A Y I N B İ B L İ Y O G R A F Y A S I
A rk a d a ş (M ihail)
P a n a i t I s t r a t i ’den çev iren : Y a ş a r Na bi . V a r l ı k ya yını. 1 9 49 , İst an bul . 13 9 sayfa, 10 0 kur uş .
P
A N A İT I s t r a t i ’yi B a lk a n la rın G o rk i'si ilâ n e ttik le r i z a m a n ba- «î s i t b ir re k lâ m o- y u n u y a p m ış ol - o n ıy o rla rd ı, Eo - m ain R o lla n d ’ın u- z a tt ığ ı ş e f k a tli ele y a p ış a r a k b e tb a h t ve m u s ta r ip diln - y a m ız a ik in c i b ir d efa g ö z le rin i a ç a n P a n a it î s t r a t i , h a y a tiy le o lm a s a b i le y a z d ığ ı edebî e- s e r le rin ç erçev esiiçin d e G o rk i’ ye
y a k la ş a b ilm iş, in s a n o ğ lu n u n k a f a s ın a ve y ü re ğ in e sa m im iy e tle y a k ın o lm a n ın z a h m e tin i ç e k m iş ve ta d ım ta t m ı ş t ır . B ira z d e rin le re in e n b ir ta h lil n e tic e sin d e k e n d in e h a s b ir a t m o sfe ri o ld u ğ u h e m e n te s lim edilen P a n a it Î s t r a t i , y ü z y ılım ız ın şü p h e y o k ki, en o rijin a l edebî d e ğ e rle rin den b irid ir. D a h a h a y a t t a ik en d ü n y a m ille tle rin in m alı o lm a s ın a r a ğ m en onu, m illiy e ti itib a r iy le R um en, y a z d ığ ı dil itib a r iy le F r a n s ız edebi y a tla r ın ın p a y la ş a m a m a s ı e h e m m iy e tin e b ir delil sa y ıla b ilir. A n g el D a
yı», ■»-Akdeniz», « K ira K ira lin a » ,
M in k a A bla», & B araganın D ik e n le ri», «Kodin» v e « S o k a k K ızı» gibi, e s e rle rin in en g ü z e lle rin i ç e v irm iş o la n Y a ş a r N ab i, şim d i de A d rien Z o g ra ff i’n in d e lik a n lılık ç a ğ ın ı a n la ta n »Mihail» i « A rk a d a ş» a d iy le t e r cü m e e tm e k le P a n a it î s t r a t i ’ye s e v g is in i bilfiil d e v a m e tt ir m i ş o lm a k ta d ır . D e ğ e rli m ü te rc im d e n a r t ık P r é s e n ta tio n des H a îd o u cs» ve ıD o m n itz a de S n ag o v » u d a ç e v ire re k A d rien Z o g ra ff i’n in h a y a t m a c e r a s ın ı d ilim ize ta m o la r a k m a l e t m esin i b e k liy o ru z .
D ünyam ızı tan ıy alım
D oğa n Kardeş y a y ı n l a r ı n d a n dö rdü bi r arad a ren kli d ö r t kı ta har ita sı. 19 4 9 İs ta nb ul . F iy a t ı y a zı lı değil. ÇJ E V D İR E R E K ö ğ re tm e n te rb iy e u s u lle rin in h e rk e s ta r a f ın d a n k a b u i edilen en b a s it b ir e sa s ıd ır. H a lb u k i bu k a d a r .b a s i t b ir k a id e y i t a t b i k a t t a y e rli y e rin d e kulla’n m a k ne k a d a r g ü ç tü r . Y ap m ış o ld u ğ u y a y ın la rla ço c u k ru h u n u e sa s lı b ir şe k ild e e tü d e tm iş k im s e le rin elin d e o l d u ğ u n u is p a t eden «D o ğ an K a rd e ş» , çocuk y a y ın la r ı a r a s ın d a y e n i b ir ç ı ğ ır a ç m ış tır. S on o la ra k b a sıla n ve ço cu ğ u s ık m a d a n esaslı b ir c o ğ ra f y a b ilg isi v e re c e k o lan re n k li d u v a r h a r i ta s ı bu id d ia m ız ı b ir k a t d a h a k u v v e tle n d ir m iş tir. K esild iğ i z a m a n d ö r t k ıta n ın a y r ı a y r ı (A v ru p a , A s ya, A f r ik a ve A m e rik a ) b ir e r d u v a r h a r i ta s ı o la c a k o la n bu p a r ç a d ü n y a m ız ın ta b ii z e n g in lik le rin i ve m e m le k e tle r in u la ş tık la r ı m e d e n iy e t se v i y e le rin i re s im li o la r a k a n la t m a k t a - d ır. B u g ü z e l e se ri ç o c u ğ u n a h ed iy e e tm iy e n h e r a iley i m â n e v i b ir k a y ıp la k a r ş ı k a r ş ıy a s a y a rız .
D okuzuncu H ariciy e
K oğuşu
Y a z a n : Pe yam i Safa. A l t ı n c ı ba skı. İn k ıl âp K lt a b e v l, İs ta nb ul 1 9 4 9 . 15 7 sa yfa, I S O kur uş . İ Z A L İ T E L İ b ir ro m a n c ı o la r a k P e y a m i S a f a ’yı e d e b iy a t ta r ih in e so k a n , şü p h e y o k ki, « D o k u zu n cu H a ric iy e K o ğ u şu » d u r. P ro f. D r. O tto S pies, bu e se rin a lm a n c a t e r cü m e sin e y a z d ığ ı b ir önsözde, h iç b ir e se rd e b e n z e ri g ö rü lm e m iş b ir te s ir k a r ş ıs ın d a o ld u ğ u n u b e lirtm iş tir. K o rk u n ç b ir h a s t a lı k la d e rin b ir a ş k ın b ir çocuk r u h u n d a m e y d a n a g e tird iğ i te p k ile r i ta h lil eden bu eser, sa d e liğ i n is p e tin d e özlü ve ç ek ic id ir. R o m a n c ın ın , y a z ı h a y a tın ın sojı d ev re s in d e g ö rü le n ve o lg u n o k u y u c u z ü m re s i ü z e rin d e m e n fi te p k ile r y a p a n s u n ilik le r ve ö z e n tile r b u e se rd e y o k tu r . B u m e z iy e tle ri de, «D oku - z u n c u H a ric iy e K o ğ u şu » n u n t ü r k - çede ve ç e v rild iğ i y a b a n c ı d ille rd e h e r z a m a n için ze v k le o k u n a c a k b ir e se r o lm a sın ı te m in e tm iş tir .K ay n ak d erg isin in
ü stü n say ısı
( D ü n y a şiiri üstün s a y ı s ı) No . 22 . 1 eki m 1 9 49 . 6 0 kuru*,Â
N K A R A D A a y d a b ir y a y ım la n m a k t a o la n « K a y n a k » a d lı şiir ve e d e b iy a t d e rg isi, e k im b a ş ın d a ç ı k a n 22 nci s a y ısın ı b a ş t a n b a ş a d ü n y a şiirin e a y ırd ı. M u ta d h a c m in in b irk a ç m isli o la n bu ü s tü n s a y ıd a A l m an , Çin, E sk im o , F ra n s ız , H in t, İn giliz, İs p a n y o l, M a c a r, Şili, T ib e t, Y u g o sla v ve Y u n an ş iirin d e n ö rn e k le r v e rilm iş tir. B u te r c ü m e le rin a ğ ı r lık m e rk e z i F r a n s ız ş iiri ü z e rin d e to p la n m ış tır. M o d ern e d e b iy a tla rın böyle g e n iş m ik y a s ta T ü r k o k u y u c u su n a v e rilm e si, so n z a m a n la r d a a- cem i elle rd e g ittik ç e k a lite s in i k a y b eden b u g ü n k ü şiirim iz e n e fe s a l m a k için b ir a ç ık p e n c e re te ş k il e t m iş tir. M ü n h a s ıra n ş iir b a s m a k la y a y ın v a z ife s in e d ev a m ed en « K ay n a k » d e rg isin in , h iç o lm a z s a y ıld a t i r d efa, böyle b ir te r c ü m e sa y ısı h a z ır la m a s ın ı te m e n n i ed er, b a ş t a A v- ni D ö k m eci o ld u ğ u h a ld e id a re c ile rin i de te b rik ederiz.
K üçük T r o tt
A n d r é L ic h t e n b e r g e r ’ den ç e v i re n : E s a t O n a tk u t . M i l l î E ğ i t i m Ba k a n lı ğ ı y a y ı n la r ı n d a n . 1 9 4 9 . 109 sayfa, 14 0 k ur uş . p R A N S IZ A k a d e m is i ta r a f ı n d a nï d a m ü k â f a tla n d ır ıla n b u ço cu k ro m a n ı (L e P e t i t T r o t t ) , F r a n s a ’da n e sille r b o y u n c a m ily o n la rc a çocuk ta r a f ı n d a n o k u n m u ş tu r. D a h a bâzı ç o c u k r o m a n la r ı d a k a le m e a lm ış o- la n A n d ré L ic h te n b e rg e r (d o ğ u m u 1870) so sy o lo ji b a h is le rin d e ç a lış m a k la k a lm a m ış , ço cu k r u h u n u d a y a k ın d a n e tü d e tm iş tir . B u b a k ım d a n r o m a n la r ı ü s tü n b ir d e ğ e rd e d ir. « K ü ç ü k T ro tt» 1895 t e y a z ılm ış o lm a s ın a ra ğ m e n b u g ü n de- k en d isin i, ilk y a z ıld ığ ı z a m a n la r d a k i z e v k le o k u t t u r a c a k b ir ta z e lik ta ş ım a k ta d ı r . O r ta o k u l ç a ğ ın d a k i ç o c u k la rım ız ın e li ne ç e k in m e d e n v e re c e ğ im iz g ü zel b ir e se rd ir.
D I Ş A R D A
F eu illets d ’A utom ne
Y a z a n : A n d r é Gide . Basan v s ya ya n : M e r c v r e de Fra nc e. Pa ris 1 9 4 9 . 28 4 sayfa, 2 4 0 fr an k ( 3 6 0 k r ş . )
S
Ü K S E N y a ş ın d a b ir s a n a tk â r , k ita b ın a « S o n b a h a r Y a p ra k la r ı» a d ın ı ta k a r s a , a r t ı k a k ş a m s a a t le r i n in ç a lm a k ta b u lu n d u ğ u n a k e n d is i n in de in a n d ığ ı a n la ş ılır. F a k a t G ide ve ih tiy a r lık k e lim e le rin i y a n y a n a g e tir ip b irb irin e y a k ış tı r m a k n e k a d a r im k â n s ız d ır. « S o n b a h a r Y a p r a k la rı» n ın d a h a ilk s a y f a la r ın d a : « İlk b a h a r b ir o lu ş tu r ; h a z ır la n m a ve ü m it m e v s im id ir. B en h e r v a k it v a a tle rle dolu to m u rc u ğ u a ç ılm ış ç i çeğe, a rz u edişi elde edişe, g e liş m e yi ta m a m olu şa, g e n ç liğ i o lg u n lu ğ a te r c ih e ttim » d iy e n b ir r u h n a s ıl ih ti y a r l a r ? İ h tiy a r lık b e y a z la n m ış s a ç la r, k ır ış m ış b ir alm , f e r i sö n m ü ş g ö zler, titr iy e n b ir el ve çö k e n b ir beden d eğ ild ir. B ü tü n b u m a d d i s e fa le tin o r ta s ın d a b ir ru h , g en ç ol m a n ın c o şk u n lu ğ u n u , tü t e n b ir b u h u r gib i e t r a f a s a ç ıy o r s a o ra d a h e r şey v a rd ır, f a k a t ih tiy a r lık y o k tu r. B ü tü n h a y a tı b o y u n ca, t a b i a t k a n u n la r ın a u y u y o r diye, is y a n e tm e k b e y h u d e d ir d iy e in s a n o ğ lu n a z o rla k a b u l e ttir ile n y a la n la r a , r i y a k â r l ık la ra , boş ş e y le re s a v a ş a ç a n Gide, se k se n y a ş ın ın eşiğ in d e de d ip d irid ir.AYLIK ANSİKLOPEDİ
