• Sonuç bulunamadı

W. A. Mozart'ın çocukluk ve olgunluk dönemi keman sonatlarının teknik ve müzikal açıdan incelenmesi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "W. A. Mozart'ın çocukluk ve olgunluk dönemi keman sonatlarının teknik ve müzikal açıdan incelenmesi"

Copied!
398
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ BİLİM DALI MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ ANABİLİM DALI

W.A.MOZART’ IN ÇOCUKLUK ve OLGUNLUK DÖNEMİ

KEMAN SONATLARININ TEKNİK VE MÜZİKAL AÇIDAN İNCELENMESİ

DOKTORA TEZİ

BEYZAGÜL KAPÇAK IŞIKSUNGUR

Tez Danışmanı

Prof. Dr. Gülçin YAHYA KAÇAR

(2)
(3)

ÖNSÖZ

Müziğin doğru ve etkileyici seslendirilebilmesi için iyi bir teknik, müzik tarihi bilgisi ve bu bilgileri bütünleştirebilecek doğru sezgi gerekmektedir. Seslendiricilerin böyle bir anlayışa sahip olabilmelerinde en büyük rol öğretmenlere düşmektedir. İyi bir öğretmen, öğrenciyi, çalıştıracağı eserlerin teknik kapasitesini, dönemsel özelliklerini, eserin kapsadığı müziksel özellikleri, eserin bestelendiği dönem özellikleri, bestecinin stil özellikleri, mevcutsa teknikleri kullanma özellikleri çerçevesinde düşündürterek, seslendirmesini istemelidir. Öğretmen, isteklerinin dönütünü alabilmesi ve hedeflenen kazanımlara ulaşabilmesi için bir sürece gereksinim duyar. Amaca odaklanmış öğretmenin araç olarak çeşitli kılavuzlar edinerek; yardımcı materyaller kullanması bu süreci kolaylaştıracaktır.

Bu araştırma, böyle bir amaca yönelik olarak, keman eğitiminde pek tanınmayan “W.A.

Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının teknik ve müzikal analizi” ni ele almıştır. Bu araştırma ile keman eğitimcilerine, öğrencilere, çalıcılara, teknik,

müziksel ve tarihsel bilgi açısından bakış açısı sağlayabileceği ve kılavuz olabileceği düşünülmektedir.

Araştırmamda çalışmalarımı düzenli yürütebilmem için bilgilerini ve desteğini esirgemeyen, değerli öğretmenim sayın Prof. Dr. Gülçin Yahya Kaçar ve Prof.Şeyda Çilden başta olmak üzere, sayın Prof.Dr.Ali Uçan’ a, tez izleme komisyonu üyeleri değerli öğretmenlerim sayın Yrd. Doç. Dr. Leyla Ercan’a, Doç. Dr. Necati Cemaloğlu’na, eserin form analizinde yardımlarını esirgemeyen değerli öğretmenlerim sayın Yrd. Doç.Dr.Selçuk Bilgin’e, Yrd. Doç. Dr. Salih Aydoğan’a, Prof. Ülkü Özgür e, Yrd. Doç. Dr. Kaan Yüksel’e, kaynak edinme sürecinde yardımlarını esirgemeyen kuzenim Veysel Murat Bilge’ye, yabancı kaynaklarımın çevirisinde, arkadaşım Atakan Topal’a, çalışmamın her aşamasında desteklerini hissetiğim değerli aileme, sevgili ikizim Şeydagül Kapçak’a ve sevgili eşim Ali Işıksungur’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

(4)

ÖZET

Bu araştırmada, “W.A. Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman

sonatlarının teknik ve müzikal analizi” nin yapılması amaçlanmıştır.

W.A.Mozart’ ın çocukluk döneminde bestelemiş olduğu ilk piyano-keman sonatı olan K.6, çocukluk döneminde en son bestelemiş olduğu piyano-keman sonatı K.31 ve olgunluk döneminde, sondan bir önce bestelemiş olduğu K.526 numaralı piyano-keman sonatlarının incelenmesi sonucu elde edilen müzikal-teknik ve biçimsel-armonik özellikler, analiz yöntemi ile tespit edilmiş, literatür tarama ile elde edilen bilgiler doğrultusunda yorumlanmıştır.

Sonuç olarak, araştırmada elde edilen bilgilerin, Klasik Dönem müzik özellikleri, W.A.Mozart’ ın müzik stili, çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatları hakkında kimliksel bilgileri, bestecinin K.6, K.31 ve K.526 numaralı piyano-keman sonatlarında yer verdiği tekniklerin ve süslemelerin kullanılma özellikleri, eserlerin biçim, armonik özellikleri yolu ile W.A.Mozart’ ın piyano-keman sonatlarının, tüm araştırmacılara, çalıcılara, keman eğitimcilerine ve keman öğrencilerine, eserlerin seslendirilmesi hakkında bakış açısı sağlayacak faydalı bir kaynak olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: W.A.Mozart, Çocukluk Sonatları, Olgunluk Sonatları, Klasik Dönem, Keman Eğitimi, Müzik.

(5)

ABSTRACT

In this study, the purpose is to conduct “technical and musical analysis of piano-violin

sonatas of W.A. Mozart during his childhood and adulthood periods”.

Musical-technical and form-harmonic features obtained as a result of investigating K.6, which is the first piano-violin sonata composed by W.A. Mozart in his childhood, K.31, which is the last piano-violin sonata composed in his childhood and piano-violin sonatas numbered K.526 which was composed as second to last in his adulthood period have been confirmed by analysis method, interpreted in accordance with gained information via literature review.

As a conclusion, it is given place to individual information about piano-violin sonatas of W.A. Mozart’s childhood and adulthood periods, Classical Period music features, music style features of W. A. Mozart and historical and usage features by W. A. Mozart of the technics and ornamentations in sonatas numbered K.6, K.31 and K.526, form and harmonic features of works in the study. It is thought that this study will provide perspective to all researchers, performers, violin trainers and students about piano-violin sonatas of W.A. Mozart and will become a useful source.

Key Words: W.A.Mozart, Childhood Sonatas, Maturity Sonatas, Classical Period, Viollin Education, Music.

(6)

İÇİNDEKİLER Sayfa no: ÖNSÖZ ... i ÖZET ... ii ABSTRACT ... iii İÇİNDEKİLER... iv TABLOLAR LİSTESİ ... ix

ŞEKİLLER LİSTESİ ... xviii

KISALTMALAR LİSTESİ ... xxv 1. GİRİŞ ... 1 1.1. Problem Durumu ... 1 1.2. Araştırmanın Amacı ... 2 1.3. Araştırmanın Önemi ... 3 1.4. Varsayımlar ... 4 1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları ... 4 1.6. Tanımlar ... 5 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 9 2.1. Klasik Dönem ... 9

2.2. W.A.Mozart’ ın Müzik Stili Özellikleri ... 26

2.3. W.A.Mozart Çocukluk ve Olgunluk Dönemi Piyano-Keman Sonatlarının Kronolojisi ... 34

(7)

2.4. W.A.Mozart Çocukluk ve Olgunluk Dönemi Piyano-Keman Sonatlarının

Köchel Sayılarına Göre Sıralaması ... 36

2.5. W.A.Mozart’ın Çocukluk ve Olgunluk Dönemi Piyano-Keman Sonatlarına İlişkin Bilgiler ... 37

2.5.1. Çocukluk Dönemi Piyano-Keman Sonatları ... 39

2.5.1.1. K.6-9 (1762-1764) ... 40

2.5.1.2. K.10-15 (1762-1764) ... 46

2.5.1.3. K.26-31 (1766) ... 47

2.5.2. Olgunluk Dönemi Piyano-Keman Sonatları ... 50

2.5.2.1. K.301-306 (Opus I) ... 52

2.5.2.2. K.296 ve K.376-80 (Opus II) ... 57

2.5.2.3. K.454, K.481, K.526, K.547 (Viyana Sonatları) ... 61

2.5.2.4. K.402, K.403, K.570 (Konstanz Sonatlar) ... 65

2.5.2.5. K.402, K.403, K.404, K.372 (Fragman/ Bitmemiş Sonatlar) ... 67

2.5.2.6. K359-K360 (Varyasyonlar) ... 69 3. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 71 4. YÖNTEM ... 74 4.1. Araştırmanın Modeli ... 74 4.2. Evren ve Örneklem ... 75 4.3. Verilerin Toplanması ... 76 4.4. Verilerin Analizi ... 76 5. BULGULAR VE YORUMLAR ... 81

(8)

5.1.1. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 81 5.1.1.1. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 1. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 81 5.1.1.2. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 2. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 98 5.1.1.3. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 3. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 110 5.1.1.4. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 4. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 122 5.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 134 5.2.1. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 134 5.2.1.1. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 1. Bölüm Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 135 5.2.1.2. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 2. Bölüm Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 136 5.2.1.3. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 3. Bölüm Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 138 5.2.1.4. W.A.Mozart K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı 4. Bölüm Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 140 5.3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 141 5.3.1. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 142 5.3.1.1. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı 1. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 142

(9)

5.3.1.2. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı 2. Bölüm “Tempo di Menuetto” ve Altı Varyasyon Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 155 5.4. Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 183 5.4.1. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 183 5.4.1.1. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı 1. Bölüm Biçim ve Armonik Analizi ... 184 5.4.1.2. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı 2. Bölüm Biçim ve Armonik Analizi ... 185 5.5. Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 186 5.5.1. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 186 5.5.1.1. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı 1. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 187 5.5.1.2. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı 2. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 204 5.5.1.3. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı 3. Bölüm Sağ El ve Sol El Tekniklerine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 212 5.6. Altıncı Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 226 5.6.1. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı Biçim ve Armonik Analizine İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 226 5.6.1.1. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı 1. Bölüm Biçim ve Armonik Analizi ... 227 5.6.1.2. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı 2. Bölüm Biçim ve Armonik Analizi ... 228

(10)

5.6.1.3. W.A.Mozart K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı 3. Bölüm Biçim ve

Armonik Analizi ... 229

5.7. Yedinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 230

5.7.1. W.A.Mozart’ ın K.6, K.31, K.526 Numaralı Çocukluk ve Olgunluk Dönemi Piyano-Keman Sonatlarında Kullanılan Tekniklerin Tarihsel Olarak ve Besteci Tarafından Kullanılma Özellikleri ... 231

5.8. Sekizinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 265

5.8.1. W.A.Mozart’ ın K.6, K.31, K.526 Numaralı Çocukluk ve Olgunluk Dönemi Piyano-Keman Sonatlarında Kullanılan Süslemelerin Tarihsel Olarak ve Besteci Tarafından Kullanılma Özellikleri ... 265

6. SONUÇ VE ÖNERİLER ... 301

6.1. Sonuç ... 301

6.2. Öneriler ... 315

KAYNAKÇA ... 321 EKLER

(11)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Barok Dönem Keman-Yay Özellikleri ve Klasik Dönem Keman-Yay Özellikleri ... 20 K.6.Tablo 1. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 82 K.6.Tablo 2. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 84 K.6.Tablo 3. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 86 K.6.Tablo 4. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 89 K.6.Tablo 5. W.A.Mozart K. 6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 90 K.6.Tablo 6. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak)Tril Tekniği ... 91 K.6.Tablo 7. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Kent Basma Tekniği ... 93 K.6.Tablo 8. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Appogiatura Tekniği ... 94 K.6.Tablo 9. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Oktav Tekniği ... 96 K.6.Tablo 10. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 97 K.6.Tablo 11. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 98 K.6.Tablo 12. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 99 K.6.Tablo 13. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 101 K.6.Tablo 14. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Bağlı Staccato Tekniği ... 102

(12)

K.6.Tablo 15. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 103 K.6.Tablo 16. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 104 K.6.Tablo 17. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 105 K.6.Tablo 18. W.A.Mozart K.6 Do Majör 2. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 105 K.6.Tablo 19. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Kent Basma Tekniği ... 106 K.6.Tablo 20. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Oktav Tekniği ... 107 K.6.Tablo 21. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Tril Tekniği ... 107 K.6.Tablo 22. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 109 K.6.Tablo 23. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 110 K.6.Tablo 24. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 110 K.6.Tablo 25. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 111 K.6.Tablo 26. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 112 K.6.Tablo 27. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 113 K.6.Tablo 28. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sağ El (Yay) Bağlı Staccato Tekniği ... 113 K.6.Tablo 29. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 114 K.6.Tablo 30. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sol El (Yay) Kent Basma Tekniği ... 114 K.6.Tablo 31. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sol El (Parmak) Appogiatura Tekniği ... 115

(13)

K.6.Tablo 32. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet I) Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 115 K.6.Tablo 33. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 116 K.6.Tablo 34. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sağ El (Yay) Staccato Tekniği ... 117 K.6.Tablo 35. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 118 K.6.Tablo 36. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 119 K.6.Tablo 37. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 119 K.6.Tablo 38. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm Menuet I ve Menuet II Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 120 K.6.Tablo 39. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sol El (Parmak) Appogiatura Tekniği ... 120 K.6.Tablo 40. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm (Menuet II) Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 121 K.6.Tablo 41. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm Menuet I ve Menuet II Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 121 K.6.Tablo 42. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 123 K.6.Tablo 43. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 124 K.6.Tablo 44. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 126 K.6.Tablo 45. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 127 K.6.Tablo 46. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Akor (Dört Ses) Tekniği ... 127 K.6.Tablo 47. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 128 K.6.Tablo 48. W.A. Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 129

(14)

K.6.Tablo 49. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sol El (Parmak) Tril Tekniği ... 129 K.6.Tablo 50. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sol El (Parmak) Oktav Tekniği ... 130 K.6.Tablo 51. W.A. Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 131 K.6.Tablo 52. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sol El (Parmak) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 132 K.6.Tablo 53. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Sol El (Parmak) Akor (Dört Ses) Tekniği ... 133 K.6.Tablo 54. W.A.Mozart K.6 Do Majör 4. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 133 K.6.Tablo 55. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 1. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 135 K.6.Tablo 56. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 2. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 137 K.6.Tablo 57. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 3. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 139 K.6.Tablo 58. W.A.Mozart K.6 Do Majör Sonat 4. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 140 K.31.Tablo 1. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 143 K.31.Tablo 2. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 144 K.31.Tablo 3. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 146 K.31.Tablo 4. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 147 K.31.Tablo 5. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör 1. Bölüm Sonat Sağ El (Yay) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 148 K.31.Tablo 6. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 149 K.31.Tablo 7. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Tril Tekniği ... 150

(15)

K.31.Tablo 8. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Kent Basma Tekniği ... 151 K.31.Tablo 9. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Appogiatura Tekniği ... 152 K.31.Tablo 10. W.A. Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 153 K.31.Tablo 11. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 154 K.31.Tablo 12. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 155 K.31.Tablo 13. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Tempo di Menuetto” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 156 K.31.Tablo 14. W.A.Mozart K. 31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Tempo di Menuetto” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 157 K.31.Tablo 15. W.A. Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon I” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 158 K.31.Tablo 16. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon I” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 159 K.31.Tablo 17. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon I” Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 160 K.31.Tablo 18. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon II” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 161 K.31.Tablo 19. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon II” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 162 K.31.Tablo 20. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon II” Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 163 K.31.Tablo 21. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon II” Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 163 K.31.Tablo 22. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon III” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 164 K.31.Tablo 23. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon III” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 165 K.31.Tablo 24. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon IV” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 166

(16)

K.31.Tablo 25. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon IV” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 166 K.31.Tablo 26. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon IV” Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 167 K.31.Tablo 27. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon IV” Sağ El (Yay) Bağlı Staccato Tekniği ... 167 K.31.Tablo 28. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon V” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 168 K.31.Tablo 29. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon V” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 169 K.31.Tablo 30. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon V” Sağ El (Yay) Bağlı Staccato Tekniği ... 170 K.31.Tablo 31. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon V” Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 170 K.31.Tablo 32. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon VI” Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 171 K.31.Tablo 33. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon VI” Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 172 K.31.Tablo 34. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 173 K.31.Tablo 35. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Tempo di Menuetto” Sol El (Parmak) Tril Tekniği ... 174 K.31.Tablo 36. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Tempo di Menuetto” Sol El (Parmak) Appogiatura Tekniği ... 175 K.31.Tablo 37. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon I” Sol El (Parmak) Kent Basma Tekniği ... 176 K.31.Tablo 38. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon II” Sol El (Parmak) Appogiatura Tekniği ... 177 K.31.Tablo 39. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon II” Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 178 K.31.Tablo 40. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon III” Sol El (Parmak) Kent Basma Tekniği ... 178 K.31.Tablo 41. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon V” Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 179

(17)

K.31.Tablo 42. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon VI” Sol El (Parmak) Tril Tekniği ... 180 K.31.Tablo 43. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm “Varyasyon VI” Sol El (Parmak) Kent Basma Tekniği ... 182 K.31.Tablo 44. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 182 K.31.Tablo 45. W.A.Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 1. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 184 K.31.Tablo 46. W.A. Mozart K.31 Si Bemol Majör Sonat 2. Bölüm Biçim ve Armoni Analiz Tablosu ... 185 K.526.Tablo 1. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 187 K.526.Tablo 2. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Staccato Tekniği ... 188 K.526.Tablo 3. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 190 K.526.Tablo 4. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 192 K.526.Tablo 5. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 194 K.526.Tablo 6. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 195 K.526.Tablo 7. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 195 K.526.Tablo 8. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Appogiatura Tekniği ... 196 K.526.Tablo 9. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 197

K.526.Tablo 10. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 203

K.526.Tablo 11. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 1. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 203 K.526.Tablo 12. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 204

(18)

K.526.Tablo 13. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Staccato Tekniği ... 205 K.526.Tablo 14. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 206 K.526.Tablo 15. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 207 K.526.Tablo 16. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 209 K.526.Tablo 17. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Grubetto Tekniği ... 210 K.526.Tablo 18. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 2. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 212 K.526.Tablo 19. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Stroke Tekniği ... 213 K.526.Tablo 20. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Staccato Tekniği ... 213 K.526.Tablo 21. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Detache Tekniği ... 214 K.526.Tablo 22. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Legato Tekniği ... 216 K.526.Tablo 23. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Bağlı Staccato Tekniği ... 220 K.526.Tablo 24. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Çift Ses Tekniği ... 220 K.526.Tablo 25. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 221 K.526.Tablo 26. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sağ El (Yay) Teknikleri Genel Gösterimi ... 221 K.526.Tablo 27. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sol El (Parmak) Çift Ses Tekniği ... 222 K.526.Tablo 28. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sol El (Parmak) Akor (Üç Ses) Tekniği ... 223 K.526.Tablo 29. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sol El (Parmak) Grubetto Tekniği ... 224

(19)

K.526.Tablo 30. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sol El (Parmak) Tril Tekniği ... 225 K.526.Tablo 31. W.A.Mozart K.526 La Majör Sonat 3. Bölüm Sol El (Parmak) Teknikleri Genel Gösterimi ... 225 K.526.Tablo 32. W.A. Mozart K.526 La Majör 1. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 227 K.526.Tablo 33. W.A. Mozart K.526 La Majör 2. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 228 K.526.Tablo 34. W.A. Mozart K.526 La Majör 3. Bölüm Biçim ve Armonik Analiz Tablosu ... 229

(20)

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. 17.yy-18.yy. Yay (Arşe) Kronolojisi ... 18

Şekil 2. Barok Dönem Kemanı ... 19

Şekil 3. Modern Dönem Kemanı ... 19

Şekil 4. W.A.Mozart’ ın Kemanı ... 19

Şekil 5. Betimsel Desen Şeması ... 74

Şekil 6. Keman Teknikleri Analiz Şeması ... 76

Şekil 7. K.6 Piyano-Keman Sonatı - Stroke Tekniği - Sağ El (Yay) Tekniği Tablo Örneği ... 77

Şekil 8. K.6 Piyano-Keman Sonatı – Tril Tekniği - Sol El (Parmak) Tekniği Tablo Örneği ... 78

Şekil 9. K.6 Piyano-Keman Sonatı “Allegro” 1. Bölüm-Sol El (Parmak) Tekniği Genel Gösterimi Tablo Örneği ... 78

Şekil 10. Armonik Analizi Şeması ... 79

Şekil 11. K.6-Allegro Bölümü Biçim ve Armonik Analizi Tablo Örneği ... 80

Şekil 12. K.6- 1. Bölüm Biçim Şeması ... 80

Şekil 13. K.6-Andante- Ölçü No: 15, 40-Tril Kullanımı ... 109

Şekil 14. K.6-Andante- Akor Kullanımı ... 109

Şekil 15. Lombart Stili-Geçiş Notası ... 125

Şekil 16. K.6- 4.Bölüm –Tril Kullanımı Örneği ... 130

Şekil 17. K.6 Do Majör Piyano-Keman Sonatı Bölüm-Biçim-Ton-Ölçü Sayısı Gösterimi ... 134

Şekil 18. K.6- 1. Bölüm Biçim Şeması ... 135

Şekil 19. K.6- 2. Bölüm Biçim Şeması ... 137

Şekil 20. K.6- 3. Bölüm Biçim Şeması ... 138

Şekil 21. K.6- 4. Bölüm Biçim Şeması ... 140

Şekil 22. K.31- 1.Bölüm-Tril Örneği ... 151

Şekil 23. K.31- 1.Bölüm-Akor Sesleri ve Parmak Durumu ... 154

Şekil 24. K.31.“Tempo di Menuetto” - Tril Tekniği Parmak Durumu. ... 175

Şekil 25. K.31- 2.Bölüm-Trill Örneği ... 176

Şekil 26. K.31-Var.V-Çift Ses Tekniği ... 180

Şekil 27. K.31-Varyasyon VI- Tril Tekniği Parmak Durumu ... 181

(21)

Şekil 29. K.31 Si Bemol Majör Piyano-Keman Sonatı Bölüm-Biçim-Ton-Ölçü

Sayısı Gösterimi ... 183

Şekil 30. K.31-1.Bölüm Biçim Şeması ... 184

Şekil 31. K.31-2.Bölüm Biçim Şeması ... 185

Şekil 32. K.526- 1.Bölüm- 40. Ölçü- Appogiatura Gösterimi ... 197

Şekil 33. K.526- 1.Bölüm- 38. Ölçü- Appogiatura Gösterimi ... 197

Şekil 34. K.526- 1.Bölüm- 44., 47., 48. Ölçü- Çift Ses Tekniği Kullanımları ... 198

Şekil 35. K.526- 1.Bölüm- 44. Ölçü - Çift Ses Tekniği Kullanımı ... 198

Şekil 36. K.526- 1.Bölüm- 44. Ölçü (A)- Çift Ses Tekniği Birinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 198

Şekil 37. K.526- 1.Bölüm- 44. Ölçü (A)- Çift Ses Tekniği İkinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 199

Şekil 38. K.526- 1.Bölüm- 44. Ölçü (A)- Çift Ses Tekniği Üçüncü Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 199

Şekil 39. K.526- 1.Bölüm- 48. Ölçü - Çift ses Tekniği Kullanımı ... 199

Şekil 40. K.526- 1.Bölüm- 48. Ölçü- Çift Ses Tekniği Birinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 199

Şekil 41. K.526-1.Bölüm-48. Ölçü- Çift Ses Tekniği Üçüncü Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 200

Şekil 42. K.526- 1.Bölüm- 49. Ölçü- Çift Ses Tekniği Kullanımı ... 200

Şekil 43. K.526-1.Bölüm- 49. Ölçü- Çift Ses Tekniği Birinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları. ... 200

Şekil 44. K.526-1.Bölüm- 49. Ölçü- Çift Ses Tekniği Üçüncü Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 200

Şekil 45. K.526- 1.Bölüm- 49. Ölçü- Çift Ses Tekniği Kullanımı ... 201

Şekil 46. K.526- 1.Bölüm- 49. Ölçü- Çift Ses Tekniği Birinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 201

Şekil 47. K.526-1.Bölüm- 49. Ölçü- Çift Ses Tekniği Üçüncü Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 201

Şekil 48. K.526- 1.Bölüm- 112. Ölçü- Çift Ses Tekniği Kullanımı ... 202

Şekil 49. K.526- 1.Bölüm- 112. Ölçü- Çift Ses Tekniği Birinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 202

Şekil 50. K.526- 1.Bölüm- 112. Ölçü- Çift Ses Tekniği İkinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 202

(22)

Şekil 51. K.526- 2.Bölüm- 20-21-22. Ölçü- Legato Kullanımı ... 209 Şekil 52. K.526- 2.Bölüm- Grubetto Seslendirilişi ... 211 Şekil 53. K.526- 3.Bölüm- 349-350. Ölçü- Çift Ses Tekniği Kullanımı ... 222 Şekil 54. K.526-3.Bölüm- 349-350. Ölçü- Çift Ses Tekniği Birinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 223 Şekil 55. K.526- 3.Bölüm- 349-350. Ölçü- Çift Ses Tekniği İkinci Konumda Kullanılan Parmak Numaraları ... 223 Şekil 56. K.526- 3.Bölüm- Grubetto Tekniği Gösterimi ve Seslendirilişi ... 225 Şekil 57. K.526 La Majör Piyano-Keman Sonatı Bölüm-Biçim-Ton-Ölçü Sayısı Gösterimi ... 226 Şekil 58. K.526- 1.Bölüm Biçim Şeması ... 227 Şekil 59. K.526- 2.Bölüm Biçim Şeması ... 228 Şekil 60. K.526- 3. Bölüm Biçim Şeması ... 229 Şekil 61. Büyük Rondo Biçimi-Armonik Görünümü ve K.526- 3.Bölüm- Büyük Rondo Biçimi- Armonik Görünümü ... 230 Şekil 62. Riepel’ e Göre Staccato Çeşitleri ... 235 Şekil 63. C.P.E.Bach Sıçrama ve Nokta Gösterimi ... 236 Şekil 64. K.301 El Yazması ... 242 Şekil 65. K.301 Staccato Tekniği Artikülasyon Çeşitleri ... 242 Şekil 66. K.454 El Yazması ... 243 Şekil 67. K.454 NMA Basımı ... 243 Şekil 68. Leopold Mozart’ ın Bağlı Staccato Gösterimi ... 246 Şekil 69. Leopold Mozart’ ın Stroke Gösterimi ... 246 Şekil 70. Leopold Mozart’ ın Bağlı Stroke Gösterimi ... 246 Şekil 71. Joseph Riepie- Bağ Altındaki Artikülasyon İşaretleri. ... 250 Şekil 72. Franz Xaver Pokorny- Do Majör Senfoni- Dalgalı Çizgi Gösterimi. ... 251 Şekil 73. L.Mozart- Bağlı Staccato Gösterimi ... 251 Şekil 74. L.Mozart- Bağlı Staccato Gösterimi. ... 251 Şekil 75. L.Mozart- Bağlı Staccato (Sıçrama) Gösterimi ... 252

(23)

Şekil 76. L.Mozart- Bağlı Staccato (Sıçrama) Gösterimi. ... 252 Şekil 77. Tremolo Gösterimi. ... 253 Şekil 78. L.Mozart- Legato- Birici Varyasyon ... 255 Şekil 79. L.Mozart- Legato- İkinci Varyasyon. ... 256 Şekil 80. L.Mozart- Legato-Üçleme Gösterimi ... 256 Şekil 81. L.Mozart- Legato- Üçüncü Varyasyon. ... 256 Şekil 82. W.A.Mozart K.31- 5. Ölçü. ... 256 Şekil 83. L.Mozart- Legato- Dördüncü Varyasyon ... 257 Şekil 84. W.A.Mozart- K.31- Var.II- 5.Ölçü. ... 257 Şekil 85. L.Mozart- Legato- Yedinci Varyasyon ... 257 Şekil 86. W.A.Mozart- K.31- Var.VI- 4.-5. Ölçü. ... 257 Şekil 87. W.A.Mozart- K.526- 14.-15.-16. Ölçüler. ... 258 Şekil 88. L.Mozart- Legato- Sekizinci Varyasyon ... 258 Şekil 89. W.A.Mozart- K.31- 1.Bölüm- 2. Ölçü. ... 258 Şekil 90. Basit Detache Gösterimleri ... 260 Şekil 91. Aksanlı Detache. ... 260 Şekil 92. Detache Porte. ... 261 Şekil 93. Portato ... 261 Şekil 94. Majör Aralıklı Tril. ... 268 Şekil 95. Minör Aralıklı Tril ... 268 Şekil 96. İtalya’ da Süslemeler –Tril. ... 269 Şekil 97. W.A.Mozart-Tril Gösterim Örneği. ... 269 Şekil 98. W.A.Mozart-Üst Notadan Başlayan Tril Gösterimi ... 269

(24)

Şekil 99. W.A.Mozart -“Se Cantano Col Trillo” Tril Gösterimi. ... 270 Şekil 100. 18.yy ve 19.yy Tril Gösterimi. ... 270 Şekil 101. J.J.Quantz-Termination (Son ek)-Tril Gösterimi ... 270 Şekil 102. J.J.Quantz-Termination Gösterimi. ... 271 Şekil 103. J.J.Quantz- Tril gösterimi... 271 Şekil 104. L.Mozart-Kısa Tril Gösterimi. ... 271 Şekil 105. L.Mozart-İnici Appogiatura’ lı Tril. ... 272 Şekil 106. L.Mozart- Çıkıcı Appogiatura’ lı Tril ... 272 Şekil 107. L.Mozart-Tril-Ribatutta. ... 272 Şekil 108. L.Mozart-Appogiatura’sız Tril... 272 Şekil 109. L.Mozart- Tril Gösterimi ... 273 Şekil 110. Milchmeyer-Asıl Sesten Başlayan Tril. ... 273 Şekil 111. Koch- Pralltriller Gösterimi ... 273 Şekil 112. Koch-Pralltriller Gösterimi. ... 274 Şekil 113. Hüllmandel-Tril Çeşitleri ... 274 Şekil 114. W.A.Mozart- Piyano İçin Tril Çalışması-Parmak Numaraları ... 274 Şekil 115. W.A.Mozart K.316a (365)-Badura-Skoda-Esas Nota Trili. ... 276 Şekil 116. K.465-K.448 Appogiatura Tril Örneği ... 277 Şekil 117. K.301 Piyano-Keman Sonatı- Appogiatura Gösterimi. ... 277 Şekil 118. K.250 Haffner Serenad- Appogiatura Gösterimi ... 277 Şekil 119. K.194 “Missa brevis”- Appogiatura Gösterimi. ... 278 Şekil 120. K.261- Appogiaturalı Tril Gösterimi ... 278 Şekil 121. K.576-Allegro Bölümü-Appogiaturasız Tril. ... 278

(25)

Şekil 122. K.218-K.132, K.134- Eser Başında Kullanılan Esas Nota Trili ... 279 Şekil 123. K.284-K250- Pasaj Başında Kullanılan Esas Nota Trili. ... 279 Şekil 124. K.195-Oktav ile Kullanılan Tril Örneği ... 280 Şekil 125. K.448-Esas Nota Trili Örneği. ... 280 Şekil 126. K.593- Esas Nota Trili Örneği ... 280 Şekil 127. K.281-Dinamikler İle Kullanılan Esas Nota Trili ... 281 Şekil 128. “Don Giovanni”- Tekrar Eden Notalarda Kullanılan Tril ... 282 Şekil 129. K.203-Scheneller Gösterimi... 282 Şekil 130. K.413-Scheneller-Mordant Gösterimi ... 282 Şekil 131. Andreas Dausher- Esas Nota Trili ve Çarpma Trili ... 283 Şekil 132. Peter Edisyon- K.330/1- Çarpma Trili ... 283 Şekil 133. NMA Edisyon-K.195/5 ... 284 Şekil 134. Donizetti- Anna Bolena Aryası- Çarpma Trili Gösterimi. ... 284 Şekil 135. K.378/3- Çarpma Trili Gösterimi ... 284 Şekil 136. K380/3- Hazırlama Notası İle Kullanılmış Çarpma Trili ... 285 Şekil 137. K.281/1- Hazırlama Notası ile Kullanılmış Çarpma Trili... 285 Şekil 138. K.284/1- Hazırlama Notası ile Kullanılmış Çarpma Trili... 285 Şekil 139. NMA Edisyon-K.204-Serenade-Çarpma Trili ... 285 Şekil 140. K.402- TamVuruşta Çalınan Geçiş Trili. ... 286 Şekil 141. K.284-Tam Vuruşta Çalınan Geçiş Trili ... 286 Şekil 142. K.456-Cadenza-Düzenli Süre Değerli Geçiş Trili ... 286 Şekil 143. K.450-Cadenza-Düzenli Süre Değerli Dönüş Trili ... 287 Şekil 144. K.459-Cadenza-Düzenli Süre Değerli Dönüş Trili ... 287

(26)

Şekil 145. Üst-Alt Appogiatura Notaları... 288 Şekil 146. K.301- Keman Sonatı-İkilik Değerde Appogiatura ... 289 Şekil 147. K.299/3- Flüt ve Arp Konçertosu-İkilik Değerde Appogiatura ... 289 Şekil 148. K.575/4- Yaylı Kuartet (1789)-Dörtlük Değerde Appogiatura ... 290 Şekil 149. K.304- Keman Sonatı- Dörtlük Değerde Appogiatura ... 290 Şekil 150. K.575 Yaylı Kuartet- Sekizlik Değerde Appogiatura ... 291 Şekil 151. K.589/2- Sekizlik Değerde Appogiatura ... 291 Şekil 152. K.218/1- Sekizlik Değerde Appogiatura ... 291 Şekil 153. K.454/1- Keman Sonatı-Kısa Appogiatura ... 292 Şekil 154. W.A.Mozart- K.302 Mi Bemol Keman Konçertosu – Lombart – Geçiş Notası Örneği ... 294 Şekil 155. Geçiş Notası ve Sembol Geçiş Notası ... 294 Şekil 156. Çeşitli Hızlarda Grubetto ... 294 Şekil 157. Barok Dönemde Grubetto Seslendirilişi ... 295 Şekil 158. Clementi- Grubetto Kullanımı ve Seslendirilişi ... 295 Şekil 159. Lasser-Grubetto Kullanımı ve Seslendirilişi ... 295 Şekil 160. Zwicker- Grubetto Kullanımı ve Seslendirilişi ... 295 Şekil 161. K.379- Grubetto Seslendirme Önerileri ... 296 Şekil 162. K.378- Grubetto Seslendirme Önerileri ... 297 Şekil 163. K.482- Grubetto Seslendirme Önerisi. ... 297 Şekil 164. K.496- Grubetto Seslendirme Önerisi ... 297 Şekil 165. K.424/2- Grubetto Seslendirme Önerisi ... 298 Şekil 166. K.310- Grubetto Seslendirme Önerisi ... 298

(27)

Şekil 167. İki Nota Arası Grubetto Seslendirme Önerisi ... 298 Şekil 168. K.466/1- İki Nota Arası Grubetto Seslendirme Önerisi ... 299 Şekil 169. Noktalı Nota-Grubetto Seslendirme Önerisi ... 299 Şekil 170. K.526- Noktalı Nota- Grubetto Gösterimi ... 300 KISALTMALAR LİSTESİ B2: Büyük ikili K2: Küçük ikili K.:Köchel Pfte: Piyanoforte Tr. Tril Vn.:Violin (keman)

W.A.Mozart: Wolfgang Amadeus Mozart Eksik Ö. : Eksik Ölçü

(28)

Bu bölümde, araştırmanın problem, amaç, alt problemler, önem, sınırlılıklar, varsayımlar ve tanımlar alt bölümlerine yer verilmiştir.

1.1.Problem Durumu

İnsanlık tarihi boyunca müzik sanatı birçok dönemden geçerek günümüzdeki halini almıştır. “Bugün karmaşık bir sanat dalı olarak uzun yılların eğitimini gerektiren müzik sanatı, (…) tarihin akışı içinde giderek düşünce ve imge gücünü uyarmış, her çağda, her kültürde kendine özgü bir üslup, o toplumun gereksiniminden doğan bir anlatım yolu bulmuştur (İlyasoğlu, 2009:13). Bu süreçte, müzik, yaşanılan dönemlerin ihtiyaçları, doyumları, sosyolojik yaşanmışlıkları, teknolojik gelişimleri ve bunun gibi birçok etkeni içinde barındırmıştır. Yaşanılmış olan bu süreç, müziğe, seslendirilmesinden, kullandığı materyale, seslendirildiği fiziksel ortamdan, yaşattığı hissiyata kadar birçok yenilik katmıştır. Bu yenilikler gün geçtikçe müzikte karakteristik hale gelmiştir. Böylece müziğin karakteristik özellikleri günümüzdeki insana dönemsel olarak çeşitli ipuçları vermiş, icracıların, müzik eserlerini seslendirmelerini etkilemiş ve yön vermiştir. Bu nedenle icracılar, eserleri dönemsel olarak ele almış ve dönem özelliklerine göre seslendirmişlerdir. Bu bağlamda öğretmenlerin, öğrencilerine, bir eserin nasıl ele alınması gerektiği ve nasıl seslendirilmesi gerektiğini aktarabilmesi, önemli bir unsur haline gelmiştir.

Öğretmenlerin, bir eseri öncelikle teknik olarak ele almaları, öğrencilerinin teknik donanımlarından haberdar olmaları, öğretim programına uygun bir yol izlemeleri büyük bir öneme sahiptir. “Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme süreci (Ertürk, 1972:12) olan eğitim sürecinde, teknik olarak yeterli donanıma sahip olmayan öğrencinin, eserin dönemsel özelliklerini gerçekleştirebilmesi olanaksızdır. Ancak teknik olarak yeterli olan bir öğrenci, eserin müzikal özelliklerini hissiyattan davranışa dönüştürebilir. Bu nedenle öğretmenler, öğrencilerine öğretecekleri eserleri, önceden teknik ve müzikal olarak analiz etmeli ve öğrencilerinin teknik donanımlarına ve müziksel hissiyatlarını davranışa dönüştürebilme yetilerine katkı sağlayabilmelidirler. Aynı zamanda öğrenciler de çalacakları eserleri teknik ve müziksel açıdan incelemeye gayret göstermelidirler.

(29)

Bu araştırmanın, öğretmenlere ve öğrencilere, W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının teknik ve müzikal analiz sonucu, elde edilen bilgiler aracılığı ile tanıtılması ve öğretimde sıkça kullanılmayan bu sonatlara kılavuz olması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda “W.A. Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi

piyano-keman sonatlarının teknik ve müzikal analizi” ele alınmıştır.

1.2. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı, “W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının teknik ve müzikal analizi” ni yapmaktır.

Bu amaca ulaşmak için aşağıdaki alt problemlerde belirtilen sorulara cevap aranacaktır.

1. W.A.Mozart’ın K.6 numaralı piyano-keman sonatında yer alan sağ el ve sol el teknikleri ve kullanılma özellikleri nelerdir?

2. W.A.Mozart’ın K.6 numaralı piyano-keman sonatlarının biçim ve armonik özellikleri nelerdir?

3. W.A.Mozart’ ın K.31 numaralı piyano-keman sonatında yer alan sağ el ve sol el teknikleri ve kullanılma özellikleri nelerdir?

4. W.A.Mozart’ın K.31 numaralı piyano-keman sonatının biçim ve armonik özellikleri nelerdir?

5. W.A.Mozart’ ın K.526 numaralı piyano-keman sonatında yer alan sağ el ve sol el teknikleri ve kullanılma özellikleri nelerdir?

6. W.A.Mozart’ın K.526 numaralı piyano-keman sonatının biçim ve armonik özellikleri nelerdir?

7. W.A.Mozart’ ın K.6, K.31, K.526 numaralı çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarında kullanılan tekniklerin tarihsel olarak ve besteci tarafından kullanılma özellikleri nelerdir?

8. W.A.Mozart’ ın K.6, K.31, K.526 numaralı çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarında kullanılan süslemelerin tarihsel olarak ve besteci tarafından kullanılma özellikleri nelerdir?

(30)

Bu bağlamda, keman eğitiminin kapsadığı, kemanın teknik ve müzikal öğretiminde önemli bir rolü olan W.A.Mozart’ ın, çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarından çocukluk dönemine ait; K.6 ve K.31 numaralı sonatlarının ve olgunluk dönemine ait; K.526 numaralı sonatının, problem ve alt problemler çerçevesi içerisinde incelenmesi ile eğitimcilere tanıtılması ve keman öğretiminde kılavuz olması amaçlanmıştır. 1.3. Araştırmanın Önemi

Araştırma,

 W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının, keman eğitimcilerine ve öğrencilerine, müzikal ve teknik bilgi kaynağı olabilmesi yönüyle,

 Bu araştırmanın, Üniversitelerin Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümlerinde, Güzel Sanatlar Liselerinde, keman eğitimi derslerinde, W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarını tanıtması ve bu araştırmanın keman eğitimi sürecinde kılavuz olarak kullanılması yönüyle,

 W.A.Mozart’ ın çocukluk dönemi ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının incelenmesi ile keman eğitimi derslerinde, müzik tarihi derslerinde kaynak olarak kullanılması yönüyle,

 W.A.Mozart’ ın müzik stil özelliklerine yönelik kaynak oluşturması yönüyle,

 W.A.Mozart’ ın, K.6, K.31, K.526 piyano-keman sonatlarında kullanmış olduğu sağ el, sol el teknikleri ve süslemeler hakkında, bestecinin bu teknikleri ve süslemeleri kullanma özellikleri hakkında bilgi kaynağı oluşturması yönüyle,

 Araştırmanın, keman öğretmenlerine, öğrencilerine kazandırmayı plandıkları hedef davranışlar doğrultusunda, eser seçimi hakkında kılavuz olabilmesi yönüyle,

 W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunlık dönmei piyano keman sonatlarının teknik ve müzikal olarak incelenmesinin, keman eğitimi alanında ilk araştırma konusu olması yönüyle önemlidir.

(31)

1.4. Varsayımlar Bu araştırmada;

 Araştırma için kullanılan ve W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi sonatlarını içeren kaynakların, bestecinin el yazmalarına en yakın kaynaklar olduğu,

 Araştırmada ele alınan; W.A.Mozart’ ın K.6, K.31 numaralı sonatın, çocukluk dönemini temsil ettiği, K.526 numaralı sonatın olgunluk dönemini temsil ettiği,

 Araştırma için belirlenen yöntemin uygun bir yöntem olduğu,

 Çalışmanın sonucunda araştırmanın keman eğitimcilerine ve öğrencilerine faydalı olacağı varsayılmaktadır.

1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları

Eserlerin tümüne, iki kitap aracılığı ile ulaşılmıştır. Eserler, “Barenreite-Verlag” yayınevi tarafından basılmıştır. ISM (İnternationale Stiftung Mozarteum-Uluslararası Mozart Vakfı) kuruluşu ile ortaklık yapılması sonucu yayınevi tarafından basılmış olan W.A.Mozart’ ın tüm eserleri (600’ den fazla eser) dijital hale getirilmiştir. “The Digital Mozart Edition-Dijital Mozart Sürümü-DME) halen Los Angles, California ve USA’ de “Packhard Humatities İnstitue” işbirliği ile ISM (Uluslararası Mozart Vakfı) tarafından geliştirilmektedir. İşletilen “NMA online-Neue Mozart Ausgabe” (NMA çevrimiçi-Yeni Mozart Edisyonu) adlı; http://dme.mozarteum.at/DME/main/? adresli web sitesinde eserilerin dijital baskıları yer almaktadır. Bu site, 12 Aralık 2006’ da W.A.Mozart’ ın 250. ölüm yıldönümünde açılmıştır. Sitede bestecinin eserlerinin tam metnini içeren 125 cilde ücretsiz olarak ulaşılabilme olanağı sağlanmıştır.

Yeni Mozart Edisyonu, 1956 ve 2007 yılları arasında “Barenreite-Verlag” yayınevi tarafından yayımlanmıştır. W.A.Mozart’ ın tüm elyazmalarına ulaşılıp bilimsel ve müzikal metin sunulmuştur

(https://www.baerenreiter.com/en/about-baerenreiter/baerenreiter-encyclopedia/new-mozart-edition/ ). Bu nedenle W.A.Mozart’ ın el yazmalarına sadık kalınmış bir edisyon olduğu düşünülmektedir. “Analitik önsözler ve eleştiri raporu ile NMA, o zamanki yazım gibi tamamlanmamış, vazgeçilmez bir kaynaktır (Neumann, 1989). NMA edisyonunda, 35 çalışma grubu oluşturulmuştur. Eserler, kronolojik olarak sıralanmıştır. Her çalışma grubunda ayrıntılı bir önsöz ve müzik metnine yer verilmiştir.

(32)

Araştırmada, “Barenreite-Verlag edisyonu kullanılmıştır. Bu edisyonun seçilmesinin nedeni, W.A.Mozart’ ın el yazmalarına, özenle sadık kalınmış olunması, otantik olması ve bazı tekniklerin doğru yazılması için el yazmalarına yakın olabilmesi amacıyla yarışmalar düzenleyip, sonuçlara göre yol izlemesiyle, doğallığa özen göstermesidir. Bu nedenle bu araştırma;

 W.A.Mozart’ ın çocukluk ve olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının yer aldığı “Wolfgang Amadeus Mozart Serie VIII Kammermusik WERKGRUPPE 23: SONATEN UND VARIATIONEN FÜR KLAVIER UND VIOLINE. BAND 1”

 W.A.Mozart’ ın olgunluk dönemi piyano-keman sonatlarının yer aldığı “Wolfgang Amadeus Mozart Serie VIII Kammermusik WERKGRUPPE 23: SONATEN UND VARIATIONEN FÜR KLAVIER UND VIOLINE. BAND 2” kaynakları ile sınırlıdır.

1.6. Tanımlar

Allegro: (İt.) -1) Sevinçli, kıvrak, parlak ve çabuk. 2) Sonat, senfoni, konçerto gibi yapıtlarda bir bölümün adı. Metronom (132-144) (Çalışır, 1996:12).

Allegro con spirito: Canlı bir ruh ile birlikte.

Andante: (İt.) – 1) Ağırca çalış. 2)Sonat, senfoni v.b. yapıtların ağır bölümünün adı. Metronom (66-72)(Çalışır, 1996:18).

Allegro molto: (İt.) – Daha canlı, daha çabuk (Çalışır, 1996:13).

Appogiatura: (Abanma, Abantı), müzikte kendine özgü bir süsleme türüdür. Terim olarak appogiare eylemliğinden (mastarından) türetilmedir. İtalyanca bir sözcük olan

appogiare “abanmak, dayanmak, yaslanmak, desteklemek, omuz vermek” anlamlarına gelir. Appogiatura terimi, appogiare sözcüğünün birinci anlamı olan abanmayı içerir ve sadece

onunla sınırlıdır. Bu nedenle Türkçede abanma terimiyle karşılanır. Türkçede abanmaya kısaca abantı da denir.

Abanma (Abantı), ana/asıl/esas sese bir üst veya bir alt komşusuna dokunarak

(33)

üst abantı, altındaki komşu sese dokunulup geçilerek yapılıyorsa alt abantı olarak adlandırılır,

nitelendirilir ve tanımlanır. Abantı ezgi içinde ait olduğu ana/asıl/esas sesin süre değerini artırmaksızın ve müziksel işlevini bozmaksızın onunla aynı gürlükte ve ama bir çırpıda gerçekleştirir.

Müzikte abanma ile kendisine en yakın süsleme olduğu kabul çarpma arasında önemli

benzerlikler olduğu kadar onunla aynı gürlükte ve bir çırpıda seslendirilmesidir. İkisi

arasındaki en önemli farklılık ise abanmanın uzun(ca), esnek ve yumuşak, çarpmanın ise kısa,

katı ve sert olmasıdır. Bu farklılık nedeniyledir ki günümüzde genellikle biçiminde,

çarpma ise biçiminde yazılır ve gösterilir (Uçan, 1982-1990).

Clavecin: (Fr.) – Klavsen, piyanodan önceki dokunçlu çalgı (Çalışır, 1996:55).

Dönem (Period): Aralarında bağlılık bulunan ve genellikle iki cümlenin birleşiminden oluşan yapıdır ve genellikle sekiz ölçüdür (Delikara, 2010:8).

Hapiskort: Kökü timpanona uzanan, mekanizmalı, klavyeli barok dönem çalgısı (Say, 2002:299).

Kırık Kadans: V. derece (dominant) akorunun I. derece (tonik) yerine başka bir dereceye bağlanmasına “kırık kadans” ya da “yanıltıcı kadans” denir. En güzel yanıltıcı etkiyi vermesi nedeniyle kırık kadansta genellikle VI. derece akoru kullanılır. Kırık kadans bitiş etkisini kırarak cümleyi uzatma olanağı sağlar (Özgür, Aydoğan, 2006:67).

Konum: “ “Pozisyon”. (1) *Yaylı çalgılarda seslendirilecek* melodi çizgilerinin yürüyüşüne uygun olarak sol elin tuşlar üzerindeki aldığı yer, bulunması gereken konum (Delikara, 2010:8, akt. Say, 2002:305).

Motif: Harekete elverişli ve hareket eden anlamında Latince “motivus” sözcüğünden gelmedir. Kendine özgü ezgisel, ritmik, çoksesli ise armonik özelliği olan en küçük anlamlı yapıdır (Delikara, 2010:9).

(34)

Otantik Kadans: “Tam kadans”. Eksen akoru üzerinde gerçekleşen akor için kullanılan armoni terimi (Say, 2002:407).

Parmak Durumu: Keman çalarken, keman konumlarına göre parmakların tuşe üzerinde aldıkları durumdur.

Punto d'arco: Yayın ucu ile çalınacağını bildirir (http://tureng.com/search/a%20punto%20d'arco)

Schneller: Zamanın kısa olduğu durumlarda kullanılan tril çeşididir. Stroke: (Eng.) Vurmak, Çarpma, çizgi

(http://tureng.com/search/stroke)

Süsleme: Müzikte süsleme, ezgileri daha hoş, daha güzel, daha çekici veya daha göz alıcı duruma getirmek için ezgideki kimi sesleri başka seslerle donatmadır. Bu bakımdan ‘ezgiyi oluşturan seslerin kimilerini başka seslerle donatma’ ya süsleme denir. Süslemede biri

süsleyen, öbürü süslenen olmak üzere iki tür ses vardır. Genellikle süslenen sesler ana ses, asıl ses veya esas ses olarak, süsleyen sesler ise yan ses olarak nitelendirilir. Süslemeyle

süslenen seslerin yeni-yepyeni birer çeşni edinmeleri olanaklı kılınırken ezginin deyiş özelliği ve anlatım gücü artırılır (Uçan, 1980-1982).

Tam Kadans: “Tam Kadans” . (IV) ya da (II). derece akorundan sonra getirilen bir (V.) derece akorunun (I.) derece akoruna bağlanması (dominant toniğe bağlanması). “Tam bitiş” etkisi yaratır. Fransızca cadenza parfaite, Almanca Ganzschluss, İtalyanca cadenza

perfetta, İngilizce perfect caddence, İspanyolca cadenza perfecta (Say, 2002:507).

Termination (Son Ek): J.J.Quantz’ ın kullanmış olduğu bir terimdir. Trilin gerçekleştirildiği asıl notanın sonrasında bağlanan notalar için kullanılmaktadır.

Tie: (Eng.) Bağlamak

(http://tureng.com/search/tie)

Müzikte “süre bağı” olarak bilinmektedir. Süre bağı, aynı perdede yer alan birden fazla notanın bir bağ işareti ile bağlanmasına denmektedir. Legato bağının, süre bağı ile olan farkı ise ayrı perdelerdeki, birden çok notanın bağlanmasıdır.

(35)

Pralltriller: Mordan süslemesinin gerçekleşmesi için kullanılan, asıl notanın bir üstünde yer alan notaya “üst mordan” veya “alt mordan” denilmesinin yanında, pralltriller de denilmektedir.

Presto: (İt.) – Canlı, çok çabuk. Metronom (184-192) (Çalışır, 1996:166).

Vorschlag: (Al.) İsim; Vorschlages veya Vorschlags (…) asıl notanın önüne bir veya birçok notanın eklenmesiyle oluşan süslemedir (http://en.wiktionary.org/wiki/Vorschlag).

(36)

Bu bölümde, araştırmanın, problem cümlesinin ve alt problemlerinin çözümüne katkı sağlayacağı düşünülen konulara yer verilmiştir.

2.1.Klasik Dönem

Öncesinde Barok Dönemin yaşandığı, sonrasında da Romantik dönemin yer aldığı bir müzik dönemi olan Klasik Dönem, bazı müzik tarihçileri tarafından 1750 (J.S.Bach’ ın ölümü) ile 1827 (Beethoven’ ın ölümü) yılları arasını kapsayan dönem olarak nitelendirilmektedir. Bazı kaynaklarda ise şöyle yer almıştır:

“1720-1740 arasında başlayan ve 1800’ lerin başına kadar etkisi devam eden dönemi kapsamaktadır. Avrupa’ nın tümü için aynı tarihsel kesiti kabul etmek mümkün değildir. Her bölgenin birbirlerinden farklı tarihlerde “klasik” olarak tanımlanan nitelikleri sergiledikleri görülür. Haydn ve Mozart’ ın olgunluk dönemi yapıtları için kullanılır (Boran, Şenürkmez:2007:130).

Klasik Dönem Müzik Sanatının Özellikleri

Öncesinde yaşanan Barok Dönem’ den etkilenen, sonrasında yaşanacak olan Romantik Dönem’ i etkileyecek olan bu süreç, adeta bahar mevsimi gibi geçişler yaşayıp, kendisini bulmuş ve insanları, müziğin diğer mevsimine yani Romantik Dönem’ e kavuşturmuştur.

Klasik ve klasiklik kavramları yazarlarca şöyle açıklanmıştır.

İlyasaoğlu’ na göre klasik; “Eski Yunan ve Roma sanatındaki klasikleşmiş geleneği yeniden yaratmaya çalışmak, klasik değerleri öne alıp, aynı kusursuzlukta, yüzyıllar boyu değerini koruyan, güncelliğini yitirmeyen yapıtlar ortaya koymak anlamına gelmektedir (İlyasoğlu, 2009:71).

Uçan’ a göre klasik; “geçerli, gerçek, doğal, doğru, güzel, ölçünlü/oranlı/dengeli/tutarlı, değerli, yalın, açık seçik ve anlaşılır” demektir (Uçan, 2005:144).

Müzik tarihinde önemi büyük olan bu dönem, Mozart, Haydn ve Beethoven gibi büyük besteciler yaratmış ve bu dönemde, müzikte büyük gelişmeler yaşanmıştır.

(37)

Klasik Dönem’ in, Barok Dönem gösterişine, aşırı süslemelerine karşı bir dönem olduğu bilinmektedir. Her şeyde olduğu gibi yaşanan bir dönemden yeni bir döneme geçiş ani ve keskin olmamıştır. Bu döneme geçerken hazırlayıcı akımlar yaşanmıştır.

Bu akımlar;

 Rokoko

 Fırtına ve Gerilim

 Mannheim Okulu

 Aydınlanma

Aşağıda, bu akımların özelliklerine yer verilmiştir. Rokoko

1726-1775’ te Fransa- Paris’ te XV. Louis döneminde yaşanmış, soyluların tercih ettikleri bir akımdır. Müzik özellikleri olarak Barok Dönem müziğine ilk başkaldırı bu akımla gerçekleşmiştir.

Rokoko, “Genel olarak zarif renkler ve incelmiş süslemelerle kendini gösteren üsluptur. İsmini bitkisel süsleme motiflerinden almıştır. “Deniz kabuğu” ile kullanılan

rocaille’ den türemiştir (Boran, Şenürkmez, 2007:131)

Rokoko stili; “ (…) bir yapıtın hafif, zarif, oldukça yapay, eğlenceli, zeki, kolay, anlaşılır, hemen parlayan cilalı ve süslü, nitelik” li (İlyasoğlu, 2009:69) olması gerekmektedir. Ayrıca bu akımda kısa biçimler tercih edilmektedir.

Bu akımın ürünleri arasında opera bufa, komik opera stili bulunmaktadır. Akım, çalgı müziğinde ise daha çok klavsen ve oda müziğinde etkili olmuştur.

Bu dönemde öne çıkan besteciler arasında Jean- Philippe Rameau, François Couperin yer almaktadır. Bu akımı, oda müziklerinde kullanan besteci ise W.A.Mozart’ ın hayatında büyük bir öneme sahip olan Johann Christian Bach olarak bilinmektedir. W.A.Mozart’ ın ilk gençlik senfonilerinde, (1764- İlk senfonisini bestelemiştir) J.C.Bach’ ı örnek alarak bu akımı gerçekleştirdiği bilinmektedir.

(38)

Fırtına ve Gerilim

Fırtına ve Gerilim akımı, İlyasoğlu’ nun “Zaman İçinde Müzik” adlı kitabında, Almanların, Fransız “Rokoko” suna başkaldırı niteliğinde bir akım olarak ifade edilmiştir. Adını, Alman yazar Klinger’ in (1752-1831) “Fırtına ve Gerilim” (Sturmd and Drag) romanından alan bu akım, duyguyu ve sevgiyi, temel olarak almış ve bu temel amaç ile akımın, Ön-Romantizm olarak nitelendirilmesine sebep olmuştur.

Orta sınıfın sanatı olarak bilinen bu akımı, Almanlar tercih etmiştir. Bu akımda, müzik cümleleri, duyguları ağırlaştıran bir anlatımı tercih etmiştir.

Bu akımın bestecileri, İlyasoğlu’ na göre;

“Barok duyarlılığını korumuş, karşıtlık ilkesini her öğeye abartarak uyarlamıştır: Tempolarda, ses dinamiğinde, armonilerde, modülasyonlarda, kromatizmi kullanışta ve temalarda hep zıtlıklardan yararlanmıştır (İlyasoğlu: 2009:70).

W.A.Mozart’ ın hemen hemen hayatta olduğu süre içerisinde yaşanan “Fırtına ve Gerilim” akımı, 1760-1780 yılları arasında, en üst seviyesine ulaşmıştır. Akımın tercih etmiş olduğu aşırı duyarlılık, Klasik Dönem ile kontrol altına alınmıştır. Fakat bu duygusallık ile Romantik Dönem’ in temelinin atıldığı, müzik tarihçileri tarafından düşünülmektedir.

Bu akımda öne çıkan besteciler arasında; Haydn, C.P.Emanuel Bach, Johann Stamitz, Chiristian Canabich yer almaktadır. Haydn’ ın 35,38,39,59 numaralı senfonileri Fırtına ve Gerilim akımına örnek olarak gösterilebilir.

Mannhem Okulu

1742’ de, Güneybatı Almanya’ nın Palentina eyalitinin başına, müzik tutkunu Carl Theodor’ un geçmesi ile sarayına ünlü besteci ve müzisyenleri almış ve birçok etkinliğin gerçekleştirilmesini sağlamıştır. Bu akım, yapılan etkinliklerin, Mannheim merkezinde gerçekleştirilmesinden dolayı, “Mannheim Okulu” olarak adlandırılmıştır. Bu akımı oluşturan kişiler, “senfoniciler” veya “çalgıcılar” olarak da adlandırılmaktadır.

Kurucusu, besteci ve kemancı Jhoann Stamitz (1717-1757) olarak bilinmektedir. Stamitz, orkestra elemanlarını kendisi belirlemiştir. Belirlenen kişiler; Karl ve Johann Anton, Franz Xavier Richter, Ignace Holzbauer, Johann Schobert, Carl Ditters von Dittersdorf gibi günün virtüozite yetenekleri ile iyi bilinen müzisyenler veya bestecilerdi. Bu besteciler,

(39)

“yorumu zor, ancak müzik açısından önemli gelişmelere olanak sağlayan yapıtlar ortaya çıkarmışlardır (Boran, Şenürkmez, 2007:149). Kendi seviyelerine güvenerek eserler yazmışlardır. Bu müzisyenlerin yapıtlarının seslendirilişleri, akımın özelliklerinde ve müzik tarihinde önemli değişim noktaları yaratmıştır.

Mannheim Okulu’ nun müziğe getirdiği gelişimi Mimaroğlu şöyle ifade etmektedir: “Stamitz’ in temel ilkesi, hareket ve müziğin gereklerine göre doğal tavır alabilmekti. Amaç, coşkunluğa ulaşabilen tınılar üretmekti Bu tınının iletişimini dolaysız olarak sağlayan, Stamitz ailesinin temsilcisi; Cannabich ve Ignaz J.Holzbauer olmuştur (Say: 2000:279)

“Mannheim Okulu” nun özellikleri ile ilgili fikirler şöyledir:

 Senfoni biçimini, yeniçağa sunacak bir orkestra geleneği ortaya çıkarmıştır (Erol, 2001:120).

 Ses gürlüğünün özenli denetimi yolundan, müzikal dinamikleri (nüansları) çalgısal renklere dönüştürmüştür ( Say, 2000:279).

 Müzik dili bakımından canlı, sıcak, insancıl, gerçekçi, ince ayrıntılara inen, zarif bir anlatım gerçekleştirmiştir (Kaygısız, 2004:159).

 Temasal yapı, karakter bütünlüğünü bozmamak koşuluyla çeşitlerine ve bunların değişimine açıktır. Yeni müzik fikirlerine dönüşmeyi getirebilir, yeter ki müziğin canlılığı sürsün (Say, 2000:279, akt. C.Dalhaus).

 Bu akım ile orkestra, tarihte ilk kez yaylı ve üflemeli çalgıları bir araya getirmiş, orkestra sonoritesi ve ses dinamiği dikkat çekmiştir.

 “Güçlü tezatlar, hareketli baslar, yapının ve senfonik tının mükemmel dengesi (…) (Selanik, 1996:119) olmuştur.

 Orkestral polifonide, tınıların, nüansların, volümlerin, ritm kontrastlarının, ses alanlarının ve hareketlerin, daha yeni ve zengin bir şekilde hissedilmesine (…) (Selanik, 1996: 118-119) özen gösterilmiştir.

 “Mannheim Okulu, (…) çalgı yapımında yıldan yıla kendini gösteren ilerlemeleri, yapım tekniğini dar sınırından kurtarıp, sanata kazandırmayı, bu gelişmeleri daha ileri bir sanatın aracı diye kullanmayı iyi bilmiştir (Mimaroğlu, 1990:67).

(40)

 Bu akım ile ortaya çıkan “Orkestranın, küçük bir arı vızıltısından gökgürültüsüne kadar ses büyütme yeteneği vardır. Ses gürlüğündeki ustalığıyla ünlüdür (İlyasoğlu, 2009:70).

Johann Schobert, Mannheim Okulu hakkındaki düşüncesini şöyle ifade etmiştir: “Dünyada seslendirme bakımından Mannheim orkestrasından ileri bir orkestra yoktur. Onun

forte’ si bir gök gürlemesi, crescendo’ su bir çağlayan, diminuendo’ su şırıldayan bir derenin

akışı, piano’ su tatlı bir bahar rüzgarı gibidir (Say, 2000:279; akt. Ataman, 1947:211)

W.A.Mozart, bu orkestrayı ilk dinlediğinde çok etkilenmiş ve bazı besteciler de ona esin kaynağı olmuştur. Örneğin, Mannheim’ da yaşadığı dönemde, Halzbauer ve Cannabich ile sıkı bir arkadaşlık kurmuş ve Holzbauer’ in müziğini şiirsel bulmuştur. Say’ a göre, “W.A.Mozart’ ın, yapıtlarındaki sonat biçiminin oturmasına, piyano keman konçertolarının parlak efektlerine, karşıt temaların dinamizm öğelerine, Cannabich ve Holzbauer’ in etkileri olmuştur (Say, 2000:279).

Aydınlanma

Aydınlanma dönemi, 18. yüzyılın en karmaşık fakat en önemli akımı olarak bilinmektedir. İlyasoğlu, Aydınlanma akımı hakkındaki fikrini şöyle ifade etmiştir: “Aydınlanmanın havası, dünyasal, deneysel, özgürlükçü, eşitlikçi, pratik ve ilericidir (İlyasoğlu, 2009:70).

Descartes ve Newton gibi bilim insanlarının katkılarıyla, batıl ve gizemli inançların yerini, köktenci ve hümanist ülküler almıştır. Dinde metafizik düşünce yerine sağduyu yerini almaya başlamıştır.

Aydınlanma akımı ile feodal kültür geleneğine karşı çıkılmıştır. Bu düşünce doğrultuda, yüzyılın ilk yarısında egemen olan soyluların beğenisinden, halk beğenisinin egemenliğine doğru bir eğilim yaşanmıştır. Avrupa’ da burjuva sanat anlayışı hakim olmuştur. Bu akım sonucu artık kültürel ve sanatsal değerleri burjuva belirlemiştir.

Aydınlanma akımının temelinde insan vardır. Amacı ise bilimin, sanatın, dinin, v.b. sadece bireye hizmet etmesidir. Bu akımla birlikte sadece soylulara ait olan sanat ve kültüre orta sınıf da yalnızca dinleyici olarak değil yorumcu olarak da dahil olmaya başlamıştır. Orta sınıfın da beğenisi yeteneği göz önünde bulundurmuştur.

(41)

“Orta sınıf tamamiyle soyluların yerini almış ve süslemeciliğin yerine ifadeciliği yeğleyen beğeni (…) (Say, 2000:261; akt Hauser,A 1984:21,22) tercih edilmiştir.

Bu akımın öncüleri; Locke ve Hume (İngiltere), Montesquieu ve Voltaire’ (Fransa) dir. Rousseau’ nun görüşleri de bu akım için önemli bir yere sahip olmuş, 18. yüzyılın edebiyat ve sanat anlayışına yön vermiştir. Örneğin, Rousseau’ nun, besteleme ile ilgili açıklamaları da olmuştur. Rousseau’ ya göre besteleme eylemi: “Ezgileri bulma ve onlara uyumlu bir armoniyle eşlik etme sanatıdır (İlyasoğlu, 2009:70). Rousseau, “İki ezgiyi aynı anda söylemek tıpkı daha güçlü olabilmek uğruna iki ayrı konuşmayı aynı anda yapmaya benzer (İlyasoğlu, 2009:70) düşüncesiyle yalınlığa daha yakın olduğunu belirtmektedir.

Bu akım ile;

 Konser salonlarında halk konserleri yapılmıştır.

 Sadece usta yorumcular değil amatörler de seslendirmelerde yer almışlardır.

 Müzik yalınlaşmıştır.

 Nota yazısı herkesin anlayabileceği kolaylıkta nitelikler taşımıştır.

 Nazım biçimi yerine nesir tercih edilmiştir.

 Düz yazıda netlik, güzel bir tat, orantı ve incelik önemli olmuştur.

 Müziğin görevi, doğayı olduğu gibi ve zarif bir anlatımla yansıtmak; gerçeğin güzel seslerini duyurmak olmuştur.

 (…) Ismarlanmış yapıtlar gibi çabucak unutulmaya terk edilmeyen besteler yazma olanağı doğduğundan, sanatçı ölümsüz yapıtlar yaratmaya başlamıştır (Say, 2000:265).

Aydınlanma akımı, tüm Avrupa’ ya yeni ufuklar kazandırarak 18. yüzyıl ortalarında saraylar müzisyenlere açılmış, canlı müzikler yapılmıştır. Orkestralar, deneyimlerini aktarmak amaçlı yer değiştirip, birbirlerinden yararlanmışlardır. Böylelikle müziğin gelişimine katkı sağlanmıştır. Fakat sonraları, soyluların yaşadıkları ekonomik güçlükler, müzisyenlerin saraylarda barınmasını engellemiştir. Bu nedenle müzisyenler de orta sınıfa yönelmişlerdir. Bu durum, halk müziğinin de önünü açmıştır. Müzikte yeni kazanımlar oluşmuştur.

Şekil

Şekil 1. 17.yy-18.yy. Yay (Arşe) Kronolojisi
Şekil 3. Modern Dönem Kemanı
Şekil 5. Betimsel Desen Şeması
Şekil 6. Keman Teknikleri Analizi Şeması
+7

Referanslar

Benzer Belgeler

tonik üzerine altdominant olarak (dört altı akoru) kullanılmıştır.. dominant akorunun üçüncü çevrimi, 3. dominant dominantı durumundadır. dominant şeklinde

İlaç kullanımı: Düzenli olarak hangi ilaçların alındığını veya enjekte edildiğini (özellikle Aspirin ® (ASS), Marcumar ® , Heparin, Plavix ® , Ticlopidin,

本次演講題目為「Integrating heterogeneous informatics infrastructures for national traumatic brain injury (TBI) study」。TBI

Bu manada sol el ağırlıklı etütler ile sağ el için formüle edilmiş etütlerin yazılması sayesinde kanun sazının teknik gelişimine büyük katkı

Çalışma grubu olarak belirlenen Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören güzel

İsmet her zamanki gibi en önde, Turgut onun arkasında, ben de Turgut’un arkasındaydım... Ağaca vardığımızda hepimiz nefes nefese

 Deşifre üzerine, yapılan çalışmalarda araştırmacıların ağırlıkla üzerinde durduğu alanların hızlı okuma çalışmaları, el göz koordinasyonu ve görsel

8 Kısacası, deyimlerin anonim ürünler olduğu, içindeki kelimele- rin zamanla, analoji veya daha başka se- beplerle değişebileceği göz önüne alınırsa sözlüğümüzdeki