PİYASALAR
Yurt içi piyasalar haftanın ilk üç günü Ramazan Bayramı nedeniyle kapalı olsa da yurtdışı piyasalarda veri gündemi oldukça yoğundu. ABD tarafından gelen güçlü verilerin ABD ekonomisinin güçlendiğine yönelik işaretleri desteklemesiyle, FED toplantı tutanaklarının açıklaması öncesinde EUR/USD paritesi aşağı yönlü hareket etti ve 1,33 seviyesine kadar geriledi. Paritenin seyrini ABD'de yarın açıklanacak tarım dışı istihdam verisiyle Çin ve Euro Bölgesi’nde açıklanacak imalat verileri belirleyecek.
ABD Merkez Bankası'nın faizleri artırmakta acele etmeyeceği mesajını yinelemesine rağmen ABD'de dün açıklanan güçlü büyüme verisinin ardından Dolar Asya'da bugün de gücünü korurken, yeni günde gelişmekte olan ülke piyasalarında da aynı seyrin devam etmesi muhtemel gözükmektedir. ABD 10 yıllık Hazine tahvilinin faizi dün %2,57'ye kadar yükselerek 16 Temmuz'dan beri en yüksek seviyeyi gördü.
1
Döviz Piyasası
Yurtiçi piyasaların tatil olduğu günlerde ABD'ye ilişkin gelişmelerin varlık fiyatlarına yön verdiği gözlenirken; ABD büyüme verisi sonrasında Dolar küresel olarak değer kazandı ve yurtiçinde de kur 2,13 seviyesinin üzerine çıktı. Dünkü FOMC kararları öncesi TL’deki değer kaybı devam etse de FOMC toplantısının ardından Banka'nın beklendiği gibi varlık alımlarını USD 10 milyar azaltması TL’deki kayıplarının artmasına nispeten engel oldu. Bununla birlikte perşembe gününe USD/TL kuru, Arjantin'in temerrüde yaklaşması, Ukrayna ile yaşanan gerginlik sonrası Batı ülkelerinin yaptırımlarını artırdığı Rusya'ya ilişkin jeopolitik risklerle baskı altında bulunarak başlıyor.
Emtia Piyasası
Altın, 1 haftanın en düşüğüne yakın seviyeden işlem görürken, ABD ekonomik büyümesinin hız kazandığına yönelik işaretlerin güvenli liman altına talebi düşürmesi ile aylık kayba hazırlanıyor. Altın genel olarak ABD ve Avrupa hisselerinin yükselmesi ve alternatif yatırım aracı olarak görülen değerli metallere talebin azalması üzerine geriledi ve ABD verileri, FOMC kararlarıyla tatil olduğumuz günlerde volatil bir seyir izledi.
WTI petrol, ABD hükümeti tarafından açıklanacak ve dünyanın en büyük petrol kullanıcısında yakıt tüketiminin durumunu gösterecek stok verisi öncesinde 2 haftanın en düşüğüne yakın seviyeden işlem gördü. Brent petrolün varil fiyatı ise ABD stok verileri ve Dolar endeksindeki fiyatlamalar sonrasında değer kaybını sürdürdü ve günü USD 106,5 seviyesinden sonlandırdı. Petrol fiyatları OPEC'te artan üretim ve ABD'deki zayıf talebin Ortadoğu ve Afrika'daki gerginliklerin etkisini bastırmasıyla bir yıldan uzun sürenin de en büyük aylık düşüşünü kaydetmeye hazırlanıyor.
2,1328
1,3397 2,4950
1 1,2 1,4 1,6 1,8 2 2,2 2,4 2,6
Oca 13 Mar 13 May 13 Tem 13 Eyl 13 Kas 13 Oca 14 Mar 14 May 14 Tem 14 --- FED Çıkış Stratejisinin Açıklanması
$/TL €/$ Sepet
Kaynak: Bloomberg
1.693
1.296 118,9
106,5
85 90 95 100 105 110 115 120 125 130
1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800 1.900 2.000
Oca 13 Mar 13 May 13Tem 13 Eyl 13 Kas 13 Oca 14 Mar 14 May 14Tem 14 Altın ($/Ons) Brent Petrol ( $/Varil, sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg Kaynak: Bloomberg Kaynak: Bloomberg
Altın($/Ons) 1.202 1.299 1.296 -0,2% 7,9%
Petrol(Brent) 110,8 107,7 106,5 -1,1% -3,9%
Gümüş($/Ons) 19,5 20,6 20,6 0,2% 5,8%
Ka yna k: Reuters , Bl oomberg
31 Ara 13 30 Tem 14 Günlük Değişim
29 Tem 14 Yıl Sonuna
Göre Değişim
$/TL 2,1482 2,1164 2,1328 0,8% -0,7%
€/TL 2,9529 2,8382 2,8576 0,7% -3,2%
Sepet* 2,5515 2,4772 2,4950 0,7% -2,2%
€/$ 1,3743 1,3409 1,3397 -0,1% -2,5%
$/Yen 105,31 102,12 102,79 0,7% -2,4%
$ Endeks 80,04 81,21 81,43 0,3% 1,7%
Ka yna k: Reuters , Bl oomberg * (0,5$+0,5€)
31 Ara 13 29 Tem 14 Yıl Sonuna
Göre Değişim 30 Tem 14 Günlük
Değişim
2
Borsalar
Bayram tatili öncesinde güne hafif artıda başlayan Borsa İstanbul kapanışına doğru gelen alımlarla yükselişe geçerek günü 31 Mayıs 2013'ten bu yana en yüksek seviye olan 84.290 puandan kapattı. Türkiye piyasaları bu hafta bayram tatili nedeniyle ilk üç işlem günü kapalıydı.
ABD'de S&P 500 ve Nasdaq, Fed'in ülke ekonomisine dair daha olumlu bir değerlendirme yapması ve faizleri artırmakta acele etmeyeceğini teyit etmesinin ardından dün yükseldi. MSCI'nın Japonya hariç Asya Pasifik borsalar endeksi ise bugün bir miktar gerilese de dün görülen 6,5 yılın en yükseğine yakın seviyede yer almaya devam etti.
Ramazan Bayramı tatili nedeniyle risk almak istemeyen yatırımcıların etkisiyle hacimlerin düşük kaldığı bono piyasasında dış ticaret açığının beklentilerin üzerinde gelmesiyle güne sınırlı yükselişle başlayan 2 yıllık gösterge faiz, cuma gününü %8,16 seviyesinden tamamladı. ABD Hazine tahvili faizlerinin güçlü büyüme sonrası yükselmesiyle yurtiçinde 10 yıllık tahvil faizlerinin perşembe gününe satışla başlaması beklenebilir.
TCMB’nin yaptığı toplam fonlama miktarı 38 milyar TL düzeyine yükselirken; bu rakamın tamamı %8,25’ten haftalık repo fonlamasından oluştu.
Faiz Piyasası
Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS-kredi temerrüt faizi (Türkiye’nin borçlarını iflasa karşı sigortalamanın maliyeti) 175 seviyesine yükselirken; 2030 vadeli USD cinsi gösterge Eurobond faizi ise %5,02 seviyesinde sabit kaldı.
%8,25
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Nis 12 Tem 12 Eki 12 Oca 13 Nis 13 Tem 13 Eki 13 Oca 14 Nis 14 Tem 14 TCMB Ağırlıklı Fonlama Faizi ve Faiz Koridoru
Ağırlıklı Fonlama Faizi Gecelik Borç Alma-Verme Faizi
Kaynak: TCMB
%8,16
48 973
0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Kaynak: BIST,*bileşik faiz (Ağırlıklı Ort) Top. Piyasa Hacmi
Göst. Tahvilin Hacmi Göst. Faizi (Sol Eks,*)
Milyon TL
Gösterge Tahvil* 10,10 8,16 8,16 0,00 -1,94
USD Libor( 3 aylık) 0,25 0,24 0,24 0,00 -0,01
EUR Libor( 3 aylık) 0,27 0,18 0,18 0,00 -0,09
O/N İMKB Repo 7,60 8,27 8,27 0,00 0,67
Eurobond 2030* 6,91 5,02 5,02 0,00 -1,89
Ka yna k: Reuters , BIST, Bl oomberg * bi l eşi k fa i z
30 Tem 14 Yıl Sonuna
Göre Değişim 31 Ara 13 29 Tem 14 Günlük
Değişim
BIST-100 67.802 84.218 84.218 0,0% 24,2%
BIST-30 82.448 103.953 103.953 0,0% 26,1%
Sanayi 62.349 77.163 77.163 0,0% 23,8%
Hizmetler 50.656 56.875 56.875 0,0% 12,3%
Mali 90.498 115.746 115.746 0,0% 27,9%
Bankalar Endeksi 122.226 162.259 162.259 0,0% 32,8%
Dow Jones 16.577 16.912 16.880 -0,2% 1,8%
S&P 500 1.848 1.970 1.970 0,0% 6,6%
DAX 9.552 9.654 9.594 -0,6% 0,4%
Nikkei 225 16.291 15.618 15.646 0,2% -4,0%
Bovespa 51.507 57.119 56.878 -0,4% 10,4%
Ka yna k: Reuters , Bl oomberg
Günlük Değişim
31 Ara 13 29 Tem 14 30 Tem 14 Yıl Sonuna Göre Değişim
84.218
48.000 53.000 58.000 63.000 68.000 73.000 78.000 83.000 88.000 93.000 98.000
0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000
Oca.13 Mar.13 May.13 Tem.13 Eyl.13 Kas.13 Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 İşlem Hacmi (milyon TL)
BIST 100 Endeks (sağ eksen)
Kaynak: Reuters
3
PİYASALARDAKİ GELİŞMELER
Haziran ayı dış ticaret açığı yıllık bazda %8,8 azalarak USD 7,85 milyar olarak gerçekleşti. (Beklenti: USD 7,1 milyar)
Temmuz ayı kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre gerileyerek %74,9 seviyesinde açıklandı.
Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 1,7 düşüş göstererek 109 seviyesinde gerçekleşti.
TCMB Başkanı Erdem Başçı, Türkiye İhracatçılar Meclisi Yönetim Kurulu’nda sunum yaptı.
Dünya Bankası, Türkiye için EUR 367,4 milyon tutarında kalkınma politikası kredisini onayladı.
IFO iş dünyası eğilim endeksi temmuzda 108 olarak açıklandı. (Beklenti: 109,4)
Rusya Merkez Bankası politika faizini %7,5’ten %8’e yükseltti.
İngiltere ekonomisi 2. çeyrekte %0,8 büyüdü.
Çin'de sorunlu kredilerin toplam kredilere oranı 2. çeyrekte son 3 yılın en yüksek seviyesine çıkarak %1,08 oldu.
Brezilya Merkez Bankası bankaların zorunlu karşılıklarında yapılacak değişiklikle bankacılık sistemine 30 milyar Real (USD 13,5 milyar) likidite sağlanacağını açıkladı.
ABD'de dayanıklı mal siparişleri haziranda %0,7 arttı. (Beklenti:%0,5)
Japonya'da sanayi üretimi verisi haziran ayında depremin yaşandığı 2011'den bu yana en sert düşüşünü kaydederek %3,3 geriledi.
İspanya yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin (%0,5) üzerinde %0,6 büyüme kaydetti.
Almanya'da enflasyon temmuz ayında %0,8'lik artış kaydetti.
ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde %4 büyüyerek beklentileri (%3) aştı.
ABD'de enflasyon yılın ikinci çeyreğinde son 3 yılın en hızlı artışını kaydetti. Gıda enerji fiyatları dışarıda tutulduğunda %2’lik artış yaşanırken FED enflasyon için beklentisini %2-2,5 aralığında açıklamıştı.
ABD’de temmuz ayında ADP özel sektör istihdam verisi 218 bin kişi gerçekleşerek sağlıklı büyüme kaydetti.
ABD'de tüketici güveni, güçlenen işgücü piyasasının desteği ile temmuzda yedi yıla yakın bir sürenin en yükseğine ulaştı ve 90,9 gerçekleşti.
ABD'de Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) 2 gün süren temmuz ayı toplantısından faizlerin değiştirilmemesi kararı çıktı.
Haziran ayı dış ticaret açığı yıllık bazda %8,8 azalarak beklentilerin (USD 7,1 milyar) üstünde USD 7,85 milyar olarak gerçekleşti.
İhracat bir önceki yılın aynı ayına göre %4,2 artarak USD 12,9 milyar olurken, ithalat yıllık %1,1 azalışla USD 20,8 milyar seviyesine geriledi. Net enerji ithalatı bir önceki yıla göre %7,6 artarak USD 4 milyar olarak gerçekleşirken, enerji hariç dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre gerileyerek USD 3,9 milyar seviyesine düştü. Ancak jeopolitik risklerle yükselen petrol fiyatları ithalatımız üzerinde yukarı yönlü risk oluşturmaktadır. İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen ay bulunduğu %65,7 seviyesinden
%62,2 seviyesine geriledi.
2013 yılı Haziran ayında %41,8 olan AB’nin ihracattaki payı 2014 yılı Haziran ayında %46’ya yükseldi ve Kasım 2011’den bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. Avrupa ekonomisindeki iyileşmenin ihracatımıza olumlu yansıması sürerken; Kuzey Afrika ve Yakın ile Orta Doğu’nun paylarında önceki yıla göre azalış olduğu görülmektedir. Ülkelere göre ihracat incelendiğinde 2014 Haziran ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya olurken bunu sırasıyla, İngiltere ve Irak izledi. Ancak Irak’ta son zamanlarda şiddetlenen çatışmalar Ortadoğu’ya yapılan ihracatı olumsuz etkilediğinden, bölgeye yapılan ihracat risk altında ve bu ay da bunun rakamlara yansıdığı görülüyor.
2014
Haziran Ocak-Haziran Mayıs Haziran Ocak-Haziran
İhracat 12.400 75.135 13.718 12.923 80.173
İthalat 21.013 125.840 20.864 20.776 119.749
Dış Ticaret Dengesi -8.613 -50.706 -7.146 -7.853 -39.576
Enerji Net İthalatı 3.709 23.977 3.937 3.990 24.515
Enerji Hariç Dış Ticaret Dengesi -4.904 -26.729 -3.210 -3.863 -15.061
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%) 59,0% 59,7% 65,7% 62,2% 67,0%
Kaynak: TÜİK
Milyon USD 2013
4
Temmuz ayı kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre gerileyerek %74,9 seviyesinde açıklandı. Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı ise geçen ayki %74,7 seviyesinden düşüşe geçerek %74,3 seviyesinde gerçekleşti. Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre ara ve yatırım mallarında azalış görülürken, diğer mal gruplarında artış görüldü.
Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 1,7 düşüş göstererek 109 seviyesinde gerçekleşti. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise yıllık bazda 0,4 artış; aylık bazda ise 0,8 puan düşüş göstererek 106,4 seviyesinde açıklandı.
İmalat sanayi üretimi açısından çok önemli iki gösterge olan kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi 3. çeyreğin ilk verisi olduğundan önem arz etmektedir. Uluslararası risklerin ortaya çıktığı son zamanlarda Türkiye PMI endeksinin verdiği yavaşlama sinyallerinin ardından bugün açıklanan öncü göstergelerde de gerileme yaşanmıştır. Dış talep artışının iç talepteki zayıflığı ikinci çeyrekte önemli ölçüde telafi etmesine rağmen, jeopolitik risklerin ortaya çıkmasıyla birlikte ilerleyen aylarda imalat sanayinde olumsuzluklar gözlenebilir. Bununla birlikte TCMB'nin üst üste 3. ayda da politika faizinde indirime gitmesi büyümedeki aşağı yönlü riskleri sınırlayacaktır.
TCMB Başkanı Erdem Başçı, Türkiye İhracatçılar Meclisi Yönetim Kurulu’nda sunum yaptı. Sunumda Türkiye'nin dünya ihracatı içindeki payının arttığını belirten Başçı, net ihracatın büyümeye ve dengelenmeye olumlu katkı yaptığını söyledi. TCMB'nin reeskont kredileri yoluyla ihracata destek sağladığını ifade eden Başçı, şunları kaydetti: ‘Zorlu küresel şartlara rağmen ihracat artmaya devam etmektedir. Türkiye'nin dünya ihracatındaki payı artmaktadır. İhracatın ithalatı karşılama oranındaki artış eğilimi sürmektedir. Reeskont kredilerinin büyük çoğunluğu 8 ay vadeye sahiptir. Jeopolitik riskler ihracata ilişkin anket göstergelerini bir miktar zayıflatmıştır. Öncü göstergeler Euro Bölgesi'ndeki toparlanmanın süreceğine işaret etmektedir. AB ülkelerindeki toparlanma ihracat artışına katkıda bulunmaktadır. Son dönemde ihracat talebi önemli ölçüde AB ülkelerinden gelmektedir. AB- 27'deki toparlanma ihracat pazar payına da yansımaktadır.’
74,9
74,3
55 60 65 70 75 80 85
Tem.08 Kas.08 Mar.09 Tem.09 Kas.09 Mar.10 Tem.10 Kas.10 Mar.11 Tem.11 Kas.11 Mar.12 Tem.12 Kas.12 Mar.13 Tem.13 Kas.13 Mar.14 Tem.14
Kaynak: TCMB
KKO
KKO (Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış)
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
0 20 40 60 80 100 120 140
Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14
Reel Kesim Güven Endeksi ve Toplam Krediler
Reel Kesim Güven Endeksi
Toplam Krediler (Yıllık Değişim,%, sağ eksen)
Kaynak: TCMB,
ABD ekonomisi 2.çeyrekte %4 büyüdü. (Beklenti: %3) Bir önceki çeyrekte %2,9 olarak açıklanan küçülme oranı ise %2,1'e revize edildi. Tüketici harcamaları ve yatırımlardaki yükseliş, ilk çeyrekteki daralmanın ardından 2. çeyrekte ABD ekonomisinin tahminlerin üzerinde toparlanma kaydetmesine destek oldu. ABD'de tüketici harcamalarındaki %2,5 büyüme, dayanıklı mal satın alımlarının beş yılın zirvesine çıkmasını yansıttığı belirtiliyor.
5
VERİ GÜNDEMİ
Yurtiçi piyasalarda temmuz ayı tüketici güven endeksi izlenirken; Almanya’da işsizlik oranı, Euro Bölgesi’nde işsizlik ve öncü enflasyon; ABD’de işsizlik maaş başvuruları ve Chicago PMI açıklanacaktır.
ABD'de Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) 2 gün süren temmuz ayı toplantısından faizlerin değiştirilmemesi kararı çıktı.
Kısa vadeli faiz oranını %0-0,25 seviyesinde tutan Amerikan Merkez Bankası (FED), beklendiği gibi varlık alım miktarında USD 10 milyarlık azaltıma gitti. FED bundan sonra, USD 15 milyar tutarında ABD Hazine tahvili ve USD 10 milyar tutarında mortgage destekli menkul kıymet olmak üzere toplam USD 25 milyarlık varlık alacak. Banka böylece ekonomiye destek amacıyla yürüttüğü ve aylık USD 85 milyar seviyesindeki tahvil alım miktarını USD 25 milyara indirmiş oldu.
FED, ekonominin yeniden hız kazanmasına rağmen iş gücü piyasasının durgun seyrettiğini belirtti. “Farklı iş gücü göstergeleri, iş gücü kaynaklarının önemli bir kısmının piyasadışı kaldığını gösteriyor” açıklamasını yapan FOMC, “Enflasyonun %2’lik hedefin altında kalma olasılığı bir miktar zayıfladı” ifadelerine yer verdi.
Toplantıdan sonra yapılan açıklamada ayrıca ABD ekonomisinin güç kazandığı kaydedilirken, enflasyonda da hafif yükseliş olduğu belirtildi. Yetkililer yılın ikinci çeyreğinde ekonominin toparlandığını belirtirlerken gelecek olan istihdam rakamlarının önemine dikkat çekti. Son dönemde ABD’de işsizlik beklentilerden daha hızlı düşerken, enflasyon da %2’lik hedefe doğru ilerliyor.
Gün içinde güçlü gelen büyüme ve enflasyon rakamları sonrasında FED’den yapılan açıklama 9’a karşı 1 oy ile kabul edilirken muhalif üyenin Charles Plosser olduğu açıklandı. FED’in varlık alım programını Ekim ayında sonlandırması bekleniyor. FED üyeleri, tahvil alım programının ölçülü adımlarla düşürüleceğini ve faiz oranlarının bir sure daha düşük kalacağı mesajını yineledi.
UYARI: Bu bülten T.C. Ziraat Bankası A.Ş. tarafından, kamuya ilan edilen veriler kullanılarak hazırlanmış olup; sadece Bankamız müşterilerini bilgilendirme amacını taşımaktadır. Bültende yer alan veriler ve değerlendirmeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bülten sayfalarında yer alan yazı, tablo ve grafikler Bankamızın izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ya da yayınlanamaz.
