M-i- i t t i
" T T - ¿ ö l« b2 -U
Kadınlarımız
iş hayatı
na gereğince katılmıyorlar di
ye... Kendi istekleriyle de olsa,
erkekleri maişet derdinde yal
nız bırakıyoruz diye...
ilim c is in i g e çe n g ü n iç b e d es te n d e n g e çe rk e n d ü ş ü n d ü m . B ir y ı ğ ı n tu r i s t v a rd ı. A lış v e riş e d e n le r d a h a çok k a d ın la r d ı. S a tın a l m a k için o y alar, ç e v re le r, a n tik a y ü z ü k le r, b ile z ik le r, k a ş ık la r , ç in i le r, g ü m ü ş eşya, m e rc a n v e b a k ır a r ıy o r l a r d ı . Ve d ü k k â n s a h ib i ve s a tı c ı v e te rc ü m a n e fe n d ile r... a m a n y a r a b b i! T o p u ğ u n u e z d ik le ri y e m e n ile ri ile, o r t a çağ d an k a lm a e sn a f a lış k a n lık la r ıy le , sevim siz a ç ık g ö z lü k le riy le in s a n ı b irşe y le r a lm ıy a te şv ik e d e c e k le rin e â d e ta itiy o r la r d ı. O rad a d ü k k â n sah ib i, lisa n b ilir, g ü le r y ü z lü h a n ım la r, y a b a n c ıla r ın p ek a l ı ş ı k o ld u ğ u se v im li s a tıc ı k ız la r b u lu n m a y ış ı a f fe d ilm e z b ir n o k s a n d ır.
T u r iz m d em ek , ta b ia t d e m e k ; K a d ı n ta b i a t ı n y a k ın ı, sev g ilisi, sa h i b i... T u riz m d e m e k , t a r ih d e m e k ; k a d ın v e fa sı ve d u y g u lu lu ğ u ile ta r ih in te m silcisi... B izim iç in tu - zm d e m e k ev sah ip liğ i. m is a fir p e rv e rlik , lo k al g e le n e k le r v e y e m e k le r d e m e k ; b ü tü n b u n la r k a d ı n ın işi v e e se ri... T u riz m işin i g e liş tire lim d iy e ç ı r p m ıy o r u z v e k a d ın d a n fa y d a la n m a y ı d ü ş ü n m ü y o ruz. O g ü n B e d e s te n ’d e n g e ç e rk e n içim b u rftu ld u . A m a k a b a h a t y a ln ız e rk e k le rd e değil, d iy e d ü şü n d ü m . Ve e rte s i gü n , b u g ü n size d e t a n ıta c a ğ ım S ab ih a A k d e m ir’le t a n ış tım . B u n d a n b ö yle y a ln ız tu riz m a la n ın d a değil, iş v e ç a lışm a h a y a t ı n ı n h e r y ö n ü n d e , y a r a tıc ı ve m ü te ş e b b is k a d ın la r ım ız ı t a n ım a ya, ta n ıtm a y a a zm ettim . Siz o k u y u c u la rım d a n da, b a n a r b ild ik le ri n izi h a b e r v e rm e k s u re tiy le y a r d ım c ı o lm a n ız ı ric a e d erim .
GÜZEL, CANLI, ZEKİ
Ş
İM D İ size t a n ıta c a ğ ım S a b ih a A k d e m ir, y ü k s e k e le k t r i k m ü h e n d isi N u ri A k- d e m i r ’in k a r ı s ı . V a k tiy le k a rı k o c a A lm a n y a ’y a g itm işle rd i. M u n ic h ’e g e ce v a k ti g ird ile r. S a biha, ü ç ö zelliğ in i b ira ra y a g e ti re n g ü z el, c a n lı ve z ek i ¿ ile riy le, o to m o b ilin p e n c e re s in d e n , bu p ı r ı l p ı r ı l a y d ın lık ş e h ri se y re d i y o rd u . î ç i d e rtli b ir T ü rk k a d ın ı o la ra k , A lm a n k a d ı n ı n ı n y a ş a y ış ı n ı v e to p lu lu k iç in d e k i y e rin i de, a y n ı d ik k a tle in c e led i. G en e b ir ak şa m ü s tü M u n ich ’te n a y r ılır k e n , d ire k s iy o n d a k i k o c a s ın a b ira z d u r m a s ın ı r ic a e tti: «— D ö n v e a y rılm a d a n önce şu ş e h r e b ir k e re d a h a b a k , d edi. G ö rü y o r m u su n ne k a d a r a y d ın lık ... B a n a ö y le g e liy o r k i N u ri, t ış ı k l ı d ü n y a k a d ı n l a r ı n e s e ri d ir. Biz T iirk k a d ın la r ı, sizin y ü z ü n ü z d e n bu ışığ a k a v u şm a k ta g ecik iy o ru z.»Yol b o y u n c a t a r tış tıla r . S o n u n d a N uri A k d e m ir genç k a r ıs ın a söz v e r d i : n e y e teşeb b ü s e d erse ra z ı o lacak v e o n u d e ste k îiy e c e k ti.
BİR ŞEYLER YAPMAK
S
A B İH A , G ü â m ü lc in e ’li b ir a ile n in k ız ıy d ı. D ışa d ö n ü k , d ü n y a ile b a r ış ık , içi k a y n ıy a n h a y a t ta m u tlâ k a b ir şe y le r y a p m a k is tiy e n b ir ço c u k tu . 1941’d e T ü r k iy e ’ye g öç e t tile r. ilk o k u l ö ğ re tm e n i o la n b a b a sı b ü y ü k o ğ lu n u ü n iv e rs ite y e , k ı z ın ı e n s titü y e verdi. S a b ih a e v le n d i. K o cası A n k a r a ’ da y e d e k s u b a y lığ ın ı y a p a r k e n , 13 y a ş ın d a n b e ri ç a lışm ı- a a lış m ış o lan g e n ç k a d ın da te rz ilik e tti. A ltı a y d a b a şk e n tin t a n ın m ış b ir te rz isi o lu ş u n a b a k a r a k «B en ne yapsam iy isin i y a p ac a ğ ım » d iy e d ü şü n d ü . D a h a so n ra k o c ası ile ziftç ilik e ttile r , b irlik te ç a l ış ıy o r la rd ı. Z a m a n la iş g e lişti v e N u ri A k d e m ir’iri k a r ıs ın ın y a r d ım ın a ih tiy a c ı k a lm a d ı. N e v a r k i S a b ih a boş d u r a m ıy o r d u . İç in d e n g e le n sesi d in liy o r, d ı ş a r ı n ı n v e rd iğ i c e v a b a b a k ıy o r e i2 t ı r a b ı n ı «T ürk k a d ın ı to p lu-MİLLİYET PAZAR İLÂVESİ
SAYFA: 11
KAHVESİNİ ADAM ETMEK
LOTI
BİR GEN( KADINA DUŞTU
Sabiha Akdemir, kollarını sıvamış,
turistik yere şekil vermeğe çalışıyor
•uk iç in d ç k i y e rin i b u la m a m ıştır» d iy e ifa d e e d iy o rd u . B a ğ ım sız h a le g e lm e k , e se r v e rm e k , b ir şe y le r y a p m a k is tiy o r, ç a lış ıy o rd u , ik i y ıl f o to ğ r a f ç ılık la u ğ r a ş tı. Üç y ıl v a r k i, N u ri l y e m ’d e n d e rs a la ra k resim ç a lışıy o r. Ç eşitli y a r d ım ve k ü ltü r d e rn e k le rin in ü y e si. B ir y a n d a n h a r ı l h a r ı l İn g ilizc e ö ğ re
n iy o r. S o n b a h a rd a L o n d ra ’d a b ir k u rs a g id e c ek .
MÜZE - OTEL HAYALİ
■ ŞTE b u d ü n y a n ın in s a n ı olan 1 S a b ih a A k d e m ir, b ir M ayıs ■ C u m a g ü n ü b ir tiy a tro n u n
a k şa m s e a n s ın d a n so n ra k o c a s ıy la E y ü p ’te k i P ie rre L oti k a h v e sin e g itti. T a rih i k a h v e d e y a
b a n c ı la r v a rd ı. A m a serv is b e rb a t, fin c a n la r pis, g a rs o n la r g ö rg ü sü z d ü . A v ru p a ’d a y k e n t a n ış ıp ç a ğ ır d ığ ı k ız a rk a d a ş la rın d a n y a b a n c ı l a r ın T ü r k iy e ’d e n e le r a z c ^ .ğ ı n i ö ğ re n m işti. Y e ter p a ra sı o lsa B o ğ a zın k a rş ı sah ilin d e, esk i a h şa p b ir y a lı s a tı n a lır, o n u e sk i T ü rk e ş y a la rı ile d ö şer, b ir m ü z 'e l
h a lin e g e tirir ve y a r a r l ı b ir iş y a p tığ ın a in a n a ra k sev e sev e ç a lış a b ilird i. K o c asıy la b u p e rişan P ie r r e L o ti k a h v e s in d e n e le r y a p ıla b ilir d iy e d ü ş ü n d ü le r . B ir h a f ta s o n ra k a h v e v e c iv a rı sekiz y ı l s ü re ile S a b ih a A k d e m ir’e k i r a la n m ış tı. B en g ittim y e rin d e g ö rd ü m . Ş im d i o ra d a h a r ı l h a r ı l ç a lış ıy o r . T ü rk d z tu ü n lü y a z a r ın ç a l ış tır d ığ ı h a r a p k a h v e b in a sı r e s to r e e d ili y o r. K a d ın s a n a tç ıla rım ız d a n A lım K a ra m ü rs e l, P ie r r e L o ti h e y k eli v a p ıy o r. S a b ih a H a n ım ın a rk a d a ş la r ı a ç ıla c a k b u tik te s a tılm a k ü z e r e k a rtla r , m a d a ly o n la r v e ç e ş itli e şy a h a z ı rlıy o rla r . B ah ç e d e k a m e r iy e le r y a p ılıy o r, H a liç ’e k a r şı ç a lış m a k is tiy e c e k tu r i s t r e s s a m la r iç in ö zel b ir k ö şe d e u n u tu lm a m ış . F a tih ’in , s ı r t ı n d a İs ta n b u l’a g ird iğ i ü n lü k ı r a t ı n ı n m e z a rı e tr a f ın d a b ir p a r k d ü z e n le n i y o r. C iv a rd a k i A yvansaT ay gibi, C e llâ tla r M ez a rlığ ı g ib i t a r i h i y e r le r d e ğ e rle n d iriliy o r. B ü tü n b u n la r b ir b ro ş ü r h a lin d e tu ris tle r e su n u la c a k .
S a b ih a A k d e m ir a m a tö r a r k a d a ş la rı n d a n g a y rı h e n ü z h iç k im s e d e n y a r d ım g ö rm e m iş. E y ü p lü k a d ı n l a r ı n , v a k tiy le k e n d isin e , d ağ b a ş ın d a b ir k a d ı n ı n k a h v e c ilik e d e m iy e c e ğ in i s ö y liy e re k g ö zd ağ ı v e r e n le r i f iile n y a la n lıy a n y a k ı n lığ ı, m ü te ş e b b is T ü r k k ı z ı n ı n en b ü y ü k d a y a n a ğ ı o lu y o r. A m a ben, D e v le tin v e T u riz m k u r u lu l a r ın ın d a b u te şe b b ü se ilg i g ö s te re c e k le r in e in a n ıy o r u m . Ş im d ilik E y ü p s ı r t l a r ı n d a ve b a k ım s ız m e z a r lık la r a r a s ın d a b ir S a b ih a c ık , T ü r k k a d ı n ı n ı n a r t ı k k o lla r ın ı s ıv a m a s ı g e re k tiğ in e in a n m ış t e k b a ş ın a ç ır p m ıy o r . O, y üz y ıl k a d a r ö n ce, e g zo tik r o m a n la r y a z m ıy a h e v e s li y a b a n c ı m u h a r r i r le re ilh a m v e rm e k te n ö te b i r ro lü o lm ıy a n A z iad e ’le rin D es E n c h a n - te e s ’le r in h a y a t ı b a şk a b i r gözle g ö re n m ü te şe b b is v e k a v g a c ı to ru n u d u r .
B elediye, k a h v e n in b a h çe sin d e b ö y le b ir k a m e riy e y a p ılm a s ın a b ile iz in v e rm iy o r. B u n a m u k a b il E y ü p B ele d iy e Ş u b e M ü d ü rü , m ü te şeb b is T ü rk k a d ı n ı n ı n b a şlıc a y a rd ım c ıs ı. A m a m e v z u a t d e n e n k â b u sa k a rş ı, in s a n
l a r ım ız ın iy in iy e ti y e tm iy o r. R e s im d e k i genç k a d ın S a b ih a A k d e m ir’d ir.
PİER R E LO T İ T ü r k iy e ’y e h a y r a n o lm u şta
Piérre
Loti ve
B
UNDAN 88 s e n e e v v e l b ir M ay ıs s a b a h ı, siy a sı b ir ta k ım h â d is e le r y ü z ü n d e n S e lâ n ik lim a n ı n a g e le n b ir F r a n s ız k r u v a z ö rü n d e n a d ı J u lie n V ia u d o la n 26 y a ş ın d a b ir d e n iz c i in m işti. B ö y lece d ü n y a c a m e ş h u r ro m a n la r d a n b irin in m e v z u u k e n d iliğ in d e n d o ğ u y o rd u . Ç ü n k ü d a h a so n ra b u g e n ç d e n iz ciy i d ü n y a e d e b iy a tı, ş a r k h a y a tın a a i t r o m a n la r ı ile p e k İyi t a n ı y a c a k v e o P ie r r e L o ti ism i ila m e ş h u r o la c a k tı. S e lâ n ik ’te n İ s ta n b u l’a g e le n g e n ç b a h riy e li b u s e y a h a tin i 1903’te te k r a r la d ı. B u d e fa ik i y ı l v a zife li o la r a k İ s ta n b u l'd a k a ld ı. 1913’te ü ç ü n c ü d e fa h a y r a n o ld u ğ u b u ş e h re g e ld iğ i za m a n a r t ı k v a z ife li d e ğ ild i v t b u s e y a h a ti sad ece k e y f in d e n v e İ s ta n b u l’a o la n a ş k ın d a n y a p ı y o rd u .NURİ BEYİN KIZLARI
O
z am an la r, İ s ta n b u l'u n ta n ın m ış a ile le r in d e n | b ir in in h a ric iy e k a le - j§ m in d e m e m u r b ir o ğ lu f | (N u ri b e y ) , N u ri b e y in d e b ü - | | t ü n İs ta n b u l s o sy e te sin d e m e ş- | | h u r ü ç k ız ı v a r d ı. (Z e n n u r - | | N u riy e - M ih rin u r) Z e n n u r g ü - | | zeİliği, N u riy e z e k â s ı ile b ü tü n | | is ta n b u lu m e şg u l e d iy o rd u , iff M ih rin u r k ü ç ü k tü . K ız la r ç o k i iy i F r a n s ız c a b ilir le r , p iy a n o i ç a l a r la r ve a la fra n g a ş a r k ı söy le rle rd i.LOTİ’NİN DOSTLARI
P
İERR E L o ti. N u r i b e y in 1 e v in e s ık s ı k d â v e t e d i- | | lir , k ız la r la u z u n u z u n | | s o h b e tle r e d e r, k ız la r Ş* h a y a t la r ın d a n ş ik â y e tle o n u n la ; ] u z u n u z u n d e rtle ş irle rd i. P ie r r e L o ti y a z d ığ ı ro m a n la rd a n e za- m a n b a ş ı s ık ış s a d a T ü r k ev h a §| y a tın a a i t b ilm e d iğ i b i r şe y i ö ğ re n m e k iste se k a v a s ı Ş ü k r ü ’y ü , j N u ri b e y in k ız la r ın a g ö n d e rir, o n la rd a n bilgi a l ı r d ı . G ü n ü n ; b irin d e o m e m le k e tin e d ö n ü n -i
ce N u ri b e y in k ı z l a r ı n ı n h a - § | y a tı d a h e m e n b ü tü n câz ib e - • sin i k a y b e tti. D u ru p o tu ra m a zi
o ld u la r. V e İk i k a r d e ş a r a l a r ı n - j d a b ir p lâ n k u r a r a k b u p lâ n ın j ta tb ik im k â n la r ın ı a ra m ıy * b a ş la d ıla r . G ü n ü g e lin c e d e «Biz f il â n a rk a d a ş ım ız a ç a y İç m e y e gid iy o ru z» d iy e e v d e n ç ı k tıla r . G id iş o g id iş. î k i k ız g§ p ia n o v e ş a n h o c a l a r ın ın p a sa - ¡ğ p o r t l a n n ı a la ra k b ir d a h a d ö n m e m e k ü z e r e İ s ta n b u l’d a n a y r ılm ış la r d ı . D o stla r ı P ie rr e L o ti o z am an i P a r is ’te y d i. T e k ra r b u lu ş tu la r , j j t e k r a r d e rtle ş ip h a lle şm e le r, ş i- Ç k â y e t le r b a şla d ı. İş te o m e ş h u r «Les D esen ch an tees» ro m a n ı b ö y le d o ğ d u . N u ri b e y in k ız - | | 1 a r ı n ı n İs ta n b u l’d a k a la n v e j L o ti’y e â ş ık o ld u ğ u sö y le n e n ü ç ü n c ü a r k a d a ş la r ı, C a n a n a d ıi
He r o m a n ın b a ş k a h r a m a n ı o lu - ; y o rd u . D ilim ize « B ah tsız la r» d İ- j ye te rc ü m e e d eb ilec e ğ im iz k i ta p ta P ie r r e L o ti h a y a t h a k la - i r ın d a n m a h ru m k a d ı n ı n d r a m ı n ı d ile g e tiriy o r d u .Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
