46
M U H İ T
Bestekâr Edgar Manas Efendi
Yazan : A H M E T EŞREF
Nisan 1875 tarihinde İstanbulda doğmuştur. Musikî tahsilini İtalyada yapmış ve “ Padu „ kilisesi organisti meşhur nazariyatçı “ L. Bottazzo
„
dan armoni, kontrpuvan ve füg dersi almıştır. Tahsilinin ik malini müteakip Istanbula avdet ederek pek çok sene ler her devrin büyük üstatlarının, bilhassa hususi bir rüç- haniyyeti haiz olan asri Fransız musikîsi müvellitlerinin eserle rini büyük bir meyi ve alâka ile kendi kendine tetebbu’ e- derek ma’lûmatı - musikîyesini tevsi’ ve ta’mîk etmiştir.
İlk eserleri, bâzı melodi ve piyano için yazılmışparça- lardan ibarettir. Müteakiben, derin bir vukuf ile yazmış ol duğu eserler arasında piyano için yazılmış bir “Mönüe-Vals„ ve büyük orkestra için 1908 tarihinde bestelediği bir “ An dante senfonik» vardır ki bu so- nuncunun dört el piyano için yazılmış bir aranjmanı mevcut tur. 1912 senesinde. Laypzik- de Braytkof & Hertel matbaa sında 3 kısımdan mürekkep bir piyano “ Suit „ i intişar et miştir. 1 inci kısmı “Vals şe klinde romans,, olan baş tara
fı, ortasındaki haraketli kısma ahenkli kısma ahenkli ve mütenasip şekilde intikal eden bir tarzdadır. 2 nci kısm] tabiatı huşu’ ile terennüm eden bir “ rostai nağme „ dir 3 üncü kısmı ise bir “ re bemol Mazurka „ olup güzej bir tahassüsü-musikî mahsulü ve müteaddit sadaların imtizacı nümunesidir.
Aynı tabi’ tarafından 1920 senesinde neşre dilen ki riş sazlarına mahsus bir kuatüor unun, başlangıcı tama. miyle mevzun, gayet ince düşünülmüş bir tem üzerine bina edilmiş bir "Fiigetta,, olup bunu gayet geniş hututlu ve birbirine merbut ifadeli bir “Scherzo,, ta’kîb eder. Vasi melodili cümlelerden mürekkep kısabir “Lie, üçüncü kısmı teşkil eder. Hayatın müşküllerini temsil eden eri’
ve hareketli bir “ Final „ ile nihayet bulur. İfadesi pek müşkül olan bu kuatüor, 6 Mayıs 1921 tarihinde Ünyon Fransezde çalınmıştır. Kuatüorun birinci ke manı, el- yevm Ankara musikî muallim mektebi müdürü olan, Zeki bey tarafından pek derin bir hassasiyet ve kudreti-ifade
ile çalınmıştır; Bu eser hakkın da Almanyada neşr olunan “ Zeit schrift für müzik „ mec muasının Nisan 1923 tarihli nüshasında pek takdirkâr bir makale intişar ettiği gibi beste kârı olan Manas efendiye de istanbulda aynı sene içinde te’sis edilen Konservatuvarın armoni mallimliğini kazadırmış- tır.
Bu tarihi ta’kîb eden iki sene zarfında Galatasaray lisesi müsamere salonunda, tahtı-ida- resindeki Konservatuvar talebe leriyle müteaddit muvaffakiyetli konserler vermiştir.
Pariste “Hamelle” matbaası 1922 senesinde iki “Lieds Armé nien» ini neşr etmiş ve 1924 de de yeni şekilde yazmış olduğu iki hareketli ve Piyano ile ke. man için mürettep “ Sonat „ i
tab’ edilmiştir.
ANAS efendi 1928 senesinde “Iles des Princes-A- dalar,, namı altında ve büyük orkestra için “Suit,, tar zında bir poem bestelemiş olup bu eserin iki el piyano için yazılmış olan nüshası Pariste “Sénart,, matbaası ta rafından neşr edilmiştir. Dört parçadan ibaret olan bu suit in her numarası, bestekârın, bu adaların her birinin şairane manzarası karşısında duymuş olduğu hissiyatı gösterir. Her parça hangi adaya ait ise bu adanırı na mına izafe edilmiştir. İlk parça “Proti - Kınalı Ada» dır. Halkın tahassüsatını gösterir bir ifadesi vardır. İkincisi “Antigoni-Burgaz,, olup çocuk ve genç kızlardan mü rekkep bir kafilenin dalgalara karşı sahilde rakslarını tasvir eder. Üçüncüsü “Halki-Heybeli ada», çamlar al tında yüksek bir tepedeki tahayyülat olup tabiatı tasvir
M U H İ T
47Hüseyin Sa’detün
Beyefendiye
Anadolu Oyun Havaları
*
E. MANAS
III. Zeybek oyun havası (Aydın)
eden bir şiir ve gayet tatlı bir hayaldir: Dördüncü parça “Prinkipo-Büyükada,, bir bayram gününü andı rır şen bir hareketle başlar, ve sonra, orta cümlesi ta biatın sehhar güzelliklerini tasvir eder hazin bir ifadedir. Muallim Manas efendi yine “ Senart „ matbaasında neşr edilen “Türk milli raksları,, namında Piyano için bir süit de bestelemiştir. 7 dans parçasından mürekkep olan bu mecmua büyük bir san’atın mahsulüdür. Bu oyun
havalarının her biri çok dikkatle intihab edilmiş olup asri usule tevfikan armonize edilmiş olan her parça mu allim Manas efendinin bizce müsellem olan kudret ve vukufu ile tevsi’ edilmiştir.
Bu eserin, halihazırda Türk folklorlariyle meşgul olan mühim miktarda Avrupa musikî-şinasları arasında hararetli bir alâka tevlid edeceğinden eminiz.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
