneyinde yer alan lojman sahasında çeşitli büyüklüklerde lojman ünitelerini içine alan bloklar inşa edilmiştir.

1. 42 m- lik lojmanlar :

Bekâr öğretim üyeleri için düşünülen v<*.

her biri 42 m- olan bu lojmanlar 4 katlı bir blokta 32 adet inşa edilmiştir. İki mer- divenli «Laubengang» tertibinde düzenlenen üniteler 27 m- lik bir oturma - yemek odası ile pişirme yeri ve banyoyu ihtiva etmek- tedir.

2. 100 m- lik lojmanlar :

Her biri 24 er ünite teşkil eden 4 katlı 2 blok halinde inşa edilmiştir. Bunlara ilâ- veten iki blok daha inşa halindedir. İki dai-

reye bir merdiven tertiplenmiştir. Üniteler- de 32 m- oturma, 18 m- yemek edası ile 2 gömme dolanlı yatak edası, banyo ve WC.

mutfak bulunmaktadır.

3. 150 m- lik lojmanlar:

Çok çocuklu öğretim üyeleri için dü-

şünülen bu tipler 40 ünite olarak bir blok halinde inşa edilmiştir. Üniteler düpleks sis- temde olup, 1 inci katta 51 m- oturma odası, 25 m² yemek edası, mutfak bulunmakta, oturma edasından bir ahşap merdivenle ula- şılan galeri katı seviyesinde ise 3 yatak odası ve bir banyo yer almaktadır.

H A B E R L E R :

BERGAMA M Ü Z E S İ N D E N BAKÜS HEYKELİ ÇALINDI

• Bergama, (A.A.) — Bergama müzesin- deki Rcma devrinden kalma Baküs (Dioni- ses) büstü çalınmıştır.

Müzenin açık galerisinde teşhir edilen büstün yabancı ziyaretçiler tarafından çalın- mış olması ihtimali üzerinde durulmaktadır.

Olaya polis el koymuş, çıkış kapılarına talimat verilmiş ve büstün çoğaltılan fotoğ- rafları ilgililere dağıtılmıştır.

TOPKAPI SARAYI MÜZESİNDE Y E N İ İKİ SEKSİYON HİZMETE AÇILDI

• Topkapı Sarayı Müzesinde yeni iki seksiyon hizmete açılmıştır. Bunlardan biri

minyatür ve Padişah resimlerinin bulunduğu salon, ötekisi ise, yazı, tezhip, cilt ve mü- hürler salonudur.

Yeni seksiyonda, 12. asırdan, 18. asır sonlarına kadar olan devrede Bizans, Orta Asya, Selçuklular, İran. Arap, Hind ve Os-

manlı minyatürleri bulunmaktadır.

Eserler Müzenin kütüphanesinde ve de- polarda mevcut bulunanlar arasından seçi- lerek, modern bir zevkle hazırlanmış vit- rinlere yerleştirilmiştir. Millî Eğitim Baka-

nının da hazır bulunduğu açılışta. Müze Mü- dürü Hayrullah Örs'ün, gösterdiği titizlik, dikkati çekmiş ve takdir edilmiştir.

İlgililer, Topkapı Sarayında 14 bin adet minyatür bulunduğunu söylemişlerdir.

bol ışık ve en son mo- dern tipleri ile aydınlat- ma mevzuunda daima emrin izdedir.

N U R İ A K D E M İ R

Necatibey Cad. 66 Galata telefon 44 u 24 - 49 48 69

Fabrika: Bakırköy Haccedar Tel: 71 52 87 Telgraf; Nurakderair - İstanbul

ARK. — 674

• • • i B B T r r ı t î '

ORDU YARDIMLAŞMA KURU- MU İÇİN APARTMAN VE TİCARÎ TESİSLER PROJESİ

(Mecidiyeköy)

Mimarları:

Güner ÖZDUMAN İ.T.Ü.

Taneri ALPAY İ.T.Ü.

Bu proje, Mecidiyeköy'de Büyükdere caddesi üzerinde Ali Sami Yen stadının bitişiğindeki köşe arsa için düşünülmüştür.

Ancak bütün tatbikat projeleri bitirildiği halde, Ali Sami Yen stadının yerleşme ve sirkülasyon yönünden ortaya koyduğu prob- lemler karşısında, İstanbul Belediyesi bina- nın inşasına izin vermemiş, bir süre sonra da arsa. stad için otopark haline getirilmek üze- re. Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğünce satın alınmıştır.

Projede İstanbul Belediyesince verilen blok - istikamet rölövesi kitle kompozisyo- nuna esas olarak alınmıştır. Projelendirme süresinin kısalığı sebebiyle değişik kompo- zisyonlar aranmasına ve blok tadili teklif- leri yapılmasına gidilmemiştir.

Bina iki bo-drum kat, zemin kat ve bi- rinci kattan ibaret alt blokun üstünde yük- selen 12 ve 3 katlı iki mesken blokundan müteşekkildir. 2. bodrum kat binanın teknik servislerine, 1. bodrum kat garaj ve ilgili servislerine ayrılmıştır. Zemin ve birinci katlar çarşı ve mağaza olarak değerlendiril-

miştir. Zemin katta üç büyük mağaza, bi- rinci katta ön tarafta mağaza iç kısımda çe- şitli dükkânlar etüd edilmiştir. Zemin ve bi- rinci katların ordu kooperatifi olarak da değerlendirilebileceği düşüncesiyle planda çeşitli girişlerle fazla parçalanmaması isten- miştir. Bunun yanında zemin kattaki ön

mağazaya daha müstakil bir hava verilmiş, girişler yan tarafa alınarak ön cephede sa- kin bir karakter aranmıştır.

Apartman bloklarında üç tip daire etüd edilmiştir. 12 katlı ön blok 24 A tipi, 12 B tipi olmak üzere 36 daireyi kapsamaktadır.

3 katlı arka blokta ise 6 C tipi daire vardır.

NORMAL K A ' PLANI

Kat olanları

Dairelerin alanları toplamı şöyledir:

A tipi 83.60 m² + 14.40 m² balkon B tipi 85.05 m² + 16.80 m² balkon C tipi 100.67 m² + 13.44 m² balkon Binanın toplam inşaat alanı 7605.25 m² dir. Tesisat katı ile birlikte toplam olarak 17 katlıdır.

DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ YIL SONU SERGİSİ

Resim bölümü - Utku VARLIK

d . e

1965 - 66 öğrenim yılı öğrenci çalınma- larından seçme eserleri bir araya getiren

«Güzel Sanatlar Akademisi yıl sonu sergisi»

Temmuz ve Ağustos aylarında Akademi ser- gi holünde seyircilere açık tutuldu. Bu ya- zımızda sergideki eserlerden ve Akademinin çalışma düzeninden kısaca söz edeceğiz. Fa- kat öncelikle bu konudaki Akademi Mü- dürü sayın Hüseyin Gezer'in dediklerini yan- sıtalım:

«Akademimiz 83. öğretim yılım tamam- lamış bulunuyor. Resim, Heykel, Mimarlık ve Dekoratif sanatların ihtiva ettiği çeşitli ihtisas kollarında devam eden bir yıllık çalış- maların meyvelerini sanat sever halkımıza sunuyoruz. Bu serginin aynı zamanda mes- lek seçme durumunda bulunan gençlerimiz için çok faydalı olacağına inanıyoruz. Ser- gilenen öğrenci çalışmaları, gençlerimizin mesleklere nasıl hazırlandığını göstermesi bakımından dikkate değer bir kompozisyon- dadır.

Burada Akademiye yeni giren öğrenci- lerin ilk yıllarda yaptıkları çalışmalarda kai- delere bağlı disiplinli ve titiz bir uğraşımı- nm, onu takip eden yıllarda meydana getir- dikleri eserlerde ise meslekî formasyonları için gerekli bilgi ve yeteneklerin edinilmesi çabalarını, bunlarla ilgili araştırmaların izle- rini tam bir açıklıkla müşahede etmek müm- kündür.

Diğer bir kısım eserlerde ise, öğrencile- rimizin sanatçı kişiliğinin, yaratıcı güçleri- nin gelişmesi ve bugünün sanat hareketle- riyle ilgilerini sağlamak maksadını güden serbest araştırma ve çalışmalara yer veril- diğini gösteren belgelerdir. Biz, sanatçı yetiş- tirmekle görevli bir kurum olarak öğretimin bu anlayış içinde yapılması gereğine inanıyo- ruz. Öğrencilerimiz bir yandan sanatın de- ğişmezlik niteliği kazanmış ana prensiplerini öğrenecekler, mesleklerinin icrası için lüzum- lu neticeyi, sürekli egzersizlerle elde edecek- ler, fakat ondan sonra tam bir özgürlük için- de çalışmalarını yapacaklardır.

Konunun bu yönünde, buna aykırı bir tutum, bir yandan sanatçı için hayat damarı demek olan yaratıcılığı kısırlaştırır, diğer

taraftan sanatkârlarımızı — çağının gidi- şiyle bağlarını kopararak— ileri ülkeleri uzaktan takip etmeğe mahkûm etmek olur.

Şu ciheti büyük bir rahatlıkla belirte- biliriz ki Akademimizdeki öğretim bu yön- den dünyanın birçok ülkelerindeki benzeri kurumlardan daha ilerde bir anlayış ve tat- bikat içindedir.

Bu inançla mimar, ressam, heykeltraş ve

— çeşitli ihtisas edinmiş — dekoratif sanat- lar bölümü sanatçılarımızı toplumumuzun hizmetine veriyor, kendilerine verilecek gö- revi ehliyetle yapacaklarına güveniyoruz.»

Sergi gerçekten öğretim amaçlarını en iyi yansıtacak bir biçimde düzenlenmişti. Bü- tün bölümlerin hiç olmazsa en iyi işlerinden birkaç tanesini gösterebilmek düşüncesinin çözüm yolu sergiyi, sergi holü dışına da ta- şırmıştı. Orta kat koridorlarında mimarlık bö'ümünün projeleri, maketleri, 19 mimarî atölyesinin çalışmaları, akşam atölyesinde ise tiyatro dekoru bölümünün işleri yer almıştı.

Sergi düzeninde büyük emekleri geçen Sabri Berkel ve Adnan Çoker'i burada anmadan geçemeyeceğiz.

Şimdi sırayla Akademinin bütün bölüm- lerini tanıyalım :

Y Ü K S E K M İ M A R L I K

B Ö L Ü M Ü :

Yüksek Mimarlık Bölümüne lise me- zunları imtihanla alınır. Beş yıllık bir öğre- timden sonra Yüksek Mimar ünvanı ile dip-

loma verilir. İlk iki yılda öğretim mesleğe hazırlayıcı niteliktedir. Atölye (proje) ça- lışması üçüncü yıl başlar. Her yılın birinci ve ikinci sömestrinde ayrı konularda altı pro- ie yapılır; altıncı proje diploma projesidir.

Her sömestirde ikişerden üç yılda on iki eskiz yapılır. Eskizler birer günlüktür. Yal- nız beşinci yılın ikinci sömestrindeki iki eskiz üçer günlük çalışma ile hazırlanır. Konulan atölyede öğretmenleri verir. Öğrenciler ko- nuları istediği atölye öğretmeninden almakta serbesttir. Diploma projesinin çalışma sü- resi üç avdır. Bu yıl bölümün kabul sınavına

1020 kişi girmiş, 59 öğrenci kabul edilmiş ve aynı yıl 47 mezun vermiştir.

Y Ü K S E K R E S İ M

B Ö L Ü M Ü :

Akademi Resim Bölümünde uygulanan sanat eğitiminin amacı, güzel olan sanat eserlerini anlatmak ve sevdirmek hu sanat eserlerinin ışığı altında öğrencinin sanatçı kişiliğini bulmasına yardım etmek ve yaşa- dığı devrin anlayışına uygun eserler verme- sini sağlamaktır. Bunun için resim sanatının temel bilgileri öğretilir.

Resim bölümüne giren öğrenci ilk iki sömestr galeride antik heykellerden desen çi- zec, çeşitli devirlerin eserlerini inceler. İkin- ci yıldan itibaren seçecekleri atölyede sekiz sömestr çalışırlar ve sonunda eskiz, nü ve kompozisyon sınavında gösterecekleri başarı ile öğrenim biter. Her atölye öğretmeninin ayrı sanat anlayışı olmakla beraber, öğrenim

J 17

atölyelerine geçen heykel öğrencisi, ilk sö- mestirlerde çeşitli form karakterlerini tanıya- cak araştırmalar üzerinde durduktan sonra takip eden sömestirlerde plastik biçim anla- yışına yönelen çeşitli etüdler yapar. Öğren- cilerin bir heykelci olarak yetişmeleri için gerekli teknik ve artistik bilgi ile yeterlik bu çalınmalarla verilir. Bu çalışmalara ye- dinci sömestire kadar çamur ve alçı kullana- rak devam eden heykel öğrencisi, sekiz ve dekıızuncu sömestirlerde taş, tahta ve ma- den atölyelerinde değişik malzeme kullana- rak cnunla ilgili teknikleri öğrenir ve ayrıca atölye öğ-etmenlerinin yönetiminde yaratma r.üelerini geliştirici kompozisyonlar yaparlar.

Onuncu sömestir diploma konkuruna ayrılır.

Sergide bu eğitim, yönteminin her devresin- den başarılı işleri görmek mümkün olu- yordu.

Y Ü K S E K D E K O R A T İ F S A N A T L A R B Ö L Ü M Ü :

Yüksek Dekoratif Sanatlar Bölümüne liseyi bitirmiş olanlar imtihanla alınır; bö- lüm iç mimarî, tiyatro dekorları, seramik, grafik sanatlar, kumaş desenleri ve Türk süsleme sanatları olmak üzere altı ihtisas atölyesini ihtiva eder. Öğrenim süresi beş yıldır. İlk iki yıl desen çalışmaları ve mes- leğe hazırlık devresidir. Ondan sonraki dev- rede öğrenciler seçtikleri ihtisas atölyelerine dağılarak meslek öğrenimlerini yaparlar.

Diploma konkuru - Mehmet G Ü L E R Y Ü Z

yöntemlerinin öğrencinin inceleme gücünü, yaratıcılığını ve kişiliğini geliştiren kendi çev- resine daha büyük bir ilgi ile ve ressamca bakmasını öngören, ortak yönleri vardır.

bi öğrencilerin tabiat ve geleneğe bağlı ola- rak eğitildikleri, bununla beraber kapalı ve geriye dönük kalmayıp yeniliklere, bilinçli bir şekilde açık oldukları da bir gerçektir.

Y Ü K S E K H E Y K E L

B Ö L Ü M Ü :

Yüksek Dekoratif Sanatlar Bölümünün amacı kültür ve ihtisas bilgisi ile memleke- tin sosyal ve endüstri âleminde yer alacak yaratıcı sanatçı yetiştirmektir.

Grafik sanatlar bölümü öğrencilerinin, yurdumuzda gün geçtikçe değeri daha çok

Heykel Bu sergideki eserlerde de görüldüğü gi- Resim öğreniminde öğrencilere uygula-

nan, belli formüllere bağlı kalmaları değil- dir. Öğrencinin tabiatı doğru olarak görmesi ve kendi kişiliği içinde bir yoruma varabil- mesi, önemlidir. Gelip geçmiş bütün usta- ları tanıması ve sevmesi gerekir. Sergideki örnekler bu yargıları doğrular niteliktedir.

Ş:ınu açıkta görmek kolaydır; öğrencilerin başlıca amaçlarından biri de öğrencinin için- deki cevherin ortaya çıkması olmuştur.

Ağaç heykel - Mehmet AKSOY

Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Hey- '•.:1 Bölümü, galeri, heykel atölyeleri, taş, tahta, maden, uygulama atölyelerini kapsa- yan bir ihtisas bölümüdür. 5 yıllık bir öğre- nim süresi vardır. Öğrenci ilk yıl galeride antik eserlerden ve canlı modelden desen çiz-rek krnstrüksiyon, proporsiyon, plan gibi mesleğin temel bilgilerini kazanmağa çalışır.

Galeriyi başarı ile bitirip ikinci devre

İç mimarlık - Orhan OĞUŞ

anlaşılan, çalışma alanı genişleyen reklâm konusunda yaptıkları afiş ve benzeri işler gerçekten başarılıydı. Tiyatroda kostüm ve dekor konusunda geleneksel ve en yeni akım- lara uyularak öğretim yapılan tiyatro dekoru atölyesi öğrencilerinin çalışmaları sergilen- mesindeki özelliklerle de ayrıca ilgiyi çeki- yordu. Tekstil sanayiinde yaratıcı yetiştir- mek amacı güden tekstil atölyesinde de her türlü kuramsal bilgiler öğretilir ve uygula- malar yapılır.

Tezhip ve minyatür atölyesinde Türk sa-

natının yüksek gelişme, devirlerindeki motif ve kompozisyon kuralları ile teknik bilgi öğ- retilir. Türk üslûbunu bozmadan yeni anla- yışta yapıt verebilecek sanatçılar yetiştirilir.

İç mimari atölyesinde bina içi fonksiyo- nu ile her türlü dekoratif eleman ve eşya- nın formu ve düzenlenmesi öğretilir. Bun- ları binanın armonisine uygun olarak hazır- lamak amacı ile etüdler yapılır. Bu yıl dip- loma projesi olarak verilen Sahilbent araba vapurunun turistik geziler için düzenlenmesi konusunun ilginç oluşu öğrencileri değişik ve başarılı çözüm yollan bulmağa yönelt- mişti.

Seramik atölyesinde, en eski kökleri ile yurdumuzun zengin bir sanat ve endüstri dalı olan seramik konusunda çalışma ve araştır- malar yapılır. Seramik atölyesinde bu yön- den memleket endüstrisinde ve mimaride, eski geleneklerde olduğu gibi yer alması ama- cı ile sanatçı yetiştirilir.

1881 de kurulan Akademi Cumhuriyetin ilk yıllarında büyük bir gelişme göstermiş, öğ- renci mevcudu bugünkünün üçte biri kadar olmasına karşın bugünkü binaya yerleşmişti.

O devrin hızı ve Atatürk'ün irşadı ile bü- yük bir gelişme gösteren bu kurum kısa za- manda ileri ülkelerdeki benzeri kurumların düzeyine ulaşmıştır. Ne var ki bu ilgi Ata- türk'ten sonra sürüp gelmediği, devlet yöneti- cilerinin toplumsal kalkınma kavramı için- deki sanatın tartışma kabul edilmez yarını görmemezlikten gelerek ve hatta ona gerek-

Heykel

siz bir kurum gözüyle baktıkları için sanat konularını yüzüstü bırakmışlardır.

Bugün otuz milyon nüfuslu Türkiye'de hâlâ kırk yıl öncenin olanakları ile günü- müz gereksinmelerini karşılamağa çalışan, teşkilât kanunundan yoksun, öğretim üyele- rini gerektiği gibi yetiştirme olanakları bu- lunmayan ve öğrencilerinin bir kısmı iş han- larında çalışmalarına devam eden akademi- nin bu sergisi bütün güçlüklere rağmen ne denli büyük bir sanat tutkusuyla ortaklaşa bir heyecan içinde çalışıldığının somut ör- nekleridir.

DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ YAZ SÖMESTR DİPLOMA PROJESİ

1 .

Bu proje, bu devre birincisi Cengiz Eren'e ait projedir. Diğeri ise ondan sonra gelen projedir ve Adil Kadıgil'e aittir.

— Bu devrede 51 öğrenci diplomaya girdi, bunlardan 38'i muvaffak olarak Y. Mi- marlık diploması aldı.

CENGİZ EREN PROJESİ

Yollar ve bağlantılar : Bıı mevki :

a) istanbul - İzmit - Ankara Devlet yolu üzerindedir, (istanbul'dan - Eskihisar bağlantı yolu 45 km. dir.)

b) Marmara denizi sahilindedir, dola- yısıyle deniz yolu ile de merkezlerle ve ya- kın civarı ile kolaylıkla bağlantılıdır. (Eski- hisar Gebze ilçesinin iskelesidir.)

c) Demiryolu ile istanbul ve Ankara yönlerine bağlıdır. (Gebze istasyonu Eskihi- sar'a 2,5 km. dir. istanbul - Gebze arası, elektrikli ve çift hat olarak banliyö şebe- kesine katılmak üzeredir.)

Mevkiin özellikleri:

a) İklimi ılımlıdır. Kuzey rüzgârlarına

Bir sokak

Konu : Gebze ilçesine bağlı Eskihisar mevkiinin turistik bir bölge olarak düzenlen- mesi ve burada bulunan köv ve civarının bir Tatil Köyü haline getirilmesidir.

Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü 1965-66 ders yılı Yaz

Sömestri diploma projesi programı :

kapalı olması dolayısıyle deniz mevsimi is- tanbul'a nisbeten daha uzundur.

b) Deniz ürünleri bakımından zengin- dir. Eskiye nazaran gerilemiş olan balıkçı- lık kolaylıkla geliştirilebilir.

c) Deniz sporlarına çok uygun vasıf- lar taşımaktadır. (Merkezlere olan mesafe ve bağlantı imkânı, hava tesirlerinden ko- runmuş olması v.s.)

d) Tarihî kale bu mevkide bulunmak- tadır; hâkim durumu turistik yönden çeki- cidir.

e) Sanayii Nefise Mektebi adı ile Gü- zel Sanalar Akademisi'nin kurucusu ressam Osman Hamdi Bey'in evi ve mezarı bura- da bulunmaktadır.

f) Halen köyde 40 ev ve 165 nüfus bu- lunmakta ve bu nüfusun hepsi okuma - yaz- ma bilmektedir. Köye elektrik gelmek üze- redir. Kuyu suyu boldur, fakat su şebekesi yoktur.

g) Köy halkı balıkçılık, zeytincilik, sebzecilik, meyvacılık, koyunculuk ile ge- çinmektedir.

Yukarıda çevre bağlantıları ve mevkii- nin özellikleri belirtilen Eskihisar Köyü aşa- ğıdaki hususlara önem verilerek bir tatil kö- yü haline getirilmek suretiyle kalkındırıla- caktır.

a) Yeni tesisler yanında, köy evlerin- den mümkün olanlar pansiyon haline getiri- lecektir.

b) Gelişmeye paralel olarak köydeki mevcut 40 haneye yeni köy evleri eklene- cektir.

c) Mevkiin tabiî ve tarihî kıymetleri özellikleri meydana çıkarılmak suretiyle de- ğerlendirilecektir.

d) Bu köye, denize ve deniz sporlarına meraklı; yılın bütün yorgunluğunu tabiat içinde dinlenerek geçirecek balıkçılık, kü- rek ve deniz sporları yapacak en az 1 0 - 1 5 gün kalacak yerli ve yabancı turistler gele- cektir.

e) Sahilde, deniz vasıtalarının barına- bileceği bir mendirek arkasında, küçük bir liman tesis edilecek ve bu limandan, mahallî balıkçılar ve dışarıdan gelen deniz vasıta- ları istifade edeceklerdir. Ayrıca burada kü- çük gemilerin yanaşabileceği bir iskele de tesis edilecektir.

f) Tarihî kalenin bulunduğu yer, kö- yün en yüksek yeri olması ve buradan ko- yun görünüşü, çok güzel bir manzara teşkil etmesi, kıymetlendirilmesinde nazara alına- caktır.

g) Köyün bir tatil köyü olacağı göz önünde tutularak, otomobil ve servis yolla- rının ve otoparkların düzenlenmesinde çok dikkatli bulunmak gerekmektedir.

Buna karşılık geziler ve yaya yollarının tertibinde de bu özellik aranmalıdır.

h) Denize girilebilecek yerler, tesbit

Köyün havadan çekilmiş fotoğrafları

} > t o ' J & L - - -s

/

,>! V "

edilerek (kum ve deniz yönünden) bu sahil- lerin plâj haline getirilmesi lüzumludur.

i) Bölgenin özellik taşıyan noktaların- da, kahve, lokanta v.s. gibi yiyecek, içecek yerleri ile bir turistik merkez, küçük bir çarşı düşünülecektir.

Program özeti:

Kamping Dinlenme evleri Otel

Lokanta Köy merkezi Serbest sahalar A)

B) C) D) E) F)

AÇIKLAMA : A) Kamping:

Daha ziyade kara yolu ile gelecek tu- ristleri, kendi çadırları içinde barındırabile- cek (30 - 40) çadırlık bir alan ayrılarak ve bu alanın çevresi sınırlanarak emniyet al- tına alınacaktır. Geceleri ışıklandırılacak- tır. Kampingin yerli tesisleri şunlardır:

1 — İdare binası (2 memur, nöbetçi memur yatma yeri servisi ve depo).

2 — Kamping servis binası a) W.C. duşlar

b) Yemek pişirme yerleri c) Bulaşık yıkama yerleri d) Ütü yeri.

3 — Büvet ve sundurma altında toplu oturma ve eğlenme mahalli.

Net: Araçlar çadırların yanında bulu- nacaktır.

B) Dinlenme evleri:

(Aile ünitesi niteliğinde ve en az 10-15 gün kalınabilecek evsafta olacaktır.)

Bu üniteler 24 adet olup 2 cinstir:

1) 2 kişilik çocuksuz aile için üniteler.

(1/2) oranında.

2) 2 kişi ve 1 - 2 çocuklu aileler için üniteler. (1/2) oranında.

Bu ünitelerde:

— Oturma - yemek

— Yatma

— Yıkanma

(Devamı 128. sahifada)

Çevrenin peyzajından fotoğraflar

GİRİŞ CEPHESİ

GÜNEY CEPHESİ

DOĞU CEPHESİ B B KESİTİ

Plan ve elevasyonlar

r

Otelin kat planı

CENGİZ EREN PROJESİNE AİT İZAH NOTU

Programda belirtilen dinlenme evleri ve otel köyün batısındaki zeytinliklere yerleş- tirilmiş, böylece Osman Hamdi Bey'in evi ve bahçesi merkezî bir yere alınmıştır.

Zeytinlikler arasından uzanan bir arka yol bu binaları besler ve metruk fabrikanın bahçesinde kurulmuş kampingde son bulur.

Sahildeki yol yaya için kullanılmış, vasıtala- ra kapatılmıştır.

Köy içinde yapılan pansiyon binaların- da avlulu tipe gidilmiş, dinlenme evlerinde köyün karakteristik tarzı araştırılmıştır.

Otel eski hanların niteliğinde günümü- zün ihtiyaçlarına hitan edecek şekilde düzen- lenmiştir.

Köyün karakteristik yapılan değerlen- dirilecek düzende meydanlar ve yollar teş- kili ile eski mahalle ele alınmış, kale içinde yapılan taverna ve çay bahçeleri ile cazip hale getirilmeye çalışılmıştır.

Sahil kullanışı olarak her yer plajdır, sadece yüzme bilmeyenler için sığ bir yer inşa edilmiş. Köy meydanına bağlanan iske- le, balıkçı kahvesi ve tekneler bir mendirek tarafından korunmuştur.

Köyün gelişmesi arka yamaca doğru dü- şünülmüş, böylece eski merkez muhafaza edilmiştir. Proje çalışmasında köyün samimî havasını bozacak yabancı bir şey getirme- meye gayret edilmiştir.

Çevrenin peyzajına ait fotoğraflar

Denizden panoramik görünüş

(Baştarafı 123. sahifada)

— Çay mutfağı (ofis niteliğinde).

— Üstü örtülü ve açık teras buluna- caktır.

N o t : Bu ünitelerde ev eşyası ve yeteri kadar ofis levazımı bulunacağı gibi, dışarı- dan da yemek servisi yapılabilecektir.

C) Otel: (Motel niteliğine yaklaşık ve kısa süreli ikamet içindir).

— 24 adet oda (çift yataklı, duşlu ve W.C. li).

— Küçük bir kabul holü, resepsiyon ve müdüriyet.

— Küçük bir istirahat salonu aynı za- manda Snack Bar ve gerekli servisi.

— Servis odası.

— Temiz çamaşır ve kirli çamaşır de- poları.

— Sundurma altında otopark.

N o t : Otel personelinin köy içinde ya- tacağı, ve diğer servislerin (çamaşır, ütü v.s.) köy içinde görüleceği kabul edilecektir.

D) Lokanta:

Yerleşme bölgesinde, elverişli noktalar- da, çeşitli lokantalar düşünülecektir. Bun- lardan biri dinlenme evlerine ve otel müşte- rilerine hizmet edeceği göz önünde tutularak yeri bu açıdan etüd edilecektir.

Lokantada:

— 30 kişilik kapalı yemek salonu.

— Kısmen örtülü, kısmen açık teras.

— Gerekli mutfak, ofis depolar ve sair tesisleri.

— Gardrop - W. C. bulunacaktır.

N o t : (Garsonların köy içinde yatacak- ları kabul edilecektir.)

E) Köy merkezi : Bu merkezde

— Tesislerin idare merkezi ve köy tu- rizm ve danışma bürosu bu büro - Dinlenme evleri, otel ve pansiyon gibi tesislerin idare merkezidir.

a) Küçük bir kabul holü - bekleme - b) Müracaat - (Müdüriyet - 3 memur).

c) Dinlenme evleri için temiz çamaşır deposu.

d) Bir sıhhat merkezi - Doktor mua- yene ve tedavi odası.

e) Lavabo - W.C. den ibarettir.

— PTT şubesi

— Karakol

— Çarşı - (10 - 12 dükkân)

— Kahve v.s.

— Açık hava sineması (200 kişilik merkez civarında veya uygun bir yerde).

F) Serbest sahalar:

Yollar, otoparklar, gezi yollan, piknik sahaları, korular, meyva bahçeleri, plâj ve deniz sporları için imkânlar, eski eserler ve çevresi, çocuk bahçesi, minyatür golf sa- hası, voleybol, tenis gibi spor sahaları, ben- zin istasyonu ve tamirhane, ser. v.s.

1/100 ölçekli Programda belirtilen din- lenme evlerinin ve otelin avan projeleri plan, kesit ve görünüşleri ile (planların fonk- siyonunu belirten tefrişleri gösterilecektir.)

1/20 ölçekli Programda belirtilen lo- kantanın projesi. (Yapı projesi tekniğinde plan. kesit ve görünüşleriyle.)

1/5 ölçekli Düğüm noktalarına ait inşa- at detayları.

1/20 ölçekli Aynı lokantanın mobilyalı dekorasyon projesi. (Renkli iç görünüşler ve tek firari ı cephe perspektivleri).

— Dinlenme köyüne ait enteresan nok- talardan perspektiv krokileri.

— Projeler şeffaf kâğıda çizilebilir ve renkli çalışmalar, ozalit kopya, üzerine yapı- labilir.

DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ 1965 -66 KIŞ SÖMESTR MİMARLIK BÖLÜMÜ DİPLOMA PROJESİ

MEHMET DUMAN PROJESİ

1 •—- İskân grupları, 2 — Kültürel tesis'.er, 3 - 4 — Sportif tesisler.

Sosyal ve ticarî tesisler.

Program :

1 — Yerleştirilecek nüfus adedi: 1500

% 20 — 1 çocuklu aile

% 40 — 2 çocuklu aile ve daha çok kişi. % 40 — 3 çocuklu ailedir.

Yukarıda bahsedilen bu nüfusun aile Aile yapısında yüzdeleri gösterilen 3 tip yapısı : aile iein 3 tip konut düşünülecektir.

2.

Maket

— Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Y. Mimarlık Bölümü 1965- 1966 ders yılı kış sömestri diploma projesi programı.

— Verilen proje bu devre birincisi Mehmet Dııman'a ait projedir.

— Bu devrede 25 öğrenci diplomaya girdi, bunlardan 9'u muvaffak olarak Y. Mi- marlık dinloması aldı.

DEVLET G. S. A. Yüksek Mimarlık Bölümü 1965 - 66 ders yılı Kıs Sömestri diploma

projesi programı Konu : Bir Komşuluk ünitesi :

1/1000 ölçekli ekli haritada gösterilen Ankara - istanbul Devlet Karayolu ile, Koz- yatağı İçerenköy bağlantısı üzerinde seçil- miş olan arsada, el emeği ile geçinen dar ge- lirli ailelerin gelirlerine uygun kiralık konut- lardan meydana gelen bir komşuluk ünitesi inşa edilecektir.

Çözümü istenen probleme, yukarıda va- sıfları belirtilen ailelerin, sosyal yapısı ve çevre ile olan ilişkileri birinci planda kabul edilerek bu açıdan en ekonomik çözümler aranması istenmektedir. Burada yerleşen ailelerin iş yerlerinin çok yakınlarında ol- duğu kabul edilmektedir.

Dar gelirli bu aileleri mal sahibi yapmak yarine, aylık kazançlarının en çok % 15 ini kira olarak verebilecekleri ön görülerek bu ailelerin aslında kiracı ve fakat uzun vade ile âdeta mal sahibi imişler gibi binalara sa-

(Devamı 135. sahifada)

M O D E R N H A S T A N E İ N Ş A A T I

HASTANE YAPILARININ RASYONEL OLARAK PLANLANMASI HAKKINDA ARAŞTIRMALAR

Yazan : ARSLAN TERZİOĞLU Müh. Mimar, AIV

(Geçen sayıdan devam) 4 — Gece mesaisi personel ihtiyacı:

(Saat 22,45 den saat 6,45'e kadar.) 2 hemşire X9 saat X7 gün = 126 saat : 48 = 2,5 hemşire.

Hasta başına ve haftanın bir gününe düşen gece mesaisi 15,5 dakikadır.

5 — Gündüz ve pcce mesaisi birlikte:

13,5 hemşire + 9 saat başkasının ye- rine üzere alınan mesai

4,5 hastabakıcı

1,0 hizmetçi + 8 saat pazar gününde başkasının yerine üzere alınan mesai

19,0 personel + 1 7 saat başkasının ye- rine üzere alman mesai = 929 saat.

Haftanın bir gününde ve hasta başına

düşen bakım personeli mesai zamanı 113,5 dakika hafta ortalaması olarak 119,5 dakika haftanın iş günlerinde

78,0 dakika pazar gününde.

Kasta başına ve bir hafta günündeki personel mesai zamanı Tabelâ olarak (Ta- belâ II de) aşağıda gösterilmiştir. Verilen değerler dakika olarak hasta başına bir gün- de düşen bakım personeli mesai zamanıdır:

TABELA II Çalışan bakını grupları

Personel

Esas hasta

bakımı Tedavi bakımı İdari işler ve bes- lenme bakımı

Hasîahsne içi

işleri Topyekûn

Bakım işleri topyekûn 45,5 26,5 19,5 12,5 104,0

Hemşireler 31,0 24,0 13,5 1,0 69,5

Hastabakıcılar 14,5 2,5 5.0 5,5 27,5

Hizmetçiler _{— —} 1,0 6,0 7,0

o) Station WC. Ieri ve banyosu:

Her 14 erkek hastaya 1 WC. kabinesi ve 2 ıırinal - becken, her 10 kadın hastaya 1, WC. kabinesi hesaplanarak planlanır.

Kadın ve erkek tuvaletleri birbirinden ayrı olmalı ve gayet iyi havalandırılmış olması şarttır.

Her 10 hastaya bir banyo hesaplanır.

Banyoda ayrıca oturma küveti, duş, ayri- yeteıı sürülebilen hasta yatağının (sedye gibi), alabilecek kadar yer olmalıdır. Fakat bu kısmın başında da belirtildiği üzere mo- dern hastahanelerde her hasta odasına hotel odalarında olduğu gibi WC., duş ve hatta tek yataklı odalarda banyo planlandığımdan, hastalar için umumî station W C lerine ve banyoya 'rastlanmaz ve banyo yerinin sayısı azdır, Amerikan (USA) hastahanelerinde bu daha ziyade duş olarak planlanır.

p) Station depo yerleri ve elbise oda'an:

Stationa yatırılan hastaların elbiseleri dezer.feksiyondan sonra elbise odalarındaki dolaplarda muhafaza edilir. Ayrıca station için lüzumlu öteberi koymaya yarayan bir de depo mahalli olmalıdır,

r) Çiçekler:

Geceleri çok kokulu çiçekler hasta oda- larından uzaklaştırılmalıdır. Tabiî bunları station koridorunda herhangi bir yere koy- mak iyi bir şekil değildir. Bunun için küçük bir oda, çiçek koymaya yarayan bir yer ve vazoları çiçekleriyle taşımaya yarayan ara- basıyle beraber lüzumludur.

s) Station ziyaret odası, hasta ziyareti meselesi:

Eğer bir statienda ziyaret odası plan- lanırsa bunun stationun trafik merkezinde, asansör veya merdivenin yanında olması ve ziyaretçilerin buraya gelmesi, stationa gir- meden imkân dahilinde olabilmelidir.

Ziyaretçilerin station koridoruna girme- den, hasî.a odalarına, hususî ziyaretçi kori- dorundan girebilmesi m:s-elâ Kaiser - West- coast (lıospital) hastahanesinde mümkündür.

N o t : Yukardaki personel ihtiyacının hesaplanması yalnız hasta yatak blokunda çalışan bakım personeli içindir. Diğer has- tahane kısımlarındaki (Mutfak, çamaşırhane, ameliyathane v.s.) personel ihtiyacının he-

sa-'anmas:nda başka metodlar tatbik edilir.

Meselâ hastahane laboratuvar kısımlarında çalışan laborantların miktarının hesaplan- ması şu formülle mümkündür:

U = Belli bir laboratuvar araştırması için lüzumlu zaman dakika olarak. (Meselâ idrar tahlili v.s. gibi)

V Haftada bu çeşit laboratuvar araş- tırmalarında yapılan araştırma sayısı orta- lama olarak.

45 saat hafta mesaisi kabulüyle, lü- zumlu laborant sayısı Z olarak gösterilirse:

z

_

X

60 x 45 lüzumlu laborant sayısını verir.

E M ^{~ ^ T )}

^

™ — ' 11® & fek J t ^ ' A

Şekil 13 — Kaiser Westcoast Hospital, Cerrahî kısmına ait Station

1 — Station koridoru, hemşirelerin çalışma yerlerinin bulunduğu iş koridoru chjrak yalnız bakım personeli için.

2 — Ziyaretçi koridorları, balkon şek-

linde hasta odalarının diğer cihetinde plan- lanmış durumdadır. Böylece ziyaretçiler sta- tion koridoruna girmeden hasta odalarına ulaşabilmektedir.

3 — Yeni ameliyat edilmiş hastalar odası.

4 — Ameliyathane bloku.

(Şekil 13), Almanyadaki Agnes Karll has- tahanesinde (Şekil 3) olduğu üzere, station koridoru yalnız hemşire çalışma yerlerinin olduğu bir çalışma koridoru olarak planlan- mıştır. Ziyaretçiler hasta odalarına güney ve kuzey cihetlerinden hasta odalarını çevrele- yen ziyaretçi koridorlarından (üstü kapalı balkon şeklinde) hasta odalarına ulaşabil- mektedir. Bu şekildeki bir hasta ziyaretçi koridoru bizde Ankara'daki Hacettepe Çocuk Kliniğinde planlanmıştır.

t) Station şekilleri:

Station personeli kıtlığı ve (iktisadî ba- kımdan) personel ücretlerinden tasarruf gibi düşüncelerle hastahane planlanmasında Sta- tion personelinin hastaya olan yolu mümkün mertebe kısaltılmak istenmiştir. Gerek per- sonelin gerekse yemeklerin hastaya olan yol- ları diagram halinde ilmî olarak bühassa II. Cihan Harbinden sonra tesbit edilmiş ve çok enteresan kayda değer neticelere ulaşıl- mıştır. Bilhassa 1953 den beri «Das Kran- ken haus» (Hastahane) isimli ilmî mecmuada çıkan Berlin - Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi - Hastahane inşaatı enstitüsünün çalışmaları, İngiltere'deki N U F F I E L T PROVINCIAL HOSPITALS TRUST'un, İsveç'deki merkezi hasta bakım komitesinin (Centrala Sjukvaards beredningen), Hollan- da'da Rotterdam yapı merkezi araştırma komisyonu ve Amerika'da meşhur hastahane inşaatı mimarları J. ROSENFIELD ile AB- RAMSON'un çalışmaları kayda değer. Bu ilmî araştırmaların neticesi ve elde edilen Koeffizientlerin hastahane planlanmasında büyük kıymeti vardır.

Fakat daha çok hastahanenin çevresine bağlı olarak değişen faktörler, psikolojik ve hastahane tiplerine göre de değişen faktör- ler bu çeşit matematik ölçme ve formül- lerle tesbite pek az imkân verir. Bu çeşit çalışmalarla hastahaneyi bir fabrika gibi ya- pılan iş ve elde edilen produktionla (istih- salle) değerlendirip bu diagramlara göre planlama, diğer taraftan tehlikeler doğurur, zira çalışan personelin ve hastanın insan ol- duğu unutulmamalıdır. İnsan hiç bir zaman makine gibi devamlı ve muntazam çalışma gücü gösteremez, onun için her şeyden önce planlama araştırmalarında esas dayanak nok- tası olarak yalnız mantığı değil, insanı göz önünde tutmalıdır. Bu mülâhazalardan son- ra evvelki kısımlarda indirekt olarak temas edilmesine rağmen kısaca Station (Ünite) şekillerinden bahsetmek yerinde olur-

1 — Normal Station (Ünite) — (Tek koridor sistemi)

20 ile 35 yataktan ibarettir. Normal stationun esası, hastalarla, hemşire ve he- kimler arasında teması en iyi şekilde temin- dir. 2,5 ilâ 2,75 m. genişliğindeki koridorun güneş gören tarafında hasta odaları, gölge tarafında da hemşire, hekim station çalışma odaları bulunur. Bir normal station 50 m.

den daha uzun olmamalıdır. Ağır hastalar

r L

Şekil 14 — Çift koridor (Doppelflur) sistemindeki Station planı.

Harlan Hospital Hastahanesi, Kentucky (USA)

Mimarları: Sherlock Smith ve Adam.'.

1 — Hasta stationları 2 — Hemşire çalışma yerleri 3 — Doktor

4 — İlâçlar

odasının hemen hemşire çalışma odalarının karşısında yer alması, gezebilen hastaların odalarının ise stationların iki uç tarafında yer almaları tavsiye edilir. Onun için ağır hastaların bulunduğu tek ve çift yataklı hasta odalarının hasta stationunun merke- zinde yer alması lâzımdır. Oldukça uzun stationlarda, çok kullanılan faekalien kirli kısmı WC 1er v.s. nin iki grup halinde plan- lanması mantıkidir.

2 — Çift koridor sistemindeki station (Doppel - flur station):

Şekil 15 — Quadrat planlı (veya Tiefkörper- grudriss) station şekli

Whitesburg Hospital Hastahanesi, Kentucky (USA)

Hasta odaları dört cihete de münazır.

(Topyekûn 54 yatak)

Mimarları: Sherlock Smith ve Adams.

5 — Station mutfağı (ve hemşire çalış- ma yeri - Temiz)

6 — Kirli kısım 7 — Muayene ve tedavi

8 — Teknik makinelerin bulunduğu kı- sım (havalandırma makineleri v.s.)

9 — Gündüz salonu

10 — Hekim hasta kabul odası 11 — Depo mahalli.

Çift koridor sisteminde ortada çekirdek kısmında hemşire ve hekim çalışma odaları ve diğer station yardımcı kısımları yer alır.

Tabiî ortadaki bu hemşire ve hekim çalış- ma odaları sun'î ışık ve havalandırmaya muhtaçtır. Bunu iç avlularla bertaraf etmek mümkünse de (Şekil 9b), 6 katın üstündeki çok sayılı yatak bloklarında bu şekilde plan- lama tavsiye edilmez. Zira 6 katı aşan yatak blo.kunda bu iç avluların bilhassa alt kat- larda güneş ışığı almaması imkânsızdır.

1 — Hasta stationları 2 — Hemşire çalışma yerleri 3 — Hekim hasta kabul yeri 4 — İlâçlar tevzi yeri 5 — Hekim tedavi ve muayene 6 — Station mutfağı

7 — Hasta taşıma sedyeleri 8 — Gündüz salonu.

(Devamı var)

i

VAN - ÖZALP

ÖRNEK KÖY PROJESİ VE TATBİKATI

(iç kolonizasyon)

Emek köyü

Köy İğleri Bakanlığı, Toprak ve İskân İşleri Genel Müdürlüğü; insan unsuru ile toprak kaynakları arasındaki münasebeti araştırarak, bu iki unsuru en iyi şekilde kıy- metlendirebilmesi için gereken çalışmaları yapmakta veya koordinasyon yolu ile ilgili diğer sektörlerce yapılmasını sağlamak- tadır.

Türkiye'deki köylü ailelerinin önemli bir kısmı orman içi veya kenarındaki yer- lerde yaşamakta, çeşitli âfetlere maruz kal- makta ve topraksız veya az toprağa sahip bulunmaktadır.

Diğer bir kısım aileler ise göçebe aşi- retler olarak zaman zaman yer değiştirerek tam bir tarımsal işletmeden mahrum bulun- maktadırlar.

Öte yandan memleketimizin bazı bölge- lerinde arazi potansiyelinden yeteri derecede faydalanamamakta, dolayısiyle bu sahalar- dan temin edilen millî gelir çok düşük bu- lunmaktadır.

Bu gerçeklerden hareket ile Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin kalkınmasını ön- gören görüşe uyularak, öncelikle muhtemel iskân sahalarının tesbiti amacı ile, bu bölge- lerde köy envanter etiidlerine 1962 yılında başlanılmıştır.

Fizik, ekonomik ve sosyal verileri ihti- va eden bu temel etüdlerin aynı yıl içinde sentezlemesi yapılmış ve Van ilinin Özalp

ilçesine bağlı Dönerdere ve Gültepe (Emek) köyleri çeşitli potansiyeli ile dikkati çek- miştir.

Mülkiyeti kısmî olarak tesbit etmek için, 1963 yılında bu köyler ile civarındaki 14 köyde Toprak Komisyonları çalıştırıl- mış ve bu hizmete paralel olarak arazi kul-

lanma kabiliyetini tesbit etmek amacıyla toprak etüdleri yapılmış, ayrıca planlamaya esas olacak etüdler de bu yıl içerisinde ta- mamlanmıştır.

Bunları müteakip köy yerleri seçilerek plan koteleri yapılmıştır. Kış aylarında ve rilerin değerlendirilmesine geçilmiş ve bölge

^öcten muhtelif görünüşler

1 — Validen evinin anahtarını alan bir köylü

2 — Dünya gıda yardımı programından günlük yiyeceklerini alan köylüler

3 — Bir ailenin eşyaları ile birlikte ev- lerine girişleri

Göçün takip ettiği yol

için tip işletmelerin planları hazırlanarak bunlara uygun konut ve işletme tesislerinin plan ve projeleri düzenlenmiştir.

Diğer yandan orman içi, âfete maruz ve az toprağı bulunan, Trabzon ilinin Çay- kara ilçesine bağlı Şerah Bucağı mahalleleri ile Baltacılı köylülerinden bu sahaya yerleş- mek isteyenler seçilmiştir.

1964- yılı bahar aylarından itibaren tatbikata geçilmek üzere, bütçeye gerekli tahsisat konulmuş ve hazırlanan plan Bakan- lar Kurulunca onaylandıktan sonra tatbikata geçilmiştir.

Bahis konusu sahada gerekli şantiyeler kurularak, tatbikat süresinde buraya yerleş- tirilecek ailelerden birer kişi çalışmalara iş- tirak ettirilmiştir.

İklim şartlarının muayyen müddet mü- sait olması sebebi ile inşaat büyük bir hız ile devam ettirilerek, Ekim ayında 2 merkezî köyü teşkil eden 160 konut ve işletme bina- ları tamamlanmıştır.

Bu süre içerisinde ve geliştirme çalış- maları esnasında, proje Dünya Gıda Yar- dım Programı gıdaları ile desteklenmek- tedir.

Aynı yıl içerisinde, çiftçilerin sahip ola- cakları araziler ekime hazırlanarak, buğday ekimi yapılmıştır.

Diğer yandan çiftçilerin canlı ve cansız demirbaşlarla teçhiz olunmaları için T. C.

Ziraat Bankası ve T. Ziraî Donatım Kurumu ile anlaşmaya varılmış olup, 1965 yılı içe- risinde yerleşenlerin donatım faaliyetleri tamamlanacaktır.

1965 yılı Haziran ayında aileler Çay- kara'dan Özalp'e nakledilmişler ve törenle evleri kendilerine verilmiştir.

Bu yıl içinde, geçen yıldan eksik kal- mış sosyal ve ekonomik tesisler tamamlana-

cak ve bu suretle etrafındaki köylere de hizmrt edebilecek 2 köy merkezi kuruluşu bitirilmiş olacaktır. Özalp ilçesi, toplum kalkınması pilot ilçesi olarak ele alındığın- dan bu sahanın gelişmesi için gerekli diğer çalışmalara aralıksız devam olunacaktır.

(Baştarafı 130. sahifada)

hip oldukları kabul edilecektir. Bu itibarla yapılacak konutların son derecede ekonomik olması gerekmektedir. Bu ekonomi vaziyet plânının tanziminde, plan tertibinde olduğu kadar, yapı tekniği ve malzeme seçiminde, bilgili bir araştırma sonucunda elde edile- cektir.

Diğer yönden konut gruplamasında bu topluluğun sosyal sorumluluğunun his ve id- rak edilerek benimsenmesi, en uygun mes- kende, en iyi vatandaş olarak gelişmesi sağ- lanmalıdır. Ekli haritada mahalli belirtilen arsa ikamet bölgesi olarak tesbit edilmiş ve bu saha içinde takriben 10 hektarlık bir ar- sanın seçilmesi, bu arsaya hektar başına

150 kişilik yoğunluk hesabı ile 1500 kişinin 5 yerleştirilmesi istenmektedir.

Arsadaki teknik teçhizat hakkındaki bil- giler şunlardır:

— Arsa civarından elektrik, su kolay- lıkla temin edilebilir. (Elektrik için arsaya indirim merkezi düşünülecektir.)

— Arsada veya arsa civarından geçen kanalizasyon yoktur. Bu yerleşmenin hususî bir kanalizasyon şebekesi ve bu şebekenin sıhhî bir veya birkaç fosseptiğe bağlanması temin edilecektir.

— Isıtmanın en ekonomik şekilde halli serbest bırakılmıştır.

— Çöp meselesinin halli de etüd edile- cektir.

Göçten muhtelif görünüşler 4 — Bir ailenin evi ve hayvanları için a h ı r

5 — Çaykara'dan konvoy halinde Van'a ha>:eket

6 — Van'da törenle karşılanış

BÜRO: İSTİKLÂL CAD.

İçi BARO HAN T ü n e l - Beyoğlu TEL.: 49 24 00

FABRİKA: KAĞITHANE CENDERE YOLU SİSLİ TEL.: 47 14 40

TOPEL TOPRAK ENDÜSTRİ Ltd. Şti.