Ders 12 Кеңеш, сунуш, жооткотуу билдиримдери (Teklif, teselli, tavsiye ifadeleri) Окума тексти
Аюу коркунучу
Ñàê áîëîëó, áóë æåðëåðäå àþó ê¼ï áîë÷ó ýëå,- äåäè Êàëìóðàò.
-Àþó áîëñî ýìíå ýêåí, àþóäàí äà êèøè êîðêîáó? Àþó ÷ûêñûí÷û, ê¾ð¼ø¾ï ýëå æå»èï àëàì- äåï, Áàêàé êûéûíñûíäû.
-Àþó î»îé ìåíåí êèøèãå àëäûðáàéò. Êàíòêåí ìåíåí æûðòêû÷ äà. Àíûí
¾ñò¾í¼ ñåíäå ý÷ êàíäàé êóðàë äà æîê,- äåäè Êàëìóðàò.
-Êóðàë æîê áîëñî ýìíå ýêåí, ìåí àíû êîëóì ìåíåí ýëå ìóóíòóï êîåì.
-Êîé , äîñóì, ìàêòàíáà, àþó äåãåíäèí òûðìàãû áàð, òèøè áàð.
-Ìåí ñàãà êîðêïî äåáåäèìáè. Áèçãå ý÷ íåðñå êûëà àëáàéò. Æàíû»äà ìåí òóðáàéûìáû. ƾð¼ áåð.
×åð êàðàãàéäû àðàëàï, ýêè äîñ ÷ûéûð æîë ìåíåí áàðà æàòûøòû. À»ãû÷à Êàëìóðàò áèð èçäè ê¼ð¼ êîéäó. Êàðàãàéëàðäûí ò¾á¾íä¼ã¾ êàðà òîïóðàêòà òàéðà»äàãàí æà»û èç æàòàò. ×î»äóãó áóóðàíûí òàìàíûíäàé.
-Êîêóñ àþó ÷ûãà êàëñà, áèðè-áèðèáèçãå êàðàëàøàëû, êà÷ûï êåòïåéëè, ìàêóëáó? – äåäè Êàëìóðàò.
-Àþóíó ìàãà ýëå êîé, áàøûí òîëãîï ¾ç¾ï ñàëàì,- äåï êîìïîéäó Áàêàé.
Áèð àç æ¾ðã¼íä¼í êèéèí äîñòîð èëáèðñòèí èçèíå æîëóãóøòó.
Ѿé¾íã¼í áîéäîí êàïêàíäû îðíîòóóãà êèðèøèøòè. Êàïêàíäûí êûçûãûíà ò¾øê¼í ýê¼¼ àþó æ¼í¾íä¼ ýñèíåí ÷ûãàðûï êîþøòó.
Грамматика 1. Буйрук ыңгай 2. Тилек ыңгай
3. Кыргыз тилинде жакшы тилек билдирген макалдар
Көнүгүүлөр
1. Æîãîðóäàãû êàëûïòàð áîþí÷à 3ò¼í ñ¾éë¼ì æàçãûëà
2. Ìåçãèë áèëäèðãåí áóë ñ¼çä¼ð òåêñòòå êàéñû ìàêñàòòà êîëäîíóëãàíûí àéòûï áåðãèëå, àëàð ìåíåí ñ¾éë¼ì ò¾çã¾ë¼.
æàéäûí òîëóï òóðãàí êåçè à»ãû÷à
êîêóñ
áèð àç æ¾ðã¼íä¼í êèéèí
÷îòòó àëàð çàìàò ýëå ñààìãà
àþó êåòêåíäåí êèéèí áàøû»à êîðêóíó÷ êåëãåíäå
3. Áóë ñ¾éë¼ìä¼ðä¾í êóðóëóøóí áàéêàãûëà, ¼ç¾»¼ð äà óøóë òèïòå ñ¾éë¼ìä¼ð ò¾çã¾ë¼.
Àþó î»îé ìåíåí êèøèãå àëäûðáàéò. Êàíòêåí ìåíåí æûðòêû÷ äà. Àíûí
¾ñò¾í¼ ñåíäå ý÷ êàíäàé êóðàë æîê.
Êîêóñ àþó ÷ûãà êàëñà, áèðè áèðèáèçãå æàðäàì áåðåëè.
4. Òèêå ñ¾éë¼ìä¼ðä¾ êûéûð ñ¾éë¼ìä¼ðã¼ àéëàíäûðãûëà.Ìèñàëû:
- Êóðàë æîê áîëñî ýìíå ýêåí. Ìåí àíû êîëóì ìåíåí ýëå ìóóíòóï ¼ëò¾ð¾ï êîåì.-äåäè Áàêàé. - Áàêàé êóðàëñûç ýëå àþóíó ìóóíòóï ¼ëò¾ð¼ð¾í àéòòû.
- Êîêóé, àþó êåëå æàòàò! äåäè Êàëìóðàò. - Êàëìóðàò àþóíóí êåëå æàòêàíûí àéòòû.
- ×îòòó ìàãà áåð,- äåäè Áàêàé. - Áàêàé ÷îòòó àãà áåð¾¾ñ¾í ñóðàíäû.
Sözlü ve Yazılı Anlatım Dersi Kaynakları
Abduldayev E. (1998). Azırkı kırgız tili. Bişkek:İlim.
Akdemir R. (2000). Baldar angemeleri. (Türkçeden Kırgızcaya çev. Cumakunova, G. , Rahat Razak). Ankara: Diyanet İşl. Başk.Yay. 1- 112s.
Asanaliev Ü. (1964). Lobnor tilinin grammatikalık kıskaça oçerki, Frunze, Azırkı kırgız adabiy tili. (2009). Bişkek: KMUİA. -928 b.
Bartold V.V.(1963). Kirgizı. Soçineniya. T.2, Çast I., s.509-510. Moskva.
Baskakov N.A. (1960). Tyurkskiye yazıki. Moskva.
Batmanov İ.A. (1947). Kratkoye vvedeniye v izuçeniye kirgizskogo yazıka. Frunze.
Batmanov İ.A. (1963). Sovremennıy kirgizskiy yazık. Frunze.
Cumakunova G. (2002).“Kırgız Türkçesi”. Türkler Ansiklopedisi. Ankara:Yeni Türkiye Yay.
Cilt 19, s.596-606.
Cumakunova, G. (2005). Türkçe-Kırgızca Sözlük. Bişkek: Manas Üniversitesi Yayınları.-1000s.
Karasayev H.K. (1983), Orfografiyalık sözdük. Frunze:KSE
Keleçektin Eeleri. Añgemeler, Comoktor. Frunze: Mektep Basması, 1976.
Kırgız adabiy tilinin grammatikası. (1980). Frunze: İlim.
Köseoğlu E. (2001). Tonton Ene. (Türkçeden Kırgızcaya çev. Cumakunova, G.) Ankara:
Diyanet İşl. Başk.Yay. 1-88.
Köseoğlu E. (2003). Veli Aba. (Türkçeden Kırgızcaya çev. Cumakunova, G.) Ankara: Diyanet İşl. Başk. Yay.1-136.
Malov S.E. (1952).Yeniseyskaya pismennost tyurkov: Tekstı i perevodı. M.-L.
Oruzbayeva B.O., (1997). “Kirgizskiy yazık”. Yazıki Mira: Tyurkskiye yazıki. Bişkek, s.286-289.
Tınıstanov K. (1998). Kırgız tili. C.I-II, İstanbul.
Tenişev E.R. (1997). Drevniy kirgizskiy yazık. Bişkek.
Yazım Kılavuzu.(2012). Ankara:TDK Yay.
Yunusaliyev B.M. (1971). Kırgız diyalektologiyası, Frunze.
Yunusaliyev B.M. (1955).“Problema formirovaniya obşçenarodnogo kirgizskogo yazıka”.Voprosı yazıkoznaniya, №2, s.30-41.
