Dört ayrı insan sesine karşılık düşünülen blok flüt, soprano, alto, tenor ve bastan oluşmakta ve buna “Blok flüt Ailesi” denilmektedir. Ses, yapı ve teknik özellikleri farklılıklar gösteren bu çalgı grubuna, daha sonraları piccolo (küçük flüt) ve “dubl bas” (büyük bas) da eklenmiştir. ( Aydoğan, İlik, 1996, s. 9 ).
28 Şekil 2. Blok Flüt Ailesi 2
Blok flütler, Alman ve Barok olmak üzere iki ayrı tiptedirler. Bu iki blok flüt tipinde, bazı seslerin parmak düzenleri farklıdır. Bugün ülkemizde parmak düzeninin kolaylığı bakımından yaygın olarak kullanılanı Alman (modern) tipi blok flütlerdir. ( Aydoğan- İlik, 1996, s. 9 ).
Günümüzde plastik ve ağaç olmak üzere iki değişik maddeden yapılan blok flütler, üç parçadan oluşmaktadır;
a) Baş kısmı b) Gövde kısmı c) Uç kısmı
29
a) Baş kısmı: Hava tüneli, blok (dil) ve düdükten oluşur. Ses burada üretilir. ( Aydoğan- İlik, 1996, s. 10 ).
b) Gövde kısmı: Baş ve uç kısım arasında kalan bölümdür. Önde altı, arkada bir delik vardır. Nefes, gövde kanalından uç kısma iletilir. Baş kısmında oluşan ses, gövdedeki deliklerin kullanılmasıyla inceli-kalınlı değişik seslere dönüşür. ( Aydoğan- İlik, 1996, s. 10 ).
c) Uç kısmı: Konik ya da çadır biçimindedir. Bazı flütlerde gövde tek parçadır. Hava çıkışı en son burada sağlanır. Uç kısmında bir delik bulunur ( Aydoğan- İlik, 1996, s. 10 ).
Şekil 4. Blok Flütün Bölümleri
Blok flütten ses üretme: Akciğerlerin alt kısmıyla alınan nefese diyafram nefesi denir. Sağladığı yararlardan dolayı, müzik eğitiminde (ses- çalgı eğitiminde) diyafram nefesi kullanılmalıdır. Diyaframdan gönderilen nefesin, blok flütün baş kısmındaki düdüğe çarparak kırılmasıyla ses üretilmiş olur ( Aydoğan- İlik, 1996, s. 10 ).
30
Blok flütü çalarken kalın seslere “du-dü” , ince seslere “tu-tü” düşüncesiyle üflenmelidir. İki dudak arasında dişlere değdirilmeden tutulan düdük, sol el üstte, sağ el altta, vücuda kırk beş derecelik bir açı yaparak üflenmelidir ( Aydoğan, İlik, 1996, s. 11 ).
Günümüzde yaygın bir biçimde kullanılan plastik blok flütler için özel bir bakım gerektirmemektedir. Ancak ağaçtan yapılmış blok flütlerin içindeki nemin çalışma bitiminde temizleme çubuğu ile alınması ve zaman zaman da eklem yerlerinin yağlanması gerekir (Aydoğan- İlik, 1999, s. 11).
31
BÖLÜM 3
İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
Kocabaş (1995), “ İşbirlikli Öğrenmenin Blok Flüt Öğretimi ve Öğrenme Stratejileri Üzerindeki Etkileri” adlı doktora tezinde işbirlikli öğrenme tekniklerinden bazıları kullanılarak blok flüt öğretiminde öğrencilerin müziğe ilişkin tutumları, müziksel alan bilgileri, blok flüt çalma becerileri ve müziği öğrenme stratejileri üzerindeki etkilerinin cinsiyet etkileri ile birlikte ortaya konması amaçlanmıştır. Araştırma, deney ve kontrol gruplarına uygulama ve gözlem yapılarak elde edilmiş bilgiler aracılığıyla sayısal verilere ulaşılmıştır. Bu verilerin yorumlanması ve çözümlemesinde istatistiksel yöntemler ve tekniklerden yararlanılmıştır. Bu araştırmada, işbirlikli öğrenmenin blok flüt öğretimi ve öğrenme stratejilerinin öğrencilerin müziğe ilişkin tutumları, alan bilgileri, blok flüt çalma becerileri üzerinde anlamlı bir farklılık yarattığı tespit edilmiştir.
Polat (2005), “İlköğretim İkinci Kademe Müzik Dersi Müfredat Programının Amaçlarına Ulaşma Düzeyine İlişkin Öğretmen Görüş ve Düşüncelerinin İncelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde İstanbul ilindeki devlet okullarında çalışan 65 müzik öğretmenine anket uygulanmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, ilköğretim ikinci kademe müzik dersi müfredat programının devlet okullarında amaçlarına ulaşılamadığı ve bu sonucun öğretmenlerin cinsiyet, yaş, mezun olunan lisans programı ve deneyimlerine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir.
32
Öztürk (2006), “ İlköğretim Okullarındaki İkinci Kademe Müzik Eğitimi ve Sorunları” adlı yüksek lisans tezinde Ordu ilinin Ünye ve Fatsa ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan müzik öğretmenlerine ve araştırmaya dahil edilen öğretmenlerin kurumlarında müzik dersi alan ilköğretim ikinci kademe öğrencilerine anket uygulanmıştır. Bu araştırmada, öğretim programı, araç-gereç, fiziki yapı, şarkı dağarcığı ve birinci kademe alınan müzik eğitiminden kaynaklanan bir takım sorunların olduğu tespit edilmiştir. Müzik dersi saatlerinin yetersiz olduğu görüşü ankete katılan tüm öğretmenlerin ortak fikri olarak ortaya çıkmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin çalgılarına uzak olmaları ve çalgılarını derslerde kullanamamaları büyük eksiklik olarak ortaya çıkmıştır. Ders kitaplarının gelişen bilim ve teknolojiyle paralel olarak güncellenmemesi ayrı bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Bu araştırmaya göre, ankete katılan öğrencilere yönelik müzik eğitimi ve öğretiminin amacına uygun yapılmadığı tespit edilmiştir. Popüler kültür ürünleri ve kitle iletişim araçları öğrencilerin müzikal algı ve zevk değerlerini olumsuz yönde etkilediği bu noktada öğrencilerin müzik kültürü ve felsefesini daha iyi anlamaları sağlanmalıdır görüşü tespit edilmiştir.
Külah (2007), “İlköğretim İkinci Kademe Müzik Dersi Yaklaşımlarının Analizi” adlı yüksek lisan tezinde 2006-2007 yılları arasında müzik öğretmenlerinin, müzik dersine yaklaşımlarının tespiti ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri bulmak için incelenmiştir. Bu araştırmada, Erzurum ilinde devlete bağlı ilköğretim kurumlarında görev yapmakta olan 25 müzik öğretmenine, uzman görüşlerine dayanılarak hazırlanmış anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; müzik dersi kitaplarındaki şarkı dağarcığının öğrenci gelişim dönemi ve ses özelliklerine büyük ölçüde uygun olduğu, haftada bir saat müzik dersinin enstrüman eğitimi için yetersiz olduğu tespit edilmiştir.
Gürler (2007), “Türkiye’de İlköğretim İkinci Kademede 8.Sınıf Öğrencilerin Müzik Dersinden Edindikleri Kazanımlar Üzerine Bir Çalışma” adlı yüksek lisans tezinde, Türkiye’nin çeşitli illerinde görev yapan 80 tane müzik öğretmenine anket uygulanarak görüşleri alınmıştır. Bu araştırmada elde edilen bulgulara göre; müzik öğretmenleri müzik dersi müfredat programında bulunan kazanımların yeterli düzeyde gerçekleştiği, bazı kazanımların kısmen gerçekleştiği, bazılarının ise gerçekleşme düzeyinin yeterli olmadığı tespit edilmiştir.
33
Acar (2009), “Bir Sınıf Çalgısı Olarak Blok Flütün İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programını Gerçekleştirebilmedeki Yeterliliği” adlı yüksek lisans tezinde blok flütün müzik dersi öğretim programını gerçekleştirebilmedeki yeterliliğini incelemektir. Araştırmanın evrenini, Türkiye’deki müzik öğretmenleri; örneklemini ise, Sivas ilindeki çeşitli ilköğretim okullarında görev yapan müzik öğretmenleri oluşturmaktadır. Verileri elde etmek üzere uzman görüşlerine dayanarak hazırlanmış anket öğretmenlere uygulanmıştır. Bu araştırmada, blok flütün öğrencilerin müzik derslerine olan ilgilerini sağlamada okul müziği repertuarını seslendirmede, nota öğretiminde, hız, gürlük terim ve işaretleri öğretmede, ses değiştirici işaretleri öğretmede, şarkı öğretiminde, toplu ses eğitiminde, İstiklal Marşı’nın öğretiminde kolay öğrenebilme bakımından kısmen yeterli; çokseslilik, marş öğretimi ve Halk müziği öğretiminde yetersiz bir çalgı olduğu; blok flütün bir öğrenci çalgısı olarak değil de öğretmen çalgısı olarak kullanılabilineceği tespit edilmiştir.
35
BÖLÜM 4
YÖNTEM
4.1 Araştırma Modeli
Bu araştırma alan araştırmasına dayalı betimsel bir çalışma olup; veriler kaynak tarama ve anket yoluyla elde edilerek yorumlanıp değerlendirilmiştir.
4.2 Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini Türkiye’deki bütün ilköğretim okullarında görev yapmakta olan müzik öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, Ankara ili sınırları içinde bulunan ilköğretim okullarından, random yöntemiyle seçilmiş ilköğretim okullarında görev yapmakta olan müzik öğretmenleri oluşturmuştur.
4.3 Verilerin Toplanması
Araştırmacı tarafından veri toplama aracı olarak örneklem olan öğretmenlere, ilköğretim okulları ikinci kademe müzik dersi öğretim programında uygulanan blok flüt eğitiminin incelenmesi ve değerlendirilmesi için anket yöntemi uygulanmıştır. Bu anket, uzman görüşlerine başvurulup aralarından seçilmiş sorulardan oluşturmaktadır. Ayrıca, kaynak tarama yöntemi kullanılmıştır.
36 4.4 Verilerin Çözümlenmesi
Araştırmada anket yoluyla elde edilen veriler; uzman görüşlerine dayanarak hazırlanmış olan forma göre değerlendirilmiş ve sayısal verilere dönüştürülerek SPSS programı yardımı ile yorumlanmıştır.
37