•j t? ^
iX^Xiitiiüi5üllÇİL< .onldi.XXBiiA .oUkiuO OB n o I
.uolm&bahçe s a r a c ın ın mabeyn b in e k salonuna g i r i l i n c e s o l k o ld a bahçe ü stü ndeki oda Sürre Odası ism im le a n ı l ı r d ı .
Mabeynin bahçeye n a s ır bu cep h esin d e o ı c a ve ü st k a t la r _ daki d ö r t kaşe salonuna da b i r e r küçük odadan g e ç ilm e k t t a ir . Sürre o u a s ı on b i r p e n c e r e l i k a p ıs ın ın sa ğ ın d a , solun da olmak ü zere i k i ş ö m in e li, bav n ı a ç ık b e j ü ze rin e n a k ı ş l ı ve a o r t ■ r e s im le s ü s lü , d u v a r la r ı sonradan g r i y e boyanmış g e n iş b i r sa
lon d u r .
S ar o ın d iğ e r s a lo n la r ın d a o ls u Qu g i b i bura s ı da ¿ a l a n l ı kanape bakı l a n ve p e r a e l e r i l e eş i p e k l i ilerek e kumaş i y l e kap
l ı d ı r . S a lon aa b i r i orta d a büyük d i ğ e r l e r i i k i y anua ve uaha küçük olmak üzere üç kanape i l e i k i k o ltu k ve aolcuz sandalye b u la n m a k ta d ır. îe r u e mavi ç i ç e k l i iler ek e b i r h a l ı y ey i l i d i r . Kapıdan g i r i l i n c e sağa büyük boyna b i r ç i n i soba kurulm uştur.
Odanın a i ut i e ş y a s ın ı şö m in e le r ü zerin e konulmuş k u şlu , a la n ı y a l d ı z ç e r ç e v e l i a y n a la r , so ak i mermer a y a k lı ve ç e ı ç e - v e l i b a r o m e t r e le r , s a a t l e r , lam balar büyük b i r o r ta m a sa s iy le
ç i n i v a z o la r ve b i r de Ig25 t a r i h l i (Osman h u r i Bandırma'' im z a l ı d o l a p l ı o i ı sa a t t e ş k i l e tm e k te d ir .
S a lon d a k i e ş y a la r o.aha z iy a d e V . vehmet ke şa n ın cü lû su m ü n a seb etile y a p ıla n t nzim ve t e f r i ş s ır a s ın d a b u r .y a g e t i r i l m i ş , s o n r a k i" d e v ir le r d e de b a z ı d e ğ i ş i k l i k l e r y a p ı l m ı ş t ı r .
H a li t S iy a U ş a k lıg il mabeyn b a ş k â t ip liğ in e a i t h a t ı r a l a r ı n da Sürre alay 1 arından ş ö y le b a h se tm e k te d iri (H ica za g ö n d e r ile cek p a r e , a l t ı n , gümüş ve m u n te lif h e u iy . l e r g j „ e t kavi to r o & la - ra y e r l e ş t i r i l i r , b a ğ la n ır , m ü u arlen ir ve bu kı^ met .ar H ediye l e r b i r aeveye ü k lâ n ir d i . A s r i m erasim in kc hı-amanı bu neve i d i . Bn a k ı ş ı k 'l ı , en g ö s t e r i ş l i o la n la r d in s e ç i l i r ve ne ka d i r mümkünse o kadar ^ o n a t ı l ı r , ’ s ü s l e n i r d i .
Bu merasim nolmabahçe sa ra y m d - y a p a l ı r u i . ı/eve önue, o ü rre Bmiııi e t r a fın u s ica b e a e n memurin ve naneme, ç a n la r ın ı ç a la ç a la s a ra y ın Da ilçe sin d e abı r a ğ ır baygın g ö z l e r i l e şu c e reyan enen rasi'm eııin mamasını anlamaya ç a l ı ş ı y o r zannea. l i r b ir merak i l e üç k ere çark ç e v i r i r d i .
Hünkâ r , v m ü e lt s ı, y u k a cı katts re aen g e lm iş k a d ın la r , d even in salım a s a lın a gezm esinden ve ç a n la r ın ın k u la k la r ı y ır t a n t ı n g ı r t ı s ı n a mi ib a r e c o la n bu rasim ey ± temaşa e d e r l e r d i . >
Mabeyn o _ t : kat s o fa s ın d a n bahçe üs o ün '.e baş t a r a ıt a a i g e n iş salonunua koç s e n e le r kaç hükümdar m a iy e t in o e k ile r le b era
Bu salonun o r ta p e n çe re s in d e ^baülm ecid z a y ı f , n a r in v d - cu -.ile kc ç d e f a l a r y e r a lm ış , ayn ı ç e r ç e v e iç in u e n h b d ı l t z i z uzun j i l l a r ^ütün h e y b e t iy le görünm üştü. I I . Abdülhamit o e lk i s a lt a n a t ın ın s sinece i l k o d n e a la lın d a av-n ı nuktâde durmuş, y o r gun ve i n t i h a r V. hehmet keş at hukü.du,- r l ı g ı a id d e tin ç t 3 dr re ne ve s i n i o ence re nen u ğ u r l a n ı ş t ı r .
B in i b i r m erasim in iıa t ı . L r i l ' l e d o lu , o la n bu s a lo n i k i n c i m e ş r u tiy e tin da0daö a l ı g ü n le rin d e b i r harb m it in g in in tem aşasına da sahne olm u ştu . Balkan h a rb in e girm em iz i ç i n b i r m itin g t e r t i p eden s i y a s i p a r t i l e r i l e ^ r a p la r ve A rnavut'lar ve burada ha r a r e t l i n u tu k la r s ö y l e m i ş le r d ir .
B ultan k e ş at yan ında Ş e y h ü lislâ m Cem aleddin B fe n a i ve d i 0e r b a z ı z e v a t o ld u 0u h a ld e o ur re o n a s ın inm iş ve bur ¿.da p en cere ö - ndnden t e b a a s ın ın i s t e k l e r i n i d in l e m i ş t i .
L o k to r Cemil T opuzlu o güne a i t h a t u n l a r ı n ı ş ö y le n a k le t m e k te d ir: ( . . . B ir gün y in e sa ra ya g it m iş i-s n iş a h ı .ıuayene e d i yordum. İşim b i t t i k t e n sura S ü it m k e ş a t:
- Haydi p a şa , a l t k a ta in e lim . Büyük bahçeye bakan onaya g e ç e lim .
- Burada r a h a t s ız mı olu yorsu n u z Bfendim izV
- Ha, ı r t e b a a i şahanem, s a r a y ın b a h çe sin e g i r e c e k l e r oen ne h a lk a görü n eceğim .
S u lta n k eşa n ın bu s ö z le r in e i s t i g r a p etm ekle b e ra b e r t a b i i a rk a sın a düştüm. Büyük g i r i ş m erd iv en in in solun da bulunan s a lo na g e ç t i k . Hemen p e n c e r e l e r i a ç t ı l a r . O rta d a k in in Önüne nün- k â r ~ g e ld i, s o ld a k in e benim le b e r a b e r m a iy e ti şahanede bulunan d i^ e r z a t l a r y a k l a ş t ı l a r .
B ir ne ne g ö r e lim : Ternmil bançe h a lk la dolm uş, n erkes b i r b i r i üstüne ¿ ı h ı l m ı ş , h e p s i ir a n iş a h ı b ek liy orm u ş. o u lta n Heş a t p en cered en görünür görünmez b i r a l k ı ş t ı r k op tu . Hünkâr e l i y l e h a lk ı s e le m la m . B ir i k i n c i a l k ı ş daha ondan son ra baş l a d ı l a r nümayişe —
Bu azan i k i k i ş i gözüme ç a r p t ı . T a la t b e y , s o l e l i y l e "sol t a r a fın d a auran H alaçyan e le n d i sag e l i f l e d i ı e g i tu tu y o r
l a r d ı . İ k in e b i r bayramı s a l l ı y o r l a r ve a v a z la r ı ç ım t ı0ı kadar: - Harb i s t e r i z , n a rb . n iy e b a ğ ı r ı y o r l a r d ı .
Bu s ö z l e r i n a rk a sın d a n ne. sa n k i kıyam et kopuyormuş 0 i b i b i r v a v ey la b e ş l i y o r , meydan h a lk ın s e s i y l e ç ın ç ın ö tü y ord u .
Bu nümayiş epeyce devam e t t i . hav. I l ı S u lta n Be ş a t , hay r e t ve sü k u n etle o n l a r ı c i n l e zem m ecburiye binae k a l d ı . Bakat i ş bu .unla da b itm iy o r d u . N ü m a y iş çile r in b v id a bulunan T a la t b e y le n a la çy a n e fe n d i ve u.ib e r b i r i k i a ık a d a ş la r ı, huzuru ş a - hane’ ye kabul e d il m e l e r i n i i s t e d i l e r . Bu s u r e t le n i ç i n h a r b i a r z u l a d ık la r ı n ı b i l d i r e c e k l e r d i . Fakat S u lta n meşat y in e mu t a d ı o la n v e ç h i l e p en cereu en :
- ıvlemnun oldum, ma uzuz olcum d ik e re k çe d i l c i . - nrümay i ş ç i l e r i n göndermek i s t e c i k l e r i h e y e t i kabul e t m e c . i ,. . ,\
Sürre a la y la r ın a , m it in g le r e b a k ılm ış bu p e n c e re n in ç e r ç e v e s in d e n B i r i n c i ^unya H arbinde, i h i i y a r paainau a s k e r l e r i ne de görünm üştür.
Hürre on a sı son H a life zamanında îh s : n bey l e , Saray na z ı r ı Cevdet ta ş a n ın ç a lış m a o d a l a r ın d ı, ¿ a r a y ın bu i k i memuıu sadma k on u la n k a r ş ı l ı k l ı y a z ı m asalarında günlük i ş l e r i n i g ö r ü r l e r d i .
Cumhuriyet d evi in c e b i r i n c i ve i k i n c i u^.ihurbaşkanl a r ın ın ^olmabahçeue ik a m e t le r i s ır a s ın d a bu s a lo n m i s a f i r l e r i n t i z a r o d a s ı o la r a k k u lla n ılm ış , ı .
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
