Piyano eğitiminde karşılaşılan teknik güçlüklerin aşılmasına yönelik bir uygulama

(1)

T.C.

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

MÜZİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

PİYANO EĞİTİMİNDE KARŞILAŞILAN TEKNİK

GÜÇLÜKLERİN AŞILMASINA YÖNELİK BİR

UYGULAMA

Yüksel PİRGON

DOKTORA TEZİ

Danışman

Prof. Z. Seçkin GÖKBUDAK

(2)

(3)

T.C.

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

MÜZİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

PİYANO EĞİTİMİNDE KARŞILAŞILAN TEKNİK

GÜÇLÜKLERİN AŞILMASINA YÖNELİK BİR

UYGULAMA

Yüksel PİRGON

DOKTORA TEZİ

Danışman

Prof. Z. Seçkin GÖKBUDAK

(4)

BİLİMSEL ETİK SAYFASI

Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.

Yüksel PİRGON T.C.

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

(5)

T.C.

DOKTORA TEZİ KABUL FORMU

Yüksel PİRGON tarafından hazırlanan “Piyano Eğitiminde Karşılaşılan Teknik Güçlüklerin Aşılmasına Yönelik Bir Uygulama” başlıklı bu çalışma 29/05/2009 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunarak, jürimiz tarafından doktora tezi olarak kabul edilmiştir.

(6)

TEŞEKKÜR

Araştırmamın tüm aşamalarında her zaman yanımda olan ve beni her adımda destekleyip, yönlendiren tez danışmanım Prof. Z. Seçkin GÖKBUDAK’a,

Araştırmamın yöntemini belirleyip, şekillendirme aşamasında bilgi ve görüşlerini benimle paylaşan Prof. Dr. Ömer ÜRE’ye,

Araştırmamın istatistiksel analiz aşamasının belirlenmesi ve uygulanmasında yardımını ve desteğini esirgemeyen Yrd. Doç. Dr. Özgür PİRGON’a,

Araştırmamın her aşamasına destek veren, fikir ve önerileri ile çalışmama büyük katkılarda bulunan Arş. Gör. Ezgi BABACAN’a sonsuz teşekkür ve şükranlarımı sunarım.

(7)

T.C.

Ö

ğre

nc

ini

n

Adı Soyadı Yüksel PİRGON Numarası: 034117011004 Ana Bilim /

Bilim Dalı

S.Ü. Ahmet Keleşoğlu Eğt. Fak. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı

Danışmanı Prof. Z. Seçkin GÖKBUDAK

Tezin Adı Piyano Eğitiminde Karşılaşılan Teknik Güçlüklerin Aşılmasına Yönelik Bir Uygulama

ÖZET

Yapılan bu çalışmada, güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dalı piyano eğitimi sürecinde yürütülen mevcut teknik çalışma yöntemlerine alternatif olarak farklı bir yöntem uygulanarak, piyano eğitiminde karşılaşılan teknik güçlüklerin aşılmasındaki başarı durumu irdelenmiştir. Alternatif olarak uygulanan teknik çalışma yönteminin, öğrenciye baş edemeyeceği aşırı bir yük getirmemesi, öğrenciyi bunaltmaması ve ulaşılması beklenen teknik düzeye daha kolay ve kısa zamanda gelinmesi koşullarını sağlayıp sağlamadığı araştırılmıştır.

Bu yöntem, müzik öğretmeni yetiştiren kurumlardaki öğrenci profili, piyano eğitimi süresi, Piyanoda kazandırılmak istenilen beceriler gibi birçok faktör göz önüne alınıp dikkatle irdelendikten sonra gözlemlenen ihtiyaçlar doğrultusunda yapılandırılıp, uygulanmıştır.

(8)

Uygulama sürecinde, betimsel ve deneysel olmak üzere iki yöntem kullanılmıştır. Betimsel kısımda araştırma grubuna ilgili “görüşme formu” ve “tutum ölçeği” uygulanmış, deneysel kısımda ise “kontrol gruplu ön test-son test” modelinden faydalanılmıştır.

(9)

T.C.

Ö

ğre

nc

ini

n

Adı Soyadı Yüksel PİRGON Numarası: 034117011004 Ana Bilim /

Bilim Dalı

S.Ü. Ahmet Keleşoğlu Eğt. Fak. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı

Danışmanı Prof. Z. Seçkin GÖKBUDAK

Tezin Adı An Application to Exceed The Technical Hardships Encountered in Piano Education

SUMMARY

In this study conducted, the event of success in overcoming the technical hardships encountered in piano education has been scrutinized by being implemented a different method alternative to the currently conducted technical study methods in the process of piano education in the department of music education of education of fine arts. It has been researched whether alternatively applied technical study method is able to provide the conditions of not causing a burden with which students cannot cope, not oppressing the students and reaching the expected technique level which has been anticipated to attain in an easier way and in a shorter time.

This method has been configured and applied towards the necessities observed after many factors such as student profile in the institutions which educate music teachers, the duration of piano education, the skills which are supposed to be gained.

(10)

During the process of application, two methods as descriptive and experimental have been utilized. In the descriptive section, the study group was applied the related “negotiation form” and “attitude scale”, in the experimental section, pre-test and post-test with the control group were made use of.

(11)

İÇİNDEKİLER

Bilimsel Etik Sayfası………ii

Tez Kabul Formu……….iii

Önsöz………...iv

Özet………...v

Summary……….vii

Kısaltmalar ve Simgeler Sayfası………xiii

Tablolar Listesi………...xiv

Şekiller Listesi………..xxii

KISALTMALAR VE SİMGELER ... xiii

AGSL : Anadaolu güzel sanatlar liseleri ... xiii

DL : Diğer liseler ... xiii

ŞEKİLLER LİSTESİ ... xxii

I. BÖLÜM ... 1

GİRİŞ ... 1

1.1. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Piyano Eğitimi ... 1

1.2. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarındaki Öğrenci Profilleri ... 4

1.2.1. Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinden Gelen Öğrenci Profilleri ... 4

1.2.2. Diğer Liselerden Gelen Öğrenci Profilleri ... 7

1.3. Piyano Eğitimi ve Öğretiminde Teknik Çalışmalar ... 10

1.3.1. Mevcut Teknik Çalışma Yöntemlerinin Kullanılabilirliği ... 12

1.3.1.1. Etütlerin Kullanılabilirliği ... 13

1.3.1.2. Egzersizlerin Kullanılabilirliği ... 16

1.4. Piyano Eğitiminde Bilinçli Çalışma ... 19

1.5. Problem ... 24

1.5.1. Problem cümlesi ... 29

(12)

1.6. Sayıltılar ... 31 1.7. Sınırlılıklar ... 31 1.8. Araştırmanın Amacı ... 31 1.9. Araştırmanın Önemi ... 32 II. BÖLÜM ... 34 YÖNTEM ... 34 2.1. Araştırmanın Niteliği ... 34 2.2. Araştırma Grubu ... 35 2.3. Araştırmanın Deseni ... 37

2.4. Veri Toplama Yöntemleri ... 40

2.4.1. Betimsel Kısım ... 41

2.4.1.1. Görüşme Formu ... 41

2.4.1.2. Tutum Ölçeği ... 42

2.4.2. Deneysel Kısım ... 43

2.4.2.1. Deneysel Süreç ... 43

2.4.2.2. Davranış Gözlem Formu ... 44

2.4.3. Araştırmada Deney ve Kontrol Grubu İçin Kullanılan Materyaller ... 45

2.4.3.1. Parçalar ... 45

2.4.3.2. Kontrol Grubu için Seçilen Etütler ... 45

2.4.3.3. Deney Grubuna Uygulanan Özel Çalışmalar ... 46

2.5. Verilerin İşlenmesi ve Çözümlenmesi ... 69

BÖLÜM III ... 70

BULGULAR VE YORUMLAR ... 70

3.1. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarındaki Piyano Eğitimi Sürecinde Öğrencilerin Teknik Çalışmalara Verdikleri Önem Düzeyi Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 70

3.2. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin Mevcut Teknik Çalışma Yöntemleri Çerçevesi İçerisinde Alıyor Oldukları Teknik Eğitimi Yeterli Görme Düzeyleri Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 74 3.3. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma

(13)

Yöntemleri Çerçevesi İçerisinde Alıyor Oldukları Teknik Eğitimi Yeterli Görme Düzeyleri Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 76 3.4. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin “Mevcut Teknik Çalışma Yöntemleri” ile “Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yöntemi” Çerçevesi İçerisinde Alıyor Oldukları Teknik Eğitimi Yeterli Görme Düzeyleri Arasındaki Fark Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 77 3.5. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin Mevcut Teknik Çalışma Yöntemleri Çerçevesi İçerisinde Teknik Çalışmalara Karşı Tutumları Nelerdir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 78 3.6. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yöntemi Çerçevesi İçerisinde Teknik Çalışmalara Karşı Tutumları Nelerdir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 81 3.7. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin “Mevcut Teknik Çalışma Yöntemleri” İle “Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yöntemi” Çerçevesi İçerisinde Teknik Çalışmalara Karşı Tutumlarının Birbirlerine Olan Farklılıkları

Nelerdir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 83 3.8. “Mevcut Teknik Çalışma Yönteminin Öğrencilerin Kendi Kişisel

Özelliklerine Göre Öğretmenlerinden Yardım Almaksızın Teknik Sorunlarını Çözebilmelerine Katkısı Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar . 84 3.9. “Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yönteminin Öğrencilerin Kendi Kişisel Özelliklerine Göre Öğretmenlerinden Yardım Almaksızın Teknik Sorunlarını Çözebilmelerine Katkısı Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 87 3.10. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Okumakta Olan Öğrencilerin “Mevcut Teknik Çalışma Yöntemleri” İle “Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yöntemi” Çerçevesi İçerisinde Kendi Kişisel Özelliklerine Göre Öğretmenlerinden Yardım Almaksızın Teknik

(14)

Sorunlarını Çözebilmeleri Açısından Birbirlerine Olan Farklılıkları Nelerdir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 88 3.11. “Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yönteminin Uygulanan Mevcut Yönteme Kıyasla Teknik Sorunları Aşmada Başarılı Olma ve Zaman Kazandırma Durumu Nedir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 91 3.12. “Cinsiyete Göre Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yönteminin Teknik Beceri Kazandırma Durumu Farklılık Göstermekte midir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 129 3.13. “Cinsiyete Göre Mevcut Teknik Çalışma Yöntemlerinin Teknik Beceri Kazandırma Durumu Farklılık Göstermekte midir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 129

3.14. “Mezun Oldukları Okulun Türüne Göre Alternatif Olarak Uygulanan Teknik Çalışma Yönteminin Teknik Beceri Kazandırma Durumu Farklılık Göstermekte midir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 130 3.15. “Mezun Oldukları Okulun Türüne Göre Mevcut Teknik Çalışma

Yöntemlerinin Teknik Beceri Kazandırma Durumu Farklılık Göstermekte midir?” Alt Problemine Göre Bulgular ve Yorumlar ... 130

Kaynakça………...………...136 Ekler………...………...140 Özgeçmiş……….

(15)

KISALTMALAR VE SİMGELER

AGSL : Anadaolu güzel sanatlar liseleri DL : Diğer liseler

(16)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo-1: Deney ve Kontrol Grubunun Yaşlara Göre Dağılımları ... 35

Tablo-2: Deney ve Kontrol Grubunun Sınıflara Göre Dağılımları ... 35

Tablo-3: Deney ve Kontrol Grubunun Mezun Oldukları Lise Türüne Göre Dağılımları ... 36

Tablo-4: Deney ve Kontrol Grubunun Kaç Senedir Piyano Çaldıklarına Göre Dağılımları ... 36

Tablo-5: 1. Seviye Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 36

Tablo-8: Seviyeler Toplamı Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 36

Tablo-9: Deney ve Kontrol Gruplarının Tutum Ölçeği Ön Test Puanlarının Karşılaştırması ... 37

Tablo-10: Araştırma Grubunun Seviyelere Göre Dağılımı ... 37

Tablo-11: “Teknik Çalışma Yapmanın Önemli Olduğunu Düşünür müsünüz?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 42

Tablo-12: Araştırma Grubuna Verilen Parçaların Dağılımı ... 45

Tablo-13: Kontrol Grubuna Verilen Etütlerin Parçalara Göre Dağılımı ... 46

Tablo-14: 1.Seviye, 1. Parça, A. Gretchaninoff, The Thinsoldiers Marching ... 47

Tablo-15: 1.Seviye, 1. Parça, A. Gretchaninoff, The Thinsoldiers Marching ... 48

Tablo-16: 1. Seviye, 2. Parça, F.Couperin, Le Coucou (The Cuckoo) ... 49

(17)

Tablo-20: 2. Seviye, 1. Parça, F.J.Haydn, Andante Grazioso ... 51

Tablo-26: 2. Seviye, 2. Parça, J.S.Bach, Langsames Menuet(Der Erste Bach) ... 58

Tablo-31: 3. Seviye, 1. Parça, Ludwig Van Beethoven, Bagatelle ... 61

Tablo-34: 3. Seviye, 2. Parça, J.S.Bach, Air(ReM Suit’inden) ... 66

Tablo-35: 3. Seviye, 2. Parça, J.S.Bach, Air(ReM Suit’inden) ... 69

Tablo-36: “Teknik Çalışma Yapmanın Önemli Olduğunu Düşünür müsünüz?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 70

Tablo-37: “Düzenli Olarak Çalıştığınız Egzersiz Metodu ya da Metotları Var mı?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 70

Tablo-38: “Egzersiz Çalışmaya Günde Ne Kadar Zaman Ayırırsınız?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 71

Tablo-39: “Çalıştığınız Egzersizin Size Kazandırmayı Hedeflediği Teknik Davranışı Hemen Algılar ve Bu Hedefe Ulaşana Dek O Egzersizi Çalışmaya Devam Eder misiniz?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 72

Tablo-40: “Bir Etüdü Genellikle Ne Kadar Sürede Geçersiniz?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 72

Tablo-41: “Düzenli Olarak Çalıştığınız Etüt Metodu ya da Metotları Var mı?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 73

Tablo-42: “Etüt Çalışırken Bütün Artikülasyon İşaretlerini Önemser misiniz?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 73

(18)

Tablo-43: “Çalıştığınız Etüdün Size Kazandırmayı Hedeflediği Teknik Davranışı Hemen Algılar ve Bu Hedefe Ulaşana Dek O Etüdü Çalışmaya Devam Eder misiniz?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 74 Tablo-44: “Bölümünüz Piyanoda Teknik Çalışmalar ile İlgili Beklentilerinizi Gerçekleştirmek Açısından Yeterli midir?” Sorusuna Çalışmadan Önce Verilen Cevapların Dağılımı ... 74 Tablo-45: “Bölümünüz Piyanoda Teknik Çalışmalar ile İlgili Beklentilerinizi Gerçekleştirmek Açısından Yeterli midir?” Sorusuna Çalışmadan Sonra Verilen Cevapların Dağılımı ... 75 Tablo-46: Kontrol Grubunun “Bölümünüz Piyanoda Teknik Çalışmalar ile İlgili Beklentilerinizi Gerçekleştirmek Açısından Yeterli midir?” Sorusuna Verdikleri Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 75 Tablo-47: Deney Grubunun “Bölümünüz Piyanoda Teknik Çalışmalar ile İlgili Beklentilerinizi Gerçekleştirmek Açısından Yeterli midir?” Sorusuna Verdikleri Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 76 Tablo-48: Deney ve Kontrol Grubunun “Bölümünüz Piyanoda Teknik Çalışmalar ile İlgili Beklentilerinizi Gerçekleştirmek Açısından Yeterli midir?” Sorusunun Ön test Puanlarının Karşılaştırılması ... 77 Tablo-49: Deney ve Kontrol Grubunun “Bölümünüz Piyanoda Teknik Çalışmalar ile İlgili Beklentilerinizi Gerçekleştirmek Açısından Yeterli midir?” Sorusunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 77 Tablo-50: “Teknik Çalışmaların Gerekliliğine İnanırım ve Bu Çalışmaları Yapmayı Çok Severim” Tutumuna İlişkin Çalışma Öncesi Elde Edilen Veriler ... 78 Tablo-51: “Teknik Çalışmaların Gerekliliğine İnanırım Fakat Bu Çalışmaları Yaparken Çok Sıkılırım” Tutumuna İlişkin Çalışma Öncesi Elde Edilen Veriler ... 78 Tablo-52: “Teknik Çalışmaların Gerekliliğine İnanırım Fakat Bu Çalışmaları Yapmayı Hiç Sürükleyici Bulmam” Tutumuna İlişkin Çalışma Öncesi Elde Edilen Veriler ... 79 Tablo-53: “Teknik Çalışmaların Gerekliliğine İnanırım Fakat Bu Çalışmaların Azaltılması Taraftarıyım” Tutumuna İlişkin Çalışma Öncesi Elde Edilen Veriler .... 80 Tablo-54: Kontrol Grubu Tutum Ölçeği Ön Test-Son Test Puanları ... 80

(19)

Tablo-55: Kontrol Grubu Tutum Ölçeği Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırması ... 81 Tablo-56: Deney Grubu Tutum Ölçeği Ön Test-Son Test Puanları ... 81 Tablo-57: Deney Grubu Tutum Ölçeği Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırması ... 82 Tablo-58: Deney ve Kontrol Gruplarının Tutum Ölçeği Ön Test Puanlarının Karşılaştırması ... 83 Tablo-59: Deney ve Kontrol Gruplarının Tutum Ölçeği Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırması ... 83 Tablo-60: “Teknik Sorunlarınızın Çözümüne Yönelik Kendi Kendinize Egzersiz Üretir misiniz?” Sorusuna Çalışmadan Önce Verilen Cevapların Dağılımı ... 84 Tablo-61: Kontrol Grubunun “Teknik Sorunlarınızın Çözümüne Yönelik Kendi Kendinize Egzersiz Üretir misiniz?” Sorusuna Verdikleri Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 85 Tablo-62: “Çalıştığınız Eserin Zorlanmış Olduğunuz Birkaç Ölçüsünü Ne Şekilde Çözümlemeye Çalışırsınız?” Sorusuna Çalışmadan Önce Verilen Cevapların Dağılımı ... 85 Tablo-63: Kontrol Grubunun “Çalıştığınız Eserin Zorlanmış Olduğunuz Birkaç Ölçüsünü Ne Şekilde Çözümlemeye Çalışırsınız?” Sorusuna Verdikleri Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 86 Tablo-64: Deney Grubunun “Teknik Sorunlarınızın Çözümüne Yönelik Kendi Kendinize Egzersiz Üretir misiniz?” Sorusuna Verdikleri Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 87 Tablo-65: Deney Grubunun “Çalıştığınız Eserin Zorlanmış Olduğunuz Birkaç Ölçüsünü Ne Şekilde Çözümlemeye Çalışırsınız?” Sorusuna Verdikleri Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 87 Tablo-66: “Teknik Sorunlarınızın Çözümüne Yönelik Kendi Kendinize Egzersiz Üretir misiniz?” Sorusuna Çalışmadan Sonra Verilen Cevapların Dağılımı ... 88 Tablo-67: Deney ve Kontrol Gruplarının “Teknik Sorunlarınızın Çözümüne Yönelik Kendi Kendinize Egzersiz Üretir misiniz?” Sorusunun Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 88

(20)

Tablo-68: Deney ve Kontrol Gruplarının “Teknik Sorunlarınızın Çözümüne Yönelik Kendi Kendinize Egzersiz Üretir misiniz?” Sorusunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 89 Tablo-69: “Çalıştığınız Eserin Zorlanmış Olduğunuz Birkaç Ölçüsünü Ne Şekilde Çözümlemeye Çalışırsınız?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı ... 89 Tablo-70: Deney ve Kontrol Gruplarının “Çalıştığınız Eserin Zorlanmış Olduğunuz Birkaç Ölçüsünü Ne Şekilde Çözümlemeye Çalışırsınız?” Sorusuna Verdikleri Cevapların Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 90 Tablo-71: Deney ve Kontrol Gruplarının “Çalıştığınız Eserin Zorlanmış Olduğunuz Birkaç Ölçüsünü Ne Şekilde Çözümlemeye Çalışırsınız?” Sorusuna Verdikleri Cevapların Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 90 Tablo-72: Deney ve Kontrol Gruplarının Tüm Seviyelerin 1. Parçalarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 91 Tablo-73: Deney ve Kontrol Gruplarının Tüm Seviyelerin 2. Parçalarının Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 91 Tablo-74: Deney ve Kontrol Gruplarının Tüm Seviyelerin 2. Parçalarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 92 Tablo-75: 1. Seviye, 1. Parça İçin Deney Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 92 Tablo-76: 1. Seviye, 1. Parça İçin Kontrol Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 93 Tablo-77: 1. Seviye, 1. Parça İçin Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 93 Tablo-78: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının Gözlemler Toplamı Puanlarının Karşılaştırılması ... 93 Tablo-79: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 94 Tablo-80: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 95 Tablo-81: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 3. Gözlem ve 1. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 96

(21)

Tablo-82: 1. Seviye, 2. Parça İçin Deney Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 97 Tablo-83: 1. Seviye, 2. Parça İçin Kontrol Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 98 Tablo-84: 1. Seviye, 2. Parça İçin Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 98 Tablo-85: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının Gözlemler Toplamı Puanlarının Karşılaştırılması ... 98 Tablo-86: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 99 Tablo-87: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 100 Tablo-88: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 101 Tablo-89: 2. Seviye, 1. Parça İçin Deney Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 102 Tablo-90: 2. Seviye, 1. Parça İçin Kontrol Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 103 Tablo-91: 2. Seviye, 1. Parça İçin Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 103 Tablo-92: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının Gözlemler Toplamı Puanlarının Karşılaştırılması ... 103 Tablo-93: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 104 Tablo-94: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 106 Tablo-95: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 108 Tablo-96: 2. Seviye, 2. Parça İçin Deney Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 110 Tablo-97: 2. Seviye, 2. Parça İçin Kontrol Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 110

(22)

Tablo-98: 2. Seviye, 2. Parça İçin Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 110 Tablo-99: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının Gözlemler Toplamı Puanlarının Karşılaştırılması ... 111 Tablo-100: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 111 Tablo-101: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 113 Tablo-102: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 114 Tablo-103: 3. Seviye, 1. Parça İçin Deney Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 115 Tablo-104: 3. Seviye, 1. Parça İçin Kontrol Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 116 Tablo-105: 3. Seviye, 1. Parça İçin Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 116 Tablo-106: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının Gözlemler Toplamı Puanlarının Karşılaştırılması ... 116 Tablo-107: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 118 Tablo-108: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 119 Tablo-109: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 121 Tablo-110: 3. Seviye, 2. Parça İçin Deney Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 124 Tablo-111: 3. Seviye, 2. Parça İçin Kontrol Grubunun Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 124 Tablo-112: 3. Seviye, 2. Parça İçin Deney ve Kontrol Gruplarının Ön Test-Son Test Puanlarının Karşılaştırılması ... 124 Tablo-113: 3. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının Gözlemler Toplamı Puanlarının Karşılaştırılması ... 125

(23)

Tablo-114: 3. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 125 Tablo-115: 3. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 126 Tablo-116: 3. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları ... 127 Tablo-117: Cinsiyet Değişkenine Göre Deney Grubu Toplam Puanlarının Karşılaştırılması ... 129 Tablo-118: Cinsiyet Değişkenine Göre Kontrol Grubu Toplam Puanlarının Karşılaştırılması ... 129 Tablo-119: Mezun Oldukları Okul Türü Değişkenine Göre Deney Grubu Toplam Puanlarının Karşılaştırılması ... 130 Tablo-120: Mezun Oldukları Okul Türü Değişkenine Göre Kontrol Grubu Toplam Puanlarının Karşılaştırılması ... 131

(24)

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil-1: Araştırmanın Genel Deseni ... 38 ... 38 ... 39 Şekil-2: Araştırmanın Deneysel Deseni ... 39 Şekil-3: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 94 Şekil-4: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 96 Şekil-5: 1. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 3. Gözlem ve 1. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 97 Şekil-6: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 99 Şekil-7: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 100 Şekil-8: 1. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 101 Şekil-9: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 105 Şekil-10: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 107 Şekil-11: 2. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 109

(25)

Şekil-12: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 112 Şekil-13: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 2. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 113 Şekil-14: 2. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 114 Şekil-15: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 118 Şekil-16: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 3. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 120 Şekil-17: 3. Seviye, 1. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 3. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 123 Şekil-18: 3. Seviye, 2. Parça, Davranışlara Göre Deney ve Kontrol Gruplarının 1. Gözlem ve 2. Gözlem Arasında Değişim Farkları Grafiği ... 126

(26)

I. BÖLÜM GİRİŞ

1.1. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında Piyano Eğitimi

Piyano, güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dallarında yürütülen alan derslerinin hemen hemen hepsini besleyen, destekleyen, pekiştiren ve bu derslerin çalışılması aşamasında vazgeçilmez bir yardımcı pozisyonundadır. Solfej eğitiminden, armoni eğitimine, ses eğitiminden okul parçalarına dağarcık oluşturma ve bu parçaları eşliklendirmeye kadar bir müzik öğretmeni için en gerekli donanımların oluşturulmasında en temel ve en önemli yardımcıdır.

“Eğitim fakültesi müzik öğretmenliği lisans programı ders tanımlarında ‘piyano eğitimi ve öğretimi, bu programın temelini oluşturur’ ifadesi yer almaktadır. Bu programın temelini oluşturan çalgının o program adına önemli bir sorumluluk yüklenmiş olduğu açıktır” (Kıvrak, 2003:210). “Piyano ders tanımı”nda geçen bu cümleden de anlaşılacağı gibi müzik öğretmenliği bölümlerinde piyanonun yeri ve önemi tartışılmaz bir gerçektir. “Piyano, müzik eğitimcileri tarafından müziği çalma, dinleme ve okuma becerilerini kazanma, müziği anlama, müzik bilgisi oluşturma ve diğer müzik çalışmalarına temel oluşturma bakımından en evrensel ve en temel çalgı olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle piyano eğitimi müzik eğitiminin vazgeçilmez bir parçasıdır” (Buchanan, 1964:12). Piyanoyu vazgeçilmez kılan unsurlar daha detaylı incelenecek olursa: “Piyano çalgı olarak her tür ve yoğunluktaki çoksesliliğin elde edilebileceği, gelişimini tamamlamış, tartışmasız tek çalgıdır. İşte bu özellik onu müzik öğretmeninin öğrenim ve meslek yaşamına önemli bir üstünlükle oturtmuştur. Müzik öğretmenliği eğitiminde bu çalgının alana ilişkin kullanım özelikleri ve amacına uygun eğitimi planlanıp programlandığında genel müzik eğitimine katkıları da oldukça büyük olacaktır” (Kıvrak, 2003:210).

(27)

“Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda çalgı eğitimi kapsamında yer alan piyano, ses sınırı genişliği sunan, perdelerinin sabit olmasından dolayı ses tutarlılığı zorluğu ve bozukluğu yaşanmadan çok sesli kulak eğitiminde rahatlıkla kullanılabilen, armonik eşlik çalgısı olması sebebiyle sınıftaki müzik eğitiminde müzik öğretmeninin en büyük yardımcısı olan, zengin edebiyatı ile öğrencilerin zevk eğitimine imkân sağlayan bir çalgıdır” (Yönetken, 1996:69). Bu nedenle piyanoyu kendi başına bağımsız bir ders olarak algılamak yanlış olacaktır. Doğru ve bilinçli bir piyano eğitimi alan müzik öğretmeni adayı hem kendi eğitim sürecinde edindiği her türlü müzikal beceriyi ve bilgiyi desteklemek hem de öğretmenlik hayatında o ana kadar elde ettiği donanımları kullanmak adına ciddi ve vazgeçilmez bir fırsat yakalamış olacaktır. Bu denli önemi ve misyonu olan bir çalgının öğretim sürecinde, amaçlanan hedeflere doğru ilerlenirken müzik öğretmenliği bölümlerinin kendine has özellikleri göz önüne alınarak özenle, ayrıntılı bir şekilde, bir basamak sağlamlaştırılmadan diğerine geçmemek kaydı ile irdelenmesi doğru olacaktır.

“Müzik öğretmeni yetiştiren kurumların piyano eğitimi programlarının oluşturulmasında iki önemli noktadan hareket etmek gereklidir:

1. Müzik öğretmenliği programına kabul edilmiş, ancak bir çalgıya başlama yaşının çok üzerinde yaş özelliği taşıyan birey özellikleri,

2. Ana hedefi müzik öğretmenliği olan bir programın içinde yer almasının getirdiği özellikler” (Kıvrak, 2003: 209).

“Kuşkusuz müzik öğretmeni adaylarının piyanonun kullanımına ilişkin gösterecekleri beceri ve yeterlilikleri müzik eğitimi bölümüne girişteki hazır bulunuşluk düzeylerine, motivasyonlarına, piyano çalışma koşullarına, piyano çalışmaya ayırdıkları zamana, öğreticilere, piyano dersi tanımlarına(hedefler), piyano dersinde kullanılan materyallere, müzik alanına ilişkin dersler arasındaki dayanışıklığa ve piyanoda kazanılan becerilerin sıklıkla uygulama alanı bulmasıyla doğrudan ilişkilidir” (Özen,1998:93). Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda piyano öğretimine ilişkin yöntemler dolayısıyla kullanılan teknik çalışma yöntemleri de tüm bunlar çıkış noktası olacak şekilde yeniden gözden geçirilip yapılandırılmalıdır.

(28)

“Bunlardan hareketle piyano eğitiminin yapılandırılmasına ilişkin ilkeler özetle şu şekilde sıralanabilir:

Çalgıya başlama yaşı dikkate alınarak,

1. Müzik öğretmenliği ana hedefinden hareketle hedeflerini belirlemiş, 2. Piyano eğitiminden alan içi beklentilere cevap verebilecek niteliklerin

kazandırılması amaçlanmış,

3. Alan içinde kendisiyle ilişkili diğer derslerin programlarıyla eş zamanlı, eşkonulu olmayı ilke edinen,

4. Piyano derslerinin alan derslerine, alan derslerinin piyano derslerine aktarımını benimsemiş,

5. Özellikle eğitim müziği dağarcığı eşliklerini de kendi dağarcığı içinde barındırabilen,

6. Öğretmenlik uygulamasında ve öğretmenlik mesleğinde işgörüsü yüksek kullanımı yaratacak beceriyi kazandırmayı planlayan,

7. Kendisini günün gereklerine göre gözden geçiren, sorgulayan, yenileyip değiştiren ve daha çok işlevsellik kazandırma kaygısı taşıyan hedefler, ilkeler, yöntem ve yaklaşımlar belirleme gereksinimi vardır” (Kıvrak, 2003: 209).

Teknik anlamda ise piyano eğitiminin ilke ve amaçları şu şekilde sıralanabilir:

1. Öğrencinin nota okuma ve çalma becerisini geliştirebilme, 2. Öğrencinin devinişsel ve duyuşsal davranışlarını geliştirebilme,

3. Herhangi bir okul şarkısının eşliğini, doğru akorlar ve figürlerle oluşturup çalabilme becerisini geliştirebilme,

4. Çok ses algılama, okuma ve kullanma becerisini geliştirebilme,

5. Müzikal anlamda kendini denetleyebilme, sorunlarını tespit edip çözüm yolları bulma becerisini geliştirebilme,

(29)

6. Müzik zevkini sorgulayıp geliştirebilme becerisi yaratma.

Tüm bu anlatılanlar ışığında güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dallarında yürütülmekte olan teknik çalışma yöntemlerinin ihtiyaçlara ve şartlara göre yeniden yapılandırması bir gerekliliktir. Bu nedenle bu bölümlerde okumakta olan öğrenci profillerini detaylı bir şekilde inceleyip, tanımanın ve özümsemenin bu yapılandırma sürecine doğru bir yön ve ivme kazandıracağı tartışmasız bir gerçektir.

1.2. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarındaki Öğrenci Profilleri

1.2.1. Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinden Gelen Öğrenci Profilleri

Bu bölümlere kaynak teşkil eden öğrencilerin oldukça büyük bir kısmını Anadolu güzel sanatlar liseleri çıkışlı öğrenciler oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin piyano çalmaya başlama yaşları, bu liselere başlama yaşı olan 14’dür. 14 yaş, piyanoya başlama yaşı olarak geç sayılabilecek bir yaştır ve detaylı bir teknik eğitim almak için geç kalınmıştır. Buna rağmen 4 sene, doğru ve verimli kullanıldığı takdirde oldukça önemli olabilecek bir zaman dilimidir. Bu süreç içerisinde doğru ve bilinçli bir piyano eğitimi alan öğrencinin 4. senenin sonunda geleceği nokta müzik öğretmeni yetiştiren kurumların özellikleri ve hedefleri içerisinde değerlendirilecek olursa yadsınamayacak kadar iyi bir düzey olacaktır.

Fakat Anadolu güzel sanatlar liselerinde 4 senelik piyano eğitim sürecinden geçip müzik öğretmenliği bölümlerinde okumaya hak kazanan öğrencilerin durumuna bakıldığında çoğunlukla beklenilen düzeye ulaşamadıkları gözlemlenmektedir. Beklenilen düzeye ulaşılamamasının gerekçesini sadece yaş faktörüne bağlamak yanlış olacaktır. Kadrolu piyano öğretmeni eksikliği, öğretmenlerin dersleri geniş soluklu bir zaman diliminde yürütmelerindeki istikrarsızlık(kısa süre derslere devam edip, okuldan ayrılma ve başka öğretmenin dersleri devralması), öğrencilerin alan derslerinin yanı sıra zaman ayırmaları gereken

(30)

genel kültür derslerinin de oluşu ve son yıllarını neredeyse tamamen ÖSS’ye hazırlığa ayırmaları piyano derslerindeki verimi oldukça düşürmektedir.

Daha önemlisi derslerin adeta bir yarış içerisinde yapılıyor olması, temel teknik davranışlar üzerinde sabırla durulmaması, öğrencilere seviyelerinin çok üzerinde etüt ve eserler verilmesi öğrencinin gelişim sürecini sekteye uğratmaktadır. Teknik güçlüklerle dolu yapıtların bazı pasajlarının öğrenci tarafından kolayca çalınıyor olması aynı eserde zor bir pasajın aynı tempoda çalınamaması o yapıtın çalınamıyor olması demektir. Eserin ya da etüdün teknik ve müzikal gerekleri yerine getirilemiyor ise, sadece çalar gibi yapılıyor demektir. Çalar gibi yapmakla çalmayı öğrenmek ayrı şeylerdir. Temel tekniklerin öğrenilmesine, çalgı eğitiminde bu işin 4 işlemi denebilir(Çilden, 2006:543).

“Anadolu güzel sanatlar liselerindeki çalgı eğitiminde, belli basamaklar izlenmeden, her basamaktaki teknik ve müzikal kazanımların yeterlilik durumları dikkate alınmadan diğer basamaklara geçilerek, özellikle teknik becerilerin kazandırılmasında önemli eksiklik ve yanlışlıkların yerleşmesinin farkına varılmaması ve buna rağmen öğrencinin teknik düzeyinin üzerinde etüt ve eserlerin çalıştırılmasında ısrar edilmesi giderilmesi zor sorunlar yaratabilmektedir” (Çilden, 2003:301).

Her türlü davranış yerli yerinde ve doğru geliştiği takdirde seviye düşüklüğü çok ciddi bir problem olmamakla birlikte telafisi nispeten daha kolaydır. Fakat bundan daha önemlisi ve gerçek problem, seviye her ne olursa olsun bazı davranışların yanlış bazılarının ise eksik olmasıdır.

“Çalgı eğitimi sırasında edinilmiş yanlış teknik davranışlar, öğrencinin çalgısından kolay ve nitelikli ses elde etmesinin güçleşmesine, çabuk yorulmasına, yoruldukça ve zorlandıkça tekrar çalışmaya başlama isteğinin azalmasına, daha çok zorlanması durumunda çalgısından soğumasına ve sonunda bu çalgıyı

(31)

başaramayacağı endişesi ile çalgıdan tümden uzaklaşmasına neden olabilmektedir” (Çilden, 2006:547).

Piyano eğitiminin zincirleme birbirine eklenerek giden bir süreç olduğu düşünülürse yanlış öğrenilmiş davranışlar düzeltilmeden ve eksik olan davranışlar tamamlanmadan yeni hedeflere ulaşmak mümkün olamayacak, dolayısıyla öğrencinin çalgıya olan ilgisi, sevgisi ve çalışma isteğinde de gitgide azalma olacaktır.

“Yanlış öğrenilmiş davranışlar zamanla katlanarak büyüyebilir ve öğrencinin piyano yaşantısını olumsuz yönde etkileyebilir. Fakat bu yanlışlık ve eksikliklerin ortaya çıkabilmesi ve düzeltilebilmesi ancak Anadolu güzel sanatlar liseleri mezunu öğrencilerin bir program dâhilinde başlangıç düzeyinden itibaren aşamalı olarak eğitim almaları ile mümkündür. Doğru davranışlarla gelen öğrenciler aynı program dâhilinde fakat kendi düzeylerindeki etüt ve eserlerle değerlendirilmelidir” (Durak, 2007:12).

Yanlış yerleşmiş olan davranışları düzeltme süreci öğrenci açısından oldukça sancılı olmaktadır. Öğrenci hayal kırıklığına uğramakta, ulaşmış olduğunu sandığı düzeyin aslında var olmadığını anladığında ya tamamen pes etmekte ya da yerleşmiş olan yanlış davranışları yıkıp yerine doğrusunu yerleştirmek için yoğun bir çaba harcamaktadır. Bu çaba hem öğrenci hem de öğretmen açısından oldukça dikkat, sabır ve direnç gerektiren uzun bir süreçtir.

“Müzik öğretmenliği programının ana kaynağı durumunda olan Anadolu güzel sanatlar liselerinden gelen öğrencileri kendi aralarında üç gruba ayırmak mümkündür:

Birinci Grup Öğrenciler: Bu gruptaki öğrenciler, “çalgı çalma temel davranışları” tam olarak kazandırılmadan, yanlış teknik alışkanlıklar ya da teknik ve müzikal altyapı eksiklikleriyle bulunduğu seviyenin çok üstünde etüt ve eserleri ile güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dallarına gelmektedirler. Teknik ve müzikal eksiklik ve yanlışların düzeltilmesi süreci bu gruptaki

(32)

öğrencilerde moral bozukluğu yaratmakta, birkaç basamak geriden başlamayı zaman kaybı olarak görmektedirler. Diğer taraftan, bulunduğu teknik düzeyin üzerinde etüt ve eserleri yaşıtlarının ilerisinde çalabiliyor olduğuna inandırılması, bu tür öğrencilerin sınıfındaki arkadaşlarını küçümsemesine, zaman zaman da öğretmeniyle olan ilişkilerinde sorunlar yaşamasına neden olmaktadır.

İkinci Grup Öğrenciler: Bu gruptaki öğrenciler, alanında yeterince uzmanlaşmış / ustalaşmış bir öğretmen ile düzenli bir çalgı eğitimi alma olanağını bulamamış, lise öğrenimleri boyunca kısa sürelerle fakat farklı öğretmenlerle, ya da bir dönem hiç öğretmensiz derslerini sürdürmek durumunda kalmış öğrencilerdir. Elbette ki, böyle bir tabloyla gelen öğrenciler çalgılarının gerektirdiği doğru teknik ve müzikal davranışları gösterememektedirler.

Üçüncü Grup Öğrenciler: Bu grupta ise, bazı eksiklerle de olsa çalgısında belli bir beceriye ulaşmış, yetenekli ve gelişmeye açık olup, ancak az çalışan, müzik eğitimi anabilim dallarına geldiklerinde ise lise eğitimleri süresince edindikleri bilgi ve becerileriyle yetinmek isteyip, birikimlerine fazlaca katkıda bulunmak istemeyen öğrencilerle karşılaşılmaktadır” (Çilden ve Ercan, 2004:373).

1.2.2. Diğer Liselerden Gelen Öğrenci Profilleri

Müzik eğitimi anabilim dallarına kaynak teşkil eden öğrencilerin küçük bir kısmını ise diğer lise türlerinden gelen öğrenciler oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin piyano çalmaya başlama yaşları ortalama 18’dir. Bu yaş piyano çalmaya başlama yaşı olarak oldukça geç bir yaştır. Piyano çalmaya çoğunlukla ilk kez bu bölümlerde başlayan bu öğrenciler kendilerini Anadolu güzel sanatlar liselerinden gelen arkadaşları ile kıyaslayıp, küçük görmekte ve bilinçli çalışma konusunda farkındalık eksikliğinden dolayı problemlerine yönelik çalışamama ya da çalışma için yeterli zaman ayıramama gibi sorunlarla sıkça karşılaşabilmektedirler.

(33)

“Yaş faktörü, ya da çocukken piyanoya başlayıp ta yarım bırakmış olmaları bu tip öğrencileri suçluluk duygusuna iten faktörlerin başındadır” (Ercan, 1998:151). Bu duygu ile diğer öğrencilere yetişebilmek ve istenilen davranışları en iyi şekilde yapabilmek için ya daha fazla çaba sarf etmekte ya da işin ucunu tamamen bırakıp ders geçme amacı ile asgari düzeyde çalışmaktadırlar.

“Bu tip öğrenciler, parmak becerileri gelişmiş olmadığı için teknik yeterlilikte iyi bir düzeye genellikle gelememektedirler. Aynı zamanda müziği akıcı bir şekilde okuma becerileri de ancak erken yaşta başlamayla gelişebilen müzikal zeka, göz, kulak ve ellerin karmaşık bir koordinasyonunu gerektirdiği için ağır bir şekilde gelişmektedir” (Bastein, 1988:14).

Bu durumda öğretmene çok büyük görevler düşmektedir. Öğretmenin zaman kaybı olmasın diye öğrencilere seviyelerinin üstünde eserler seçmesi ciddi bir hata olacaktır. Yapılması gereken en önemli şey, yaşı ve seviyesi nedeni ile öğrenciyi baskı altında hissettirmemek ve kısa zamanda çok şey beklememek olmalıdır.

Diğer liselerden gelen öğrencileri kendi aralarında üç gruba ayırmak mümkündür:

Birinci Grup Öğrenciler: Bu gruptaki öğrenciler, sadece özel yetenek sınavı hedeflenerek, hiçbir teknik alt yapı kaygısı düşünülmeksizin aylarca tek bir piyano parçası üzerinde ölçü ölçü ezberleterek çalıştırılma koşulu ile piyano çalan öğrencilerdir. Bu öğrencilere piyano eğitimi almış gözüyle bakılamayacağı açıktır.

İkinci Grup Öğrenciler: Bu gruptaki öğrenciler ise, hayatları boyunca hiçbir şekilde piyano çalmamış, piyano ile ilk kez müzik eğitimi anabilim dallarına geldikleri zaman karşılaşmış öğrencilerdir.

Üçüncü Grup Öğrenciler: Bu gruptaki öğrenciler ise, mevcut lise programını sürdürürken, hobi amaçlı piyano dersi almış öğrencilerdir. Bu öğrencilerin çoğu çalışacakları öğretmenin yetkin olup olmadığı konusunda ciddi bir araştırmaya

(34)

girmemişlerdir. Bu nedenle bir kısmı yektin olmayan bir öğretmenle çalışmanın yaratmış olduğu sorunlar ve yanlışlarla gelmektedirler. Yetkin bir öğretmenle çalışma olanağı bulan ya da bulamayan bir kısım ise dersleri bilinçli bir şekilde sürdürmeye çalışmış fakat mevcut eğitim sistemi içerisinde rutin olarak girmeleri gereken sınavlar öncelik kazandığı için piyano dersleri kesintiye uğramıştır. Çoğu, uzunca bir aradan sonra kaldığı yerden devam edebilmiş, çoğu ise yoğunluklarını gerekçe göstererek piyano derslerini bırakmayı yeğlemiştir.

Gerek Anadolu güzel sanatlar liselerinden gerekse diğer liselerden gelen öğrenciler için ortak olan sorun, yaşlarının getirdiği psikolojik etmenlerdir. Bu yaş grubundaki öğrenciler için bazen sosyal çevreleri ve onun gerektirdikleri derslerinden daha fazla önemli olabilmekte ve boş zamanlarının çoğunu bu uğurda harcayabilmektedirler. Öğrenci, yoğun bir ders gününün ardından akşamını geçirmek için tercihini arkadaşları ile sohbet etmekten, sinemaya veya internet kafeye gitmekten yana kullanabilmekte ya da piyano başına oturduğu an, bu sosyalleşme sürecinin bir etkisi olarak günün popüler parçalarını çalmaya istek duyma gibi durumlar da ortaya çıkabilmektedir. Yaşın getirdiği fiziksel faktörlere tüm bunlarda eklenecek olursa, erken yaşta başlanıldığı ve uzun yıllar düzenli çalışıldığı varsayılarak programlanan mevcut teknik çalışma yöntemlerinin ancak bu şartlarda oldukça iyi sonuç verdiği, yetişkin denebilecek bir yaşta başlandığında ve oldukça az bir zaman diliminin içerisine sıkıştırıldığında ise hedeflenilen teknik davranışları kazandırmada sıkıntı yarattığı ve zaman kaybına neden olduğu gözlemlenmektedir.

Mevcut teknik çalışma yöntemleri, içerisinde çok detaylı ve zorlu teknik davranışları barındırdığından, bu profildeki öğrenciler için bu davranışları uygulayabilmek oldukça zor olmakta, öğrenci ne kadar çaba sarf ederse etsin bu davranışları ideal bir şekilde uygulama düzeyine erişemediği için umutsuzluğa kapılmakta dolayısıyla bu çalışmaları yaparken sıkılmakta, bu çalışmalara ve piyanoya karşı ön yargı ile yaklaşmaktadır.

Sözü edilen tüm bu öğrenci profilleriyle müzik eğitimi anabilim dallarında piyano eğitimine başlanıldığı vakit, zamanla yarışılacağı ve kısa zamanda belirlenen

(35)

teknik düzeye ulaşmak için birçok şeyin hem öğretmen hem de öğrenci adına göz ardı edilmek durumunda kalınacağı açıktır. Bu nedenle bu bölümlere kaynak teşkil eden öğrenci profilleri irdelendiğinde piyanoda teknik çalışma yöntemlerinin yeniden gözden geçirilip geliştirilmesi zorunludur.

1.3. Piyano Eğitimi ve Öğretiminde Teknik Çalışmalar

Müzik eğitimi anabilim dallarında oldukça önemli bir yere sahip olan bu çalgının üzerine öğretmenin öğretme, öğrencinin ise öğrenme açısından özenle eğilmesi faydalı olacaktır. Özen gösterilmediği takdirde bu denli önemi olan bir çalgının bırakmış olduğu boşlukta verilen müzik eğitiminin kalitesinden de şüphe etmek olasıdır.

“Geleceğin müzik öğretmenlerini piyanoda yetiştirmek, Türkiye`deki müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda kabul edilmiş bir ölçüttür. Piyano eğitimi, müzik öğretmeni yetiştiren her kurumda, bütün müzik öğretmeni adaylarına sunulmaktadır. Piyano eğitimi ile müzik öğretmeni adayları, hem kendi müzik eğitimleri süresince kazanacakları müzik bilgisi için, hem de okul öncesi eğitim kurumlarından, lise sınıflarındaki müzik öğretimine kadar gerekli olan, piyano çalma becerilerini kazanmaktadırlar” (Kasap, 2004:160).

“Çalgı eğitiminde niteliği etkileyen üç temel faktörden söz edilebilir. Öğretmen, öğrenci ve öğretim programı. Bu faktörlerden en önemlisi kuşkusuz ki öğretmendir. Etkili çalgı çalmayla ilgili temel doğru teknik ve müzikal davranışları öğrenciye kazandırarak bu temel davranışların geliştirilmesinin ve etkili çalgı çalmaya dönüştürülmesinin önünü açacak olan kişidir” (Çilden, 2003:297).

Öğretmenin çalgı çalma ve bildiklerini öğrencisine aktarma konusunda doğru bilgi ve beceri ile donanması koşulu sağlanmış ise başlayıp gelişecek olan öğretme ve öğrenme sürecide doğru ve bilinçli bir şekilde gelişecektir. Çalgısında iyi ve doğru gelişmiş bir öğretici neyi ne zaman ve ne şekilde öğreteceğini de iyi bilecek, problemleri hemen kavrayıp o probleme yönelik çözüm üretmede pratik ve yaratıcı

(36)

olacaktır. Ayrıca iyi bir öğretici, tekniğin çalgı çalmada ne denli önemli olduğunu, teknik çalışmalar olmaksızın çalgı eğitimi gibi bir süreçten bahsetme olasılığının da olmayacağını iyi bilecektir.

“Bir çalgıyı en iyi ve en etkili bir şekilde çalmanın yolu gerekli teknik becerileri edinmiş olmaktan geçer. Teknik çalışmalarla: sinir yolları temizlenir; böylece motor merkezden (beyin hücreleri) çalma organlarına istemli dürtülerin geçişi çabucak ve kesintisiz gerçekleşir. Bu parmak duyarlıkları keskinleştirilmeli ve güçlendirilmelidir. Bunlar kas, bağ, kemik gibi iç bağlantı organlarının duyarlılığı olarak adlandırılır, başlıca uyarıcıları sağlar ve bu uyarıcılar da motor merkezini çalıştırır” (Çimen, 1994:28). Bu nedenle teknik çalışmalar, piyano eğitiminin en önemli ve en vazgeçilmez boyutlarından biridir. Hem öğretmenin hem de öğrencinin bu önemi kavraması, bunun getirdiği gereklilikleri yerine getirmesi piyano eğitiminin doğru bir şekilde yürümesi ve gelişmesi açısından çok büyük bir önem teşkil etmektedir.

S. Fink’e göre: Bir çalgının evrensel teknikleriyle öğrenilmesi oldukça zorlu ve uzun süreç gerektirmektedir. Piyano eğitiminin daha başlangıcından itibaren teknik becerilerin doğru olarak geliştirilmesi, öğrencilerin etkili ve duyarlı çalmalarını sağlayacak bir yaklaşım olarak görülmektedir. Çünkü piyano eğitiminin temel amacı uygun teknik yardımıyla eserlerin kendi temposunda ve doğru bir ifade ile çalınmasını sağlamak olmalıdır. Diğer bir deyişle, elde edilen piyano tekniği, müzikal ifade için bir anahtar, yorum için ise, bir araç olarak kabul edilmelidir(Aktaran: Ekinci, 2004:185)

Tekniğin bu denli önemli olduğu düşünülecek olursa, tekniği geliştirmek ve iyileştirmek için yapılacak olan çalışmaların da ne denli detaylı, zorlu ve uzun bir süreç olduğu anlaşılabilir. Bu süreç içerisinde yapılan çalışmalar piyano eğitiminin her anında farklı şekillerde kendisini gösterir. Kısacası teknik çalışmalar, çalgı çalışıldığı sürece öğrencinin o dönemdeki ihtiyaçlarına göre günlük çalışma sürecinin zorunlu bir parçası olmak durumundadır. Bu nedenle yapılan teknik çalışmaların

(37)

hedefine ulaşabilmesi için aceleci olunmamalı, iyice sindirilip, amaca ulaşmadan arkadan gelecek diğer aşamalara geçme konusunda sabırsız davranılmamalıdır.

1.3.1. Mevcut Teknik Çalışma Yöntemlerinin Kullanılabilirliği

Müzik eğitimi anabilim dallarında okumakta olan öğrenci, geç yaşta başlamış olmanın vermiş olduğu dez avantajı yaşamak bir yana, altı yarıyıl kadar kısa bir zaman diliminde belirli teknik davranışları kazanmak zorundadır. Bu davranışlar kazandırılırken, öğrencinin derse karşı tutumu, çalışma şartları, sosyal çevresi, hazır bulunuşluk düzeyi, müzikal birikimi, mezun olduğu lisenin türü, uygulanmakta olan yöntemin yeterliliği, piyano öğretmenlerinin hem nitelik hem de nicelik açısından yeterliliği gibi birçok faktör, verilen eğitimin teknik davranışları kazandırma durumunu olumlu ya da olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum, oldukça uzun ve zorlu bir süreç olan belli bir teknik düzeyin kazanılmasına yönelik yapılması gereken çalışmalara farklı bir bakış açısı ile yaklaşma zorunluluğu doğurmaktadır. Mevcut teknik çalışma yöntemleri, erken yaşta başlanılıp çok geniş bir zaman sürecine yayıldığı takdirde yararlılığını göstereceği için müzik öğretmenliği programlarında okumakta olan öğrenciyi belirlenen hedefe taşıma açısından sıkıntı yaratabilmektedir.

“Hiçbir çalgıda onsekiz yaş üstü başlayarak altı yarıyıl gibi kısa bir eğitimle evrensel sanat platformuna taşınabilecek bir icraat gerçekleştirilmesi beklenemez. Bu nedenle sanatçı-icracı yetiştirme işi ile müzik öğretmeni yetiştirme işi birbirinden çok farklı programlarla yapılmaktadır” (Kıvrak, 2003:210).

Bu nedenle müzik eğitimi anabilim dallarında yürütülmekte olan piyano derslerinde teknik çalışma yöntemlerini, öğrencinin gelmesi hedeflenen düzey, eğitim aldığı süre, piyano eğitimine başladığı yaş, içinde bulunduğu sosyal çevre ve onun gerektirdikleri, çalışma ortamı ve imkanı(okuduğu okulun fiziki şartları, evinde kendisine ait bir piyanonun olup olmadığı v.s….) gibi şartlar da hesaba katılarak; öğrenciyi bunaltmadan, ilgisini çekecek duruma getirerek daha iyi adapte olmasını sağlamanın yollarının araştırılmasında fayda vardır.

(38)

Teknik çalışma yöntemleri açısından konservatuarlarda uygulanan sistemin, müzik öğretmenliği bölümleri içerisinde piyano eğitimini sürdüren yetişkin öğrencilere uygulanması sıkıntı yarattığından, elde olan kısıtlı zamanı verimsizleştirip, öğrenciyi piyanodan uzaklaştırmak gibi bir sonucun doğmasına sebep olabilmektedir. Tüm bu anlatılanların ışığında uygulanmakta olan mevcut teknik çalışma yöntemlerinin tekrar gözden geçirilip bu kurumlara göre düşünülmesi ve tartışılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

1.3.1.1. Etütlerin Kullanılabilirliği

“Etüt: çalgı tekniğini ustalık düzeyinde geliştirmeyi ön gören, ama aynı zamanda müzikal kaliteye de önem veren olgun alıştırma parçalarına verilen addır” (Say, 2005:556, cilt:I). “Etütler teknik beceri ile birlikte, deşifre becerisi kazandırma, hızı geliştirme ve müzik duygusunu arttırma gibi işlevleri olan bölümleri içerir” (Ercan, 1994:35).

Teknik çalışma sürecinde etütlerin önemi tartışılmayacak kadar büyüktür. Piyano eğitimi sürecinin devamlılığı şart faktörlerinden biri olan etütler, bu süreç boyunca kullanılacak olan eserlere teknik alt yapı hazırlama özelliklerini taşırlar.

“Etütleri iki başlık altında toparlamak mümkündür:

1. Öğrencilere daha çok tonlar, ölçüler, deşifre, temel teknikler, süsleme türleri ve teknik öğeler (çalışmalar) gibi temel piyano çalma davranışlarını kazandırmak amacıyla yazılmış etütler,

2. Öğrencilere yüksek seviyede teknik ve müzikalite kazandırmak amacıyla yazılmış etütler” (Karahan, 2004:4).

(39)

Müzik eğitimi anabilim dallarında kullanılan etüt dağarcığı çoğunlukla 1. maddede açıklanan etüt tipleridir. “Eğitim amaçlı etütlerin, müzik edebiyatında rastlanan bütün güçlükleri, sistemli bir şekilde işledikleri ve bunları bir bütün içinde elde etmenin çalıcıya yeni bir deney kazandırdığı için çalışılmalarının yararlı olduğu görülmüştür” (Pamir, t.y.:130). Bu nedenle etütler çalışırken kazandırmak istediği davranışı iyi tespit edip en ince detayına kadar irdeleyip çalışmak en doğrusu olacaktır. Yüzeysel bir şekilde, doğru davranışlar önemsenmeden çalınıp geçilen bir etüdün hiçbir şekilde getirisinin olamayacağı bilinmektedir.

Anadolu güzel sanatlar liselerinden gelen öğrencilerde bu sorunla sıkça karşılaşılmaktadır. “Çalgı eğitiminde, edinilmiş yanlış teknik alışkanlıkların düzeltilmesinin o tekniğin ilk kez öğrenilmesinden çok daha güç olduğu bilinen bir gerçektir. Bu durum, hem öğrenci hem öğretmen için sıkıntı vericidir. Çünkü alışkanlıklar günlük yaşantıda da en kolay ve rahat olduğu düşünülen ve çoğunlukla düşünmeden gerçekleştirilen davranış biçimleridir. Çalgı eğitimindeki sözü edilen sıkıntılı durum da, öğrencinin Anadolu güzel sanatlar liselerinde dört yıl boyunca edindiği bazı alışkanlık haline gelmiş yanlış teknik davranışların, en rahat ve kolay olduğunun sanılmasından kaynaklanmaktadır. Bu durum, öğrencinin önemli sayılabilecek bir zaman dilimini kaybetmesine neden olmaktadır” (Çilden, 2002:300).

Bu nedenle 4 sene boyunca çok sayıda etüt geçilmesine rağmen bazen, hem öğretmen hem de öğrenci tarafından gerektiği gibi irdelenmediği gözlemlenmektedir. Bunun sonucunda öğrencinin harcadığı onca emek boşa gidebilmekte ve o ana kadar kazanmış olduğu doğru davranışları bile kaybetme olasılığı ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda olan öğrenciler müzik öğretmenliği programlarında teknik çalışmalara, bulundukları düzeyin oldukça gerisinden başlamak durumunda kalmaktadır. Bu süreç içerisinde etütler irdelenirken, öğretmen tarafından yanlış yerleşen davranışlar yıkılıp yeniden yapılandırıldığı için bir etüdü olgunlaştırma süreci neredeyse bir kat daha uzamakta ve zaten oldukça kısıtlı olan zamanın hiç yok yere tüketilmesine neden olabilmektedir. Bu durum, öğrenci için beklenmedik bir hayal kırıklığına neden

(40)

olabilmekte, öğretmen için ise son derece dikkatli, kontrollü ve sabırlı olması gereken bir sürece dönüşmektedir. Tüm bunlardan dolayı bu süreç içerisinde devam eden 3 senelik piyano eğitimi sürecinin doğal olarak sekteye uğradığı gözlemlenmektedir.

Diğer liselerden gelen öğrencilerde ise durum biraz daha farklıdır. Daha önce hemen hemen hiçbir çalgıya düzenli olarak devam etmemiş olan bu gruptaki öğrenciler, alt yapının olmaması veya oldukça eksik olması nedeni ile çoğunlukla yeterli parmak becerisi ve esnekliğinden yoksun olmaktadır. Etütleri çalabilecek konuma gelene kadar birçok beceriyi kazanma zorunluluğu söz konusu olduğu için, etütlere belli bir süreçten sonra geçilebilmektedir.

Müzik eğitimi anabilim dallarında piyano düzeyinin, Anadolu güzel sanatlar liselerinden gelen öğrencilerin çoğunlukta olması nedeni ile bir miktar yükselmesi, diğer liselerden gelen öğrencileri ve öğretmenlerini belli bir düzeyi yakalamak adına telaşlı davranmaya sevk edebilmektedir. Bu nedenle bu öğrencilerle daha özenli ve dikkatli çalışılması gereken etütler bazen gereği kadar irdelenememekte ve sırası ile çalınması gereken temel etütler atlanarak gidilmekte, yeni öğrenilen bir davranışın pekişmesine imkân verilmeden hemen bir yenisini hedefleyen etütler verilmektedir.

Gerek Anadolu güzel sanatlar liselerinden gelen gerekse diğer liselerden gelen öğrencilerdeki ortak sorun ise: yetişmesi gereken vize ve final programlarının yaratmış olduğu aceleciliktir. Bunun sonucunda sınav programları gereği çalınması gereken programa daha çok vakit ayırabilmek için parçaları deşifre ettikleri andan sınava girdikleri anı kapsayan süreç içerisinde, eğer sınav programlarında yoksa hiçbir şekilde aşamalı ve düzenli olarak etüt çalışılmamaktadır. Bu süreç bazen öğrencinin sınav parçalarını kısır bir döngü içerisinde hatalarıyla veya yanlış davranışlarıyla tekrar tekrar çalıp durduğu, pek de bir getirisi olmayan anlamsız bir sürece dönüşebilmektedir.

Piyano literatüründe her düzey için etüt mevcuttur. Fakat müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda sorun, öğrencilerin zaman zaman etütlerin hedeflediği

(41)

davranışı kazanma sürecinde yapılması gereken çalışmalara olması gereken özeni ve dikkati göstermekte zorluk yaşamalarıdır. Etüdü gereken özenle çalışmayan öğrenci bunun sonucunda etüdün derinlerine inmekte ve amacını algılamakta sorun yaşayabilmektedir. Öğrenci, yüzeysel bir deşifre, yalan yanlış teknik davranışlar ile çalmış olduğu etüdü “oldu” sandığı için etüdün kazandırmak istediği davranışı kazanamamaktadır. Bir yanda kazanılmamış bir davranış bir yanda ise yürümesi gereken bir piyano eğitimi süreci vardır.

“Bilindiği gibi her türlü eğitimde bilgiler üst üste birikerek gelişir, yeni bir şey öğrenir onu kullanmaya başlarken de üzerine başkaları eklenir” (Gökbudak, 2002:166). Kazanılmamış bir davranış, sindirilememiş bir teknik beceri üzerine kurulmaya çalışılan diğer becerilerin doğru ve kaliteli bir şekilde yerleşmesi olasılığının yok denecek kadar az olduğu bilinmektedir.

“Etüt çalışmasında nicelikten çok ince ayrıntılar üzerinde titizlik göstermenin başlıca kural olduğunu hatırdan çıkarmamalıdır” (Pamir, t.y.:131). Bir etüdün, planlanılarak ve özel çalışmalarla bilinçli bir şekilde çalışıldığı takdirde faydasını göstereceği unutulmamalıdır. Aksi takdirde öğrenci için kısıtlı olan zamanın yok yere tüketilmesine neden olması olasıdır.

1.3.1.2. Egzersizlerin Kullanılabilirliği

Teknik çalışma denildiğinde sadece etütlerin düşünülmesi yanlıştır. Teknik çalışmaların bir diğer kolu ise şüphesiz egzersizlerdir. C. Binbaşıoğlu’na göre: Öğrenme ilkelerinden alıştırma (egzersiz), özellikle beceri konularının öğrenilmesi için, büyük bir değer taşır. Alıştırma olmadan, hemen hemen hiçbir beceri kazanılamaz(Aktaran: Ekinci, 2004:185). Fakat müzik eğitimi anabilim dallarında yürütülen piyano eğitimi sürecinde egzersizlere, teknik çalışmalar içerisinde daha az yer verildiği gözlemlenmektedir. Bunun sebepleri ise piyano eğitimi sürecinin çok kısa olması, bazı eğitimcilerin egzersizleri, öğrenciyi mekanikleştiren, müzikaliteden uzaklaştıran, beyni çalıştırmaktan çok sırf parmakları çalıştıran kassal uygulamalar