• Sonuç bulunamadı

Ankara'daki özengen (amatör) müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayışları ve yönetim biçimleri üzerine genel bir inceleme

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Ankara'daki özengen (amatör) müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayışları ve yönetim biçimleri üzerine genel bir inceleme"

Copied!
65
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ GÜZEL SANATLAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ ANA BĠLĠM DALI

ANKARA’DAKĠ ÖZENGEN ( AMATÖR) MÜZĠK EĞĠTĠMĠ VEREN KURUMLARIN EĞĠTĠM ANLAYIġLARI VE YÖNETĠM BĠÇĠMLERĠ ÜZERĠNE

GENEL BĠR ĠNCELEME

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ

Hazırlayan

GÖZDEM HANCIOĞLU

(2)

EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ GÜZEL SANATLAR EĞĠTĠMĠ BÖLÜMÜ MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ ANA BĠLĠM DALI

ANKARA’DAKĠ ÖZENGEN ( AMATÖR) MÜZĠK EĞĠTĠMĠ VEREN KURUMLARIN EĞĠTĠM ANLAYIġLARI VE YÖNETĠM BĠÇĠMLERĠ ÜZERĠNE

GENEL BĠR ĠNCELEME

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ

Hazırlayan

GÖZDEM HANCIOĞLU

Tez DanıĢmanı Prof. NEVHĠZ ERCAN

Ankara Mayıs-2010

(3)

Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü‟ne

Gözdem HANCIOĞLU‟NA ait “Ankara’daki Özengen (Amatör) Müzik Eğitimi Veren Kurumların Eğitim Anlayışları ve Yönetim Biçimleri Üzerine Genel Bir İnceleme ” adlı tez çalıĢması jürimiz tarafından Müzik Eğitimi Anabilim Dalı‟nda YÜKSEK LĠSANS TEZĠ olarak kabul edilmiĢtir.

Adı Soyadı Ġmza

BaĢkan………..…... ..…...

Üye………. ………..

(4)

ÖN SÖZ

Bu araĢtırma, Ankara‟daki Özengen (Amatör) Müzik Eğitimi Veren Kurumların Eğitim AnlayıĢları ve Yönetim Biçimleri Üzerine Genel Bir Ġnceleme amacıyla yapılmıĢtır.

AraĢtırma konumun seçiminde ve araĢtırmamın oluĢum süresince bana yol gösteren, desteğini ve yardımlarını esirgemeyen, değerli katkılarıyla düĢüncelerime yön veren tez danıĢmanım Sayın Prof. Nevhiz ERCAN‟a teĢekkürlerimi sunarım.

Mayıs 2010

(5)

ÖZET

ANKARA‟DAKĠ ÖZENGEN ( AMATÖR) MÜZĠK EĞĠTĠMĠ VEREN KURUMLARIN EĞĠTĠM ANLAYIġLARI VE YÖNETĠM BĠÇĠMLERĠ ÜZERĠNE GENEL BĠR

ĠNCELEME

HANCIOĞLU, Gözdem

Yüksek Lisans, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Tez DanıĢmanı: Prof. Nevhiz ERCAN

Mayıs-2010

Bu araĢtırma ile Ankara‟daki özengen (amatör) müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢları ve yönetim biçimleri incelenmiĢtir.

AraĢtırma süresinde amatör müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢlarını ve yönetim biçimlerini belirlemeye yönelik değerlendirmelerle durum tespiti yapılmaya çalıĢılmıĢtır. Amatör müzik eğitimi veren kurumların yöneticileri ve bu kurumlarda ders alan öğrencilerin, kurum hakkında farklı fikirlerinin olduğu düĢünülerek, görüĢler arasında farklılık olup olmadığını tespit etmek amacıyla kurum yöneticilerine ve öğrencilere farklı anketler uygulanmıĢtır.

Bu araĢtırmanın verileri nicel araĢtırma teknikleri ile toplanmıĢ, bu verilerin elde edilmesinde ise belgesel tarama ve anket uygulaması yapılmıĢtır. Nicel verilerin analizinde SPSS 15.0 (Statistical Package For Social Sciences) paket programından yararlanılmıĢtır.

AraĢtırmanın evrenini; Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlar, örneklemini; Ankara‟daki özengen (amatör) müzik eğitimi veren 10 kurum oluĢturmaktadır.

Bulgular, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda ortak bir eğitim anlayıĢı ve öğretim programı olmadığı yönünde tespit edilmiĢtir. Ortak bir öğretim programı ve eğitim anlayıĢı olsa bile denetimler sadece yönetim tarafından zaman zaman yapılmaktadır. Yönetim kurumlarda çalıĢacak kiĢileri genellikle mesleki deneyimlerine bakarak almaktadırlar. Fakat bu kurumların ticari kaygı taĢımasından dolayı mesleğinde etkin olmayan lisans öğrencileri de bu kurumlarda öğretmenlik yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Özengen müzik eğitimi, eğitim anlayıĢları, yönetim biçimleri, yönetici, öğrenci.

(6)

ABSTRACT

AN INVESTIGATION ABOUT THE EDUCATION PERCEPTION AND

MANAGEMENT MODELS OF THE AMATEUR MUSIC EDUCATION SUPPLYING INSTITUTIONS IN ANKARA

HANCIOĞLU, Gözdem

Master, Music Education Discipline

Thesis Adviser: Prof.Nevhiz ERCAN

May-2010

By this research, the education perception and management models of the amateur music education supplying institutions in Ankara, have been analyzed.

In the duration of the research, in order to maintain the evaluation types of the education perception and management models of the amateur music education supplying institutions situation determination has been tried to be done. By thinking that amateur music education supplying institutions‟ administrators‟ and the students in the institutions having different ideas about the institutions, different surveys have been conducted to the institutions‟ managers and students to see whether differentiation between the views or not.

The data of the project has been collected by quantitative research techniques. In order to get these data data scanning and survey practice have been done. In order to analyze quantitative data SPSS 15.0 (Statistical Package For Social Sciences) programme has been used.

The general concept of the research is amateur music education supplying institutions in Ankara, the special concept of the research is 10 amateur music education supplying institutions in Ankara.

(7)

The findings have determined that amateur music education supplying institutions do not have common education perception and teaching programme. Even if there are common teaching programme and education perception, controls have been done only by the administration sometimes. Administration maintains the people that will work in their institutions generally depending on the people‟s working experience. However, because of these institutions‟ having economical concerns, the licenced students who are not active in their jobs work as a teacher in these institutions.

Key words: amateur music educationi education perception, management model, administrator, student.

(8)

ĠÇĠNDEKĠLER

JÜRĠ ÜYELERĠNĠN ĠMZA SAYFASI

ÖN SÖZ ...i

ÖZET ... ii

ABSTRACT ... iii

TABLOLAR LĠSTESĠ ... vii

KISALTMALAR LĠSTESĠ ... viii

I. BÖLÜM GĠRĠġ ... 1 1.1 Problem Cümlesi ... 3 1.2 Alt Problemler ... 3 1.3 AraĢtırmanın Amacı ... 4 1.4 AraĢtırmanın Önemi ... 4 1.5. Sınırlılıklar ... 4 1.6 Varsayımlar ... 4 II. BÖLÜM KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 6

2.1. Eğitim ve Sanat Eğitimi ... 6

2.2. Müzik Eğitimi ... 8

2.2.1. Çocuğun GeliĢiminde Olumlu Etkilere Sahip Olabilmesi Ġçin Müzik Eğitiminde Bulunması Gereken Nitelikler ... 11

2.2.2. Müziğin Çocuk GeliĢimindeki Etkileri ... 12

2.2.3. Müziğin Çocuğun Duygusal ve Sosyal GeliĢimine Etkisi ... 13

2.2.4. Müzik Eğitiminin Çocuğun BiliĢsel Becerilerinin GeliĢimine Etkileri ... 14

2.2.5. Müzik Eğitiminin GeliĢmekte Olan Çocuğun Gelecekteki Meslek Seçimine Etkileri ... 15

(9)

III. BÖLÜM YÖNTEM ... 19 3.1. AraĢtırmanın Modeli ... 19 3.2. Evren ve Örneklem ... 20 3.3. Verilerin Toplanması ... 20 3.3.1. Geçerlik ve Güvenirlik ... 21 3.4.Verilerin Çözümlenmesi ... 22 IV. BÖLÜM BULGULAR ve YORUM ... 23

4.1. Öğrenci Anket Sonuçları ... 23

4.2. Yönetici Anket Sonuçları ... 29

V. BÖLÜM SONUÇ ve ÖNERĠLER ... 42 5.1. Sonuç ... 42 5.2. Öneriler ... 43 KAYNAKÇA ... 45 EKLER ... 48

(10)

TABLOLAR LĠSTESĠ

Tablo 3.2.1: ÇalıĢma Evrenini OluĢturan Kurum Sayıları ... 20

Tablo 3.3.1: Güvenilirlik istatistikleri (Reliability Statistics) ... 22

Tablo 4.1.1: Öğrencilerin Hangi Tür Okulda Eğitim Aldıkları Durumu... 23

Tablo 4.1.2: Öğrencilerin Çalgı Çalmasında Ailelerin Rolü Tablosu ... 24

Tablo 4.1.3: Öğrencilerin Ailelerinin Çalgı Çalma Durum Tablosu ... 24

Tablo 4.1.4: Öğrencilerin Çalgıya Yönelmesinde Müzik Öğretmenlerinin Rolü Tablosu25 Tablo 4.1.5:Öğrencilerin Kurumlarını Seçme Neden Tablosu ... 25

Tablo 4.1.6: Öğrencilerin Kurumlarına Devam Etme Süresi Tablosu ... 26

Tablo 4.1.7: Öğrencilerin Tercih Ettikleri Çalgı Tablosu ... 27

Tablo 4.1.8: Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Almadaki Amaç Tablosu ... 27

Tablo 4.1.9: Öğrencilerin Beklentilerinin KarĢılanma Tablosu ... 28

Tablo 4.1.10: Öğrencilerin Öğretmenleri Ġle ĠletiĢim Derecesi Tablosu ... 28

Tablo 4.1.11: Öğrencilerin Kuruma Devam Etme Sebep Tablosu ... 29

Tablo 4.2.1: Yöneticilerin Kurumlarını Açma Önem Sırası Tablosu... 30

Tablo 4.2.2: Kurumların Faaliyet Süresi Tablosu ... 31

Tablo 4.2.3: Kurumlardaki Eğitim Türleri Tablosu ... 32

Tablo 4.2.4: Kurumların Eğitim Yöntemi Tablosu ... 32

Tablo 4.2.5:Çalgı Eğitimi Verilen Dersler Tablosu ... 33

Tablo 4.2.6: Öğretmen Alımında Dikkat Edilen Noktalar Tablosu ... 34

Tablo 4.2.7: Kurumlarda ÇalıĢan Öğretmen Sayıları Tablosu ... 34

Tablo 4.2.8: Öğretmenlerin Eğitim Düzeyleri Tablosu ... 35

Tablo 4.2.9: Öğrencilerin Çalgılara Yönlendirilme Yöntem Listesi Tablosu ... 36

Tablo 4.2.10: Öğretim Programının Nasıl Hazırlandığı Listesi Tablosu ... 36

Tablo 4.2.11: Ders Programlarının Takibi Listesi Tablosu ... 37

Tablo 4.2.12: Kurumlardaki Öğrenci Sayıları Tablosu ... 38

Tablo 4.2.13: Kurumlardaki ÇalıĢma Ortamı Tablosu ... 38

Tablo 4.2.14: Kurumların Gösteri Yapma Sayı Tablosu ... 39

Tablo 4.2.15: Kurumlardaki Derslik Sayı Tablosu ... 40

(11)

KISALTMALAR LĠSTESĠ

MEB: : Milli Eğitim Bakanlığı N : Veri Sayısı

Std s. : Standart Sapma P : Anlamlılık Düzeyi T : t Değeri (t Testi için) A.O (X ) : Aritmetik Ortalama

(12)

1. BÖLÜM

1. GĠRĠġ

Eğitim, bir mühendislik bilimidir. Eğitimin amacı, kültürün ve bilginin yeni kuĢaklara aktarılması; biliĢsel, duyuĢsal ve psiko-motor geliĢme ve baĢarının arttırılması; potansiyel yetenek geliĢiminin ve olgunluğunun sağlanması; kiĢilik geliĢimi ve çevreye uyumunun sağlanmasıdır (Kaplan, 1998:14).

Eğitim, bireyin doğumundan ölümüne kadar devam eden bir olgudur. Eğitim sayesinde bireylerde olumlu geliĢmeler meydana gelir. Bireylerin geliĢimi, toplumun geliĢimini etkiler. Böylelikle bireylerin eğitim yoluyla daha sağlıklı, etkili ve verimli olmaları beklenir.

Ġnsan eğitime gereksinen bir varlıktır. Bireyleri ve toplumları biçimlendirme, yönlendirme, değiĢtirme, dönüĢtürme, geliĢtirme ve yetkinleĢtirmede en etkili süreç eğitimdir. ÇağdaĢ eğitim sanat eğitimi, bilim eğitimi ve teknik eğitim ile bunların birbirleriyle buluĢturan, bağdaĢtıran, birleĢtiren, kaynaĢtıran, tamamlaĢtıran ve bütünleĢtiren felsefe eğitiminin bir bileĢimidir. Bu bağlamda çok yönlü, çok boyutlu bir bütün olan çağdaĢ eğitimin dört ana bileĢeninden birini sanat eğitimi oluĢturur (Uçan 2001:177). Bireylerin kiĢilik geliĢimlerinin sağlıklı olması için sanat eğitimi gereklidir. Sanat eğitimi ile bireylerde güven duygusunun kazanılması ve sosyal yönden geliĢimlerinin sağlanması beklenir. Sanat eğitiminin amacı; sağlıklı, sosyal ve olumlu davranıĢlara sahip bireyler yetiĢtirmektir.

Sağlıklı bir eğitiminin en önemli dallarından biri de müzik eğitimidir. Müzik eğitimi, bireye, kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranıĢlar kazandırma, bireyin müziksel davranıĢlarını kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak değiĢtirme, dönüĢtürme, geliĢtirme ve yetkinleĢtirme sürecidir (Uçan,2001:181). Müzik eğitimi bireylerin olgulaĢmasında önemli bir yer tutar. Ġnsanların doğum öncesinden itibaren var olan duyuĢ yeteneği, müzik eğitimi sayesinde geliĢir ve etkinleĢir.

Ġnsanın doğum öncesinde baĢlayan ve doğumla birlikte belirginleĢen müziksel oluĢumu ile müziğin insan yaĢanımdaki bireysel, toplumsal, kültürel, ekonomik ve özellikle eğitimsel iĢlevleri müzik eğitimini gerekli ve zorunlu kılar. Müzik eğitimi yoluyla bireylerin davranıĢında oluĢan değiĢimler toplumu, toplumdaki değiĢimler de bireyi etkiler. Birey ile doğal, toplumsal ve kültürel çevresi, o arada özellikle müziksel çevresi arasındaki

(13)

iletiĢim ve etkileĢim daha düzenli, daha sağlıklı, daha etkili ve daha verimli olur. Bu nedenledir ki müzik eğitimi herkes için ve özellikle de ilköğretim çağı çocuğu için bir haktır (Uçan,2001:181). Müzik eğitimi; çocukların müziksel beğenilerinin oluĢmasında, sağlam bir ruh ve olumlu bir kiĢilik geliĢtirmelerinde çok önemli bir yer tutar. Bireylerin müzikte biliĢsel, duyuĢsal ve psiko-motor davranıĢlarıyla geliĢmeleri ancak müzik eğitimi ile mümkündür.

Genel müzik eğitimi, “ „insanca yaĢam‟ için gerekli asgari-ortak genel müzik kültürünü kazandırmayı amaçlar.” Özengen ve mesleki müzik eğitiminin temelinde genel müzik eğitimi bulunur. Çünkü genel müzik eğitimi herkese yöneliktir ve zorunludur. Genel müzik eğitimi, özengen ve mesleki müzik eğitiminin temelini oluĢturur ve yönlendirici nitelik taĢır. “Özengen müzik eğitimi, müziğe ya da müziğin belli bir dalına özengence (amatörce) ilgili, istekli ve yatkın olanlara yönelik olup, etkin bir müziksel katılım, zevk ve doyum sağlamak ve bunu olabildiğince sürdürüp geliĢtirmek için gerekli müziksel davranıĢlar kazandırmayı amaçlar.” Mesleki müzik eğitimi ise müziği ya da bir dalını meslek olarak seçen, müziğe belli bir düzeyde yeteneği bulunan kiĢilere yöneliktir ve mesleki müziksel davranıĢları ve birikimi kazandırmayı amaçlar (Uçan,1997:31-32)

Müzik eğitiminin bir baĢka kolu da çalgı eğitimidir. Çalgı eğitimi, insanın kendisini yakından tanıyabilmesi, var olan yeteneklerini anlayabilmesi, eğitim aracılığıyla mevcut becerilerini geliĢtirip, yeni beceriler elde edebilmesi ve bu sayede kendisini gerçekleĢtirebilme Ģansı veren bir uğraĢ olmasından dolayı müzik eğitiminin önemli bir koludur.

Çalgı eğitiminin amacı; bireyi çalgı aracılığıyla müzik alanında yetiĢtirmek ve geliĢtirmektir. “Swanwick‟e göre, müzik öğretimiyle karĢılaĢtırıldığında, çalgı eğitimi, bilgi ve değer verme açısından bakıldığında anlaĢılması nispeten daha kolay görülmektedir. Çalgı eğitiminin genellikle bireysel bir ders konumunda olması, böyle bir görünüme sahip olmasının baĢlıca nedenlerinden biri olarak belirtilebilir” (Büyükkayıkçı, 2004:2)

Türkiye‟de Milli Eğitim‟in sağlamıĢ olduğu müzik eğitimi çalgı bakımından çok tabii olarak yetersizdir. Sınıftaki öğrenci sayılarının fazla olması, ekonomik koĢullar ve bunun gibi sebeplerden dolayı okullarda genel olarak çalgı eğitimi sağlıklı yapılamamaktadır. Bireylerin çalgı eğitimi isteği varsa, okul dıĢında temin etmeleri gerekmektedir. Bu eğitim de özel dersler ile ya da müzik kursları ( dershaneleri) aracılığı

(14)

ile yapılmaktadır. Son yıllarda sayıları artan özengen müzik eğitimi veren kurumların, bireylerin müziksel anlamda geliĢmelerinde büyük önem taĢıdığı düĢünülmektedir.

Çalgı eğitiminde etkili öğrenmenin gerçekleĢmesi için, öğrencinin belli bir öğrenme gücüne sahip olması, öğrenme süreçlerinden bilinçli olarak geçmesi, fiziksel ruhsal ve zihinsel olarak öğrenmeye hazır olması, belli bir beklenti düzeyinin oluĢması, öğretmenin yaptığı önerileri dikkate alması, kendine ve öğretmenine güvenmesi gerekmektedir (ġendurur, 2001:154)

Çalgı eğitimi bireylerin kendilerini ifade edebilmeleri, müziksel beğeni oluĢturmaları, güven duygusu kazanmaları ve mevcut becerilerini geliĢtirmeleri bakımından oldukça önemlidir.

Bu nedenle müzik eğitimi çeĢitleri olan genel müzik eğitimi, özengen müzik eğitimi ve mesleki müzik eğitimi boyutlarıyla düĢünüldüğünde, Ankara‟da özengen (amatör) müzik eğitimi veren kurumların yöneticilerinin ve öğrencilerinin kurumun amaçları ve iĢleyiĢine yönelik görüĢleri önem kazanmaktadır. Bu araĢtırmada, bu görüĢler ele alınmıĢ ve yorumlanmaya çalıĢılmıĢtır.

1.1 Problem Cümlesi

Ankara‟da özengen müzik eğitimi veren kurumların yöneticilerinin ve öğrencilerinin kurumun amaçları ve iĢleyiĢine yönelik görüĢleri nelerdir?

1.2 Alt problemler

1. Özengen müzik eğitimi veren kurum yöneticilerinin, kurumlarındaki planlama ve programlamaların yapılıĢına iliĢkin görüĢleri nelerdir?

2. Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda öğretmen seçimine iliĢkin yönetici görüĢleri nelerdir?

3. Özengen müzik eğitimi alan öğrencilerin, bu kurumlardan beklentileri nelerdir?

4. Özengen müzik eğitimi veren kurum yöneticilerinin, kurumlarındaki eğitime iliĢkin görüĢleri nelerdir?

(15)

1.3 AraĢtırmanın Amacı

Bu araĢtırmanın amacı; özengen müzik eğitimi veren kurumlardaki eğitim anlayıĢları ve yönetim sistemlerini inceleyerek bu kurumların plan ve programlarını, öğretmen seçimlerinin nasıl yapıldığını ve öğrencilerin beklentilerini tespit edebilmektir.

1.4 AraĢtırmanın Önemi

Günümüzde okullarda verilen müzik eğitimi bireylerin ihtiyaçlarını karĢılamamaktadır. Bireyler bu gereksinimlerini özengen (amatör) müzik eğitimi veren kurumlar aracılığıyla karĢılamaktadır. Bu kurumların eğitim anlayıĢlarını, yönetim sistemlerini, planlama ve programlamalarını, öğretmen seçimlerini, bireylerin bu kurumlardan beklentilerini tespit etmek müzik eğitimi yaklaĢımı ve geliĢimi açısından önemlidir.

Bu nedenle özengen müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢlarının, yönetim biçimlerinin, planlama ve programlamalarının, öğretmen seçimlerinin, bireylerin bu kurumlardan beklentilerinin ne olduğunu tespit etmek müzik eğitimi ve yaklaĢımı açısından gereklidir.

AraĢtırma bu konuda yapılan ilk araĢtırma niteliği taĢımasından dolayı, gelecek yıllarda bu ve buna benzer araĢtırmalara bir baĢlangıç olacağından önemli görülmektedir.

1.5 Sınırlılıklar

1. AraĢtırma, Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren 10 kurum yöneticisi ve bu kurumlardan ders alan 100 öğrenci ile sınırlıdır.

2. Bu araĢtırma, Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumların incelenmesi değerlendirmeleriyle sınırlandırılmıĢtır.

1.6 Varsayımlar

1. Bu araĢtırmada; araĢtırma için seçilecek olan amatör müzik eğitimi veren kurumların evreni temsil ettiği,

(16)

2. AraĢtırmada seçilecek olan özengen müzik eğitimi kurumlarının ve bu kurumlarda ders alan bazı öğrencilerin uygulanacak olan testlerde doğru ve güvenilir cevaplar verdiği,

3. Anket ve yüz yüze görüĢme ile değiĢecek yöntemlerinin sonuca objektif yaklaĢımlar sunduğu

4. Örneklem grubunun evreni temsil ettiği,

5. Veri toplama araçlarının geçerli ve güvenilir olduğu temel varsayımlarından hareket edilmiĢtir.

(17)

II. BÖLÜM

KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. Eğitim ve Sanat Eğitimi

Eğitim, bir mühendislik bilimidir. Eğitimin amacı, kültürün ve bilginin yeni kuĢaklara aktarılması; biliĢsel, duyuĢsal ve psiko-motor geliĢme ve baĢarının arttırılması; potansiyel yetenek geliĢiminin ve olgunluğunun sağlanması; kiĢilik geliĢimi ve çevreye uyumunun sağlanmasıdır (Kaplan, 1998:14).

Eğitim, bireyin doğumundan ölümüne kadar devam eden bir olgudur. Eğitim sayesinde bireylerde olumlu geliĢmeler meydana gelir. Bireylerin geliĢimi, toplumun geliĢimini etkiler. Böylelikle bireylerin eğitim yoluyla daha sağlıklı, etkili ve verimli olmaları beklenir.

Ġnsan eğitime gereksinen bir varlıktır. Bireyleri ve toplumları biçimlendirme, yönlendirme, değiĢtirme, dönüĢtürme, geliĢtirme ve yetkinleĢtirmede en etkili süreç eğitimdir. ÇağdaĢ eğitim sanat eğitimi, bilim eğitimi ve teknik eğitim ile bunların birbirleriyle buluĢturan, bağdaĢtıran, birleĢtiren, kaynaĢtıran, tamamlaĢtıran ve bütünleĢtiren felsefe eğitiminin bir bileĢimidir. Bu bağlamda çok yönlü, çok boyutlu bir bütün olan çağdaĢ eğitimin dört ana bileĢeninden birini sanat eğitimi oluĢturur (Uçan 2001:177). Bireylerin kiĢilik geliĢimlerinin sağlıklı olması için sanat eğitimi gereklidir. Sanat eğitimi ile bireylerde güven duygusunun kazanılması ve sosyal yönden geliĢimlerinin sağlanması beklenir. Sanat eğitiminin amacı; sağlıklı, sosyal ve olumlu davranıĢlara sahip bireyler yetiĢtirmektir.

Yalın ve özlü anlatımıyla sanat eğitimi, “bireye, kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli sanatsal davranıĢlar kazandırma” ya da “bireyin sanatsal davranıĢında kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli değiĢiklikler oluĢturma” sürecidir. Bu tanımdan da anlaĢılacağı üzere sanat eğitimi, temelde, bir “estetik davranıĢ kazandırma” ya da bir “estetik davranıĢ değiĢikliği oluĢturma” iĢidir. ÇağdaĢ sanat eğitimi, özü itibariyle, bireylerin ve toplumun içinde yaĢadıkları çevreyle/ortamla çok yönlü, kapsamlı ve yararlı iletiĢim ve etkileĢimde bulunabilmelerini, estetik gereksinimlerini giderebilmelerini (karĢılayabilmelerini), estetik beğenilerini ( zevklerini) geliĢtirebilmelerini, artistik (sanatsal) yaratma/yorumlama güdülerini doyurabilmelerini, kendilerini ifade edip gerçekleĢtirebilmelerini, yaĢamlarını daha anlamlı ve yetkin duruma getirebilmelerini ve

(18)

bu yolda sanattan en iyi biçimde yararlanabilmelerini esas alır. Bu çerçevede bilimin ve tekniğin dolayısıyla bilim eğitimi ve teknik eğitimin destekleyici-kolaylaĢtırıcı, çeĢitlendirici-zenginleĢtirici, tamamlayıcı-bütünleyici iĢlevlerinden yararlanır. (Uçan, 1994:70- 71)

Sanat eğitimi çeĢitli kollara, bölümlere ayrılsa bile bir bütündür. Kullanılan araç-gereç, yöntem ve teknik gibi sebeplerden dolayı farklı adlandırılsa bile; temelde genel, özengen ve mesleki olmak üzere üçe ayrılır. Bu üç temel sanat eğitimi kolunun aralarında benzerlikler olsa bile kendi içinde farklılıklar barındırırlar.

Genel sanat eğitimi, okul, yaĢ, meslek ve bunun gibi nedenlere bakılmaksızın, her seviyede herkese yönelik olmalıdır. Çünkü genel sanat eğitiminin amacı; mutlu, sağlıklı, dengeli ve olumlu bir kiĢiliğe sahip insanlar yetiĢtirmektir. Böylelikle genel sanat eğitimi, bu eğitimi almıĢ kiĢilerde belli bir sanat kültürü kazandırmayı amaçlar.

Genel sanat eğitimi, bireylere temel sanat kültürünü kazandırırken, aynı zamanda çeĢitli sanat araç-gereçleriyle çalıĢma fırsatı da verir. Genel sanat eğitimi, bireylerin sanatı bilinçli olarak görmesine, duymasına, bilmesine ve seçmesine yönelik bir süreç içerisindedir. Yapılan çalıĢmalar ve verilen fırsatlarla da genel sanat eğitimi almıĢ olan bir bireyin sanatsal görgü, ilgi ve yeteneğinin artarak çoğalması ve bunun yanında çeĢitlenmesi beklenir.

Özengen sanat eğitimi, sanata amatörce ilgili ve istekli olan bireylere yöneliktir. Özengen sanat eğitiminin amacı, bireylerin sanata ya da sanatın bir koluna etkin olarak katılımlarını, bu etkinliği sürdürmelerini sağlamak ve olması gereken sanatsal davranıĢları kazandırmaktır. Özengen sanat eğitimi, bireyin isteğine bağlı olarak okullarda seçmeli ders gibi zamanlarda yapılmaktadır. Aynı zamanda sanatla ilgili resmi ya da özel kurumların amatörlere yönelik düzenlemiĢ oldukları kurslar, özel dersler, toplu çalıĢmalar, yarıĢmalar, sergiler gibi etkinliklerle de varlığını sürdürmektedir.

Özengen sanat eğitiminde, daha çok sanatı izleyip görerek/dinleyerek tüketen ya da kullanan kitleler yerine, sanatı herhangi bir parasal ya da maddi karĢılık beklemeksizin, yalnızca zevk ve doyum sağlamak için „yaparak-yaĢayan‟ ve bunu kendisi için adeta bir „yaĢam tarzına‟ dönüĢtüren sanatseverler ve amatör sanatçılar yetiĢtirmeye dönük bir strateji uygulanır. Sanatsal öğrenmenin son derece kalıcı gizli olduğu bu uygulamalarda, bireyin isteği, yatkınlığı ve yeteneği doğrultusunda ve ölçüsünde geliĢerek sanatsal katılımda bulunması ve sanatsal doyum sağlaması esastır (Uçan, 1994: 73)

(19)

Mesleki sanat eğitimi, sanat alanının bir dalını kendine meslek olarak seçen ve sanata belli bir düzeyde ilgili, istekli ve yetenekli olan bireylere yöneliktir. Mesleki sanat eğitimi görmek isteyen bireylerde belli bir yeteneğin mevcut olması gerekmektedir. Mesleki sanat eğitiminin amacı; sanatı yaratan, yorumlayan, araĢtıran, öğreten bireyler yetiĢtirmektir. Bu eğitim boyunca bireylerin ilgi ve yetenekleri olan alanlarda geliĢmesi ve uzmanlaĢması beklenir. Mesleki sanat eğitimi, bu alan için yetiĢtirilmiĢ uzman kiĢiler tarafından sürdürülmektedir.

Genel, özengen ve mesleki sanat eğitimlerinin birbirinden ayrılan çok belirgin çizgileri yoktur. Fakat bazı amaçları bakımından farklılık göstermektedirler. Bu nedenle birbirleri içerisinde bir ortaklık olduğundan söz edilebilir. Sanat eğitiminin bir bütün olarak geliĢmesi için genel, özengen ve mesleki sanat eğitiminin de aynı yönde geliĢmesi gerekmektedir.

Sanat eğitimi verilirken; yaĢ, eğitim düzeyi, meslek gibi ayrımlara bakılmadan yaygınlaĢtırılması beklenir. Ülkemizin kalkınmasında sanatın önemli bir yeri ve iĢlevi vardır. Bu nedenle nitelikli bir sanat eğitiminin sağlanması, ülkemizin kalkınmasında önemli bir rol oynayacaktır.

2.2.Müzik Eğitimi

Sanat eğitiminin en önemli dallarından biri de müzik eğitimidir. Müzik eğitimi, bireye, kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranıĢlar kazandırma, bireyin müziksel davranıĢlarını kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak değiĢtirme, dönüĢtürme, geliĢtirme ve yetkinleĢtirme sürecidir (Uçan,2001:181). Müzik eğitiminin en temel öğesi insandır. Müzik eğitimi; duyarlı bireyler yetiĢtirmeyi, mevcut yeteneklerini geliĢtirmeyi, yaratıcılıklarını ortaya koymalarını sağlamak amacındadır.

Ġnsanın doğum öncesinde baĢlayan ve doğumla birlikte belirginleĢen müziksel oluĢumu ile müziğin insan yaĢamındaki bireysel, toplumsal, kültürel, ekonomik ve özellikle eğitimsel iĢlevleri müzik eğitimini gerekli ve zorunlu kılar. Müzik eğitimi yoluyla bireyin davranıĢında oluĢan değiĢimler toplumu, toplumdaki değiĢimler de bireyi etkiler. Birey ile doğal, toplumsal ve kültürel çevresi, o arada özellikle müziksel çevresi arasındaki iletiĢim ve etkileĢim daha düzenli, daha sağlıklı, daha etkili ve daha verimli olur. Bu nedenle müzik eğitimi herkes için bir haktır (Uçan, 2001:181). Müzik eğitiminin temeli insandır ve müzik eğitimi ile bireylerin; daha sağlıklı, daha duyarlı, daha olumlu, daha

(20)

estetik ve daha yaratıcı olmaları beklenir. Bu nedenle; müzik bireyler için alınması gereken bir eğitimdir.

“Müzik eğitimi temelde, bir müziksel davranıĢ kazandırma, bir müziksel davranıĢ değiĢtirme veya müziksel davranıĢ geliĢtirme sürecidir. Yalın ve özlü anlatımıyla müzik eğitimi bireye kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranıĢlar kazandırma ya da bireyin müziksel davranıĢında kendi yaĢantısı yoluyla amaçlı olarak değiĢiklikler oluĢturma sürecidir.” (Uçan,1997: 30). Müzik eğitimi ile bireyin davranıĢında oluĢan değiĢimler toplumu, toplumdaki değiĢimler ise bireyi etkiler. Toplum ile birey arasında bir döngü söz konusudur. Müzik eğitimi sayesinde, birey ve toplum arasında daha etkili, verimli, nitelikli ve sağlıklı geliĢimler olması beklenir.

Pamir‟e göre müziğin temel eğitimindeki ilk amaç, çocukta müzik sevgisini uyandırmak, hayal dünyasında müzik imgesini geliĢtirmek, ritim duygusunu ve kulak duyarlılığını kesinleĢtirmektir. Çünkü müziği seven çocuk insanı sever, toplumu sever, yaĢamı sever, eĢsiz bir ruh gücü ve zenginliği kazanır. Eflatun‟un da dediği gibi, estetik eğitim, ahlak eğitimini de etkiler. W.Shakespare‟nin Venedik Taciri adlı oyununda “Kendinde müzik olmayan, seslerin tatlı ahenginden heyecan duymayan insan, hinlik ve hırsızlık için yaratılmıĢtır. Onun ruhu geceden daha karanlık, tutkuları cehennemden daha karadır. Böyle bir insana güvenmeyiniz!” diyen sözlerinden de yola çıkarak, insan ruhunu güzelliklerin yüceltebileceğini vurgulamak gerekir. Müzik bir güzellik ve eğitim aracıdır; insanı yumuĢatarak geliĢtirir (Yönetken, 1993).

Müziğin iĢlevleri, özü bakımından estetik temelli olup, bireysel, toplumsal, kültürel, ekonomik, eğitimsel nitelikler taĢır. ĠĢlevlerinin insan yaĢamındaki yeri ve önemi nedeniyledir ki, müzik, insanlık tarihinin en eski çağlarından beri, hem çok etkili bir eğitim aracı, hem de çok önemli bir eğitim alanıdır (Uçan, 1994). Bu nedenle ülkemizdeki müzik eğitiminin niteliği, verimi için bu eğitimi veren kiĢilere büyük görevler düĢmektedir.

Ülkemizdeki müzik eğitimi, temelde; genel, mesleki ve özengen olmak üzere ana türe ayrılmaktadır. Bu üç ana tür birbiriyle her ne ölçüde benzerlik gösterse de birbirinden farklı özelliklere sahiptir.

Genel müzik eğitimi, her seviyede ve her yaĢta zorunlu kılanan bir eğitimdir. Çünkü müzik, her bireyin yaĢantısında olması gereken bir olgudur. Genel müzik eğitimi ile müziğe karĢı daha duyarlı, daha bilinçli, daha kültürlü, daha bilgili bireyler yetiĢtirilmesi beklenir.

(21)

Genel müzik eğitimi, genellikle, okul öncesi eğitimde anaokulu öğretmeni, ilköğretim ilk kademede sınıf öğretmeni tarafından, ilköğretim ikinci kademe ve ortaöğretim kurumlarında müzik öğretmeni tarafından verilmektedir. Daha nitelikli ve verimli bir müzik dersi için her aĢamada bu konuda uzmanlaĢmıĢ kiĢilerin eğitimleri daha etkili olacaktır.

Genel müzik eğitimi üzerinde birçok amaç ve sorumluluk taĢıdığından aynı zamanda genel eğitimin bir parçasıdır.

Mesleki müzik eğitimi, müzik alanının bütününü, bir kolunu ya da dalını, o bütün kol ya da dal ile ilgili bir iĢi meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme eğilimi gösteren, seçme olasılığı bulunan ya da öyle görünen, müziğe belli düzeyde yetenekli kiĢilere yönelik olup, dalın iĢin ya da mesleğin gerektirdiği müziksel davranıĢları ve birikimi kazandırmayı amaçlar. Müzik sanatçılığı eğitimi (bestecilik eğitimi, seslendiricilik/yorumculuk eğitimi), müzikbilimcilik eğitimi, müzik öğretmenliği (eğitimciliği), müzik teknologluğu eğitimi, mesleki müzik eğitiminin baĢlıca dallarını (kollarını) oluĢturur (Uçan:1997:32). Mesleki müzik eğitimi almak isteyen bireylerde, mevcut bir yetenek düzeyi ve kapasitesi olması beklenir. Bu bireylere uygulanan çeĢitli yetenek sınavları ile kurumlara yerleĢtirme iĢlemleri yapılır. Mesleki müzik eğitimi her düzeyde uzman kiĢiler tarafından verilir. Mesleki müzik eğitimi almıĢ olan bireyler müziği yaparak yaĢayarak öğrenirler. Bunun yanında müziği bilinçli, kurallı, planlı, yöntemli olarak seslendiren ve araĢtıran, yorumlayan, yaratan, öğreten bireylerin yetiĢtirilmesi beklenir.

Özengen müzik eğitiminde ise bireylerin müziğe ya da belli bir dalına amatör olarak yönlendirilmesi ve müziksel davranıĢlar kazandırılması beklenir. Özengen müzik eğitimi zorunlu bir eğitim değildir. Herkes yaĢı, mesleği, düzeyi ne olursa olsun bu eğitimden yararlanabilirler. Bireylerin istek, ilgi ve yatkınlıkları ile Ģekillenen bir eğitimdir.

Özengen müzik eğitimi okullarda genellikle seçmeli ders, kulüp dersi, müzik yarıĢmaları gibi yollarla sağlanır. Üniversitelerde ise bireylerin serbest zamanlarını değerlendirmek amacı ile isteğe bağlı olarak yapılır. Tüm yaĢ gruplarını kapsayan eğitim ise, resmi ve özel kuruluĢların amatörlere yönelik olarak düzenledikleri kurslar, özel dersler, toplu dersler, konserler, yarıĢmalar gibi etkinliklerin düzenlenmesiyle yapılır.

(22)

Özengen müzik eğitiminde, daha çok, müziği izleyip dinleyerek tüketen ya da kullanan kitleler yerine, müziği herhangi bir parasal ya da maddi karĢılık beklemeksizin, yalnızca zevk ve doyum sağlamak için yaparak yaĢayan ve bunu adeta kendisi için bir yaĢam tarzına dönüĢtüren müzikseverler ve amatör müzikçiler yetiĢtirmeye dönük bir strateji uygulanır. Müziksel öğrenmenin son derece kalıcı izli olduğu bu tür uygulamalarda, özengen (özenmen) bireyin ilgisi, isteği, yatkınlığı ve yeteneği doğrultusunda ve ölçüsünde geliĢerek etkin katılımda bulunması ve doyum sağlaması esastır (Uçan, 1997: 32)

Genel, mesleki ve özengen müzik eğitimi arasında belirgin benzerlikler vardır. Müzik eğitiminin bu üç ana türünün amaçları doğrultusunda birbirlerinden ayrılan bazı noktaları vardır. Genel müzik eğitimi, mesleki ve özengen müzik eğitiminin temelini oluĢturur.

2.2.1 Çocuğun GeliĢiminde Olumlu Etkilere Sahip Olabilmesi Ġçin Müzik Eğitiminde Bulunması Gereken Nitelikler

Suzuki‟ye göre, çocukların pek çok yeteneğinin kendi yapılarının bir parçası haline gelene dek geliĢtirilmesi gerektiği açıktır. Ancak okullardaki müfredat, öğrenmenin bu temel kuralını göz ardı ederek, bireysel farklılıklarsa hiç düĢünülmeyerek uygulanmaktadır. Çocuklar günlük olarak, sürekli zorluğu artan materyaller öğrenmeye zorlanmakta ve bazıları bu hıza yetiĢemeyerek cesaret kırıklığı yaĢamakta, engellenmiĢ olmaktadırlar(Erman, 2000). Önemli olan bireysel farklılıkların bilincinde olmak ve öğrencileri kendi içlerinde geliĢtirmek ve değerlendirmektir. Bu sayede günümüz öğrencilerinin okula ve müzik dersine olan ilgisizliğinin ve güven eksikliğinin azalmasına olanak sağlayacağı düĢünülmektedir.

Türkiye‟den bir örnek vermek gerekirse, Milli Eğitim Bakanlığı‟nın müzik ders programlarının hedefinin, uygar insan yetiĢtirmede çocuğu ya da genci her yönüyle tamamlamak amacıyla kulağını, sesini, zevkini eğitmek ve ona genel bir müzik kültürü kazandırmakla beraber, müzikal yönden diğerlerinden farklı yeteneklere sahip olan öğrencilerin saptanması ve yönlendirilmesi gibi, baĢtaki hedefi bütünleyen yeni düĢünce ve yaklaĢımları da içermesi gerekir (Tufan, 1992). Bu hedefler tamamlandığında yeteneği, ilgisi ve yatkınlığı olan öğrencilerin de doğru yönde yönlendirilmesi sağlanmıĢ olacaktır

Müziğin temel eğitimindeki ilk amacının çocukta müzik sevgisini uyandırmak olduğu düĢünülmektedir. Hayal dünyasında müzik imgesini geliĢtirmek olması nedeniyle,

(23)

baĢlangıçta derslerin önemli bir bölümü müzikli oyunlarla çocuğun kendini ifade edebileceği ve zevk alabileceği biçimde düzenlenmesi beklenir. Çocukların severek ve kolayca öğrenebileceği, günlük yaĢamında var olan ezgileri içeren kitaplar seçmek çocuklara ulaĢmada daha etkili olacağı düĢünülmektedir. Öğretmenlerin çeĢitli çalgılar (Orff çalgıları gibi) ile öğrenmeyi destekleyici görsel materyaller kullanmaları, öğrencilerin müzik dersine olan ilgilerini arttıracaktır.

Müzik eğitiminde, hayata geçirme, yaĢantıya katma ve güncel olması gerektiği düĢünülen bir niteliktir. Çocuğun günlük yaĢamdan kopuk olmayan Ģarkıları öğrenmesi buna bir örnek oluĢturabileceği gibi, gurup içindeki etkinlikler de önemli bir yaĢantıya katma biçimidir. Bu etkinlikler okulda çeĢitli dinleti sunumları ve bireysel konserler verme ya da izleme biçiminde olabilir.

Ġyi bir müzik eğitimi çocukta mevcut bulunan ilgi, istek ve yatkınlık düzeyine bağlıdır. Yani iyi motive edilmiĢ bir çocuk ya da çocuk gurubu, geliĢim yoluna doğru adımla baĢladığı düĢünülmektedir. Burada, olumlu bir pekiĢtireç olan övgünün de müzik derslerinde yer alması gereken bir konu olduğunu vurgulamak gerekir. Motive edilen ve övülen bir öğrencinin kendine olan güveninin artması beklenmektedir. Bu nedenle her öğrencinin etkin bir Ģekilde müzik eğitimi alması gerektiği düĢünülmektedir.

2.2.2 Müziğin Çocuk GeliĢimindeki Etkileri

Çocukların müziksel geliĢimi, genellikle çocukluk döneminin ilk yıllarından itibaren kendini belli etmeye baĢlar. Bu olgu, çocukta müziksel oluĢum, geliĢim, değiĢim ve biçimleniminin erkenden baĢladığını gösterir. Çocukların yaklaĢık yarısında da 2- 6 yaĢları arasında görülmeye baĢlanan özel müziksel kımıldanmalar, hızlı bir geliĢim içinde biçimlenen bireysel müzik yetenekleri olarak ilk en yüksek noktasına onuncu ve on birinci yaĢlarda eriĢir. Öteki çocuklar ise müziksel eğilim ve özelliklerini, genellikle, ergenlik döneminde belli ederler (Uçan, 1997: 16). Müziksel yeteneği olan çocukların geliĢimi açısından dokuz ve on iki yaĢları arasının çok önemli olduğu düĢünülmektedir. Müziksel geliĢimde çocukların yaĢları küçüldükçe benzerlikler, yaĢ büyüdükçe farklılıklar olması beklenir. Bu sebeple, müzik eğitimi çocuklara yönelik olarak yaĢ farklılıkları göz önüne alınarak yapılmasının gerekliliği düĢünülmektedir.

(24)

Müziğin, çocuğun yaĢamındaki önemi, çocuk yaĢamının değiĢik boyutlarındaki çok yönlü iĢlevlerinden kaynaklanmaktadır. Bunlar;

Çocukların müzikle oynayıp, müzik yoluyla kendilerini ifade etmeleri, duygularını anlatmaları; böylece beden, zihin, dil, duygu geliĢimlerini sağlıklı olarak sürdürebilmeleri için müziksel uyarılma ve tepkide bulunma biçimlerini kapsayan müziğin bireysel iĢlevleri.

Çocukların, ailede, sokakta ve okulda, kısacası, içinde bulundukları sosyal çevreleriyle etkileĢimde müziği bir araç olarak kullanmasını kapsayan müziğin toplumsal iĢlevleri.

Çocukların, müzik yoluyla, kendi kültürlerini tanımaları, öğrenmeleri ve geliĢtirmeleri; baĢka kültürleri tanımaları ve öğrenmeleri; bu yolla Türk kültür hayatına katkıda bulunmalarını sağlayan müziğin kültürel iĢlevleri. Çocukların, sağlıklı bir geliĢim sürdürmeleri, etkin ve etkili öğrenme yaĢantıları kazanmaları için müziksel öğrenme-öğretme etkinliklerini ve bunlara iliĢkin düzenlemeleri kapsayan müziğin eğitimsel iĢlevleridir (Uçan,1994)

Çocukların müziksel geliĢimi, çevreni etkileĢiminin bir ürünü olduğundan; süreklilik, farklılık ve bir bütünlük gösterdiği düĢünülmektedir. Her çocuğun sahip olduğu bireysel farklılıklar, kalıtsal özellikler ve çevrenin etkisi çocukların müziksel geliĢimini etkilemektedir.

2.2.3.Müziğin, Çocuğun Duygusal ve Sosyal GeliĢimine Etkisi

Ġnsan biyopsiĢik özelliklerle donanık bir varlık olarak doğal, toplumsal ve kültürel öğelerden oluĢan bir çevre içine doğar. Bu öğelerle birlikte, yan yana ve iç içe yaĢar; onlarla etkileĢimde bulunur. Bu etkileĢim sürecinde insan biyopsiĢik özelliklerini koruyup yeni özellikler kazanır. Bu kazanımlarla birlikte insan biyopsiĢik, toplumsal ve kültürel bir varlık haline gelir (Uçan, 2001:177). Ġnsanın kendini tanıması ve çevresiyle olan uyum süreci küçük yaĢlarda baĢlamaktadır. Bu süreç içerisinde toplumun ve çevre koĢullarının önemli bir yer tuttuğu düĢünülmektedir.

Çocuklara müzik öğretimini verenlerin raporları, diğer birçok faydayı müzik öğretimi ile iliĢkilendirmektedir. Duke, Flowers ve Wolf (1997), ailelerin ve piyano

(25)

eğitmenlerinin, piyano öğretiminin çocukların “disiplin, adaptasyon, rahatlama yeteneği, özgüven, sorumluluk, kiĢisel düĢünce” gibi kiĢilik özelliklerinin geliĢiminde etkili olduğuna ve öğrencinin yaĢamdan aldığı zevki arttırdığına inandıklarını bulmuĢlardır. Piyanistin kiĢilik özellikleri üzerine yapılan ender araĢtırmalar (Kemp, 1996) bu inanıĢların deneysel kanıtlarla desteklenebilirliğini öne sürmeyi mümkün kılmaktadır. Spychiger‟in araĢtırmasına ve “ Mozart IQ ArtıĢı Sağlar” adlı çalıĢmanın sonuçlarına dayanılarak Ģunlar söylenebilir: Daha fazla müzik eğitimi alan çocuklar, öğretmenleri ile daha iĢbirlikçi ve arkadaĢları ile daha dostça iliĢkiler içindedirler. Ayrıca, çocuklar birlikte müzik yaparlar ve Ģarkı söylerlerse, birbirlerini dinlemeyi daha kolay öğrenirler. Çünkü rekabetçi davranıĢlar müzik yapmakla uyuĢmamaktadır. (Edwards, 1997)

Her çocuğun, özellikle kendisini en iyi ifade edebileceği müziksel etkinlik türünde gurupla çalıĢması onun sosyalleĢmesinde çok önemli bir yere sahiptir. Örneğin, gurupla söyleme, uyum becerisini geliĢtireceği, birlikte iĢ yapabilme alıĢkanlığı kazanacağı türden bir etkinliktir. Böylelikle çocuk grupta aldığı görevi yerine getirme sorumluluğu edinirken, bireysel yeteneklerinin de farkına varacaktır. Bu durum ile çocuk duygusal ve sosyal yönden daha uyumlu, dengeli, güvenli ve sağlıklı bir geliĢim sürdürebilmektedir.

2.2.4. Müzik Eğitiminin Çocuğun BiliĢsel Becerilerinin GeliĢimine Etkileri “Müzik” ile “beynin erken geliĢimi” arasında önemli bir bağlantı vardır. Bu geliĢme okulların müzik programlarında sınırlamaya gitmeleri ile ortaya çıkmıĢtır. Ġnsanlar çocuklarının piyano dersi almaya baĢlamasını isterken, neden bahsettiklerini bilmekte ama çok daha erken baĢlamaları gerektiğini bilmemektedir. ÇalıĢmalar, erken müzik eğitiminin özellikle de piyano derslerinin gerçekten de çocukların beyinlerindeki iĢlem merkezlerini geliĢtirdiğini göstermiĢtir (Beachwood, 1997). Müzik eğitimine kadar erken baĢlanırsa, çocukların biliĢsel becerilerinin o derecede artacağı düĢünülmektedir. Yapılan araĢtırmalar sonucu erken yaĢta verilen müzik eğitimi ve müzik eğitiminin bir dalı olan çalgı eğitimi ile çocukların beyinlerindeki iĢlem merkezinde önemli geliĢimler olduğu gözlenmiĢtir.

Irvine, California Üniversitesi araĢtırmacılarından Frances Roucher ve Gordon Shaw 1993‟te okul öncesi çocuklar üzerinde yaptıkları araĢtırmalarda, 3- 5 yaĢ arası çocukların 6 aylık piyano dersinden sonra, matematik ve diğer bilimler açısından çok önem taĢıyan uzaysal algılama testlerinde ve bulmacalarda heyecan verici geliĢmeler gösterdiklerini saptamıĢlardır. AraĢtırmacılar, müzik eğitiminin beyindeki yeni ve sürekli

(26)

bağlantılar oluĢumunu canlandırdığına inanmaktadırlar. (Beachwood,1997)Konusunda kendinden önceki bulgulara dayanan bir baĢka araĢtırmaya göre Mozart Etkisi, tempo ve tonun etkisi ile, uyarılma düzeyinde ve duygu durumda oluĢan değiĢikliklerin sonucunda oluĢmaktadır. Bu etki, zamana göre de değiĢiklik göstermektedir: 10 Dakika dinlemenin kısa dönemli etkisi varken, uzun bir zaman düzenli olarak dağılan müzik eğitiminin uzun dönemli etkisi oluĢmaktadır (Husain, Thompson, Glenn, 2002).

2.2.5. Müzik Eğitiminin GeliĢmekte Olan Çocuğun Gelecekteki Meslek Seçimine Etkileri

Çocukla iletiĢim kurmaya çalıĢan yetiĢkinlerin, onlara yönelttikleri ilk sorulardan biri, "Büyüyünce ne olacaksın?” sorusudur. Ne kadar küçük olursa olsun, her çocuğun böyle bir soruyu, bir meslek adı vererek cevapladığı görülür. Çocuğun hayallerinde oluĢan ve oyunlarına yansıyan bu meslek heveslerinin gerçekle bağlantısı çok zayıftır. Çocuk, meslek hedeflerini ifade ederken ne yeteneklerini, ne de mali imkanlarını dikkate alması gerektiğinin farkındadır. O, sadece imrendiği insanlara benzeme çabasındadır ve mesleği bunun bir aracı olarak görür. YaĢı ilerledikçe, eğitim hayatının her aĢamasında yapıp ettiklerini ve bunlardan elde ettiği sonuçları değerlendirerek, bunların meslek hedefleri ile bağlantısını kurmaya çalıĢır ve bunu çok kez bilinçsiz yapar (ÜNALAN, 2001). Çocuğun meslek seçimi küçük yaĢlardan itibaren baĢladığı için çevresinde örnek aldığı kiĢinin ve bu kiĢi ile yapmıĢ oluğu etkileĢim çok önemlidir.

Meslek seçiminde dikkate alınması gereken yeteneklerden “Soyut DüĢünebilme”, “Küçük yaĢlarda kendini belli eden sanatsal yetenekler, etkin bir ön eğitimle fark edilerek değerlendirilebilir ve yönlendirilebilir. Çocukların yeteneklerini tanımak ve ortaya çıkarmak için yapılabilinecek çeĢitli yöntemler vardır. Örneğin, küçük yaĢlardaki çocuğun eğitiminde ilgi alanları göz önüne alınmalıdır. Hangi konuları, dersleri, çalıĢmaları daha çabuk ve kolay öğrendikleri düĢünülebilir. Böylelikle çocukların yetenekleri konusunda fikir edinilebilir. Bu tür yöntemlerle, müziğe yetenekli olan öğrenciler küçük yaĢta keĢfedilebilinecek ve yönlendirilmesine yardımcı olunacaktır.El- Parmak Becerisi”, “Göz-El ĠĢbirliği”, “Kas Koordinasyonu” ve “Yaratıcılık” güzel sanatlar alanının ve özellikle müzik dalının gerektirdiği becerilerdendir (ÜNALAN, 2001).

Ġnsanların yaĢantısında vazgeçilmez bir yere sahip olan müzik, Uçan (1997, s. 10) tarafından “duygu, düĢünce, tasarım ve izlenimleri, belirli bir amaç ve yöntemle, belirli bir

(27)

güzellik anlayıĢına göre birleĢtirilmiĢ seslerle iĢleyip anlatan estetik bir bütündür” biçiminde tarif edilmiĢtir. Ġnsan hayatında müzik, eğitim alanı ve aracıdır. Eğitim alanı olarak müzik, insanın hem zihinsel, hem duyuĢsal, hem de kas yönünden bir bütün olarak geliĢimini sağlayıcı bir özelliğe sahiptir.

“Antik çağdan bu yana düĢünürler, doktorlar, psikiyatrlar, psikologlar ve eğitimciler, bireyin zihinsel ve fiziksel geliĢiminde müziğin önemli yeri olduğunu, eğitim ve tedavi açısından da büyük değer taĢıdığını savunmuĢlardır. W. Horward‟ın dediği gibi “müziksel bir etkinlik davranıĢlarımız üzerine ani bir etki yaratmaktadır” (Yavuzer, 1996:220)

Meslek sadece para kazanma aracı değildir. Meslek, her Ģeyden önce yetenekleri kullanma, kendini gerçekleĢtirme ve geliĢtirme yoludur ve bir insanın günlük hayatının üçte birini oluĢturmaktadır. Seçilen meslek kiĢinin ilgi ve yeteneklerine uygunsa ve kiĢi iĢiyle uğraĢırken doyuma ulaĢıyorsa, hem en üstün verim, hem de mutluluk gerçekleĢir. Buna göre, hayatta mutluluğu kazanabilmenin en önemli Ģartı, kendimize uygun bir meslekte bulunmamızdır. YanlıĢ yerde bulunan insanın doğru iĢler yapması beklenemez (ÜNALAN, 2001). Aynı zamanda sağlıklı kiĢilik geliĢimi için de sahip olduğu mesleğini sevmesi ve sahiplenmesi gereklidir. Birey mesleğine isteği ve yeteneği doğrultusunda sahip olmuĢsa yaptığı iĢten zevk alması ve baĢarılı olması beklenir.

2.2.6. Müzik Eğitiminin Boyutları ve Çalgı Eğitimi

Bireylerin eğitimsel sürecinde de müzik önemli yer tutmakta, duyuĢsal ve biliĢsel yönden geliĢtirmektedir. Doğumdan itibaren insanlar duyuĢ yeteneği kazanmakta, çevrede var olan sesleri belleğine yerleĢtirmektedir. Müzik, özellikle ilköğretim döneminde çocuklara bilimsel olarak kazandırılmalı ve duygu dünyalarına düzenli olarak yerleĢtirilmelidir.

Müzik eğitimi ülkemizde genel-özengen-mesleki olmak üzere üç Ģekilde yürütülmektedir. Müzik eğitimi, temelde, genel müzik eğitimi, mesleki müzik eğitimi ve özengen (amatör) müzik eğitimi olmak üzere üç ana kola ayrılarak gerçekleĢtirilir.

(28)

Müzik eğitiminin boyutları, ses eğitimi, müziksel iĢitme eğitimi, müzik beğenisi eğitimi, yaratıcılık eğitimi ve çalgı çalma eğitimi olarak ele alınmaktadır (BĠLEN, 1995).

Çalgı eğitimi, müzik eğitiminin diğer boyutlarıyla, özellikle iĢitme eğitimiyle bağlantılı olarak ele alınabilir. Çalgı eğitiminin iĢitme eğitimiyle paralel olarak yürütülmesi birçok açıdan önem taĢımaktadır. Çalgı eğitiminde öğrenci, öncelikle dinlemeyi öğrenmelidir. Byo, çalgı öğrencileri için dinlemenin öneminden bahsetmekte ve müzik yapmanın en önemli Ģartının öncelikle dinlemeyi öğrenmek olduğunu belirtmektedir (Byo, 1990). Toplu olarak ya da bireysel olarak müzik yaparken öğrenci, önce kendi çalgısını, daha sonra kendisine eĢlik eden ya da birlikte müzik yaptığı diğer çalgıcıları dinlemelidir. Öğrenciler çalgılarını çalarken aktif çalıcılar oldukları gibi aynı zamanda aktif dinleyiciler de olmalıdırlar. Çünkü dinlemek öğrenmenin temelini oluĢturur. Özellikle çalgı eğitiminde olumlu bir geliĢim için dinlemenin yeri çok ayrıdır.

Çalgı eğitimi, insanın kendisini yakından tanıyabilmesi, var olan yeteneklerini anlayabilmesi, eğitim aracılığıyla mevcut becerilerini geliĢtirip, yeni beceriler elde edebilmesi ve bu sayede kendisini gerçekleĢtirebilme Ģansı veren bir uğraĢ olmasından dolayı müzik eğitiminin önemli bir koludur.

“Swanwick‟e (1984:142) göre, müzik öğretimiyle karĢılaĢtırıldığında, çalgı eğitimi, bilgi ve değer verme açısından bakıldığında anlaĢılması nispeten daha kolay görülmektedir. Çalgı eğitiminin genellikle bireysel ders konumunda olması, böyle bir görünüme sahip olmasının baĢlıca nedenlerinden biri olarak belirtilebilir” (Büyükkayıkçı, 2004:2).

Çalgı eğitimi alan öğrenciler, çalgı çalma becerisini kazanmakla beraber, toplu müzik yapma becerilerini geliĢtirerek, beğenileri ve sosyal yönleri de geliĢerek birey olarak kendilerini daha iyi ifade edebilmektedirler (Özay, 2005:3).

Çalgı eğitiminde etkili öğrenmenin gerçekleĢmesi için, öğrencinin belli bir öğrenme gücüne sahip olması, öğrenme süreçlerinden bilinçli olarak geçmesi, fiziksel ruhsal ve zihinsel olarak öğrenmeye hazır olması, belli bir beklenti düzeyinin oluĢması, öğretmenin yaptığı önerileri dikkate alması, kendine ve öğretmenine güvenmesi gerekmektedir (ġendurur, 2001:154).

Müzik eğitiminin hangi türünde olursa olsun, çalgı eğitimi öğrencinin kendini özgürce ifade etmesi ve bir Ģeyi baĢarıyor olması gibi psikolojik gereksinimlerini karĢılar. Bu öğrencinin daha sonraki yaĢamını olumlu bir Ģekilde etkileyecektir. Çalgı eğitimiyle

(29)

öğrenciler yaĢamları içerisinde iyi ile kötüyü, güzel ile çirkini ayırt edip, özgüvenli bir Ģekilde karar verme yetisi kazanacaklardır.

Milli Eğitimin sağlamıĢ olduğu müzik eğitimi çalgı bakımından çok tabii olarak yetersizdir. Bireylerin çalgı eğitimi isteği varsa, okul dıĢında temin etmeleri gerekmektedir. Bu eğitim de özel dersler ile ya da müzik kursları ( dershaneleri) aracılığı ile yapılmaktadır.

Son yıllarda sayıları giderek artan müzik dershaneleri, çalgı eğitiminde olan açığın belli bir bölümünü gidermektedir. Bu dershanelerden bazıları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylı olup, bazı dershaneler de yurtdıĢındaki müzik akademileri ile anlaĢmalı olup öğrenci yetiĢtirmektedir ( Ġngiliz Royal Müzik Akademisi gibi). Yapılan araĢtırmalar sonucu, MEB onaylı bu dershaneler güvenilirlik düĢüncesi ile daha çok tercih edilmektedir.

Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda ağırlıklı olarak sırasıyla; çocuklar, gençler ve 25 yaĢ üstü yetiĢkinler ders almaktadır. Özellikle 7- 12 yaĢ grubundaki çocuklarda çalgı eğitiminin temeli olarak düĢünülen piyano dersi daha çok tercih edilmektedir. 12- 18 yaĢ arasındaki gençler ise çoğunlukla çağımızın en popüler çalgısı olan gitarı tercih etmektedirler.

Yapılan araĢtırmalar sonucu eğitim programlarının genellikle öğretmenler tarafından hazırlanıldığı görülmektedir. Yapılan ve iĢlenen bu müfredatlar dershane yönetimi tarafından kontrol edilmektedir. Ortak bir çalgı eğitimi programının olmaması dershaneler arasında, hatta aynı dershanedeki öğretmenler arasında bile farklılıklara sebep olmaktadır.

Dershanelerde görev alan elemanlarını, konservatuar öğretmeni, müzik öğretmeni olduğu gibi çok sayıda henüz mesleğini eline almamıĢ müzik bölümü öğrencileri oluĢturmaktadır. Bunun en büyük nedeni de ekonomik koĢullardır. Ticari kaygı taĢıyan bu kurumlar daha ekonomik olması sebebiyle müzik bölümlerinde okuyan öğrencileri tercih etmektedir. Mesleğinde etkin olmayan bu kiĢiler tarafından verilen derslerin niteliği de tartıĢılmalıdır.

Bu kurumların müzik bölümlerine öğrenci yetiĢtirdiği ve çok büyük kitlelere hitap ettiği için belli bir denetlemeden geçmesi gerektiği düĢünülmektedir.

(30)

III. BÖLÜM 3. YÖNTEM

Bu bölümde yönteme iliĢkin araĢtırma modeli, araĢtırma evren ve örneklemi, veri toplama yöntemleri, verilerin çözümü ve yorumlanması kısımları açıklanmıĢtır.

3.1 AraĢtırma Modeli

AraĢtırma, Ankara‟daki özengen (amatör) müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢlarına ve yönetim biçimlerine iliĢkin durum saptaması olup, bir tarama modeli çerçevesinde gerçekleĢtirilmiĢtir. Veriler “belgesel tarama”, “öğrenci anketi” ve “yönetici anketi” ile elde edilmiĢ, verilerin iĢlenmesi ve çözümlenmesi ise betimsel istatistik teknikleri ile yapılmıĢ ve istatistiksel karĢılaĢtırmaya dayalı betimsel bir araĢtırmadır.

AraĢtırma, özengen müzik eğitimi veren kurumların yöneticilerinin ve bu kurumlarda ders alan öğrencilerin yönetim biçimleri ve eğitim anlayıĢlarını iki gruba da sorarak saptamak, kiĢilerin yönetim biçimleri ve eğitim anlayıĢlarını algılama durumlarını karĢılaĢtırmak için hazırlanmıĢtır. Bu doğrultuda araĢtırmanın uygun yöntem ve tekniklere dayalı bir modele oturması için öncelikle konuyla ilgili literatür taranmıĢtır.

Yöneticilerin ve öğrencilerin kurumun amaçları ve iĢleyiĢine yönelik durumlarını belirlemek de, gözlemsel olarak kısmen yapılacağı için anket yöntemi ile daha somut bir biçimde değerlendirme yapılabileceği düĢünülmüĢtür.

Anket yönteminin en kuvvetli yönü, uygun durumlarda, geniĢ bir gruptan, çok miktarda veriyi, kısa zamanda toplama olanağı yaratmasıdır. Bir baĢka kuvvetli yönü de, anket sorularının, herkese aynı Ģekilde sunularak bir örneğinin saklanabilmesidir. Özellikle kapalı uçlu sorularla yapılan anketlerde, cevapların belli sınırlar içinde toplanabilmesi mümkündür. GörüĢmeye oranla, gizlilik garantisi daha inandırıcıdır. Kaynak kiĢiye cevaplamak için uygun bir süre verir ( Karasar, 2003, 182).

Anket yoluyla hem geniĢ kitlelere ulaĢarak araĢtırmayı büyük gruplara dayamak olasılığı olduğu gibi bunu, gerek para ve gerekse zaman ve enerji bakımından en az bir masrafla yapma olanağı da vardır. Anketin imzasız da doldurulup iadesinin mümkün olabileceği düĢünülecek olursa objektifliğinin oldukça yüksek olduğu varsayılabilir. Anket üzerinde sorular yazılı olduğundan ve bunlara cevap verecek bireyin cevaplarını tekrar tekrar kontrol etmesi mümkün olduğundan, cevaplarının görüĢme tekniğine oranla daha

(31)

doğru olduğu kabul edilebilir. Anketler tam ĢekillenmiĢ olduklarından cevapların karĢılaĢtırılabilmesine olanak tanır. ( Kaptan, 1973, 235).

3.2 Evren ve Örneklem

AraĢtırmanın genel evreni Ankara‟da hizmet veren 100 özengen müzik eğitimi kurumu yöneticileri ve öğrencileri oluĢturmaktadır. ÇalıĢma evrenini, Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren 10 kurum yöneticisi ve öğrencileri oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın örneklemini ise bu on kurumun yöneticilerinin tümü ve bu on kurumdan random yoluyla seçilmiĢ onar öğrenciden oluĢan toplam yüz öğrenci oluĢturmaktadır.

Tablo 3.2.1 ÇalıĢma Evrenini OluĢturan Yönetici ve Öğrenci Sayıları

Yönetici Sayısı 10

Öğrenci Sayısı 100

3.3 Verilerin Toplanması

AraĢtırma verileri, çalıĢma evrenindeki özengen müzik eğitimi veren kurumların yöneticilerine ve öğrencilerine uygulanmıĢ ve bu kurumların eğitim anlayıĢları ve yönetim biçimleri anket sonuçlarına göre toplanmıĢtır.

Özengen müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢlarını ve yönetim biçimlerini belirlemede, kiĢilerin gözle görülebilen ya da görülemeyen davranıĢlarını ortaya çıkarıcı soru biçimlerinden oluĢan “yönetici ve öğrenci anketi” kullanılmıĢtır. Söz konusu anket formu Ek‟de verilmiĢtir.

Anket (bilgi toplama formu) hazırlanırken alanla ilgili kiĢilerin görüĢlerine baĢvurulmuĢ ve yapılan öneriler dikkate alınıp, uzman görüĢüne göre elde edilen sonuçlar değerlendirilerek bilgi toplama formlarına son Ģekli verilmiĢtir.

Bilgi toplama formunun ilk sayfasında araĢtırma konusuyla ilgili kısa bir açıklamada bulunulmuĢtur. Ayrıca, bilgi toplama formunun nasıl cevaplandırılacağına iliĢkin bir açıklamaya da yer verilmiĢtir. Bilgi toplama formunu dolduranların, araĢtırma konusuyla ilgili görüĢlerini saptamak amacıyla, yöneticilere 16 anket sorusu, öğrencilere 11 anket sorusu olmak üzere çoktan seçmeli, açık uçlu ve doldurmalı sorular hazırlanmıĢtır.

(32)

3.3.1 Geçerlik ve Güvenirlik

“Genel anlamda “geçerlik” araĢtırma sonuçlarının doğruluğunu konu edinir. DıĢ geçerlik, elde edilen sonuçların benzer gruplara ya da ortamlara aktarabilirliğine, içgeçerlik ise araĢtırma sonuçlarına ulaĢırken izlenen sürecin çalıĢılan gerçekliği ortaya çıkarmadaki yeterliğine iliĢkindir.”( Yıldırım ve ġimĢek, 2006, s. 255)

AraĢtırma örneklemindeki özengen müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢları ve yönetim biçimlerini belirlemek amacıyla, araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen anket formu kullanılmıĢtır.

“Özengen müzik eğitimi veren kurumların eğitim anlayıĢları ve yönetim biçimlerini üzerine genel bir inceleme anket formu”nun geliĢtirilmesine baĢlamadan önce konu ile ilgili araĢtırmalar taranmıĢ ve sözlü sözsüz iletiĢimle ilgili tutum ölçekleri ve anketler incelenmiĢtir. Sonuçların iki yönlü olması için yöneticiye farklı, bu kurumlarda ders alan öğrencilere farklı anket sorularından oluĢmak üzere iki ayrı anket hazırlanmıĢtır.

Bu ölçeğin geçerlik çalıĢmasının içeriğinde, kapsam ve yapı geçerliğine bakılarak, bu çerçevede ölçekte yer alan maddelerin sayı ve nitelikçe yeterli olup olmadığı uzman görüĢleri alınarak belirlenmiĢtir. OluĢturulan anket Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren 10 farklı kuruma uygulanmıĢtır. Yönetici anketleri bu belirlenen 10 kurumun yöneticilerine, öğrenci anketleri ise bu kurumlarda eğitim alan 10‟ar kiĢilik gruplarla toplam 100 kiĢiye uygulanmıĢtır.

“Güvenirlik ise aynı Ģeyin bağımsız ölçümleri arasındaki kararlılıktır; aynı süreçlerin izlenmesi ve aynı ölçütlerin kullanılması ile aynı sonuçların alınmasıdır; ölçmenin tesadüfî yanılgılardan arınık olmasıdır” (Karasar, 2007, s. 151). Anket formunun nasıl hazırlandığı, hazırlanan formun nasıl uygulandığı, verilerin nasıl kaydedildiği, nasıl analiz edildiği, veriler sonucunda elde edilen bulguların nasıl yorumlandığı ayrıntılı bir biçimde anlatılmıĢtır.

Bu aĢamada yapılan iĢlemler aĢağıda sırlanmıĢtır: - Faktör Analizi

- Madde toplam korelasyonlarını kullanarak testin güvenirliği - Cronbach Alpha analizi kullanarak testin güvenirliği

(33)

Ölçme aracının güvenirli katsayısı Tablo 3.3.2‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 3.3.1: Güvenilirlik istatistikleri (Reliability Statistics)

Cronbach's Alpha N of Items

,950 21

Bu analizlerin sonuçlarına iliĢkin değerlendirmeler aĢağıdaki gibidir. Değerlendirmelere göre faktör analizi için uygun, alfa değeri oldukça yüksek, madde değerleri yeterli olarak geçerliliği ve güvenirliği tespit edilmiĢtir.

3.4. Verilerin Çözümlenmesi

Bu araĢtırmada, toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistik teknikleri olarak; “yüzde ve oran”dan yararlanılmıĢtır.

Verilerin iĢlenmesi bilgisayar ortamında gerçekleĢtirilmiĢtir.

Bulgular önce tablolar halinde gösterilmiĢ, ardından sözel olarak ifade edilmiĢ, bulgulardan çıkan sonuçlar özetlenmiĢ, anlamlı fark bulunan davranıĢlar tartıĢılmıĢ ve çeĢitli önerilerde bulunulmuĢtur.

(34)

IV. BÖLÜM

4. BULGULAR ve YORUMLAR

AraĢtırmanın bu bölümünde toplanan nicel verilerin istatistiksel analizi ile elde edilen bulgular ve bu bulgulara iliĢkin yorumlara yer verilmiĢtir. Bulgular, araĢtırmanın alt problemlerine göre sıralanmıĢtır. Verilerden elde edilen her bulgunun tablosu ayrı ayrı oluĢturulmuĢ ve her tablonun altında açıklamalara ve yorumlara yer verilmiĢtir.

Öğrenci anket sonuçları Ģu Ģekilde açıklanmıĢtır: 4.1 Öğrenci Anket Sonuçları

4.1.1Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda ders alan öğrenciler hangi tür okullarda okumaktadır?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin hangi tür okullarda okuduklarının ortalama istatistikleri hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.1‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.1.1: Öğrencilerin Hangi Tür Okulda Eğitim Aldıkları Durumu

n %

Okulda öğrenciyseniz hangi türde okulda okumaktasınız?

Ġlköğretim devlet okulu 12 12,0 Ġlköğretim özel okul 19 19,0 Lise devlet okulu 13 13,0 Lise özel okul 30 30,0 Üniversite devlet okulu 13 13,0 Üniversite özel okul 12 12,0

Diğer 1 1,0

Toplam 100 100,0

Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda öğrencilerin %12‟sini ilköğretim devlet okulu, %19‟unu özel ilköğretim okulu, %13‟ünü devlet lisesi, %30‟unu özel lise, %13‟ünü devlet üniversitesi, %12‟sini özel üniversite, %1‟ini de çalıĢan ya da diğer okullarda okuyan öğrenciler oluĢturmaktadır. Yapılan araĢtırmalar sonucunda, ekonomik koĢulların bu tür kurumlarda eğitim alma oranı ile doğru orantılı olduğu saptanmıĢtır.

(35)

4.1.2 Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin, çalgı eğitimi almalarında ailelerinin rolü nedir?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda çalgı eğitimi alan öğrencilerin ailelerinin ne kadar rolü olduğu hususunda ortalama istatistikler hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.2‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.1.2: Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Almasında Ailelerin Rolü Tablosu

n %

Çalgı eğitimi almanızda ailenizin

rolü oldu mu? Hiç Kısmen 19 47 19,0 47,0

Çok 34 34,0

Toplam 100 100,0

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin çalgı eğitimi almalarında ailelerin %19‟unun rolü olamamakla birlikte, %47‟si kısmen, %34‟ünün ise etkili olarak rolü olmuĢtur. Amatör müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin genelini ailelerinin yönlendirdiğini söylemek mümkündür.

4.1.3 Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin ailelerinde enstrüman çalan başka birey var mı?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin ailelerinde enstrüman çalan baĢka birey olup olmadığı hususunda ortalama istatistikler hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.3‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.1.3: Öğrencilerin Ailelerinin Çalgı Çalma Durum Tablosu

n %

Ailenizde enstrüman çalan baĢka bir kimse var mı?

Yok 59 59,0

Var 41 41,0

Toplam 100 100,0

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda ders alan öğrencilerin ailelerinin %59‟unda enstrüman çalan kimse yokken, %41‟inde enstrüman çalan bireyler vardır.

(36)

4.1.4 Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin çalgıya yönelmesinde müzik öğretmenlerinin rolü nedir?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin bir çalgıya yönelmesinde müzik öğretmenlerinin ne kadar rolü olduğu hususunda ortalama istatistikler hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.4‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.1.4: Ankara’daki Özengen Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Öğrencilerin Çalgıya Yönelmesinde Müzik Öğretmenlerinin Rolü Tablosu

n %

Bir çalgıya yönelmenizde müzik öğretmeninizin etkisi oldu mu?

Hiç olmadı 38 38,0 Kısmen oldu 29 29,0

Çok oldu 33 33,0

Toplam 100 100,0

Okullardaki müzik öğretmenlerinin %38‟i öğrencilerin bir çalgıya yönelmesi konusunda etkili olmazken, %29‟u kısmen, %33‟ü ise çok etkili olmuĢtur. AraĢtırma örneklemine alınan ve anket uygulanan 100 öğrenciden 33 tanesinin bir çalgıya yönelmesinde öğretmenlerinin rolü olduğunu belirtmeleri, okul öğretmenlerinin ne kadar önemli olduğu konusunda fikir vermektedir.

4.1.5 Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin kurumlarını seçme nedenleri nedir?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin kurumlarını seçme nedenlerinin ne olduğu hususunda ortalama istatistikler hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.5‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.1.5:Öğrencilerin Kurumlarını Seçme Nedenlerinin Tablosu

n %

Çalgı eğitimi aldığınız bu dershaneyi seçme nedeniniz aĢağıdakilerden hangisidir?

Eğitim kalitesi 42 42,0 Tanıdık tavsiyesi 17 17,0 Eve yakın oluĢu 28 28,0

Ücret 7 7,0

Diğer 6 6,0

(37)

Öğrencilerin %42‟si eğitimin kalitesi, %17‟si tanıdık tavsiyesi, %28‟i eve yakın oluĢu, %7‟si ücret, %6‟sı ise diğer sebeplerden dolayı eğitim aldıkları kurumları tercih ettiklerini belirtmiĢlerdir. Özengen müzik eğitimi veren kurumlardaki eğitim kalitesinin niteliği öğrencilerin bu kurumları tercih etme sebepleri ile doğru orantılıdır.

4.1.6 Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin kurumlarına devam etme süresi nedir?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin kurumlarına devam etme süresinin ne kadar olduğu hususunda ortalama istatistikler hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.6‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.1.6: Öğrencilerin Kurumlarına Devam Etme Süresi Tablosu

n %

Ne kadar süredir bu dershaneye devam etmektesiniz? 2- 6 ay 21 21,0 6- 8 ay 28 28,0 8- 12 ay 26 26,0 12 ay ve daha fazla 25 25,0 Toplam 100 100,0

Öğrencilerin %21‟i 2- 6 ay arası, %28‟i 6- 8 ay arası, %26‟sı 8- 12 ay arası, %25‟i ise 12 ay ve daha fazla süredir eğitim aldıkları kurumlara devam ettiklerini belirtmiĢlerdir. Öğrencilerin geneli 6 ila 8 ay arasında kurumlarına devam etmektedir. 6 ila 8 aylık zaman öğrencilerin çalgılarına hakim olmaları için yeterli değildir.

4.1.7 Ankara’daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin tercih ettikleri çalgılar nelerdir?

Ankara‟daki özengen müzik eğitimi veren kurumlarda eğitim alan öğrencilerin hangi çalgıyı tercih ettikleri hususunda ortalama istatistikler hesaplanmıĢ ve sonuçları Tablo 4.1.7‟de gösterilmiĢtir.

Şekil

Tablo 4.1.1: Öğrencilerin Hangi Tür Okulda Eğitim Aldıkları Durumu
Tablo 4.1.2: Öğrencilerin Çalgı Eğitimi Almasında Ailelerin Rolü Tablosu
Tablo  4.1.4:  Ankara’daki  Özengen  Müzik  Eğitimi  Veren  Kurumlarda  Öğrencilerin  Çalgıya  Yönelmesinde  Müzik  Öğretmenlerinin  Rolü Tablosu
Tablo 4.1.7: Öğrencilerin Tercih Ettikleri Çalgı Tablosu
+7

Referanslar

Benzer Belgeler

A 63-year-old man was admitted to the ward of Internal Medicine Department due to an in-cidentally found right retroperitoneal tumor under abdominal sonography without any

Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerinde bulunan kentsel açık ve yeşil alan niteliğine sahip ilk toplanma alanlarının, belirlenen parametreler (mevcut ve öneri durum arazi

Because varying results in same set of chicken embryos are often encountered, we developed the complex diffusion model that combined the Fick's second diffusion law, chemical–protein

Şekil 36: Dördüncü gün fırçalandıktan sonra 5000 ppm sodyum hipoklorit ile dezenfeksiyon sonucu 2000 büyütmede elde edilen TEM görüntüsü ..... Taramalı Elektron Mikroskobu

AraĢtırma sonucunda; kurumların Siirt, Batman, Bitlis, Mardin, Diyarbakır illerinde sayıca eĢit olduğu ancak kiĢi baĢına düĢen kurum sayısının iyileĢtirilmesi

Müzik Öğretmeni Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarında Uygulanmakta Olan Bireysel Çalgı Eğitimi (Gitar) Dersi Öğretim Programlarına İlişkin Öğretim Elemanlarının

Resim ve müzik olmak üzere iki branşta eğitim veren güzel sanatlar liseleri, “...eğitim aldığı sanat dalında iyi yetişmiş̧, sanatçı kişiliğe sahip, alanında mesleki

Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda katılımcıların çalgı çal- mayı öğrenmeye yönelik olarak müziğe ve çalgı çalmaya ilgi duyma, beceri edinme, müziği