Filiz KOÇ
Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Nöroloji Anabilim Dal› ADANA
Tlf: 0322 338 60 60 e-posta: koc.filiz@gmail.com Gelifl Tarihi: 18/11/2009 (Received) Kabul Tarihi: 22/12/2009 (Accepted) ‹letiflim (Correspondance)
1 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Nöroloji Anabilim Dal› ADANA 2 Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Filiz KOÇ1
Zeynep KEKEÇ2
NEUROLOGIC EVALUATION OF GERIATRIC
CASES ADMITTED TO THE EMERGENCY
DEPARTMENT
AC‹L SERV‹SE BAfiVURAN GER‹ATR‹
OLGULARININ NÖROLOJ‹K YÖNDEN
‹RDELENMES‹
Ö
ZGirifl: Dünyam›z h›zla yafllanmakta dolay›s›yla toplumumuzda da bu yafl popülasyonu giderek
artmaktad›r. Bu yafl grubunda s›k görülen hastal›klar›n ve bu hastal›klara yol açan risk faktörleri-nin belirlenmesi hem disabiliteyi hem de tedavi maliyetlerini azaltacakt›r. Bu çal›flmada acil polik-lini¤e baflvuran 65 yafl ve üzeri olgularda nörolojik semptomlar›n s›kl›¤› ve olgular›n ald›klar› tan›-lar›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.
Gereç ve Yöntem: Çal›flmaya 01.01.2006-1.12.2007 y›llar› aras›nda Çukurova Üniversitesi
T›p Fakültesi Acil T›p poliklini¤ine baflvuran yafl ortalamas› 73.4±6.0 (65-102) olan 1945’si (%50.5) kad›n, 1907’si (%49.5) erkek toplam 3851 olgu al›nm›flt›r.
Bulgular: 518 hastan›n (%13.4) nörolojik semptomlarla acile baflvurdu¤u belirlenmifltir.En s›k
semptomun konuflma bozuklu¤u, kol ve bacak da uyuflma, a¤›z da e¤ilme oldu¤u, bunu bafla¤-r›s› ve bilinç bozuklu¤unun takip etti¤i görülmüfltür.
Sonuç: Etyolojik nedenler gözden geçirildi¤inde en s›k nedenin iskemik inme oldu¤u
belirlen-mifl, bunu vertebrobaziler yetmezlik ve metabolik ensefalopatiler takip etmifltir.
Anahtar Sözcükler: Yafll›; Acil Servis, Hastane; Geriatrik De¤erlendirme; Nörolojik
Semptom-lar.
A
BSTRACTIntroduction: Our world is aging rapidly, so this age population is on the increase also in
our community. Designation of the frequent diseases and their risk factors in this age group may bring about a decrease in both disabilities and health expenditures. The aim of this study was to identify the frequency of neurological symptoms and the established diagnoses in patients admit-ted to the emergency department.
Materials and Method: The study included 3851 cases, 1945 (50.5%) women and 1907
(49.5%) men, at a mean age of 73.4±6.0 years (65-102) admitted to Cukurova University Faculty of Medicine, department of emergeny during the period between 01.01.2006 and 01.12.2007.
Results: Five hundred and eighteen (13.4%) patients were admitted to the emergency
de-partment with neurological symptoms. The most frequent symptoms were speech disorders, pa-resthesia in limbs, nasolabial asymmetry, unconsciousness and headache.
Conclusion: The most common etiological factors were stroke, vertebrobaziler deficiency
and metabolic encephalopathy.
Key Words: Aged; Emergency Service, Hospital; Geriatric Assessment; Neurologic
Manifes-tations.
G
‹R‹fiD
ünya Sa¤l›k Örgütü (DSÖ) yafll›l›¤›; “çevresel faktörlereuyum sa¤layabilme yetene¤inin azalmas› olarak tan›mla-m›fl olup 65 yafl ve üzeri nüfus yafll› olarak kabul edilmekte-dir (1). Öngörüler 1998 y›l›nda %10 olan yafll› nüfusun top-lam nüfus içindeki pay›n›n 2025 y›l›nda %15 olaca¤› yönün-dedir (1-5). Ülkemizde ise yafll› popülasyonu 1955 y›l›nda nüfusun %3.3, 1985’de %4.2, 1990’da %4.3, 1997’de %4.7 ve 2000’de %5.6’s›n› oluflturmaktad›r (1,5). Bütün bu veri-lerden elde etti¤imiz sonuç biz hekimlerin her geçen gün da-ha fazla geriatrik da-hastalarla yüz yüze kalaca¤› gerçe¤idir. Bu da yafllanman›n fizyolojisinin ve beraberinde getirdi¤i risk-lerin ve buna ba¤l› hastal›klar›n iyi bilinmesi gerekti¤ini gös-termektedir. Bu noktadan hareketle bu makalede de¤iflik nö-rolojik yak›nmalarla acil poliklini¤ine baflvuran olgular semp-tom ve var›lan tan›lar yönünden gözden geçirilmifltir.G
EREÇ VEY
ÖNTEMBu çal›flmada, Çukurova Üniversitesi acil servisine 01.01.2006-01.12.2007 y›llar› aras›ndaki bir y›ll›k süreçte
baflvuran yafl ortalamas› 73.4±6.0 (65-102) olan 1945’si (%50.5) kad›n, 1907’si (%49.5) erkek toplam 3851 hastan›n geriye dönük kay›tlar› incelenmifltir. Çal›flma Helsinki Dek-larasyonu’ndaki etik ilkeler do¤rultusunda gerçeklefltirilmifl-tir.
De¤iflik nörolojik yak›nmalarla acil servise kabul edilen olgular yafl, cinsiyet, baflvuru yak›nmalar› ve etyolojilerine gö-re gözden geçirilmifltir. Çal›flmada verileri de¤erlendirmek için ortalama, standart sapma gibi tan›mlay›c› istatistiki yön-temler SPSS (Statistical Package for Social Sciences for Win-dows 11.0 program›) kullan›larak yap›lm›flt›r.
BULGULAR
Y
afl ortalamas› 73.3±6.0 (65-96) yafl olan 268i (%51.7) ka-d›n, 250’si erkek (%48.2) toplam 518 (%13.4) olgunun nörolojik semptomlarla acil poliklini¤e kabul edildi¤i belir-lenmifltir (Tablo 1). Toplam baflvuru dikkate al›nd›¤›nda ka-d›n hastalar›n %13.7’sinin (1945/268) ve erkek hastalar›n %13.1’inin (1906/250) nörolojik yak›nmalarla acil servise baflvurdu¤u saptanm›flt›r.Tablo 1— Hastalar›n Yafl ve Cinsiyete Göre Da¤›l›m›
Acile Baflvuran Hasta Nörolojik Semptomlarla Baflvuran Hasta Cinsiyet n % Yafl ortalamas› n % Yafl ortalamas›
Kad›n 1945 50.5 73.7±6.5 268 51.7 73.4±6.1
Erkek 1906 49.5 73.1±5.9 250 48.2 74.5±5.5
Toplam 3851 100.0 73.4±6.0 518 13.4 73.3±6.0
Tablo 2— Hastalar›n Baflvuru Yak›nmalar›
Hastalar›n Baflvuru Yak›nmalar› Olgu Say›s› %
Konuflma bozuklu¤u ekstremitelerde uyuflma-kar›ncalanma ve a¤›z köflesinde kayma 194 37.5
Bafla¤r›s› 84 16.2
Bilinç bozuklu¤u 81 15.6
Bafl dönmesi 71 13.7
Genel durum bozuklu¤u* 32 6.2
Bay›lma 23 4.4 Hemiparezi 15 2.9 Çift görme 7 1.4 Yüzde e¤ilme 6 1.2 Dengesizlik 5 0.9 Toplam 518 100.0
Olgular›n 194’ü (%37.4) konuflma bozuklu¤u, ekstremi-telerde uyuflma-kar›ncalanma ve a¤›z köflesinde kayma, 84’ü (%16.2) bafla¤r›s›, 81’i (%15.6) bilinç bozuklu¤u, 71’i (%13.7), bafl dönmesi, 23’ü (%4.4) bay›lma, 15’i (%2.8) he-miparezi, yedisi (%1.3) çift görme, alt›s› (%1.1) a¤›z köflesin-de kayma, befli köflesin-dengesizlik (%0.9) yak›nmalar› ile acil servise kabul edilmifllerdir (Tablo 2).
Nörolojik muayene, laboratuvar verileri ve nörogörüntü-leme yöntemleri ›fl›¤›nda elde edilen bilgiler do¤rultusunda olgulardan 309’u (%59.6) inme, 61’i (%11.7) vertebrobaziler yetmezlik, 35’i (%6.7) metabolik ensefalopati, 27’si (%5.2) bening paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), 13’ü (%2.5) senkop, dokuzu (%1.7) akut polinöropati, sekizi (%1.5) peri-ferik fasyal paralizi, befli (%0.9) ensefalit, dördü (%0.7) nöbet, üçü (%0.5) miyelopati, üçü (%0.5) metabolik ensefalopati, ikisi (%0.3) myastenia gravis, befli (%0.9) intrakranyal kitle, menenjit, hipoksik iskemik ensefalopati, venöz sinus trombo-zu ve intramedüller kitle olarak tan›nm›flt›r (Tablo 3). Ayr›ca 32 hastan›n daha önce Parkinson hastal›¤›, demans (Alzheimer veya vasküler demans) ve Amyotrofik lateral skleroz (ALS) gi-bi nörodejeneratif hastal›k tan›s› ald›¤› belirlenmifltir.
Demans olarak tan›nan 15 olgudan üçünde üriner sistem enfeksiyonu, ikisinde senkop, birinde kalça k›r›¤› birinde ise elektrolit imbalans› saptan›rken sekiz olgunun hastal›¤›n progresyonuna ba¤l› genel durum kötüleflmesi nedeniyle aci-le baflvurduklar› beliraci-lenmifltir. Bu olgulardan biri solunum arresti nedeniyle acil poliklinikte eksitus olmufltur. Parkinson hastal›¤› olarak tan›nan 15 olgudan ikisi senkop, üçü üriner sistem enfeksiyonu, dördü ise s›ras›yla düflme, tonsillit, hipo-natremi ve kronik obstruktif akci¤er hastal›¤› olarak de¤er-lendirilmifltir. Bir olgu acil servisde eksitus olmufltur. Alt› ol-gudaki klinik tablo hastal›¤›n genel progresyonu ile iliflkilen-dirilmifltir. Amyotrofik lateral sklerozlu iki olguda solunum yetmezli¤i nedeniyle acil servise kabul edilmifllerdir (Tablo 3).
Beflyüz onsekiz olgudan 471’i (%90.9) hospitalize edilir-ken, 47 (%9.1) olgu reçete düzenlenerek eve gönderilmifltir. ‹ki olgu acil servisde kaybedilmifltir (Tablo 4).
T
ARTIfiMAY
afll› bireylerin acil poliklinik baflvurular›n›n hiç de az›m-sanmayacak bir yüzdesini oluflturmaktad›r. Nitekim ya-p›lan de¤iflik çal›flmalarda acil servise baflvurular›n yaklafl›k %15 ile %23’ünü yafll› popülasyonun oluflturdu¤u belirlen-mifltir (6,7). Türkiyede yap›lan 60 yafl ve üstünün de¤erlendi-rildi¤i bir çal›flmada bu s›kl›k %13 olarak bildirilirken, 65Tablo 3— Etyolojilerine Göre Hastalar›n Da¤›l›m›
Etyoloji Olgu say›s› %
‹nme 309 59.6
Vertebrobaziler yetmezlik 61 11.7
Metabolik ensefalopati 35 6.7
Bening paroksismal pozisyonel vertigo 27 5.2
Parkinson hastal›¤› 15 2.8
Demans 15 2.8
Senkop 13 2.5
Akut polinöropati 9 1.7
Periferik fasyal paralizi 8 1.5
Ensefalit 5 0.9
Nöbet 4 0.7
Miyelopati 3 0.5
Metabolik ensefalopati 3 0.5
Amyotrofik Lateral Skleroz 2 0.3
Myastenia Gavis 2 0.3
‹ntrakranyal kitle 1 0.1
Menenjit 1 0.1
Hipoksik iskemik ensefalopati 1 0.1
Sinus ven trombozu 1 0.1
‹ntramedüller kitle 1 0.1
Toplam 518 100.0
Tablo 4— Nörodejeneratif Hastal›k Tan›l› Olgular›n Etyolojiye Göre
Da¤›l›m›
Etyoloji Olgu Say›s›
Parkinson Hastal›¤›
Genel durum kötüleflmesi
(hastal›¤›n progresyonuna ba¤l›) 6
Senkop 2
Üriner sistem enfeksiyonu 3
Düflme 1
Kronik obstruktif akci¤er hastal›¤› 1
Hiponatremi 1
Tonsillit 1
Demans
Genel durum kötüleflmesi
(hastal›¤›n progresyonuna ba¤l›) 8
Üriner sistem enfeksiyonu 3
Senkop 2
Kalça k›r›¤› 1
Elektrolit imbalans› 1
Amyotrofik Lateral Skleroz
yafl ve üzerinin baz al›narak de¤erlendirildi¤i bir baflka çal›fl-mada bu rakam %9 olarak rapor edilmifltir (7,8). Bizim seri-mizde ise acil servise bir y›ll›k süreçte (01.01.2006-1.12.2007 tarihleri aras›nda) 26.879 hastan›n baflvurdu¤u be-lirlenmifl olup 65 yafl üzerindeki hasta say›s› 3851 (%14.3)’dir. Bizim yüzdemiz Türkiye’de yap›lan çal›flmalar içinde ulaflabildi¤imiz bildirilen en yüksek de¤erdir. Yüzde-lerdeki bu farkl›l›klar alt yafl s›n›r›n›n baz› çal›flmalarda 60 yafl, baz› çal›flmalarda 65 yafl olarak al›nmas› ile ilgili olabile-ce¤i gibi, araflt›rman›n yap›ld›¤› merkezin referans merkez ol-mas› veya araflt›rma bölgesinde bulunan sa¤l›k merkezlerinin say›s› ile iliflkili olabilir.
Ünsal ve arkadafllar› yafll› hastalar›n acil servise en s›k bafl-vuru nedenlerinin hipertansiyon, kardiyak ve pulmoner hasta-l›klar, üst solunum yolu ve idrar yolu infeksiyonlar› oldu¤u-nu belirlemifllerdir (8). Hu ve arkadafllar› ise ilk üç nedeni se-rebrovasküler olay, kanser ve kardiyovasküler hastal›klar ola-rak rapor etmifllerdir (9). Mert, acil servis baflvurular›nda en s›k nedenin kardiyolojik problemler oldu¤unu bunu s›kl›k s›-ras›na göre gastrointestinal, solunum sistemi, kas/iskelet sis-temi ve nörolojik problemlerin izledi¤ini bildirmifltir (7). Biz, en s›k görülen ilk üç nedeni s›ras›yla metabolik/sistemik hastal›klar, kardiyovasküler ve nörolojik hastal›klar olarak be-lirledik.
Geriatri yafl grubunda acil nörolojik problemlerin büyük bir oran›n› serebrovasküler hastal›klar (SVH) oluflturmakta-d›r. Bilindi¤i gibi inme insidans› yaflla birlikte dramatik ola-rak artar (10). Yafll› popülasyonunda, progresif karotid ate-rosklerozu, kardiyak aritmiler ve emboli, vasküler de¤ifliklik-ler, hipertansiyon inme için risk faktörlerini olufltururlar. Bu risk faktörleri ayn› zamanda kardivasküler olaylar, hafif kog-nitif etkilenme (mild kogkog-nitif impairment), vasküler demans için de risk teflkil ederler (10,11). Mert, nörolojik problemle-rin üçte biproblemle-rini serebrovasküler olaylar›n oluflturdu¤unu rapor etmifltir (7). Bizim serimizde ilk s›ray› SVH (%71.3) lar›n al-d›¤› görülmüfltür. Hastalar›n acil servise s›kl›k s›ras›na göre konuflma bozuklu¤u, ekstremitelerde uyuflma, a¤›z köflesinde kayma, bilinç bozuklu¤u, hemiparezi gibi daha çok SVH’lar› telkin eden yak›nmalar ile baflvurdu¤u belirlenmifltir (Tablo 2). ‹nmeleri iskemik ve hemorajik olmak üzere iki bafll›k al-t›nda toplayabiliriz. Bogousslavsky ve arkadafllar› 1988 y›l›n-da yapt›klar› çal›flmay›l›n-da, tüm inmelerin %89’unun iskemik ol-du¤unu rapor etmifllerdir (12). Ege inme taban verisine göre ülkemizde inmelerin %77’sini iskemik, %23’ünü ise hemora-jik inmeler oluflturmaktad›r (13).
Özdemir ve arkadafllar› yapt›klar› Türk Çok Merkezli ‹n-me Çal›flmas›nda iskemik in‹n-mesi olan hastalarda arteriyal
hi-pertansiyon, geçirilmifl inme öyküsü, diabetes mellitus, atri-yal fibrilasyon, hiperkolesterolemi, yüksek hemotokrit de¤er-leri ve kalp yetmezli¤inin risk faktörde¤er-leri oldu¤unu belirlemifl-lerdir (14). Yafl intraserebral kanama için en büyük risk fak-törü olup insidans› 60 yafl›ndan sonra dramatik olarak artar. Bunda hipertansiyon, serebral amiloid anjiopatinin rolü bü-yüktür (15). Subaraknoid kanama s›kl›¤›, 30-59 yafl aras›nda 15/(100.000 kifli/y›l), 60-69 yafl aras›nda 37/(100.000 ki-fli/y›l), 70-88 yafl aras›nda 78/(100.000 kifli/y›l) fleklinde iler-leyen yafl ile uyumlu olarak artar (16). Bizim serimizde, inme-lerin %87’si (269 olgu) iskemik inme, %12.9’u (40 olgu) ise hemorajik inme (%8.7’si intraserebral hemoraji, %4.2’si su-baraknoid kanama) oluflturmufltur (Tablo 5).
SVH olgular›n› %6.7’lik bir s›kl›kta metabolik ensefalo-pati (ME) ve %5.2 ile BPPV takip etmektedir (Tablo 3). ME hiperglisemi, hipoglisemi, hiponatremi, hiperkalsemi, miksö-dem, hepatik ve üremik tablolara ba¤l› olarak ortaya ç›kar. ME’li bir olguda hastan›n özgeçmifli ve fizik muayenesi he-kim için yol gösterici olup hastaya h›zl› müdahale edilmesine olanak sa¤lar. BPPV, vertigonun en s›k görülen nedenlerin-den biri olup yafl predispozan faktörlernedenlerin-den biridir (17). Genel-likle 50-70 yafllar› aras›nda s›k görülür (18). Lan Kao ve arka-dafllar› yapt›klar› çal›flmada hastal›¤›n insidans›n›n 71-80 ya-fl›nda en üst seviyeye ç›kt›¤›n› rapor etmifllerdir (19).
Serimizde acil servise baflvuru nedenlerinden bir di¤eri nörodejeneratif hastal›klard›r. Daha önce Parkinson hastal›¤›, demans ve ALS gibi nörodejeneratif hastal›k tan›s› alm›fl bu olgular›n hastal›¤›n progresyonuna ba¤l› genel durum bozuk-lu¤u yan› s›ra araya giren enfeksiyonlar, elektrolit imbalansla-r› gibi metabolik/sistemik problemler nedeniyle acile servise baflvurduklar› belirlenmifltir (Tablo 4). Bu hastalardan ikisi solunum arresti nedeniyle acil poliklinikte eksitus olmufllar-d›r. Altm›fl befl ve üzeri yafldaki hastalar›n geneline bakt›¤›-m›zda 2107 (%54.7) olgu hastaneye yat›r›ld›¤›, 39 olgu (%1.0) acil poliklinikte eksitus oldu¤u, 16 olgunun (%0.4) ise tedaviyi kabul etmedi¤i belirlenmifltir. Geri kalan 1689 (%43.8) olgu gerekli müdahale ve önerilerle eve gönderilmifl-tir. Nörolojik yak›nmalarla baflvuran hastalar›n ise 469’› (%90.5) hospitalize edilirken, 47‘s› (%9.1) reçete verilerek eve gönderilmifltir. ‹ki olgu (%0.3) ise acil serviste eksitus ol-mufltur (Tablo 5). Acil servise baflvurularda etyolojik nedenle-re bak›lmaks›n yap›lan yat›fllar göz önüne al›nd›¤›nda her iki olgudan biri hospitalize edilirken nörolojik yak›nmalarla bafl-vuran olgular›n 2/3’ünden fazlas› (%90.5) hospitalize edildi¤i saptanm›flt›r.
Bütün bu verilerden hareketle; yafll› popülasyonunda nö-rolojik aciller s›k görülmekte büyük bir ço¤unlu¤u hastaneye
yat›fl› gerektirmektedir. Mortalitesi ve morbiditesi yüksek olan bu hastal›klar, hem hastaneye yat›fl yüzdeleri hem de yol açt›klar› disabiliteler nedeniyle yüksek maliyetli hastal›k gruplar›n› oluflturmaktad›r. ‹nme, bu yafl grubunda en s›k gö-rülen hastal›k olup yafl ve genetik nedenler gibi de¤ifltirileme-yen vasküler risk faktörleri d›fl›ndaki hipertansiyon, kardiyak nedenler, hiperlipidemi gibi de¤ifltirilebilir risk faktörlerinin iyi yönetilmesi nörolojik semptomlar›n s›kl›¤›n› ve fliddetini azaltacakt›r.
K
AYNAKLAR1. Özcan S, Güzel R, Koç F, et al. Çukurova Üniversitesi T›p
Fa-kültesi 3. S›n›f Ö¤rencilerine Uygulanan “Yafll› Bireye Multi-dipliner Yaklafl›m Modülü’nün De¤erlendirilmesi. Turkish Jo-urnal of Geriatrics 2008;11:1-6.
2. Gökçe-Kutsal Y. Yafllanan dünya ve yafllana insan.
http://www.geriatri.org.tr/pdfler/saglikli_yaslanma2005/ S_Y_2005_01.pdf. Eriflim:1 Temmuz 2007.
3. Konak A, Çi¤dem Y. Yafll›l›k olgusu. Sivas huzurevi örne¤i.
Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2005;29:23-63.
4. World Health Organization. 10 facts on ageing and the life
co-urse. http://www.who.int/features/factfiles/ageing/en/index. html. Eriflim: 1 Ekim 2007.
5. Akgün S, Bakar C, Budako¤lu ‹I. Dünya’da ve Türkiye’de
yafl-l› nüfus e¤ilimi, sorunlar› ve iyililefltirme önerileri. Turkish Jo-urnal of Geriatrics 2004;7:105-10.
6. Strange GR, Chen EH, Sanders AB. Use of emergency
depart-ments by elderly patients: projections from a multicenter data base. Ann Emerg Med 1992;21:819-24.
7. Mert E. Geriatrik hastalar›n aqcil servis kullan›m›. Turkish
Jo-urnal of Geriatrics 2006;9:70-4.
8. Ünsal A, Çevik AA, Metintafl S, Arslantafl D, ‹nan OÇ. Yafll›
hastalar›n acil servis baflvurular›. Turkish Journal of Geriatrics 2003; 6:83-8.
9. Hu SC, Yen D, Yu YC, Kao WF, Wang LM. Elderly use of the
ED in an Asian metropolis. Am J Emerg Med 1999;17:95-9.
10. Shuaib A, Boyle C. Stroke in the elderly. Curr Opin Neurol
1994;7:41-7.
11. Panza F, Solfrizzi V, Colacicco AM, et al. Cerebrovascular
disea-se in the elderly: lipoprotein metabolism and cognitive decline. Aging Clin Exp Res 2006;18:144-8.
12. Bougusslavsky J, Van Mele G, Regli F. The Lausanne stroke
re-gistry. Analysis of 1000 consecutive patients with first stroke. Stroke . 1998;19:1083–92.
13. Kumral E, Özkaya B, Sa¤duyu A, fiirin H, Vardarl› E, Pehlivan
M. The stroke registry. A hospital based study in the Aegian Region, ‹zmir, Turkey. Analysis of 2000 patients. Cerebrovas-cular Dis 1998;8:278-88.
14. Özdemir G, Özkan S, Uzuner N, Özdemir O, Gücüyener D.
Türkiye’de beyin damar hastal›klar› için major risk faktörleri: Türk çok merkezli strok çal›flmas›. Türk Beyin Damar Hasta-l›klar› Dergisi 2000;6;2:31-5.
15. Flaherty ML, Woo D, Broderick JP. The epidemiology of
intra-cerebral hemorrhage. Intraintra-cerebral Hemorrhage. Carhuapoma JR, Mayer SA, Hanley DF (eds). Cambridge University Pres. 2009, pp 1-10.
16. Bozkufl H, Sar›o¤lu AÇ. ‹leri yafl grubunda subaraknoid
kana-ma. Turkish Journal of Geriatrics 1999;2:167-72.
17. Steenerson, G.W. Cronin and P.M. Marbach, Effectiveness of
treatment techniques in 923 cases of benign paroxysmal posi-tional vertigo. Laryngoscope 2005;115:226-31.
18. Mizukoshi K, Watanabe Y, Shojaku H, Okubo J, Watanabe I.
Epidemiological studies on benign paroxysmal positional verti-go in Japan. Acta Otolarynverti-gol (Suppl) 1988;447:67–72.
19. Lan Kao C, Hsieh WL, Chern CM, et al. Clinical features of
be-nign paroxysmal positional vertigo (BPPV) in Taiwan: differen-ces between young and senior age groups. Archives of Geronto-logy and Geriatrics 2009;49;50-4.
Tablo 5— Hastalar›n Hastaneye Yat›fl Yüzdeleri
Acile Baflvuran Toplam Hasta Nörolojik Semptomlarla Baflvuran Hasta
n % n %
Hastaneye yat›fl 2106 54.6 469 90.5
Reçete düzenlenerek eve gönderilen 1683 43.7 47 9,1
Acil poliklini¤inde ölen 43 1.1 2 0.3
Tedaviyi kabul etmeyen 16 0.4 -
-Baflka bir sa¤l›k kurumuna sevk 3 0.2 -
