SAYFA CUMHURİYET
S'
6
Milyarlık tarihi pasajın mülkiyeti ile ilgili dava 13 yıldır sürüyor
B
‘ey oğlu 2. SulhHukuk
Mahkemesi’ne 4Ağustos 1980
tarihinde verilen bir ihbar dilekçesinde, pasajın
sahibinin dört yıl önce öldüğü, Nikola
Yıırla’nın ise pasajın gelirine el koyduğu
bildirilir.
HALİL NEBİLER____________
Emlak eksperlerine göre değeri yarım trilyon liraya yakın olan Be- yoğlu'ndaki tarihi Hacopulo Pa- sajfnın mülkiyetiyle ilgili dava. 13 yıldır sonuçlanmadı. Uç kez haki min reddedildiği, üç kez karamı de ğiştiği. 10 dolayında bilirkişi raporu nun yargıya sunulduğu davanın te melini. pasaja sahte vasiyetname ile sahip çıkıldığına ilişkin iddia oluştu ruyor.
Hacopulo Pasajı 1871 yılında Me- clis-i Mebusan'm İstanbul Milletve kili Aleksandros Hazzopulos tarafı ndan yaptırılmış. Tapu kayıtlarında İstanbul ili, Asmalımescit mahalle si. İstiklal ve Meşrutiyet caddelerin de kain 315 ada. 24 parsel sayılı Ha copulo Çarşısı diye geçiyor. Pasajın yapımından bir yıl sonra 13 numa ralı dairesine Ahmet Mithat Efen- di'nin basımevi yerleşir. Bu arada ünlü İbret Gazetesi'nin yönetimi Namık Kemal'e geçmiştir. Gazete aynı yere gelir ve Ahmet Mithat,
Namık Kemal. Ebüzziya Tevfık, Menapirzade Nuri. Kayazade Reşat tarafından 13 Haziran 1872 tarihin de burada yayınlanmaya başlanır.
Böyle bir tarihi ve kültürel mirası taşıyan pasaj. Elisavet Glansmann'- ın mülkiyetindedir. Pasajı yönetme si. yani kahyalığını yapması için Ni kola Yurla adlı bir kişiye 24 Şubat 1956 tarihinde vekaletname verir. Vekâletnameyi 12 Eylül 1966 tari hinde yeniler. Ancak Elisavet Glans- mann 17 Temmuz 1969 tarihinde ölür. Pasaj artık kocası Alberto Glansmann'ındır. Bay Alberto. eşi nin ölümüne dayanamaz ve 14 gün sonra o da ölünce pasaj kızkardeşi Amelia Glansmann'a kalır. Amelia Glanzmann da yengesinin yolunu izler ve Nikola Yurla’yı 23 Eylül 1969 ve 10 Kasım 1971 tarihli veka letnamelerle pasajın yönetimi için görevlendirir.
Beyoğlu 2. Sulh Hukuk Mahke mesi’ne 4 Ağustos 1980 tarihinde ve rilen bir ihbar dilekçesinde, pasajın sahibinin dört yıl önce öldüğü, Ni
kola Yurla’nın ise sanki bir değişik lik yokmuş gibi pasajın gelirine el koyduğu bildirilir. Mahkeme, pa sajın son varisi Amelia Glansmann’- ın 18 Mart 1976 tarihinde İtalya'nın Trieste kentinde varissiz olarak öl düğünü tesbit eder. Mahkeme, tari hi pasajın bundan sonra kayyımla yönetilmesini de ister.
Buna karşın 3 Mart 1981 tarihin de Nikola Yurla'nın avukatı Faruk Dereli, mahkemeye bir dilekçe vere
rek Amelia Glansmann'ın 30 Tem muz 1971 tarihinde elyazısıyla dü zenlediği vasiyetinde, pasajı Yurla'- ya bıraktığını bildirir. Artık işler iyi ce karışmıştır. Milli Emlak Başkont- rolörti Tamer Esen, Vasiyetname nin sahte olduğunu ileri sürerek İtal ya'ya kadar gider ve Trieste'deki bir noterde Amelia Glansman’ın imza örneğini bulur. Bir fotokopisini çek tirir ve vasiyetnamedeki imzanın orijinal imza ile uyuşmadığını belir
tir. Ancak mahkeme, vasiyetname tebliğ edildiği için pasajı Yurla’ya verir.
Bu kez Hazine, vasiyetin iptali da vası açar. Reddedilir. Güzel Sanat lar Akademisinden imzanın sahte olduğuna veya olmadığına ilişkin üst üste raporlar alınır. İşin ilginç ta rafı, Nikola Yurla bir noter belgesiy le pasajdaki hakkını üçe bölmüş ve iki payı avukatı Faruk Dereli ile em- lakçı Ahmet Cambazoğlu’na dev retmiştir.
Bu kadarla da kalmaz. Bu kez Vakıflar Gene! Müdürlüğü Devreye girer. Ellerinde bu vakfın eski bir va kfa ait olduğuna dair belgeler var dır. Dava açarlar ama sonuç yine olumsuzdur.
Artık bütün umut imza inceleme sinin Adli Tıp’ta yapılmasına kalmıştır. Nikola Yurla, Faruk De reli ve Ahmet Canbazoğlu yıllarca, "fotokopiden imza tetkiki yapı lmaz” itirazlarıyla bunu engellerler ama sonunda 8 Ocak 1993 tarihinde Adli Tıp Kurumu imzalan inceler.
Çıkan karar gariptir: “ ...Ele alınan belgelerin fotokopi olduğu, bu tür belgelerdeki imzalann işleklik dere cesi, hız ve baskı derecesi gibi grafo- lojik tanı unsurlanndan yararlanıla madığı, ancak tersim biçimi, alı şkanlıkları, ebad, istif, eğim ve doğ rultulan itibariyle vasiyetnamedeki imza ile uygunluk ve benzerlik arz ettiklerinden aynı el ürünü olabile cekleri kanaati hasıl olduğu...”
Daha önce görüştüğümüz Nikola Yurla’ya göre ortada sorun yoktur. Çünkü mahkeme pasajı iki kez ke ndisine vermiştir. Vasiyetnamenin sahte olduğu yolundaki savlan sor duğumuzda ise, “Vasiyet ortada, sahte olduğunu ispat etsinler” yanıtını verir. Hacopulo Pasajı’nda tüm bunlar olurken, pasajın 13 nu maralı odasının tozlu penceresinden olanlan izleyen Namık Kemal ve Ahmet Mithat Efendi’nin. İbret'i yeniden çıkaracaklannı ve ilk sayısı nda “Hacopulo Pasajı’nda Bizans Oyunlan” diye bir yazı yayınlaya- caklannı öğrendik.
