ou veteriner farmakoloji ye giris ve ilac kavrami

Farmakoloji –İlaç Bilimi

İlaçların kullanılma amaçları – Sağaltım

Radikal (etyolojik) Nedene yönelik

Farmakolojinin Dalları

 Farmakodinami (deneysel farmakoloji)

İlaçların çeşitli organ ve sistemlerdeki etkileri organizmanın ilaca yanıtı

ilaçların etki mekanizmalarının deneysel incelemesi

 Farmakokinetik

İlaçların organizmadaki hareketini inceler.İlaçların emilim, yayılım, metabolizma ve atılımını nicel ve

zamanla ilişkili olarak inceler; ilacın farmasötik kalite, etkinlik ve güvenilirliğini yansıtan farmakokinetik

 Farmakoterapi (terapi)

İlaçların

endikasyon alanları dozları

kontrendikasyonları gibi doğrudan sağaltımla ilgili

parametreleri uygulamalı olarak inceler.

farmakografi

(reçete yazma sanatı)

 Kemoterapi

Mikroorganizma parazit

patolojik oluşumlara karşı sağaltım yöntem ve araçlarıyla ilgilidir.

 Klinik Farmakoloji

İlaçların

klinik etkinlik ve güvenilirlikleri (farmakovijilans) hayvansal ürünlerde ilaç kalıntıları (rezidü)

ilaçla sağaltımın ekonomik boyutu _{gibi parametrelerle}

ilgili daldır.

 Galenik Farmasi (farmasi)

Farmasötik şekillerin hazırlanma teknikleri

özellikleri

kalite-kontrolleriyle ilgili dalıdır.

İLAÇ



Genelde hastalıkların sağaltımında kullanılan

kimyasal maddeler



WHO (Dünya Sağlık Örgütü)

“

alıcının

yararına olmak üzere fizyolojik bir fonksiyonu ya da patolojik bir bozukluğu değiştirmek veya incelemek amacıyla kullanılan ya da kullanılmak üzere

hazırlanmış bir madde yada ürün

”



Avrupa Birliği “

insan ve hayvan hastalıklarını

önleyen veya sağaltan, tanı amacıyla kullanılan, organik fonksiyonları düzeltmek, değiştirmek yada canlandırmak için insan ve hayvanlarda kullanıma uygun her türlü madde veya bileşik



Veteriner ilaçları “

hayvanları hastalıklardan

korumak, tedavi etmek ve biyolojik fonksiyonları istenen yönde değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal ve biyolojik kökenli maddelerdir”.

İlaçların Kaynağı

1. Doğal kaynaklar

Doğal ilaç kaynakları;

· Bitkiler

· Hayvanlar

· Mikroorganizmalar ve

· Madenlerdir (mineraller)

2. Yarı sentetik (semisentetik),

sentetik ürünler

 Kimyasal özelliklerine göre bitkilerden elde

edilen etkin maddelerin başlıcaları alkaloitler,

glikozitler, tanenler ve yağlar

Alkaloitler heterosiklik halka ya da lateral zincirlerinde azot içeren bazik karakterli,

katı ve genellikle renksiz bileşiklerdir.

Alkaloit Kaynak bitki

Atropin Atropa belladona

Kafein Coffea arabica

Kokain Erytrhroxylon sp.

Morfin Papaver somniferum

Nikotin Nicotiana tabacum

Glikozitler O-glikozitler ve S-glikozitler (kalp glikozitleri)

Tanenler Pirogallik ve kateşik tanenler

Sabit Yağlar, Uçucu Yağlar

Yarı sentetik (semisentetik), sentetik ürünler

Sentez yoluyla üretimi mümkün olmayan kimi ilaçlar doğal moleküllerden hareketle ya da farmokolojik etkinliği yetersiz olan doğal ürünler, yapıları yapay olarak değiştirilerek, ilaç haline dönüştürülebilir;

6-aminopenisillanik asit semisentetik penisillin

sefalosporin C semisentetik olarak tedavide kullanılan sefalotin, sefaleksin, sefaloridin moleküllerinin üretilmesi gibi

Biyosentetik ürünler

büyüme hormonu ve interferonlar gibi kimi ilaçlar gen klonlama yöntemiyle elde edilmektedir

İLAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI

Sınıflandırmada temel kriterler şunlardır:



İlaçların dominant farmakolojik

etkileri

; anestezikler, bronkodilatatörler,

diüretikler, sedatifler gibi.



Kimyasal yapıları

; Barbituratlar,



Etki şekilleri

; antihistaminikler, adrenerjik

ilaçlar, b-blokörler, parasempatolitikler,

kürarizan ilaçlar gibi.



Etki yeri

;

otonom sinir sistemi ilaçları,

solunum sistemi ilaçları, Kalp, damar sistemi ve

kan ilaçları, sindirim sistemi ilaçları gibi



Giderdikleri semptomlar

;

antipiretik,

antitüssifler, antiemetikler

İlaçlar kullanım amaçlarına göre

dört grup altında toplanır



Koruyucu (profilaksi) amaçla kullanılan

ilaçlar

Olası bir hastalığa karşı koruyucu amaçla (viral ve antimikrobiyel aşılar) ya da fizyolojik bir olayı geçici olarak değiştirmek için (kontraseptifler) kullanılırlar



Yerine koyma (ikame) sağaltımına olanak

sağlayanlar

Organizmada eksojen ya da endojen orijinli bir yetmezliği gidermek amacıyla kullanılırlar

Diabetlilerde insülin,

hemoraji kan, plazma yerini tutanlar, elektrolit çözeltileri gibi.

 Hastalık sebebini ortadan kaldıran ilaçlar

Hastalık sebebine yönelik sağaltım araçları

antienfeksiyöz ve antiparaziter kemoterapi ajanları

 Patolojik bir durumun semptomlarını gideren

ilaçlar

Semptomları gidermeye yönelik olarak kullanılırlar. Kimi durumlarda ağrı duyumsaması giderilir. Kimi

zaman da bir organ ya da sistemin azalan veya artan fonksiyonları stimüle ya da inhibe edilir. Analjezikler, antipiretikler, antiinflamatuvarlar, antihipertansifler gibi

Reçeteye yazılış ve hazırlanış

şekillerine göre ilaçlar

a)

Ofisinel İlaçlar

; formülleri ve hazırlanış

şekilleri farmakopede kayıtlı olan ve eczanelerde hazır bulunan ya da istem üzerine hazırlanan

ilaçlardır.

b)

Majistral İlaçlar

; Hekimin reçetesinde belirlediği formüle göre hazırlanan ilaçlardır.

c)

Farmasötik Müstahzarlar

(Spesiyaliteler, Hazır İlaçlar); Endüstriyel kuruluşlar tarafından yasal yükümlülükler (ruhsat) yerine getirilerek standart biçimde üretilen, özel isimle ve özel ambalaj içinde kullanıma hazır şekilde satışa sunulan ilaçlardır.

İLAÇLARIN ADLANDIRILMASI



Bilimsel (kimyasal) Adlandırma

Kimyasal maddeler "International Union of Pure and Applied Chemistry" (IUPAC, Uluslararası

kimya birliği, tarafından belirlenen nomenkülatüre göre adlandırılırlar. Genelde komplike olan ve

konu uzmanları tarafından kullanılan bir adlandırmadır



Ticari Adlandırma (Marka)

Üretici kişi ya da kuruluşlar tarafından ilaçlara

verilen ticari isimlerdir. Bu tür isimler genelde italik harflerle yazılır ve bir sembol taşır (

Amoklavin

®,



Genel (jenerik) Adlandırma

Bilimsel ve ticari adlandırmanın

sakıncalarını gidermek için terapötikte

kullanılan her aktif maddenin bütün

ülkelerde kullanılabilen genel isimleri

biçimindedir

YENİ İLAÇLARIN

İNCELENME YÖNTEMLERİ

 Preparasyon

Bir drogtan elde edilen ekstraksiyon

ürünü veya sentetik madde

benzerlik ve saflık (purete) yönünden kontrol edilir,

Uygun famasötik şekle dönüştürdükten sonra aktif madde dozajı ve stabilite testleri yapılır.

 Hayvan deneyleri

Toksisite

Akut toksisite Kronik toksisite