İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME MÜZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDA UYGULANAN BLOK FLÜT EĞİTİMİNE İLİŞKİN
ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ (ANKARA İLİ ÖRNEĞİ)
ALİ OZAN ÖCAL
YÜKSEK LİSANS TEZİ
MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
i
TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU
Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşulu ile tezin teslim tarihinden itibaren 6 ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.
YAZARIN:
Adı: Ali Ozan Soyadı: ÖCAL
Bölümü: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı İmza:
Teslim tarihi:
TEZİN :
Türkçe Adı: İlköğretim İkinci Kademe Müzik Dersi Öğretim Programında Uygulanan Blok Flüt Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Ankara İli Örneği )
İngilizce Adı: Teacher Thought About Recorder Education Administration in Music Lessons Teaching Program to Second Grade of Primary School (Ankara City Model)
iv
TEŞEKKÜR
Bu araştırmanın gerçekleşmesinde bana fikirleri, tecrübesi ve yardımları ile yol gösteren tez danışmanım Doç. Erdal TUĞCULAR ’a, araştırmam sırasında kaynaklarından faydalanmamı sağlayan Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN’ a, aileme, destek ve katkılarından dolayı değerli arkadaşım Beste ATALAY’ a, tez çalışmalarımızı birlikte yürüttüğümüz arkadaşım Dilara GENÇYÜREK’ e teşekkür ederim.
v
İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME MÜZİK DERSİ ÖĞRETİM
PROGRAMINDA UYGULANAN BLOK FLÜT EĞİTİMİNE İLİŞKİN
ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ (ANKARA İLİ ÖRNEĞİ)
( Yüksek Lisans Tezi )
Ali Ozan ÖCAL
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Temmuz 2014
ÖZ
Bu araştırmada, ilköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan konuların blok flüt eğitimine uygunluğunu araştırmak amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara ili sınırları içindeki farklı ilçelerde bulunan 53 ilköğretim okulunda çalışan 53 müzik öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, ilköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan özellikle blok flüt ile ilgili konular göz önünde bulundurularak uzman görüşlerine dayanarak hazırlanmış anket kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler temel istatistik yöntemlerle yorumlanmıştır. Araştırmada, uygulanan ankette öğretmenlerden alınan görüşlere göre, ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan bazı konuların blok flüt üzerinde uygulanmasında yetersiz kaldığı tespit edilmiştir.
Araştırma sonucunda, elde edilen verilere göre ilköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan bazı konuların blok flüt üzerinde uygulanabilirliği üzerine öneriler sunulmuştur.
vi Bilim Kodu:
Anahtar kelimeler: İlköğretim, Öğretim Programı, Müzik, Blok flüt. Sayfa Adedi: 94
vii
TEACHER THOUGHT ABOUT RECORDER EDUCATION
ADMINISTRATION IN MUSIC LESSONS TEACHING PROGRAM
TO SECOND GRADE OF PRIMARY SCHOOL
(ANKARA CITY MODEL)
(M. Sc. Thesis)
Ali Ozan OCAL
GAZI UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES
July 2014
ABSRACT
The purpose of this research , subjects of music lessons teaching program is researching to suitability on recorder education to second grade of primary school. Universe of the research is all the second grade of primary school in Turkey. Sampling of the research is 53 music teachers of primary school in Ankara.
viii
In the research, data collecting as tool a survey used prepared by professional opinion. In the research, datas were interpreted by main statistics methods. In this research, used a survey in music lessons program to second grade of primary school, especially about to take into consideration including recorder subjects. With the executed survey, insufficent to identified subjects in music lessons teaching program to second grade of primary school by get thought from music teachers. Result of the reserach is, with the received datas report the suggestion about some subjects in music lessons teaching program to practicality on recorder.
Science Code:
Key Words: Primary School, Teaching Program, Music, Recorder. Page Number: 94
ix
İÇİNDEKİLER
TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU ... i
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI ... ii
JÜRİ ONAY SAYFASI ... iii
TEŞEKKÜR SAYFASI ... iv
ÖZ ... v
ABSTRACT ... vii
İÇİNDEKİLER ... x
TABLOLARIN LİSTESİ ... xvi
ŞEKİLLER LİSTESİ ... xix
BÖLÜM 1
GİRİŞ ... 1
x
1.2.Araştırmanın Amacı ... 4
1.3. Araştırmanın Önemi ... 4
1.4. Problem Cümlesi ... 5
1.5. Alt Problemler ... 5
1.6. Araştırmanın Sınırlılıkları ... 5
1.7. Varsayımlar ... 6
1.8. Tanımlar ... 7
BÖLÜM 2
KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 9
2.1. İnsan ve Eğitim ... 9
2.2. İnsan ve Müzik... 11
2.3. Sanat Eğitimi ... 12
2.4. Müzik Eğitimi ... 13
2.5. Müzik Eğitiminin Genel Kapsamı ... 18
2.6. Müzik Eğitiminin Temel İlke ve Amaçları ... 19
2.7. Müzik Dersi Öğretim Programı ... 20
xi
2.7.2. Programın Temel Yaklaşımı ... 22
2.8. Müzik Dersi Öğretim Programının
Temel Yapısı (1-8. Sınıflar) ... 23
2.8.1. Genel Amaçlar ... 23
2.9. Çalgı Eğitimi ... 24
2.10. Blok Flütün Tarihsel Gelişimi ... 25
2.11. Blok Flütün Yapısı ... 27
BÖLÜM 3
İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 31
BÖLÜM 4
YÖNTEM ... 35
4.1. Araştırma Modeli ... 35
4.2. Evren ve Örneklem ... 35
4.3. Verilerin Toplanması... 35
4.4.Verilerin Çözümlenmesi ... 36
BÖLÜM 5
BULGULAR VE YORUM ... 37
xii
5.1. Katılımcıların Mezun Oldukları Lisans Programları ... 37
5.2. Katılımcıların Görev Yaptıkları İlçe Durumları ... 38
5.3. Katılımcıların Mesleki Tecrübe Durumları ... 39
5.4. Katılımcıların Lisansta Blok Flüt Eğitimi Alma
Durumları ... 40
5.5. Katılımcıların görev yatıkları okullarda müzik odası bulunma
durumları ... 40
5.6. Öğrencilerim Blok Flütü Düzenli Olarak Getirirler ... 41
5.7. İkinci Kademe Blok Flüt Eğitiminde Ders Kitabı Haricinde
Kaynak Kullanıyor Musunuz? ... 42
5.8. Müzik Dersi Kitaplarının Blok Flütü Öğretebilmedeki
Yeterlilik Düzeyi Sizce Nasıldır? ... 43
5.9. Öğrencilerinizin Blok Flütü Öğrenmeye İlgisi Sizce
Nasıldır? ... 44
5.10. Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İçin Yazılmış
Parça ve Alıştırmalar Öğrencinin Hazır Bulunuşluluk Düzeyine Ne
Derece Uygundur? ... 45
5.11. Öğretim Programında Blok Flüt Eğitimi İçin Herhangi Bir
Eğitim Yöntemi Kullanılmakta mıdır? ... 46
5.12. Öğretim Programında Blok Flüt Eğitimi İçin Hangi öğretim
yönteminin kullanılması sizce daha uygun olur... 47
5.13. İkinci Kademe Blok Flüt Eğitiminde en çok ilgi duyulan ve
çalınan ezgiler hangileridir? ... 48
xiii
5.14. Blok Flüt Eğitim Programında Yer Alan Parça Sayısı Sizce
Yeterli Midir? ... 49
5.15. Öğrencilerinizin blok flütte entonasyon ( enstrümandan
temiz, doğru ses ve ton çıkarma) sağlama durumları sizce
nasıldır? ... 50
5.16. Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İçin Yazılmış Dizi,
Gam ve Diğer Etkinliklerin Blok Flüt Parmak Alışkanlıklarını
Kazandırmada Yeterlilik Düzeyi Sizce Nedir? ... 51
5.17. Öğretim Programında “Senkop ve Hece Bağı” Konularını
İçeren Ezgiler Sizce Blok Flüt Üzerinde Uygulanabilir Nitelikte
Midir? ... 52
5.18. Öğretim Programında “Hız Terimi, Nüans Terimi”
Konularını İçeren Ezgiler Sizce Blok Flüt Üzerinde Uygulanabilir
Nitelikte Midir? ... 53
5.19. Öğretim Programında “ Tekrar, Dolap, De Capo, Fine,
Senyö” Konularını İçeren Ezgiler Sizce Blok Flüt Üzerinde
Uygulanabilir Nitelikte Midir? ... 54
5.20. Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İçin Yazılmış
Ezgiler, Aksak Ölçüleri (5/8, 7/8, 9/8) Öğretebilir
Nitelikte Midir? ... 55
5.21. Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüte Uyarlanmış
Makamsal Şarkılar, Türk Müziği Dizi ve Makamlarını Öğretmede
Ne Derece Yeterlidir? ... 56
5.22. Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüte Uyarlanmış
Şarkıların İçinde Değiştirici İşaret ( Bemol, Diyez )Olan
Şarkılardan Hangilerini Çaldırıyorsunuz? ... 57
5.23. Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İle İlgili Parça ve
Etkinlikler Müzik Dersine İlgiyi Arttırmada Sizce Ne Derece
Yeterlidir? ... 58
xiv
5.24. “Blok Flüt” Müzik Eğitim İçin Uygun Bir Çalgı Mıdır?
Uygun Değil İse Önereceğiniz Çalgıları Aşağıdaki Boşluğa
Yazınız ... 59
5.25. “Blok Flüt” Müzik Eğitim İçin Uygun Bir Çalgı Mıdır?
Uygun Değil İse Önereceğiniz Çalgıları Aşağıdaki Boşluğa
Yazınız ... 60
BÖLÜM 6
SONUÇ VE ÖNERİLER ... 61
6.1.Sonuçlar ... 61
6.2.Öneriler ... 63
BÖLÜM 7
KAYNAKLAR ... 65
ÖZGEÇMİŞ ...
... 94
EKLER ...
69
xv
TABLOLARIN LİSTESİ
Tablo 1. Katılımcıların Mezun Oldukları Lisans Programları ... 37
Tablo 2. Katılımcıların Görev Yaptıkları İlçe Durumları ... 38
Tablo 3. Katılımcıların Mesleki Tecrübe Durumları ... 39
Tablo 4. Katılımcıların Lisansta Blok Flüt Eğitimi Alma Durumları ... 40
Tablo 5. Katılımcıların görev yatıkları okullarda müzik odası bulunma
durumları... 40
Tablo 6. Katılımcıların “Öğrencilerim Blok Flütü Düzenli Olarak Getiriler”
sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 41
Tablo 7. “İkinci Kademe Blok Flüt Eğitiminde Ders Kitabı Haricinde Kaynak
Kullanıyor Musunuz” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 42
Tablo 8. “Müzik Dersi Kitaplarının Blok Flütü Öğretebilmedeki Yeterlilik
Düzeyi Sizce Nasıldır?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 43
Tablo 9. “Öğrencilerinizin Blok Flütü Öğrenmeye İlgisi Sizce Nasıldır?”
sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 44
xvi
Tablo 10. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İçin Yazılmış Parça ve
Alıştırmalar Öğrencinin Hazır Bulunuşluluk Düzeyine Ne Derece
Uygundur?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 45
Tablo 11. “Öğretim Programında Blok Flüt Eğitimi İçin Herhangi Bir Eğitim
Yöntemi Kullanılmakta mıdır?” sorusuna verilen cevapların
dağılımı ... 46
Tablo 12. “Öğretim programında blok flüt eğitimi için hangi öğretim
yönteminin kullanılması sizce daha uygun olur? (Birden Fazla
Seçenek İşaretlenebilir.)” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 47
Tablo 13. “İkinci Kademe Blok Flüt Eğitiminde en çok ilgi duyulan ve
çalınan ezgiler hangileridir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı 48
Tablo 14. “Blok Flüt Eğitim Programında Yer Alan Parça Sayısı Sizce Yeterli
Midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 49
Tablo 15. “Öğrencilerinizin blok flütte entonasyon ( enstrümandan temiz,
doğru ses ve ton çıkarma) sağlama durumları sizce nasıldır?”
sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 50
Tablo 16. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İçin Yazılmış Dizi, Gam
ve Diğer Etkinliklerin Blok Flüt Parmak Alışkanlıklarını
Kazandırmada Yeterlilik Düzeyi Sizce Nedir?” sorusuna verilen
cevapların dağılımı ... 51
Tablo 17. “Öğretim Programında “Senkop ve Hece Bağı” Konularını İçeren
Ezgiler Sizce Blok Flüt Üzerinde Uygulanabilir Nitelikte Midir?”
sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 52
Tablo 18. “Öğretim Programında “Hız Terimi, Nüans Terimi” Konularını
İçeren Ezgiler Sizce Blok Flüt Üzerinde Uygulanabilir Nitelikte
Midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 53
Tablo 19. “Öğretim Programında “ Tekrar, Dolap, Da Capo, Fine, Senyö”
Konularını İçeren Ezgiler Sizce Blok Flüt Üzerinde Uygulanabilir
Nitelikte Midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 54
xvii
Tablo 20. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İçin Yazılmış Ezgiler,
Aksak Ölçüleri (5/8, 7/8, 9/8) Öğretebilir Nitelikte Midir?” sorusuna
verilen cevapların dağılımı ... 55
Tablo 21. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüte Uyarlanmış “Çok
Sesli” ve “Kanon” Şarkılar Sizce Öğrencilerin Çalışma Seviyeleri
İçin Uygun Mudur?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 56
Tablo 22. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüte Uyarlanmış Makamsal
Şarkılar, Türk Müziği Dizi ve Makamlarını Öğretmede Ne Derece
Yeterlidir?” Sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 57
Tablo 23. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüte Uyarlanmış Şarkıların
İçinde Değiştirici İşaret ( Bemol, Diyez ) Olan Şarkılardan
Hangilerini Çaldırıyorsunuz?” Sorusuna verilen cevapların dağılımı58
Tablo 24. “Öğretim Programında Yer Alan Blok Flüt İle İlgili Parça ve
Etkinlikler Müzik Dersine İlgiyi Arttırmada Sizce Ne Derece
Yeterlidir?” Sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 59
Tablo 25. “Blok Flüt” Müzik Eğitim İçin Uygun Bir Çalgı Mıdır? Uygun
Değil İse Önereceğiniz Çalgıları Aşağıdaki Boşluğa Yazınız.”
sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 60
Tablo 26. “Katılımcılardan “Blok Flüt” Müzik Eğitim İçin Uygun Bir Çalgı
Mıdır?” sorusuna “Hayır” cevabı verme durumları ... 60
xviii
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1. Blok Flüt Ailesi 1 ... 27
Şekil 2. Blok Flüt Ailesi 2 ... 28
Şekil 3. Blok Flüt Ağızlığı ... 28
1
BÖLÜM 1
GİRİŞ
Bu bölümde müzik eğitiminin genel amaçları çerçevesinde gerekliliğine değinilerek problem durumu oluşturulmuş; araştırmanın amacı ve önemi, alt problemler, varsayımlar, sınırlılıklar ve tanımlara yer verilmiştir.
1.1.Problem Durumu
Eğitim insanlığın doğuşundan beri daima olagelmiştir; günümüzde de uygarlık düzeyi ne olursa olsun her toplumda süregelmektedir. Okul saatleri dışında, birey sosyal çevrede ve okul sırasında da okula paralel olarak çevrede ayrıca sürmektedir. Eğitim, bireyin tüm yaşantısı boyunca sürmekte ve okul dışında ve içinde yaşam boyu edindiği deneyimlerin bütününü kapsamaktadır (Varış, Gürkan, Gözütok, Pektaş, Gürbüztürk ve Babadoğan, 1994, s. 4).
Eğitim genel anlamda bireyde davranış değiştirme sürecidir. Bireylerin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir (Demirel, 2001, s. 42).
Eğitim, bireyin davranışlarında kasıtlı olarak istendik davranış değişikliği oluşturma süreci ise, sanat bu değişimin önemli bir parçasıdır. Dolayısıyla sanat eğitimi de bu değişim sürecinden ayrı tutulamaz. Sanat eğitiminin en önemli öğelerinden biri de müzik eğitimidir.
2
Müzik eğitimi, sanat eğitimi kapsamındaki etkin bir disiplin alanıdır. Sanat, yeterli ve amacına uygun eğitim almış bireylerden oluşan, sanat kültürünü almış aydınlara sahip toplumlarda rahat nefes alır ve gelişebilir. Avrupa’da müzik sanatı son yüzyılındaki büyük gelişimini geniş ölçüde okul müzik eğitimi ve öğretimine borçludur ( Yönetken, 1993, s. 21 ).
Müzik eğitimi “Bireye kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranışlar kazandırma, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel değişiklikler oluşturma ya da bireyin müziksel davranışlarını, kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak değiştirme ve geliştirme sürecidir” (Uçan, 2005, s. 60).
Bu süreçte; insanın müziksel kişilik geliştirme, bilinçli bir müzik dinleyicisi olabilme, müzik yoluyla sevgi, paylaşma ve sorumluluk duygusu geliştirebilme, müzik yoluyla kendini ifade edebilme müzik eğitimiyle sağlanan önemli özelliklerdir. Bahsedilen özelliklerin insana yansıması ve içselleştirilmesinde müzik dersleri önemli rol oynar. Müziğin toplumsal ve kültürel önemi ile etkileme işlevi de ancak eğitsel müzik öğretimiyle ilköğretimde yönlendirilebilir. Okulda edinilen değerler, iyi ve kötü yönleriyle, gitgide ailede ve toplumda da yaşanılır olmaya başlar. Bu müzik için de doğrudur. Öğrenciye okulda kazandırılacak müzikler, müzik anlayışı ve beğenisi, gitgide ailede ve toplumda da yerleşecek, bütün toplumların insanlarınca yaşanılır olacaktır. Bu bakımdan, eğitsel müzik öğretimi, bir toplumun müzik yaşamının ve müzik geleceğinin temelidir, denilebilir( Sun, 1969, s. 196-197).
İlköğretim kurumlarında yürütülen müzik dersleri, belirli bir plan ve hedef çerçevesinde çocuğa yönelik olarak düzenlenmiş bir süreçtir. Belirlenen hedefler, çocuğun yaşantısında değişiklik yaratması bakımından önemlidir.
Verimli işlenen müzik derslerinin çocukların gelişimine etkileri şu şekilde Sınıflandırılabilir:
1. Dil gelişimi,
2. Duygusal ve sosyal gelişim,
3
Müzik dersleri, öğrencinin kendini ifade etmesi, kendisi hakkında olumlu tutum ve düşüncelere sahip olması, çevresiyle ve insanlarla uyumlu olması, sahip olduğu yetenek ve tutumları sergilemesinde ve paylaşmasında oldukça büyük etkiler yaratmaktadır.
“İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı” birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar her sınıf için toplam sekiz üniteden oluşmakta ve genel olarak müzik dersinin, müziğin her boyutuyla ele alınıp işlendiği bir ders olarak gerçekleşmesini ve böylece çocuğun bilişsel, devinişsel, duyuşsal davranışlarıyla bir bütün olarak gelişmesini öngörmektedir.
İlköğretim ikinci kademe (6. ,7. ve 8. Sınıflar) müzik dersi programında ise öğrencinin evrensel müzik yazısını okuyabilme, yazabilme, müziği oluşturan temel öğeleri kavrayabilme gibi temel müzik bilgilerinin yanında; düzeyine uygun müzikleri söyleyebilme, çalabilme becerilerini kazanması, ses ve çalgı grupları hakkında bilgi sahibi olması, kendi kültürü ve yabancı kültürlere ait etkin bir şarkı ve çalgı müziği dağarcığına sahip olması amaçlanmıştır.
Çalgı eğitimi, bireylere kendi müziksel yaşamlarında çalgıları aracılığıyla müziksel davranışlar kazandırma veya müziksel davranış değişikliği oluşturma süreci olarak tanımlanabilir. Mesleki müzik eğitimi kurumlarından, üniversitelere bağlı eğitim fakültelerinin müzik öğretmenliği ana bilim dallarına, çeşitli çalgı eğitimleri verilmektedir. Bu çalgıları; yaylı çalgılar, üflemeli çalgılar ve mızraplı çalgılar olarak sınıflandırabiliriz. Blok flüt, özellikle eğitim amaçlı kullanılan tahta üflemeli bir çalgıdır. Günümüzde, öğrenmesinin kolay olması, küçük çocukların da çalabilmesi, pahalı olmaması, kolayca taşınabilmesi, özellikle plastik blok flütlerin fazla bakım gerektirmemesi, solo ve topluluk müzikleri için uygun olması, geniş bir repertuvarının olması gibi nedenlerle okullarda eğitim amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Yıllar boyunca müzik dersi öğretim programında yer alan blok flüt eğitimi, öğrenci davranışlarında değişme ve gelişme yaratması, öğretim programı ve dersin amaçlarına ulaşması bakımından tartışılan bir konu olmuştur.
Müzik dersinde kullanılan çalgının, öğrencinin dikkatini çekecek ve güzel çalabilecek nitelikte olması derse olan ilgiyi arttıracaktır. Bu bakımdan derse kullanılacak çalgının iyi seçilmesi son derece önemlidir. Çalgının seçiminde; öğrencinin bilişsel, duyuşsal ve
4
psikomotor gelişimine uygunluğunun göz ardı edilmemesi gerekir. Bunun yanında çalgının taşınması, bakımı ve alınacak çalgının fiyatının uygun olması çalgı seçiminde önemlidir. Bu araştırma; öğrenci-öğretmen, müzik dersi, çalgı eğitimi, öğretim programı arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması bakımından tartışılan noktalara açıklama getirmesi bakımından önemlidir. Özellikle ilköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programının, derste kullanılan blok flüt çalgısına uygunluğunun tartışılması bu araştırmanın temel problemini oluşturmaktadır.
Bu araştırma ile; “İlköğretim İkinci Kademe Müzik Dersi Öğretim Programı” ‘nda yer alan blok flüt eğitimine ilişkin bu problemin çözümüne katkıda bulunulması amacıyla, Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan müzik öğretmenlerine, uzman görüşlerine dayanan anket uygulanmıştır. Alınan görüşler, müzik dersi öğretim programında yer alan blok flüt eğitiminin tartışılan noktalarına açıklama getirilmesi bakımından önemlidir.
1.2. Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın amacı, “İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan konuların, blok flüt eğitimine uygunluğunu araştırmaktır.”
1.3. Araştırmanın Önemi Bu araştırma;
1. İlköğretim kurumlarında görev yapmakta olan müzik öğretmenlerinin “İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı” ‘nda belirtilen hedeflere ulaşılması konusunda karşılaşılan zorlukların giderilmesi ve problemlerin çözümlenmesi bakımından,
2. Müzik dersi kitabında yer alan etkinlik ve araştırmaların, blok flüt eğitiminde karşılaşılan problemlerin ve zorlukların çözümlenmesi bakımından,
3. İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan öğretim yöntem ve tekniklerin blok flüt eğitimine etkilerinin tespit edilmesi bakımından,
4. İlköğretim ikinci kademedeki öğrenci ilgisinin, blok flüt öğretme kazanımı üzerindeki etkilerinin ortaya çıkarılması bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.
5
5. Müzik dersi kitabında yer alan teorik bilgilerin, blok flüt eğitiminde karşılaşılan problemlerin ve zorlukların ortaya çıkarılması ve çözümlenmesi bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.
1.4. Problem Cümlesi
İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programı blok flüt öğretme ve blok flüt ile ilgili belirlenen hedefleri uygulamada ve gerçekleştirmede yeterli midir?
1.5. Alt Problemler
1- İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında uygulanan blok flüt için hazırlanmış parça sayısı blok flüt öğretiminde yeterli midir?
2- İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında uygulanan blok flüt eğitiminde öğrencinin ilgisi blok flüt eğitimine ne derece etki eder?
3- İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan terim ve işaretler blok flüt eğitimine ne derece etki eder?
4- İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan dizi ve makamlar blok flüt eğitimine ne derece etki eder?
5- İlköğretim ikinci kademe müzik dersi öğretim programında yer alan parça ve etkinlikler blok flüt eğitimine ne derece etki eder?
1.6. Araştırmanın Sınırlılıkları
1. Bu araştırma 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan alt-orta-üst sosyo-ekonomik düzeyde bulunan farklı merkez içlerden rastgele seçilmiş elli üç ilköğretim okulu ile,
2. Bu okullarda görev yapmakta olan en az elli üç müzik öğretmeni ile,
3. Araştırmada, uzman görüşlerine dayanarak hazırlanmış “İlköğretim İkinci Kademe öğretim programının, blok flüt eğitimine uygunluğuna ilişkin öğretmen görüşleri” anketinin kullanımı ile sınırlandırılmıştır.
6 1.7. Varsayımlar
1. Araştırmaya katılan öğretmenlerin, ankette bulunan sorulara içtenlikle cevap verdiği, 2. Araştırmada anketin uygulandığı ilçelerin sosyo-ekonomik farklılığı temsil edecek nitelikte olduğu,
3. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin gerçekleri yansıttığı,
4. Öğretmenlerin “İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı”nın blok flüt öğretmedeki yeterliliklerine ilişkin uygulanan anketten elde edilen sonuçların geçerlik ve güvenirliliğinin yeterli olduğu varsayılmaktadır.
7 1.8. Tanımlar
Müzik Eğitimi: Bireye, kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranışlar kazandırma, bireyin müziksel davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli değişiklikler oluşturma ya da bireyim müziksel davranışını kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak değiştirme veya geliştirme sürecidir (Uçan, 2005, s. 30).
Öğretim Programı: Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan, bir ders yılı boyunca işlenecek derslerin konu, hedef davranışlar, süre, işleniş, araç gereçler ve değerlendirme gibi ayrıntılarını içeren programdır (Meb, 2007 ).
Çalgı: Müzikal sesler üretmek amacıyla yapılmış, belirli biçim, kullanım ve tını özellikleri olan alettir (Say, 2001, s. 122).
Entonasyon: Şarkı söylerken veya çalgı çalarken doğru tonlama yapmak ( Word Tutor ). Senkop: Her notanın zayıf bir zamanda (veya iki vuruş arasında) baskılı şekilde bir sonraki zamana bağlanmasıdır ( Grove, 1910, volume 4, s. 807 ).
Hece Bağı: : Şarkılarda farklı iki veya daha çok notayı birbirine bağlayan notaların altına veya üstüne konan eğri çizgi olup; bir heceyi iki veya daha fazla nota ile seslendirmek için kullanılır ( Meb, 2013, s. 44 ).
Dolap: Özellikle tekrarlanan bölümlerin sonunda kullanılan, tekrardan sonra birinci veya ikinci kısımların icra edilmesi için talimat veren işaretlerdir ( Grove, 1910, volume 5, s.378).
Senyö: Sadece işaretin yerleştirilmiş olduğu noktaya, tekrarı devam ettirmek için kullanılan işarettir ( Grove, 1910, volume 4, s. 407 ).
Da Capo: Parça üzerinde bulunduğu yerden, başa dönüp, parçanın tekrar edilmesi gerektiğini belirten işarettir. ( Apel, 1974, s. 221 ).
Fine: Bitiş, son ( Apel, 1974, s. 315 ).
Çok Seslilik: Müzikte, iki ya da daha fazla sesin ve melodinin birlikte seslendirilmesi ( American Heritage Dictionary, 1991, s. 5625).
Kanon: Tek bir ezgi üzerinde farklı zaman ve aralıklarla başlayarak yapılan çok seslilik türüdür. ( Grove, 1910, Volume 1, s. 455 ).
8
Değiştirici İşaret: Müzikal yazımda sesleri kromatik ( yarım ses) olarak inceltip, kalınlaştıran veya normal haline dönüştüren işaretlerdir. Bemol ( b ), diyez (#) ve naturel ( doğal ) olarak üçe ayrılır ( Apel, 1974, s. 5 ).
9
BÖLÜM 2
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
2.1. İnsan ve Eğitim
Birey olarak insan biyopsişik, toplumsal ve kültürel bir varlık olup, bedensel, bilişsel, duyuşsal, ve devinişsel davranış yapılarıyla bir bütündür (Uçan, 2005, s. 27).
İnsanın kendine özgü bütünlüğü içinde en temel ve en belirgin özelliği “kendi yaşam etkinliğinin farkında, bilincinde ve bilgisinde olması” dır ( Uçan, 2005, s. 27).
İnsan davranışla doğar, davranışla yaşar, davranışla ölür. İnsan davranışla oluşur, davranışla gelişir, davranışla yetkinleşir. İnsan, davranışlarıyla eğitir ve eğitilir ( Uçan, 2005, s. 27).
Yapısı ve yaradılışı gereği insan, sağlıklı, dengeli, uyumlu ve doyumlu yaşama; yaşamını en iyi biçimde düzenleyip sürdürme ve olabildiğince yetkinleştirme; bunun için gücünü (potansiyelini) ve yeteneklerini harekete geçirip kullanma ve geliştirme; bu yolda gerekli fırsat ve olanaklardan yararlanma; giderek kendini gerçekleştirme ve aşma gereksinimi içindedir. Sağlıklı doğma başarısını gösteren insan, sağlıklı yaşama, sağlıklı büyüme-gelişme, sağlıklı yetkinleşme, sağlıklı biçimde kendini gerçekleştirme ve aşma barısını da gerektirir ( Uçan, 2005, s. 27).
İnsan, bütün gereksinimlerinin en iyi şekilde karşılayabilmek için, günlük gündelik “yaşam bilgisi” nin ötesinde, hem “gerçeği ve doğruyu”, hem “yararlı ve kullanışlıyı”, hem de “özgünü ve güzeli” arar. “Bilim”, “Teknik” ve “Sanat” işte insanın bu“durmak-bitmek” bilmeyen arayışlarının birer ürünü ve sürecidir. “Felsefe” ise bu ürün ve süreçleri birbiriyle birleştirir, bağdaştırır, dengeleştirir, bütünleştirir (Uçan, 2005, s. 28).
10
Bilim, teknik ve sanat, modern insanın üç ana çalışma, yetişme ve gelişme alanını oluşturur; bu oluşum içinde birbirini destekleyip güçlendirir, çeşitlendirip zenginleştirir ve tamamlayıp bütünler. Bu bütünlenişte insanın kendi “dünya görüşü” (felsefesi) belirleyici rol oynar ( Uçan, 2005, s. 28).
Bilim, teknik ve sanat toplum yapısının oluşmasında başlıca etmenlerdendir ve insan yaşamının vazgeçilmez öğeleridir. Sanat insanları özgür kılar, güzellikler yaratır. Sanatsız insan, sanatsız toplum düşünülemez. Sanatla toplum arasındaki karşılıklı etkileşim sonucu birbirlerini geliştirme ve güçlendirme gerçekleşir. Sanat “bir duygunun, bir anlayışın veya güzelliğin ifadesinde kullanılan metotların tümü olup, bu metotların sonucunda ulaşılan yaratıcılık sanat ürününü oluşturur” ( Meydan Larousse, 1972, c.10, s. 907 ).
Tüm sanat dalları içine insan ruhu üzerinde en derin etkiyi bırakan sanat dalı müziktir. Müzik, toplumla etkileşip bütünleşen sanatların başında yer alır. Bir milletin gelişmişlik düzeyini belirlemede önemli bir göstergedir. Toplumsal bir olgu olan müziğin geldiği nokta, toplumun geldiği noktayla paralellik gösterir. “Bir toplum ekonomi ve kültür alanında yattığı kendi anlayışına ve insanlığın yaşayışına kattığı, çağına uygun değerlerle varlığını sürdürebilir. Kültür alanının bir dalı da müziktir.” ( Sun, 1968, s. 196).
Charles Munch; “ Müzik sözle anlatılamayanı anlatım sanatıdır. Sözcüklerin anlatabildiği, zekanın karayabildiği şeylerin çok ötelerine gidebilir. Müziğin alanı belirsizliğin, elle tutulamayanın, düşlerin alanıdır. İnsanları bu dili konuşabilmelerini Tanrı’nın bizlere verdiği en büyük zenginliklerden biri olarak görürüm.” Diyerek müziğin insanı eşsiz bir ortama sürüklediğini belirtmiştir ( Munch, 1990, s. 18).
Eğitim; bilim, teknik ve sanatın her üçünü de kapsayan bir içerikle düzenlenerek, bireyleri ve toplumları biçimlendirme, yönlendirme, değiştirme, geliştirme ve yetkinleştirmede en etkili süreç niteliği kazanır. Böyle bir eğitim, bireyi biyopsişik, toplumsal ve kültürel boyutlarıyla, bedensel, bilişsel, duyuşsal ve devinişsel davranış yapılarıyla dengeli bir bütün olarak, en uygun ve en ileri düzeyde yetiştirmeyi amaçlar. Sanat eğitimi bu amaca eğitim sürecinin üç ana boyutundan, üç ana bileşeninden biridir. Müzik eğitimi ise, çeşitli kollara ayrılan sanat eğitiminin başlıca dallarından birini oluşturur ( Uçan, 2005, s. 28).
11 2.2. İnsan ve Müzik
Birey olarak insan, beli özelliklerle donanık bir organizma olarak doğal ( fiziksel, kimyasal, biyolojik), toplumsal ve kültürel öğelerden oluşan bir “çevre” içine doğar; bu öğelerle birlikte, yanyana, içiçe yaşar; ve onlarla sürekli bir etkileşim içinde bulunur (Uçan, 2005, s. 28).
İnsanın ( içinde) doğup yaşadığı çevrede yer alan doğal, toplumsal ve kültürel öğeler arasından “ses” çok önemli bir yer tutar. İnsanın çevresi, bir bakıma, sanki, seslerden örülü bir ağ gibidir. Ses, insanın çevresiyle iletişim ve etkileşiminde rol oynayan temel öğelerin ya da gereçlerin başında gelir. Nitekim, sesin olmadığı durumlarda iletişim, anlaşım ve etkileşim çok zor olur (Uçan, 2005, s. 28).
İnsan; kaynak, tür ve işlev bakımından zengin bir çeşitlilik gösteren sesleri algılar, çözümler, yorumlar, işler ve giderek değişik anlatım biçimlerine dönüştürür. Bu anlatım biçimlerinin en başta gelenlerinden biri “müzik” tir. İnsan müzik yapan, müzik oluşturan bir varlıktır (Uçan, 2005, s. 28).
İnsanı kuşatan ses çevresi içinde müzik, öbürlerinden bambaşka özellikler taşır. En yalın çocuk tekerlemesinden en karmaşık koro eserine, en yalın bir çalgı ezgisinden en karmaşık senfoniye kadar, her müzik ( eseri ) başlı başına bir yapıdır (Uçan, 2005, s. 28).
İnsan, çevresindeki müzikleri algıladıkça, o müziklerdeki yapıları, yapıyı oluşturan öğeleri ve öğelerarası, ilişkileri sezer, kavrar, çözümler… Algıladığı müzikte yapı arama, yapıyı oluşturan öğeleri belirleme, öğeler arası ilişkileri kavrama, yapının bütünü ile öğeleri arasındaki uyumu fark etme-sezme ve bundan zevk alma çabaları, insan yaşamının vazgeçilmez bir boyutunu oluşturur (Uçan, 2005, s. 28).
İnsanın içinde yaşadığı “sessel çevre” nin kültürel-estetik boyutu demek olan “müziksel
çevre” çeşitli müziksel öğelerden oluşan çok yönlü, kapsamlı, karmaşık ve dirik bir yağıya
sahiptir. Müziksel, çevre, kendini oluşturan öğeler ve öğeler arası ilişkilerle birlikte, bazen hızlı, bazen yavaş, fakat sürekli bir oluşum, gelişim ve değişim içindedir (Uçan, 2005, s. 28).
Müzik, insan yaşamının her evresinde yer alan, onsuz olunmayan, insanın onsuz edemediği bir olgudur. Müzik olgusu’ nda çeşitli öğeler ve öğeler arası ilişkiler rol oynar. Müzik
12
seslendirici/yorumcu, dinleyici/izleyici, bunlar arasındaki iletişim/etkileşim ve bütün bunların yer aldığı ve/veya gerçekleştiği çevre/ortam ( Uçan, 2005, s. 29).
Bireyin doğum öncesi oluşma evresinde, ana karnında, dolaylı olarak kurulan ya da kurulmaya başlayan “insan-müzik ilişkisi”, doğumdan sonra, giderek dolaysız bir ilişki biçimine dönüşür ve gittikçe çeşitlenip zenginleşerek, güçlenip derinleşerek gelişir, insanın yaşamı boyunca sürer gider ( Uçan, 2005, s. 29).
Müziksel çevresiyle iletişim ve etkileşim içinde bulunan birey, müzikle ilgili bir takım temel davranışlar kazanır; bu davranışları kazandıkça, müzikle ve müziksel çevresiyle daha bilinçli, daha duyarlı ve verimli bir etkileşim içine girer; bunlara bağlı olarak, daha ileri, daha kapsamlı ve karmaşık davranış örüntüleri geliştirir ( Uçan, 2005, s. 29).
2.3. Sanat Eğitimi
Sanat eğitiminin yanlı insana özgü bir gereksinim olduğu varsayımından hareket edersek, bireyin tüm ruhsal ve bedensel eğitimi bütünlüğü içinde estetik duygularının geliştirilmesi, yetenek ve yaratıcılık gücünün olgunlaştırılması çabası sanat eğitiminin anlamına açık bir görüntü kazandırır, öyleyse sanat eğitimi bireyin duygu düşünce ve izlenimlerini anlatabilme yeteneklerini ve yaratıcılık gücünü estetik bir düzeye ulaştırmak amacı ile yapılan tüm eğitim çabasıdır. Bu kavramda sanat eğitiminin bilimsellik ve felsefi niteliği görülür. İnsanı insan yapan değerlerden birisi olarak düşünülüp, varsayılan sanat ve insan onun özüyle bütünleşip gelişmesi, amaçlanan sanat eğitimi bilimi sanıldığı gibi yapay bir olgu değildir. Bu bilim insana özgü diğer bilimlerden bazıları ile tam paralellik içindedir. Aralarındaki organik bağlar nedeni ile sanat eğitiminin psikolojik, felsefi tarih ve estetikle olan ilişkilerini bu bilimlerin, sanat eğitimi çalışmalarındaki tamamlayıcı rolleri önemli bir kural sayılır (Türkdoğan, 1981, s. 17).
Sanat eğitimi kavramı genel anlamda, güzel sanatların tüm alanlarını ve biçimlerini içine alan, okul içi ve okul dışı yaratıcı sanatsal eğitimi tanımlamaktadır. Sanat eğitimi, öğrencilere ilgi ve yeteneklerini tanımasına yardımcı olarak, soyut düşünce ve duygularını öğrendikleri kavram ve tekniklerle ifade etme fırsatı hazırlarken, yaratıcı güçlerini fark ettirerek zekâlarının gelişmesini, estetik duyarlılık kazanmasını ve üreten bireyler olmalarını sağlayan bir eğitim sistemidir (San, 1983, s. 17).
13
“Sanat eğitimi temelde, çocuğu görmeye, aramaya, sormaya, denemeye, sonuçlandırmaya alıştırmaktadır. Çocuk bu sayede soyut ve somut imgeler arasındaki iletişimin nasıl kurulacağını sorgulayacak deneyler, denemeler, araştırmalar yapacak, böylece yaratıcılığını geliştirmiş olacaktır.” (Gökaydın, 1998, s. 3).
“Sanat eğitimi”, temelde, sanatsal etkinlik ve etkileşimler yoluyla bireyin yaratma
güdüsünü doyurmaya, estetik gereksinimlerini karşılamaya, beğeni duygusunu geliştirmeye ve içinde yaşadığı gerçekliğe daha duyarlı olmasını sağlamaya yöneliktir. Bu bakımdan sanat eğitimi, bireyin bilişsel ve devinişsel yönlerinin yanında, özellikle duyuşsal yönünün gelişmesinde çok önemli rol oynar. Sanat eğitimi, her biri kendi içinde çeşitli dallara ayrılan şu üç ana koldan oluşur;
1- Fonetik sanatlar eğitimi, 2- Plastik sanatlar eğitimi, 3- Dramatik sanatlar eğitimi.
Müzik eğitimi, fonetik sanatlar eğitiminin başlıca dallarından birini oluşturur (Uçan, 2005, s. 40).
2.4.Müzik Eğitimi
Yalın ve özlü anlatımıyla müzik; “duygu, düşünce, izlenim ve tasarımları ve başka gerçeklerin de katkısıyla belli durum, olgu ve olayları, belli bir amaç ve yöntemle, belirli bir güzellik anlayışına göre belirleştirerek biçimlendirilmiş seslerle işleyip anlatan estetik bir bütündür.” Bu bütün hem süreç, hem ürün hem de her ikisi ile birlikte iç içe yani “süreç/ürün” ya da “ürün/süreç” olarak kendini belli eder (Uçan, 2005, s. 29).
Müzik insanın günlük hayatı boyunca içinde yaşadığı bir ses atmosferidir. Bazen bir eğlence aracı olarak, bazen bir anlatım aracı olarak, bazen üzüntü ve sevincimize bir arkadaş olarak rahatlatıcı ve dinlendirici olarak, müzik daima yaşantımızın içindedir (Girit, 1998, s. 2).
Bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecine eğitim denir (Ertürk, 1972, s. 12). Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi eğitim, temelde, bir davranış değiştirme sürecidir. Bireyin davranışlarında meydana getirilen değişmelerin toplumu, toplumdaki değişmelerin bireyin davranışlarını etkilemesi
14
kaçınılmaz bir olgudur. Zaten birey, içinde yaşadığı doğal, toplumsal ve kültürel çevreyle sürekli bir etkileşim içinde bulunur. Birey ile çevresi arasındaki bu etkileşimin, eğitim yoluyla daha düzenli, daha etkili ve daha verimli olması beklenir (Uçan, 1982, s. 2). Yalın ve özlü anlamıyla müzik eğitimi bireye kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranışlar kazandırma, bireyin müziksel davranışında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli değişiklikler oluşturma ya da bireyin müziksel davranışını kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak değiştirme ve geliştirme sürecidir (Uçan, 2005, s. 30). Bu süreçte daha çok, eğitim gören bireyin kendi müziksel yaşantısı temel alınır, bu temelden yola çıkılarak belirli amaçlar doğrultusunda planlı, düzenli ve yöntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere erişilir. Müzik eğitimi yoluyla, birey ile çevresi özellikle müziksel çevresi arasındaki iletişim ve etkileşimin daha sağlıklı, daha düzenli, daha etkili ve daha verimli olması beklenir (Uçan, 2005, s. 14).
Müzik eğitimi okullarda ve okul dışında gerçekleşmektedir. Eğitime yönelik müzik eğitimi etkinlikleri okullarımızda programdır ve öğretmen tarafından gerçekleştirilir. Bunda hedef eğitim ve hedef davranışları da müzik eğitim etkinlikleridir (Girit, 1998, s. 3).
Müzik öğretimi genel, özengen (amatör) ve mesleki (profesyonel) olmak üzere üç ana boyutta (türde) gerçekleştirilir; “bireysel”, “grupsal” veya “bireysel-grupsal” öğretim biçiminde yapılır. Genel müzik öğretimi daha çok “grupsal öğretim”, mesleki müzik öğretimi ise daha çok “bireysel öğretim” ağırlıklıdır. Hangi boyutta, hangi biçimde gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin müzik öğretimi, temelde; ilkeli, düzenli, planlı ve yöntemli olmayı gerektirir. Bu gerekliliklerdir ki müzik öğretimi genellikle okullarda, okul niteliği taşıyan yerlerde veya onlara benzeyen çevrelerde veya ortamlarda, bu işin ehli, bu iş için yetiştirilmiş kimselerce, yani müzik öğretimcilerince yapılır ya da yapılmayı gerektirir (Say, 2001, s. 112).
Müzik eğitimi temelde, genel, özengen (amatör) ve mesleki (profesyonel) olmak üzere üç ana amaca yönelik olarak düzenlenip gerçekleştirilir (Uçan, 2005, s. 36, 37).
1. Genel müzik eğitimi: İş-meslek, okul, bölüm, kol-dal program türü ne olursa olsun, ayrım gözetmeksizin, her düzeyde, her aşamada, her yaşta herkese yönelik olup, sağlıklı ve dengeli bir insanca yaşam için gerekli asgari ortak-genel müzik kültürünü kazandırmayı amaçlar.
15
Genel müzik eğitimi, aslında, her düzeyde, her yaşta herkes için gereklidir, zorunludur ya
da zorunlu olmak durumundadır. Çünkü müzik, her düzeyde herkese kazandırılması esas olan “asgari ortak-genel kültür”ün başta gelen ayrılmaz öğelerinden biridir. Ancak, ülkemizde ilköğretim öncesi (anaokulu/anasınıfı) ve ilköğretim (ilkokul/ortaokul) düzeylerinde zorunlu olduğu halde, ortaöğretim (lise) ve yüksek öğretim (üniversite) düzeylerinde henüz zorunlu hale getirilmemiştir (Uçan, 2005, s. 31).
Genel müzik eğitimi, genellikle, ilköğretim öncesinde anaokulu, ilkokulda sınıf, ortaokul ve lisede müzik öğretmeni tarafından okutulur, gerçekleştirilir; üniversitede ise müzik okutmanı veya müzik öğretim görevlisi tarafından yürütülür (Uçan, 2005, s. 31).
İlköğretim öncesi eğitim ve öğretim evrelerindeki genel müzik eğitiminde, bireye (çocuğa, öğrenciye), asgari ortak-temel müzik kültürü kazandırılırken, çeşitli müziksel araç ve gereçlerle yüzyüze gelme, çalışma ve kendini müziğin belli başlı davranış boyutlarında deneme fırsatı ve olanağı da verilir. İlk yıllarda daha çok oyun biçiminde ya da oyunlaştırılarak yapılan bu çalışmalar ve denemeler, sonraki yıllarda giderek belirli etkinlikler ve davranış biçimlerine dönüşür. Önceleri devinişsel ve duyuşsal ağırlıklı olan bu süreç içinde yavaş yavaş, bireyi yapısını, yaradılış özelliğine ve eğilimine en uygun müziksel araç-gereç ve alan belirlenir ve öğrenci (birey) bu belirlemeye dayalı olarak yönlendirilir. Bu yönlendirme “ödev”, “düşkü” (hobi), “görev”, “uğraş” veya “meslek” amaçlı olabilir (Uçan, 2005, s. 31 ).
Ortaokul ve lise evrelerinde devinişsel, duyuşsal ve bilişsel davranışlar arasında belirli bir denge kurulmasının özen gösterilen genel müzik eğitimi, orta öğretim ve yüksek öğretim evrelerinde bireyin “asgari ortak-genel müzik kültürü” nü çeşitlendirip zenginleştirerek geliştirirken, giderek, daha çok bilişsel ve duyuşsal ağırlıklı bir niteliğe bürünür (Uçan, 2005, s. 31).
Günümüz genel müzik eğitiminde, daha çok, müziği bilgeli, bilinçli, görgülü ve duyarlı bir anlayış ve yaklaşımla, haz duyup zevk alarak kullanan ya da tüketen kitleler yetiştirmeye dönük bir strateji uygulanır. Bu uygulamalarda, bireyin müziksel bilgi, görgü, ilgi, istek ve yeteneğini çeşitlendirip zenginleştirerek geliştirmek esastır. Bu durum genel müzik eğitiminde olabildiğince “çok yönlü”, “çok boyutlu” olmayı gerektirir (Uçan, 2005, s. 31).
16
Bütün bu özellik ve nitelikleriyle genel müzik eğitimi öncelikle “genel eğitim”in bir boyutudur, çok önemli bir parçasıdır, belirleyici, tamamlayıcı ve bütünleyici bir öğesidir (Uçan, 2005, s. 31).
2. Özengen müzik eğitimi: Müziğe ya da müziğin belli bir dalına amatörce ilgili, istekli ve yatkın olanlara yönelik olup, etkin bir müziksel katılım, zevk ve doyum sağlamak ve bunu olabildiğince, sürdürüp geliştirme için gerekli müziksel davranışlar kazandırmayı amaçlar (Uçan, 2005, s. 31).
Özengen müzik eğitimi, herhangi bir düzeyde herkes için zorunlu değildir; tam tersine, ilgi, istek ve yatkınlık ile etkin bir katılım için gerekli fırsat ve olanaklara bağlı olup
seçmelidir (Uçan, 2005, s. 32).
Aslında, her kişide az-çok bir “müziksel algılama”, “müzik yapma” ve “müziksel yorumlama”, hatta birçok kişide “müziksel yaratma” güdüsü vardır. Bu güdü, özellikle kişinin gönüllü-istekli-etkin katılımını esas ala bir kişiyi buna yönlendirip özendiren bireysel ve toplu eğitim uygulamalarında kolayca kendini belli eder ve gelişme olanağı bulur. Bu konuda özengen müzik eğitimi, genel müzik eğitimine göre çok daha elverişli ortamlar sağlar (Uçan, 2005, s. 32).
Özengen müzik eğitimi, ilkokul, ortaokul ve liselerde daha çok, eğitsel müzik kol çalışmaları, seçmeli ses ve çalgı toplulukları, seçmeli koro ve orkestra çalışmaları, seçmeli bireysel ve toplu müzik kursları, isteğe bağlı müzik etkinlikleri ve müzik yarışmaları yoluyla gerçekleşir. Üniversitelerde ise, bunlara benzer durum ve ortamların yanı sıra serbest ya da boş zamanları değerlendirmek amacıyla isteğe ve gönüllü katılıma bağlı olarak yürütülen bireysel ve toplu müzik yapma çalışmaları yoluyla gerçekleşir (Uçan, 2005, s. 32).
Öte yandan, özengen müzik eğitiminde, “örgün olmayan”, yani “yaygın eğitim” denilen boyut da büyük önem taşır. Bu çerçevede, müzikle ilgili belli resmi, özel ve gönüllü kuruluşları ve kişilerin özengenlere yönelik olarak düzenledikleri kurslar, özel dersler, bireysel ve toplu çalışmalar, konserler, festivaller, yarışmalar, şölenler vb. etkinlikler özengen müzik eğitiminde oldukça ağırlıklı bir yere sahiptir (Uçan, 2005, s. 32).
Özengen müzik eğitimi, genellikle, üniversitelerde bu iş için istekli ve yeterli müzik okutmanları ya da müzik öğretim görevlileri, orta ve daha alt dereceli okullarda ise müzik
17
öğretmenleri, yarı amatör/yarı profesyonel müzikçiler, bazı durumlarda profesyonel müzikçiler, bu işe yatkın olan ya da bunu kendine iş edinmiş belli kişilerce gerçekleştirilir (Uçan, 2005, s. 32).
Özengen müzik eğitiminde, daha çok, müziği izleyip dinleyerek tüketen ya da kullanan kitleler yerine. Müziği herhangi bir parasal ya da maddi karşılık beklemeksizin, yalnızca zevk ve doyum sağlamak için yaparak yaşayan ve bunu adeta kendisi için bir yaşam tarzına dönüştüren müzikseverler ve amatör müzikçiler yetiştirmeye dönük bir strateji uygulanır. Müziksel öğrenmenin son derece kalıcı olduğu izli olduğu bu tür uygulamalarda, özengen (özenmen) bireyi ilgisi, isteği, yatkınlığı ve yeteneği doğrultusunda ve ölçüsünde gelişerek etkin katılımda bulunması ve doyum sağlaması esastır (Uçan, 2005, s. 32).
3. Mesleki müzik eğitimi: Müzik alanının bütününü, bir kolunu/dalını meslek olarak seçen müziğe belli düzeyde yetenekli kişilere yönelik olup, dalın, işin ya da mesleğin
gerektirdiği (müziksel) davranışları ve birikimi kazandırmayı amaçlar (Uçan, 2005, s. 32).
Müzik sanatçılığı eğitimi (bestecilik eğitimi, seslendiricilik/yorumculuk eğitimi), müzikbilimcilik eğitimi, müzik öğretmenliği (eğitimciliği) eğitimi, müzik teknologluğu eğitimi, mesleki müzik eğitiminin başlıca dalarını (kollarını) oluşturur (Uçan, 2005, s. 32). Mesleki müzik eğitimi, görecek kişide, öncelikle, seçilen kol, dal, iş ya da mesleğin gerektirdiği boyutlarda ve asgari yeterlikte olmak üzere, belirli yetenek düzeyi ve kapasitesi aranır. Kişinin (adayın) söz konusu yetenek düzeyi ve kapasitesi belli bir tercih ve ön kayıt sonrası yapılan yetenek sınavında gerçekleştirilen “sınama-eleme-sıralama-seçme” ve bunları izleyen yerleştirme işlemleriyle belirlenir (Uçan, 2005, s. 33).
Mesleki müzik eğitimi, genellikle, örgün eğitim kurumlarında ya da bu kurumlardakine benzer ortamlarda gerçekleştirilir. Bazı (özel) durumlarda, bazı dallarda çok erken yaşlarda başlamakla birlikte, genellikle, ilköğretimin son yıllarındaki yönlendirmelere de bağlı olarak, orta öğretimde belirginleşir ve yükseköğretimde kesin biçimini alır. Alan bilgisi, genel bilgi ve meslek bilgisini birlikte kapsayacak biçimde programlanır. Programlarda, ortaöğretimden yükseköğretime doğru gidildikçe alan ve meslek bilgisine daha çok önem verilir (Uçan, 2005, s. 33).
Mesleki müzik eğitiminde müziği bizzat yaparak yaşamanın ötesinde, onu bilgili, bilinçli, düzenli-planlı-yöntemli, kurallı ve yeterli olarak yaratan, seslendiren/yorumlayan,
18
kuramlayan, araştıran, uygulayan ve öğreten sanatçı, bilimci, eğitimci ve teknoloğ, yetiştirmeye dönük bir strateji uygulanır. Bu uygulamalarda, bireyin ilgisi – isteği, yatkınlığı – yeteneği, doğrultusunda ve ölçüsünde gelişip etkin katılım ve doyum sağlaması değil, onun ötesinde, dalın, işin ya da mesleğin gerektirdiği biçim, kapsam ve düzeyde uğraşmanca (profesyonelce) hazırlanması, biçimlenmesi, uzmanlaşması, gelişmesi ve yetkinleşmesi esastır (Uçan, 2005, s. 33).
İlköğretim döneminde uygulanan genel müzik eğitimi, çocukta müziksel davranış değişikliği yaratma ve müziksel öğrenme gerçekleştirme açısından önemli rol oynar. Bu yüzden bu dönemdeki müzik eğitimi, daha fazla önem kazanarak üzerinde durulmasını gerektirir.
2.5. Müzik Eğitiminin Genel Kapsamı
Müzik eğitiminin genel kapsamını davranışsal ve içeriksel olmak üzere iki açıdan ele alabiliriz.
Davranışsal açıdan ele alındığında, müzik eğitimi, temelde şunları kapsar: - Müziksel işitme-okuma-yazma eğitimi
- Şarkı söyleme eğitimi - Çalgı çalma eğitimi - Müzik dinleme eğitimi - Müziksel yaratma eğitimi - Müziksel bilgilenme eğitimi - Müziksel beğeni geliştirme eğitimi - Müziksel kişilik kazanma eğitimi - Müziksel duyarlılığı arttırma eğitimi
- Müziksel iletişim ve etkileşimde bulunma eğitimi - Müzikten yararlanma eğitimi (Uçan, 2005, s. 14).
19 - Müziksel işitim (kulak) eğitimi - Ses eğitimi
- Çalgı eğitimi
- Müziksel devinim ve ritim (tartım eğitimi) - Müzik bilgisi eğitimi
- Beğeni eğitimi
- Müziksel kişilik eğitimi - Müziksel duyarlılık eğitimi
- Müziksel iletişim ve etkileşim eğitimi
- Müziksel kullanım ve yararlanma eğitimi (Uçan, 2005, s. 15).
2.6. Müzik Eğitiminin Temel İlke ve Amaçları
Müzik eğitiminin ilke ve amaçları, kuşkusuz, eğitimin türüne, düzeyine, süresine ve içeriğine bağlı olarak değişiklikler gösterir. Ancak, niteliği ne olursa olsun, her tür ve düzeydeki müzik eğitiminde önemli ölçüde geçerliliği olan birtakım temel ilke ve amaçlar de vardır.
Bilindiği gibi, müzik ve onunla ilgili insan davranışı son yıllarda önemli bir değişim içindedir. Müziğin değişik türlerinde çalışan besteciler ve yorumcular, hem kendilerinde hem de bebek, çocuk, genç, yetişkin ve yaşlılarda yeni duyuşların oluşmasına yol açan yeni yaratma, işleme ve yorumlama olanakları keşfetmektedirler. Toplumsal ve kültürel değişikliklerle birlikte oluşan bu süreç, toplumun her kesimini etkilemektedir. Baş döndürücü bir hızla gelişen iletişim araçlarıyla sağlanıp sunulan müzikler, bireysel ve toplumsal müzik yaşamında şu ya da bu yönde köklü değişikliklere yol açmaktadır. Modern toplumlarda herkes hemen her gün her tür müzikle karşı karşıya olabilmekte, her türlü müziksel araç-gereç ve teknikle karşı karşıya gelebilmektedir.
Böyle bir durumda müzik eğitimi, bireyin, içinde yaşadığı, her gün yüz yüze olduğu müziksel çevresiyle sağlıklı bir etkileşimde bulunabilmesini; müziğin yaratım, üretim, yorum, kullanım ya da tüketimine doğrudan ya da dolaylı olarak, bilinçli ve bilgili biçimde
20
katılabilmesini ve giderek müziksel yaşamın gelişmesine katkılarda bulunabilmesi için gerekli davranışlarla donatılmasını amaçlamalıdır.
Bu amaçla müzik eğitimi, öğrencinin müziksel algılama yeteneğini farklılaştırıp çeşitlendirmeli; öğrenciyi belli koşullandırmaların ürünü olan tek yanlı müzik yapma, üretme ve dinleme alışkanlıklarından kurtarmalı; öğrenciyi müziğin çeşitli, çok yönlü tını özelliklerine, yapı taşlarına, kuruluş biçimlerine ve etki alanlarına açmalı; öğrenciye müzikle ilişkilerinde daha yüksek düzeyde bir bilinçlilik ve eleştirme gücü kazandırmalı; bir çalgı, bir plak ya da kaset, müzikle ilgili bir kitap ya da kaynak seçiminde ve bir müzik eserini ya da etkinliğini eleştirip değerlendirmesinde öğrenciye yardımcı olacak bireysel müzik yeteneklerini geliştirmeli; öğrencinin değişik türdeki müzik çalışma ve etkinliklerine etkin katılımını sağlamalıdır (Uçan, 2005, s. 16).
2.7. Müzik Dersi Öğretim Programı
İlköğretim müzik dersi öğretim programı, genel müzik eğitimi içerisinde yer alan ve farklı yöntem ve tekniklerle bireylerin her yönden dengeli, tutarlı ve sağlıklı olarak yetişmelerini sağlamaya yönelik bir anlayış ve içerikle düzenlenmiştir. Dolayısıyla program; 1968, 1984 ve 1994 yılı müzik dersi öğretim program içerik ve yaklaşımları da göz önünde bulundurularak hazırlanmış ve MEB İlköğretim Genel Müdürlüğünce teşkil edilen Müzik Özel İhtisas Komisyonu tarafından geliştirilmiştir.
Müzik Dersi Öğretim Programı; giriş, vizyon, temel yaklaşım ve yapı, öğrenme-öğretme süreçleri, kazanımlar, ölçme ve değerlendirme, sözlük ve kaynakça bölümlerinden oluşmaktadır.
Programda, öğrenme-öğretme sürecine ilişkin olarak; etkinlik örnekleri ve ölçme-değerlendirme süreçlerine yer verilmiştir. Bu etkinliklerin bire bir kullanımının yanı sıra, öğretmenler de programın yaklaşımına uygun olarak verilen örnek etkinliklerden yararlanarak yeni etkinlikler geliştirebilirler.
Müzik Dersi Öğretim Programı hazırlanırken, öncelikle aşağıda yer alan temel hususlar göz önünde tutulmuştur:
• Anayasa, yasa ve yönetmeliklerde ifadesini bulan Türk Milli Eğitimi’nin esasları, • Atatürk ilke ve inkılâpları,
21
• Türk toplumsal-kültürel yaşamına ilişkin beklentiler,
• Sanatın / müziğin insan eğitimi ve yaşamındaki yeri ve önemi, • Kalkınma planlarıyla bireylere kazandırılmak istenen davranışlar,
• Detaylı kaynak taramanın yanı sıra örneklem olarak seçilen sınıf ve branş öğretmenleriyle, akademisyenlere uygulanan anketlerden elde edilen bulgular,
• İlköğretim Genel Müdürlüğü Müzik Özel İhtisas Komisyonu’nca belirlemiş öğrencilerden beklenen müzikle ilgili beceriler.
Yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde ise program çalışmasında bu ilkeler göz önünde bulundurulmuştur:
• Müzik Dersi Öğretim Programı öğrenci merkezli olmalıdır.
• Öğrenciler edilgen durumda değil, aksine dersin etkinlikler boyutuna aktif olarak katılabilmelidirler.
• Öğrenilecek her beceri ve bilgi, mutlaka yaşam içerisinde kullanılabilir niteliğe dönüştürülmelidir.
• Programın uygulanma sürecinde; bireylerin yetenek ve yaratıcılıklarının geliştirilmesine önem verilmelidir.
• Öğrenilen her bilgi, mutlaka pratiğe dönüştürülebilir nitelikte olmalıdır.
• Müziğin içselleştirilebilmesi, ancak müzik dersinin yaşanarak ve yaşatılarak işlenebilmesi ile mümkündür.
• Genel müzik eğitiminde uygulamalar yoluyla bilgiye ulaşılmalıdır.
• Müzik eğitimi; kavramlar ve kurallar yolu ile değil, müziğin tüm boyutlarının eyleme dönüştürülmesi ve hissettirilmesi ile gerçekleşmelidir.
22 2.7.1. Programın Vizyonu
İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programı’nın vizyonu, öğrencilerin müziği etkinlikler aracılığıyla yaşayarak hayatlarının ayrılmaz bir parçası hâline getirmek ve müzik yoluyla; • Kendisi ve çevresiyle barışık,
• Ulusal ve uluslararası kültürleri tanıyan, • Vatan ve millet sevgisine sahip,
• Çevresindeki olaylara, değişim ve gelişmelere duyarlı, • Güzel sanatların her türüne açık,
• Mutlu, kişilikli ve öz güveni olan bireyler olarak yetişmelerini sağlamaya yöneliktir.
2.7.2. Programın Temel Yaklaşımı
Yapılandırmacı anlayış, öğrenci merkezli bir anlayışa dayanmakla birlikte, öğrencinin yeni bir bilgiyi ve beceriyi, daha önce edindiği bilgi ve beceriler ile birleştirmesi, yorumlaması ve yaşamına katması ilkesine dayanır.
Yapılandırmacı kurama göre:
• Her birey, daha önce sahip olduğu ön bilgi ve inançlarla öğrenme ortamına gelir. • Öğrenme, toplumsal bir sürecin parçasıdır.
• Kalıcı izli esas öğrenme, etkinlikler aracılığıyla olur.
• Öğrenme pasif bir süreç değil, öğrencinin içerisinde bizzat yer aldığı, sürekli ve dinamik bir işlemdir.
• Kazanılan bilgi, her birey tarafından hem kişisel hem de sosyal anlamda yeniden yapılandırılır.
Yukarıda ifade edilen temel prensiplere uygun bir öğretim sürecini gerçekleştirebilmek için, kısmen de olsa öğretmenin de kendi öğretim stratejisini oluşturmasına izin verilmelidir.
Teknoloji; etkin, özgün, amaçlı ve ortaklaşa bir öğretim gerçekleştirebilmek için mutlaka işe koşulmalıdır. Ayrıca, öğrencilere bilgilerini sınayabilecekleri çeşitli öğrenme yaşantıları da sunulmalıdır.
23 Özetle, müzik eğitiminde yapılandırıcı anlayış; • Öğretmeye değil, öğrenmeye önem verir, • Bireylerin farklılığını kabul eder,
• Öğrencilerin araştırıcılığını destekler,
• Öğrenme sürecinde daha önceki yaşantılara önem verir, • Öğrenmede performans ve etkinliklere ağırlık verir, • Öğrencinin nasıl öğrendiğini dikkate alır,
• Öğrencinin sosyal bir çevre içerisinde öğrenmesi anlayışını benimser, • Öğretimde gerçekçilik ve işlevselliği destekler,
• Öğrencilere bilgi oluşturma ve deneyimlerinden sonuç çıkarma fırsatı verir.
2.8. Müzik Dersi Öğretim Programının Temel Yapısı (1-8. Sınıflar)
Müzik Dersi Öğretim Programı; genel amaçlar, temel beceriler, öğrenme alanları, kazanımlar, etkinlikler, açıklamalar, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme değerlendirme boyutlarından oluşmaktadır.
2.8.1. Genel Amaçlar
Müzik öğretim programının amacı, Türk Millî Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olarak öğrencilerin;
• Müzik yoluyla estetik yönünü geliştirmek,
• Duygu, düşünce ve deneyimlerini müzik yoluyla ifade etmelerine imkân sağlamak, • Yaratıcılık ve yeteneğini müzik üretme yoluyla geliştirmek,
• Yerel, bölgesel, ulusal, uluslararası müzik kültürlerini tanımak, • Kişilik ve özgüven gelişimlerine katkı sağlamak,
• Müzik aracılığıyla zihinsel becerilerinin gelişimini sağlamak, • Müzik yoluyla bireysel ve toplumsal ilişkilerini geliştirmek,
24
• Bireysel ve toplu olarak, nitelikli değişik türlerde şarkı dinleme, söyleme ve çalma etkinliklerine katılımlarını sağlamak,
• Müziksel algı ve bilgilerini geliştirmek,
• Türkçe’ yi doğru ve etkili kullanmalarını sağlamak,
• İstiklâl Marş’ı başta olmak üzere millî marşlarımızı özüne uygun olarak seslendirmelerini sağlamak,
• Müzik yoluyla sevgi, paylaşım ve sorumluluk duygularını geliştirmek,
• Millî birliğimizi, bütünlüğümüzü pekiştiren ve dünya ile bütünleşmemizi kolaylaştıran müzik kültürü ve birikimine sahip olmalarını sağlamak,
• Atatürk’ün Türk müziğinin gelişmesine ilişkin görüşlerini kavramak ve Atatürk ilke ve inkılâplarına gönülden bağlı, kültürlü bireyler olarak yetişmelerini sağlamak.
2.9. Çalgı Eğitimi
Çalgı eğitimi; Bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yolu ile ve kasıtlı olarak çalgı çalmaya ilişkin istendik yönde ve nitelikte yeni davranışlar kazandırma sürecidir (Uçan, 1997, s. 32 ).
Çalgı eğitimi; İnsanın bir müzik aletini kullanımı yolu ile müzikle insanı buluşturan ve tanıştıran, insanın kendisini keşfederek kendisini özleştirip bütünleşmesine zemin sağlayan ona duygularını ifade edebilme fırsatı tanıyan, kişiyi toplumsal olmaya yönlendiren müzik eğitiminin en önemli dalıdır (Akgül, 1997, s. 46 ).
Çocuğun doğuştan itibaren getirdiği müzik iç güdüsü ancak bilinçli bir eğitimle sağlıklı temellere oturtulabilir. Günümüzde ülkemizde sistematik bir müzik eğitimine ilköğretim kurumlarında başlayan çocuklar için çalgı eğitimi, okul müzik eğitiminin vazgeçilmezlerindendir. Çalgı eğitimi yolu ile,
1- Çocuk sesleri ve tartımları doğru ve temiz olarak işitir, hisseder. 2- Çocukta müziğe karşı ilgi ve istek uyanır.
3- Çocuk çalgı çalma becerisi elde eder ve yeteneği oranında zaman içerisinde bu becerisini geliştirebilir.(Yeteneklerinin farkına varır)
25
4- Çocuk öğrendiği çalgının gerektirdiği teknik bilgi ve becerileri öğrenmeye çalışırken dikkati gelişir.
5- Çalgı çalmak çocuğun küçük kaslarını, nefes alışverişini, oturuşunu, bakışını, düşüncesini kontrol altına almayı öğretir.
6- Çocuk kendi başına bir iş yapmanın tadına varır.
7- Çalgı topluluklarında görev alarak toplu çalma alışkanlığı geliştirir, sosyalleşir (Akgül, 2007, s. 4).
Bir çalgıyı öğrenme süreci içerisinde, çalgıyı çalma becerisini gösterebilmek için bir takım becerilerin sistematik olarak kazanılması gerekmektedir (Schleuter 1997, s. 26).
Çalgı çalma, temelde çalgı çalmayı öğrenebilme, çalgıyı etkin kullanabilme, çalgı çalmayı geliştirebilme ve çalgı çalmayı öğretebilme basamaklarını gerçekleştirebilecek şekilde programlanır (Delikara 2002, s. 32).
Çalgı Öğretimi için belli bir metod izlenilmeli, ancak zaman zaman diğer kaynaklardan da yararlanılarak izlenen yöntemde çeşitlilik ve süreklilik sağlanmalıdır. Bunun için de öğretmenin ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde oluşturulabilecek dağarcığa ilişkin ön çalışma, araştırma ve hazırlık yapmasının önemli ve gerekli olduğu bilinmektedir. Okullardaki müzik derslerinde öğretilecek şarkıların aynı zamanda çalgı öğretiminde de
kullanılacak nitelikte seçilmesi, çalgı eğitiminin daha etkin hale getirilmesini sağlayacak bir yöntem olarak görülmelidir. Çalgı çalışmaları; doğaçlama yapma, şarkılara eşlik yapma
ve grup çalışmaları yapma amacıyla müzik dersi programında önemli yer tutmalıdır (Özen, 1999, s. 107).
2.10. Blok Flütün Tarihsel Gelişimi
Yaklaşık yirmi bin yıl önce yaşayan insanların, içi boş kemik, bambu, boynuz gibi doğada bulunan nesnelere üfleyip ses elde ederek; ayin, eğlence ve danslarda kullandıkları zamandan başlayıp günümüze kadar olan süreç içerisinde, tını ve ses aralıkları genişletilerek, müziğin her türünde kullanılan bir çalgı haline gelmiştir ( Acar, 2009, s. 9). Yapılan kazılar sırasında M.Ö. iki bin sekiz yüz yılına ait bir Sümer mezarında Sümer flütü (nay) bulunmuştur. Orta Asya’ya baktığımızda, çıkarılan kazılar üzerindeki kabartmalarda
