•t «*
Unn f İstanbul
YAYI NI
16 EKİM 1919 Prs. NO: 135
, » i ^ •?»Milletlerarası heyetin
açıkladığı büyük hakikat
İzmir’in işgali
H A ZIRLA YA N
ÖMER SAMİ COŞAR
haksızlıktır!..
B İR H E Y E T , Y U N A N L IL A R IN S A H T E K Â R L I K L A
B A R IŞ K O N F E R A N S IN A İZ M İR İN İŞ G A L İN İ
K A B U L E T T İ R D İ K L E R İ N İ A Ç I K L A D I
■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ « ■ ■ ■ ■ aİlhakı Tiirkler
reddedecekler
Milletlerarası
Tahkikat heyeti,
Anadolunun
Yunanistana verilmesinin milletlerin çoğunluk
prensibine aykırı olduğunu bildiriyor.
Milleterarası Tahkik Heye-■ tinin. «Vardığımız Neticeler»
E
başlıklı ve (İstanbul: 13e-S
kim) tarihini taşıyan (8) ■ numaıah raporunun tam ■ metni aşağıdadır:«1. — İzmir’de ve Ay-■ dm vilâyetinde Yunan iş-J gali dolayısiyle meydana ge-2 len durum doğru değildir. S Çünkii :
J a. — Asayiş ve emniyeti ■ muhafaza etmekten başka ■ bir gayesi olmayan işgâl ,ha ■ kikatte bir ilhakm bütün şe killerini arzetmektedir. Yal nız Yunan Yüksek Komiseri idareye hâkimdir. Vazife ba şında kalmış Tiirk makam ları hiçbir yetkiye sahip de ğildir. Bunlar artık İstanbul dan hiçbir emir alamamakta ve polisle jandarma da orta dan kaybolduğundan, karar larım tatbik ettirmek im kânlarına sahip bulunmamak tadırlar.
b. — Yerine getirilecek gö rev, geçici ve gayesi emniye ti muhafaza etmek ise, iş gal, Yunanistan’a, bn görev le kıyas kabnl edemiyecek büyük ölçüde askeri fedakâr lıklar yüklemektedir.
c. — İşgâl, bugünkü şek li ile açlık tehdidi altında bu tunan halkın ihtiyaç duyduğu asayiş ve süküniin iadesi ile bağdaşamamaktadır.
İLHAKI TÜRK LEB REDDEDECEKLERDİR «2. — Komisyon şu nokta ları belirtir ■
a. - Türkiye’nin işgalinin gayesi emniyet ve asayişin muhafaza edilmesi ise, bu işgâl görev: Yunan kıt’ala- rı yerme, Anadolu’daki yük sek müttefik komutanlığı em rindeki müttefik kuvvetlere verilmelidir
b. - Barış Konferansı, bu memleketin Yunanistan’a ta mamen ve nihaî olarak il- hâkına karar vermek niyetin de ise, o zaman Yunan kuv vetleri yalnız başına işgali devam etfirchiliıler. Bu vazi yette de. Türk kuvvetleri ne karşı hareket serbestisi Yunan Kumandanlığına bı rakılmalıdır
o. - Yukarıda bahis ko - "usu olan düpedüz ilhak, milliyet bakımından çoğunlu ğa savgıyı gerektiren pren- j sibe aykırı olacaktır. Çiinkü.
bu işgâl bölgesinde, İzmir ve Ayvalık şehirleri hariç ol mak üzere Türk nüfusunun Yunan nüfusuna olan üstün lüğü itiraz götürmeyecek şe kilde âşikârdır. Şimdiye ka dar mukavemet isteğini esa sen belirtmiş olan Türk Millî Efkârının bu ihâkı ka bul etmiyeceğini bildirmek komisyonun görevidir. Türk efkârı, ancak kuvvet karşı sında, yani Yunanistan’ ın yal nız başına başarıya erdirme ihtimâli olmayan askeri bir sefer neticesinde, boyun eğe cektir.
KOMİSYONUN TEKLİFLERİ
«3. — Bu şartlar altında komisyon şn tedbirleri tek lif etmektedir :
a. — Yunan kıt'alarının tamamının veya bir kısmının daah az mevcutlu müttefik kuvvetleri ile en kısa zaman ma değiştirilmesi.
b. — Yunan izzetinefsinin korunması İçin, Yunan kuv vetlerinin bir kısmının işgâ le katılmaları kararlaştırıldı ğı taııdirde. bunların Türk Millî Kuvvetleri ile her türlü direkt temasta bulunmalarını önlemek için işgâl altındaki bölge içine dağıtılmaları.
c. — Müttefiklerin işgali Tiirk jandarmasının müttefik lerarası snbaylarm idare ve komutası altında en kısa za manda yeniden teşkilâtlan dırılmasının Tiirk Hüküme tinden istenmesi hu iandar- ma kuvvetleri en kısa za mandı, hiitün bölgedeki asa yişi «uğlavaeak ve müttefik müfrezelerinin verini alacak hâle getirilecektir.
d. — .Jandarmayı yeniden teşkilâtlandırırken Tiirk Hü kümeti avm zamanda sivil idarpvi de yeniden düzene
koymalıdır
4. — Milli hareketin lider leri, mukavemetlerinin yalnız Yunanlılara karşı olduğunu müteaddit defalar tekrar et miş olduklarından yaptığı mız teklifler, kendilerine, silâhlı mukavemet için bir sebep bırakmayacak ve İs tanbul merkezî hükümetine, sahip olmadığı otoriteyi ye niden kazandııacaktır. Bu takdirde Milis kuvvetlerinin terhisine hiçbir mâni kalma yacaktır.
İzmir’e, haksız yere işte böyle çıkmışlar, «asayişi korumaya geliyoruz.» diyerek cinayetler iş lemişlerdir.
Dün şehrimizde son toptan tısını yapan «Milletlerarası Tahkik Heyeti», İzmir işgali ve doğurduğu facialarla ¡1-■ gili raporlarını tamamlamış E ve bunlar öze! kurye ile Pa-■ ris Barış Konferansına gön-■ derilmiştir.
Öğrendiğimize göre milletlerarası ■ Heyet, hiç bir sebeb yokken Yunan ■ kuvvetlerinin Anadoluya çıkarıldık-■ larım, mütarekeden sonra bu böl-■ gede Hrlstlyan halkın katliama uğ-■ ramak üzere olduğu hakkında Avru-■ pa devletlerine Yunanistan tarafın-■ dan verilen bilginin tamamen yalan ■ olduğunu bildirmekte ve Yunanlıla ■ rın İzmir bölgesinde yaptıkları kat-■ İlam İle yağmayı bütün tafsilatı 11e ■ açıklamaktadır.
■
Paris Barış Konferansının 15 tem i muz tarihli bir kararı İle teşkil edl 5 len bu heyette Birleşik Amerikayı ■ Amiral Bristol. Fransayı General ■ Bunoust. İnglltereyl General Hare ■ ve İtalyayı da General Dal’Ollo tem ■ sil etmişlerdir Çalışmaya başladık-■ lan 12 ağustos tarihinden itibaren S heyet 46 toplantı yapmış, İstanbul, ■ İzmir. Aydın, Nazilli, Ödemiş, Me-■ nemen. Manisa ve Ayvalık’ta Türk ■ ve Rum şahidler- dinlemiştir. Başka ■ milliyetlere mensup şahidler de din ■ lenmlştlr. Bunların mecmu sayısı ■ 17b’dlr
YALAN...
’ 'Milletlerarası Tahkikat Heyeti“ S nin hazırlamış olduğu raporlar ara S smda (Mesuliyetlerin Tesbltl) baş- f lığını taşıyan raporun birinci mad “r desl aynen şöyledlr:
n— Yaptığımız tahkikat göster miştir ki, mütarekenin akdinden sonra Aydın vilayetinde Hristiyan- iarın umumi durumu memnuniyet verici idi. Emniyetleri tehdid altın da değildi.
n— Eğer, İzmirin işgaline dair emir, doğru olmayan malumata da yanılarak Barış konferansı tarafın dan verildi ise, bunun ilk mesulu, bu gibi malumatı doğruluk derece lerini tesbit etmeden göndermiş o- ian şahıslar veya hükümetlere ait tir.“
YUNAN SAHTEKARLIĞI!
Bu yalan bilgilerin neler olduğu da, Tahkik Heyetinin. bütün olup bitenleri tafsilatı ile açıklayan di ğer uzun bir raporunun birinci maddesinde şöyle anlatılmıştır:
“Mütarekeden beri Aydın vilaye tinde Hrlstiyanların emniyeti teh dide maruz kalmamıştı. 1914’de ve harp esnasında Yunan halkı inkâr edilemeyecek şekilde zulme uğra mış ve mütarekeyi takip eden 3 ay içinde Vali Nureddln Paşa tarafın dan hiç te iyi olmayan bir muame le görmüşlerdi. Fakat Vali İzzet Be yin göreve başlamasından İtibaren bütün halk hiç bir ırk ayırımı gö zetmeksizin, eşit olarak muamele görmüşlerdir. Bölgedeki bir kaç hay dut çetesinin mevcudiyetine rağ men, sükunetin geri geldiği söyle nebilir“
"Hrlstiyanların katliâma uğrama korkuları yerinde değildir. Ancak gös termektedir ki. çıkarmadan bir kaç hafta önce Yunan yetkililerinin eli ne geçen ve Atinaya gönderilen, Müslümanları, Yunanlıları katliâma
çağıran vesikalar, üzerlerinde imza lan bulunan Türk jandarma subay lan tarafından yazılmamıştı. Bu ve sikaların sahte olduğu muhakak- tır.”
ÇIKARMA HAKLİ DEĞİL! 1 Bu raporun bidayetinde aynen şöyle denilmektedir:
**— Aydın ve bilhassa İzmir’deki emniyet şartlan. İzmir kalelerinin, mütarekenin yedinci maddesine da yanılarak işgallerini haklı göstere mez. Vilayet İçindeki durum da, müttefik birliklerinin İzmir’e çıkar ma yapmalannı icap ettirecek nite likte değildi.“
Bilhassa İngiliz İdarecileri ve bil hassa Loyd Corc, Venizelos ve silâh taciri Bazll Zaharof’un tahrikleri ile; “Tehlike beliren noktalara çıkar ma yapma" yetkisini veren mütare kenln yedinci Corc’u bir bakıma suçlu çıkarmaktadır.
“ Mesuliyetlerin Tesbltl” başlıklı raporun ikinci maddesinde de: “ Yunanlılar karışıklan önlemek için hiç bir şey yapmamışlardır. İşgal hareketleri, medeniyet götürücü bir sefer manzarası arzetmekten çok uzaktır ve derhal bir İstilâ ve eh lisalip şeklini almıştır” denilmekte dir.
- Illlllllllllfll ııııım.tiı.
E Tahkikat Heyetinin Yunan E E mezalimini tafsila tiyle açık- E E layan raporunu yarın yayınla E E yacağız E
2
Bahríyebakam
Amasyayagitri
Salih Paşa ile M . Kemal Paşa arasındaki
mühim meseleler görüşülecek Istanbu'da
Kuvayi Milliye aleyhinde dava açıldı
Bahriye Baltanı Salih Paşa, hükümetse alınan ’¡ir karara uy gta olarak dun AJtay vapuru ile Samsuna tuurebet etmiştir.
Salih Paşa buradan kara yo lu ile Amasya’ya gidecek ve orada Heyeti Teınsıiiye ve Mus tafa Kemal Paşa ile görüşme lense bulunacaktır.
Görüşme terde bir anlaşmaya vanınıası beklenilmektedir.
Diğer taraftan Bahriye Ba- Knnı mn bu ziyereti başlarken Hürriyet İtilâf Partisi ile Da mat Ferit'tiler ve onu destekle yen gazeteler de Kuvayi Millîye ve Mustafa Kemal Paşa aley hinde geniş bir kötüleme kam panyastna s'inşmişlerdir.
Hürriyet İtilâf Partisi dün Başbakan Ali Rıza Paşa’ va bir
Darülfünuna
çok az talebe
müracaat etti
Gazete’erin bildirdiğine g ö 't, Darülfünun hukuk şubesine otuz, kadar. Ede biyat şucesıne ancak otuz kadar ve diğer şubelerine ancak 20 Kadar talebe kay dolmuştur.
imtihanların, talebe kay dııiı kolaylaştırmak mak- sadıyie gayet gevşek tu
tulmasına rağmen bu feci neticelere varılmıştır.
E skiden D arülfü nu na binlerce ta leb e Koşarken şimdi böyle bir du ru m la karşılaşılm ış olm asının teh tikeleri ü zerin de ilgililerin dik k a ti çek ilm ek ted ir.
Çer î Peşi, Ingiliz
mardası altında
K. r û sîan istiyor
LONDRA Paris Barış konferansında İngiliz msıirısı Crowe'den bord Curzon’a geıen ön telgrafta. "Kürd temsil cisi” Şerit Paşanın kendisine baş vurduğunu. konferansa. İngiliz man dası altında bir Kurdistan kurul ması İçin muhtıra vereceğini fakat bu muhtıranın önceden İngiltere Dışişleri Bakanlığı tarafından İnce lenmesini - ve tasvip edilmesini iste diğini bildirmiştir.
muhtıra vererek; «Anadolu’da reşitli âtı .Milli tar atından takıp edilmekte olan politikayı ve bu teşkilatın davranışlarını «prates to ettiklerini bildirir.işlerdir.
itilâf Devletlerini, Anadolu'ya müdahaleye davet eden bir li sanla kaleme alınmış olan muh tirada sözde Gayri Muslinlerin tehdit altında bulundukları, Ana dolu’da cinayetler işlendiği ileri sürülmekte ve hükümetten de, seçimlere serbestçe iştirak ko nusunda teminat vermesi ta lep edilmektedir.
A U KEMAl NE DİYOR ? VAKİT gazetesi, PEYAM ga zetesi sahibi ve eski içişleri Ba kanı Ali Kemal tarafından Mus tafa Kemal ile alâkah olarak İtalya’da yayınlanmakta olan Correre Della .Sena gazetesine gönderildiğini bildirdiği bir yazı yı nakletmektedir.
Mustata Kemal’ i kötülemek maksadiyie Ali Kemal tarafın dan kaleme alınmış olan bu makalede; «Mustafa Kemal, her general eibi bir generaldir. Ha yatının bir kısmını da bu ge neral, Viyana ile Berlin arasın da dolaşmakta geçirmiştir.»
KARŞI GAZETE!.ER î Karşı gazeteler (1) ise. Teş kilâtı Milliye’yi kötü bir şekil
de yabancı çevrelere tanıtmak için birbirleri ile yarışmakta dırlar. Fransız dili ile yayınlan makta oıan (LUKtM.) adlı g a zete son nüshasında Mustafa Kemal hareketinden bahseder ken, Teşkilâtı Mılliye’ yi İtilâf devletlerine kaışı bir tertip ola rak göstermek için çaba sarf- etmiıgir.
Damat Ferit kabinesinin dev rilişinden «Kâmil Paşa’yı düşü ren BabIâli baskım komik bir tekerrüründen ibaret» diye bah setmeye kalkışan bu yabancı gazete diyor k i :
«— o
halde bu hareketi ida re edenler kuvvete başvuracak lardır. Bu kuvvet kime karşı kullanılacaktır? Bunların hede fi, Almanya gibi, bir devleti perişan eden ve bu memleketi hâlâ çizmeleri ile çiğneyen İti lâf Devletleri hedefinden baş ka bir hedef olamaz. Bunun havsalaya sığmayacağı iddia olu nabilir. Fakat burada hiçbir şey insani hayrete düşürmeme lidir.»— (I ) Türkçe gazeteler köp rünün bu yanında, İstanbul ta rafından ve biıtün yabancı ga zeteler de köprünün karşı tara fından çıktığından (karşı gaze teler) tâbiri kullanılmaktadır.
Amasya’ya hareket eden Salih Paşa
Yunan ordusu Batı
Trakya"ya giriyor
Trakya’daki 600.000 Türk, bu bölgedeki 100
bin kişilik azınlığa kurban ediliyor.
ATİNA.— Yunan gazeteleri. Yunan ordu larının Batı Trakyayı işgal etme leri İçin Par iş Barış Konferansın dan hükümete müsaade gelmiş ol duğunu ve kabinenin dünkü top lantısında bu konuda kati emirle ri verdiğini yazmaktadırlar.
Batı Trakya, kısa zaman evvel Bulgar kuvvetlen taralından tahli ye edilmiş ve Fransız kuvvetleri işgal etmiştir Fransız kumandan lığına da bu bölgeyi gelecek olan Yunan kuvvetlerine teslim etmesi için gerekli talimatın gitmiş ol duğu da ilâve edilmektedir.
Askeri çevrelerin bildirdiğine gö re. Yunan birliklerinin bugün İs- kece ve "irmeleri beklenmektedir. Harekete katılmakta olan doku
zuncu Yunan tümeni General Leo- nardc-pulos’un kumandası altında dır.
600 BİN TÜRK!
YENİGÜN gazetesinde, Trakya ile İlgili olarak çıkan, nüfus Ista tistikleri İle dolu uzun bir ma kalede Batı ve Doğu Tr ak yad a tcpyekûn 700.000 nüfus bulundu
ğu, bunun 600.000 nln Türk oldu ğu ve geri kalan 100.000 nüfusun da Rum, Bulgar, Ulah bulunduğu belirtilmekte: “ 600.000 Türk, 100.000 kişilik bir azınlığa nasıl feda edi lebilir?” denilerek Paris Barış konferansının kararlarının sulh ve sükûnu getirmiyeceğl ilâve edil mektedir.
İSTİKLÂL HARBİ GAZETESİ. PERŞEMBE 16 EKİM 19l|
Mustafa Kemal Paşa’nın, beraber çalışmadığım ve nerede ol duğunu da bilmediğini söylediği Enver Paşa.
AMtRIKAULAR, MUSTAFA K E N T L İ N
BİR BEYANAII I YAYINLADILAR :
'Türkiye’ yi yıkmak için
İngiltere para dağıtıyor1
NEREDE V E K İM E VER İLDİĞ İ A Ç IK L A N
M A Y A N BU B E Y A N A T IN A M E R İK A L IL A R
T A R A F IN D A N Y A Y IL M A S I
iN G lL lZ L E R l
SİNİRLENDİRDİ.
Şehrimizde buiunan İn giliz Yüksel; Siyasi Komiser liği, (United States Radio Press ı adı altında bir Ame rikan kaynağının, İngilizleri şiddetle suçlayan Mustafa Kemal Paşa'nın bir beyana tım yayınladığım Londra'ya bildir uişdir.
Bu Amerikan basın mer kezinin dünkü tarihle yay dığı baberdo Mustafa Ke mal’in şu şekilde beyanatta bulunduğu iddia ediliyor ;
«Milliyetçi Parti, tarafsız bir yabancı ülkenin yardımı na oıan lüzumu kabul et - mektedir.
Gayemiz, mütareke öncesi . şuurlarımız dahilinde Türki ye’nin gelişmesini sağlamak tır. Yayılma ihtiraslarımız yoktur. İyi bir hükümetin başa geçmesi halinde Tür kiye’ nin zengin ve müreffeh bir ülke haline gelebileceğine inanmaktayız. Hükümetimiz, yabancı entrika ve müdahe- leler yüzünden zayıf düşmüş tür.
«Tecrübelerimize göre, A- merika bize yardım edebile cek yegâne memlekettir. Er- menil-.-re karşı şiddet hare ketleri olmayacağım garan ti etmekteyiz.
ENVER PAŞA !
«Enver Paşa ile birlikte çalıştığımız doğru değildir. Güttüğü siyasetin Türkiye’ ye zararlı olduğuna inanı yoruz. Hâlen nerede bulundu ğunu da bilmemekteyiz. Rus Bolşevikieri ile birlikte oldu
ğu yolunda söylentiler do laşmaktadır. Azerbeycan’da bağımsız bir Türk Hüküme ti kurmak amacında olduğu nu İfade eden bir mektubu nu gördüm.
«Türkiye’deki çıkarları pe şinde koşan İngiliz — Fran sız kapitalistlerinin milliyetçi hareketi desteklemekte ol dukları hakikatlere aykırı dır.»
İNGİLİZ PARASI
«Türkiye'yi yıkmak için bu rada tngüiz parası harcan maktadır. < Ingiliz Muhıpler Cemiyeti )eski Başkam Adil Bey’e İngtlizlerin 150 bin sterlin, Konya Valisine 200 bin sterlin ve Ankara Vali sine (Muhittin Paşa) muhte melen daha büyük bir meb lâğ verdiklerini bilmekteyiz.»
RAIJF BEY
Eski Bahriye Bakam Ra uf Bey ise, beyanatında; «— Amerika, tek ümidimiz- dir, aksi halde çarpışacağız.» demiştir.
Milliyetçiler 40.000 askerle ri olduğunu İddia etmekte dirler. Fakat diğer kaynak lar bunun pek varit olmadı ğı kanaatindedırler.»
Ingiliz Yüksek Komiserli ği, Amerikan kaynaklarının «İngiliz aleytarlığı» yapmak ta olduklarına dair bu haberi de bir delil olarak göstermiş tir.
Amerikan kaynağı ise, Mustafa Kemal’ in bu beya natı Kime ve ne zaman ver diğini tasrih etmemektedir. M ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■ ■»■■■■«***■ ****»®*“ **«Ml«
Seçim hazırlıkları
Mili! Ahrar Partisi seçimlere katılacağını açıklamıştır Bu parti yeni teşekkül etmiş ve dört beş aylık hayatı esnasında taşralarda şubeler açma ya muvaffak olamamış olduğundan Taşra seçimlerine müfettişleri vasıtasiy- le iştirak eyliyecektir.
Milli Ahrar’ın 80 kadar namzed göstermek tasavvurunda bulunduğu öğ renilmiştir. Bu namzedler arasında eski Ankara Mebusu Mahir Said. eski Çorum Mebusu Münür. Prens Sabahaddin ve Yusuf Akçora beyler de vardır.
(Çiftçiler Derneği) de parti vasfını kazanmış ve seçimlere katılacağını bildirmiştir.
Sulhu Selâmet Partisinin henüz kati kararı bilinmemektedir.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
